Dit is de digitale schoolgids van. IKC Het Sterrenbos

2015 2016

Dit is de digitale schoolgids van

IKC Het Sterrenbos

IKC het Sterrenbos IKC-gids schooljaar 2015-2016 IKC het Sterrenbos; Onderwijs • Kinderopvang 2 – 4 jarigen • Buiten Schoolse Opvang

schoolvakanties | adressen

i

2

Woord vooraf Hierbij ontvangt u onze uitgebreide informatiegids van het Integraal Kind Centrum (IKC) Sterrenbos. In deze IKC-gids vindt u een uitgebreide beschrijving van de diensten die het IKC u en uw kind te bieden heeft: school en opvang. Wij zien deze IKC-gids als ons visitekaartje. Wij hopen dat u, na het lezen van deze gids, een goed beeld heeft gekregen van ons IKC. Ook onze website is een bron van informatie voor huidige en toekomstige ouders. Voor actueel nieuws abonneert u zich op onze wekelijkse digitale nieuwsbrief en kunt u ons volgen via twitter en facebook. Wij vertrouwen er op dat deze informatie op de website de meeste vragen van uw kant beantwoordt. Natuurlijk kunt u ook altijd contact met ons opnemen. Wij stellen het op prijs als u uw opmerkingen of positieve kritiek aan ons doorspeelt, zodat wij de ontbrekende informatie kunnen aanvullen. Hopelijk leest u onze IKC gids met plezier door.


i

3

Missie

Waar staan wij voor:

Integraal Kind Centrum (IKC) Sterrenbos is een voorziening voor kinderen van 2 tot 13 jaar, waar vroeg- en voorschoolse educatie, kinderopvang,

Ons Integraal Kind Centrum…

onderwijs en buitenschoolse opvang samengaan en elkaar versterken. Een

• Is een voorziening voor kinderen van 2 tot 13 jaar, waar vroeg- en voor-

organisatie waarin (vak)leerkrachten en pedagogisch medewerkers samen-

schoolse educatie, kinderopvang, onderwijs en buitenschoolse opvang

werken binnen één pedagogische en educatieve doorgaande leerlijn voor kinderen. IKC Sterrenbos gaat voor de brede (talent) ontwikkeling van ieder kind! Ons uitgangspunt is “samen zijn we sterker” ten behoeve van het kind. Dit realiseren we door kennis, expertise, professionaliteit en faciliteiten van onderwijs en kinderopvang samen te brengen.

Visie De visie binnen IKC Sterrenbos zet de ontwikkeling van het kind centraal binnen een daarvoor ingerichte omgeving. Deze omgeving wordt geken-

samengaan en elkaar versterken; • Gaat voor de brede (talent) ontwikkeling van ieder kind! Ons uitgangspunt is “samen zijn we sterker” ten behoeve van het kind; • Zet de ontwikkeling van het kind centraal binnen een daarvoor ingerichte omgeving. Deze omgeving wordt gekenmerkt door het bieden van ontwikkelingskansen, waarbij ieder kind optimaal wordt gestimuleerd; • Is een Vreedzaam IKC; wij willen kinderen opvoeden tot verantwoordelijke en actieve leden van de gemeenschap.

merkt door het bieden van ontwikkelingskansen, waarbij het kind optimaal

• Kenmerkt zich door creativiteit, vernieuwing en een open houding ten

wordt gestimuleerd. Dit doen we binnen het gedachtegoed van de Vreed-

opzichte van de kinderen, ouders en personeel waarbij wederzijds res-

zame School; IKC Sterrenbos wil kinderen opvoeden tot verantwoordelijke

pect en transparantie belangrijke sleutelwoorden zijn.

en actieve leden van de gemeenschap. Daartoe beschouwen we het IKC als oefenplaats. Kinderen leren dat zij deel uitmaken van de gemeenschap die de klas, de groep en het IKC vormt en leren daar een bijdrage aan te leveren. Ze leren oog en oor te hebben voor anderen, zich verantwoordelijk te voelen voor het algemeen belang: initiatiefrijk, zorgzaam en betrokken. Elk onderdeel van IKC Sterrenbos (voorschoolse periode, schoolperiode en BSO) doet dit op een passende wijze die in de lijn ligt van de ontwikkelingsfase van het kind. Daarnaast kenmerkt IKC Sterrenbos zich door creativiteit, vernieuwing en een open houding ten opzichte van de kinderen, ouders en personeel waarbij wederzijds respect en transparantie belangrijke sleutelwoorden zijn.


i

4

Het gebouw Ons IKC, afdeling Onderwijs, maakt deel uit van Stichting Katholiek Onderwijs Batavorum. In SKO Batavorum hebben 10 basisscholen uit de gemeenten Lingewaard en Overbetuwe hun krachten gebundeld. Kijk voor meer informatie op www.batavorum.nl. Ons IKC, voorheen de Jozefschool, bevindt zich in Huissen, in het woongebied ’t Zand. De kinderen van de school komen vanuit de wijk het Zand en de omliggende wijken. De school is een katholieke basisschool voor 4 tot 12-jarigen. Het gebouw staat in een rustige omgeving en op enige afstand van de straat, het ziet er gezellig uit en is goed onderhouden. We hebben de beschikking over 19 lokalen, een aula, diverse computerwerkplekken, een speelzaal en fijne ruime buitenspeelplaatsen. Grenzend aan het schoolplein staat een gymzaal en een sportveld waar we dagelijks gebruik van maken. Op de locatie ‘Sterrenbos’ verzorgt Zonnekinderen de peuteropvang (2 – 4 jarigen), BSO (buitenschoolse opvang, voor- en naschools) Hiervoor hebben zij een 4-tal prachtig ingerichte ruimtes, zowel in als naast de school.


i

5

Wat staat er in deze schoolgids Een woord vooraf 1. De school

6. Kwaliteitszorg 7. Resultaten van het onderwijs

7.1 Resultaten

7.2 Cijfers over uitstroom en aansluiting

1.1 Team

2. Waar de school voor staat

13. Overige informatie

13.1 Dagindeling

13.2 Eten en drinken

13.3 Flesvoeding en fruit

13.4 Overdracht

13.5 Ziekte

8.1 Schooltijden

13.6 Verzekering

8.2 Absentie

13.7 Het contact met ouders

2.1 Onze visie

8. School-ABC, praktische zaken

2.2 Waarom deze keus?

2.3 Ons pedagogisch klimaat

2.4 Ons didactisch klimaat

9. Kinderopvang Zonnekinderen

13.8 Observatie en het kindgesprek

9.1 Team en bezetting

13.9 Oudercommissie

13.10 Klachtenprocedure

3. Onderwijs

3.1 Organisatie van de school

9.2 Bezetting op de groep

3.2 Lesorganisatie

9.3 Sport- natuur- en cultuurcoach

14. Kwaliteitseisen

3.3 Onderwijsaanbod:

9.4 Stagiaires

14.1 Inspectie GGD 14.2 Beroepskracht- kind/ratio

3.3.1 werkwijze groepen 1 & 2

9.5 Pedagogisch beleid

3.3.2 vakgebieden

9.6 Speerpunten uit ons pedagogisch beleid

15. Plaatsingsprocedure

4. Zorg voor de kinderen

10. Dagopvang - 2 jaar tot 4 jaar

4.1 Aanname en start op school

4.2 Volgen van de ontwikkeling

4.3 Zorg op maat

4.4 Verwijzing

11. Buitenschoolse opvang 4 jaar tot 12 jaar

5. Ouders

5.1 Belang van de betrokkenheid van ouders

5.2 Informatievoorziening aan ouders

5.3 Rapportage en contact met ouders

5.4 Ouderbijdrage

5.5 Ouderraad en ouderactiviteiten

5.6 Klachtenregeling

5.7 Inspraak


10.1 Spelen en ontwikkelen met startblokken

15.1 De plaatsingsprocedure is als volgt

16. Betalingsvoorwaarden Adressen

11.1 De drie pijlers van onze BSO: Natuur & Avontuur, Sport en Cultuur

12. Vakantieactiviteiten

i

6

Onderwijs

IKC Het Sterrenbos


i

7

1. De school 1.1 Team Groepsleerkrachten; Zij verzorgen het onderwijs aan de kinderen en verrichten alle daaruit voortvloeiende werkzaamheden. Zij vormen voor u als ouder ook het eerste aanspreekpunt bij vragen, aan- en/of opmerkingen. Daarnaast zijn er ook leerkrachten met specifieke specialismen, zo zijn er twee taalspecialisten, een rekenspecialisten, een begaafdheidsspecialist, en een orthopedagoog. Intern Begeleiders (IB-ers); zij hebben de verantwoordelijkheid over de leerlingenzorg en ondersteunen de leerkracht bij het afstemmen van het onderwijs op de verschillende behoeften van kinderen. Pedagogisch medewerkers; zij staan voor de opvang voor de kinderen van de peutergroep en de buitenschoolse opvang. Zij verrichten alle daaruit voortvloeiende werkzaamheden. Zij vormen voor u als ouder ook het eerste aanspreekpunt bij vragen, aan-/ en of opmerkingen. De pedagogisch medewerkers werken nauw samen met het team van leerkrachten en IB-ers. Directie; de directie heeft de dagelijkse leiding en verantwoordelijkheid binnen het IKC.


i

8

2. Waar de school voor staat 2.1 Onze visie - activerend onderwijs

Op onze school definiëren wij activerend onderwijs als manier van onderwijs verzorgen, waarbij o.a. gebruik wordt gemaakt van de activerende werkvormen:

presenteren veiligheid

vertrouwen

• zelfstandig werken, • samenwerken, • presenteren en • onderzoeken.

onderzoeken

activerend onderwijs

samenwerken

Dit doen wij binnen een pedagogisch klimaat dat gekenmerkt wordt door de waarden: • veiligheid, • vertrouwen, • waardering, en

waardering

zelfstandig werken

• welbevinden

welbevinden

Goede basisvaardigheden

(lezen - taal - rekenen - schrijven)


i

9

Daarnaast willen wij graag benadrukken dat wij veel belang hechten aan het goed ontwikkelen van de basisvaardigheden: • lezen, • taal, • rekenen, en • schrijven

2.2 Waarom deze keus? Om kinderen goed toe te rusten voor hun toekomst, is het belangrijk dat zij naast ‘kennis’ ook beschikken over ‘vaardigheden’. Deze vaardigheden zijn belangrijk om een goede plaats in de maatschappij te verwerven en te behouden. Dit begint al op de basisschool en krijgt een vervolg op het Voortgezet Onderwijs. Daarnaast merken wij dat de betrokkenheid van kinderen bij het onderwijs veel groter is als zij zelf enige mate van zeggenschap hebben in het onderwijsleerproces; bijvoorbeeld zelf onderzoeksvragen formuleren of op zoek gaan om onderzoeksvragen beantwoord te krijgen, dit op een eigen manier te verwerken en aan elkaar te presenteren. Op deze wijze verbinden wij het goede van traditioneel onderwijs met het goede van het nieuwe leren.

2.3 Ons pedagogisch klimaat Dit wordt gekenschetst in de 4 blauwe puzzelstukjes (de ‘hoekstenen’). Zij worden hieronder toegelicht.

Vertrouwen Het team van de Jozefschool is er op gericht de leerlingen veel

Veiligheid

vertrouwen te geven. Vertrouwen in hun eigen kunnen (competen-

Buiten het feit dat we vinden dat de school letterlijk veilig moet zijn (fysieke

tie), vertrouwen in zichzelf en anderen door de leerling als mens

veiligheid), vindt het team van Het Sterrenbos het heel belangrijk dat kin-

serieus te nemen (relatie), en vertrouwen in de manier waarop de

deren zich veilig voelen in hun omgeving (sociale veiligheid). Als een kind

leerling omgaat met de zin om te leren. Daarnaast begeleiden we de

zich veilig voelt, zal hij of zij het aandurven dingen te ondernemen, keuzes

kinderen bij het leren maken van eigen keuzes, waardoor hun zelfver-

te maken, initiatief te nemen en verantwoordelijkheid te dragen, belang-

trouwen zal groeien; een basisvoorwaarde voor een goede ontwikkeling.


rijke voorwaarden voor een goede ontwikkeling.

i

10

De Vreedzame School beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap, waarin kinderen zich gehoord en gezien voelen, een stem krijgen, en waarin kinderen leren wat het betekent om een ‘democratisch burger’ te zijn: open staan voor en kunnen overbruggen van verschillen tussen mensen, conflicten vreedzaam oplossen, een bijdrage leveren aan het algemeen belang en actief verantwoordelijk willen zijn voor de gemeenschap. Kinderen ervaren dat het uitmaakt dat ze er zijn, dat ze ‘er toe doen’. Natuurlijk is de opvoeding vooral ook het domein van de ouders. Tussen school en ouders zal een vorm van ‘partnership’ moeten zijn als het gaat om de opvoeding van de kinderen. Voor de kinderen is het van belang dat

Waardering

die werelden, school en thuis, niet teveel van elkaar gescheiden zijn. Daar-

Verschillen tussen mensen bestaan. Op onze school leren we de kinde-

om zult u als ouder ook merken dat uw betrokkenheid hierbij van groot

ren elkaar te waarderen om wie ze zijn. Verschillen tussen mensen worden

belang is. Binnen dit concept is er dan ook volop aandacht voor ouders.

opgemerkt, erkend en positief gewaardeerd. Door elkaar te helpen en te respecteren wordt onderlinge waardering een waardevolle grondhouding.

2.4 Ons didactisch klimaat Dit wordt gekenschetst door de 4 rode puzzelstukjes. Zij worden hier-on-

Welbevinden

der toegelicht.

Een kind zal een gevoel van welbevinden ervaren als aan de drie basisbehoeften wordt voldaan. Hiermee bedoelen we dat het kind ervaart dat het

Zelfstandig werken

• mag zijn wie het is, en van daaruit relaties kan aangaan met anderen

De leerlingen en leerkrachten maken samen deel uit van het

(relatie). • prima in staat is om meer of minder zelfstandig in de eigen wereld te kunnen functioneren (autonomie).

onderwijsleerproces waarbinnen de kinderen vooral leren om zichzelf te ontwikkelen. Wij bieden een duidelijke structuur voor kinderen waarbinnen een steeds groter

• een positief gevoel heeft bij zijn eigen kennis en vaardigheden en daar-

beroep wordt gedaan op zelfstandigheid. Door middel

door in staat is zijn plek in de wereld op een goede manier te realiseren

van kiesborden, taken, planborden, dagen weektaken

(competentie).

werken we samen met de kinderen aan een ontwikkeling naar een steeds grotere mate van zelfstandigheid.

De Vreedzame school

We oefenen volop met de volgende vaardigheden: oriën-

Om ons pedagogisch klimaat te verstevigen, werken we in de groepen en

teren, registreren, plannen, kiezen, beoordelen, evalueren,

in samenwerking met ouders aan het concept ‘de Vreedzame School’.

samenwerken.


i

11

Samenwerken Samenwerkend leren is een activerende werkvorm in ons onderwijs die heel belangrijk is voor de vorming van de sociale vaardigheden. We oefenen met deze vaardigheden zowel in de klas, buiten de klas als in de school, met leeftijdsgenootjes, maar ook groepsdoorbrekend. We leren hierbij de kinderen oog te hebben voor de verschillen tussen kinderen en hoe je daar mee om kunt gaan. We oefenen in allerlei situaties vaardigheden als: luisteren, op je beurt wachten, voor jezelf opkomen, helpen, initiatief tonen, meewerken, elkaars inbreng accepteren, houden aan afspraken, complimenten geven/ontvangen.

Onderzoeken Onderzoek doen is een hele actieve vorm van leren. Mensen, en kinderen zeker, zien iets en willen weten hoe dat kan of waarom dat zo is. In ons onderwijs geven wij ruimte aan deze natuurlijke grondhouding. We stimuleren de nieuwsgierigheid van kinderen door ruimte en tijd te geven voor vragen en het samen zoeken naar antwoorden hierop. We oefenen in deze situaties vaardigheden als: kritisch zijn, nieuwsgierig zijn, brainstormen, omgaan met informatiebronnen, goede vragen stellen, samenvatten.

Presenteren In ons onderwijs willen we kinderen leren zichzelf te kunnen presenteren voor een kleine of grotere groep. We stimuleren de kinderen te vertellen over hun ervaringen en ontdekkingen en actief mee te doen aan presentaties en vieringen. In de groep oefenen we het presente-

Thematisch werken

ren door middel van o.a. boekenkringen, voorstellingen

De samenhang tussen deze verschillende activiteiten wordt ver-

en vertelbeurten. In de school organiseren we regelmatig

kregen door een thema centraal te stellen waarin alle ontwikke-

vieringen waarin de kinderen aan elkaar, of aan ouders presenteren wat ze hebben geleerd.


lingsgebieden aan de orde komen. Soms zijn dit actuele thema’s, soms zijn dit jaarlijks terugkerende thema’s.

i

12

3. Onderwijs De methodes zijn de rode draad voor de instructie. Instructie wordt aangeboden naar behoefte van de leerling. Zo zal de ene leerling al snel zelfstandig aan de slag kunnen, terwijl een ander na een verlengde instructie aan het werk kan en weer een ander met extra begeleiding en ondersteuning van de leerkracht aan de instructietafel werkt. Wanneer leerlingen wat ouder worden (groep 3 of 4), krijgen zij meer opdrachten achter elkaar. Zij krijgen de vrijheid deze taken uit te voeren op momenten waarop zij dat willen (vrijheid in gebondenheid). Zij werken daarbij veelal zelfstandig of in stilte samen. Naarmate de leerlingen ouder worden, wordt de hoeveelheid opdrachten vergroot en de inhoud meer divers. Dagtaken groeien in de bovenbouw uit naar weektaken. De leerkrachten hanteren daarbij de methodes (boeken) als rode draad. De leerkrachten volgen en begeleiden of sturen de leerlingen afhankelijk van

3.1 Organisatie van de school Op ons IKC wordt gewerkt volgens het leerstofjaarklassensysteem. In de

de begeleidingsbehoefte van de leerling.

3.3 Onderwijsaanbod

kleutergroepen (groep 1 en 2) zitten de jongste en oudste kleuters bij elkaar. Vanaf groep 3 heeft ieder leerjaar haar eigen klas. Uw kind zit dus in groep 3, 4, 5 etc.

3.2 Lesorganisatie Ons onderwijs is erop gericht kinderen ervaringen, kennis en vaar-

3.3.1 Werkwijze groep 1 & 2 In de kleuterbouw werken we vanuit de principes van Basisontwikkeling. Kenmerkend hierbij is dat het kind lekker in zijn vel moet zitten om tot spelen en dus ontwikkeling te komen (emotioneel vrij zijn, nieuwsgierig zijn en zelfvertrouwen hebben). Dit gaat

digheden te helpen verwerven die bijdragen aan hun persoon-

vooraf aan de vak- en vormingsgebieden. We proberen steeds om jonge

lijke ontwikkeling en aan de uiteindelijke doelstellingen van het

kinderen vanuit hun eigen onderzoeken en handelen (manipulerend spel)

(basis) onderwijs. We sluiten zo nauw mogelijk aan bij de ontwik-

te brengen naar spel in een betekenisvolle context (rollenspelen waarbij

keling van individuele kinderen (zône van de naaste ontwikke-

kinderen de grotemensenwereld nabootsen). Van daaruit komen ze tot le-

ling). De leerkracht probeert steeds op het juiste moment de juiste

ren en leermotivatie. Een belangrijke voorwaarde is de interactie tussen

prikkels of instructie te geven.


kind en volwassene en een stimulerende leeromgeving.

i

13

Samengevat de uitgangspunten die centraal staan:

3.3.2 Vakgebieden

• Voorwaarde is dat kinderen lekker in hun vel zitten en betrokken zijn. • Spel is de basis voor ontwikkeling.

Nederlandse taal en spelling

• Leren wordt uitgelokt door uitdagende problemen voor te leggen.

Taalvorming vindt in allerlei onderwijssituaties plaats. Immers, in

• Leren door aan te sluiten bij het ontwikkelingsniveau van de individuele

de onderbouw staat interactie centraal bij alle activiteiten. Het ver-

kinderen. • Leren door activiteiten en sociale interactie.

woorden van een plan, een ontdekking of eigen ervaring zijn situaties bij uitstek waarbij de leerkracht het kind uitlokt tot taal, waarbij het spontane praten en overleggen centraal staat.

Kernactiviteiten in de onderbouw waarbinnen dit alles plaatsvindt, zijn: • Spelactiviteiten. • Constructieve en beeldende activiteiten.

Geleide taalactiviteiten vinden zowel plaats in grote als in kleine kring. In de kleine kring is de betrokkenheid van kinderen zeer hoog, zodat de kinderen maximaal uitgedaagd worden tot communicatie te komen.

• Gespreksactiviteiten. • Lees- en schrijfactiviteiten. • Reken- en wiskundeactiviteiten.

Interactief voorlezen Boeken nemen een zeer belangrijke rol in bij ons taalonderwijs. Zij dienen als aanvulling of verdieping binnen het gestelde thema, of juist als uitgangspunt voor het thematisch werken. Interactief voorlezen is een werkwijze die wij hierbij toepassen.


i

14

Uitgangspunten van het interactief voorlezen: • betekenisvol; kinderen worden geraakt door de onderwerpen, de activiteiten zijn voldoende uitdagend (betekenisvolle context). • strategisch; het werken met stappen. • sociaal leren; wanneer er interactie plaatsvindt met anderen.

Taalonderwijs Ons taalonderwijs geven wij vorm aan de hand van de methode ‘Staal’. Ons taalonderwijs is opgebouwd uit verschillende aansprekende thema’s uit de dagelijkse realiteit. Bronnen die gebruikt worden zijn levensecht en opdrachten functioneel. Binnen de thema’s vergaren de kinderen eerst kennis, die ze vervolgens in een presentatie of publicatie toepassen. Zo zien de kinderen de betekenis van taal in hun dagelijks leven. En dat motiveert!

Spellingsonderwijs Wij werken met de spellingsaanpak van José Schraven. Het vaste ritme, goed voordoen, elke les herhalingsoefeningen en dagelijkse dictees zorgen voor optimale spellingsresultaten. De methode Staal-spelling is voor ons hierbij de leidraad.

Leesonderwijs Voorbereidend lezen In de kleutergroepen is het spontane ontdekken en gebruiken van letters heel belangrijk. Wij brengen in ons onderwijs kleuters consequent in aanraking met geschreven taal. Zij komen in hun dagelijks leven voortdurend gedrukte woorden en letters tegen: op verpakkingen, op hun speelgoed, op televisie, in etalages, enz. Bovendien doen kinderen ervaringen op met letters doordat er wordt voorgelezen. Ook zien ze volwassenen lezen, brieven schrijven, werken op de computer.


i

15

Leren in betekenisvolle situaties

behoefte. De ontwikkeling van het leestempo volgen we nauwkeurig met

Binnen elk thema zet de leerkracht één of meerdere letters centraal. Kin-

leestoetsen, waarmee we de aanpak en de instructiebehoefte van iedere

deren ontwikkelen door deze taalrijke omgeving spontane letterkennis. In

leerling bepalen.

betekenisvolle situaties worden de kinderen uitgedaagd letters en teksten

Alle oefeningen zijn een voorbereiding op het met plezier lezen en bele-

te gebruiken. (Bijvoorbeeld boodschappenlijstjes maken voor de winkel,

ven van teksten. Wij zetten leesplezier bewust voorop. Door het jaar heen

doktersrecepten voor de apothekershoek, bord met openingstijden voor

zullen we bewust deelnemen aan een aantal leesbevorderende activiteiten

de verkleedwinkel etc.)

(bv. Voorleesontbijt, voorleeswedstrijd, poëzieweek etc.) Hiervoor hebben wij een schoolbibliotheek ingericht, goed gevuld met

Wij maken hierbij gebruik van de methodiek van Villa Letterpret. Binnen

een moderne collectie boeken. Wij laten de kinderen kennis maken met

de context van het thema wordt er met taalpoppen op een speelse wijze

verhalende boeken, gedichtenbundels, informatieve boeken, prentenboe-

gewerkt aan de doelen van het voorbereidend leesonderwijs. Op deze

ken en strips.

manier realiseren wij een optimale aansluiting met het aanvankelijk leesonderwijs in onze groepen 3.

Bij vertraging van het leesproces, of bij (te) geringe vorderingen, wordt het kind opgenomen in het Groepshandelingsplan. Naast de leesles krijgt

Aanvankelijk lezen

het kind dan extra instructie van de groepsleerkracht. Natuurlijk is het van

In de groepen 3 leren de meeste kinderen lezen. De school hanteert hierbij de methode “Veilig Leren Lezen”. Aan de hand van deze methode geven we de verschillende groepen kinderen – naar behoefte – instructie, hulp of steun, zodat ieder kind op eigen wijze en in eigen tempo een voor zichzelf optimale leesvaardigheid kan realiseren. We volgen de leerlingen aan de hand van de methodegebonden-, seizoens-signaleringstoetsen en de CITOtoets Technisch Lezen. Zo houden we de vorderingen van de kinderen nauwkeurig in de gaten en kunnen we goed aansluiten bij de instructiebehoefte van de kinderen.

Voortgezet technisch lezen In groep 4 t/m groep 8 oefenen de kinderen het voortgezet technisch lezen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de methode Estafette, die nauw aansluit op Veilig Leren Lezen. Wij bieden leesonderwijs op maat. Ook hierbij hanteren we verschillende ‘aanpakken’(leesniveaus). Kinderen krijgen instructie, gedifferentieerd naar


i

16

groot belang dat uw kind (met u) ook thuis leest en voorgelezen wordt. Wij

In groep 4 wordt het schrijven van de hoofdletters geleerd. Er wordt ook

zullen u als ouder, waar nodig, zeker betrekken in dit proces.

veel aandacht besteed aan het automatiseren van de lettervormen. De groepen 5, 6 en 7 besteden aandacht aan een leesbaar handschrift en

Schrijfonderwijs

andere schrijfvormen, zoals blok- en sierschrift.

In de groepen 1-2 krijgen de kinderen allerlei oefeningen voor de ontwikkeling van hun grote en kleine motoriek aangeboden. Dit gebeurt op een

Toetsenbordvaardigheid

speelse wijze, evenals de voorbereidende schrijfoefeningen. Wij maken

Naast een mooi handschrift vinden wij het ook van belang dat kinderen

hierbij gebruik van de voorloper van de schrijfmethode ‘Pennenstreken’.

typvaardig zijn. Wij bieden in groep 6 een online typcursus, waarmee de

Ook letten wij op de juiste schrijfhouding en een goede pengreep.

kinderen zowel op school als thuis kunnen oefenen met het blind typen

Wanneer kinderen in groep 3 komen, zetten wij eerst de voorbereidende

met 10 vingers. Deze cursus wordt afgesloten met een examen en een

schrijfoefeningen voort. Vervolgens wordt er gestart met het aanleren van

certificaat.

de schrijfletters volgens de methode Pennenstreken. De kinderen leren de letters direct in lopend schrift. Het aanleren loopt synchroon met de letters

Rekenen

die aangeboden worden in de leesmethode. Later in het jaar leren de kin-

Rekenonderwijs wordt gegeven met behulp van de methode ‘De Wereld

deren deze letters te verbinden. Ook leren de kinderen schrijven met een

in Getallen’. Dit is een methode voor realistisch rekenen: in thema’s uit het

vulpen. Aan het eind van dit schooljaar kunnen de kinderen al ‘aan elkaar’

dagelijks leven worden herkenbare rekenproblemen opgelost.

schrijven.

Voorbereidend rekenen Tijdens spel en in de kring worden de rekenbegrippen spelenderwijs toegepast. De rekenactiviteiten uit de methode ‘De Wereld in Getallen’, worden vooral gebruikt als ideeën voor het werken in de kleine kring. Begrippen, meten, meetkunde, getallen, tellen en eenvoudige rekenbewerkingen staan hierbij centraal. Hiermee vormen wij een goede basis voor het verdere reken-/wiskundeonderwijs Vanaf groep 3 komen rekenonderdelen aan bod in thema’s van vijf weken. Om de vier weken wordt de basisstof getoetst. De vijfde week is voor extra hulp, herhaling of verrijking. De kinderen zijn ongeveer een uur per dag met rekenen bezig. Eén les per week is er een ‘projecttaak’. Kinderen gaan dan oplossingen bedenken bij een praktisch probleem. Meestal gaat dit over geld, ruimte, tijd, maten en gewichten.


i

17

Ook werken kinderen zelfstandig aan de weektaak. De weektaak is ver-

om meer te weten te komen over de thema’s. Door digitale bronnen en

deeld in drie niveaus: minimumniveau, basisniveau en plusniveau. Zo is

boeken uit de mediatheek te gebruiken, zetten de kinderen hun eigen

een passend programma voor ieder kind. Daarnaast zetten we oefensoft-

onderzoekje uit en presenteren in de groep wat ze hebben geleerd. Deze

ware in, dit is een vast onderdeel van de weektaak. Ieder kind werkt twee

thema’s lenen zich bij uitstek voor de activerende werkvormen.

keer per week een kwartier op de computer en oefent gericht de reeds behandelde onderwerpen. Tijdens het werken schakelt het programma auto-

Daarnaast trekken alle groepen er op uit. Wij vinden het belangrijk ook de

matisch door naar een hoger of lager niveau, afhankelijk van de resultaten.

wereld buiten de school bij ons onderwijs te betrekken. Dit kan bijvoorbeeld betekenen: op bezoek bij de kinderboerderij, naar het bos, in

Wereldoriëntatie

de kas, naar het ziekenhuis, naar een museum enz. Soms is er een

Op heel veel momenten wordt er met de kinderen gesproken over de

excursie als start voor een thema en soms als afsluiting.

wereld om ons heen. Wij brengen de kinderen kennis bij over vroeger en nu. Meestal gebeurt dit in aparte vakken aan de hand van methoden, maar

Verkeer

ook door middel van kringgesprekken, spreekbeurten, schooltelevisie,

Vanaf groep 3 bereiden wij de kinderen voor op verkeerssituaties,

werkstukjes, presentaties en thema’s. Het aanbod van het centrum voor

waar zij dagelijks mee te maken krijgen. Wij maken vanaf groep 5

natuur- en milieueducatie (o.a. het Dijkmagazijn) is daarbij verrijkend.

gebruik van de verkeerskranten ‘Op voeten en fietsen’, ‘De Jeugd-

In de onderbouw komen verschillende onderwerpen en thema’s aan bod. Dit zijn thema’s die aansluiten bij de actualiteit en belevingswereld van de kinderen. Door deze thema’s breed in te zetten verwerven de kinderen inzicht in en kennis van de hun omringende wereld. In de bovenbouw wordt aardrijkskunde, geschiedenis, natuuronderwijs, techniek en verkeer gegeven. De kinderen leren over de geschiedenis van ons land en de wereld. Zij ervaren hoe mensen in andere landen leven en leren de topografie. Voor aardrijkskunde en geschiedenis wordt gebruik gemaakt van de methodes ‘Meander’ en ‘Brandaan’. Voor natuuronderwijs en techniek gebruiken we de methode ‘Leefwereld’. Naast het werken aan de thema’s uit bovenstaande methoden bieden we ruimte voor de nieuwsgierigheid van de kinderen. We stimuleren de vragen en initiatieven van de kinderen


i

18

verkeerskrant’ en proefexamens van Veilig Verkeer Nederland. De kinderen van groep 7 nemen deel aan het centraal verkeersexamen.

Engels In de groepen 7 en 8 wordt Engels aangeboden. Dit doen wij volgens de methode ‘The team’. Wij laten de kinderen ervaren dat ze Engelstalige programma’s ook zonder ondertitels kunnen volgen en leggen op deze wijze een basis voor de Engelse taal. Zowel het Engels spreken als het verstaan en schrijven krijgen aandacht. Wij zullen in de loop van dit schooljaar bekijken hoe wij de Engelse taal nog beter kunnen laten aansluiten bij het Voortgezet Onderwijs.

Expressievakken & kunstzinnige vorming Bij de muzieklessen wordt aandacht besteed aan diverse belevingsvormen van muziek: zingen, luisteren naar, maken van en bewegen op muziek. We hanteren hierbij de methode “moet je doen”. Bij tekenen leren de kinderen hun gedachten, gevoelens, ervaringen en waarnemingen weer te geven op papier. Bij handvaardigheid leren kinderen ruimtelijk te werken en maken ze kennis met verschillende technieken. In werkvormen zal gevarieerd worden, we werken vaak groepsgebonden, soms in maatjesklassen (onderbouw en bovenbouwgroepen gemixed) en soms in een periode van crea-middagen. Kunstzinnige vorming komt tot stand door middel van lessen in muziek, tekenen, drama en dans. Naast het eigen lesaanbod maken wij gebruik van het cultuureducatie- aanbod van het Cultureel Platform Lingewaard. Hierin komen allerlei kunstvormen aan bod. ‘de Blazersbende’, een project waarbij kinderen uit de middenbouw een instrument leren bespelen, is zo’n voorbeeld hiervan. Het aanbod varieert per leerjaar en kan bestaan uit: film, dans, drama, muziek of een project dat in een bepaalde periode in de klas of in de school wordt uitgevoerd.


i

19

Het is de bedoeling dat de kinderen gedurende hun schooltijd met diverse

zen aan het schoolgebouw. Vaak zijn er studenten van de opleiding CIOS

kunstvormen kennis maken. Wij stimuleren hiermee hun interesse voor

die ook gymlessen en buitenspeelactiviteiten organiseren.

kunst en cultuur. Dit kan een inspiratiebron zijn voor hun eigen creatieve

In de gymnastieklessen wordt aandacht besteed aan allerlei bewegingsac-

ontwikkeling.

tiviteiten en spelactiviteiten. In de lessen staat, naast veiligheid en sportiviteit, plezier hoog in het vaandel.

Levensbeschouwing

De school doet ook ieder jaar mee aan een aantal in de regio georga-

Onze school is een katholieke school. Vanuit dit oogpunt brengen wij alge-

niseerde sportactiviteiten, zoals dammen, handbal, voetbal en basketbal.

meen christelijke waarden aan kinderen over door een sfeer te scheppen

Daarnaast organiseren we ook schoolsportdagen en nemen wij deel aan

waarin ieder kind zich geaccepteerd en veilig voelt, ongeacht uiterlijk, taal,

de jaarlijkse sportieve ‘Koningsspelen’.

geloof en culturele achtergrond.

Actief burgerschap Ter ondersteuning gebruiken we de methode ‘Trefwoord’. Rond Kerst en

De school is zich bewust van het feit dat kinderen opgroeien in een mul-

Pasen werken we aan een centraal thema. Trefwoord geeft voor iedere dag

ticulturele samenleving. Het is vanzelfsprekend dat de school een plek

een gedicht, spel, lied, verhaal of Bijbeltekst als dagopening.

is waar ieder kind zich veilig én geaccepteerd voelt, ongeacht taal, cultuur en uiterlijk. Ook maken wij de kinderen bewust van het feit

Op initiatief van kerk en gemeenschap vinden, in samenwerking met en

dat zij straks (en ook nu al) een verantwoordelijkheid hebben om

door de ouders, de voorbereidingen op de Eerste Communie plaats. Dit

een positieve bijdrage te leveren aan de maatschappij. In ons on-

gebeurt na schooltijd. In overleg met de ouders wordt een pro-

derwijs besteden we hier op verschillende manieren aandacht aan.

gramma gemaakt en uitgevoerd, waarvoor ook ouderavonden worden gehouden. De school verleent, waar mogelijk en nodig, medewerking.

Bewegingsonderwijs De leerkrachten van groep 1-2 verzorgen zelf de spellessen in de daarvoor ingerichte speelzaal. Er wordt daarbij gebruik gemaakt van de ontwikkelingslijnen, aangegeven in de methode ‘Bewegingsonderwijs in het speellokaal’. Hierin komen activiteiten aan bod als: muziek en bewegen, balanceren, klauteren en klimmen, rollen en duikelen, enz. De kleuters maken ook gebruik van de gymzaal aangrenzend aan het schoolplein. De groepen 3 tot en met 8 hebben altijd gym in de grote gymzaal, gren-


i

20

Binnen de verschillende thema’s van wereldverkenning, maar ook bin-

Sociaal emotionele ontwikkeling

nen vakken als aardrijkskunde, geschiedenis, natuurkennis en cultuuron-

Het schoolteam vindt dat kinderen in hun sociaal-emotionele ontwikkeling

derwijs. Daarnaast zijn we heel praktisch bezig: bij toerbeurt houden de

begeleid moeten worden om op te kunnen groeien tot sociaalvaardige en

bovenbouwgroepen wekelijks de schoolomgeving vrij van zwerfvuil; de

emotioneel stabiele volwassenen.

leerlingen van de bovenbouwgroepen 7 zijn opgeleid en actief als ver-

De sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen wordt met behulp

keersbrigadier, al enkele jaren participeert de school in een “learning

van een observatiesysteem (SCOL) gevolgd. De leerlingen van de groepen

circle”. Dit is een internationale leergemeenschap, waarin kinderen van

6-7-8 ‘scoren’ hun eigen sociale competenties, dit kan extra inzicht geven

basis- en speciaal onderwijs in Nederland en Suriname contact met elkaar

in de ontwikkeling. Vanuit de hierbij verkregen gegevens kan de leerkracht

hebben en er naast kennisuitwisseling ook culturele uitwisseling plaats-

activiteiten plannen waarmee de sociale competenties extra worden geoe-

vindt. Daarbij streven wij een ‘schoolgemeenschap’ na, die gekenmerkt

fend. U zult hierover in het oudergesprek worden geïnformeerd.

wordt door o.a. zelfstandigheid, (zelf) verantwoordelijkheid, democratie, inbreng, samenwerken. Het concept ‘de Vreedzame school’ helpt ons hierbij dit schoolbreed, in een doorgaande lijn, door te voeren.


i

21

4. Zorg voor kinderen 4.1 Aanname en start op school U kunt uw kind aanmelden op onze school. U kunt dit doen via de website, of contact opnemen via school. We hebben hiervoor 3 ‘routes’’: We hebben hiervoor 3 ‘routes’. 1. Heeft u al kinderen op ons IKC (groep 1 of hoger) en bent u bekend met de school, dan volstaat het als u een aanmeldformulier invult en dit inlevert op school of mailt naar de directie. 2. Zit uw kind op de peutergroep van ons IKC, en wilt u graag meer weten van het onderwijs vanaf groep 1? Neemt u dan contact met ons op voor een gesprek en rondleiding. 3. Bent u een ‘nieuwe ouder’, dan kent u de school en ons IKC waarschijnlijk nog niet. Wij stellen het zeer op prijs als we u kunnen vertellen hoe

1e schooldag en kennismaking

het onderwijs en opvang op het Sterrenbos gestalte krijgt en wat onze

Wanneer uw kind vier wordt, gaat het kind ook naar school. Een kind dat

aandachtspunten zijn. Neemt u contact met ons op voor een gesprek

voor de herfstvakantie 4 jaar wordt, mag vanaf de eerste schooldag in

en een rondleiding.

het schooljaar naar school. De school stuurt op tijd een uitnodiging. Om te wennen aan school,

We nodigen u graag uit om de school te leren kennen. Hiertoe organiseren we jaarlijks een open ochtend. Via onze website, affiches en de

groep en leerkracht kan het kind van tevoren een aantal dagdelen een bezoek komen brengen.

lokale pers wordt u o p de hoogte gebracht wanneer deze plaats-

Vóór deze wenperiode is er een eerste kennismakingsgesprek tussen de

vindt. Mocht u niet kunnen op deze ochtend of om andere rede-

ouder(s) en leerkracht. In dit gesprek komt een aantal vaste gesprekspun-

nen een persoonlijk gesprek willen met de directie dan kan dat

ten aan bod. Samen met ouders worden de overdrachtsformulieren door-

natuurlijk. U belt of mailt ons dan voor een afspraak.

genomen en een entreeformulier ingevuld. Wanneer het kind ongeveer vier weken bij ons op school zit, is er een tweede gesprek, waarin de ont-

In gemeente Lingewaard is het gebruikelijk dat – als uw kind een

wikkeling en de start van het kind op school worden besproken.

peuterspeelzaal of kinderdagverblijf bezoekt –, deze voorschoolse

Bij te grote groepen aan het einde van het schooljaar, kan het voorkomen

voorziening op de leeftijd van 3 jaar en 9 maanden een overdrachts-

dat we de ouders vragen hun kind de laatste weken tot de zomervakan-

formulier stuurt naar onze school met belangrijke informatie over uw kind.

tie op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf te houden, zodat deze


i

22

voor een gesprek op school. Het aanmeldingsformulier, de intake, eventueel aangevuld met informatie van een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal, zijn een belangrijke basis voor de school om vast te stellen of uw kind extra ondersteuning nodig heeft. Bij aanmelding stelt de school zich de volgende vragen: a. wat is nodig om de leerling op de school te laten functioneren? b. welke mogelijkheden ziet de school? c. is de school in staat de begeleiding te bieden? kinderen na de zomervakantie in een kleinere groep een rustigere start

Voordat de school overgaat tot de toelating van een leerling met een on-

kunnen doormaken.

dersteuningsbehoefte dient een zorgvuldige afweging plaats te vinden tussen wat de leerling nodig heeft en wat de school kan bieden.

Leerlingen die extra ondersteuning vragen

Meer informatie vindt u in het Schoolondersteuningsprofiel, deze kunt u

Onze school heeft als taak voor iedere leerling een zoveel mogelijk af-

vinden op de website van ons IKC.

gestemd onderwijsaanbod te realiseren. Er zijn ook kinderen die meer nodig hebben dan de school standaard biedt. Het is dan van groot

Een plaatsing in het regulier basisonderwijs moet de leerling optimale

belang dat de school weet wat er nodig is, zodat ze samen met U kan

ontwikkelingskansen bieden. Hoewel onze school het als haar taak ziet in

kijken of wij deze zorg kunnen bieden.

voldoende mate af te stemmen op de onderwijsbehoeften, kan de ontwik-

In de wet Passend Onderwijs is opgenomen dat ouders hun kind

keling van sommige kinderen beter begeleid worden door een speciale

schriftelijk bij de school van voorkeur aanmelden. Scholen moeten

school voor basisonderwijs of een school voor speciaal onderwijs.

ouders vragen of ze hun kind al eerder bij een andere school hebben

Om tot een zorgvuldige afweging te komen past het SWV

aangemeld. Dat doen wij dus ook. De schriftelijke aanmelding bete-

PassendWijs! de volgende stappen toe:

kent in de praktijk dat ouders een aanmeldformulier van de school invullen en ondertekenen. Dit moet minimaal 10 weken voordat

1. Aanmelding

het kind 4 jaar wordt. Ouders hebben informatieplicht.

• Aanmelding door de ouders/verzorgers bij

U ontvangt een korte intake vragenlijst. Door het invullen van

de directie van de school door het invullen

deze lijst informeert u ons over de ontwikkeling van uw kind. Deze

van het aanmeldformulier

informatie is voor de school belangrijk, zodat we kunnen bespre-

• Intake vragenlijst invullen

ken hoe gaan we samenwerken, welke begeleiding uw kind misschien extra nodig heeft én of wij die als school kunnen bieden. Nadat wij de intakevragenlijst van u ontvangen hebben, wordt u uitgenodigd


• Uitnodiging voor een gesprek • Toelichting op de procedure • Mogelijke inschrijving

i

23

De volgende stappen worden gezet als de school twijfelt of ze de begeleiding kan bieden:

1. Informatie verzamelen • Schriftelijk informatie opvragen bij ouders/verzorgers en relevante instellingen. Ouders hebben informatieplicht. • De school neemt een beslissing over de toelating binnen 6 weken. Deze termijn kan eventueel verlengd worden met nog eens 4 weken. • Op grond van de informatie maakt de school een afweging wel of niet plaatsen.

2. Afweging Als de school twijfelt kan een deskundige geconsulteerd worden of vindt een bespreking in het multidisciplinaire team plaats. Er wordt onderzocht wat de leerling, de leerkracht en de ouders nodig hebben om de begeleiding te bieden. De school kan extra ondersteuning (een zogenaamd arrangement) aanvragen om de begeleiding vorm te geven. Indien deze wordt toegekend, dan kan de school een ontwikkelingsperspectief opstellen. Het kan voorkomen dat de school nog geen beslissing over plaatsing kan nemen en vindt dat onderzoek noodzakelijk is om de vragen die de school nog heeft te beantwoorden. Ouders wordt dan om toestemming gevraagd en worden geïnformeerd over de vragen die er nog zijn en worden uitgenodigd bij de bespreking in het multidisciplinaire team. Termijn: als de periode van 6 weken na aanmelding door ouders is verstreken, krijgen ouders een brief waarin staat dat de termijn met 4 weken wordt verlengd, de reden wordt dan ook genoemd.


i

24

Mocht de school na 10 weken nog niet tot een besluit tot plaatsing zijn

Waar kunt u verder informatie vinden

gekomen dan schrijft de school tijdelijk in.

Alle afspraken over extra ondersteuning in de vorm van arrangementen dan wel een toelaatbaarheidsverklaring voor een school voor speciaal ba-

3. Besluitvorming

sisonderwijs of speciaal onderwijs, vindt u terug in het ondersteuningsplan

Op basis van de informatie en de eventuele onderzoeken wordt een besluit

en de jaarplanning-werkagenda 2014-2015 van het Samenwerkingsver-

over toelating genomen. Dit besluit wordt in het Zorgteam genomen. Bij

band PassendWijs http://www.swv-passendwijs.nl

dit overleg zijn verschillende disciplines aanwezig: de intern begeleider van de school, de leerkracht, de orthopedagoog, etc.

4.2 Volgen van de ontwikkeling

Mogelijkheid 1: plaatsing is toch haalbaar zonder extra ondersteuning

Wij volgen de kinderen uit de groepen 1 en 2 op verschillende ontwikke-

(school schrijft in)

lingsgebieden met behulp van het ontwikkelingsvolgsysteem ‘KIJK’. Dit

Mogelijkheid 2: plaatsing is haalbaar met extra ondersteuning. De school

om ons onderwijsaanbod zo goed mogelijk af te stemmen op de ontwikke-

en ouders vragen een arrangement aan.

ling van het kind. Ook kunnen wij op deze manier vroegtijdig opvallende

Mogelijkheid 3: plaatsing is niet haalbaar.

aspecten in de ontwikkeling van het kind signaleren en vervolgens gerichte

Bij alle genoemde mogelijkheden worden ouders betrokken.

hulp bieden of aanpassingen doen in het onderwijsaanbod.

4. Vervolg bij niet plaatsen Als de school de leerling de extra ondersteuning niet kan bieden, gaat de school een passende onderwijsplek op een andere school zoeken. Dat kan een reguliere school zijn, een school voor speciaal basisonderwijs of een school voor speciaal onderwijs. Belangrijk is dat een goede balans wordt gevonden tussen de extra ondersteuning die het kind nodig heeft, de wensen van ouders en de mogelijkheden van scholen. Als het gaat om een (tijdelijke) plaatsing binnen een speciale school voor basisonderwijs of een school voor speciaal onderwijs, dan vraagt het bevoegd gezag van de school een toelaatbaarheidsverklaring aan (TLV). Als het samenwerkingsverband geen TLV afgeeft, gaat de school op zoek naar een andere passende plek voor het kind.

Als ouders het niet eens zijn met de genomen beslissing Ouders kunnen bezwaar aantekenen bij het bevoegd gezag van de school of de geschillencommissie (contactinformatie vermelden).


i

25

De leerkracht van de groep bepaalt welke kinderen in aanmerking komen voor de uitgebreide, dan wel de korte screening. Als er aanleiding is, voert de logopedist onderzoeken uit bij kinderen van andere leeftijden, op verzoek van ouder(s) en leerkracht. Naar aanleiding van het onderzoek of de screening worden sommige kinderen doorverwezen voor logopedie (behandeling) naar een vrijgevestigde logopedist. Soms hoeft een kind niet direct behandeld te worden. Dan blijft het kind onder controle en wordt elk schooljaar opnieuw gezien door de logopedist. Alle ouder(s) worden schriftelijk geïnformeerd over het resultaat van het onderzoek.

Leerlingvolgsysteem Bij het volgen van de leerlingen op cognitief gebied maken we gebruik van toetsen. Dit kunnen methode gebonden toetsen zijn, maar ook methode onafhankelijke toetsen (Cito LVS-toetsen), waarmee wij onze onderwijskwaliteit systematisch volgen en vergelijken met de landelijke gemiddelden. De gegevens worden geregistreerd in het leerlingvolgsysteem. Zo zien wij of het kind zich voldoende ontwikkelt, het leerproces stagneert of achterstanden laat zien. De leerkracht bekijkt hoe het onderwijsaanbod en de instructies afgestemd moet worden op de behoeftes van de leerling. Extra hulp wordt in de groep aangeboden. Als die hulp te weinig oplevert, wordt er samen met ouders (en mogelijk de intern begeleider) gekeken of

Logopedie

de hulpvraag van de leerling helder is en zo ja, welke hulp hierbij passend

De logopedist komt minstens twee maal per schooljaar een aantal dagen

is.

op school. Deze logopedie heeft een preventief karakter.

deze hulp buiten de groep wordt gegeven, proberen wij zo kort moge-

De taak van de logopedist is het diagnosticeren van taal- spraak- en/of

lijk te houden. (laatste deel eruit halen)

stemstoornissen en afwijkende mondgewoonten. Daarom worden elk

hulp er buiten de groep gegeven kan worden. De periode waarin

schooljaar alle kinderen uit groep 2 gescreend. Hierbij wordt verschil ge-

4.3 Zorg op maat

maakt in een uitgebreide screening en een korte screening. Kinderen die

De Interne Begeleiders (IB-ers) hebben tot taak de groepsleerkrachten

dit niet nodig hebben, komen niet in aanmerking voor de uitgebreide

te begeleiden en/of te ondersteunen bij hun zorg voor goed onderwijs

screening, maar krijgen wel een korte screening als extra check.

voor alle kinderen uit hun groep.


i

26

Leerkrachten kunnen bij een hulpvraag de intern begeleider inschakelen

worden. Het wordt op prijs gesteld als ouders, zeker de eerste keer, aan-

voor bijv. een individuele leerlingbespreking, een groepsbespreking, een

wezig zijn bij dit overleg.

observatie of bij een gesprek met ouders of voor advies op pedagogisch en/of didactisch gebied.

Het Zorg & Advies Team (Z.A.T.) Sinds enkele jaren is elke basisschool in de gemeente Lingewaard aange-

Indien noodzakelijk schakelen de IB-ers externe instanties in of overleggen

sloten bij een Zorg- en Advies Team. Sommige kinderen zijn het slachtoffer

daarmee, bijv. een onderwijsbegeleidingsdienst, jeugdarts, psycholoog,

of getuige van verschillende vormen van huiselijk geweld of andere uit-

logopediste of fysiotherapeut.

zonderlijke situaties. Dit heeft grote gevolgen voor hun welzijn en in deze

Iedere 6 weken vindt een KCO-overleg (klein-casus-overleg) plaats. Hierbij

situaties gaan de schoolprestaties vaak achteruit.

zijn aanwezig de schoolarts, een maatschappelijk werker en beide intern

In dergelijke gevallen kan de school de situatie waarin een leerling zich

begeleiders. In dit overleg bespreken zij de zorg aan kinderen die breder

bevindt bespreken in het Z.A.T. Het Z.A.T. bestaat uit een maatschappe-

ligt dan alleen de school en bekijken zij welke ondersteuning geboden kan

lijk werker, de leerplichtambtenaar van de Gemeente Lingewaard, Bureau


i

27

Omgaan met extern advies Soms komt het voor, dat ouders op eigen initiatief of op advies van bijvoorbeeld een specialist een onderzoek voor hun kind laten verrichten. Ten aanzien van het signaleren, diagnosticeren en adviseren door niet aan onze school verbonden deskundigen, hebben alle scholen in ons samenwerkingsverband de volgende afspraken gemaakt: • De externe deskundige moet geregistreerd zijn bij een beroepsvereniging van psychologen en/of orthopedagogen. • De externe deskundige moet over voldoende expertise beschikken ten aanzien van het onderwijskundig en opvoedkundig handelen en deze expertise moet aantoonbaar zijn. • Het moet gaan om breder psychologisch onderzoek waarbij naar het hele kind gekeken wordt en niet alleen intelligentie vastgesteld wordt. • Het onderzoek vindt plaats in belang van het kind en dient daar ook op gericht te zijn. • De school is alleen dan bereid het advies van een externe deskundige op te volgen, indien deze naast gegevens bij de ouders ook pedagogische/didactische gegevens bij de school heeft ingewonnen en deze Jeugdzorg, de schoolarts, de coördinator Centrum Jeugd en Gezin, de gebiedsagent en de Intern Begeleider van de school. Wij vragen u als ouder/verzorger vooraf om toestemming als we uw kind in het K.C.O. en / of het Z.A.T. willen bespreken. Voor vragen kunt u terecht bij de Interne Begeleiders van onze school.

terug te vinden zijn in het verslag en/of adviesrapport. • Bij het advies wordt mede rekening gehouden met de mogelijkheden binnen de school (SchoolOndersteuningsProfiel) en de onderwijskundige en pedagogische aansluiting. • De externe deskundige moet bereid zijn het adviesrapport mondeling op school te komen toelichten en eventueel direct handvatten voor de

De werkwijze en inhouden van het Z.A.T zullen dit jaar wijzigen. De ge-

praktijk te geven.

meente Lingewaard is druk bezig dit op een zorgvuldige manier te laten

• De kosten van een dergelijke procedure worden niet door de school

verlopen. Het Lingewaards Jeugdteam zal veel taken hiervan overnemen.

vergoed tenzij het initiatief voor het onderzoek en advies van de school

Dit multidisciplinaire team heeft als doel samen met ouders, de hulpvragen

(met instemming van de directie) is uitgegaan.

in kaart te brengen en te kijken welke hulp hiervoor het beste ingezet kan worden. Ouders kunnen ook via de school of gemeente aangeven hiervan

Vira

gebruik te willen maken.

Onze schoolorganisatie is vanaf januari 2010 aangesloten bij de Verwijsindex Regio Arnhem, kortweg VIRA. De VIRA is een digitaal systeem waarin


i

28

professionals, zoals bijvoorbeeld zorgcoördinatoren in het onderwijs, begeleiders en hulpverleners, een signaal kunnen afgeven wanneer zij zich zorgen maken over een kind of jongere. Middels de VIRA kunnen wij als school andere hulpverleners, die ook betrokken zijn bij uw kind sneller vinden. Hierdoor zijn we in staat om sneller in contact te komen en als het nodig is beter afstemmen. Uitgangspunt blijft, dat we u als ouder/verzorger altijd als eerste betrekken, wanneer wij als school zorgen hebben over uw kind. In de VIRA worden alleen algemene gegevens vermeld: naam, geboortedatum en burgerservicenummer (BSN). De reden van signalering van uw kind wordt niet opgenomen. Op de school is een algemene informatiefolder beschikbaar. U kunt ook terecht op www.verwijsindexgelderland.nl

Dyslexie en dyslexieverklaring Bij sommige leerlingen verloopt het leesproces moeizamer dan gemiddeld. Dyslexie kan een oorzaak zijn. Bij het IKC Het Sterrenbos hanteren wij een dyslexieprotocol. Hierin staat beschreven, dat wij kinderen waarbij we kenmerken zien van dyslexie begeleiden volgens de plan-1 aanpak van de methode Estafette. Bovenop het groepsaanbod lezen krijgen deze kinderen nog 3 x 20 minuten of 4 x 15 minuten extra instructie en oefening van leesstrategieën. Het is voor de school niet noodzakelijk hierbij een dyslexieverklaring te hebben. Deze verklaring verandert de wijze waarop we het onderwijs aanbieden niet. We maken een uitzondering als wij denken dat een kind niet zonder compenserende maatregelen (b.v. digitale ondersteuning/vergrootte versie/aangepaste toetsvormen) binnen het onderwijs kan functioneren of als hiervoor sociaal-emotionele redenen te noemen zijn. In die gevallen zal de school een verklaring aanvragen. Wij doen dat bij een gecertificeerde instelling die zich houdt aan de richtlijnen van Stichting Dyslexie Nederland.


i

29

De vergoedingsregeling:

LOV-procedure

Sinds 1 januari 2009 zit diagnostiek en behandeling van ernstige dyslexie

Binnen de gemeente Lingewaard wordt een overdrachtsprocedure gehan-

in het basispakket van de zorgverzekering. Hiervoor moet de school aan-

teerd tussen de voorschoolse voorzieningen (peuterspeelzaal en/of kinder-

tonen dat er sprake is van een ernstig tekort in de leesontwikkeling (3x een

dagverblijf) en de basisscholen, dit om te streven naar het realiseren van

E score bij Cito toets lezen) ondanks een intensief leesaanbod (plan 1 aan-

optimale ontwikkelingskansen voor elk kind binnen de gemeente.

pak Estafette methode).

Met behulp van de overdracht door de voorschoolse voorziening en de ou-

Ouders kunnen dit onderzoek aanvragen bij bijv. Marant, RID of Braams.

ders kan de leerkracht uit groep 1 goed inspelen op de onderwijsbehoefte

De meerwaarde van deze regeling zit in de behandeling.

van de kinderen die op de basisschool starten.

Het huiswerk vanuit deze behandeling moet thuis worden uitgevoerd, om-

Over kinderen waarbij de ontwikkeling anders verloopt dan verwacht,

dat het onderwijsaanbod voor kinderen met dyslexie al zeer intensief is.

wordt een gesprek gevoerd met de leidster van de voorschoolse voorziening, de ouders en de leerkracht van onze school.

Hoogbegaafde kinderen

De samenwerking in ons IKC tussen onderwijs, kinderopvang en BSO zal

Voor de begeleiding van hoogbegaafde leerlingen hanteert de school

bijdragen aan een optimale start voor kinderen.

het beleidsplan (hoog) begaafde leerlingen. Zie voor meer informatie het ‘School-ABC voor ouders’ op de website.

4.4 Verwijzing Wanneer wij, ondanks extra zorg in de groep en ondersteuning en advies van de Interne Begeleider, onvoldoende ontwikkelingsgroei bij een kind constateren, behoort advies tot verwijzing naar een speciale basisschool tot de mogelijkheden. Het Sterrenbos maakt deel uit van het Samenwerkingsverband PassendWijs. Binnen dit verband hebben de IB-ers regelmatig overleg met andere basisscholen en de IB-er van de speciale basisschool De Vlinderboom in Bemmel. Aanmelding voor een speciale basisschool of speciaal onderwijs gaat volgens een voorgeschreven procedure. Zie hiervoor de website van PassendWijs. www.swv-passendwijs.nl


i

30

5. Ouders 5.1 Belang van betrokkenheid van ouders

• Aan het begin van het schooljaar starten we met ‘oudergesprekken om-

IKC het Sterrenbos kiest voor een betrokken samenwerking met ouders bij

gekeerd’. Wij willen graag aan het begin van het schooljaar met ouders

de totale ontwikkeling van het kind. Dit op basis van wederzijds vertrouwen

in gesprek gaan over het kind, om het nog beter te leren kennen. Niet

en eigen verantwoordelijkheid. Voor de relatie tussen school en ouders

de leerkracht aan het woord, maar de ouders. Door de informatie die

betekent dit:

wij krijgen tijdens dit gesprek krijgen wij een completer beeld van het

Ouders mogen een optimale kwaliteit verwachten van het onderwijs, de

kind en kunnen we onderlinge verwachtingen afstemmen. In de boven-

begeleiding en de medewerkers. Dit in een heldere, warme, professionele

bouw kan het zijn dat het kind ook aanwezig is bij dit eerste gesprek.

en respectvolle omgeving.

De overige 10- minutengesprekken vinden zullen in de loop van

De school verwacht betrokkenheid van ouders. Ouders zetten hun per-

het jaar plaatsvinden. (2/3 maal per jaar).

soonlijke kwaliteiten en deskundigheid als opvoeder in ten behoeve van

de optimale ontwikkeling van hun kind.

Naar behoefte van ouders of school worden eventueel extra gesprekken gepland. Zowel u als de school kan daartoe initiatief nemen. Heeft u behoefte aan een extra gesprek, neemt

5.2 Informatievoorziening aan ouders

u dan contact op met de leerkracht.

Via onze website en de wekelijkse nieuwsbrief zorgen wij dat u op de hoog-

• Vanaf eind groep 2:

te bent van organisatorische en inhoudelijke informatie over de school. De

de ontwikkeling van uw kind op de verschillende gebieden weer.

wekelijkse nieuwsbrief verschijnt digitaal. U kunt zich hierop abonneren via onze website. Daarnaast houden wij u als ouder op de hoogte van gebeurtenissen in de

Een schriftelijk rapport, tweemaal per jaar. Hier geeft de leerkracht

Een werkrapport, tweemaal per jaar. Dit bestaat uit gebundeld werk van het kind dat de ontwikkeling over de afgelopen periode weergeeft.

groep via de beschermde social-media tool ‘klasbord’. Ook hierop kunt u zich abonneren door middel van een inlogcode die u van de leerkracht zult ontvangen. Verder kunt u op de website terecht voor het vakantie- en vrije-dagenrooster, die nieuwsbrief en andere informatie (school ABC voor ouders).

5.3 Rapportage en contact met ouders Onze rapportage aan ouders over de ontwikkeling van het kind bestaat uit de volgende onderdelen:


i

31

Wij vinden het belangrijk om in het jaar een aantal momenten te organi-

5.5 Ouderraad en ouderactiviteiten

seren, waarin wij als school de ouders ook op een informele wijze kunnen

De Ouderraad bestaat uit een groep enthousiaste en actieve ouders die

treffen. Voorbeelden zijn:

het team ondersteunt bij de organisatie van allerhande activiteiten zo-

• De informatieavond aan het begin van het schooljaar, waar u o.a. kunt

als; Sinterklaas, kerst, Carnaval, avond4daagse enz. Mede dankzij

kennismaken met de leerkracht. De kinderen leiden deze avond hun

de vrijwillige financiële ouderbijdrage kan de Ouderraad deze ac-

ouders rond. Ook krijgt u dan het informatieboekje waarin extra infor-

tiviteiten ontplooien.

matie wordt gegeven over een aantal onderwerpen die van belang zijn in de groep waarin uw kind dat jaar zit. • Een presentatie als thema-afsluiting, waarbij onze ouders het publiek

5.6 Klachtenregeling Een goed, veilig klimaat en goede onderlinge contacten zijn voor alle belanghebbenden in de school een voorwaarde om

zijn. • Uitstapjes en excursies, waarbij hulp en ondersteuning van ouders onmisbaar is.

goed te kunnen functioneren. Toch vinden op school soms gebeurtenissen plaats waarbij ouders, leerlingen of personeelsleden er

• Creatieve middagen en spelletjesochtenden.

samen niet uitkomen. U bent dan niet machteloos, u kunt een klacht

• De succesvolle sportdag

indienen. Een klacht indienen kan op elk moment, maar hetgeen waarover

• Het pleinfeest als afsluiting van het schooljaar.

geklaagd wordt mag niet langer dan een jaar voor het indienen van de

5.4 Ouderbijdrage

klacht hebben plaatsgevonden. De klachtencommissie doet een uitspraak of de school de procedures juist heeft gevolgd. Een onafhankelijk oordeel

De ouderbijdrage is een vrijwillige bijdrage en wordt gebruikt voor ex-

van de klachtencommissie kan voor alle partijen van belang zijn. Maar een

tra uitgaven ten behoeve van de kinderen rondom feesten als de Kinder-

procedure bij de klachtencommissie duurt lang en vraagt veel van

boekenweek, Sinterklaas, kerst, carnaval, Pasen, diverse excursies en het

de betrokkenen.

schoolreisje. In de loop van het schooljaar krijgt u een brief waarin u uitge-

In veel gevallen is het beter te proberen het niet zo-

nodigd wordt om de ouderbijdrage te betalen via een eenmalige mach-

ver te laten komen. Dat kan door met elkaar in

tiging of via overmaking. U zult hiervoor t.z.t. een rekening ontvangen.

gesprek te gaan (ouders, leerkracht en/of direc-

Voor het schooljaar 2015-2016 is de bijdrage vastgesteld op € 39.50. (Dit

teur) en samen naar een oplossing te zoeken.

bedrag is opgebouwd uit € 27.- vrijwillige ouderbijdrage t.b.v. extra

Zo’n oplossing vinden is niet altijd even mak-

kosten feestjes en vieringen) en € 12.50 vergoeding overblijfkosten,

kelijk. Het vraagt inspanningen van ouders

(vrijwilligersvergoeding en kosten m.b.t. spelmateriaal). De hoogte

en van school, zij moeten bereid zijn het ge-

van de ouderbijdrage wordt jaarlijks tijdens de jaarvergadering

sprek aan te gaan.

van de ouderraad vastgesteld. Ouders waarvan de kinderen na 1

Op school geldt, zoals wettelijk voorgeschre-

april op school komen, zijn voor dat schooljaar vrijgesteld van het

ven, een klachtenregeling (wij hebben ons

voldoen van de bijdrage.

geconformeerd aan de landelijke ‘klachtenregeling Primair en Voortgezet Onderwijs). Deze is


i

32

op verzoek voor iedereen ter inzage. Hoe gaat de procedure bij een klacht

5.7 Inspraak

in zijn werk en wat houdt de klachtenregeling in:

De medezeggenschapsraad (MR) bestaat uit acht personen, dit zijn vier ouders en vier leerkrachten. De MR komt regelmatig bijeen en vergadert

1. Op IKC het Sterrenbos is er een contactpersoon benoiemd. Voor ons

over onderwerpen als formatie, huisvesting, financiën, onderwijskundige

IKC is dat mw. Nicole Verweij. Als het u niet lukt een probleem op te

veranderingen, enz. Over tal van beleidszaken wordt advies gegeven, dan

lossen, kunt u terecht bij haar. Zij kan u adviseren met wie u het best in

wel instemming verleent.

gesprek kunt gaan. 2. De contactpersoon kan u ook doorverwijzen naar de vertrouwensper-

De MR vergadert samen met de Oudercommissie van Zonnekinderen van

soon. Deze kan bemiddelen bij het conflict. Voor de scholen van SKO

IKC het Sterrenbos. Waar mogelijk ondersteunen en versterken zij elkaar in

Batavorum is dat Mevrouw Ina Blanken. Is het hierna nog niet gelukt

het ontwikkelen van het Integraal Kindcentrum. Zij onderscheiden hierbij

het probleem op te lossen, dan verwijst de vertrouwenspersoon naar

de verschillende rechten en bevoegdheden van de beide organen.

een onafhankelijke klachtencommissie. Onze school is aangesloten bij

De vergaderingen van de MR zijn openbaar.

de Stichting Geschillen Commissies Bijzonder Onderwijs (GCBO). Deze commissie beschikt over veel expertise en heeft oog voor de identiteit

Bovenschools functioneert de Gemeenschappelijke Mede-

van de school en instelling. De commissie werkt vanuit hun eigen iden-

zeggenschapsraad (GMR). In de GMR worden onderwerpen

titeit. Op de website www.gcbo.nl kunt u terecht voor informatie over

besproken die alle scholen binnen onze stichting aangaan.

de GCBO, de (klachten)procedures, de samenstelling van de commis-

Om de belangen van de kinderen en de leerkrachten van

sies, de weten regelgeving en de jurisprudentie. Op school is, naast

IKC het Sterrenbos zo goed mogelijk te behartigen, is een

de klachtenregeling, de brochure ‘Klachten op school, hoe los

actieve en betrokken MR van groot belang.

je ze op?’ ter inzage. Deze kan ook worden gedownload via www.klachtenopschool.kennisnet.nl. Voor klachten die betrekking hebben op seksuele intimidatie of ernstig psychisch of fysiek geweld kunt u ook terecht bij de speciaal hiervoor aangestelde vertrouwensinspecteur bij het Centraal Meldpunt Vertrouwensinspecteurs: 0900-111 31 11. Zie verder de adreslijst achter in deze gids.


i

33

6. Kwaliteitszorg Het basisonderwijs is en blijft, evenals de maatschappij waarin wij leven, volop in beweging. Het beleid van de Jozefschool stuurt continu aan op verdere kwaliteitsverbetering. Wij houden de opbrengsten van ons onderwijs scherp in de gaten. Hiervoor maken we tweemaal per jaar een analyse van de resultaten van de landelijk genormeerde toetsen (CITO). Op deze wijze kijken we kritisch naar ons onderwijs en hebben we zicht op onze verbeterpunten. Dit heeft, logischerwijs, consequenties voor de keuzes die wij als school maken en voor ons handelen.


i

34

7. Resultaten van het onderwijs 7.1 Resultaten

behaald in vergelijking met de leerlingen uit het hele land, nu en in voor-

De school houdt de vorderingen van de leerlingen op verschillende manie-

afgaande jaren. De standaardscores lopen van 501 t/m 550 en het gemid-

ren bij. Zo zijn daar op de eerste plaats de methodetoetsen. Na ieder blok,

delde ligt elk jaar rond de 535. Schooljaar 2014-2015 leverde voor groep 8

waarin een bepaalde vaardigheid wordt aangeleerd, wordt er getoetst of

van de het Sterrenbos een gemiddelde van 534.3 op. Daarmee scoorde de

de leerling de betreffende vaardigheid beheerst. In herhalingsweken wordt

school dit schooljaar net onder het landelijk gemiddelde. (534,4).

hier eventueel meer aandacht aan besteed. Deze methodetoetsen zijn een goed middel voor de leerkracht om de vinger aan de pols te houden.

7.2 Kwaliteitszorg en resultaten

Daarnaast worden de leerlingen ieder half jaar (januari en juni) getoetst via

De resultaten van ons onderwijs worden ook gebruikt om ons onderwijs te

de CITO-toetsen. De CITO-toetsen zijn landelijk genormeerd. Dit betekent

evalueren en waar nodig te verbeteren. Naar aanleiding van de CITO-sco-

dat de individuele score van het kind wordt afgezet tegen de landelijke

res in januari en in juni maakt de school een zogenaamde schoolzelfana-

doelgroep. Uw kind wordt op die toets vergeleken met alle kinderen van

lyse. Hierbij kunnen aan de hand van tegenvallende resultaten verbeter-

die groep in Nederland. Hiermee weet de school (en u ook) hoe uw kind

punten gesignaleerd worden. Deze analyse wordt in het team besproken

het doet in relatie tot de verwachte ontwikkeling.

en voor eventuele verbeterpunten wordt een plan opgesteld en uitge-

Aan het eind van de basisschoolperiode nemen onze leerlingen uit groep 8 deel aan de CITO Eindtoets Basis Onderwijs. Een landelijke toets die kennis, inzicht en toepassingsvaardigheid onderzoekt. De bedoeling van deze toets is bij te dragen aan een juiste keuze voor het vervolgonderwijs. Uit een toets valt echter niet af te leiden

voerd. Doordat dit halfjaarlijks terugkomt, is de school in staat haar onderwijs voortdurend bij te stellen.

7.3 Cijfers over uitstroom en aansluiting Op het moment van schrijven van deze gids zijn hebben wij nog geen gegevens binnen over de resultaten van de landelijke eindtoets van CITO.

of het maximale uit de mogelijkheden

De uitstroom is naar het vervolgonderwijs is wel bekend en

van kinderen is gehaald. Misschien heeft

kunt u hier-onder lezen:

een kind met minder capaciteiten en een lagere score, een topprestatie geleverd. De resultaten van de CITO-eindtoets worden uitgedrukt in een cijfer, de standaardscore. Deze geeft aan wat een leerling heeft


• VWO

16%

• HAVO

36%

• VMBO-T

26%

• VMBO-KB/BB

22%

i

35

8. Praktische zaken Een tweetal praktische zaken is hieronder vermeld, maar de meeste prakti-

De schooltijden zijn dan:

sche informatie is terug te vinden op onze website.

Maandag

8.30 – 14.30

8.1. Schooltijden

Dinsdag

8.30 – 14.30

De school werkt met een continurooster. Dat wil zeggen dat de kinderen

Woensdag

8.30 – 12.15

van de start tot het einde van de schooldag allemaal op school blijven. We

Donderdag

8.30 – 14.30

Vrijdag

8.30 – 11.45

(groepen 1 t/m 4)

8.30 – 14.30

(groepen 5 t/m 8)

nuttigen dan tussen de middag samen de boterham en het drinken. Na een iets verkorte middagpauze buiten, zetten we het onderwijsprogramma weer voort.

N.B. De groepen 1-2 hebben daarnaast een aantal vrijdagochtenden vrij. (volgens rooster op de website)

8.2 Absentie Als uw kind de school niet kan bezoeken wegens ziekte of om een andere reden, dan verzoeken wij u dit schriftelijk of telefonisch aan ons door te geven. Wanneer uw kind niet aanwezig is zonder opgaaf van reden, maken wij ons zorgen. Daarom het verzoek uw kind tijdig af te melden. Wanneer een kind langer ziek is, kunt u contact opnemen met de leerkracht van uw kind of deze zal u zelf benaderen. Er kan dan worden afgesproken wat er aan onderwijsactiviteiten thuis mogelijk is.


i

36

Opvang

Kinderopvang Zonnekinderen


i

37

9. Kinderopvang Zonnekinderen 9.1 Team en bezetting

Binnen IKC het Sterrenbos en bij Kinderopvang Zonnekinderen spreken we

Professionaliteit in begeleiding is voor iedere kinderopvanginstelling es-

bewust van pedagogisch medewerkers en niet van leid(st)ers. Een leid(st)

sentieel. Het is noodzakelijk dat pedagogisch medewerkers niet alleen een

er geeft leiding aan de kinderen, een pedagogisch medewerker begeleidt

beroepsgerichte opleiding hebben afgerond, maar ook beschikken over

kinderen. Een leid(st)er staat boven de kinderen, een pedagogisch mede-

de juiste vaardigheden en houding. Daarnaast is het belangrijk dat mede-

werker staat meer tussen de kinderen. Dit vinden wij een belangrijk aspect.

werkers in de kinderopvang passie hebben voor het werk dat ze doen en

Het bevordert het contact tussen de pedagogisch medewerkers en de kin-

er dus intensief mee bezig zijn.

deren, wat weer ten goede komt aan de kwaliteit van de opvang en dat hebben wij zeer hoog in het vaandel staan. Alle pedagogisch medewerkers zijn gediplomeerd en hebben een diploma op minimaal SPW3-niveau. Wij vinden het belangrijk dat pedagogisch medewerkers ontwikkelingen binnen de kinderopvang goed volgen. Hiervoor zijn vakbladen en literatuur aanwezig op de locatie. Om medewerkers nog verder te scholen en om goed toegerust vorm en inhoud te geven aan de werkzaamheden als pedagogisch medewerker, hebben de medewerkers binnen het IKC de tweejarige opleiding ‘Startblokken’ gevolgd. Startblokken is een ontwikkelingsgericht VVE-programma en medewerkers die deze opleiding succesvol hebben afgerond zijn dan ook Startblokken- gecertificeerd. Het programma vormt een belangrijke basis voor de wijze waarop onder andere activiteitenprogramma’s invulling krijgen.

9.2 Bezetting op de groep Binnen het IKC streven we ernaar zoveel mogelijk vaste pedagogisch medewerkers op de groepen in te zetten, omdat dit het gevoel van veiligheid en vertrouwen van kinderen stimuleert. Ook voor u als ouder(s) is het prettig zo veel mogelijk dezelfde gezichten te zien. Wij hanteren de beroepskracht/kind-ratio zoals vastgesteld in de Wet Kinderopvang.


i

38

9.3 Sport- natuur- en cultuurcoach Binnen het IKC hebben we veel aandacht voor sport, natuur en cultuur. Om de activiteiten op die gebieden vorm te geven, komen de coaches van Kinderopvang Zonnekinderen met regelmaat langs op het IKC. Deze coaches zijn allemaal HBO-opgeleid en leveren met hun specifieke kennis een inhoudelijke bijdrage aan alle activiteiten op het gebied van sport, natuur en cultuur. Ze worden ingezet bij en stimuleren activiteiten op alle locaties van Zonnekinderen en dus ook op het IKC.

9.4 Stagiaires Vanzelfsprekend zijn ook stagiaires welkom bij ons. Wij vinden het belangrijk een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de beroepsgroep en daarnaast betekenen deze extra handen op de groep ook dat er extra tijd is voor de kinderen. De stagiaires zijn afkomstig van de opleiding SPW of Helpende Welzijn. Een enkeling volgt de HBO-opleiding Pedagogiek. Als stagiaires bij ons aan de slag gaan krijgen zij voorafgaand aan de stage eerst een presentatie waarin achtergrondinformatie wordt gegeven over onze organisatie en het werken op de groep.

9.6 Speerpunten uit ons pedagogisch beleid

Tijdens hun stage krijgen stagiaires begeleiding van één van de pedago-

• Ieder kind staat centraal!

gisch medewerkers en wordt met regelmaat de voortgang geëvalueerd.

• Kinderen kunnen zich in hun eigen tempo en op hun eigen wijze

Stagiaires krijgen nooit de verantwoordelijkheid over een groep kinderen.

9.5 Pedagogisch beleid Het werken met kinderen is niet vrijblijvend. Het vraagt visie, kwaliteit en professionaliteit. Het pedagogisch beleid is het uitgangspunt voor het handelen van onze pedagogisch medewerkers. De belangrijkste

ontwikkelen; • Samen groeien; • Stimuleren van de emotionele veiligheid; • Stimuleren van persoonlijke competenties: zelfvertrouwen, zelfstandigheid, motorische-, creatieve-, cognitieve- en taalontwikkeling; • Stimuleren van sociale competenties, omgaan met en het aangaan van relaties met andere kinderen;

hoofdlijnen van het pedagogisch beleidsplan kunt u nalezen

• Aanbieden van regels, normen en waarden;

op onze website www.zonnekinderen.nl

• Leren door te spelen; • Buitenspel en bewegen, slecht weer bestaat niet, alleen de verkeerde jas!


i

39

10. Dagopvang – 2 jaar tot 4 jaar IKC het Sterrenbos biedt voor kinderen van 2-4 jaar kwalitatieve en

te experimenteren en ontdekken en krijgen daarvoor passende materia-

betrouwbare opvang. Wij bieden u en uw kind een plaats waar uw kind

len aangereikt. De pedagogisch medewerker speelt mee, brengt onder

liefdevol en professioneel opgevangen wordt. Binnen IKC het Sterrenbos

woorden wat kinderen willen en denken en leert hen nieuwe woorden en

wordt gewerkt met het ontwikkelingsgerichte VVE - programma Startblok-

begrippen aan. Zo doen kinderen nieuwe leerervaringen op. Doelstelling

ken.

is om elke dag tot een betekenisvol aanbod te komen voor uw kind. Ook

10.1 Spelen en ontwikkelen met Startblokken

het observeren en evalueren spelen een grote rol in de werkwijze van Startblokken.

Jonge kinderen leren door te spelen. Ze willen graag groot zijn, bij de “grote mensen wereld” horen en bezig zijn met onderwerpen uit het echte leven. Vanuit die motivatie wordt hun ontwikkeling en leerproces gestimuleerd. Het VVE-programma Startblokken speelt daarop in door de kinderen, door middel van spelactiviteiten, te betrekken bij onderwerpen uit het leven van alledag. De pedagogisch medewerkers van het IKC hebben allemaal de tweejarige opleiding in het werken met Startblokken gevolgd. Zij weten hierdoor optimaal aan te sluiten bij de belevingswereld van kinderen en hun ontwikkeling te stimuleren door middel van spel en het laten opdoen van ervaringen. Baby’s leren via contactspel de ander en hun omgeving kennen. Peuters en kleuters spelen om te experimenteren, te onderzoeken, te maken, te ervaren wat het is om samen te zijn, te praten en te denken met elkaar. In spel ontwikkelen jonge kinderen zich optimaal. Voor kinderen ligt de wereld open. Bij Startblokken staan drie belangrijke aspecten centraal: Spelactiviteiten, Taalontwikkeling en Thematisch werken. In hun spel imiteren kinderen de werkelijkheid en ontplooien ze activiteiten aan de hand van thema’s (bijvoorbeeld een huishoek of een bouwhoek). Ze worden uitgenodigd om


i

40

11. Buitenschoolse opvang – 4 jaar tot 12 jaar Als kinderen de hele dag naar school zijn geweest willen zij daarna graag

Wanneer de kinderen uit school komen vangen de pedagogisch mede-

vrij zijn en dingen doen die zij leuk vinden. Niets moet. De BSO ruimte

werkers ze op in een ontspannen, huiselijke en gezellige sfeer. Er is altijd

binnen het IKC is zo ingericht dat kinderen heerlijk kunnen relaxen na een

tijd voor persoonlijke aandacht. Op school hebben zij een hoop beleefd.

drukke dag op school maar ook actief bezig kunnen zijn als zij dit willen.

Daarom gaan wij eerst gezellig wat drinken en wordt er gepraat over wat

Aan elke leeftijd wordt gedacht. Zo is er een bouwhoek, atelier, huishoek

er allemaal op school is gebeurd. Vervolgens kunnen kinderen iets voor

en 8+ hoek en natuurlijk volop gelegenheid om buiten te spelen. Daar-

zichzelf doen en/of meedoen aan een gezamenlijke activiteit. Kinderen zijn

naast wordt er volop gebruik gemaakt van de grote aula met theater in

vrij om te kiezen en er is voor elk kind wat wils. De ruimtes in de BSO is

het IKC en wordt er veel gebruik gemaakt van de naastgelegen gymzaal.

uitnodigend en uitdagend voor de diverse activiteiten. Waar staat onze naschoolse opvang voor? • Kinderen moeten niets, ze mogen. • Een ruim aanbod van activiteiten. • Een loungeruimte om te relaxen en/of kindercafé om na te praten over school met fruit en drinken. • Een theater om te dansen, te zingen of om op te treden. • Een atelier en/of werkplaats voor het ontwikkelen van de creativiteit. • Een jongens- en meisjeshoek met voor elk kind wat wils. • Een gezellige spelletjeshoek waar kinderen samen een spelletje kunnen doen. • Ruime buitenspeelmogelijkheden met water- en zandspeelplek, waterpomp, moestuin, zitplek om buiten te eten of bv. voor te lezen. Onze buitenruimtes wordt zo veel mogelijk aangelegd en ingericht met natuurlijke elementen. Geen toestellen, maar avontuurlijke verstopplekjes, natuurlijke materialen om mee te spelen, liever beplanting dan beton! • Vakantieprogramma met workshops en leuke uitstapjes.


i

41

11.1 De drie pijlers van onze BSO: Natuur & Avontuur, Sport en Cultuur

op ongevallen en herstellen bij ziekte sneller. Ze zijn mentaal sterker. Al met al lopen ze minder gezondheidsrisico’s. De sport BSO staat voor: • Breed aanbod aan sport- en spelactiviteiten.

In de buitenschoolse opvang staan creativiteit en inventiviteit voorop. Bij

• Veel buitensporten, bij heel slecht weer ook sportfaciliteiten binnen

alle activiteiten die we aanbieden stimuleren we deze aspecten. Veel acti-

• Samenwerking met diverse sportverenigingen

viteiten vinden plaats in groepsverband. De kinderen krijgen hierbij volop

• Samenwerking met diverse scholen op sportgebied

de gelegenheid om hun eigen mogelijkheden te ontdekken en te ontwikkelen, in hun eigen tempo en op hun eigen wijze.

3. Cultuur

De BSO van IKC het Sterrenbos biedt een uniek 3 in 1 concept waarbij

Naast sport- en natuuractiviteiten willen wij ook het cultuurbewustzijn van

kinderen kunnen kiezen uit een aanbod op het gebied van natuur & avon-

de kinderen stimuleren door verschillende culturele en kunstzinnige acti-

tuur, sport en cultuur.

viteiten aan te bieden. Onder culturele en kunstzinnige vorming verstaan wij alles dat te maken heeft met het op expressieve wijze uiten van ideeën

1. Natuur en avontuur

, gevoelens, waarnemingen en ervaringen. Cultuur omvat kunst (muziek,

Wij willen kinderen de gelegenheid geven te spelen en te ontdekken in de

theater, toneel, dans, literatuur) maar gaat ook over tradities en gebruiken,

natuur. Hier hebben zij de ruimte om van alles te beleven, al hun zintuigen

feesten, landen en nationaliteiten, godsdiensten, monumenten, musea

te gebruiken en de wereld om hen heen te ontdekken. Natuur en avontuur

enzovoort. De cultuur BSO staat voor:

staat voor:

• creatief werken in het atelier

• Lekkere frisse buitenlucht

• minitheater voor zang, dans, muziek en toneel

• Ontdekken en vieze kleren krijgen

• verkennen van thema’s: landen, feesten, gebruiken, film/fotografie

• Onderzoeken van de buitenruimte; dieren, bomen, planten, bloemen,

• activiteiten en workshop o.a. op het gebied van voeding en koken, taal

weer.

en lezen.

• Bewustwording van de natuur • Ontwikkelen van verantwoordelijkheidsgevoel voor de natuur

2. Sport Voor kinderen staat spelen en bewegen in hun vrije tijd centraal. Van nature vinden kinderen het heerlijk om te bewegen. Bewegen is goed voor de gezondheid en de totale ontwikkeling van kinderen. Door veel en gevarieerd te bewegen, leren kinderen veel verschillende bewegingen onder de knie te krijgen. Ze leren samen spelen, plezier te hebben, maar ook teleurstellingen te verwerken. Kinderen die veel (buiten) spelen zijn beter toegerust om gezond en evenwichtig op te groeien. Ze hebben relatief minder kans


i

42

12. Vakantie-activiteiten Iedere vakantie is er een eigen programma met diverse activiteiten die op de locatie zelf plaatsvinden en uitstapjes buiten de deur. Wij willen van iedere vakantie een echt feestje maken voor en met de kinderen. Denkt u bijvoorbeeld aan uitstapjes naar de kinderboerderij, huifkartocht, de natuur in, sportdag. Activiteiten op de locaties kunnen zijn: kinderbioscoop, kinderdisco, bezoek van politie of brandweer en verschillende soorten buitenactiviteiten.


i

43

13. Overige informatie 13.1 Dagindeling

en drinken. Deze momenten worden gebruikt voor het verstevigen van

Voor het bieden van het zo noodzakelijke gevoel van veiligheid en gebor-

het contact tussen de kinderen onderling en tussen de kinderen en de

genheid aan jonge kinderen, hanteren wij een dagindeling die structuur en

pedagogisch medewerkers. Door gesprekjes, zingen en benoemen van

regelmaat met zich meebrengt. Uiteraard hanteren wij bij baby’s het ritme

datgene wat actueel is, wordt hier vorm aan gegeven. Ook leren kinderen

van uw kind. Bij het kennismakingsgesprek wordt u hierover uitgebreid ge-

rekening met elkaar te houden. Er wordt stimulerend en verantwoord om-

ïnformeerd. Tevens kunt u hier meer over lezen in ons pedagogisch beleid,

gegaan met eten en drinken. Kinderen worden nooit gedwongen. Peuters

zie hiervoor ook onze website.

leren zelf hun boterham te smeren.

13.2 Eten en drinken

13.3 Flesvoeding en fruit

Wij vinden het belangrijk dat er regelmaat is in de dagindeling. Zo heb-

IKC het Sterrenbos biedt opvang aan inclusief luiers en voeding. Vanaf 2

ben wij vaste momenten waarop wij, per groep, samen aan tafel iets eten

jaar wordt er geen warme maaltijd meer gegeven. Indien het wenselijk is dat uw kind andere voeding krijgt dan wij aanbieden, dient u dit zelf mee te brengen naar de opvang.

13.4 Overdracht Gedurende de dag maken de pedagogisch medewerkers uw kind van heel dichtbij mee. Vorderingen worden met u als ouder(s) uitvoering besproken. De belevenissen van uw kind worden bijgehouden in zijn of haar eigen schriftje. Een goede overdracht komt van beide kanten, de pedagogisch medewerkers kunnen u daardoor ook beter informeren over het welzijn van uw kind.

13.5 Ziekte In een ruimte waar veel kinderen zijn is het risico van besmetting bij ziekte vrij groot. Een ziek kind heeft extra aandacht nodig. Wij hanteren hierin de richtlijnen van de GGD. In ons ziektebeleid dat u ontvangt bij de intake staan de meest belangrijke zaken op een rij.


i

44

13.6 Verzekering Voor alle kinderen die gebruik maken van de faciliteiten van IKC Huissen is een collectieve verzekering afgesloten.

13.7 Het contact met ouders Een goed contact met ouders vinden wij erg belangrijk. Dat begint al bij het intakegesprek. Tijdens dit gesprek nemen wij uitgebreid de tijd om kennis te maken met u en uw kind, vertellen wij u over de dagelijkse gang van zaken op het kinderdagverblijf en geven wij u een rondleiding. Ook gedurende de opvang proberen wij u zo goed mogelijk te betrekken bij het wel en wee van uw kind op het kinderdagverblijf. Ook hechten wij waarde aan uw mening met betrekking tot onze dienstverlening. Daarom

naar ideeën en suggesties. Kinderopvang Zonnekinderen heeft daar-

houden wij periodiek een klanttevredenheidsonderzoek. Hierin komen on-

om op alle locaties een oudercommissie. Zij vormen het klankbord voor

derwerpen als het pedagogisch klimaat, de accommodatie en faciliteiten

ouder(s) en een serieuze gesprekspartner voor de pedagogisch medewer-

en de pedagogisch medewerkers aan bod. Bij het beëindigen van de op-

kers en leidinggevenden. Ongeveer 5 keer per jaar komt de oudercom-

vang, bijvoorbeeld omdat uw kind 4 jaar wordt en naar de basisschool

missie bij elkaar. Zij bespreken dan beleidsmatige aspecten van de kin-

gaat, ontvangt u een vragenlijst, waarin u wordt gevraagd naar hoe u onze

deropvang. De oudercommissie heeft adviesrecht op diverse zaken zoals

dienstverlening heeft ervaren.

pedagogisch beleid, prijs, openingstijden, beroepskracht/kind-ratio, voe-

13.8 Observatie en het kindgesprek Onze pedagogisch medewerkers zijn opgeleid om de kinderen vakkundig te

dingsbeleid etc. Het reglement van de oudercommissie ligt ter inzage op de locaties.

observeren. In ons observatie-instrument sluiten wij zoveel mogelijk aan op

13.10 Klachtenprocedure

de door de gemeente gehanteerde methode. Eens per jaar bespreken de

Gelukkig wordt kinderopvang Zonnekinderen weinig geconfronteerd met

medewerkers de ontwikkeling van het kind met de ouder(s). Vanzelfsprekend

klachten. Wij vinden het echter van groot belang om eventuele klachten in

wachten we niet op het jaarlijkse oudergesprek als er tussentijds bijzonderhe-

een vroeg stadium te signaleren om adequaat te kunnen handelen. Daar-

den worden waargenomen. Dit zal in voorkomende gevallen direct met ou-

om hebben wij een klachtenreglement ontwikkeld en zijn wij aangesloten

ders worden besproken. Als een pedagogisch medewerker bijzonderheden

bij een onafhankelijke geschillencommissie.

waarneemt, bespreekt hij/zij dit ook in het team en met de teamcoördinator.

Het klachtenreglement ligt ter inzage op de locaties. Over het alge-

13.9 Oudercommissie

meen kan de klacht met de pedagogisch medewerkers of teamcoördinator opgelost worden of wordt er contact gezocht met de

Wij hechten veel waarde aan de mening van de ouder(s). Wij vinden het

manager locaties. Wij zullen er alles aan doen om de klacht naar

belangrijk om ouder(s) te betrekken bij de kinderopvang en te luisteren

tevredenheid op te lossen.


i

45

14 Kwaliteitseisen 14.1 Inspectie GGD

2. Bij de dagopvang bedraagt de verhouding tussen het aantal beroeps-

Alle kinderopvangcentra in Nederland worden jaarlijks geïnspecteerd door

krachten en het a antal feitelijke aanwezige kinderen tenminste:

de GGD. De GGD handelt in opdracht van de gemeente. Door een bezoek

A. 1 beroepskracht per 4 kinderen in de leeftijd tot 1 jaar

aan de locatie toetst de GGD of IKC Huissen voldoet aan de kwaliteitsei-

B. 1 beroepskracht per 5 kinderen in de leeftijd van 1 tot 3 jaar

sen die de Wet Kinderopvang van kindercentra vraagt. De locatie wordt

C. 1 beroepskracht per 6 kinderen in de leeftijd van 2 tot 3 jaar

beoordeeld op zeven domeinen:

D. 1 beroepskracht per 8 kinderen in de leeftijd van 3 tot 4 jaar

• Ouders • Personeel

3. Bij de buitenschoolse opvang bedraagt de verhouding tussen het

• Veiligheid en gezondheid

aantal beroepskrachten en het aantal feitelijke aanwezige kinderen

• Accommodatie en inrichting • Groepsgrootte en beroepskracht/kind-ratio

tenminste:

• Pedagogisch beleid en praktijkplan

De conclusie staat beschreven in het inspectierapport. Dit rapport ligt ter

A. 1 beroepskracht per 10 kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar

B. 2 beroepskrachten per 11 t/m 20 kinderen in de leeftijd

van 4 tot en met 12 jaar

inzage op de locatie en is tevens te vinden op onze website of de website van het landelijk register kinderopvang, www.landelijkregisterkinderopvang.nl.

14.2 Beroepskracht-kind/ratio 1. Bij de dagopvang vindt de opvang plaats in stamgroepen, met dien verstande dat in een groep:

A. in de leeftijd tot 1 jaar gelijktijdig en ten hoogste 12 kinderen aan-

wezig zijn:

B. in de leeftijd tot en met 3 jaar gelijktijdig en ten hoogste 16 kinde-

ren aanwezig zijn, waaronder ten hoogste 8 kinderen tot 1 jaar.


i

46

15. Plaatsingsprocedure Mocht u besluiten uw kind te willen inschrijven bij IKC het Sterrenbos, dan

ving binnen is, ontvangt u binnen drie werkdagen een bevestiging van

kan dit schriftelijk via het inschrijfformulier of via in het inschrijfformulier op

ons. Uiterlijk twee maanden voor aanvang van de opvang ontvangt u

onze website: www.zonnekinderen.nl. U kunt vooraf altijd het IKC bellen

van ons een contract. Dit contract dient u binnen vijf werkdagen gete-

om een kijkje te gaan nemen.

kend retour te zenden, voorzien van uw machtiging voor automatische

15.1 De plaatsingsprocedure is als volgt: • Inschrijving houdt niet automatisch in dat uw kind geplaatst kan wor-

incasso en rekeningnummer. Zodra het getekende contract binnen is en het intakegesprek heeft plaatsgevonden, kunnen wij tot definitieve plaatsing van uw kind overgaan.

den op de gewenste dagen en locatie. Het kan zijn dat uw kind op een wachtlijst geplaatst wordt. Wij overleggen altijd met u over een eventueel alternatief. • Kinderen voor de voorschoolse opvang, naschoolse opvang en vakantie opvang kunnen vanaf 2,5 jaar ingeschreven worden. • Tweede of volgende kinderen uit eenzelfde gezin van reeds geplaatste kinderen bij IKC Huissen krijgen voorrang bij plaatsing. Daarna wordt de datum van inschrijving gehanteerd. Zijn er meerdere inschrijvingen op de gewenste ingangsdatum maar beperkte plaatsingsmogelijkheden dan worden de kinderen op volgorde van inschrijving geplaatst. • Start van de opvang kan op iedere werkdag van de maand. • Voor de dagopvang geldt een minimale afname van twee dagdelen per week. Voor de buitenschoolse opvang geldt een minimale afname van één dagdeel per week. • De opzegtermijn bedraagt een volledige kalendermaand. Opzeggen is alleen mogelijk per de eerste van de maand, dit geldt ook voor mutaties wanneer het vermindering van dagdelen betreft. Opzeggen kan alleen schriftelijk of per mail. •

Alle contracten worden berekend op basis van 52 weken per jaar. U ontvangt een factuur met een vast maandbedrag. Zodra uw inschrij-


i

47

16. Betalingsvoorwaarden • Eén week voor aanvang van een nieuwe maand ontvangt u de factuur

• Wanneer wij de opvangkosten niet kunnen incasseren, behouden wij

via de mail. Wij gebruiken hiervoor het mailadres dat u op het inschrijf-

ons het recht voor uw plaatsing per direct op te zeggen en zullen wij

formulier heeft ingevuld. In de laatste week van de maand worden de

de vordering uit handen geven aan een incassobureau. Alle gemaakte

opvangkosten voor de daaropvolgende maand geïncasseerd.

kosten worden aan u doorberekend.

• Betaling geschiedt alleen via automatische incasso. Hiervoor tekent u op het contract.

•

Gereserveerde uren worden bij ziekte, extra aangevraagde dagen, vakanties, eerder ophalen/later brengen en feestdagen doorberekend.

Zonder automatische incasso kunnen wij uw kind niet plaatsen.


i

48

Adressen IKC Sterrenbos

Stichting Geschillen Commissies Bijzonder Onderwijs (GCBO)

Van Wijkstraat 16a, 6851 GM Huissen Postadres: Postbus 87, 6850 AB Huissen

Postbus 82324 T 026 - 325 15 49

2508 EH DEN HAAG

T 070 – 3861697

E [email protected]

Stichting Katholiek Onderwijs Batavorum

www.gcbo.nl

Pascalweg 2B 6662 NX Elst (gld)

T 0481 - 35 00 03

E [email protected]

F 0481 - 35 05 70

Klachtenmelding seksuele intimidatie of misbruik, ernstig psychisch of fysiek geweld

www.batavorum.nl

Meldpunt vertrouwensinspecteurs

Ouderraad

School voor speciaal basisonderwijs

William Schuurman

voorzitter

Marije Schraven

penningmeester

T 026 - 472 16 05

T 0900 - 111 31 11

De Vlinderboom Dhr. B. Wupkes (directeur) Dorpsstraat 10 6681 BN Bemmel

T 0481 - 46 23 44

Medezeggenschapsraad Dhr. Henk-Paul Hegeman

T 026 - 333 81 94

Inspectie van het Onderwijs E [email protected]

Verkeersbrigadiers Sjaak van Wissen

www.onderwijsinspectie.nl contactpersoon Karstraat T 026 - 325 15 31

Contactpersonen klachtenregeling Nicole Verweij

Vragen over onderwijs:

GGD T 026 - 325 15 49

secretariaat

Externe vertrouwenspersoon

Jeugdarts

Mw. Ina Blanken,

Sandra Hamming

E [email protected]

T 0800 - 8051 (gratis)

T 026 - 377 38 05

T 026 - 377 37 77

T 06 - 216 379 33 Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.


i

49

Colofon Fotografie: Jeannet Verbeek Teksten: SKO Batavorum Ontwerp & realisatie: Puntwee Visuele communicatie

IKC School Het Sterrenbos is onderdeel van:

www.batavorum.nl


i

Dit is de digitale schoolgids van. IKC Het Sterrenbos

Recommend Documents