Genieten in de zon langs het water
tekst: Ontwerpbureau Pauwels
Dijleterrassen · Leuven
Opdrachtgever Stad Leuven Schepen Dirk Robbeets (Openbare Werken) Prof. Van Overstraetenplein 1 3000 Leuven T +32 (0)16 27 22 05
[email protected] www.leuven.be
© Ontwerpbureau Pauwels
Dijleterrassen, Leuven
Een nietszeggende, stedelijke groenzone in de binnenbocht van de Dijle is omgevormd tot een aangename, aantrekkelijke en eigentijdse verblijfsplek. Het is een park op twee niveaus, aansluitend op de straat en op het water. Het niveauverschil tussen beide wordt opgevangen met zongeoriënteerde, houten terrasplateaus die trapsgewijs afdalen naar het water.
Opdrachthouder ontwerp TV Ontwerpbureau Pauwels/ Buro voor Vrije Ruimte/Delta Consulting
Het bestaande parkje werd nauwelijks betreden, tenzij door honden en hun
Opdrachthouder uitvoering Krinkels nv
baasjes, en door de onderhoudsdienst van de stad. Het groen was louter
Locatie Dirk Boutslaan, Leuven, provincie Vlaams-Brabant
lager, tussen twee hoge grijze natuurstenen kaaimuren. Nochtans heeft
Kostprijs studieopdracht 65.000 euro (excl. btw)
buurt van tal van (nieuwe) appartementsgebouwen bewoond door een mix
kijkgroen. De Dijle, die het parkje rondde, stroomde onzichtbaar drie meter het parkje een zeer interessante ligging: vlakbij de kunstacademie en het muziekconservatorium, op korte wandelafstand van het stadcentrum, in de van bejaarden, studenten en jonge gezinnen. In overleg met de stad Leuven en de Vlaamse Milieumaatschappij stelden
Kostprijs uitvoering 550.000 euro (excl. btw)
de ontwerpers drie belangrijke en krachtige doelstellingen voorop: de Dijle zichtbaar en beleefbaar maken; de creatie van een aangename, groene en
Uitvoeringstermijn 120 dagen
zonnige verblijfsplek met hoge belevingswaarde voor alle leeftijdscategorieën en met polyvalente gebruiksmogelijkheden; het behoud van het waardevolle parkbomenbestand, aandacht voor seizoensbeleving.
Realisatie 2010-2011
Op twee niveaus De ontwerpers bedachten een park op twee niveaus, enerzijds aansluitend op het straatniveau en anderzijds op het waterniveau. Het niveauverschil van ongeveer twee meter wordt opgevangen met terrasplateaus. Rekening houdend met de inplanting van de bestaande bomen is de kaaimuur op drie 198
© Ontwerpbureau Pauwels
© Ontwerpbureau Pauwels
Resolutie te laag
Resolutie te laag
plaatsen als het ware ingesneden en opengeplooid naar zongeoriënteerde, houten terrassen die trapsgewijs afdalen naar het water. Het niveau van het onderste terrasplateau is zo berekend dat het enkele keren per jaar tijdelijk © Ontwerpbureau Pauwels
kan overstromen. Het spanningsveld tussen het komen en gaan van de Dijle verleent deze plek een extra dynamiek. Het is fascinerend het rijzen en dalen van de Dijle van nabij te kunnen volgen. De terrasplateaus vormen comfortabele zittreden, her en der verspreid staan een aantal houten zitbanken. De terrassen zijn onderling verbonden
Voor de herinrichting was de plek een nietszeggende groenzone waar de Dijle onzichtbaar tussen de kaaimuren stroomde
met wandelpaden (toegankelijk voor rolstoelen, kinderwagens en minder mobiele personen). Aan de overzijde, in de buitenbocht van de Dijle, is een overstekend terras ontworpen. Het hangt vijf meter boven het water en geeft een apart uitzicht en perspectief over de Dijleloop. De synergie tussen de verdiepte terrassen op waterniveau en het tegenoverliggend overstekend terras, zwevend over het water, levert twee verschillende waterbelevingen in één park op.
© Ontwerpbureau Pauwels
Het stadsverkeer verloopt - volledig gescheiden - langsheen het nieuwe park, op straatniveau. Naarmate men afdaalt naar het water maken de stadsdrukte en het autogewoel plaats voor stilte en rust. Het laagste niveau, omsloten, is een apart biotoopje waar men de koelte en het geluid van de kabbelende Dijle ten volle ervaart. ’s Nachts krijgt het park een totaal andere belevingswaarde door de discrete
De Dijleterrassen na een zwaar zomers onweer. Het spanningsveld tussen het komen en gaan van het water geeft de plek een extra dimensie
parkverlichting, de blauwe ledverlichting in de keermuren en het van onder
© Ontwerpbureau Pauwels
aangestraalde overstekende terras.
200
praktijkboek
Publieke Ruimte 2012
Warm hout Als materiaal voor de terrassen en het meubilair is gekozen voor hout, vanwege de warme uitstraling en het zitcomfort ervan. De keermuren langsheen © Ontwerpbureau Pauwels
de paden zijn opgebouwd in natuursteen, refererend naar de natuurstenen kaaimuren langs de Dijle. Om tegemoet te komen aan het natuurontwikkelingsproject van Leuven ‘De Dijle levend door Leuven’ werden de voegen van de kaaimuren plaatselijk uitgeslepen en opnieuw gevuld met kalkmortel, om spontane muurvegetatie mogelijk te maken.
De Dijleterrassen zijn een populaire verpozingsplaats voor studenten
Bij de keuze van de plaats voor de terrassen is in het bijzonder rekening gehouden met de bestaande, waardevolle parkbomen. Uit oogpunt van veiligheid werden op de bovenzijde van de keermuren brede dwarse hulstmassieven aangeplant. Grasaanleg en nieuwe aanplantingen gebeurden door de Groendienst van de stad. De omwonenden en vooral de bejaarden hadden bij aanvang veel vragen bij de geplande werken. Ze vreesden dat de terrassen ’s nachts een
© Ontwerpbureau Pauwels
ontmoetingsplaats voor drugdealers en amokmakers zouden worden. Nu zijn ze echter heel enthousiast over het nieuwe park. Op elk moment van de dag valt er wat te zien en te beleven, de terrassen zijn voor hen een attractie geworden. Voor de start van de werken verrichtte de Archeologische Dienst van de stad Leuven nog enkele weken opgravingen op de site. Er werden resten
Een simulatieoverzicht van de Dijleterrassen in vogelperspectief
© Ontwerpbureau Pauwels
gevonden van een muur, vermoedelijk afkomstig van het laatmiddeleeuwse
201
© Ontwerpbureau Pauwels
Dijleterassen, Louvain Un coude de la Dyle abritait jadis une zone verte sans âme, où la rivière coulait trois mètres plus bas. Le projet d’embellissement visait à combler la différence de niveau entre la rue et la rivière. Pour ce faire, des terrasses en bois ont été installées. Elles sont orientées vers le soleil et descendent progressivement jusqu’au bord de l’eau. De l’autre côté, une terrasse surplombe la Dyle à cinq mètres de hauteur.
In het ontwerp werd rekening gehouden met de bestaande, waardevolle parkbomen
slachthuis dat zich op deze plaats heeft bevonden, en restanten van wegenis. De dienst concludeerde dat deze vondsten niet dienden geconserveerd te worden.
Optredens
Cultuurcentrum 30 cc maakte reeds gretig gebruik van de polyvalente mogelijkheden die de Dijleterrassen bieden
De Dijleterrassen zijn sinds het voorjaar 2011 in gebruik en trekken heel wat publiek, zowel tijdens zonnige dagen (picknick, musiceren, lezen, vrijen, luieren, festiviteiten, aanmeren kano’s) als tijdens hoogwaterdagen (overstroming onderste plateau). Ze vullen de hoge verwachtingen van de stad volledig in. Nieuwe gebruiksmogelijkheden openbaarden zich reeds. Het cultuurcentrum 30cc organiseerde er haar opening van het culturele jaar met
© Ontwerpbureau Pauwels
optredens allerhande. De kunstacademie en het muziekconservatorium omarmden de Dijleterassen ook en plannen er voor 2012 enkele activiteiten.
202