DigiDUIZENDBLAD is bestemd voor alle leden, donateurs en verdere belangstellenden

Nieuwsbrief 1 – juni 2011 DigiDUIZENDBLAD IVN VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE

DigiDUIZENDBLAD is bestemd voor alle leden, donateurs en verdere belangstellenden

Inhoudsopgave Van het bestuur Van de bestuurstafel Terugblik op de jaarvergadering Recensie Natuurvisie het Weusthag

In Memoriam Andries Vermeulen Werkgroep Heemtuin Maatschappelijke stages Logboek Uitbreiding Heemhoes

Werkgroep Natuurwandelingen Verslag natuurwandeling Oele 3 april Verslag natuurwandeling Driene 5 juni 2011

Werkgroep Schoolactiviteiten Voorbereiding voorjaarsactivitieit

Binnengekomen stukken Vrijwilligerspunt verricht vrijwilligerswerk Vervolg pimpelmezendrama Speelbos in Enschede

Colofon en ledenmutaties Agenda en toelichting

Van het bestuur Van de bestuurstafel Als u dit leest is het juni, voor het bestuur is dat een heerlijke periode. Nog 1x een bestuursvergadering en dan wacht de vakantieperiode. Alle andere activiteiten, waar we op persoonlijke titel ook bij betrokken zijn, gaan natuurlijk wel gewoon door. Maar als bestuur hebben we de werkpiek achter de rug. In maart de COBES en in april de jaarvergadering. Alles goed voorbereiden, leden uitnodigen en verslag leggen. Goed bedenken wat je wilt gaan zeggen en hoe. Onze leden zijn ons kapitaal, dus hoe breng je dat over. Jubilarissen verdienen het om in het zonnetje te worden gezet. Ondertussen is ook de contributie weer geïnd, het Programma van Eisen aangaande de heemtuin in het Stadspark vastgesteld en zijn er vergaderingen bijgewoond. Een klus gaat nog worden het actualiseren van delen van ons Huishoudelijk Reglement, daar hoort u op de volgende jaarvergadering meer over. Gelukkig trekt de natuur zich van dit alles niets aan en gaan de seizoenen gewoon door. Albert Becker

Een korte terugblik op de jaarvergadering Op 6 april vond de jaarvergadering plaats, voor het eerst in locatie De Ontmoeting in het Prins Bernhardpantsoen. Een prachtige locatie met een mooi uitzicht over het park. Het is goed te zien dat hier heel veel tijd, energie en liefde in is gestoken om er weer iets moois van te maken. De opkomst was redelijk en de agenda zoals gebruikelijk niet te lang. In zijn openingswoord memoreerde onze voorzitter Rewert de leden welke ons het laatste jaar zijn ontvallen: Ben Butzelaar, Ger Salemink, Rita de Baas en Andries Vermeulen. -1-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011 Verder hebben we een goed jaar achter de rug. Mooie jubileumactiviteiten, veel nieuwe leden en financieël heeft onze penningmeester zoveel binnen weten te halen dat de contributie gelijk kan blijven. Zo’n bankier gun je wel een bonus. Alle verslagen waren in orde, de kascommissie tevreden en het bestuur bleef compleet. Dus kon worden overgegaan tot het belangrijkste punt: De huldiging van onze jubilarissen. Niet aanwezig waren mevrouw H. Post-Hooisma en de heer W. Boersma, beiden 25 jaar lid en mevrouw H.M. van Duuren, welke 40 jaar lid is. De onderscheidingen zijn hen toegezonden. Wel aanwezig waren mevrouw Gé Inia-Crom en de heer Paul Lebbink, beiden 40 jaar lid. a. Mevrouw Gé Inia-Crom is in het verleden zeer actief geweest binnen onze afdeling. Onder andere met de schoolwandelingen op het Oelerschoolpad en in het Weusthag, deze wandelingen werden voorbereid bij van der Meulen in de huiskamer. Verder heeft ze twaalf tentoonstellingen op het terrein van natuur en milieu georganiseerd in de hal van het stadhuis. Deze tentoonstellingen werden bezocht door de hoogste klassen van de basisscholen en de klassen in het voortgezet onderwijs. Elk uur een klas begeleid door IVN-ers. De hal moest vol, het materiaal kwam uit het hele land en de voorbereidingstijd was telkens zes maanden. b. Paul Lebbink had in zijn tijd als ambtenaar veel contact met mevrouw Inia over de tentoonstellingen. Sowieso was er veel steun en aandacht vanuit de gemeente. Uit hoofde van zijn functie vielen de IVN-activiteiten deels onder Paul. Voor zijn komst naar Hengelo was hij in zijn toenmalige woonplaats medeoprichter van een IVN-afdeling. In Hengelo bestond deze al en nam zijn werk hem meer in beslag. Rewert heeft beide jubilarissen naast dank de gouden IVN-speld en een bloemetje overhandigd. Waarna de avond werd afgesloten met een hapje en een drankje. Albert Becker

Recensie Natuurvisie het Weusthag: Park van verbindingen Afgelopen voorjaar is in samenwerking tussen KNNV Hengelo en gemeente Hengelo, Jan Zwienenberg en Peter Bergakker, een prachtige natuurvisie op Het Weusthag verschenen. In de 43 pagina’s tellende Natuurvisie wordt na een korte inleiding een aantal kenmerken van het gebied beschreven zoals: begrenzing, bodem en landschap, water en groen, recreatie. Daarna komt de toekomst van het park aan bod. De gemeente ziet het Weusthag als het groene hart van Hengelo met volop kansen voor actieve en passieve recreatie, groen en cultuur. De aanwezige natuurwaarden vormen voor deze plannen de basis. Met de Natuurvisie is er aandacht voor de kansen om de natuurwaarden verder te ontwikkelen. In het verleden zijn verschillende onderzoeken naar de natuurwaarden gedaan. Onderzoeken naar aanwezige vogels, padden, mossen et cetera. Op basis van deze onderzoeken zijn per groep planten en dieren relevante soorten geselecteerd welke relatief hoge eisen stellen aan hun groei- en leefomgeving. Voor de planten is per vegetatietype beschreven welke eisen de typerende planten stellen en door welk beheer deze eisen bevorderd worden. Op eenzelfde wijze zijn de leefvoorwaarden voor de aanwezige fauna beschreven. De voor de flora en fauna beschreven richtlijnen zijn in de Natuurvisie vervolgens gebundeld per natuurelement. Het streven is een parkgebied met een samenhangende beplantingsstructuur van boselementen, houtwallen en bomenrijen. Door de ecologische structuur gevarieerd op te bouwen kan de diversiteit vergroot worden. En de bijzondere planten- en dierprojecten hebben ook een grote educatieve waarde. In de Natuurvisie worden hiervan verschillende voorbeelden gegeven. Al met al is de Natuurvisie een prachtig gedegen en inspirerend verslag van de kansen welke er zijn in het Weusthag en hoe deze te benutten. Jan Zwienenberg en Peter Bergakker hebben dit schitterend in beeld gebracht. En wie weet gaan wij daar ooit nog eens aan bijdragen met bijvoorbeeld het verplaatsen van onze heemtuin. De natuurvisie is opgenomen in onze leesmap in het Heemhoes. Albert Becker -2-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011

In Memoriam Andries Vermeulen Andries en zijn vrouw Wil zijn vele jaren actief geweest in de heemtuin. Een aantal belangrijke jaren was Andries voorzitter van de zogenoemde heemtuincommissie, het dagelijks bestuur van de werkgroep Heemtuin. We kennen hem als een wijs, beminnelijk, maar ook als een gezaghebbend iemand, en in staat met humor en relativeringsvermogen de mensen te binden en te boeien. Hij heeft zich onder andere beziggehouden met de ontwikkeling van het heidegebiedje. Daarover heeft hij ook veel kennis met ons gedeeld. Tot ver in de tachtig was hij actief in de heemtuin. Tenslotte vooral met zijn camera. Vlak voor het begin van een nieuwe meteorologische lente, op 27 februari, is Andries na enkele maanden ziekte ingeslapen. Hij is 90 jaar oud geworden. Zijn kennis, zijn kunde en zijn bijzondere persoonlijkheid zullen we blijven missen. Zijn lieve vrouw Wil en zijn familieleden wensen we veel sterkte in deze zware tijden. Herman Mulder

Werkgroep Heemtuin Maatschappelijke stages en website www.ivnhengelo.nl Op de website van IVN Hengelo vinden belangstellende leerlingen en leerkrachten deze tekst over de maatschappelijke stages: ‘In de Heemtuin van het IVN kun je je maatschappelijke stage doen. Er zijn verschillende mogelijkheden: In de periode maart tot begin november werken twee groepen vrijwilligers in de tuin voor het gewone onderhoud: wieden, paden onderhouden, naambordjes plaatsen bij de bloeiende planten, opkweken van jonge plantjes et cetera. De ene groep werkt op dinsdagmorgen van 9.30-12.00 uur, de andere groep werkt van mei tot september op woensdagavond van 19.00-21.00 uur en in voor- en naseizoen op zaterdagmorgen van 9.30-12.00 uur. Verder wordt er in de winter op een aantal zaterdagen gewerkt om te snoeien, takken af te voeren en blad op te ruimen. Van mei tot en met augustus is de tuin op de tweede en de vierde zondagmiddag van de maand geopend. Dan is er meestal een speciaal thema waarover de bezoekers worden geïnformeerd. En ten slotte zijn er in juni en september schoolwandelingen. Dan komen er klassen van de basisscholen in Hengelo op bezoek. Ze voeren dan in groepjes opdrachten uit. Afhankelijk van je eigen kennis van wilde planten kunnen we je allerlei verschillende klussen laten doen, waarbij je uiteraard begeleid wordt door de vrijwilligers. We willen de stagiaires graag zinvol werk laten doen en uit kunnen leggen waarom iets gedaan wordt. Daarom is er maximaal plaats voor 2-3 scholieren. Wanneer je belangstelling hebt, laat dat dan weten via e-mailadres: [email protected] en vermeld daarbij ook je telefoonnummer. Dan kunnen we contact met je opnemen en overleggen wanneer je bij ons kunt komen en welke bezigheden bij je passen. Ina ter Kuile, coördinator maatschappelijke stages Heemtuin IVN Hengelo

Logboek Winter 2010-2011 De twee studieavonden waren weer interessant: vlinders en mossen. De beide hakochtenden bij droog en vriezend weer verliepen vrijwel volgens plan. We zaagden weer eens als vanouds, met de hand. Twee maatschappelijke stagiaires hielpen ons. -3-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011 Maart 2011 Schitterend voorjaarsweer hadden we tijdens de eerste werkdag van het nieuwe seizoen, de voorjaarsschoningsdag. Deze was gecombineerd met de landelijke vrijwilligersdag, NLDoet. Tien medewerkers van ScalaWelzijn Hengelo hielpen ons. 22 maart was het helemaal voorjaar in de tuin: Kikkerdril, Slanke Sleutelbloemen, Bosanemonen, Paarse Dovenetel, Voorjaarshelmkruid, Speenkruid, Kleine Maagdenpalm, Groot Hoefblad en ook nog twee mezen op nestkastinspectie. Heermoes, Kweekgras en diverse mossoorten tieren al te welig. April 2011 Na Haver, nu ook Vlas, Huttentut en Mosterd gezaaid. Nu nog Boekweit, Zonnebloem en Hennep en dan is dat weer klaar. Het VSO ’t Genseler heeft de herbestrating opgeleverd. Hier en daar moeten we nog wel een tikje uitdelen. De bijen zijn druk aan het zwermen. Voorlopig kunnen we even geen gebruik maken van de gemeentewerf om ons tuinafval te storten. 23 april was de laatste zaterdag. Het licht is avonds voldoende lang, dus weer over op de woensdagavond. Op eerste Paasdag konden bezoekers (chocolade)eieren zoeken… maar het was eigenlijk veel te warm voor dit soort eieren. Mei 2011 Eindelijk tijd om de ‘oude groententuin’ in te zaaien en in te planten: Melde, Ramenas, Schorseneren, Meiraap, Aardpeer, Molsla zitten er al in. De heidestekken slaan aan. Nieuwe stekken zijn in de maak. Veel Open Zondag-bezoekers blijken ‘per ongeluk’ te komen. De bekendheid van de heemtuin schiet tekort. De pers publiceerde een verkeerde datum, en wist in de rectificatie te vermelden dat dat niet aan hen lag. Wij weten beter. De vijver en de poel moeten we door de langdurige droogte, pardon door het mooie weer nu regelmatig bijvullen. Verder redt de tuin het prima. Ze is niet verwend en ons wel gewend. Het boerentuintje rond het Heemhoes ziet er geweldig uit. Het insectenhotel heeft vele gasten. De zesde en zevende maatschappelijke stagiaires melden zich al. Boekweit gezaaid en verspeend… en dan is er opeens een slangkoppelstuk zoek. Herman Mulder

Uitbreiding Heemhoes Het loopt wel wat te langzaam en nog niet allemaal volgens plan. En de subsidietermijn dringt. Maar als alles volgens afspraak verloopt, dan is eind mei jongstleden de bouwvergunning aangevraagd (uploaden noemt de architect dat) bij de gemeente. Wat gaan we doen? Ons gereedschaphok (anders kan ik het niet meer noemen) is: a. Te klein; b. Staat op instorten en c. Heeft altijd een beetje de kwalificatie gehad van een sloppenwijkbouwsel. De verplaatsing naar het Weusthagpark is bovendien nog verre van zeker en laat zeker nog lang op zich wachten. Genoeg redenen om fors uit te breiden ter plekke. Met 25 vierkante meter achteraanbouw in dezelfde stijl kunnen we weer jaren vooruit. De VSO ’t Genseler gaat dit in het kader van het Slingerproject voor ons doen. Wanneer? Volgend voorjaar? De huidige ruimte zullen we daarna herinrichten. Veel materiaal kan dan ‘naar achteren’. Tegelijkertijd moet de dakbedekking van het bestaande Heemhoes dan aangepakt worden. Wat dat kost? Veel geld, veel tijd en gezellige moeite. Een aantal herplantplichtvrije en dus kapvergunningvrije bomen is in maart al gekapt. Het begin is er… het eind is nog niet in zicht. Eerst wij nog de fundering aanleggen met betonbielzen en dan komt de praktijkschool aan bod. Herman Mulder Link naar een leuk filmpje over onze heemtuin op de website van de TC Tubantia: http://www.tctubantia.nl/regio/middentwente/8572349/Te-warm-voor-Heemtuin.ece

-4-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011

Werkgroep Natuurwandelingen Verslag natuurwandeling Oele op zondag 3 april Met acht deelnemers, vier gidsen en mijzelf gingen we op pad in Oele. Het weer was bewolkt en het was 13 graden. Tijdens de wandeling begon het te regenen, zachtjes maar gestaag. De paraplu van Ria viel goed in de smaak. Oele blijft een prachtig gebied om te wandelen. Het is afwisselend qua natuur- en cultuurgronden. Mooie eikenlanen waarvan vele eiken omgeven zijn door Klimop, soms dikker dan een been. De lanen zijn van adellijke oorsprong en aangelegd bij de havezate de Oldemeule, dat Oele tot in de 19e eeuw bezat. Het huis stond vlak bij de watermolen. Na Twickel was Oldemeule het grootste landgoed 200 jaar geleden. Boerderijen in Oele die behoren tot Twickel zijn te herkennen aan de zwartwitte blinden voor de ramen. De voorjaarsbloeiers lieten zich zien zoals het Speenkruid met zijn gele kleur. De bloem heeft acht tot twaalf bloemblaadjes. De broedknolletjes, die eruit zien als speentjes, zitten in de bladoksel wat is bedoeld om te overwinteren. De inheemse Vogelkers met zijn lichtgroene en zachte blad liet alweer zijn bloei zien. Het loof van Fluitenkruid was volop aanwezig net zoals de Bosanemoon en de Witte Klaverzuring. De voedselplant van de vlinder Oranjetipje, Look zonder look, had alweer zijn mooi gevormde blad. Verder zagen we de Rode Bosbes, de Vossebes, Gaspeldoorn, Paarse Dovennetel, Zevenblad, Reuze bereklauw, Hondsdraf, Sleedoorn, Klein Hoefblad, Brandnetel, Weegbree. De Schietwilgen waren alweer geknot. Vele Krentenboompjes en Kamperfoelie kwamen we tegen die voorzichtig hun knoppen lieten zien. Op een bruggetje zat een mooi geelgroen mos. Bij navraag aan Jan Zwienenberg is het Groot dooiermos (Xanthoria Parietina). Het is een algemene soort en werd eerder Steenmos genoemd. Vogels die zich lieten horen waren onder andere de Tjiftjaf, de Merel, de Groene specht, de Kraai, de Fluiter en het Roodborstje. In ieder geval het was heerlijk om buiten te zijn en te genieten van de natuur, die weer prachtig aan het ontluiken is. Ada Krupers

Verslag natuurwandeling Driene op zondag 5 juni Het verzamelpunt was hoek Drieneresweg/Dorperhoekweg. In de ochtend had het flink geregend met begeleiding van onweer. Nu was het droog maar het voelde klam aan. De zon scheen en het was 25 graden. Met een groep van acht mensen zijn we op pad gegaan. Rewert liet ons een kaart zien van 1908 van het gebied Driene. Daarop zag je dat er veel groen was in die tijd. De straten zijn nog hetzelfde gebleven. Ook het Drienerschooltje is er nog. Waarschijnlijk hebben het vliegveld en de universiteit er voor gezorgd dat er niet gebouwd werd in dit gebied. Als eerste kwamen we Heermoes tegen, dat de basis is van de steenkool. Springbalsemien die 1,5 meter groot kan worden en oorspronkelijk uit het Himalaya gebied komt, stond langs de kant. Het liet nog geen rose of witte kleur zien. Wel de Kleine Springzaad dat haar gele knopjes toonde. Verdere planten waren onder andere de Bosandoorn, Helmkruid, Framboos, Braam, Japanse Duizendknoop, Brede wesperorchis, Zevenblad. Het Fraai haarmos hebben we onder de loep genomen. Het landgoed van Van Heek had een mooie laan met een dubbele rij bomen die de rijkdom aangaf en de bekende Badhut, waar vroeger door menigeen is gezwommen. We liepen langs de Vinkebeek die vanuit Oldenzaal komt en in Hengelo naar de Koppelbeek bij de Kasbah stroomt. We zagen vlinders zoals Citroentje, Kleine vos maar ook de zeldzame IJsvogelvlinder, die familie

-5-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011 is van de Dagpauwoog en de Atalanta. Andere insecten die we mochten bewonderen zijn de Langsprietmot, Distelbok, Paardebijter en de Kamelenhalsvlieg. Ook de paddestoel Hertezwam (erg vroeg) die op hout groeit en rosse sporen heeft liet zich zien, evenals de Berkezwam. Het pad, dat langs de Vinkebeek liep kreeg de sfeer van een jungle door zijn groene omgeving en met deze klamme aanvoelende temperatuur. Het eind van de wandeling ging over het landgoed Drienerwold waar het huis staat uit de 17e/18e eeuw. De boerderij, die er naast staat, is een Rijksmonument, dat gerenoveerd is voor trouwlocatie. Na een warme, maar mooie wandeling gingen we weer op weg naar huis.

Werkgroep Schoolactiviteiten Op 23 mei zou onze activiteit met het thema ‘Beestjes’ van start gaan. Alles stond klaar, maar er waren vanwege langdurige droogte weinig wormen te vinden. Dus was het maar te hopen dat er tussen de activiteiten van de klassen nog wel regen gaat vallen. De wormen hebben veel te doorstaan. Ze moeten kruipen over plexiglas, een klein stukje schuurpapier en worden door de kinderen bevoelt. Op Wikipedia valt te lezen: In humusarme grond kunnen 62 wormen en in humusrijke grond zelfs meer dan 432 wormen per m² voorkomen. Nou Annie en ik hebben er in de bovenlaag maar bar weinig gevonden op de tuin! Ook staat er te lezen dat ze vooral ’s nachts actief zijn. Dat wordt dus met de zaklamp de tuin in vannacht! Op deze site : http://regenworm.websitemaker.nl/regenworm valt te lezen dat ze bij droogte dieper de grond ingaan! Of deze site: http://www.beesies.nl/regenworm.htm En op deze site http://www.waterwereld.nu/regenworm.php staat over het vangen van wormen: Dit gaat het makkelijkste direct na een regenbui. De wormen worden met behulp van een mestvork gestoken. De truc is eerst de mestvork te laten trillen, de wormen vluchten dan de grond uit. Wormen op deze manier gevangen zijn veel sterker dan commerciële wormen. Nou Annie en ik hebben er wat afgetrild; wachten op de regenbui dus! Leuke sites trouwens! De weersvooruitzichten zijn gunstig en er zullen dertien klassen komen. Gemmy Wienk

Binnengekomen stukken Vrijwilligerspunt verricht vrijwilligerswerk - bron Hengelo's Weekblad 21 maart 2011 Afgelopen vrijdag en zaterdag was het weer zover; NL DOET 2011. In het hele land werd er op los geklust door duizenden vrijwilligers om het vrijwilligerswerk in het zonnetje te zetten, want zonder vrijwilligerswerk kan Nederland niet functioneren! De klus geklaard! Het team van het Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo en andere medewerkers van SCALA hebben zaterdag letterlijk en figuurlijk de handen uit de mouwen gestoken bij de Heemtuin in Hengelo. Samen met de vaste vrijwilligers en maatschappelijke stagiaires is er heel wat werk verzet. In de ochtend, die koud begon en eindigde met een heerlijk zonnetje, zijn er onder andere paden schoon geharkt, lianen verwijderd en is er een wilgenhut gebouwd. Op deze manier krijgen de Hengelose vrijwilligers, en met name die van de Heemtuin, een hart onder de riem gestoken.

-6-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011 Goeiemiddag Herman, Hierbij wil ik je namens mijn collega’s en mij bedanken voor afgelopen zaterdag. We vonden het allemaal erg leuk om te doen en we hebben ook nog eens veel geleerd. Ik hoop dat de Heemtuin echt iets heeft gehad aan onze hulp. Ik had zelf het idee dat zo’n ochtend voor elk bedrijf/elke organisatie wel goed zou zijn in het kader van teambuilding. Maaike van Cleef, SCALA

Vervolg pimpelmezendrama Vorig jaar heb ik een stukje geschreven in Duizendblad over de trieste afloop van het nestje pimpelmezen in onze tuin. De vijf jonkies overleden allemaal binnen een dag na het uitvliegen. Gelukkig kan ik nu schrijven dat het drama geen jaarlijkse traditie is geworden. Maar toch herhaalt de geschiedenis zich en elke keer iets anders. In onze achtertuin hangen in totaal vijf nestkastjes. Op zich een beetje veel voor zo’n kleine tuin. Maar ja, je bent wel eens jarig en je vraagt wat. En dan hang je ze ook maar op. Twee kastjes voor mezen, twee voor het winterkoninkje en een voor halfholen-broeders als de roodborst. Dit jaar maakte voor het eerst een winterkoninkje aanstalten om te gaan nestelen in één kastje. Helaas bleef het bij een proefnestje. Het schijnt dat het mannetje meerdere nestjes maakt waar het vrouwtje dan uit mag kiezen. De mezenkastjes waren beide bezet. Tegen het huis aan zaten weer pimpelmezen en het observatiekastje in de tuin was door koolmezen in gebruik genomen. Het broeden en laten opgroeien van de jongen ging weer voorspoedig. Altijd prachtig om het lawaai te horen waarmee gebedeld wordt en de oudervogels vlogen af en aan. Alles ging goed, alleen was onze tuin nog niet helemaal af. Er moest nog een pergola komen. Dus een mooi ontwerp geleend in de buurt. Hout en schroeven gekocht. Een dag zagen, boren, schroeven en de pergola stond op de geplande plek. Alleen was het doodstil geworden in het pimpelmezennestje vlak naast de pergola. Ik voelde mij wel heel schuldig maar hoopte dat de oudervogels zich niets van mijn werk aan zouden trekken. Als we op het terras zaten, keken ze wel even, maar ging het voeren gewoon door. ’s Avonds echter nog geen oudervogel gezien en ook geen geluid meer gehoord. Ook de volgende dag zag ik geen beweging meer. Daarom het nestkastje maar eens voorzichtig open gedaan en…. Geen vogeltje te bekennen. Gelukkig allemaal op tijd uitgevlogen zonder dat we het gemerkt hadden. Weg was mijn schuldgevoel. Het koolmezennestje is nu ook uitgevlogen. Van de drie jongen bleef nummer een dood in het nestkastje achter. En of het komt doordat we eindelijk een regenachtige dag hadden, maar nummer twee vonden we de volgende dag dood in de tuin. Hopelijk gaat het met nummer drie wel goed en komt deze geen kat tegen. Albert Becker Foto door Albert: juveniel koolmees

Tip: Er is weer een uitgave verschenen in de serie Natuur in Hengelo met daarin twee natuurbelevingroutes in de Hasseler Es. Ook zijn er tijdens de route verschillende opdrachten voor kinderen. Beide routes zijn 4,5 kilometer lang. Met een duidelijke plattegrond. Gratis af te halen bij: Stadskantoor aan de Hazenweg Publieksplein (tijdelijk in de oude bibliotheek) Kulturhus Hasselo en het VVV -7-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011

Nieuw speelbos in Enschede De afgelopen weken heeft Landschap Overijssel hard gewerkt aan de realisatie van een heus speelbos bij het Koetshuis Hof Espelo in Enschede. Het speelbos is klaar. De officiële feestelijke opening was op maandag 25 april, 2e Paasdag. Vrij spel in de natuur Wie heeft er vroeger geen hutten gebouwd? Herinnert u zich hoe het was om in een boom te klimmen? Een beetje spannend, maar met een spectaculair gevoel van vrijheid. Kinderen die vandaag de dag opgroeien komen veel minder vaak in de natuur dan vroeger. Dat is jammer; vrij en ongedwongen spelen in een natuurlijke omgeving geeft kinderen de kans een band op te bouwen met de natuur in hun directe omgeving. Daarom ontstaan er op steeds meer plekken in Overijssel initiatieven om kinderen en natuur dichter bij elkaar te brengen. Natuur en Milieu Overijssel zet zich samen met onder andere Landschap Overijssel al een aantal jaren in voor meer natuurlijke speelplekken. Met het speelbos bij het Koetshuis Hof Espelo nodigt Landschap Overijssel kinderen uit weer in de natuur te komen spelen.

Ledenadministratie: Ria ter Braake, Parelmoervlinder 2 7559 EB Hengelo, tel. 074 277 15 33 e-mail: [email protected]

COLOFON IVN afdeling Hengelo Sinds 1960, voortgekomen uit de Natuurbeschermingswacht opgericht op 14-7-1947

De minimale contributie bedraagt € 18,00 huisgenootleden € 8,00 donateurs € 12,50 Degene die NIET via automatische incasso betalen, betalen € 1,00 extra aan administratiekosten (bedragen 2010) Het gironummer van IVN afdeling Hengelo is 1135397 Opzegging lidmaatschap per 1 januari 2012 dient schriftelijk te geschieden voor 1 november 2011 bij de ledenadministratie (wij sturen deze door naar Amsterdam)

Bestuur Voorzitter: Rewert Wolthoff, tel. 074 277 83 82 e-mail: [email protected] Secretaris: Albert Becker, tel. 074 243 33 54 e-mail: [email protected] Penningmeester: Hans Wienk, tel. 074 277 03 90 e-mail: [email protected] Werkgroepen – coördinatie: Cursussen: Marjo Mulder, tel. 074 277 32 73 e-mail: [email protected] Schoolactiviteiten: Gemmy Wienk, tel. 074 277 03 90 e-mail: [email protected] Heemtuin: Ina ter Kuile, tel. 074 277 42 88 b.g.g. 291 61 58 e-mail: [email protected] Natuurwandelingen: Toon Lanzing, tel. 074 242 19 06 Publiciteit: Albert Becker, tel. 074 243 33 54 e-mail: [email protected] Redactie: Ria ter Braake, tel. 074 277 15 33 e-mail: [email protected]

Ledenmutaties: Wij verwelkomen als nieuw lid: Arjan Littooij, Hengelo

-8-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011

AGENDA juni

zo

26

juli

zo zo

3 10

zo

24

zo

7

zo

14

zo

28

zo

2

vr

14

za

29

november

za

5

december

za

10

augustus

oktober

IVN Heemtuin: open zondag, thema Bomen. Ze staan er bijna allemaal, die machtige bomen van Twente, en er is heel veel over ze te vertellen en aan ze te zien. Dag van het Park Weusthag van 13.30 – 17.00 uur, zie toelichting op IVN Heemtuin: open zondag, thema Geneeskrachtige planten. Planten spelen ook nu nog een belangrijke rol bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen; vroeger speelden planten een nog veel grotere rol. IVN Heemtuin: open zondag, thema Granen. Granen vormen nog altijd een zeer belangrijke voedselbron voor mens en dier; spelt, haver, rogge, tarwe en gerst zijn niet veel meer te zien in Twente; dat was vroeger wel anders; gelukkig vind je ze nog wel in de heemtuin… met alle verhalen die daar bij horen. IVN Natuurwandeling ’t Holthuis, thema: Hoog zomer! Start: 14.00 uur, P-plaats ’t Holthuis, Postweg Deurningen/Oldenzaal. IVN Heemtuin: open zondag, thema Kruiden. Bij de bereiding van voedsel gebruikt de mens al door de eeuwen heen kruiden uit de natuur om het voedzame ook nog extra smakelijk te maken. IVN Heemtuin: open zondag, thema Zaden en Vruchten. Het seizoen nadert zijn einde; de planten, bomen en struiken in de heemtuin hebben zich al weer voorbereid op een volgend jaar; dat is bijvoorbeeld te zien aan de talloze zaden en vruchten. IVN Natuurwandeling Twickel, thema: Paddenstoelen. Start: 14.00 uur, (algemene) P-plaats tegenover Landschapswinkel. Schoolwandelingen: thema Zaadverspreiding. Zaadverspreiding: circa 400 leerlingen van de groepen 7 en 8 van de basisschool hebben een buitenles met actieve natuuropdrachten. Kulturhus Hasselo lezing: het belang van het kleinste. Dr. Eric Mulder van Natura Docet vertelt, samen met dr. Parmentier (beelden), over plankton en biodiversiteit. Van 19.30 – 21.30 uur. Locatie: Henry Woodstraat 62, Hengelo Nacht van de Nacht: alvast noteren in uw agenda. Deze vindt plaatst in het weekend dat de wintertijd ingaat. We kunnen dan een uur langer van de nacht genieten. Najaarsschoningsdag & Landelijke natuurwerkdag: seizoenseinde en natuurwerkdag van 9.30 – 12.00 uur, zie de media en www.natuurwerkdag.nl Bladharkdag van 9.30 tot circa 12.00 uur. Nog één keer gaan we aan de slag om het laatste blad van de kwetsbare voedselarme gebieden te verwijderen.

ATTENTIE: DE OPENINGSTIJDEN VAN DE OPEN ZONDAGEN ZIJN 13.00 – 16.30 UUR ! De Heemtuin is gelegen aan de Landmansweg 141 te Hengelo Meer informatie over activiteiten van de IVN-afdeling Hengelo vind je op onze website: www.ivnhengelo.nl

De volgende Nieuwsbrief verschijnt in september. Kopij inleveren uiterlijk 1 september 2011, bij het redactieadres: Montferlandstraat 7, 7559 LR Hengelo of per e-mail: [email protected] De redactie is altijd op zoek naar leuke verhalen in en over de natuur. Iets bijzonders gezien in de natuur in en rond Hengelo, meld het de webmaster via het contactformulier op de website of mail naar: [email protected]

-9-

Nieuwsbrief 1 – juni 2011

Toelichting op de agenda Dag van het Park Weusthag op zondag 3 juli 2011 Het Weusthag wordt het centrale park voor Hengelo. In en rond het park zijn veel organisaties op het gebied van natuur, cultuur, sport en educatie actief. Zij zullen zich op 3 juli presenteren op verschillende plekken in het park. Tussen 13.30 uur en 17.00 uur is iedereen welkom. In de krant komen de exacte locaties te staan. Het IVN en de KNNV staan in een stand op de Houtmaat. Als IVN houden we wandelingen onder begeleiding van een gids om 14.00 uur, 15.00 uur en 16.00 uur. Het KNNV organiseert een activiteit rond waterdiertjes. Dit hebben ze daar al eerder gedaan en dat was een toen goed bezochte activiteit. We hopen dat een aantal leden mee wil helpen bij het bemensen van de stand en de wandelingen. Graag aanmelden bij Albert Becker. En verder hopen we dat veel leden die middag een kijkje komen nemen in het Weusthagpark. Informatie over deze dag en andere activiteiten in het park zijn ook te vinden op de nieuwe website van het park (www.hetweusthag.nl). Hierop komt t.z.t. ook een kort stukje over onze vereniging.

7 augustus: IVN Natuurwandeling ‘t Holthuis ’t Holthuis is een landgoed dat eigendom is van Landschap Overijssel. Het omvat twee met akkers bebouwde essen, de kronkelende Deurninger Beek, heide en enkele ‘cultuurhistorische’ elementen uit de Tweede Wereldoorlog. Het verschil tussen hoog / droog en laag / nat veroorzaakt hier een gevarieerde plantengroei.

2 oktober: IVN Natuurwandeling Twickel Het Twickelse bos is heel gevarieerd met veel soorten bomen en bodems. Dit biedt een prima voedingsbodem voor onder andere paddenstoelen. Zij geven een goed inzicht in het totale samenleven van een levensgemeenschap. Uiteraard is de herfst ingetreden, wat ook aan de herfstverschijnselen in het gehele bos is te zien.

WoesteLand Jongerenvakanties in de Natuur Deze zomer! In de periode juli en augustus verzamelt WoesteLand zich weer om natuur en landschap in te trekken, in Nederland maar ook over de grens. Elk zomerkamp heeft een speciaal thema. Zo is er een week over klimatologische aardappels en olie… Een week over tijdsbeleving en bioritme. En eentje helemaal over Bomen. De kampen vinden plaats in gebieden die normaal nauwelijks toegankelijk zijn. Het prachtige duinreservaat Het Zwanenwater in Noord-Holland, het Nationaal Park Drentse Aa, en dit jaar ook in het Woeste Ierland en op de toppen van de Belgische Ardennen. Er zijn zomerkampen voor verschillende leeftijdsgroepen: voor 12 t/m 15, 16 t/m 25 en 18 t/m 30 jaar. Deelnamekosten zijn zeer betaalbaar. Nieuwsgierig? Nieuwsgierig geworden? Kijk op onze website (www.woesteland.nl) en ga gewoon een keertje mee! Ken je anderen die deze activiteiten en WoesteLand misschien leuk vinden? Maak hen dan enthousiast en geef deze info aan hen door. Heb je nog vragen, stuur een mail naar [email protected]. Tot ziens! Woeste ZomerGroeten, IVN WoesteLand!

- 10 -