Dienst op zondag 26 juli 2015 in de Vermaning in Almelo (uitzending door lokale radio AA FM) Thema: Wandelen met God – ga verder! Voorganger: ds. Carla Borgers Organist: Herman Gulink
Orgelspel voor de dienst Welkom en mededelingen Aansteken van de kaars Moment van stilte Deze dienst staat in het teken van het Doopsgezind Wereldcongres dat in de afgelopen week werd gehouden in de VS en dat vandaag wordt afgesloten. Het thema van dat congres is: Walking with God – wandelen met God. Straks vertel ik er meer over, maar ik begin met woorden van bemoediging en hoop. Bemoediging We zijn met elkaar verbonden door het geloof in de Ene, de God die mensen oproept zijn weg te gaan, de God die mét ons gaat op die weg, en die ons liefdevol omgeeft. Met elkaar en met God onderweg delen we en laten anderen delen in hoop en liefde en vreugde. Openingslied
Liedboek 280- De vreugde voert ons naar dit huis
Gebed om ontferming God van alle mensen, hoe bijzonder is het dat zoveel mensen van verschillend pluimage uit zoveel verschillende landen, culturen en achtergronden samen kunnen vieren, zingen en praten. Bijzonder is het God van alle mensen, dat wij hier samen zijn in deze plaats, in dit gebouw maar ons ook verbonden mogen weten met die ruim 1½ miljoen dopersen wereldwijd, met die veel grotere kring van christenen waar ook ter wereld maar ook met alle mensen van goede wil, anders-gelovigen en niet-gelovigen: één grote mensenfamilie. En toch voelt dat meestal niet zo, zijn er scheidsmuren tussen mensen en volken, is er oorlog tussen groepen mensen, volken, landen, is er onderdrukking, uitbuiting, armoede, honger. Ontferm u God en geef ook ons de wil en de kracht ons te ontfermen over wie in nood is naar het voorbeeld van Jezus. Amen.
Glorialied
Liedboek 117 d – Laudate omnes gentes (in 4 talen)
Latijn: Engels: Duits: Spaans:
Laudate omnes gentes, laudate Dominum. 2x Sing praises, all you peoples, sing praises to the Lord. 2x Lobsingt, ihr Völker alle, lobsingt und preist den Herrn. 2x Cantai todos os povos, louvai nosso Senhor. 2x
Inleiding Het laatste couplet van het openingslied: Dit huis slijt mét ons aan de tijd maar blijven zal de kracht die wie hier schuilen verder leidt tot alles is volbracht. Die kracht die ons verder leidt, dáárover gaat het vanochtend. Het thema is hetzelfde als van het Doopsgezind Wereldcongres oftewel Mennonite World Conference. Dit congres wordt vandaag afgesloten. Ruim zevenduizend leden van de wereldwijde doperse familie vanuit alle werelddelen zijn in Harrisburg, Pennsylvania in de Verenigde Staten al een week lang bijeen. Ze noemen zich Doopsgezinden, Mennonites, Brethren in Christ of Mennonite Brethren en net zoals hun namen verschillend zijn, verschillen ze ook in hun denken en doen. Over één ding zijn ze het eens: hun gezamenlijk fundament is Christus. Daarom zoeken ze elkaar elke zes jaar op -telkens in een ander deel van de wereld- om contacten te leggen, workshops te volgen, samen te zingen en te vieren en van elkaar te leren. Onder hen is ook een groot aantal jongeren. Het thema van dit congres is: Walking with God – wandelen of gaan met God en het subthema voor de diensten van vandaag is: Step forward, dat ik heb vertaald met: Ga verder! Vanochtend, de laatste dag van het congres zijn alle congresgangers met bussen en andere vervoermiddelen naar lokale Mennonite kerken gereden om daar de diensten bij te wonen. Ook aan de thuisblijvers wereldwijd is gevraagd om hun dienst vanochtend vorm te geven rond het thema van het wereldcongres: Walking with God – step forward! Bij dat verzoek waren ook enkele liturgiesuggesties en liederen. Die liederen heb ik niet overgenomen omdat anders de luisteraars die deze dienst thuis volgen niet mee kunnen doen. Ik heb gewoon uit het nieuwe liedboek geput. Wel zongen we zojuist een lied in vier talen, talen die deels ook tijdens het wereldcongres worden gesproken, wereldtalen. Zo benadrukken we hier ook dat niet alleen de mennonieten of doopsgezinden, maar christenen wereldwijd met elkaar verbonden zijn in Chistus. En uiteraard zingen we straks als slotlied: In Christus is noch west noch oost. In de drie lezingen van vanochtend horen we iets over Gods weg gaan, over wandelen met God en wat dat voor mensen kan betekenen. De eerste schriftlezing uit Deuteronomium 26, 16-19 wordt omlijst door het refrein van lied 119 B. Zingen
refrein van liedboek 119 b
Schriftlezing Deuteronomium 26, 16-19 (Naardense bijbel) 16 Op deze dag gebiedt de Ene, je God, je deze inzettingen te doen, en deze rechtsregels; bewaken en doen zul je ze met heel je hart en met heel je ziel! 17 Heden heb je de Ene doen zeggen dat hij jou tot God zal wezen
en dat jij zult wandelen op zijn wegen, zult bewaken zijn inzettingen, zijn geboden en zijn rechtsregels en zult horen naar zijn stem. 18 De Ene heeft jou heden doen zeggen dat je voor hem zult wezen een uitgezochte gemeente, zoals hij tot je heeft gesproken; dat je al zijn geboden zult bewaken. 19 En hij zal je een plaats geven, hoog-verheven boven alle volkeren die hij heeft gemaakt, als loflied, goede-naam en sieraad, en jij zult wezen een gemeenschap die heilig is voor de Ene, je God,zoals hij heeft gesproken. Zingen
refrein van liedboek 119 b
Schriftlezing Handelingen 18, 22-27 (NBV) 22 Nadat hij in Caesarea aan land was gegaan, reisde hij via Jeruzalem, waar hij een bezoek bracht aan de gemeente, naar Antiochië. 23 Toen Paulus enige tijd in Antiochië had doorgebracht, vertrok hij voor een rondreis door Galatië en Frygië, waar hij alle leerlingen moed insprak. 24 Intussen arriveerde er in Efeze een uit Alexandrië afkomstige Jood, die Apollos heette. Hij was een ontwikkeld man, die goed onderlegd was in de Schriften. 25 Hij had onderricht gekregen in de Weg van de Heer en verkondigde geestdriftig de leer over Jezus, die hij zorgvuldig uiteenzette, ook al was hij alleen bekend met de doop zoals Johannes die had verricht. 26 In de synagoge begon hij nu vrijmoedig het woord te voeren. Toen Priscilla en Aquila hem hoorden, namen ze hem terzijde en legden hem uit wat de Weg van God precies inhield. 27 Toen hij naar Achaje wilde afreizen, moedigden de leerlingen hem aan en gaven hem een brief mee voor de gemeenteleden met het verzoek hem gastvrij te ontvangen. Evangelielezing: Johannes 8, 1-12 (Naardense bijbel) 1 Maar Jezus vertrekt naar de Olijfberg. 2 ‘s Morgens vroeg bereikt hij weer het heiligdom,waar heel de gemeenschap tot hem is gekomen en hij, neergezeten, hen heeft onderricht. 3 Maar de schriftgeleerden en de Farizeeërs brengen een vrouw mee, op overspel betrapt; ze stellen haar op in het midden 4 en zeggen tot hem: u geeft onderricht, welnu, deze vrouw is op heterdaad betrapt op overspel; 5 in de Wet heeft Mozes ons geboden zulke (vrouwen) te stenigen; ú dan, wat zegt u?
6 Maar dit hebben ze gezegd om hem te beproeven, zodat ze iets zouden hebben om hem aan te klagen. Maar Jezus heeft zich naar beneden gebukt en is met zijn vinger gaan ‘schrijven in de aarde’ (Jer. 17,13). 7 Maar als ze hem vragen blijven stellen richt hij zich op en zegt hij tot hen: wie van u zonder zonde is werpe als eerste een steen naar haar! 8 Weer heeft hij zich gebukt en is gaan ‘schrijven in de aarde’. 9 Maar op het horen hiervan zijn ze één voor één weggegaan, te beginnen bij de oudsten; helemaal alleen wordt hij achtergelaten, met de vrouw die het middelpunt was. 10 Maar Jezus richt zich op en zegt tot haar: vrouw, waar zijn ze?heeft niemand je veroordeeld? 11 Maar zij zegt: niemand, heer! Maar Jezus zegt: ook ik veroordeel je niet; ga heen, en zondig van nu af niet meer! 12 Als Jezus dan weer tot hen spreekt zegt hij: ík ben het licht der wereld, wie mij volgt zal niet wandelen in het duister, nee, die zal het licht des levens hebben! Lied
Liedboek 441 – Hoe zal ik U ontvangen: 1, 6 en 8
Overdenking Een preek over wandelen met God aan het eind van de week waarin de Nijmeegse vierdaagse door ruim 40.000 mensen is uitgelopen is natuurlijk inkoppen. Het is altijd weer een prachtig gezicht, al die mensen die na vier dagen lopen en flink afzien de eindstreep halen, luid toegejuicht en voorzien van de bekende gladiolen door de menigte langs de kant. Zo’n wandeltocht staat ook voor onze levensweg. Als het ons goed gaat staan mensen te juichen; als het ons minder goed gaat schieten mensen te hulp nét als tijdens die Nijmeegse vierdaagse. Ontroerende beelden leverde dat ook deze week weer op van mensen die bijna letterlijk door anderen over de eindstreep worden gedragen. Huilend, maar dolgelukkig en trots dat het ze ondanks alle pijn en vermoeidheid toch is gelukt. Zo’n vierdaagse kan ook staan voor de geloofsweg van mensen, een weg die natuurlijk gewoon deel uitmaakt van onze levensweg. Misschien komt het door het liberale klimaat van onze samenleving dat we die twee wegen –levensweg en geloofsweg- vaak los van elkaar benoemen. Alsof ons geloof los staat van ons gewone dagelijkse leven. Alsof geloof alleen voor de zondag geldt en op andere dagen even wordt geparkeerd.
Zo werkt dat natuurlijk niet in een mensenleven. Je geloof is onderdeel van jouw zijn als mens en beïnvloedt als het goed is je manier van leven en de keuzen die je in je leven maakt. Een volwassen geloof is een geloof dat geïntegreerd is in je dagelijkse doen en laten. Met deze laatste zin zeg ik wel iets. Ik zeg hiermee wat –voor mij althans- geloven is. Voor mij is geloven niet het voor waar aannemen van een set leerstellingen. Geloven is in mijn ogen iets wat het hele leven aangaat, heel het doen en laten van mensen. Geloven is een manier van leven, een ‘way of life’, een weg die je gaat met vallen en opstaan. Wandelen met God, zoals Israël moest wandelen op Gods weg aan de hand van leefregels en zo een bijzondere gemeenschap moest vormen, een voorbeeld voor andere volken. Deuteronomium betekent zoveel als tweede wet of herhaalde wet. Het boek is geschreven in de vorm van een viertal toespraken, toegeschreven aan Mozes. De lezing van vanmorgen vormt het eind van de derde toespraak waarin wetten en voorschriften voor het godsdienstige en sociale leven nog eens worden opgesomd. Wetten, leefregels, regels over hoe je moet samenleven heeft een volk, een samenleving nodig. Kijk maar naar die Nijmeegse vierdaagse. Daar gelden ook regels en mensen die zich daar niet aan houden worden gediskwalificeerd. Maar ach, dat waren maar enkelingen dit jaar. Die weg van God, die weg mét God is een weg die geleerd moet worden. Deuteronomium vertelt dat, maar ook de tekst uit Handelingen maakt ons duidelijk dat het wandelen met God, het gaan van Gods weg mensen niet komt aanwaaien. Over Apollos lezen we dat hij een gestudeerd man was en goed thuis in de Hebreeuwse bijbel. Toch moest hij van Priscilla en Aquila –twee medewerkers van de apostel Paulusnog leren wat de weg van God precies inhield. Kennelijk is die weg van God niet de meest makkelijke weg, ook niet de weg die we als eerste zouden kiezen. Het is de weg waarover de profeet Micha zegt: Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de HEER van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.( Micha 6, 8) Alleen daarom al is geloven geen zaak van de enkeling. Je hebt medewandelaars nodig op die weg zodat je elkaar op het spoor kunt houden en bemoedigen. Wandelen met God, het gaan van Gods weg is niet makkelijk. Net als bij de vierdaagse van Nijmegen moet je ervoor trainen. Maar die training doe je hier letterlijk gaande die weg. Al doende leer je. Al gaande leer je wie die God is die mét jou gaat. Al gaande leer je wie jij zelf bent in je relatie tot andere wandelaars. Al gaande leer je medemens te zijn. Anders dan de vierdaagse is het gaan met God niet een tocht die je volbrengt voor een beloning. Aan het eind ligt er geen medaille voor je klaar en zelfs het applaus ontbreekt. Waarom zou je die weg dan toch gaan? Waarom die moeite nemen? Waarom je aan de regels van de grote Organisator houden als je veel makkelijker de zware bochten kunt afsteken en de moeilijke hellingen kunt vermijden? Waarom überhaupt op weg gaan, terwijl je ook gewoon thuis kunt blijven en alleen de theorie over die weg leren. De Farizeeërs en schriftgeleerden uit het evangelieverhaal lijken wel wat op die thuisblijvers die de theorie van de weg tot in de finesses beheersen. Ze kennen de Schrift tot in de details en brengen de leefregels vroom in praktijk…voor ánderen. In het verhaal komen ze bij Jezus en voeren een vrouw met zich mee. Betrapt op overspel. Ze kennen de regels. Op overspel staat steniging. Nou kende Jezus diezelfde Schrift net als zij van binnen en van buiten. Ook hij kende de regels. Maar er was één verschil met die andere vrome mannen: híj had ook tussen de regels door gelezen en was de Regelgever zelf op het spoor gekomen. Hij had tussen de regels door een barmhartige God leren kennen. En dat niet alleen: hij was niet thuisgebleven maar was zelf gaan lopen samen met anderen. Hij had de weg leren
kennen, de lastige bochten, de steile hellingen, de lastige afdalingen, de verleidingen om een makkelijker zijweg te nemen. Jij, Jezus, wat vind jij hiervan? Moet deze vrouw gestenigd worden, zoals Mozes voorschrijft? Maar Jezus bukt zich en schrijft in het zand. Menigeen vraagt zich af wat hij daar schreef. De omstanders wisten het. Het was een aanklacht. Jezus kende de Schrift en deed hier wat de profeet Jeremia ooit schreef (Jer. 17,13): Ene,(…) mogen wie U ontwijken in de aarde bijgeschreven worden, want de ader van levend water hebben ze verlaten, de Ene.(NB) Jezus schreef deze lieden bij in de aarde, want in zijn ogen ontweken ze God en Gods weg van barmhartigheid en mededogen. De boodschap werd begrepen en één voor één vertrokken de heren. Het moet een moment van zinderende spanning zijn geweest voor de twee achterblijvers, voor Jezus en de vrouw. En, zijn ze weg? Je bent niet veroordeeld? Ook ik veroordeel je niet. En hij laat haar gaan, bevrijd. De omstanders moeten het hele tafereel met verbazing hebben gadegeslagen. Tot hen zijn de woorden gericht: Ik ben het licht der wereld, wie mij volgt zal niet wandelen in het duister, nee, die zal het licht des levens hebben! Ik ben het licht der wereld. In deze mens licht God als het ware op. Deze mens-van-God, reisgenoot en deelgenoot houdt ons gaande. Wie hem volgt kan telkens weer een stap verder gaan op de weg van liefde, van verzoening en vrede. Straks, na een inleidend orgelspel zingen we met elkaar lied 970: Vlammen zijn er vele, één is het licht, licht van Jezus Christus, Vlammen zijn er vele, één is het licht, wij zijn één in Christus. Amen. Orgelspel, daarna zingen: Liedboek 970 – Vlammen zijn er vele Open ruimte Dank- en voorbeden, stil gebed, Onze Vader God van liefde en mededogen, dankbaar zijn we voor de liefde en goedheid die er onder mensen is, voor de zorg en aandacht die mensen elkaar schenken. We zijn blij met elk teken van vrede, hoe kwetsbaar ook, met elk teken van hoop en verwachting, met elk sprankje licht dat het duister doet wijken. Maar we hebben ook weet van alle onvrede, haat, hebzucht onder de mensen. Daarom bidden wij voor deze wereld om wijsheid en begrip voor hen die leiders zijn van gemeenschappen, volken en landen. Wij bidden dat daar waar volken verscheurd worden door conflicten en geweld mensen opstaan die wegen naar vrede en verzoening zoeken.
Wij bidden voor mensen die gevangen zitten, gemarteld of zelfs vermoord worden vanwege hun geloof of levensovertuiging. Wij bidden voor onze westerse samenlevingen, waar materialisme hoogtij viert en waarden als zorgzaamheid, aandacht, geduld, mededogen als ‘soft’ worden afgewezen. Help ons en onze geloofsgemeenschappen om verder te gaan op uw weg. Ga naast ons, God van alle mensen, en geef ons moed en uithoudingsvermogen bij het bouwen aan uw koninkrijk van vrede. Stil gebed Onze Vader in de hemel, laat uw naam geheiligd worden, laat uw koninkrijk komen en uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel. Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was. En breng ons niet in beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad. Want aan u behoort het koningschap, de macht en de majesteit tot in eeuwigheid. Amen. Slotlied
Liedboek 969 – In Christus is noch west noch oost
Opdracht Ga van hier en ga verder, open voor het ontvangen en weer uitdelen van Gods liefde, de vrede van Jezus en de kracht van de geest. Ga verder met de opdracht die God je geeft om vrede te stichten en mensen met elkaar te verzoenen. Ga in vrede en wandel met God. Zingend wensen we elkaar Gods zegenende aanwezigheid toe voor onderweg. We doen dat met lied 423. Gezongen zegenbede: Liedboek 423 – Nu wij uiteengaan Doven van de kaars Orgelspel na afloop van de dienst Collecte bij de uitgang bestemd voor het Pastoraal Diaconaal Fonds t.b.v. specifieke taken van de Broederschapshuizen
