Dichterbij. Compleet nieuwe manier van winkelen»28 NOORDENVELD WEST GRONINGEN. Plezierig en soepel proces»33. Wonen in het Westerkwartier»18

Dichterbij

MAGAZINE VOOR LEDEN VAN RABOBANK NOORDENVELD WEST GRONINGEN VOORJAAR 2016

NOORDENVELD WEST GRONINGEN

3351

Compleet nieuwe manier van winkelen »28 WAARDEVOL WONEN

PERSPECTIEF 2025

VOEDSELKETEN

Wonen in het Westerkwartier »18

De kracht van Groningen »22

Plezierig en soepel proces »33

OM DE HOEK

2 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

De zaalvoetbalsters van KTP Nieuw Roden zijn gekozen tot 'Sportploeg van 2015'. De dames zijn vorig jaar gepromoveerd naar de hoogste voetbalklasse. Op de foto reikt Rabobank ambassadeur Alida Zwerver de prijs uit aan de winnaressen. Rabobank is al jaren verbonden aan de rubriek 'Sportploeg van het Jaar' en aan de organisator van het gala: Stichting Sportstimulering Noordenveld. FOTO: RIA KOSTER

3351

SPORTGALA NOORDENVELD 16 JANUARI 2016 RODEN 3

OLAV EERKES

VOOR WOORD

Directeur Bedrijfsmanagement

DE SAMENLEVING VRAAGT OM VERANDERING

A

l decennialang dragen wij als coöperatieve bank bij aan de maatschappij. Dat doen we door klanten en partijen bij elkaar te brengen en door zelf actief deel te nemen aan initiatieven. Onze samenleving verandert in rap tempo en dat betekent dat we zelf ook steeds opnieuw moeten kijken naar onze rol hierin. Onze visie en plannen daaromtrent licht bestuursvoorzitter Wiebe Draijer toe in deze eerste editie van 2016. Maar we laten u er ook een aantal voorbeelden van zien. Neem bijvoorbeeld de woningmarkt. Door de veranderende samenleving worden onze woonbehoeften anders. De vergrijzing en het stijgend aantal eenpersoonshuishoudens vraagt om een ander woningaanbod. Woningcoöperaties, gemeenten en ook de Rabobank houden zich bezig met de vraag wat ervoor nodig is om vraag en aanbod beter op elkaar aan te laten

COLOFON Lokale redactie Rabobank Noordenveld West Groningen: Wolter Adema, Erik Doorenspleet, Minka Koopmans, Hanneke Nijman, Annette Upperman (medewerkers Rabobank). Met medewerking van Folkert van der Glas en Greetje Hingstman (tekstschrijvers). Fotografie: Gerhard Lugard, Ria Koster en Aernout Steegstra (Rudie Wiersma Fotografie). Centrale redactie: Rabobank Nederland (Hans van Dijk) en MPG. Druk & handling: MPG. (Frank van der Kolk) Dichterbij is een uitgave van de Rabobank. De Rabobank, MPG. en andere informatieleveranciers zijn niet aansprakelijk voor schade van welke aard ook als gevolg van onjuistheden in deze uitgave of in verband met het gebruik van deze uitgave. Stelt u geen prijs op de ontvangst van Dichterbij, dan kunt u dit doorgeven via [email protected]


sluiten. In deze Dichterbij een mooi voorbeeld van hoe in het Westerkwartier vorm wordt gegeven aan de verschillende en veranderende woonwensen. De veranderende maatschappij heeft niet alleen impact op onze woonwensen, maar werpt ook andere vragen op. Een baan voor het leven is geen realiteit meer. Werknemers zullen steeds meer zelf de regie over hun loopbaan moeten nemen. Op pagina 8 kunt u lezen hoe anderen dit hebben aangepakt. Al dit soort veranderingen vraagt om nieuwe ideeën en oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. De vier Groningse banken hebben de handen ineengeslagen en het initiatief genomen voor het ontwikkelen van een inspirerend toekomstperspectief voor Groningen. Een ambitieuze visie die samen met een groot aantal Groningers verder wordt ontwikkeld. In deze editie leest u meer hierover.

De waarde van klantpanels! Kijk op pag. 21

Dichterbij NOORDENVELD WEST GRONINGEN

VOORJAAR 2016

8 10 14 22 26 28 32

28

34 36

Carrièreswitch, hoe werkt dat? Wiebe Draijer over de nieuwe koers: Dichterbij Dromen verwezenlijken De kracht van Groningen Weet u wat u moet doen voor uw pensioen? Winkelstraat tot leven Kaasmakerij De Roode Schuur Van sportclub naar Olympische Spelen 5 feiten en fabels over hypotheken KLAAR VOOR DE TOEKOMST

16

Bankhal klaar voor de toekomst WAARDEVOL WONEN

36

18

Wonen in Westerkwartier INTERACTIEF

21

De waarde van klantpanels

3351

RUBRIEKEN

10

34

2 6 17 31 38 39 40

Om de hoek Kort nieuws Twitter @RaboNWG Het coöperatiefonds in cijfers Ledenaanbiedingen Column Een museum vol Lego 5

KORT NIEUWS

Voorzitter Eric Martens

AFSCHEID COMMISSARISSEN 2 december jl. heeft de ledenraad het fusievoorstel ondertekend. In september hebben de commissarissen het voorgenomen besluit van de directie te fuseren, unaniem onderschreven.

P

er 1 januari 2016 vormen alle Rabobanken in Nederland één Rabobank. Lokaal behouden we een ledenraad, commissarissen en directie. In het nieuwe coöperatieve model wijzigt de positie van de commissarissen. Reden voor de commissarissen Liesbeth Kneppers en Bert Scholtens niet mee te gaan naar het nieuwe model. Voorzitter

Eric Martens: ‘We vinden het jammer dat we afscheid moeten nemen van twee goede commissarissen, maar respecteren het besluit dat zij hebben genomen. Onlangs hebben we op plezierige wijze afscheid genomen en Liesbeth en Bert bedankt voor hun inzet voor onze Rabobank. Zodra er meer duidelijkheid is over de invulling van de vacatures wordt u via onze website geïnformeerd.

Werk-Woorden voor vluchtelingen

V

oor een vlotte integratie is het van belang dat vluchtelingen de taal voldoende beheersen. VluchtelingenWerk Nederland (VWN) is daarom het taalcoachproject Werk-Woorden gestart. Voor dit project zijn 800 vluchtelingen gekoppeld aan vrijwillige taalcoaches. Ook wordt er taalles verzorgd in verschillende asielzoekerscentra. De taalcoach helpt de vluchteling niet alleen op weg met de taalbeheersing, maar wijst hem ook de weg in de 6 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

Nederlandse samenleving en helpt de vluchteling bij het uitbreiden van zijn netwerk. De koppels trekken minstens een halfjaar lang anderhalf uur per week met elkaar op. Rabobank Foundation steunt het werven en trainen van taalcoaches. VWN komt op voor de rechten van asielzoekers en vluchtelingen. Als een asielzoeker een verblijfsvergunning krijgt, helpt VWN bij de eerste noodzakelijke stappen in de Nederlandse samenleving om weer zelfstandig te worden.

GAST LESSEN Tijdens de Week van het Geld die plaatsvindt van 14 t/m 18 maart 2016 gaan weer vele Rabobank collega's op pad om gastlessen te verzorgen op basisscholen in onze regio. Bank voor de Klas is een gastlesprogramma over omgaan met geld voor leerlingen uit groep 6,7 en 8. In het lesprogramma komen onderwerpen over omgaan met geld aan bod. Hierdoor worden kinderen op een speelse manier bewust gemaakt van financiële keuzes die ze later in hun leven moeten en kunnen maken.

AMBASSADEURS IN DE REGIO

Donaties en sponsoring

M

et donaties en sponsoring heeft de Rabobank een behoorlijk aandeel in het verenigingsleven.

Afgelopen jaar hebben ruim 300 verenigingen gebruik gemaakt van een donatie of sponsoring.

Donaties zijn bedoeld als algemene ondersteuning van verenigingen en stichtingen. Afhankelijk van de grootte van de vereniging wordt bepaald hoe hoog het bedrag is dat wordt gedoneerd. Bij sponsoring wordt gekeken naar de tegenprestatie. Aansprekende evenementen en initiatieven hebben daarbij een streepje voor. Aanvragen van donaties en sponsoring kan tot uiterlijk 1 april 2016. U kunt uw aanvraag indienen via onze website www.rabobank.nl/nwg onder het kopje sponsoring.

Nu ook voor KPN klanten

DE RABO WALLET

3351

D

it voorjaar is de Rabo Wallet ook beschikbaar voor klanten met een KPN-abonnement. Om de app te kunnen gebruiken is een nieuwe NFC SIM-kaart nodig van KPN. Met de Rabo Wallet wordt betalen een stuk gemakkelijker. Maar dat niet alleen. Met deze app kunt u uw telefoon namelijk als portemonnee gebruiken. U kunt ermee afrekenen bij de kassa en voor parkeren uw saldo checken, uw klantenkaarten opslaan en aanbiedingen bekijken. Om ermee te betalen plaatst u uw telefoon tegen de betaalautomaat. U kunt alleen mobiel betalen bij betaalautomaten die daarvoor geschikt zijn. Bent u klant bij KPN? Bestel dan gratis de nieuwe NFC SIM-kaart bij KPN (kpn.com/nfc) of kijk voor meer info op rabobank.nl/rabowallet.

Een groot deel van onze medewerkers is actief als ambassadeur in de regio. Dit betekent o.a. dat ze actief zijn in netwerken en bijvoorbeeld aanwezig zijn bij sponsoractiviteiten. Ze zijn alert op initiatieven in hun regio en kijken of de Rabobank eventueel een rol kan spelen. Komt u hen tegen op de sportclub, bij een sponsor- of netwerkbijeenkomst of privé, dan kunt uw ervaringen delen. Onze ambassadeurs gaan graag het gesprek met u aan!

WORKSHOPS INTERNETBANKIEREN Internetbankieren is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Toch zijn er veel mensen die het wel willen proberen, maar nog een drempel over moeten. Daarom organiseren we workshops op diverse locaties in de regio. Minimaal één per maand. Onze medewerkers helpen u graag verder. Heeft u interesse? Dan kunt u contact opnemen via (0594) 55 48 48 of communicatie.nwg@rabobank. nl

INNOVATIECHALLENGE In 2016 organiseert Rabobank Noordenveld West Groningen een Innovatiechallenge. Vanuit het Leefbaarheidsfonds van de bank is geld beschikbaar voor innovatieve initiatieven in de regio. De challenge is bedoeld voor ondernemers, maar ook voor sociaal-maatschappelijke initiatieven. Meer informatie over de Innovatiechallenge volgt later dit jaar via www.rabobank.nl/nwg, op Twitter @RaboNWG en in lokale media. 7

WERK

Een baan voor het leven bestaat niet meer. In plaats daarvan moet een werknemer voortdurend zelf de regie over zijn carrière nemen. Hoe pakt u zo’n nieuwe wending in uw loopbaan aan? TEKST: PETER STEEMAN FOTO'S: VERBEELD

Carrièreswitch: gewoon doen? D

e arbeidsmarkt verandert in een hoog tempo. De afgelopen tien jaar is het aandeel werkenden met een flexibele arbeidsrelatie toegenomen van 15 procent naar 22 procent, blijkt uit cijfers van het CBS. Het vertrouwde contract waarbij werkgevers baanzekerheid beloven in ruil voor loyaliteit van werknemers is allang niet meer houdbaar. Een werknemer dankt zijn positie niet aan opgebouwde rechten, maar aan de beschikbare kennis, ervaring en vaardigheden. Hij of zij moet zichzelf steeds opnieuw uitvinden. Dat geldt niet alleen voor dertigers, maar ook voor werknemers ouder dan vijftig jaar, voorspellen trendwatchers.

HERPAKKEN ‘Ik daag mensen uit om de balans voor zichzelf op te maken’, vertelt psychologe en loopbaancoach Yolanda Buchel. ‘Wat zoek je in een baan? Wat wil je behouden? Wat wil je niet? En wat wil je accepteren? Vraag feedback van collega’s, leidinggevenden en klan8 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

ten. Uitgaan van je eigen mogelijkheden geeft energie. Als ik mensen vraag twee goede momenten in hun leven te noemen, zit daar altijd een negatief verhaal bij. Een moment waarop ze zich hebben moeten herpakken.’ Maar waarom om je heen kijken als je een baan met prima arbeidsvoorwaarden hebt? ‘Het is fijn om ergens langere tijd te werken’, beaamt Buchel. ‘Die plek vormt je, je hebt een netwerk en wordt gewaardeerd. Mensen in een grote organisatie vinden het vaak minder vanzelfsprekend zelf de lijnen uit te zetten. Soms speelt loyaliteit aan de werkgever een rol. Dat kan een valkuil zijn. Bedenk dat die werkgever een strategisch belang heeft. Het is een ruilrelatie. Veiligheid en continuïteit zijn prettig, maar als je daar te veel van hebt, zet het een rem op je ontwikkeling.’

BUFFER OPBOUWEN ‘Het begint bij jezelf’, constateert Nico Plomp, teamleider Private Banking bij Rabobank Utrecht en Omgeving. De

3351

moed om een stap in het onbekende te zetten neemt drastisch af wanneer de financiële consequenties onduidelijk zijn. Plomp: ‘De meeste mensen zijn slechte financiële planners. Dat maakt ze angstig, ze zijn bang dat een carrièreswitch voor een terugval in inkomsten zorgt. De realiteit is dat je na je vijftigste minder geld nodig hebt. Er breekt een fase aan waarin de kinderen het huis uit zijn, de hypotheek voor een groot deel is afgelost. Mijn advies is: zorg voor een buffer, dat geeft je de armslag om iets nieuws uit te proberen. En bedenk dat je zelfredzaamheid in de praktijk groter is dan je zelf denkt.’

MOED Een gewaagde carrièresprong maakte Sandra Ysbrandy. Ze nam ontslag als communicatieadviseur bij de Rabobank om kok te worden. ‘Je moet het gewoon doen’, adviseert ze. 'Het begint met moed verzamelen. Durf te vertrouwen op je gevoel en omring je met mensen die je aanmoedigen. In mijn werk was ik erg met mijn hoofd bezig. Ik miste de creativiteit, het werken met mijn handen. Toen ik eenmaal het plan had om kok te worden, begon het piekeren. Je geeft een goede baan op, gaat een dure opleiding doen. Dat betekent interen op je spaargeld. Ik heb wel honderd keer gedacht: is dit slim?’ De sprong was spannend, maar pakte wonderwel goed uit. Vlak nadat ze haar cateringbedrijf was gestart, werd ze voor een screentest gevraagd. Dat resulteerde in een vaste bijdrage aan het EO-programma Het Familiediner. Ze schreef twee kookboeken, was de vaste kok in het RTL4-programma van Carlo en Irene Life 4 You en sinds de zomer van 2015 kookt ze in het programma Thuis op Zondag van SBS6. Haar huidige werk lijkt in niets op haar vorige baan. Toch heeft die bagage haar wel geholpen, denkt ze. ‘Voor het programma zochten ze een kok die kon presenteren. Hoe je een verhaal vertelt en mensen enthousiasmeert, heb ik geleerd bij de bank. Zonder die ervaring zou ik minder stevig in mijn schoenen staan.’

‘50-plussers zijn flexibeler’ De directie van attractiepark Toverland in Sevenum (Limburg) zet zich in voor de campagne ‘Open voor kansen, open voor 50-plus’. Hoe werkt dat in de praktijk?

Welke werkgever heeft behoefte aan een vijftigjarige werknemer die uit een compleet andere omgeving komt? Caroline Kortooms, algemeen directeur van attractiepark Toverland, is dol op ze. Ongeveer dertig procent van de medewerkers is ouder dan vijftig. ‘Stap uit de bekende patronen. Dat hebben alle vijftigplussers gedaan die hier werken.’ Ze laat weinig heel van de vooroordelen die aan oudere werknemers kleven. ‘Ze zijn flexibeler. Ik heb veel behoefte aan deeltijdkrachten die op wisselende tijden ingezet kunnen worden. Vijftigplussers hebben hun handen vrij. Het zijn vaak empty nesters. Natuurlijk zijn ze duurder, maar ik reken in langetermijn-euro’s. Wanneer je jongeren onder de twintig aanneemt, scheelt dat mij euro’s per uur, maar dan moet ik steeds opnieuw mensen inwerken en ze leren hoe ze de cultuur moeten uitdragen. Wij creëren ‘gelukservaringen’. De Toverlandcultuur is heel kostbaar. Een vijftigplusser weet dat een gelukservaring in kleine dingen zit. Bijvoorbeeld een kind op zijn gemak stellen dat zenuwachtig is bij een attractie. Oudere medewerkers weten hoe het is om te vallen en weer op te staan. Ze zijn in staat om een situatie van meerdere kanten te bekijken. Jongeren kunnen dat natuurlijk ook, maar oudere medewerkers brengen iets extra’s. Ze stralen rust uit.’

9

INTERVIEW

Dichter bij de klant. Dichter bij de samenleving. En dichter bij zichzelf. Dichterbij is het motto van de nieuwe koers van de Rabobank. TEKST: PETER SLUIS FOTO'S: RABOBANK

‘Dichter bij onze klanten’

D

e Rabobank bouwt aan de toekomst. De bank versterkte onlangs de coöperatieve structuur. En ze stippelde de marsroute uit om de meest klantgerichte bank van Nederland te worden én de leidende food- en agribank in de wereld. Bestuursvoorzitter Wiebe Draijer geeft tekst en uitleg.

WIEBE DRAIJER Wiebe Draijer (50) is sinds oktober 2014 bestuursvoorzitter van de Rabobank. Daarvoor was hij voorzitter van de sociaal economische raad en consultant bij McKinsey&Company.

Hoe gaat het met de Rabobank? 'Het gaat de goede kant op. De klanten zijn steeds meer tevreden, al kan het in onze eigen ogen nog een stuk beter. Ook staan we nog altijd in de top 10 van meest solide banken ter wereld, nadat we onlangs weer uitgebreid beoordeeld zijn door de rating agencies. En onze financiële prestaties ontwikkelen zich gunstig, dankzij de aantrekkende economie zijn er minder bedrijven in moeilijkheden gekomen en hoeven wij minder kredietverliezen te incasseren.' Het gaat de goede kant op, toch gaat er veel veranderen? 'De financiële dienstverlening heeft te maken met ingrijpen10 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

de veranderingen op allerlei fronten. Denk aan de opkomst van het internet, nieuwe spelers in de markt die met eigen bankdiensten komen, een economie die niet meer tot in de hemel groeit en veel strengere kapitaaleisen en regels waar banken aan moeten voldoen. Die ontwikkelingen hebben een enorme impact op de financiële dienstverlening. Om ook in de toekomst een ijzersterke bank te zijn, bereiden we ons daar nu al op voor.'

Hoe doet de Rabobank dat? 'Wij gaan ons op verschillende manieren verbeteren. Eerst en vooral richting onze klanten. Als klantgerichte bank leggen we de lat nog een stuk hoger. We gaan voor wat wij noemen een 9+ klantbeleving. Goed is niet goed genoeg, we willen hierin uitstekend zijn. Daarbij kijken we ook naar onze producten en diensten, die beter moeten aansluiten op wat de klant wil. Tegelijkertijd gaan we de organisatie ook efficiënter inrichten, een beweging die goed aansluit bij onze ambities om ook als virtuele bank voorop te lopen.'

NIEUWE COÖPERATIE

3351

De 106 lokale Rabobanken en Rabobank Nederland zijn op 1 januari gefuseerd tot één coöperatie. De voorzitter van de raad van commissarissen vertegenwoordigt de leden van de lokale bank in de Algemene Ledenraad. De voorzitter wordt hiertoe benoemd en laat zich informeren door de lokale ledenraad.

Kunt u in gewonemensentaal uitleggen hoe het zit met de eisen vanuit Bazel? 'In de Zwitserse plaats Bazel worden sinds jaar en dag de kapitaalseisen vastgesteld waaraan banken wereldwijd moeten voldoen. De nieuwe eisen – Bazel IV – die er nu aankomen hebben een groot effect op Nederlandse banken. Anders dan in het verleden krijgen hypotheken en leningen aan het midden- en kleinbedrijf een hoger risicoprofiel. Ze worden zogezegd zwaarder gewogen en daardoor moet je als bank veel meer kapitaal aanhouden. Om aan de nieuwe regels te voldoen bekijken wij de mogelijkheden om een deel van onze leningenportefeuille van de balans te halen en door te verkopen aan institutionele beleggers zoals pensioenfondsen.' Wat merken de klanten daarvan? 'Heel weinig. We doen dit juist om onze klanten goed van dienst te zijn. We blijven ze dus gewoon onze hypotheken en zakelijke kredieten verstrekken. Daarbij zetten we wel onze expertise, kennis, administratie en ons distributienetwerk in, maar zullen we niet meer per se de uiteindelijke financiering voor onze rekening nemen.' Is dit wat wordt bedoeld met financieel regisseurschap? 'Precies. Onder deze noemer zijn we een campagne gestart voor de zakelijke markt. Vanuit onze relatie met klanten

'We willen terug naar de klant, zoals met rijdende kantoren in dorpen waar geen eigen bank meer is'

brengen we diens financiële behoeftes in kaart en gaan vervolgens op zoek naar de beste financiële oplossing. Daarbij zijn we niet meer als vanzelfsprekend zelf de geldverstrekker, maar dat kan ook door middel van bijvoorbeeld crowdfunding of door onze klanten te koppelen aan investeerders.' Het motto van de nieuwe koers is Dichterbij. Legt u eens uit? 'De afgelopen jaren zijn we erg met onszelf en de regelgeving bezig geweest. Met onze eigen organisatie, met interne controles, met regeltjes. Allemaal zaken die niet direct in het belang van de klant waren, sterker nog, die juist afleidden van de klant. Daarom gaan we de bank nog meer richting klant draaien. We willen dicht bij de klant zijn, zowel met onze virtuele bank als met onze fysieke dienstverlening van onze lokale Rabobanken. Daarnaast zetten we ons in voor de welvaart en het welzijn van Nederland en leveren een bijdrage aan het duurzaam voeden van de wereld. We komen daarmee dichter bij de missie van een coöperatieve bank.' Dichter bij de klant, maar met aanzienlijk minder medewerkers, dat klinkt tegenstrijdig. 'Willen we een gezonde bank blijven, dan moeten onze prestaties fors omhoog. Dat


SPONSORING

betekent dat de inkomsten omhoog en de kosten omlaag moeten. Die kostenreductie willen we bereiken door de achterkant van ons bedrijf slimmer en goedkoper in te richten. En dat betekent helaas ook dat het personeelsbestand de komende jaren verder wordt ingekrompen. Dat is ingrijpend voor de medewerkers die daardoor hun baan verliezen. We zullen dan ook onze uiterste best doen om ze goed te begeleiden. We hebben daarbij als betrokken werkgever een naam hoog te houden, maar dat laat onverlet dat het pijnlijke ingrepen zijn. Pijnlijk maar onvermijdelijk.'

3351

De Rabobank gaat inkrimpen én nieuwe vestigingen openen? 'De afgelopen jaren zijn banken in het algemeen en de Rabobank met zijn fijnmazige kantorennetwerk in het bijzonder steeds meer verdwenen uit het Nederlandse straatbeeld. Wij hebben nog steeds de meeste kantoren. Maar veel van onze kantoren staan tegenwoordig tussen de woonkernen, terwijl ze vroeger midden in het centrum stonden. We willen op een slimme en eigentijdse manier terug naar de klant, dichterbij. Dan denken we beslist niet aan dure bakstenen, maar veel meer aan flexibele concepten zoals pop-up stores, of mobiele adviesdesks. We hebben tegenwoordig ook een rijdend kantoor dat volgens een vast schema dorpen langsgaat waar al sinds jaar en dag geen eigen bank meer is. We gaan de komende jaren volop experimenteren met deze concepten.' Hoe wil de Rabobank de verbondenheid met Nederland ook vergroten? 'Met Bankieren voor Nederland willen we vanuit onze bancaire én maatschappelijke missie een bijdrage leveren aan het Nederland van de toekomst. In de zakelijke markt zetten we in op groeisectoren, bij voorkeur duurzame en innovatieve bedrijven. Denk aan de food- en agrisector, maar bijvoorbeeld ook op het gebied van mobiliteit, wonen, in de zorg. Daarnaast willen we onze klanten helpen om ook in de toekomst hun financiële levensloop op orde te hebben, van nieuwe hypotheekvormen voor zzp'ers tot manieren om een dreigend pensioengat te dichten. En als derde willen we vanuit onze sterke lokale betrokkenheid steden, dorpen en regio’s versterken, of ze nu krimpen of juist groeien.'

De Rabobank stopt in 2017 met de landelijke sponsoring van wielrennen en paardensport. Wiebe Draijer: ‘We zijn en blijven verknocht aan de sport. Maar we gaan ons meer toespitsen op lokale sponsoring en de maatschappelijke rol van verenigingen. Denk aan het gebruik van de accommodaties, het gebruik van de aanwezige faciliteiten en de inzet van de vrijwilligers.’

slaan we een mooie dubbelslag. We bundelen onze krachten door aan de achterkant van ons bankbedrijf allerlei interne processen te vereenvoudigen, waarmee we aan de voorkant meer mogelijkheden scheppen voor het contact met onze klanten. Als coöperatie worden we ook sterker, voortaan is elke lokale bank vertegenwoordigd in het hoogste besluitvormend orgaan van de Rabobank. Lokale banken blijven het kloppend hart van onze coöperatie. Een betere bank en een betere coöperatie dus.' En hoe zit het met de leden? 'Bijna twee miljoen klanten brengen hun betrokkenheid met de Rabobank tot uiting door het lidmaatschap. Dat schept ook verplichtingen naar ons toe. Ik vind dat we het lidmaatschap nog meer kunnen verbreden en verdiepen. Dat kan in de vorm van initiatieven en activiteiten die interessant zijn voor de leden. Maar wellicht ook in materiële zin. Ik kijk uit naar nieuwe vormen om de relatie met onze leden actiever te maken. Ook daarin kunnen we dichterbij komen.'

Waarom is besloten om de 106 lokale Rabobanken als één coöperatie te laten werken? 'Met de nieuwe structuur 13

ADVIES OP MAAT

Je bent 25, hebt net je eerste baan en wilt eigenlijk heel graag een eigen huis kopen met je vriendin. Met een tuin. Een droom? Zeker, maar wel één die uit kan komen. TEKST: GREETJE HINGSTMAN FOTO'S: AERNOUT STEEGSTRA (RUDIE WIERSMA FOTOGRAFIE)

‘Ik kom net van de aannemer’ N Financieel adviseur Klaas Anne Middel begeleidde Ruben en Natasha naar de hypotheek die het best bij hun wensen past.

u wonen ze nog bij zijn ouders in Jonkersvaart, Ruben Nienhuis (25) en zijn vriendin Natasha (23). Maar daar gaat binnenkort verandering in komen. Want met wat hulp van de Rabobank én zijn ouders stappen ze deze zomer over de drempel van hun eigen nieuwe huis in Marum. Op relatief jonge leeftijd een huis laten bouwen, hoe is dat te realiseren? ‘Toen ik een jaar geleden mijn huidige baan kreeg, ben ik gaan zoeken naar mogelijkheden om zelf een huis te kopen. Want wanneer je alleen bent of je partner werkt parttime, zoals bij ons, dan is het als starters op de woningmarkt best lastig.’ HULP & EIGEN KRACHT De Rabobank bood uitkomst met de generatiehypotheek. ‘De generatiehypotheek is een koopoplossing voor jonge mensen die net in het arbeidsproces zijn gerold en nog niet de middelen hebben om op eigen kracht een woning te kopen’, legt Klaas Anne Middel (Financieel adviseur) uit. ‘Op basis


van de financiële situatie van de ouders en de verwachting dat het inkomen van de starters in de komende jaren nog gaat groeien, kan een hypotheek worden verstrekt. Op zo’n manier dat ze het na verloop van tijd op eigen kracht kunnen.’ Samen kwamen ze tot een stukje maatwerk wat hypotheek betreft en toen kon de huizenjacht écht beginnen: ‘We zochten een huis waaraan niet al teveel hoefde gebeuren, want we zijn beide geen klussers. Zo kwamen we op het nieuwbouwproject in Marum. Ik heb zojuist nog overleg gehad met onze aannemer om de meerwerklijst door te nemen. Je komt zo ook direct in een proces van onderhandelen en afspraken maken, heel leerzaam.’ ‘IK BEN THUIS!’ ‘Dit is een mooie oplossing om jonge mensen te helpen hun droom te realiseren. Anders hadden ze misschien nog wel jaren moeten wachten’, vertelt Klaas Anne. ‘Je gebruikt de mogelijkheden van dit moment en de vooruitzichten in de toekomst.’ Ruben en Natasha hebben in ieder geval zin in de toekomst, die al heel dichtbij ligt. Momenteel worden de vloertegels en keuken uitgezocht: ‘Dat zijn geen keuzes die je van de ene op de andere dag maakt’, concludeert Ruben. Waar hij straks het meeste naar uitziet wanneer alles klaar is? ‘Dat je vanuit je werk op je eigen plek komt. Dat je je voordeur opendoet en denkt, ik ben thuis!’

MOGELIJKHEDEN & GOED ADVIES

3351

‘Door de mogelijkheden en hoe je wordt geholpen, zou ik de Rabobank zeker aanraden’, aldus Ruben. ‘Want je eigen huis, dat is toch iets bijzonders.’ Die verschillende mogelijkheden vindt u op de site van de Rabobank, maar een persoonlijk gesprek geeft net dat beetje meer. Schroomt u daarom niet om een afspraak met ons te maken.

15

KLAAR VOOR DE TOEKOMST

BANKIEREN EN ONTMOETEN TEKST: ANNETTE UPPERMAN FOTO: SAX ARCHITECTEN

D

e komende periode ondergaat onze vestiging in Leek een metamorfose. Deze wordt verbouwd tot een toekomstgericht en eigentijds bankkantoor. De verbouw is inmiddels in volle gang en duurt tot begin april.‘ Eén van de belangrijkste redenen om te verbouwen is aan te sluiten bij de nieuwe manieren van bankieren,’ aldus Oetse Wijma, directeur Particulieren. ‘Veel bankzaken gaan via virtuele kanalen, dat doen klanten vanuit huis. Maar er zijn ook klanten die dat graag in één van onze vestigingen doen, al dan niet met hulp van onze medewerkers. In de nieuwe bankhal is daar alle mogelijkheid toe. ‘Een bankhal krijgt meer en meer de functie van een ontmoetingsruimte. Een plek waar je je bankzaken kan regelen onder het genot van een kop koffie. Waar je even binnenloopt voor een vraag of nog even zit te werken voorafgaand aan je afspraak. Een plek waar het prettig is om te zijn. Waar je je welkom voelt.’ 16 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

Tijdens de verbouw bent u van harte welkom. De verbouwing brengt wel enige overlast, dit zult u begrijpen. We proberen met elkaar de overlast tot een minimum te beperken. De vestiging is geopend tijdens de reguliere openingstijden en u kunt gewoon gebruik maken van alle apparaten die in de bankhal beschikbaar zijn. Ook kunnen ondernemers tijdens de verbouwing de sealbagautomaat blijven gebruiken. In april houden we open huis. Via de website en de lokale media wordt u hierover geïnformeerd. Bent u nu al nieuwsgierig hoe het gaat worden? Loop gerust binnen om een kijkje te nemen.

SFEERIMPRESSIE Op de foto een sfeerimpressie van de nieuwe bankhal van de vestiging in Leek, Tolberterstraat 41. Het ontwerp is van Sax Architecten en de uitvoering van de verbouw wordt gedaan door lokale ondernemers.

VOLGT U ONS AL?

Uw bank is actief op Twitter, @RaboNWG. Een mooie manier om online te verbinden met klant en regio. Stel uw vragen ook via Twitter. VOLGEN? @RABONWG

3351

‘@RABONWG #ZAKELIJK WAAROM NOU NIET EVEN GEWACHT TOT 31-12? NU MOET ER VOOR EINDSALDO #2015 NÓG EEN AFSCHRIFT KOMEN.’ @boele035 ‘@BOELE035 IK SNAP DAT DIT ERG VERVELEND IS. HEEFT U BESCHIKKING OVER INTERNETBANKIEREN? ^STEFAN’ @RaboNWG ‘CHEQUE LEEFBAARHEIDSFONDS @RABONWG UITGEREIKT T.B.V. 'HET NATUURLIJKE SCHOOLPLEIN' @OBSDEHEKAKKER + @DRNASSAUCOLLEGE’ @patrickassman

17

WAARDEVOL WONEN

Afgestemd Wonen in het Westerkwartier: levensloopgeschikt, energieneutraal of laten zoals het nu is? Bij Wold & Waard blijft de menselijke maat de thermometer. TEKST: GREETJE HINGSTMAN FOTO'S: AERNOUT STEEGSTRA (RUDIE WIERSMA FOTOGRAFIE) EN WOLD & WAARD


Janneke Klijn en Jan Leistra: ‘Wij zorgen dat mensen met lagere inkomens toegang hebben tot een woning in het Westerkwartier’.

W

3351

ellicht woont u er zelf, in het Westerkwartier. De kans dat u daar een woning huurt van Wold & Waard is niet onwaarschijnlijk: de woningcorporatie beheert in dit gebied zo’n 5.000 woningen. ‘Wij zorgen dat mensen met lagere inkomens toegang hebben tot de woningmarkt’, vertelt Janneke Klijn (directeur Wold & Waard). Die woningmarkt is constant in beweging: de samenstelling en leeftijd van de bevolking verandert bijvoorbeeld gestaag en de ontwikkelingen op het gebied van ‘energieneutraal wonen’ gaan in een razend tempo. Moeten we daar als inwoners grote veranderingen in tegemoet zien of valt dat nog wel wat mee? LEVENSLOOPGESCHIKT Levensloopgeschikt wonen wil zoveel zeggen als: gelijkvloers wonen met de mogelijkheid tot aanpassingen, zodat men er bij redelijke gezondheid tot op hoge leeftijd kan blijven. Vanwege de vergrijzing heeft Wold & Waard hier de afgelopen decennia in geïnvesteerd, zodat nu goed kan worden voorzien in de vraag naar deze woningen. ‘Maar we zien ook iets anders onder de Westerkwartierders,’ vertelt manager Vastgoed Jan Leistra: ‘Enerzijds zien we de behoefte om in de grotere dorpen te gaan wonen. Anderzijds wachten mensen vaak met verhuizen omdat ze het liefst zo lang mogelijk op hun eigen plek blijven. Wij kunnen uiteraard aanpassingen uitvoeren in de bestaande woning, maar die schuift men liefst toch nog even voor zich uit.’ Een medewerker van de thuiszorg gaf hem hierin advies: ‘Ze zei: je moet niet op voorhand woningen aanpassen. Dat moet een stukje maatwerk zijn en voor iedereen is dat weer anders. En inderdaad: mensen zetten soms liever een bed in de kamer dan dat ze een traplift installeren.’ Janneke vult aan: ‘Dan bedenken wij vanachter ons bureau: dat kán toch niet, een bed in de kamer? Maar soms

vinden mensen dat zelf gewoon prettiger. Daar passen wij ons bij aan.’ Kortom: er zijn vele verschillende woonwensen en ook verschuivingen in de bevolking. ‘Daarom hebben we per dorp een specifieke vastgoedvisie’, vertelt Janneke. ‘Op basis daarvan passen we ons woningaanbod aan. Want het ene dorp is het andere niet.’ NUL-OP-DE-METER Ook wat betreft de energetische verbetering heeft Wold & Waard de blik – in afstemming met haar bewoners – op de toekomst gericht. Onder andere door een pilot te starten met zogenaamde ‘nul-op-de-meter-woningen’. In Zuidhorn verrijst binnenkort een nieuwbouwproject met 22 woningen, waarvan er vijf ‘energienota-loos’

BETAALBAAR HOUDEN Iedereen in het Westerkwartier moet toegang hebben tot een huurwoning, vindt Wold & Waard. Zij staat daarom aan de vooravond van een nieuw huurbeleid. Directeur Janneke Klijn: ‘80% van onze huurwoningen moet daarin onder de huurprijs van €618,- liggen en 70% onder de € 580,-. Zo blijft het betaalbaar voor ‘onze’ mensen.’

Links: zo zien straks de ‘nul-op-de-meter woningen’ in Zuidhorn eruit. De bewoners wekken alle energie die ze verbruiken, zelf op.

19

Wold & Waard neemt haar maatschappelijke taak: ‘Geld is nodig maar het is voor ons niet een leidend principe. De menselijke maat des te meer.’

worden gebouwd. ‘Dat betekent dat de bewoner alle energie die hij verbruikt, zelf opwekt met zonne-energie. Kortom: een energienota van nul euro. Er komt dan ook geen gasaansluiting in die woningen, want dat is vaak dé grote kostenpost’, legt Jan uit. Wanneer dit goed uitpakt, zullen er meer van deze woningen worden gebouwd. ‘Eerst willen we op kleine schaal bekijken wat de resultaten en de ervaringen van de huurders zijn’, vertelt Janneke. ‘Dan kunnen we ze op basis daarvan verder optimaliseren.’

‘De gemeenten zijn heel coöperatief. Dat is tekenend voor het Westerkwartier: samen werken aan een oplossing.’


MAATSCHAPPELIJKE TAAK Naast het bieden van de juiste woningen en het innoveren daarvan, heeft een woningcorporatie ook een andere maatschappelijke taak, vindt Janneke: ‘Op het sociale domein werken we samen met verschillende instanties en hulpverleners om concreet iets te kunnen doen in situaties waarin huurders in de problemen zijn geraakt. Dat is niet een verplichte verantwoordelijkheid, maar wij vinden dat wel onze taak. We willen proberen te voorkomen dat mensen hun huis uit worden gezet. Wij zijn er om te huisvesten, niet voor het tegenovergestelde.’ Dat begint al op het moment dat een onderhoudsmonteur bij iemand thuis komt, vertelt Jan: ‘Wanneer die collega iets signaleert waar volgens hem aandacht voor nodig is, meldt hij bij de woonconsulent: hier moeten we even opletten. Zo proberen we iemand vroegtijdig uit de problemen te houden.’ Ook waar het gaat om woningbeheer weegt het maatschappelijk belang zwaar, vertelt Janneke: ‘Willen we bijvoorbeeld woningen verkopen in een straat waar al meerdere woningen te koop staan, dan wachten wij even met dat bord in de tuin. Anders kan het de verkoop van het huis van de buren in de weg zitten. Geld is nodig en we zijn er zuinig mee, maar het is voor ons niet een leidend principe. De menselijke maat des te meer.’ Jan vult daar toepasselijk op aan: ‘Onze thermometer is: helpt het onze huurders? Op basis daarvan nemen we een besluit.’

INTERACTIEF

DE WAARDE VAN KLANTPANELS TEKST: FOLKERT VAN DER GLAS FOTO: GERHARD LUGHART

3351

W

ij vinden het belangrijk om dicht bij onze klant te staan’, zegt Oetse Wijma, directeur Particulieren & Private banking van Rabobank Noordenveld West Groningen. ‘Echt verbinding maken begint door de behoeften en wensen van een klant goed te kennen. Door met elkaar in gesprek te gaan hoor je het verhaal achter een vraag of een antwoord.’ Speciaal voor Private Banking klanten organiseerde de bank vorig jaar in april en november klantpanels. Tijdens elke bijeenkomst ging een gemêleerd gezelschap van zo’n 20 personen in gesprek over hoe ze de dienstverlening van Rabobank Noordenveld West Groningen ervaren. ‘Een klantpanel is een waardevolle manier om nog beter te ontdekken wat er bij onze klanten leeft en speelt’, vertelt Accountmanager Private Banking Elies van der Meulen. ‘ Er komen niet alleen klantbehoeftes boven tafel, ook krijgen wij verbeterpunten aangereikt om onze dienstverlening te optimaliseren. Ik ben erg blij

met de manier waarop de klantpanels zijn verlopen. Wij gaan het absoluut verder vormgeven voor andere klanten en doelgroepen. Eén van de deelnemers was Henk Westera (foto), directeur van VDH Products uit Roden, een bedrijf dat meet- en regelapparatuur maakt en wereldwijd verkoopt. Ook hij kijkt met een goed gevoel terug op het klantpanel . ‘Het was een interactieve en nuttige avond’, benadrukt hij. ‘Met name door de opstelling, we zaten in een kring, kreeg de avond een prettig informeel karakter. Naast het uitwisselen van ervaringen, kwamen er verschillende relevante thema’s aan bod. Op welke manier geeft de bank invulling aan vermogensadvies? Hoe verloopt de relatie met je vaste contactpersoon? En hoe kijken klanten naar de ontwikkelingen op het gebied van Financiële Planning en zijn zij bereid voor deze dienstverlening te betalen? Het woord vertrouwen liep als een rode draad door de avond heen. En daarmee was het prima gesteld. Het vertrouwen in de bank is groot.’

ONDERSCHEIDEND Een prachtige vorm van samen een coöperatie zijn, noemt Oetse Wijma de klantpanels. ‘Ons onderscheidend vermogen zit niet zozeer in de producten en diensten die we aanbieden, maar heeft meer te maken met de manier waarop we dat doen. We kunnen alleen maar goede beslissingen nemen als we weten wat er bij klanten leeft. Een klantpanel is daarbij van grote waarde.’

21

VISIE 2025

De Groningse Rabobanken hebben ‘Perspectief Groningen 2025’ gepresenteerd: een visie die de provincie een toekomstperspectief biedt om de regionale samenleving en economie te versterken. TEKST: FOLKERT VAN DER GLAS FOTO'S: JASPER DE VRIES EN RABOBANK

De kracht van Groningen MEER INFORMATIE: RABOBANK.NL/NG

A

ls lokaal en regionaal betrokken partner voelt Rabobank zich medeverantwoordelijk voor de leef- en werkomgeving in Groningen. Met de coöperatie als verbindende kracht hebben de vier Groningse Rabobanken daarom het initiatief genomen voor het ontwikkelen van een inspirerend toekomstperspectief voor Groningen in het jaar 2025. Afgelopen 29 januari overhandigde Wiebe Draijer, bestuursvoorzitter Rabobank, de toekomstvisie aan commissaris van de Koning Max van den Berg en Rika Pot, voorzitter van de Vereniging Groninger Gemeenten.

POSITIEVE BEWEGING ‘We hopen met ‘Perspectief Groningen 2025’ een positieve beweging in gang te zetten om de regionale samenleving en economie duurzaam te versterken’, vertelt Wiebe Draijer. ‘Hoe gaan we om met de krimp, vergrijzing, zorgaanbod en de aardbevingsproblematiek? Hoe bevorderen we de leefbaarheid? En wat is ons antwoord op de groei22 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

ende vraag naar verduurzaming? Door voor deze uitdagende leefbaarheidsvraagstukken de samenwerking te zoeken, gaan we de provincie Groningen klaar maken voor een duurzame toekomst.’

VOOR EN DOOR GRONINGERS ‘Perspectief Groningen 2025’ is een ambitieuze visie, inclusief een uitvoeringsplan, bedoeld om inwoners vanuit een positieve optiek een stip aan de horizon te geven, om richting te geven aan een proces van veranderingen waarin sterke punten beter worden benut en optimaal wordt ingezet op kansen. De Rabobanken hebben een groot aantal Groningers bereid gevonden hieraan mee te werken, zodat ‘Perspectief Groningen 2025’ voor en door Groningers verder wordt ontwikkeld. In het uitvoeringsplan zijn transitiepaden opgenomen, waarbinnen partijen zich sterk maken om de kansen die Groningen heeft aan te pakken. ‘‘Perspectief Groningen 2025’ is dus niet de zoveelste visie’, betoogt Frans Musters,

23

3351

directievoorzitter Rabobank Noord-Groningen. ‘Het is een visie die voortvloeit uit een scherpe analyse van de sterke en zwakke kenmerken van de provincie. Het geeft inzicht in de huidige staat van Groningen én in belangrijke toekomstige trends plus ontwikkelingen. Bovenal wordt beschreven hoe huidige kenmerken en trends op een doeltreffende manier met elkaar kunnen worden verbonden, zodat voor alle Groningers op velerlei gebieden nieuwe perspectieven ontstaan.’

TROTS Groningers voelen zich sterk verbonden met hun provincie. Door maatschappelijk en economisch nog actiever te worden zal dat gevoel van trots en tevredenheid toenemen. ‘Hiervoor moeten we sterk inzetten op het vergroten van de zelfredzaamheid van Groningers’, vervolgt Musters. ‘Zeker nu burgers meer dan ooit worden gestimuleerd om te participeren, om meer regie en eigen verantwoordelijkheid te nemen. Dat vraagt om een omslag in denken en doen. We moeten doordachte lokale initiatieven opzetten, waardoor we niet afhankelijk zijn van anderen. Door krachten te bundelen en ervaringen uit te wisselen kunnen we die initiatieven met elkaar helpen ontwikkelen en realiseren.’ Harry Scholte, directievoorzitter Rabobank Zuid en Oost Groningen, geeft aan dat er ook op economisch gebied voor Groningen veel te winnen is. Zo draagt de provincie volgens hem alles in zich om een leidende rol te vervullen in de circulaire econo-

'De provincie draagt alles in zich om een leidende rol te vervullen in de circulaire economie'


mie, een economie waarin producten en materialen worden hergebruikt en grondstoffen hun waarde behouden. ‘Groningen beschikt immers over vruchtbare gronden, voldoende en schoon water, delfstoffen en volop ruimte’, verduidelijkt hij. ‘In combinatie met de aanwezigheid van goede zeehavens en sterke chemie-, agro- en energieclusters kunnen we in de groene economie echt het verschil maken. Met veranderingsbereidheid, sterke netwerken en de inzet van alle betrokkenen als voornaamste succesfactoren.’

VERBINDEN Een andere belangrijke opgave is het versterken van de relatie tussen Stad en Ommeland. Daarbij moeten we de verschillen zien als kracht en niet als een probleem. ‘Voor het aanpakken van veel sociale, economische en maatschappelijke vraagstukken hebben Stad en Ommeland elkaar nodig’, zegt Jan Loeters, directievoorzitter Rabobank Stad en Midden Groningen. ‘Een goede symbiose is van wezenlijk belang met het oog op de verduurzaming van de regionale economie en samenleving. Daarom is het belangrijk om de kwaliteiten van Stad en Ommeland zodanig met elkaar te verbinden dat ze samen sterker en aantrekkelijker worden. Bijvoorbeeld door Groningers nog bewuster te maken van het be-

Commissaris van de Koning Max van den Berg en voorzitter van de Vereniging Groninger Gemeenten.

lang van goed en lokaal geproduceerd voedsel. Door in de hele regio een glasvezelnetwerk te realiseren. Of door kennisnetwerken in te richten, waarbinnen ook ruimtelijke verbindingen worden gelegd. Nu al vullen stad en land elkaar prachtig aan en daar moeten we gebruik van maken. Als we dat goed doen kan het Ommeland straks fungeren als duurzaam en hoogwaardig productiegebied voor de biobased economy, de maakindustrie en agrofood. De stad Groningen is en blijft de onbetwiste hoofdstad van het Noorden. Er is tenslotte geen stad in Nederland met zo’n omvangrijk verzorgingsgebied als Groningen.’

TOEKOMSTGERICHT WONEN

3351

Uiteraard moeten we Groningen ook verheffen tot een aantrekkelijker woongebied. Wonen in Groningen is, deels door de aardbevingsproblematiek en deels door de perifere ligging, nu niet overal en bij iedereen een favoriet onderwerp. En dat terwijl de Groningers zelf met heel veel plezier in hun provincie wonen en werken. Natuurlijk, in delen van het gebied is sprake van krimp en vergrijzing. Maar ze leiden niet vanzelfsprekend tot een aantasting van de leefbaarheid. ‘Zeker niet wanneer we samen oplossingen bedenken om voorzieningen bereikbaar en betaalbaar te houden en nog meer betrokken te zijn bij maatschappelijke initiatieven’, benadrukt Musters. Een belangrijke aanleiding voor de visie vormden de finan- ciële middelen die in het kader van de aardbevingsschade aan de provincie beschikbaar zijn gesteld. Als de aandacht alleen uitgaat naar schadeherstel doen we aan symptoombestrijding en komen we niet verder. Beter is om dit als hét moment te zien om te investeren in toekomstgerichte woon- en leefconcepten. Een flink deel van de woningvoorraad kan dan straks dienen als landelijk voorbeeld voor duurzaam bouwen en levensloopbestendig wonen.

VITALE PROVINCIE ‘Perspectief Groningen 2025’ hanteert een stevige ambitie die even uitdagend als haalbaar is’, zegt Audrey Antuma, directievoorzitter Rabobank Noordenveld West Groningen. ‘Het gaat niet alleen om kunnen, maar vooral ook om willen. Als we er gezamenlijk de schouders onder zetten, kan een vitale provincie ontstaan waar alle unieke kenmerken, capaciteiten en de kracht van Groningen maximaal tot hun recht komen.’

‘De schouders eronder’ Max van den Berg en Rika Pot namen ‘Perspectief Groningen 2025’ officieel in ontvangst. Hoe kijken zij naar de toekomstvisie?

“Perspectief Groningen 2025’ is een prachtig voorbeeld van de medeverantwoordelijkheid die wij allen voelen voor de leef- en werkomgeving in Groningen’, zegt commissaris van de Koning Max van den Berg. ‘Het gaat economisch goed in grote delen van onze provincie. ICT-startups schieten uit de grond, IBM en Google hebben zich hier gevestigd. Dat biedt hoogwaardige werkgelegenheid. Prachtig! Door de aardbevingsproblematiek ligt er een grote opgave om een perspectief op een veilige toekomst voor alle inwoners te realiseren. Ik waardeer het zeer dat de vier Groninger Rabobanken het initiatief nemen om samen met diverse partners de handen in een te slaan. En een perspectief ontwikkelen waarin de vitaliteit van onze bevolking, de samenwerking, de werkgelegenheid en de aantrekkingskracht van Groningen voorop staan. Laten we met zijn allen deze kracht in onze provincie omarmen en zorgen dat Groningen in 2025 kan terugkijken op een succesverhaal.’ Rika Pot vult aan: ‘vanuit het gezichtsveld van gemeenten zie ik het als een uiterst positief signaal dat de Rabobanken de kracht van Groningen centraal stellen. Geen visie met grootse vergezichten voor 2040 en verder, maar een perspectief binnen handbereik! In onze ‘Groningse nuchterheid’ en maatschappelijke zorgen verdwijnt de kracht van Groningen weleens naar de achtergrond. Deze gebiedsgerichte oriëntatie vraagt om gezamenlijke inzet, want dan zeggen we in 2025: ’De kracht van Groningen is Groningen!’’ 25

3351

RETAIL

Shops 3.0 Nu steeds meer mensen online winkelen, moeten ondernemers creatiever zijn om winkelstraten aantrekkelijk te houden. Hoe doen zij dat? 3351

TEKST: ANNETTE PRINS FOTO'S: VINCENT BOON


Tosca van den Braak (rechts) en Kirsten Zuiderbaan verhuizen hun Soortvanwinkel steeds naar een ander leegstaad pand.

H

3351

et merendeel van alle winkelgebieden die Nederland telt, kampt met problemen. Eerst zorgden bevolkingskrimp in regio’s buiten de Randstad en de economische crisis voor minder aanloop en dalende omzetten. Daarna raakten consumenten steeds meer vertrouwd met online winkelen. ‘Er zijn nog steeds winkeliers die geloven dat online shoppen een hype is’, zegt Véronique Bulthuis, sectormanager Groot- en Detailhandel bij Rabobank. ‘Zij denken dat hun klanten vanzelf weer naar de winkel komen als de markt eenmaal aantrekt. Maar de harde werkelijkheid is dat steeds meer mensen kiezen voor het gemak van online winkelen, pas 's avonds na 21.00 uur, bij de goedkoopste aanbieders en net zo gemakkelijk in het buitenland.'

ALLE ZEILEN BIJZETTEN Op straat vertaalt die ontwikkeling zich naar een toenemend aantal leegstaande winkelpanden, wat de aantrekkelijkheid van onze binnensteden niet ten goede komt. Winkelcentra moeten alle zeilen bijzetten om de neerwaartse spiraal te keren. ‘Winkeliers moeten sámen iets bedenken om consumenten zover te krijgen dat zij hun schaarse vrije tijd in hun winkels komen doorbrengen’, zegt Bulthuis. De Rabobank werkt samen met De Nieuwe Winkelstraat (DNWS), een kennis- en adviescentrum dat complete winkelgebieden helpt om weer aantrekkelijk en toekomstbestendig te worden. ‘Zo'n 100 Rabobanken spelen daar lokaal een grote rol in. Ze helpen problemen in kaart te brengen en geven advies, waarbij je moet denken aan beter samenwerken, identiteit van het winkelgebied neerzetten, klanten binden, digitaliseren enzovoort’, vertelt Bulthuis. In DNWS werken gemeenten, ondernemersverenigingen, banken en vastgoedeigenaren samen. ‘Concrete verbeteringen op korte termijn kunnen bijvoor-

beeld zijn dat je de eerste twee uur gratis kunt parkeren of looproutes kunt volgen met bewegwijzering’, legt Bulthuis uit. ‘Voor winkeliers zelf kan het ondernemen winstgevender worden als zij samen onder één dak als een soort warenhuis gaan ondernemen.’ Vraagstukken op de lange termijn zijn de inrichting van winkelgebieden en het verbeteren van de winst en aantrekkelijker maken van winkels. ‘Vastgoedeigenaren en overheden zullen hier samen met de winkeliers aan moeten werken’, vervolgt Bulthuis. ‘Economisch belang kan een goede drijfveer voor allen zijn. Daarnaast heeft het winkelen zelf een sociale functie, het geeft positieve energie.’

SAMEN Die sociale functie en samenwerking zijn bijvoorbeeld te vinden in Het Lokaal

GROEI EN KRIMP Het aantal winkels werd eind 2015 geschat op 100.000 webwinkels tegenover ongeveer 95.000 fysieke winkels. Meer online winkelen en bevolkingskrimp zorgen dat veel winkels moeten sluiten. De leegstand van winkels in de detailhandel bedroeg in 2015 landelijk 9% en 10% in zogeheten krimpregio’s. Bron: CBS, Webwinkel monitor en Rabobank.

Magali Heuberger selecteert voor Het Faire Oosten alles wat ze verkoopt streng op duurzaamheid en fairtradeprincipes.

29

Directeur Rinke ’t Holt werkt voor Het Lokaal zo veel mogelijk met lokale toeleveranciers, ook voor bijvoorbeeld energie.

'Ondernemers zullen samen moeten werken om de winkelstraat tot leven te brengen'


dat op 26 maart opent in Amersfoort: een foodhal met verse producten van boeren en telers uit de regio, een koffiebranderij, slagerij en bakker. ‘We bieden mensen een inspirerende plek om elkaar te ontmoeten’, zegt algemeen directeur Rinke ’t Holt. ‘En voor wie vooral gemak en snelheid wil, hebben we ook een webwinkel met bezorgservice aan huis. Het Lokaal laat zien hoe we in Amersfoort samenleven en -werken. We nemen ook mensen aan met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het Lokaal is van ons allemaal.’ Een andere plek waar samenwerkingsverbanden ontstaan, is Het Faire Oosten in Amsterdam. ‘Omdat de wereld online zo groot is geworden, verlangen we terug naar het oprechte en persoonlijke’, zegt oprichtster Magali Heuberger. Zij combineert een winkel vol duurzame kleding, interieuraccessoires en meubels met een galerie en twee ruimtes voor bijeenkomsten en workshops. Zo kunnen makers, kunstenaars, buurtbewoners en workshopaanbieders mooie dingen met een écht goed verhaal halen en brengen. Conceptstore Soortvanwinkel helpt winkelgebieden op een andere manier. De eigenaresses van Soortvanwinkel, beeldend kunstenares Tosca van den Braak en illustratrice Kirsten Zuiderbaan huren telkens een ander leegstaand pand in de binnenstad van Zwolle. ‘Samen zorgen we voor het voortbestaan van de winkel en houden we de stad aantrekkelijk’, zegt Van den Braak. ‘Wij zelf en verschillende andere ontwerpers bieden hun werk in de winkel aan, maar er zijn ook jonge ontwerpers in de winkel aan het werk, tot groot plezier van de klanten.’ Een compleet andere manier van ondernemen, zo vat Bulthuis de instelling van toekomstbestendige ondernemers samen. ‘De retailer die het snelst in staat is om van zijn omgeving en klanten te leren en te innoveren, heeft de meeste kans om te overleven', sluit zij af.

FONDS FEITEN

Het coöperatiefonds van de Rabobank laat een deel van de winst terugvloeien in de maatschappij. In 2015 was dat bijna 200.000 euro. Maar wat wordt er mee gedaan? Hieronder een aantal voorbeelden.

3351

WOLTER ADEMA

60 VAN 76 AANVRAGEN ZIJN POSITIEF BEOORDEELD /// 7 DORPSHUIZEN ZIJN VOORZIEN VAN GELUIDSINSTALLATIES OF AED'S /// 16 MUZIKALE PROJECTEN HEBBEN EEN TOEZEGGING GEHAD VOOR INSTRUMENTEN OF CONCERTEN /// ER WAREN 11 CULTURELE EVENEMENTEN MET EEN BIJDRAGE /// IN SEBALDEBUREN EN ZOUTKAMP LIGGEN SPEELVELDJES MET GELD VAN HET COÖPERATIEFONDS /// ER KOMT EEN THEMATISCHE WANDELROUTE IN NOORDENVELD /// EN HET KINDERBOEKENMUSEUM KAN EEN NIEUWE BOEKENKAST KOPEN 31

VOEDSELKETEN

Bijna vier jaar geleden verhuisden melkveehouders Freek en Angelique Bisschop van Zuid Holland naar Oldehove. ‘We hadden snel onze draai gevonden.’ TEKST: GREETJE HINGSTMAN FOTO'S: GERHARD LUGHARD

Een plezierig en soepel proces O Ambachtelijke kaas. Zie ledenaanbieding op pagina 38.

orspronkelijk komen ze uit Rijpwetering. In het Zuid-Hollandse dorp, in de nabijheid van Leiden, zagen Freek en Angelique Bisschop te weinig toekomst voor hun melkveebedrijf. Een te kleine stal, te weinig land en nauwelijks uitbreidingsmogelijkheden. En dus besloten ze samen met hun kinderen hun geluk elders te beproeven. Een intensieve zoektocht langs melkveehouderijen door heel Nederland bracht hen in 2012 uiteindelijk in Oldehove. ‘We vonden hier een prachtig bedrijf dat qua ruimte en mogelijkheden aan al onze wensen voldeed’, verduidelijkt Freek. ‘Dicht bij het dorp, aan een doorgaande weg, en alle belangrijke voorzieningen in de buurt. Bovendien is Middag-Humsterland een heel mooi gebied met erg goede kleigrond.'

DUURZAME KOEIEN Het bedrijf van Freek en Angelique telt 130 melkkoeien, met bijbehorend jongvee, en 60 hectare grasland. Voor het regelen van de financiering werd destijds con32 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

tact gezocht met Rabobank Noordenveld West Groningen. ‘Dat proces is zeer plezierig en soepel verlopen’, blikt Angelique terug. ‘De bank stond volledig achter onze plannen en heeft continu met ons meegedacht. Ze kennen het bedrijf en de regio en weten heel goed weet wat er in de agrarische sector leeft en speelt. En dat is natuurlijk wel zo prettig.‘ Liefde voor het vak kan Freek en Angelique niet worden ontzegd. De koeien worden met de grootst mogelijke aandacht verzorgd, een belangrijke basis voor de kwaliteit en de duurzaamheid van het melkvee. ‘Koeien die goed in hun vel zitten zijn minder vaak ziek, leven langer en zorgen voor een betere bedrijfsresultaat’, onderstreept Freek.

DE ROODE SCHUUR Anderhalf jaar geleden begonnen ze tevens een kaasmakerij. De Roode Schuur heet het, van oudsher de naam van hun boerderij. Ook op de oude locatie maakten ze al kaas. En dat wilden ze in Oldehove graag voortzetten, inclusief een winkeltje aan huis. ‘In Rijpwetering ging al onze kaas naar de handel’, vertelt Angelique. ‘Nu doen we uitsluitend huisverkoop. De kaas is ambachtelijk gemaakt van rauwe melk. Melk die geen enkele behandeling heeft ondergaan, waardoor alle smaakeigenschappen behouden blijven. De verschillen in voer die de koeien per seizoen krijgen proef je echt terug in de kaas. De smaak van de kaas volgt dus de seizoenen. En dat is nadrukkelijk merkbaar.’

33

3351

SPORT

ROAD TO RIO

Sportclub als springplank Ooit begonnen ze bij een lokale vereniging. Nu bereiden ze zich voor op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Wat kunnen deze olympische sporters betekenen voor de nieuwe generatie topsporters? TEKST: DIRK VAN DER LIT FOTO'S: MARK VAN DER ZOUW

W

ie lid is (geweest) van een sportvereniging, weet dat de ervaringen die je er van jongs af aan op kunt doen, vormend zijn voor de rest van je leven. Behalve het werken aan conditie, winnen en leren omgaan met verliezen, kun je er zelfvertrouwen opbouwen, vriendschappen sluiten en ervaren wat inzet voor anderen in de vereniging kan betekenen. Om die reden steunt de Rabobank naast de nationale topsport lokaal ook enkele duizenden sportverenigingen. Daar wordt de basis gelegd voor topprestaties en topsporters.

TROUW AAN CLUB De topsporters zijn op hun beurt graag bereid om iets terug te doen voor hun club. Bij hockeyclub Kampong is Robbert Kemperman (25) van het eerste elftal bijvoorbeeld zeer regelmatig actief met het geven van clinics en trainingen aan jeugdelftallen. Wielrenster Anna van der Breggen (25) begeleidt onder andere meisjesjunioren en 34 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

(paralympisch) amazone Rixt van der Horst (23) zet zich voor haar sport in door middel van demonstraties en presentaties. Het belang van de sportvereniging staat voor haar buiten kijf. ‘Ik ben nog steeds lid van mijn eerste rijvereniging, Pikmarruiters in Grou. Als ik in de gelegenheid ben, bezoek ik er vergaderingen en andere bijeenkomsten.’

VOLG DE SPORTERS De Rabobank steunt hockey, wielrennen, paardensport en NOC*NSF. Door de inzet van vijftien topsporters uit deze drie sporten krijgen de fans een uniek kijkje achter de schermen bij hun voorbereiding op hun deelname aan ‘Rio’. Dat gebeurt op het centrale platform Rabosport.nl en verschillende daaraan gekoppelde sociale media, zoals Facebook, Twitter, Instagram en de eigen websites van de topsporters. HOGE VERWACHTINGEN Wat gaan de sporters van zichzelf laten zien en wat verwach-

'Je kunt veel meer bereiken dan je ooit voor mogelijk hield', zegt Rixt van der Horst die deze zomer meedoet aan de Olympische Spelen.

ONMISBARE SCHAKEL In maart 2016 start de Rabobank met een landelijke campagne die aandacht vraagt voor de rol van de sportvereniging. De Rabobank vertelt het verhaal via de sportambassadeurs, zij kunnen als geen ander vertellen wat de rol van de sportvereniging is geweest voor hun succes in Rio de Janeiro.

3351

ten zij van hun deelname aan de Spelen? ‘We gaan voor goud’, zeggen Anna van der Breggen, Rixt van der Horst en Robbert Kemperman in koor. De verwachtingen zijn hooggespannen. Niet verwonderlijk voor wie de erelijsten van de drie sporters bekijkt. Kemperman won in Londen al olympisch zilver en ook Van der Breggen en Van der Horst behaalden al vele internationale topklasseringen. Voor tweevoudig wereldkampioene Van der Horst heeft de ondersteuning van de Rabobank extra geholpen bij haar voorbereiding. ‘Daardoor was ik in staat om aan grote wedstrijden deel te nemen, wat anders financieel onhaalbaar was geweest. Dat geeft mij een voorsprong op de buitenlandse concurrentie.’

maar dat zijn vaak standaardbeelden’, zegt Van der Breggen. ‘Bijna iedereen denkt bijvoorbeeld dat ik me de hele tijd aan een superstreng dieet moet houden, maar ik ga heus weleens naar een feestje hoor.’ Kemperman sluit zich daarbij aan: ‘Hockey is mijn leven, maar dat is niet het hele verhaal. Ik wil bijvoorbeeld ook laten zien hoe ik in het dagelijks leven mijn kop fris houd om op het veld te kunnen presteren.’ Van der Horst benadrukt dat ze het belangrijk vindt om ambassadeur voor haar sport te zijn. ‘Door mijn verhaal te vertellen hoop ik jonge mensen te inspireren om hun dromen na te jagen. Op die manier kun je veel meer bereiken dan je ooit voor mogelijk hield.’

AMBASSADEUR Door hun voorbereidingen te delen willen de sporters inzicht geven in wat ze voor hun sport doen en laten. ‘Je merkt dat veel mensen er wel een idee over hebben, 35

HUIZENMARKT

NA DE CRISIS

5 feiten en fabels over hypotheken De huizenmarkt trekt aan, maar kun je wel een hypotheek krijgen? Volgens veel mensen is dat sinds de crisis veel lastiger geworden. Klopt dat ook? TEKST: LIZANNE SCHIPPER FOTO'S: CAROLYN RIDSDALE

1

BANKEN LENEN MINDER UIT

3351

FEIT Inkomens, huizenprijzen, beurskoersen, tot aan de crisis in 2007 was groei bijna een vast gegeven. Daarmee verschoof in onze samenleving het beeld van wat verantwoord lenen was. Meer dan honderd procent van de waarde van de woning aflossingsvrij financieren op twee inkomens neigde de standaard te worden. Daar zijn we van teruggekomen. We willen op een verantwoorde basis ons huis financieren. Het percentage van de woningwaarde tot waar je kunt lenen is zelfs in regelgeving beperkt en daalt in stappen. Banken kijken kritischer naar de lasten die op het inkomen gedragen kunnen worden en aflossen op de lening is weer de norm. Banken volgen deze lijn zoals dat in regels is vastgelegd door de Autoriteit Financiële Markten (AFM).

2 EEN HYPOTHEEK KRIJGEN IS MOEILIJK VOOR ZZP’ERS FABEL 36 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

Om de hoogte van de lening te bepalen kijkt de bank naar de drie laatste jaarrekeningen. Bij de Rabobank is voor zzp’ers de maximale leencapaciteit (het maximale bedrag waarmee je per maand de lening af kunt lossen) gelijk aan iemand in loondienst. ‘Bij sommige banken moeten zzp‘ers meer eigen geld inbrengen dan niet-zzp’ers. Bij de Rabobank geldt dat onderscheid niet’, zegt Martin Damen, assortimentsmanager Financieren. Daarnaast kunnen startende zzp’ers vaak toch een hypotheek afsluiten als zij één volledige jaarrekening laten zien en door een deskundige een prognose laten maken voor het komende jaar.

3 VROEGER KON JE EEN HOGER BEDRAG LENEN FEIT De leennormen die budgetinstituut Nibud jaarlijks opstelt, zijn de laatste jaren gedaald. Daarop besloot de overheid dat we minder mogen lenen ten opzichte van het inkomen. Tegenwoordig mag iemand hooguit vier tot vijf keer

Ook voor zzp'ers en starters is het mogelijk om een hypotheek af te sluiten.

MEER INFORMATIE Toch nog vragen over hypotheken? Wij helpen u graag verder. U kunt zich ook verder oriënteren op onze website. In het Rabobank Hypotheekdossier vindt u veel handige informatie en kunt u zelf berekenen wat u maximaal kunt lenen. Als u daar zelf de benodigde documenten uploadt voor een adviesgesprek, dan kunt u tot 450 euro besparen op de advieskosten van een hypotheek. Zie: rabobank.nl/hypotheek .

het jaarinkomen lenen. Ook ten opzichte van de waarde van de woning die je koopt kun je minder lenen. In 2015 was dit 103 procent, vanaf 2016 is dat nog maar 102 procent en vanaf 2018 maximaal 100 procent.

4 STARTERS KOMEN LASTIGER AAN EEN HYPOTHEEK FABEL

5 MET EEN STUDIESCHULD KUN JE EEN HYPOTHEEK VERGETEN FABEL Wel houdt de bank er rekening mee voor de beoordeling van de maximale hoogte. Door de maandelijkse betalingsverplichting blijft immers minder geld over voor de hypotheeklasten. De rente op een studieschuld is relatief laag. Zo neemt de bank bij een studieschuld van 20.000 euro standaard een nettolast mee van 150 euro per maand aan betalingsverplichting. Dat bedrag gaat af van het maandbedrag dat je maximaal kunt uitgeven aan woonlasten.

3351

Starters krijgen minder vaak een vast contract. Toch zijn er mogelijkheden om een hypotheek te krijgen. Bij een tijdelijk contract kan een werkgever in een intentieverklaring aangeven dat iemand daarna in vaste dienst zal komen. Bij opeenvolgende kortlopende contracten kijkt de Rabobank naar het gemiddelde inkomen over de afgelopen drie jaar. Ook sloot de Rabobank zich aan bij het initiatief van uitzendbureau

Randstad om een perspectiefverklaring af te geven voor een hypotheekaanvraag. Op basis daarvan ziet de bank uitzendwerk als dusdanig stabiel dat een hypotheek kan worden verstrekt.

37

AANBIEDINGEN

Als lid van de Rabobank kunt u profiteren van aantrekkelijke kortingen. Kijk voor het volledige aanbod op rabobank.nl/dichterbij.

EXPOSITIE ULAY | POLAROIDS

SPECIAAL VOOR LEDEN

GRATIS AVOND VOL KUNST EN FOTOGRAFIE

LEDEN ARRANGEMENT JHERONIMUS BOSCH

De Rabo Kunstcollectie presenteert in samenwerking met het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam de tentoonstelling Ulay | Polaroids. Een primeur, want nooit eerder werd alleen Ulay’s polaroidwerk

De tentoonstelling ‘Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie’ is t/m 8 mei te bezoeken in Het Noordbrabants Museum. Voor leden is er op 8 april een speciaal arrangement: een kopje koffie/thee, mini

getoond. Op 7 april mogen leden gratis deelnemen aan de curatorstour in het museum en aansluitend de talkshow FOTOGASTEN bijwonen in LantarenVenster in Rotterdam. Meer info: rabobank.nl/dichterbij.

Bossche bol, lezing over het werk van Bosch en bezoek aan de tentoonstelling. Er is maar een beperkt aantal plekken, dus bestel op tijd. U kunt het arrangement boeken (€ 23,50) op rabobank.nl/dichterbij.

SPECIALE LEDENAANBIEDING

AMBACHTELIJKE KAAS EN DAT PROEF JE

3351

Ook nieuwsgierig naar de smaak van echte kaas die op een ambachtelijke wijze is bereid? Dan is een tochtje door het prachtige Middag-Humsterland zeker de moeite waard. Vlak bij Oldehove aan de Barnwerderweg 3 wordt de kaas door Freek en Angelique Bisschop gemaakt. Gewoon van rauwe melk die geen enkele behandeling heeft ondergaan. De melk komt van hun eigen koeien die 38 NOORDENVELD WEST GRONINGEN

met veel zorg en aandacht worden verzorgd. Lees het verhaal van Freek en Angelique op pagina 32 en 33 van deze Dichterbij. Bij inlevering van deze bon ontvangt u bij aankoop van de ambachtelijke kaas een korting van 20%. De aanbieding is geldig tot en met 31 maart 2016. Openingstijden: vrijdag van 13.30 tot 18.00 uur en zaterdag van 09.30 tot 16.00 uur.

COLUMN

EGBERT RENKEMA Lid van de ledenraad

Duitsland, onze buren

D

3351

e afgelopen jaren ben ik veel in Duitsland geweest voor mijn werk. Via de Duitse media kon ik alle nieuws van de laatste tijd goed volgen. De grote vlucht van asielzoekers naar West-Europa heeft de meeste indruk op mij gemaakt. Adequate opvang van zoveel vluchtelingen is een uitdaging voor Europa en zeker voor Nederland. Kan Europa dit wel aan? Duitsland nam duidelijk de leiding in de vluchtelingencrisis zonder goed overleg in Europees verband. Er zijn duidelijke verschillen met de Nederlandse aanpak. In Duitsland zijn veel minder politieke partijen met een duidelijke regeringsmeerderheid en een krachtige leider (mevrouw Merkel). Daardoor kan de regering snel besluiten nemen die passen bij de partij ideologie van de CDU. Vaak zijn dit hele principiële besluiten. In Nederland hebben we heel veel partijen en moet er voortdurend gepolderd worden. Dit betekent meer overleg, veel compromissen en besluiten die minder herkenbaar zijn voor de achterban.

Er zijn meer verschillen tussen onze landen. Duitsland heeft, vergeleken met Nederland, veel familiebedrijven met groot eigen vermogen en daarmee zijn ze stabiel en gaan minder snel failliet. Er is veel aandacht voor technische vakken in hun opleidingen. De vriendelijke bediening in de hotels en de restaurants viel mij op, evenzo het organiseren van evenementen zoals de bier-, wijn- en oogstfeesten en de gezellige kerstmarkten. Die gezellige bedrijvigheid zou de middenstand hier over kunnen nemen. Regelmatig kon ik met mijn Rabobank pas niet betalen, alleen Duitse betaalpassen werden geaccepteerd. Een uitvloeisel van de Duitse voorzichtig- en degelijkheid? De dichtheid van kantoorpanden van banken is nog hoog. Mijn indruk hierbij is dat de automatisering van bankhandelingen nog niet zo ver is als in Nederland. Ik ben benieuwd of de verschillen op cultureel en bancair gebied binnen de Europese Unie de komende jaren kleiner worden.

...alleen Duitse betaalpassen werden geaccepteerd. Een uitvloeisel van de Duitse voorzichtig- en degelijkheid? 39

AANDEEL IN DE BUURT

WIE

Directeur Particulieren Oetse Wijma is op bezoek bij Henk Roede en Wiebe Eenling. Twee van de bedenkers van het LEGiO museum. Samen met andere vrijwilligers zijn ze hard bezig om een museum over de beroemde LEGO bouwstenen op te zetten.

WAT

LEGO, LEGO en nog meer LEGO. Het museum vertelt niet alleen het verhaal van LEGO in Grootegast. Er zijn ook spectaculaire bouwwerken zoals de Martinitoren en de borg van Nienoord. Wat ook niet mag ontbreken zijn de LEGO-stenen, want in een museum over LEGO moet je kunnen spelen!

WAAR

Aan de Legolaan nummer 1C in Grootegast. Niet toevallig was hier tot 1998 het kantoor van LEGO in Nederland gevestigd.

WAAROM

Een levendig dorp, daar heeft de Rabobank graag een aandeel in. Een project als dit brengt mensen bij elkaar en in beweging. LEGO leeft in Grootegast!

TEKST: WOLTER ADEMA FOTO'S: AERNOUT STEEGSTRA

Met heel veel enthousiasme en inzet en steun van de Rabobank. Zo is aan het museum een bijdrage toegezegd uit het coöperatiefonds. Daarvan wordt onder andere honderden kilo's LEGO-stenen gekocht. Maar het houdt niet op met geld geven. De adviseurs van de Rabobank zijn ook aan de achterkant aan het meebouwen met financiële adviezen.

3351

HOE

Dichterbij. Compleet nieuwe manier van winkelen»28 NOORDENVELD WEST GRONINGEN. Plezierig en soepel proces»33. Wonen in het Westerkwartier»18

Recommend Documents