Het loopt soepel in Heusden Een interview met drie Brabantse grasmannen
Het is begin december. De regen komt met bakken uit de hemel. Op de gemeentewerf van de gemeente Heusden zitten drie mannen aan een grote tafel klaar om hun verhaal te vertellen. Ze hebben er, samen met anderen, maar mooi voor gezorgd dat er in gemeente binnen een paar maanden opeens vier kunstgrasvelden te vinden zijn en daar zijn ze best een beetje trots op. Auteur: Joris van meel Drie mannen, drie verhalen Arie Crezee is met 55 jaar de oudste van de drie. Toch werkt Arie er het kortst: pas sinds april 2007 mag hij zich in Heusden assistent-opzichter noemen. In die functie houdt hij zich onder andere bezig met het onderhoud aan de stadswallen, de bermen, sloten en natuurlijk de sportvelden in de gemeente Heusden. Hiervoor was Crezee dertig jaar werkzaam bij graszaadveredelingsbedrijf CEBECO-zaden in Vlijmen. Nadat dit bedrijf enkele jaren geleden werd overgenomen door het Deense DLF, vond er een grote reorganisatie plaats waarbij de functie van Arie kwam te vervallen. Een zoektocht naar een nieuwe baan leverde de Vlijmenaar na een jaar of drie zijn huidige baan bij de gemeente Heusden op. Frank Verbaan (33) is na een stage voor zijn
60
www.fieldmanager.nl
studie Bestuurskunde bij de gemeente Heusden blijven hangen. Als Klantcoördinator Sport onderhoudt hij de contacten met de meeste sportverenigingen, met name gericht op de buitensport. Daarnaast houdt hij zich ook bezig met de grote buitensportprojecten, zoals de aanleg van de vier kunstgrasvelden. De Ossenaar is als bestuurskundige de tussenpersoon tussen de sportverenigingen, de werkvloer en de politiek. Mathie Schuurmans (38) wordt gezien als de technische man. Als Projectleider Cultuurtechniek en Beheer houdt hij zich bezig met de inrichting en voorbereiding van het openbaar groen in de gemeente. Na de Middelbare Tuinbouwschool afgerond te hebben werkte Schuurmans eerst een jaartje bij een aannemer en negen jaar bij Oranjewoud om zeven jaar geleden in Heusden
neer te strijken. In zijn vrije tijd volgt de Rijenaar een HBO-opleiding Tuin en Landschapsinrichting bij Van Hall Larenstein te Velp, waar hij in juni 2008 mee klaar hoopt te zijn. Organisatie De drie Brabanders zijn allen nog niet zo heel lang in dienst bij de gemeente Heusden. Waar Arie nog niet eens een jaar in dienst is, zit Mathie er met zijn zeven arbeidsjaren van de drie het langst. Schuurmans durft echter te stellen dat sport de afgelopen jaren binnen de gemeente hoger op de agenda is komen te staan: “Vroeger was het zo dat je, wanneer je een veld ging renoveren, de goal die er al dertig jaar stond gewoon moest laten staan. Tegenwoordig ziet ook de politiek in dat ook een goal om de zoveel jaar vervangen moet worden en komt er wat extra
Interview
Frank Verbaan
Arie Crezee
geld vrij. Daarnaast is er meer structuur gekomen in onze werkzaamheden. Sport staat nu echt op de kaart.” Onderhoud sportparken De gemeente Heusden telt een achttal voetbalsportparken met in totaal 37 natuurgrasvelden en vier kunstgrasvelden. Daarnaast beschikt de gemeente over een aantal multifunctionele sportparken waar diverse sporten kunnen worden beoefend. Sinds een jaar of vijf hanteert de gemeente een onderhoudsstructuur waarbij alle verenigingen aan het begin van het kalenderjaar worden uitgenodigd om in een gesprek hun onderhoudswensen kenbaar te maken. Daarnaast wordt er samen met een adviesbureau een ronde gemaakt langs alle velden om aan de hand daarvan een onderhoudsplan te kunnen maken. Schuurmans: “De grote renovaties zijn natuurlijk al langer bekend, maar ook hier kan in geschoven worden.” Eind april wordt gestart met het grote onderhoud, waarna de clubs eind juni, na de eerste opleverronde, nog kunnen laten weten wat er verder aangepakt dient te worden. Verbaan: “De clubs zien dat wij ons best doen en dat merk je. Er zijn vergeleken met een paar jaar geleden een stuk minder klachten over de velden.” Maar het moet nog beter, stelt Crezee: “Ik streef ernaar de kwaliteit van de velden nog meer omhoog te krijgen. We moeten nog intensiever op de mat zitten. Ik wil in samenwerking met de uitvoering van de buitendienst meer werkzaamheden op de velden laten verrichten, bijvoorbeeld met een Wied Eg. Je moet de bovenlaag openhouden, zodat je je straatgras kwijt raakt. Als we dadelijk een trekkertje hebben, kunnen we daarmee de velden intensiever behandelen. Op termijn levert dat volgens mij ook geld op.” Mathie Schuurmans
www.fieldmanager.nl
61
Interview
Buitendienst De buitendienst van de gemeente Heusden
klantcoördinator Frank Verbaan: “Om te bekijken wat er dan precies moet gebeuren, neem ik dan
Frank Verbaan: “We zeggen er natuurlijk wel iets van, maar het gaat natuurlijk echt te ver om ze
bestaat in totaal uit ongeveer 55 mensen. Hiervan zijn er tien werkzaam op kantoor, wat betekent dat er zo’n 45 ook daadwerkelijk buiten werkzaam zijn. Twee a drie man zijn verantwoordelijk voor het onderhoud van de sportvelden. Zij zorgen er samen voor dat de velden gemaaid worden en er kunstmest gestrooid wordt. De ondergrond van de meeste sportparken bestaat in de gemeente Heusden uit zand. Alleen de sportparken in de dorpen Heusden en Herpt hebben een ondergrond van ‘vette klei’. Dit zorgt
altijd Mathie of Arie mee, want van de technische kant van de zaak heb ik geen kaas gegeten.” Het grote onderhoud is allemaal uitbesteed aan externe aannemers. Daarnaast heeft de gemeente Heusden de afspraak met haar clubs dat zij zelf dienen te zorgen voor het herstellen van de speelschade en kleine werkzaamheden, zoals het zetten van lijnen en het snoei- en schoffelwerk. Schuurmans: “Een kantje langs een veld snijden, dat kan een club ook, daar hoeft onze aannemer niet voor te komen. Sommige clubs zijn hier heel
van hun sportpark af te zetten. Wij zijn eigenaar van de velden en moeten er gewoon voor zorgen dat er in ieder geval een goedgekeurd veld ligt.” Mathie Schuurmans valt zijn collega bij door te stellen dat er ook een verschil is tussen clubs die veel contact zoeken en clubs die in de luwte opereren: “Je moet er als gemeente voor zorgen dat iedere club hetzelfde krijgt.”
er volgens Crezee wel voor dat die velden er altijd iets groener bijliggen.
fanatiek in en zorgen ervoor dat hun sportpark er piekfijn uitziet, terwijl andere clubs altijd zullen proberen de gemeente voor hun karretje te spannen en zelf weinig aan hun sportpark opknappen.” Probleem hierbij is dat de gemeente weinig meer kan doen dan de clubs hierop aanspreken.
te. Een onderzoek van een paar jaar geleden liet zien dat ruim een derde van alle inwoners van Heusden lid is van een sportvereniging. De voetbalclubs vv Haarsteeg en RKDVC (Drunen) groeiden zelfs uit hun complex; hun velden werden enorm overbelast. Frank Verbaan vertelt dat beide
Contact met de clubs Wanneer clubs problemen hebben met hun velden, dan nemen zij in de regel contact op met
62
www.fieldmanager.nl
Kunstgras als oplossing De gemeente Heusden is een echte sportgemeen-
clubs al jaren hun sportparken wilden uitbreiden, maar dat daar nooit ‘middelen voor beschikbaar waren’. Daarbij kwam dat beide clubs maar een beperkte ruimte tot hun beschikking hadden. Waar RKDVC ingeklemd ligt tussen een ecologische verbindingszone, een open lucht zwembad en een landbouwgebied grenst vv Haarsteeg aan een gebied waar binnen een paar jaar veel woningen zullen worden gebouwd. Kunstgras leek dan ook de enige manier om het veldentekort van beide clubs op te lossen. Toen niet alleen de clubs dit inzagen, maar ook de politiek overtuigd was, kon de zoektocht naar het ultieme kunstgras beginnen. Aanbesteden van kunstgras Waar sommige clubs jaren bezig zijn om een kunstgrasveld aan te leggen, had de gemeente Heusden een aanmerkelijk kortere tijdspanne tot haar beschikking. In januari 2007 werd duidelijk dat er op korte termijn wel eens geld vrij kon komen voor een aantal kunstgrasvelden, eind mei werd definitief dat dat geld er echt was en eind september waren er in Heusden vier kunstgrasvelden te bewonderen. Verbaan: “Er is wel een aantal mensen geweest die hebben gezegd dat het ons nooit zou lukken, maar ach... Het heeft wel wat slapeloze nachten opgeleverd, maar daar krijg je dan wel iets moois voor terug!”
anderingen te kunnen bespreken. Op basis van de nieuwe kennis en de wensen van de clubs werd er een bestek uitgeschreven. Dit resulteerde uiteindelijk in een bestek waarin niet werd uitgegaan van een bepaald type veld, maar van een bepaald kwaliteitsniveau. Verbaan: “We hebben precies beschreven hoeveel sprietjes het veld minimaal per vierkante meter moest hebben en hoeveel steken er bijvoorbeeld minimaal door je mazen heen getuft moesten zijn. Op die manier weet je zeker dat je een veld een bepaald kwaliteitsniveau behaalt. Daarnaast sluit je geen enkele leverancier bij voorbaat uit, wat goed is voor je marktwerking.” Er werd een bestek uitgeschreven waarin werd uitgegaan van twee percelen. Zo hoefde de aanbesteding bij het niet deelnemen van een van beide clubs niet geannuleerd te worden. Een dergelijke annulering zou namelijk een boete tot gevolg hebben gehad.
gemaakt wordt van de bekende infill van autobandengranulaat, maar van thermoplastische elastomeren, oftewel natuurlijk rubber. Crezee: “Dit rubber plakt ook niet zo als dat autobandenrubber. De voetballers in Drunen en Haarsteeg zullen dus niet te maken krijgen met wasmachines die verstopt raken met rubber korreltjes. Bijkomend voordeel is dat dit soort rubber niet kan compacteren, omdat het simpelweg niet plakt.” Verbaan vult zijn collega aan: “Er is afgelopen jaar natuurlijk aardig wat discussie geweest over rubber infill; op deze manier nemen wij geen enkel risico.” Mooi detail is dat de mat bestaat uit twee kleuren kunststof sprietjes, om het kunstgrasveld nog meer op een natuurgrasveld te laten lijken. Verbaan: “Als je het van een afstandje bekijkt, denk je ook gewoon met een natuurgrasveld te maken te hebben.” De twee clubs die allebei twee kunstgrasvelden zouden krijgen, hadden aardig wat inspraak bij de aanleg van hun velden. Zo koos Haarsteeg voor jeugddoeltjes die je uit de ballenvangers naar voren kon klappen, terwijl RKDVC liever verplaatsbare doeltjes had.
Het aanleggen van kunstgras vergt een aardige investering. Verbaan vertelt: “Het huidige college vond dat de clubs de helft van de kosten van de aanleg van de velden voor hun rekening moesten nemen. De gemeente neemt dan de andere helft voor haar rekening.”
AKAM Toen eind mei duidelijk werd dat de gemeenteraad akkoord ging met de aanleg van de vier kunstvelden kon de aanbesteding rondgemaakt worden. Uiteindelijk is Arcadis de aannemer geworden. Direct na de aanbesteding kwam dit kunstgrasbedrijf met een alternatief voorstel, genaamd het AKAM-systeem. Bij een dergelijk systeem wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde sportslayer, een luchtlaag, die ervoor zorgt dat de grond niet de gebruikelijke vijftig centimeter, maar slechts twintig centimeter afgegraven hoeft te worden.
Op zoek naar kunstgras
Een tweede verschil met een ‘klassieke’ kunst-
Realisatie Vanaf half juni kon Arcadis bij de verschillende leveranciers bestellingen gaan plaatsen. Schuurmans: “Er moest materiaal gekozen worden dat snel geleverd kon worden, want in september moesten de eerste velden in gebruik genomen kunnen worden. Uiteindelijk waren de eerste twee velden bij het begin van de competitie klaar, terwijl de andere twee velden begin oktober opgeleverd werden.” Om het bouwpro-
Omdat eind mei pas duidelijk werd dat de politiek daadwerkelijk geld beschikbaar stelde om de velden aan te kunnen leggen, moest van tevoren al een heleboel voorwerk gedaan worden. In januari 2007 werd daarom Adviesburo Riet uit Bunnik gevraagd te ondersteunen in de voorbereidingsfase van het kunstgrasplan. Schuurmans: “Je krijgt te maken met hele nieuwe materie waar je helemaal geen verstand van hebt, terwijl het wel om heel veel geld gaat.“ Daarnaast gingen de betreffende clubs zelf ook op zoek naar
grasmat is dat in de bovenlaag geen gebruik
ces zo soepel en snel mogelijk te laten verlopen,
‘hun ideale kunstgras’ door bij andere clubs op bezoek te gaan. Tijdens de werkperiode organiseerde de gemeente eens in de drie weken een bouwvergadering met vertegenwoordigers van beide clubs, om hen op die manier op de hoogte te houden van de vorderingen en eventuele ver-
www.fieldmanager.nl
63
Interview
is ervoor gekozen de bouw van de vier velden simultaan te laten verlopen en ook in de bouwvak door te werken. Er werd door de gemeente goed toegezien op de bouw van de kunstgrasvelden. Mathie Schuurmans: “Zo heeft Martine van der Gaag, werkzaam bij het Ontwerpbureau Openbare Ruimte van de gemeente Heusden en beschikkend over een civiele achtergrond, een grote rol gehad bij het begeleiden van het bouwproces. Daarnaast werd de overall directievoering verzorgd door Ton de Kroon van Adviesburo RIET uit Bunnik.” Controle Bij de vooroplevering bleek dat er na grondige inspectie nog 56 opleverpunten waren die nog extra aandacht behoefden. Zo bevatten de laatste twee velden een aantal plooien. Crezee: “Net als bij je vloerbedekking thuis ligt het tapijt dan niet strak genoeg.” Verbaan lacht: “Met als grootste verschil dat dit dan wel een hele grote woonkamer is.” Het is volgens de drie mannen zaak om bij een dergelijke oplevercontrole heel erg scherp te zijn. Schuurmans: “Opleveren is opleveren. Als je als gemeente een veld goedkeurt, dan kun je niet achteraf nog gaan klagen over plooien in het veld.” Nadat de opleverpunten snel waren hersteld, konden de velden feestelijk geopend worden. Voorlopig kunnen RKDVC en vv Haarsteeg dan ook wel even vooruit. De eerste reacties op de velden zijn goed. Verbaan: “Natuurlijk is het vooral voor de oudere voetballers wel even wennen, maar de reacties van de clubs zijn gewoon goed.” Arie Crezee zegt die ouderen wel te begrijpen: “Kunst blijft toch altijd maar kunst. Natuurgras staat voor mij nog altijd bovenaan, al mag ik dat hier misschien niet hardop zeggen. Maar ja, je hebt ruimtegebrek en er moet toch gevoetbald worden.” Een kunstgrasveld wordt niet als één geheel afgeschreven. Verbaan: “De kunstgras toplaag kunnen we na vijftien jaar vervangen, de hekwerken en de lichtmasten worden over twintig jaar afgeschreven en de sporttechnische laag moet toch wel zo’n 45 jaar meekunnen. Het zou natuurlijk ook kunnen dat onderdelen eerder aan vervanging toe zijn, maar daar gaan we niet van uit.” Onderhoud van kunstgras Arie Crezee hoorde laatst op een congres dat het onderhoud van kunstgras onderschat wordt. “Het is natuurlijk niet niks. Het vervangen van de
toplaag kost je ongeveer € 150.000,-! Wanneer je je kunstgrasveld niet onderhoudt, krijg je algenvorming, er waait zand op, er komt onkruid op. Het is dus zaak je velden goed te onderhouden.” De velden worden nu nog eens in de twee weken onderhouden door een ingehuurd bedrijf, maar er is een tractortje besteld met behulp waarvan de velden door eigen medewerkers geborsteld kunnen worden. Mathie Schuurmans: “Het is daarnaast de bedoeling dat de clubs zelf het blad van de velden verwijderen. Dat neemt ons ook een hoop werk uit handen.” Verlichting Bij het aanleggen van een kunstgrasveld moeten er niet alleen keuzes gemaakt worden over het type mat dat aangelegd moet worden, maar ook over alle bijkomende attributen, zoals ballenvangers, omheining en licht. Schuurmans: “Om wedstrijden onder kunstlicht te mogen spelen, moet er voldaan worden aan een bepaalde luxwaarde. We hebben ervoor gekozen onze clubs bij een van de twee kunstgrasvelden een dergelijke lichtinstallatie te verstrekken. Dit is echter eerder gezegd dan gedaan. Om een hogere luxwaarde te krijgen, moet er namelijk meer stroom op zo’n park beschikbaar zijn en dat heeft wel wat voeten in de aarde gehad. Het was in ieder geval de moeite waard: de velden liggen er prachtig bij en de clubs zijn tevreden!”
Trots Een dik uur lang hebben de drie mannen honderduit verteld over ‘hun’ velden. Je kunt zien dat ze trots zijn op hun werk, en terecht. Ze hebben er namelijk samen voor gezorgd dat de gemeente Heusden er in minder dan vier maanden tijd vier kunstgras voetbalvelden bij had. Een echte teamprestatie, waar je best op trots op mag zijn. Frank Verbaan sluit af: “Er is hier gewoon een goede club mensen in huis, die het goed met elkaar kan vinden. Tel daarbij het goede adviesbureau en bereidwillige clubs en je ziet dat je samen in korte tijd iets moois neer kunt zetten.”
De gemeente Heusden bestaat uit de volgende woonkernen: • • • • • • • • • • •
Drunen Doeveren Elshout Haarsteeg Hedikhuizen Heesbeen Herpt vesting Heusden Nieuwkuijk Oudheusden Vlijmen
www.fieldmanager.nl
65
