DiAmBer OLGA COMMANDEUR. " Sport en bewegen is de rode draad in mijn leven" nummer 1 - maart Regio Amsterdam Haarlem en omstreken

DiAmBer

nummer 1 - maart 2010

OLGA COMMANDEUR "Sport en bewegen is de rode draad in mijn leven"

Regio Amsterdam Haarlem en omstreken

HET GAAT OM DE

JUISTE INSTELLING, DIABETES.

Bayers nieuwe CONTOUR™ glucosemeter kunt u instellen zoals u dat wilt. Het gemak van niet coderen en simpel, snel testen is standaard. De testherinnering, persoonlijke streefwaarden en veel extra’s kunt u zelf instellen.

Ga voor meer informatie naar www.bayerdiabetes.nl of vraag uw zorgverlener.

2

Inhoud:

Colofon Redactie en productie Harry Jonk Ineke van Koert Johan Slof Leonie Smit

HbA1c-waarden veranderen per 6 april 2010 pag. 25

Vormgeving Yulia Nesterova Druk Elco Amsterdam

Het Bestuur

Hoe houden wij onze kinderen gezond? pag. 20 Een bijzondere dame

7

Glycemische index

8

Volop in beweging

10

Mag ik me even voorstellen?

11, 21

De Nieuwe Regio

12

Koken met Diamber

13

Interview met Olga Commandeur

14

Uitnodiging voor een lezing

18

Actueel Nieuws

26

Puzzel

28

De meest accurate no-coding glucosemeter

30

Maak kennis met

32

Jaarlijkse ledenvergadering

35

Nieuwe Diabetes InformatiePost

36

Ontwikkelingen bij Diabetes Mellitus Type-1

36

Voorzitter Joop Stork Secretaris Ineke van Koert Penningmeester Els Mandemaker Coördinator Amstelveen: Jan Bol Coördinatoren Haarlem: Anita Bleumink en Jan Koster Leden Jelle Ferwerda Harry Jonk Johan Slof Diamber is een uitgave van Diabetes Vereniging Nederland Regio Amsterdam Haarlem e.o. Verschijnt 3 maal per jaar. Redactieadres: DVN- Afd. Amsterdam 1e Helmersstraat 17 B-2 1054 CX Amsterdam Tel. 020 6833397 [email protected] www.dvn-amsterdam.nl Informatie over plaatsen advertenties: Harry Jonk Tel. 06 53322063

3

Van de redactie

V.l.n.r. : Johan Slof, Leonie Smit, Harry Jonk en Ineke van Koert

Elders in DiAmBer kunt u lezen dat i.v.m. een landelijke reorganisatie van DVN, waardoor het aantal afdelingen van 76 naar 21 is teruggebracht, de afdeling Amsterdam en Haarlem zijn samengevoegd tot een nieuwe regio. Hiermee is het aantal van onze lezers meteen gestegen van ca. 3500 naar ca. 5100. Wij willen graag alle nieuwe lezers van DiAmBer bij deze van harte welkom heten en hopen dat zij DiAmBer zullen waarderen. Wij mogen ons tot nu toe verheugen in een enthousiaste schare lezers en zijn ervan overtuigd dat u ook met plezier ons blad zult lezen. Graag willen wij benadrukken dat wij heel graag uw commentaar of bijdrage ontvangen. Wij staan daar zondermeer voor open en hopen met uw medewerking het niveau van DiAmBer nog verder te verhogen. Veel leesplezier!

Harry Jonk

5

De beste zorg zonder wachttijd

Voor diabetici hebben wij alle deskundigen in huis: internist, diabetesverpleegkundige en diëtist. En vanaf nu is er ook een apart spreekuur voor patiënten met een insulinepomp. Zonder wachttijd kunt u bij ons terecht. Belt u voor een afspraak met onderstaand telefoonnummer. Jan van Goyenkade 1-2, Amsterdam tel 020 6622494 www.medischcentrumjanvangoyen.nl

EEN BIJZONDERE DAME Begin dit jaar kreeg ik een telefoontje van mijn patiënte mevrouw B. uit Londen, waar zij de laatste 10 jaar woont, om mij te vertellen dat het goed met haar gaat en dat zij inmiddels 12 achterkleinkinderen heeft. Waarom iets bijzonders? Deze dame kwam in 1976 bij mij in de praktijk met diabetes. Zij spoot toen tweemaal per dag insuline, waarbij de glucosewaarden altijd zeer sterk wisselden. Zij is geboren in 1917 en had op haar vijfde jaar diabetes gekregen. Gelukkig kon zij toen als een van de weinigen de kort tevoren ontdekte insuline gebruiken. De professor in de kindergeneeskunde (van Creveld) en later de professor in de inwendige geneeskunde (Snapper) hadden haar moeder medegedeeld dat het kind vermoedelijk niet ouder dan een jaar of 12 zou worden. Dat bleek nogal mee te vallen toen ze in 1976, bijna 60 jaar oud, bij mij in de praktijk kwam. Haar ogen waren prima, de nierfunctie normaal, vetten in het bloed normaal, geen hartproblemen of hoge bloeddruk, kortom een gezonde diabeet type 1, die met dieet en insuline werd behandeld. Zij gebruikte het langst van alle diabetespatiënten in Nederland insuline. In de oorlog moest zij in het kamp gestolen en bedorven insuline gebruiken, maar ze overleefde en had gelukkig geen complicaties.

Ik heb deze bijzonder lieve dame dan tot haar vertrek naar Engeland, waar enkele van haar kinderen wonen, behandeld. Ze leest de krant, kijkt televisie, doet af en toe boodschapjes en door de telefoon klonk ze opgewekt en vrolijk en had ze leuke dingen te vertellen: Geen spoor van dementie. Kortom, een gezonde dame met al 87 jaar insulinegebruik en dan ook nog vaak onder weinig ideale omstandigheden. Wanneer kinderen diabetes krijgen op jeugdige leeftijd, zoals een van mijn eigen kleinkinderen, denk je wel eens aan de toekomst, de complicaties, mogelijke zwangerschappen en kansen in het leven met anderen. De levensloop van mijn beschreven patiënte is dan echt een opsteker, want zo kan het dus ook! Ja, een opsteker en een hart onder de riem voor menig ouder, die geconfronteerd wordt met een jong kind met diabetes. Zorgvuldige controle, goede begeleiding en wie weet, nieuwe wegen in de behandeling van diabetes, zorgen ervoor dat de toekomst voor deze kinderen er best rooskleurig uitziet. En al zullen niet alle kinderen met diabetes zo goed en gezond heel erg oud worden als de oudste diabeet van Nederland en Engeland, ik verwacht dat de komende 10 jaar de kansen op een normaal en gezond leven nog meer zullen toenemen. ■ Dr. J. Stork 7

GLYCEMISCHE INDEX In deze Diamber bespreek ik de glycemische index. De glycemische index kan eventueel toegepast worden in de voeding als u met een normale koolhydraatverdeling en niet te grote porties bij de maaltijden toch nog te hoge bloedglucosewaarden na de maaltijd houdt. Door producten te kiezen met een lage glycemische index zou de bloedglucosewaarde na de maaltijd lager kunnen zijn dan bij producten met een hoge glycemische index. Indien u medicatie gebruikt dan worden de bloedglucosewaarden na de maaltijden uiteraard ook hierdoor beïnvloedt, producten met een lage glycemische index zouden dit dan positief kunnen aanvullen.

8

WAT IS DE GLYCEMISCHE INDEX (GI)? De glycemische index (GI) geeft de snelheid aan waarmee glucose uit koolhydraten in het bloed beschikbaar komt. Een lage GI betekent een langzame stijging van het bloedglucosegehalte, gevolgd door een langzame daling. Een hoge GI betekent een snelle stijging, gevolgd door een vrij snelle daling. In de praktijk is het gebruik van de GI lastig. Dit komt omdat het vezelgehalte, de bereidingswijze en de totale samenstelling van een product of een gerecht ook invloed heeft op de snelheid waarmee glucose uit de koolhydraten in het bloed terechtkomt. Daarbij moet u denken aan het vetgehalte van de maaltijd en het verschil

tussen een vast product en een vloeibaar product (hoe vloeibaarder hoe sneller de stijging). Daarnaast speelt de totale hoeveelheid koolhydraten in de maaltijd een rol. Een grotere hoeveelheid koolhydraten van een product met een lage GI zou door de grote hoeveelheid koolhydraten toch een te hoge bloedglucosewaarde na de maaltijd kunnen veroorzaken, terwijl een kleine hoeveelheid koolhydraten van een product met een hoge GI niet een te hoge bloedglucose na de maaltijd hoeft te geven. Het gebruik van de GI van voedingsmiddelen kan dus eventueel bijdragen aan een betere diabetesinstelling. Bespreek dit met uw diëtist. HYPO Het advies bij een te lage bloedglucose (= hypo, glucose < 4 mmol/l) is om koolhydraten te gebruiken die zo snel mogelijk de bloedglucose verhogen. Dit is druivensuiker of suiker in vloeibare vorm, zoals limonade of frisdrank met suiker. Druivensuiker heeft een GI van 100 en zorgt voor een snelle stijging van de bloedglucose. Druivensuiker is daarom ideaal bij een hypo (bloedglucose < 4 mmol/l). Neem 5-8 tabletten druivensuiker om zo snel mogelijk weer een normale bloedglucose te krijgen. De volgende keer bespreek ik het onderwerp overgewicht en de verschillende diëten die op dit gebied in de media verschijnen. Elise Kuipers, diëtist gespecialiseerd in diabetes Diëtistenpraktijk Elise Kuipers, Schipluidenlaan 4, 1062 HE Amsterdam, tel. 020 6143402, www.dietistenpraktijk.net

Referentie: druivensuiker GI voedingsmiddelen laag GI voedingsmiddelen gemiddeld GI voedingsmiddelen hoog

100 < 55 55-70 >70

Pasta’s/granen Zilvervliesrijst Witte rijst, grote korrel Witte rijst, kleine korrel Spaghetti

55 56 72 41

Groenten Wortels gekookt Maïs Aardappel, gebakken Nieuwe (rode) aardappel, gekookt

49 55 85 62

Zuivelproducten Melk, vol Melk, mager Yoghurt, mager IJs

27 32 33 61

Peulvruchten Bonen, gebakken Kidney bonen Linzen

48 27 30

Suikers Honing Sucrose (suiker) Fructose (vruchtensuiker) Lactose (melksuiker)

73 65 23 46

Brood Bagel Brood, volkoren Brood, wit Croissant

72 69 70 67

Fruit Appel Banaan, rijp (helemaal geel) Grapefruit Sinaasappel

38 55 25 44

Dranken Appelsap Jus d’orange Gatorade Coca-cola

40 46 78 63

Snacks Chips Chocolade

54 49

Bron: Voedingsrichtlijnen bij diabetes, Nederlandse Diabetes Federatie (NDF), editie 2006

9

FYSIOTHERAPIE MERLIJN VOLOP IN BEWEGING

Fysiotherapie Merlijn (in de Bos en Lommer) heeft sinds kort de beschikking over een mooie oefenzaal. Eerder al boden wij individuele begeleiding aan mensen met Diabetes of Metabool Syndroom (een combinatie van verhoogd cholesterolen glucosegehalte, hoge bloeddruk en overgewicht, wat kan leiden tot diabetes). Nu kunnen wij ook groepen behandelen. Wij werken met groepjes van maximaal 4 personen en combineren zo het voordeel van oefenen in groepsverband, wat heel leuk en stimulerend is, met veel persoonlijke begeleiding. Bij Diabetes en Metabool Syndroom is bewegen erg belangrijk: er wordt meer energie gebruikt, waardoor het glucosegehalte 10

omlaag gaat. Door de training wordt bovendien het spiervolume vergroot, waardoor ook in rust meer energie verbruikt wordt. Hierdoor is het soms makkelijker om iets af te vallen. Maar het belangrijkste is: al bij een paar kilo gewichtsverlies kan de glucosehuishouding flink verbeteren. Wij zijn geen sportschool, maar streven ernaar mensen met een gezondheidsprobleem weer met plezier te laten bewegen, en ze te laten voelen hoe goed dat voor hen is. Meer bewegen verkleint trouwens ook flink de kans op bijkomende kwalen, zoals hart- en vaatziekten. Ons uiteindelijke doel is dat de mensen een actieve leefstijl ontwikkelen en onderhouden, ook nadat het beweegprogramma afgelopen is. Blijven bewegen is pure noodzaak, maar ook puur plezier! Fysiotherapie Merlijn bevindt zich in Merlijnstraat 20, vlak achter Podium Mozaïek (de vroegere Pniëlkerk). De oefenzaal bevindt zich op 2 minuten loopafstand. U kunt u persoonlijk aanmelden bij de praktijk, of telefonisch: 020-6822444. U bent van harte welkom. Er is wel een verwijzing van huisarts of internist nodig. Kijk ook op onze website: www.fysiotherapiemerlijn.nl. ■

MAG IK ME EVEN VOORSTELLEN? Van de redactie van Diamber kreeg ik het verzoek om een stukje over mijzelf te schrijven. Mijn naam is Anita Bleumink , ik ben 53 jaar, getrouwd en heb 3 kinderen en woon al 26 jaar in Hoofddorp. Al bijna 17 jaar ben ik werkzaam bij een grote organisatie voor intramurale en extramurale zorg, in de functie van managementassistent/directiesecretaresse. Voor deze organisatie ben ik ook al sinds ruim 12 jaar lid van het diabetesplatform Haarlemmermeer waarin alle zorgverleners, die te maken hebben met diabetespatiënten uit de Haarlemmermeer, vertegenwoordigd zijn. Toen ik ruim 5 jaar geleden zelf diabetes kreeg was het logisch dat ik ook namens de DVN lid werd van het platform, dus met 2 petten op. Sinds vorig jaar ben ik voorzitter van dit platform. Uit dit platform is o.a. een behandelprotocol voor diabetes 2 opgesteld waarmee alle huisartsen binnen de Haarlemmermeer werken. De nieuwste ontwikkeling is de vorming van de Huisartsenketenorganisatie Haarlemmermeer. Vorig jaar ben ik via de DVN gestart met de masterclass Zorginkoop en na afloop van deze opleiding zal ik een aantal dagdelen per maand starten als adviseur zorgkwaliteit voor de DVN. Doel is om in overleg met zorgverzekeraars en zorgverleners in de regio zorgverbeteringstrajecten op locaal niveau te advise-

ren en/of te ondersteunen. Sinds kort ben ik coördinator voor het gebied Haarlem e.o., dat met de herindeling van de regio’s van de DVN is samengevoegd met Amsterdam. Het werkgebied Haarlem is sinds enige tijd niet echt actief door vertrek van vrijwilligers en ontbreken van een actief bestuur. Ik hoop dan ook dat we met de expertise van de actieve vrijwilligers van Amsterdam het geheel weer kunnen activeren. Hier wil ik graag mijn inzet aan verlenen maar dan hebben wij wel weer een aantal enthousiaste vrijwilligers in het werkgebied Haarlem nodig. Ik hoop veel DVN-leden tijdens de informatieavond op 6 april a.s. in het Spaarne Ziekenhuis te ontmoeten. ■ Anita Bleumink 11

DE NIEUWE REGIO De DVN heeft voor een betere bestuurbaarheid voor zijn leden een nieuwe indeling gemaakt van de afdelingen, waarbij de 76 bestaande afdelingen worden teruggebracht naar 21 regio’s, waarvan onze afdeling regio 11 is geworden en vanaf 1 januari 2010 werken de afdelingen Amsterdam en Haarlem nu intensief samen. Als gevolg hiervan vervallen de gewesten. Het betekent overigens niet dat er wijzigingen zullen komen op het gebied van het organiseren van activiteiten, zoals die voorheen plaatsvonden. In ons bestuur heeft Jan Bol de vertegenwoordiging op zich genomen van Amstelveen en omstreken en namens de afdeling Haarlem en omstreken zullen Anita Bleumink en Jan Koster met ons gaan samenwerken om voor de leden in Haarlem en omgeving activiteiten te gaan organiseren. In het nieuwe bestuur van de nieuw gevormde regio hebben nu zitting: • Voorzitter: Dr. Joop Stork • Secretaris : Ineke van Koert • Penningmeester: Els Mandemaker • Coördinator Amstelveen: Jan Bol • Coördinator Haarlem: Anita Bleumink • Coördinator Haarlem : Jan Koster • Coördinatoren algemeen : Jelle Ferwerda, Johan Slof en Harry Jonk Op 6 april zal in het Spaarne Ziekenhuis een thema-avond worden gehouden waarvoor u van harte uitgenodigd bent. Elders op pagina 18 vindt u daar alle informatie over. 12

Wij zijn voornemens een nieuwe ledenwerfactie te gaan opzetten en hopen hiermede dit jaar van start te kunnen gaan. Zoals bekend is de afdeling Amsterdam, binnen de landelijke organisatie, een zeer actieve afdeling met thema-avonden, ziekenhuisinformatieposten, senioren- en andere voorlichtingsbijeenkomsten , en zijn we trots op onze pas gerenoveerde Diabetes Informatie Centrum in Amsterdam (DICA), waar de leden vrijwel dagelijks terecht kunnen met problemen en vragen. Eens per 3 a 4 maanden geven wij het blad Diamber uit, waarin we proberen regionaal nieuws te combineren met andere belangrijke medische informatie. Wij hopen dat onze leden de bijeenkomsten in Amsterdam, Amstelveen en Haarlem zullen bezoeken. Belangrijke mededelingen daarover kunt u altijd vinden op onze website www.dvn-amsterdam.nl Met deze nieuwe regio-indeling hoopt de DVN doelmatiger de leden te kunnen bereiken en nog meer mensen daadwerkelijk te betrekken bij de activiteiten. Zij die het leuk vinden om samen met andere enthousiaste vrijwilligers de organisatie van de nieuwe regio vorm te geven, worden hierbij van harte uitgenodigd zich te melden. Met name jongeren en vertegenwoordigers van allochtone groeperingen zijn in het bijzonder zeer welkom. Er is veel te doen op het gebied van voorlichting, educatie, organisatie en publiciteit. Meldt u aan of bel gerust voor een nadere kennismaking. Dagelijks is het DICA bereikbaar op 020-68 33 97 van 10.00 tot 15.00 uur. ■ Dr. J. Stork, voorzitter

KOKEN MET DIAMBER Ik ben alweer net begon aan mijn twintigste jaar diabetes type 1. Helaas gaat het de laatste maanden voor mij niet uitstekend en besloot ik daarom recentelijk eens wat koolhydraatarmer te eten. Dat scheelt me weer in de eenheden insuline en helpt me misschien een betere instelling te bewerkstelligen. Goed; zo gezegd, zo gedaan, maar na koud een week koolhydraatarm te eten kon ik het niet laten me te vergrijpen aan een heerlijke risotto. Ik had toch immers al een jaar geen risotto meer gegeten! Maar een risotto betekent niet automatisch een vervelende suiker; sterker nog, mijn suiker was perfect na de maaltijd. Daarom wil ik graag mijn heerlijke maaltijd met u delen: HEERLIJKE RISOTTO

Dit gerecht bevat per eenpersoonsportie: Energie 535 kcal, Eiwit 15 g, Vet 20 g, Koolhydraten 70 g

Ingrediënten (voor 4 personen): • 1 eetlepel olijfolie • verse spinazie (300 g) • 2 stengels bleekselderij • 40 g roomboter •1 ui, fijngesnipperd • 350 g risottorijst • 100 ml droge witte wijn • 550 ml kippenbouillon (van 1 tablet) • 1 bakje ricotta (verse kaas, 250 g) • chilipeper uit de molen • verse peterselie plat (20 g), fijngesneden

BEREIDINGSWIJZE: Verhit de olie in een hapjespan en bak de helft van de spinazie. Voeg zodra deze geslonken is de andere helft toe. Indien klaar; houd de spinazie apart. Schil de bleekselderij in de lengte met een dunschiller en snijd in boogjes. Verhit de helft van de boter in een soeppan met een dikke bodem en bak de ui en bleekselderij op middelhoog vuur 5 minuten. Laat het geheel niet kleuren. Voeg de rijst toe en blijf roeren tot deze glazig is. Blus af met de wijn. Voeg als de rijst het vocht heeft opgenomen een deel van de bouillon toe. Laat de rijst het vocht weer opnemen en voeg weer een deel van de bouillon toe. Kook de risottorijst zo al roerend op middelhoog vuur in ruim 10 minuten beetgaar (even proberen). Roer de spinazie en de helft van de ricotta door de risotto. Voeg eventueel nog wat bouillon toe, zodat de risotto nog steeds vochtig is. Zet het vuur uit. Breng op smaak met peper, zout en chilipeper. Roer de rest van de boter erdoor, doe een deksel op de pan en laat de risotto 5 minuten staan. Roer de peterselie erdoor, doe de risotto in een schaal en schep de rest van de ricotta erover. Serveer direct. U kunt de risotto eenvoudig omtoveren naar een vis of vleesgerecht, door bijvoorbeeld rivierkreeftjes toe tevoegen. Dit heb ik zelf de laatste keer gedaan en vond ik een heerlijke combinatie. Eet smakelijk! ■ Leonie Smit 13

INTERVIEW MET OLGA COMMANDEUR

14

Tegenwoordig ben je vooral bekend van het TV-programma “Nederland in Beweging” dat je samen met Duco Bauwens doet. Kun je een korte schets geven van jezelf en je activiteiten daarvoor? Kort? Heb je even? Ik heb 10 jaar topsport gedaan, van ’75 – ’85, met als hoogte punten in ’75 Europees jeugdkampioen op de 800 m. en een wereld jeugd record op die afstand in 2.01.6. In die tussentijd ben ik ook docent lichamelijke opvoeding geworden en mocht ik ruim 7 jaar het ochtendgymnastiek programma op de radio, NOS Sportief, presenteren. Ook heb ik ruim dertien jaar als gymjuf les gegeven in het voortgezet onderwijs. In 2000 werd ik presentatrice van Nederland in Beweging, dus doe dat ook al weer 10 jaar! Ondertussen heb ik 4 ½ jaar als vertegenwoordigster gewerkt voor een bedrijf dat gymzalen en sporthallen inricht. En sinds twee jaar heb ik mijn eigen promotie bedrijfje en promoot ik gezondheid en bewegen waar ik maar kan. Dus allemaal leuke activiteiten die ik in mijn leven naast elkaar heb kunnen doen en nog steeds doe. Ook ben ik moeder van twee kinderen, Chantal en Dennis, die nu al weer 20 en 22 zijn. “Nederland in Beweging”is nu 10 jaar op de TV. Hoe kwam je ertoe om hier aan te beginnen? Was het een eigen initiatief of ben je ervoor gevraagd? Voor Nederland in beweging werd ik eind 1999 gevraagd om samen met vele andere kandidaten auditie te doen. Mede vanuit mijn topsportverleden, mijn opleiding en omdat ik al 7 jaar NOS Sportief had gepresenteerd. Uiteindelijk ben ik, samen met Karl Noten, uitgekozen om dit tv programma te gaan presenteren. Nederland in Beweging was in die tijd een grote landelijke campagne van het NOC/NSF om mensen aan het bewegen te krijgen. Daarvan was het tv programma één onderdeel. Maar het was zo’n succes op de tv, dat na het beëindigen van de campagne het tv programma zelfstandig bleef voortbestaan.

Bevalt het je nog steeds om dit dagelijkse programma met Duco te presenteren ? In de loop van 2007 is Duco erbij gekomen, als vervanger van Karl. Hij stak met kop en schouders uit boven de andere mogelijke kandidaten. Vanaf het begin werken wij samen alsof we nooit anders gedaan hebben. Het is echt vreselijk leuk om zoveel mensen blij te maken en te stimuleren om in beweging te komen. Wij kunnen nog wel 10 jaar doorgaan met dit programma, we zijn een echt team. Is het niet lastig om op afstand mensen in beweging te krijgen en mis je daarin niet het rechtstreekse contact? Uit onderzoek is gebleken dat er elke dag meer dan 150.000 mensen naar Nederland in Beweging kijken en meer dan 100.000 doen ook daadwerkelijk mee. Dus op zich is het niet lastig om mensen in beweging te krijgen. Juist deze doelgroep, die thuis in hun vertrouwde omgeving mee willen doen, kun je voor het merendeel anders niet bereiken. Duco en ik gaan ook regelmatig het land in om bij diverse organisaties mensen te stimuleren om te gaan bewegen. Dat rechtstreekse contact is heel erg dankbaar en leuk. Zoveel positieve reacties krijgen wij dan en vaak blijkt dat we naast fysieke ook een sociale functie hebben. Mensen gaan beter in hun vel zitten, krijgen zelfvertrouwen en hebben het gevoel ergens bij te horen. Hartverwarmend. Wat beweegt jou om steeds maar weer mensen in beweging te krijgen? Sport en bewegen is een rode draad in mijn leven. Vroeger als topsportster, atletiek en nu ben ik nog actief met tennissen, golfen en fitness. Ik ervaar dagelijks wat bewegen met je doet. Niet alleen ga je je lichamelijk beter voelen door bewegen, maar ook geestelijk. Er komt namelijk door inspanning een stofje vrij in je hersenen, endorfine. Dit noemt men ook wel het “gelukshormoon”. Dit geeft je een goed gevoel. Vandaar dat je na een inspanning

15

16

vaak zegt: He, wat voel ik me lekker. Met name dat wil ik met de mensen delen en laten ervaren. Is bewegen voor mensen met diabetes extra belangrijk? Zeker! Het is algemeen bekend dat regelmatig bewegen de werking van insuline verbetert. Dat betekent dat als je ouderdoms diabetes hebt, dan kun je het gebruik van tabletten verminderen of het spuiten van insuline uitstellen. Overgewicht heeft een nadelig effect op de werking van insuline, door regelmatig bewegen kun je je gewicht ook beter onder controle houden. Kies wel die beweegvormen uit waar je plezier in hebt, dan hou je het ook langer vol en wordt het geen opgave. Overleg eventueel met je arts welke vorm van bewegen bij je past, zodat je jezelf bij een eventuele hypo niet in gevaar brengt. Bedenk je zelf samen met Duco de oefeningen of gebeurt dat in samenspraak met andere bewegingsdeskundigen? Duco en ik stellen de oefeningen zelf samen. Wij zijn allebei bevoegd bewegingsdeskundigen. Ondertussen doen we het al weer tien jaar. Vroeger werden de oefeningen ook nog gescreend door andere deskundigen, bijvoorbeeld een arts, een fysiotherapeut, iemand van “meer bewegen voor ouderen”, iemand van de hartstichting etc. Zij gaven dan af en toe wat aanvullingen en opmerkingen. Maar alles wat we doen is dus enorm verantwoord. Dit is heel belangrijk omdat we niet direct de mensen in de huiskamer zien en de uitvoering kunnen toetsen. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat we mensen in een bepaalde knoop leggen waar ze zelf niet meer uitkomen. …

blijft het lastig om mensen dan toch uit de stoel te krijgen. Met elkaar moeten we die drempel verlagen en proberen om iedereen uit te dagen om te gaan bewegen. Ik ben daar maar een kleine stimulator van en heb de mazzel dat ik via de tv elke dag zoveel mensen kan bereiken. Maar iedereen die zich inzet om bewegingsvormen aan te bieden is belangrijk. Bijvoorbeeld de fysiotherapeut, de huisarts, de buurtcentra, de verenigingen en noem maar op. Vanuit de gemeentes is het belangrijk dat er lokaal een groot aanbod van beweegvormen is, zodat iedereen kan uitkiezen welke vorm bij haar of hem past. Hier ligt dus een grote taak voor elke gemeente in samenwerking met de gezondheidszorg. Hoe meer beweging, hoe gezonder de mensen, des te minder aanspraak er gemaakt hoeft te worden op medische zorg. Heb je een levensmotto en wat zou je onze lezers mee willen geven. Mijn levensmotto is: Iedereen is zelf verantwoordelijk voor wat hij of zij doet. Als je je hiervan bewust bent, dan kun je alle situaties aan en er voor jezelf iets mee doen. Dat betekent ook dat je onder normale omstandigheden zelf verantwoordelijk bent om te zorgen voor voldoende beweging en daarmee bij te dragen aan je eigen gezondheid. Belangrijk is dan dat je er ook PLEZIER in hebt zodat je het grootste effect bereikt. Ik wens iedereen heel veel succes met zijn of haar persoonlijke doelstellingen. ■

Vind je dat er voldoende wordt geluisterd naar alle signalen die er worden gegeven om beter en meer te bewegen? Hoe zou daar naar jou mening nog meer aan gedaan kunnen worden? Er wordt wel voldoende geluisterd, maar toch

17

UITNODIGING THEMA: WAAROM MOETEN DIABETEN VAAK ZOVEEL PILLEN SLIKKEN

De Diabetes Vereniging Nederland regio Amsterdam Haarlem e.o. nodigt u uit voor een lezing op dinsdag 6 april 2010, zaal open 19.30 uur, aanvang 20.00 uur.

Thema: Waarom moeten diabeten vaak zoveel pillen slikken Spreker: Dr. J. Stork, internist te Amsterdam Lokatie: Kerkzaal van het Spaarne Ziekenhuis (route 55 rood) Spaarnepoort 1, 2134 TM Hoofddorp Vooraf aan de lezing informeren wij u over de wijzigingen en de nieuwe regio-indeling binnen de DVN en kunt u kennismaken met het voltallige Regiobestuur. Het Spaarne Ziekenhuis is uitstekend bereikbaar met het openbaar vervoer. De snelle Zuidtangent (lijn 300, die ook het station Haarlem en Hoofddorp aandoet) brengt u tot voor de deur, evenals de buslijnen 140, 194 en 196. Maar er is natuurlijk ook gelegenheid tot (betaald)

18

parkeren. De toegang is gratis, maar in verband met de capaciteit van de zaal dient u zich vooraf aan te melden! U kunt van 9.00 tot 17.00 uur bellen met de Patiënten Voorlichting van het Spaarne Ziekenhuis, tel. 023-8908360. Ook kunt u zich aanmelden bij het Diabetes Informatie Centrum Amsterdam (DICA) op werkdagen van 10.00 tot 15.00 uur of per email: [email protected] Zoals gebruikelijk staat ook nu de tafel met DVN brochures en boeken er weer om u van dienst te zijn. Sla uw slag, want we houden opruiming! U bent, samen met partner of andere geïnteresseerden van harte welkom!

GEZOCHT: DEELNEMERS ONDERZOEK NIEUW GENEESMIDDEL DIABETES TYPE 2 • Bent u geïnteresseerd in klinisch onderzoek en wilt u bijdragen aan de verdere ontwikkeling van dit nieuwe geneesmiddel? • Slikt u al 3 maanden of langer tabletten (waaronder in ieder geval metformine) ter behandeling van uw diabetes type 2 en gebruikt u geen insuline? • Bent u 18 jaar of ouder? Neem dan nu contact met ons op! In dit 28 weken durende onderzoek wordt u gevraagd 15 keer het AMC in Amsterdam te bezoeken. Tijdens dit onderzoek wordt u begeleid door een arts en een (diabetes) verpleegkundige. Deelname is kosteloos en reiskosten worden vergoed. Wilt u meer informatie over dit onderzoek of wilt u weten of u in aanmerking komt voor dit onderzoek? Neem dan contact op met: AMC Amsterdam Mevr. Airin Simon Tel: 020-5665738 (ma, di, do) 020-5664573 (wo, vr) Email: [email protected]

19

HOE HOUDEN WIJ ONZE KINDEREN GEZOND? Het is zorgelijk om te zien dat er een trend is dat Nederlandse schoolkinderen meer overgewicht ontwikkelen. Dat is des te meer zorgelijk omdat de kinderen daarmee een verhoogd risico lopen om op jongere leeftijd al type 2 diabetes te krijgen en ook meer risico lopen om op jonge leeftijd hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Hoe kan dat tij worden gekeerd? Die vraag stellen verschillende onderzoekers over de hele wereld, ook onderzoekers die verbonden zijn aan het EMGO instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg van de Vrije Universiteit. Twee voorbeelden van recent gepubliceerd onderzoek wil ik u hier beschrijven. Het eerste onderzoek is onlangs verscheen in het British Medical Journal van februari (BMJ 2010;340: 785) een mooi artikel over de effecten van een leefstijl programma voor schoolkinderen getiteld: “Effect of school based physical activity programme (KISS) on fitness and adiposity in primary schoolchildren: cluster randomised controlled trial”. Het was een onderzoek wat in Zwitserland in 15 basisscholen werd uitgevoerd. Er deden 540 kinderen mee, maar de analyse ging over 502 kinderen. De studie had een mooi gecontroleerde 20

opzet waar in de interventieonderdeel de kinderen een speciaal programma kregen aangeboden. Dit programma bestond uit een aantal gestructureerde lessen met als onderwerp de voordelen van lichamelijke inspanning. Verder kregen de kinderen dagelijks korte pauzes waarin een beperkt bewegingsprogramma werd uitgevoerd, en kregen de kinderen wat huiswerk mee om te bewegen. Na afloop werd gekeken of dit nu effecten had gehad op maten van lichaamsvet, lichamelijke fitheid, fysieke activiteit, en kwaliteit van leven. Voor al deze uitkomsten werden daarvoor goed bruikbare maten gehanteerd. Ook werd nog het gewicht van de kinderen gevolgd, en een soort score op het risico van harten vaatziekten. Het bleek dat door de interventie de kinderen meer bewogen, fitter werden en minder dik waren. Men kan zich voorstellen dat de introductie van dit soort programma’s op scholen een positieve invloed heeft op de gezondheid van de kinderen. Niets verrassends natuurlijk, gewoon lichamelijke opvoeding een onderdeel laten zijn in de basisschool lessen. Het is mooi dat dit nu ook aangetoond effectief is. In een tweede onderzoek wat recent is gepubliceerd in het British Journal of Nutrition is heel recent een artikel verschenen getiteld: “Effectiveness of school-based

interventions in Europe to promote healthy nutrition in children and adolescents: systematic review of published and 'grey' literature”. (Br J Nutr. 2010 Jan 14:1-17). In dit onderzoek wordt een overzicht gegeven van publicaties met betrekking tot leefstijlinterventies bij schoolkinderen in de leeftijdscategorie tussen 6 en 18 jaar. Er werden 42 studies gevonden. Er was een bewijs dat programma’s waarin meerdere manieren van gedragsbeïnvloeding werden gecombineerd effectiever zijn om de voedingsgewoonten van kinderen te verbeteren dan alleen voorlichting geven.

Wij willen zuinig zijn op onze kinderen. Wij wensen hen ook een gezond en gelukkig leven zonder de narigheid die vele lezers van Diamber wel hebben. Om die reden denk ik dat lichamelijke opvoeding een belangrijk onderdeel moet zijn van de lessen op een basisschool. ■ Prof. Dr. Giel Nijpels Vrije Universiteit medisch centrum Amsterdam, Afdeling huisartsgeneeskunde Varda Shalev V, Chodick G, Silber H, Kokia E, Jan J, Heymann AD, Continuation of Statin Treatment and All-Cause Mortality, A Population-Based Cohort Study

MAG IK ME EVEN VOORSTELLEN? Ik ben Jan Koster, van huis uit Haarlemmer, maar ik woon al weer vele jaren in Hoofddorp. Ik hoop binnenkort met pensioen te gaan (april) na een werkzaam leven in de automatisering als analist/ programmeur. Ik ben gehuwd sinds 1972, heb 2 kinderen en 2 kleinkinderen. Sinds mijn 32ste levensjaar heb ik al diabetes Type 1 en ben me toen direct gaan interesseren voor de DVN. Bij de toen zeer actieve afdeling Haarlem wilde ik graag

meehelpen. Ik rolde er zo van zelf binnen en heb in vele werkgroepen gezeten. Uiteindelijk ben ik gestrikt voor het bestuur van de afdeling Haarlem en in 1999 ben ik secretaris geworden. Daarnaast beheer ik boeken, brochures en andere documentatie. Ook ben ik vele jaren collecteleider van het Diabetes Fonds geweest. Het laatste jaar ging het door vertrek van vrijwilligers en de aanstaande veranderingen binnen de DVN moeizaam met de afdeling. Nu de samenvoeging met Amsterdam een feit is, hoop ik dat de activiteiten rond Haarlem weer een impuls krijgen. Ik krijg meer vrije tijd en wil die graag gebruiken om mijn steentje daaraan bij te dragen. ■ Jan Koster 21

i p M ] ASTRID EURO LTD www.frio.nl

010 - 340 0 360

Snel tegen eigen voorwaarden te verkrijgen bij o.a. MEDIQ DIRECT 0800-022 18 58 BOSMAN 0800-06 62 BOEREN MEDICAL 0800-022 96 06 MEMO 0800-023 99 44 DIABETES DIRECT 0800-02 27 277 NIGELLA 0800-644 35 52 DiaCare 0800-022 18 88 MEDIPLUS 076-52 65 340 MEDIREVA 0800-408 68 20 DANTUMA 0800-280 04 09 VOS & ZOONS 020-694 23 79 FARMADOMO 088-32 76 276

Ga niet op reis zonder FRÍO! De FRÍO-Tas houdt uw insuline koel, zelfs bij hoge buitentemperaturen! Ideaal tijdens uw reizen! 4 Zonder stroom, batterijen of koelelementen. 4 10 minuten onderdompelen in water geeft dagenlang bescherming. 4 Vele malen te gebruiken. 4 In verschillende maten en kleuren. • Individuele Tas 6,5 x 18 cm Voor één insuline pen OF 2 x 10 ml flesjes.

• Kleine Tas 14 x 15 cm

Voor 10 navullingen OF 3 x 10 ml flesjes. GEEN pen.

• Dubbel Tas 8 x 18 cm

Voor twee insulinepennen OF een pen en 2 navullingen.

• Midden Tas 14 x 12 cm

Ontwikkeld op verzoek van de Internationale Glaucoma Associatie. Ook voor insuline navullingen en flesjes; iets kleiner dan Kleine Tas B, GEEN pen

• Grote Tas 14 x 19 cm

Ruimte voor 4 pennen OF 2 pennen en 8 navullingen OF uw combinatie met een gelijk volume.

• Expeditie Model 21 x 15 cm

Is geschikt voor 9 pennen OF drie pennen PLUS vele navullingen OF uw combinatie.

• FRIO Mini 7 x 10cm

Een PAAR Mini's voor uw kleine flesjes e.d.

• Pomp etui 9 cm x 11 cm

Het Pomp etui wordt ook aanbevolen voor CoaguChek teststrips.

PEDICURES MET CERTIFICAAT DIABETES AMSTERDAM 1018 KE Amsterdam Centrum Pedicure praktijk Tilly Brouwer Kattenburgerhof 79, Tel. : 020-626 6112 www.tillybrouwer.nl Gecertificeerd voor schimmelnagels via LCPL Lid van ProVoet + Certificaat Diabetes 1019 MB Amsterdam Gentle Hands Massage en voetverzorging Certificaat diabetische en reumatische voet. Levantplein 68 Tel. 06- 18774840 1053 LR Amsterdam Annemarie Bruning Pedicurepraktijk & Nagelstudio Nassaukade 311, Tel. : 020-612 6041 www.annemariebruning.nl Diabetes certificaat ProVoet en ProCert 1056 AB Amsterdam Pedicurepraktijk Marlene van Wonderen Dr. Jan van Breemeninstituut Dr. Jan van Breemenstraat 2 Aantekening Diabetes- en reumavoet – Lid Provoet Tel. 023-5268670 ’s donderdags ook: 020-5896286 1062 AK Amsterdam Pedicurellie In Sportschool Palestra

Marius Bauerstraat 233, Tel. : 06-4663 8910 Diabetische/reumatische voet Aangesloten bij ProVoet 1067 LH Amsterdam Praktijk de Springer Hannie Hamstra Jan Springerhof 14, Tel. : 020-611 5847 Medisch pedicure, Diabetische/reumatische voet, Screening Diabetische/reumatische voet, Podoposturale Therapie, Nagelbeugel- techniek, Nagelreparatie/regulatie, Orthese-techniek. 1076 AM Amsterdam Praktijk Olympia Hanna Olijve Olympiaplein 172 I, Tel. : 020-671 7269 Diabetische voet, reumatische voet Neemt tijd voor u! 1094 NG Amsterdam Pedicure- en manicuresalon Lea-Louise Sumatrastraat 54, 1094 NG Amsterdam Tel. :020-6942467 1097 SX Amsterdam Pedicure Salon Carla Egstraat 32 a, Tel. : 020-468 1387 [email protected] www.pedicuresaloncarla.nl Gespecialiseerd in diabetische en reumatische voet. (zie vervolg op pagina 24)

23

PEDICURES MET CERTIFICAAT DIABETES (vervolg van pagina 23)

AALSMEER/AMSTELVEEN 1432 CE Aalsmeer Praktijk Fidelio Schinkeldijkje 2 A (direct achter Westwijk en Bovenkerk) Tel. 06-53962870 www.praktijkfidelio.nl Register podologie A & B Podoposturale therapie Pedicure en screening diabetische- en reumatische voet Nagelbeugeltechnieken en reparatie Silicone-ortheses en vilttechnieken Lid Provoet, St. LOOP en OPGen Bushalte en gratis parkeren voor de deur.

HAARLEM Ambulant pedicure Sally Fortgens Slecht ter been en woonachtig in de regio Haarlem, Bloemendaal of Zandvoort? Ik kom naar u toe! Tel. 023-5325230 Meer dan 12 jaar ervaring. Certificaat diabetische- en reumatische voet. Lid Provoet. 2023 JT Haarlem Pedicurepraktijk Marlene van Wonderen Heussenstraat 112, 2023 JT, Haarlem Tel. 023-5268670 [email protected] Aantekening reumatische- en diabetische voet. Lid Provoet.

ManualFysion

orthopedische manuele therapie en fysiotherapie

020-6762775

24

HbA1c-WAARDEN VERANDEREN PER 6 APRIL 2010 Het streven is wereldwijd dezelfde eenheden te gebruiken voor de uitkomsten van laboratoriumonderzoek. Alhoewel er zelfs voor de glucosebepalingen nog altijd verschillende eenheden worden gebruikt, zal men nu streven naar een uniforme eenheid voor de HbA1c bepaling, die zal worden uitgedrukt in millimol per mol i.p.v. in procenten. HbA1c is een stof, die vrijkomt uit de afbraak van de rode bloedlichaampjes, die 100-120 dagen circuleren in het vaatstelsel. Dus iedere 2 maanden breken we de helft van de rode bloedlichaampjes af en maakt ons beenmerg diezelfde hoeveelheid weer aan. De hoeveelheid HbA1c hangt af van de hoeveelheid glucose, die in het plasma aanwezig is geweest gedurende de afgelopen 2 maanden. Dus als de glucosespie-

gels gemiddeld steeds te hoog zijn, zal de hoeveelheid HbA1c ook hoger zijn. Er bestaat dus een rechtstreeks verband tussen de gemiddelde glucosewaarden van de afgelopen 2 maanden en de hoogte van het HbA1c gehalte. We zijn gewend te streven naar een HbA1c gehalte van lager dan 7 % en liefst in de buurt van de 6 %, als we een diabetes goed willen instellen. Daaraan verandert niets, alleen de getallen worden nu anders en kan het met een ingewikkelde formule worden omgerekend; het is echter eenvoudiger het volgende te onthouden: In het vervolg willen we dus bij een goede instelling streven naar waarden tussen de 42 en 53 en dat is even wennen, maar al spoedig zullen we niet beter weten. Overigens geldt dat wennen niet alleen voor de patiënt, maar ook voor de dokter de diabetesverpleegkundige. ■ Dr. J. Stork, Internist

Oude waarde (HbA1c in procenten)

Nieuwe waarde (HbA1c in mmol/mol)

4,0

20

6,0

42

6,5

48

7,0

53

7,5

58

8,0

64

9,0

75

25

Actueel Nieuws TANDVLEESONTSTEKING VERERGERT DE ERNST VAN DIABETES TYPE 2. Mensen met diabetes type 2, kunnen hun bloedsuikerwaarden verbeteren als ze infecties aan hun tandvlees een kaakbot (paradontitis) laten behandelen. Het gemiddelde bloedglucosegehalte dat bij diabetici doorgaans te hoog is, daalt als de tandarts zijn werk goed heeft gedaan. Dat blijkt uit een recente publicatie van tandartsen verbonden aan het tandheelkundig centrum vanbeide Amsterdamse Universiteiten (ACTA) en het Slotervaart Ziekenhuis (Diabetes Care, feb. 2010) SPORTSCHOENEN VOOR MOEILIJKE VOETEN

Sportschoenenfabrikant ASICS heeft een sportschoen en sok in het assortiment die speciaal zijn ontwikkeld voor mensen met een verminderde bloedcirculatie, waaronder mensen met diabetes. De ASICS-GelCardio is een comfortabele schoen. Door het gebruikte materiaal en de aangepaste pasvorm verkleint deze schoen de kans op diabetes gerelateerde voetproblemen, zoals blaarvorming en kleine voetwond26

jes. De hogere en bredere voorvoet geeft meer ruimte waardoor de kans op irritatie afneemt. De schoen bevat eensysteem dat de fixatie van de voet vergroot en de kans op schuiven vermindert. Met de ASICS O2 Walking Sock is deze schoen een zeer goede combinatie. Meer informatie vindt u op www.asics.nl/healthinnovation MEER BEWEGEN Begin de dag met 15 minuten bewegen. Gaat u liever niet de deur uit om te sporten of te bewegen, kijk dan ’s morgens naar het TV-programma “Nederland in Beweging” Het programma wordt elke werkdag uitgezonden op Nederland 1 om 06.45 uur en 09.10 uur en in het weekeinde om 08.45 uur. Olga Commandeur en Duco Bauwens presenteren vanuit de studio eenvoudigebeweegoefeningen waaraan u vanuit de huiskamer aan mee kunt doen. Nederland in Beweging viert dit jaar zijn 10-jarig jubileum . “NIET MOETEN MAAR WILLEN” Onder deze titel heeft Duco Bauwens een boek geschreven. Duco Bauwens is bekend van het TV-programma “Nederland in Beweging” dat hij samen met Olga Commandeur presenteert. Aan de hand van een duidelijk stappenplan, voorbeelden van herkenbare situaties, adviezen en handige oefeningen helpt Duco je op weg je zelfvertrouwen te ontwikkelen. Met dit boekje kom je dichter bij jezelf, bij het bereiken van je doelen en ga je lekkerder in je vel zitten. Je creëert ruimte voor realisti-

sche gedachten, voor goede ontspanning en voor succes. Niet omdat het moet, maar omdat je het wilt. Want of je nu moeite hebt met afvallen, geen “nee” kunt zeggen of dat je altijd het gevoel hebt niet de volle honderd procent te kunnen halen, alles draait om de mind set en hoe je die kunt veranderen. ISBN13-9789460680052

gebruiken. Op 26 november j.l. heeft DIEP de DESG-educatieprijs 2009 gewonnen. Dit is een initiatief van de Stichting Diabetes Education Study (DESG) Nederland om projecten, groepen of instellingen te eren die zich op uitzonderlijke wijze hebben onderscheiden op het gebied van diabeteseducatie. http://www.diep.nl uit :Diabetes en leven DE CLIKSTAR® De ClikSTAR® is een nieuwe navulbare insuline pen voor het injecteren van de insuline van sanofi-aventis (Lantus®, Apidra® en Insuman®).

ONLINE UITLEG OVER DIABETES Het Diabetes Interactief Educatie Programma (DIEP) is een interactief zelfmanagement-educatieprogramma op internet voor mensen met diabetes type 2, dat stapsgewijs uitleg geeft over verschillende onderwerpen, zoals achtergronden van diabetes, hoge en lage bloedglucosewaarden, zelfcontrole en leven met diabetes. Met zelfmanagement wordt bedoeld dat de persoon met diabetes voldoende inzicht krijgt in zijn aandoening om er op de juiste wijze mee om te gaan. De DIEPwebsite kan in samenspraak met de zorgverlener (arts of verpleegkundige) worden geraadpleegd, maar er kan ook zelfstandig een onderwerp worden gekozen dat je op dat moment het meeste aanspreekt. De website bestaat uit gesproken en geschreven tekst, plaatjes en bewegende beelden. Uitgangspunt is dat mensen informatie veel beter opnemen, wanneer zij verschillende zintuigen tegelijk moeten

Bij de ontwikkeling van de ClikSTAR® insuline pen is samen gewerkt met bijna 2000 mensen met diabetes en 500 behandelaars. Dankzij deze samenwerking is de ClikSTAR® een insuline pen geworden die zo goed mogelijk bij uw wensen aan sluit. Eigenschappen van de ClikSTAR® zijn: • In te stellen met stappen van 1 eenheid, tot maximaal 80 eenheden • Makkelijk om de patroon te verwisselen • Duidelijk hoor- en voelbare kliks bij het instellen van de dosis • Licht en soepel te injecteren • Er zijn twee kleuren van de ClikSTAR: blauw en zilver. •Verschil tussen de blauwe en zilveren ClikSTAR® pen is ook voelbaar door een merkteken op de injectieknop Voor meer informatie over de ClikSTAR® kunt u terecht op www.clikstar.nl. Daar vindt u o.a. een handleiding en een instructiefilm. Vanaf eind maart kunt u ook uw ClikSTAR® “pimpen” op www.pimpmyclikstar.nl. ■ 27

JP70-730een prijs! Win 1

2

3

4

12

13

17

14

29

33

9

20 26

30

36

42 46

47

51

62

27

39

45

56

21

35

41

55

11

31

38

50

10

16

25

34

40

66

8 15

24

37

61

7

19

23 28

49

6

18

22

32

5

43 48

52

57

58

63

53

54

59

64 67

44

60 65

68 JP70 © JFS

Los de puzzel op en breng de corresponderende letters over in de hokjes. Er verschijnt dan een woord. De JP70-730 oplossing kunt u sturen aan gevonden redactie Diamber, 1e Helmersstraat 17 HORIZONTAAL: B2 , 1054 CX Amsterdam, of mailen naar: 1. Mohammedaanse bijbel; 5. .godin van de dageraad; 8. experiment; 12. roem; 13. [email protected] Uiterste rijtuigje; 16. Engels telwoord; 17. maanstand; 18. eenheid van elektrische spanning; inleverdatum: 30 april 2010. 19. voederbak; 21. IJsland (op auto’s); 22. dagvlinder; 24. jaarbeurs (Duits); 26. zure Onder de goede oplossing zullen appelsoort; 28. ernstig; 30. ontkenning; 31. stad in Frankrijk; 32. manier van invoede volgende prijzen worden verloot: gen van auto’s; 35. cricketterm; 37. bijwoord; 38. uitstapje van een dag; 39. ooster1e prijs: Pill reminder beschikbaar lengte; 40. hoge ambtenaar in het oude Rome; 42. bouwmateriaal; 45. stonde; 46. gesteld door48. Lydion zwemvogel; op de manier van; 49. raad eens; 51. niet smal; 53. Franse kaas2e prijs55. : Vitesse Travel Cas beschikbaar soort; spil; 56. Zuidamerikaans land; 58. vreemde munt; 60. gedaan en laten gesteld door Frio (afk.); 61. zangstem; 63. schilderij; 65. sprookjesfiguur; 66. militair hoofddeksel; 67. 3e prijs : Iris-cheque t.w.v. € 10,00 voorzetsel; 68. bijbelse naam. VERTICAAL: 28 1. Doelverdediger; 2. zwaardwalvis; 3. muzieknoot; 4. netto; 5. doen voortgroeien

Horizontaal 1 Mohammedaanse bijbel 5 godin van de dageraad 8 experiment 12 roem 13 rijtuigje 16 Engels telwoord 17 maanstand 18 eenheid van elektrische spanning 19 voederbak 21 IJsland (op auto’s) 22 dagvlinder 24 jaarbeurs (Duits) 26 zure appelsoort

28 ernstig 30 ontkenning 31 stad in Frankrijk 32 manier van invoegen van auto’s 35 cricketterm 37 bijwoord 38 uitstapje van een dag; 39 oosterlengte; 40 hoge ambtenaar in het oude Rome 42 bouwmateriaal 45 stonde 46 zwemvogel 48 op de manier van

49 51 53 55 56 58 60 61 63 65 66 67 68

raad eens niet smal Franse kaassoort spil Zuidamerikaans land vreemde munt gedaan en laten (afk.) zangstem schilderij sprookjesfiguur militair hoofddeksel voorzetsel bijbelse naam.

18 pas geoogst 20 voordeel 23 verdriet 25 Amerikaanse stad 27 reiswagen 29 drukte 31 familie- lid 33 Europeaan 34 clown 35 nogmaals 36 bijbelse naam 40 boekanier 41 schop 43 rivier in Duitsland 44 vr. zoogdier

46 eiland van de Nederlandse Antillen 47 om het leven brengen 50 deel van een kachel 51 deel van de vis- vangst voor de bemanning 52 projectieplaatje 54 sneeuwhut 57 Griekse letter 59 Europeaan 62 buisverlichting 64 Frans lidwoord 65 symbool americium.

Vertikaal 1 Doelverdediger 2 zwaardwalvis 3 muzieknoot 4 netto 5 doen voortgroeien op 6 voorvoegsel 7 geslacht 8 gevel 9 onderofficier 10 schattig 11 ornament van bloemen en bladeren 14 boom 15 oppervlaktemaat Oplossing: 35

43

23

59

21

56

18

14

58

Oplossing Puzzel december 2009: VUURWERK Winnaars:1e prijs: mevr. S. Dijkstal, 2e prijs: dhr. A. van Berkel, 3e prijs: mevr. P. van Rijn. Allen van harte gefeliciteerd. 29

DE MEEST ACCURATE NO-CODING GLUCOSEMETER Voor iedereen die insuline gebruikt en regelmatig zelf beslist over zijn of haar behandeling, is er OneTouch® Verio®. Deze bijzondere meter is de meest accurate no-coding glucosemeter en bevat de gepatenteerde OneTouch GlucoFilter™. Die zorgt ervoor dat interfererende stoffen uitgefilterd worden, die door andere meters gemist worden, of stelt het resultaat bij2. Bovendien is OneTouch Verio de meest betrouwbare meter bij glucosewaarden lager dan 4,44 mmol/L, zonder in te boeten op betrouwbaarheid in het hogere glucosegebied1 (waarden ≥ 4,44 mmol/L). Als je zo laag mogelijke waarden nastreeft, weet je misschien hoe belangrijk het is, om voor die lage waarden op je meteruitslag te kunnen vertrouwen. Je wilt namelijk niet te laag komen te zitten, waardoor je een hypo krijgt. Vergelijk het maar met een brandstofmeter in de auto. Als je tank nog meer dan halfvol is, vind je het waarschijnlijk niet erg interessant om te weten hoeveel benzine je nog hebt. Maar als het lampje op het dashboard brandt, omdat je met het laat30

ste restje benzine rijdt, hou je iedere daling nauwlettend in de gaten. OneTouch Verio geeft je daarom het vertrouwen om nog beter beslissingen te nemen over je insulinedosering, dieet en lichaamsbeweging. Zoals je van alle OneTouch glucosemeters gewend bent, is ook OneTouch Verio heel gemakkelijk in het gebruik. Een testtijd van 5 seconden, je hebt heel weinig bloed nodig (0,4 μl), er is achtergrondverlichting en de meter hoeft niet gecodeerd te worden. Bovendien wordt het druppeltje ontzettend snel opgezogen – binnen tienden van seconden. Bel de gratis OneTouch-lijn via 0800 – 022 24 45, mail naar service@onetouch. nl of bezoek onze website www.onetouchverio.nl Uw diabetesverpleegkundige zal u ook alles kunnen vertellen over deze bijzondere glucosemeter. ■

1. In laboratoriumtests vergeleken met andere algemeen verkrijgbare glucosemeters. Data beschikbaar 2. Specifiek met betrekking tot maltose in vergelijking met andere algemeen verkrijgbare glucosemeters.

FYSIOTHERAPEUTEN - DIABETESPROGRAMMA B&W Fysiotherapie Westerpark Hugo de Grootplein 22 1052 KX Amsterdam 020-470 9197 KNGF beweegprogramma’s Diabetes 2 COPD en hartrevalidatie. Sportfysiotherapie en medische training. [email protected] www.benwfysiotherapie.nl Fysiotherapie Elisabeth Wolffstraat KNGF beweegprogramma’s Diabetes 2 Elisabeth Wolffstraat 64-68 1053 TW Amsterdam 020-618 2246 www.fysio-inbeweging.nl 1056 AB Amsterdam Maatschap voor Fysio- en Manuele therapie T. H. de Vries T. H. de Vriesstraat 21 1055 Amsterdam 020-682 4166 [email protected] Medische fitness met diverse groepsbehandelingen (diabetespatiënten, revalidatie, migrantenvrouwen en kinderen met overgewicht) vergoed door de zorgverzekeraars CFF-Centrum voor Fysiotherapie en -training KNGF Beweegprogramma voor diabetes Zie verder onze website Marquette 36 1081 AH Amsterdam-Buitenveldert 020-6445160 www.fysiotherapiecff.nl [email protected] Instituut de Baarsjes KNGF Beweegprogramma Diabetes 2 COPD- en hartrevalidatie Vergoeding zorgverzekeraar mogelijk Surinameplein 40-46 1058 GS Amsterdam Tel. 020-6120899 Mercatorplein 119-121 1057 CA Amsterdam Tel. 020-6123394 TIGRA Amsterdam Trainingsinstituut voor Gezondheid Revalidatie en Arbeid Schipluidenlaan 4 1062 HE Amsterdam 020-612 7326 E-mail: [email protected]

Fysiotherapiepraktijk FysioPlus Oostoever - Sportfysiotherapie en Revalidatie, - Medische Fitness Bonnefantenstraat 8 1064 PN Amsterdam 020-614 5656 [email protected] www.fysioplus.nl Fysiotherapie Nieuw Sloten Beweegprogramma voor groepen en individueel. Vergoed door o. a. AGIS Berlaarstraat 10 1066 PE Amsterdam 020-615 2295 [email protected] www.praktijkfysiotherapie.nl Fysiotherapiepraktijk FysioPlus De Mirandabad - Sportfysiotherapie en Revalidatie - Medische Fitness - Sportief Wandelen en Bewegen op Muziek De Mirandalaan 9 1079 PA Amsterdam 020-642 8073 [email protected] www.fysioplus.nl Veenhoven en Blickman Fysiotherapie Volledig geaccrediteerd door KNGF Stadionweg 63 hs 1077 SC Amsterdam 020-670 1540 www.veenhovenblickman.nl [email protected] Manual Fysion Orthopedische manuele therapie en fysiotherapie Burgerweeshuispad 54 1076 EP Amsterdam Tel 020-6762775 Club West Dr. Meurerlaan 10 1067 SM Amsterdam Tel 020-4116522 Soetendaal Soetendaal 13 1081 BL Amsterdam 020- 6462084 www.manualfysion.nl Fysiotherapie Merlijn Merlijnstraat 20 1055 DE Amsterdam Tel. 020-6822444 [email protected] Oefenruimte in gebouw Podium Mozaïk Bos en Lommerweg 189

31

MAAK KENNIS MET DE Naam: Ellen Versteeg Leeftijd: 73 jaar Hobby’s Vooral tekenen en schilderen, fotograferen, lezen, met vriendinnen op stap gaan en familiebezoek. Mijn familie woont nogal ver weg. Hoe lang heb je diabetes en welk type? Ik heb Type 2 die in Juli 1997 is gediagnosticeerd. Hoe ben je in aanraking gekomen met DVN? Ik werd door een zus van een vriendin geattendeerd op de toenmalige Dippost in het BovenIJ ziekenhuis. Daar ontmoette ik Anneke uit den Boogaard. Wat ik toen helemaal geweldig vond was niet alleen de goede voorlichting die ik kreeg, maar ook dat ik zomaar zonder borg een meter en strips mocht lenen. En dat in Amsterdam! Hoe lang ben je al lid? In ben in het najaar van 1997 lid geworden. Wat betekent DVN specifiek voor jou? Het mooie van de DVN vind ik dat er zoveel voor de mensen met diabetes wordt gedaan. Er is voorlichting, er zijn cursussen, er wordt veel bekendheid gegeven aan diabetes en de nieuwe ontwikkelingen ervan. Vrijwilligers worden goed opgeleid. Kortom er gebeurt wat. Waarom ben je ervaringsdeskundige geworden en wat trekt je daarin aan?

32

Ik kom uit de voorlichtings- en PR wereld. Voorlichten heb k heel lang en heel graag gedaan. Het was voor mij een traktatie om dat nu eens over een ander onderwerp te kunnen doen. Waar ben je ervaringsdeskundige en hoe lang al? Ik behaalde mijn certificaat in de zomer van 1998 en ben daarna aan de slag gegaan. Als eerste liep ik tijdens de opleiding (1997-1998) een soort stage bij Anneke uit den Boogaard in het BovenIJ ziekenhuis. Ik heb daar nog een tijd met haar samengewerkt en heb daar veel geleerd! Vervolgens kreeg ik een eigen post in de Botterstraat in Amsterdam Noord bij een prikpunt van ATAL. Helaas moesten we daar weg, omdat de Thuiszorg het pand helemaal nodig had. Dat was jammer, want die post liep goed. Het leuke daar was dat ik heel wat ex-collega’s met diabetes bij me kreeg. Het leek soms wel een reünie. Samen met Joke Rijnders heb ik gewerkt in het AMC en in Holendrecht en toen zij nog leefde en redelijk gezond was met Tine Roodberger in het OLVG. Vanaf dat moment heb ik het daar alleen gedaan. Jammer genoeg is de post in het OLVG nu nog maar 1 keer in de maand en wel op de vierde donderdag tussen 14.00 en 16.00 uur geopend. Heb je een bepaald specialisatie? Niet specifiek over Diabetes. Als specialisatie zie ik toch wel dat ik goed kan luisteren, mensen op hun gemak kan stellen, hen het onderwerp diabetes uit kan leggen, hun vragen kan beantwoorden en last but not least prettig en goed kan samenwerken met personeel uit het ziekenhuis.■

ERVARINGSDEKUNDIGE Naam: Isoline Guijit-Bouman Leeftijd: 67 jaar Hobby’s: Sporten, muziek, museumbezoek, lezen, lid van de bibliotheek Hoe lang heb je diabetes en welk type? Ik heb zelf geen diabetes, wel andere chronische aandoeningen. Mijn overleden echtgenoot had o.a. diabetes type 2. Hoe ben je in aanraking gekomen met DVN?: Bij de apotheek las ik in het Diabc journaal een interview over het DICA. Drie vrijwilligers vertelden hun verhaal over het vrijwilligerswerk voor het DICA. Er werden tevens nieuwe vrijwilligers gevraagd. Het interview sprak mij dusdanig aan dat ik contact heb gezocht met de toenmalige coördinator van het DICA. Ik vind het erg belangrijk om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen van diabetes. Hoe lang ben je al lid van DVN? Sinds 1995/1996 Wat betekent DVN specifiek voor jou? Als echtgenote sta je toch aan de zijlijn. Je moet niet te bezorgd, maar daarentegen ook wel weer alert zijn. Mijn echtgenoot was erg lastig in te stellen en had veel last van hypo’s en hypers en mede door deze situatie ben ik ervaringsdeskundige geworden. Waarom ben je ervaringsdeskundige geworden en wat trekt je daarin aan?

Zoals al eerder gezegd vind ik het heel belangrijk om zelf op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen en om die te delen met anderen. Wat daar bijkomend ook nog prettig is het lotgenotencontact en hoe zij zelf omgaan met diabetes. Ook door de scholing vanuit de DVN leer je met de aandoening omgaan en zodoende kun je voor lotgenoten iets betekenen. Waar ben je ervaringsdeskundige en hoe lang? Ik ben sinds 1996 ervaringsdeskundige op het DICA. Heb je een bepaalde specialisatie? Op het DICA vinden verschillende activiteiten plaats. O.a. cursussen voor mensen met diabetes en hun familie, we hebben heel veel informatie beschikbaar van DVN en de farmaceutische industrie over diabetes, die worden gebruikt bij activiteiten als lezingen, bij prikacties en informatiebijeenkomsten en op aanvraag. Ik zorg dat de voorraad op peil blijft en er aanvulling komt als er nieuwe uitgaven zijn verschenen. Verder doe ik regelmatig mee met prikacties in de stad. Hiertoe heb ik een speciale opleiding genoten en mag ik zodoende bloed afnemen bij de mensen, uiteraard onder verantwoordelijkheid van de DVN. ■

33

Industriepark Nieuw Walden Nieuw Walden 90 1394 PE Nederhorst den Berg Tel.0294 253 983 Fax 0294 252 457 E-mail [email protected] www.duoform.nl

Een paar zetten vooruit denken.....

Lamineren • Spotlaminaat Kettingformulieren • Pinfeedetiketten Rillen • Slitten • Stansen • Nummeren • Perforeren

UITNODIGING JAARLIJKSE LEDENVERGADERING

Hierbij nodigen wij u uit voor de jaarlijkse ledenvergadering op dinsdag 11 mei 2010, aanvang 19.30 uur op het DICA, 1e Helmersstraat 17 b2, 1054 CX Amsterdam. 1.Opening door de voorzitter van de vergadering. 2. Vaststelling van de agenda, ingekomen en uitgaande stukken en mededelingen. 3. Vaststelling van het verslag van de ledenvergadering van 28 april 2009. 4. Verslag van de afdeling over het jaar 2009 5. Financieel verslag 2009 6. Samengaan afd. Amsterdam en Omstreken en afd. Haarlem en Omstreken. 7. Voorstel nieuw Bestuur Regio Amsterdam Haarlem en Omstreken. Voorzitter: Dr. J. Stork, Secretaris: mevr. Ineke van Koert Penningmeester: Mevr. Els Mandemaker. Als coördinatoren zullen in het bestuur plaats nemen: Dhr. Johan Slof,dhr. Jelle Ferwerda, dhr. Jan Bol, dhr. Harry Jonk voor Amsterdam en mevr. Anita Bleumink en Jan Koster voor Haarlem. Zowel voor werkgebied Amsterdam als Haarlem is er een vacature. Mevr. Leonie Smit heeft zich gedwongen

gezien wegens drukke werkzaamheden haar bestuursfunctie neer te leggen.

8. Presentatie van het activiteitenprogramma 2010 van de Regio Amsterdam Haarlem e.o. 9. Rondvraag. 10. Sluiting van de vergadering om ongeveer 21.00 uur. Wij hopen u op 11 mei a.s. te begroeten. In verband met de voorbereiding en organisatie verzoeken wij u uw komst te melden aan het DICA, telefonisch 020-683 3397 of per e-mail: [email protected]. Met vriendelijke groet, Namens het bestuur van de Diabetesvereniging Nederland, afdeling Amsterdam en omstreken. Ineke van Koert, secretaris NB 1: Genoemde verslagen en statuten kunt u opvragen bij het DICA. NB 2: Na afloop van de vergadering is er gelegenheid om onder het genot van een drankje kennis te maken met de nieuwe en oude bestuursleden, de andere kaderleden en verdere aanwezigen.

35

BIJEENKOMST RECENTE ONTWIKKELINGEN BIJ DIABETES MELLITUS TYPE-1

DVN - Regio Amsterdam Haarlem e.o. Werkgroep Amstelveen e.o. organiseert haar voorjaarsbijeenkomst in samenwerking

met het Ziekenhuis Amstelland.

Lokatie: Ontmoetingsruimte Ziekenhuis Amstelland Laan v.d. Helende Meesters 8, Amstelveen Bereikbaar met sneltram 51 (halte Ouderkerkerlaan ca. 10 min. wandelen) en met de buslijnen 149, 165 en 199

ontwikkelingen bij Diabetes Mellitus Type-1. Ook zal er ruim voldoende gelegenheid zijn om de nodige zaken met betrekking tot diabetes mellitus te bespreken. Info en opgave: DICA Tel. 020-6833397; e-mail [email protected] of Dhr. Jan Bol Tel. 0297-367123, [email protected]

Dr. J.H. de Vries, internist in het Ziekenhuis AMC/UVA is bereid gevonden een voordracht te houden met als onderwerp: recente

Nog geen lid van de DiabetesVereniging Nederland (DVN)? Meld u dan nu aan! (www.dvn.nl / e-mail [email protected] / tel. 033-4630566)

Wanneer: woensdag 21 april 2010 Aanvang: 20.00 uur Toegang: gratis

NIEUWE DIABETES INFORMATIEPOST IN HET AMSTELLAND ZIEKENHUIS AMSTELVEEN Zeer onlangs hebben we in het Amstelland Ziekenhuis in Amstelveen een nieuwe Diabetes Informatie Post mogen openen. We zijn erg blij dat het Amstelland Ziekenhuis ons die mogelijkheid wil verschaffen. Jan Bol, onze vers opgeleide Diabeteservaringsdeskundige, zal er elke vrijdag van 12.30 tot 16.00 uur aanwezig zijn in 36

de centrale hal van het ziekenhuis. U kunt van tevoren een afspraak maken : 0207557118,maar mag ook gewoon binnenlopen. U kunt er voor alle vragen over diabetes terecht, of gewoon om zomaar een praatje te maken. U bent altijd van harte welkom . ■

WIE DOET ER MEE?

GEZOCHT door het Diabetescentrum VUmc voor 2 onderzoeken: 1. Onderzoek naar hartfunctie en – stofwisseling bij mensen met Diabetes Mellitus type 2 en een verminderde hartfunctie U bent 18 jaar of ouder (m/v), U heeft Diabetes Mellitus type 2, U gebruikt voor de Diabetes tabletten, U bent bekend met een verminderde hartfunctie en/of U heeft een hartinfarct doorgemaakt

2. Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor Diabetes Mellitus type 2 U bent 18 jaar of ouder (m/v), U heeft Diabetes Mellitus type 2, U gebruikt voor de Diabetes tabletten en langwerkende insuline (Lantus®)

Voldoet u aan bovenvermelde criteria en bent u geïnteresseerd, belt u ons dan voor meer informatie op 020-4442758 (tijdens kantooruren) of reageert u per email: [email protected] Prof. dr. M. Diamant,

Drs. J.Y. Chen,

internist-endocrinoloog

onderzoeksarts Diabetescentrum

en directeur Diabetescentrum

37

DIABETES INFORMATIEPOSTEN Diabetes Informatie Centrum Amsterdam - DICA Het DlCA is op maandag tot en met vrijdag geopend van 10. 00 tot 15. 00 uur. In de vakantiemaanden en rond de feestdagen worden de openingstijden aangepast. Zie ook de website: www.dvn-amsterdam.nl, 1 e Helmersstraat 17, 1054 CX Amsterdam. Telefoon: 020-683 33 97.

Elke Dinsdag van 9. 00 tot 12. 30 uur. Telefoon: 020-699 0268/06-21563943 Bezetting: André Bhola

Bezetting*: Maandag: Bert uit den Bogaard, Isoline Guijt-Bouman Dinsdag: Jelle Ferwerda Woensdag: Jelle Ferwerda Donderdag: Ineke van Koert Vrijdag: Ineke van Koert

En verder: Geert Appeldorn, tel. : 020-6458475 Jelle Ferwerda, tel. : 020-6187300 Els Mandemaker, tel. : 020-6006721, 20. 00 tot 21. 30 uur Joke Rijnders, tel. : 020-6964390

AMC Elke tweede en vierde woensdag van de maand van 9. 30 tot 12. 00 uur. Gebouw A, 2e etage, tegenover de liften bij de polikliniek Interne Geneeskunde. Bezetting’: Joke Rijnders. In juli en augustus is deze post gesloten! Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Elke 4de donderdag van 14.00 tot 16.00 uur in de Lichtstraat bij P I Bezetting’: Ellen Versteeg VU Ziekenhuis Elke donderdag van 9. 00 tot 12. 00 uur. Polikliniek Oogheelkunde, 2e etage, in de nabijheid van de receptie. Bezetting: Lia Picavet en Han van der Vlugt Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Elke maandag van 13. 30 tot 16. 00 uur bij poli Interne op de 1e etage, in de buurt diabetesverpleegkundigen. Bezetting: Frederiek Hunfeld Preventiepost Anand Joti Welcare - 1 Huisartsenpraktijk van R. A. Blankendal, Bijlmerdreef 659, Amsterdam ZO.

38

Preventiepost Anand Joti Welcare - 2 Bezetting: Andre Bhola Woongroep Anand Joti, Mijehof 1, Amsterdam ZO. Maandag van 9. 00 tot 10. 00 uur Telefoon: 06-2156 3943

Esje Heera, tel. : 020-6950979, maandag tot en met vrijdag: 9. 00 tot 12. 00 uur, Hindoestaans/Nederlands. Ike d’Fonseca, tel. : 020-3371667, woensdag 18. 30 tot 22. 00 uur, Surinaams/Nederlands. Deniz Keklik, tel. : 020-6193931, woensdag 18. 30 tot 20. 30 uur, Turks/Nederlands. Mohamed el Morabit, tel. : 06-55842486, Marokkaans. Vydia Thakoersingh, tel. : 020-6972297, woensdag 16. 00 tot 17. 00 uur, Hindoestaans Raci Topal, tel. : 06-24251472, Turks Bezetting*: Wanneer u op een van de Diabetes Informatieposten een bepaalde persoon wilt spreken, dan is het verstandig van te voren te informeren of de betreffende persoon aanwezig is of zal zijn!

SNEL EN BETROUWBAAR!

VEILIG EN PIJNLOOS PRIKKEN VOOR MENSEN MET DIABETES

Voor meer informatie:

Klantenservice Gratis nummer:

0800 022 54 22

39

Is het meten van uw bloedsuiker voor u ook een hele opgave?

Met OneTouch® Vita™ is het meten van uw bloedglucose heel eenvoudig. U kunt direct aan de slag zonder te coderen. Teststrip inbrengen, bloed aanbrengen en 5 seconden later heeft u het betrouwbaar resultaat al. Weinig gedoe dus, enkel meten en verder niets. De meter is gemakkelijk te bedienen dankzij de grote toetsen en het testresultaat is duidelijk af te lezen. De meter ligt ook goed in de hand en glijdt niet weg door de anti-slip nopjes.

Bel gratis

0800-0222445

www.onetouch.nl

Gewoon duidelijk

NIEUW 02/NOV/08

20:57

5.5 mmol/L