SLUISKIL TUNNEL
Nieuwsbrief Nummer 6 - april 2011
Veiligheid is rode draad Veiligheid verdient meer aandacht in de bouw. Met de aanleg van de Sluiskiltunnel moet daar verandering in komen. De BV KKS wil een voorbeeldproject zijn op het gebied van veiligheid op Europees niveau. Kees-Paul Bosselaar is de veiligheidsdeskundige van het project. Hij vergelijkt de (civiele) bouwwereld met die van de (zware) industrie: “Het aantal ongevallen dat jaarlijks binnen de industrie plaatsvindt, ligt ruim vijf keer zo laag als in de civiele bouw. Veiligheidsinstructies aan de poort, medewerkers die elkaar aanspreken op onveilige situaties en beloningen voor wie goede prestaties levert op het gebied van veiligheid: in de industrie is het de normaalste zaak van de wereld. Medewerkers zijn zich maar al te zeer bewust van de gevaren die op de loer liggen.” Hoe minder hoe beter Per miljoen gewerkte manuren vinden in de industrie maximaal twee verzuimongevallen plaats. Een verzuimongeval is een ongeval dat plaatsvindt op het werk waardoor de medewerker tijdelijk niet kan werken. In de bouwsector ligt het gemiddelde op ongeveer tien verzuimongevallen per miljoen gewerkte uren. “We verwachten1,2 miljoen manuren te maken voor de aanleg van de tunnel”, vertelt Ton Vrijdag, General Manager van de BV KKS. “Ons doel is om geen ongevallen te hebben in ons project en we eisen van onze aannemer dat we in ieder geval beneden de vijf ongevallen per miljoen gewerkte manuren blijven. Uit analyses blijkt dat elk dodelijk ongeval gelijk staat aan 30 verzuimongevallen. En die staan weer voor 30.000 bijna ongevallen. Als je die 30.000 bijna ongevallen kunt voorkomen, wordt de kans op een verzuimongeval of een dodelijk ongeval steeds kleiner.”
Concrete afspraken Ton: “De doelstellingen voor de veiligheid zijn onderdeel van het contract dat we hebben afgesloten met de aannemer. Ook de methodes om het gewenste veiligheidsniveau te halen staan daarin. Daarnaast is er een beloningssysteem. Er zijn dus hele concrete afspraken gemaakt. Veiligheid is natuurlijk in de eerste plaats belangrijk omdat we ongevallen willen voorkomen. Wie veilig werkt, scoort bovendien ook goed op het gebied van projectbeheersing. Denk daarbij aan planning en budgetbeheersing. Veiligheid en kwaliteit gaan hiermee hand in hand.”
Garantie voor de gebruiker Veiligheid is niet alleen belangrijk bij de aanleg, maar ook bij het exploiteren, beheren en gebruik van de Sluiskiltunnel. “De overheid stelt hoge eisen aan de tunnel. Vluchtwegen, ventilatie, elektronica, verlichting; alles moet aan strenge normen voldoen om de veiligheid van de gebruiker te garanderen. Daarnaast bouwen we de tunnel zo, dat hij straks ook veilig te onderhouden is. Veiligheid vormt dus de rode draad bij zowel de aanleg als het verdere gebruik van de tunnel”, besluit Kees-Paul.
Kijk voor meer informatie op onze vernieuwde website:
www.sluiskiltunnel.nl
Niet straffen maar belonen De aanleg van de Sluiskiltunnel moet veilig gebeuren. De BV KKS zet hiervoor een bijzonder concept in. De aannemer is verantwoordelijk voor de veiligheid op de werkvloer. Om de medewerkers te stimuleren, belonen wij mensen die bijzonder presteren op het gebied van veiligheid. Op individueel niveau kan een medewerker bijvoorbeeld een paar honderd euro extra verdienen. En de onderaannemers kunnen ‘aannemer van de maand’ worden en zo bijvoorbeeld een personeelsuitje verdienen. De engineers zullen op het bouwterrein controleren en medewerkers aanspreken. Daarnaast krijgt iedereen die het bouwterrein betreedt een veiligheidsinstructie. Op die manier willen we het veiligheidsbewustzijn vergroten. Meer belonen en minder straffen. In de industrie werkt het, dus waarom hier niet!
Verleggen van kabels en leidingen
De Kanaalzone Straks nog aantrekkelijker
Presteren onder druk De eerste spa is de grond ingegaan op het bouwterrein. Niet voor het graven van een tunnel, maar voor het verleggen van kabels en leidingen. Rinie van Hoof gaat over het ‘pipeline beheer’ bij Dow. Hij was nauw betrokken bij het aanpassen van het leidingenwerk van Dow en Shell. Een ingewikkelde klus! Voordat de aanleg van de tunnel en de bijbehorende wegen kan beginnen, moeten de kabels en leidingen van verschillende bedrijven verlegd worden. Zo liggen er kabels op de plek waar de tunnelboor de grond in gaat. Zonder aanpassingen komen de kabels en leidingen bloot te liggen. Gas-, water- en energieleidingen van Delta, leidingen met ethyleen van Dow, dataverkeer van KPN; een kleine greep uit de in totaal 60 leidingen en kabels die het tracé kruisen.
Hoge druk Dow is één van de twaalf beheerders van de kabels en leidingen. Rinie: “In februari zijn we begonnen met het verleggen van onze twee leidingen. De leiding van Shell lag 60 centimeter naast die van ons. Op verzoek van Shell heb ik die ook onder mijn hoede genomen. Dow maakt plastics van ethyleen. Een restproduct van dat proces gaat via de leidingen naar fabrieken in Antwerpen en Duitsland die het verder verwerken. De leiding staat onder een druk van 100 bar. De ethyleen kan daardoor niet op een andere manier vervoerd worden. Vervoer over de weg zou veel te gevaarlijk zijn. Transport via leidingen is veilig. De hoge druk is uiteraard iets waarmee we bij het verleggen van de leidingen rekening houden. Veilig werken staat immers voorop!”
Nieuwe website De nieuwe website is online! Na jaren van voorbereiding is de start van de bouw een belangrijke nieuwe fase in het project. Bij zo’n nieuwe fase hoort ook een andere manier van communiceren. We willen u volop mogelijkheden bieden om de bouw straks actief te volgen. In het ‘echt’ via bijvoorbeeld een uitkijkpunt, maar ook ‘online’ via een webcam, foto’s en filmpjes. De oude website is daarom op de schop gegaan. Op onze nieuwe site vindt u informatie over het project, het bedrijf en de omgeving. Ook kunt u foto’s, video’s en een 3D animatie bekijken waarop het toekomstige tracé staat weergegeven.
Nieuwsgierig? Kijk dan op www.sluiskiltunnel.nl of gebruik de QR-code.
Goede voorbereiding “Het verleggen van de ethyleenleiding vergt veel voorbereidingstijd”, legt Rinie uit: “De leidingen liggen onder het spoor en de N61. Prorail, de eigenaar van het spoor, stelt uiteraard eisen aan de nieuwe plek van de leiding, net als Rijkswaterstaat. Zij willen geen risico voor hun spoor en wegen. Bovendien kan de leiding niet zomaar uit bedrijf genomen worden. Dat kan alleen als de fabriek die de ethyleen produceert, stil ligt voor onderhoudswerkzaamheden. Die vinden maar af en toe plaats. Goede planning en afstemming met alle partijen is dus noodzakelijk.” Einde oefening “De oude leiding lag 1,5 meter diep, de nieuwe op het diepste punt wel 30 meter. De plek is hetzelfde gebleven, de leidingen liggen alleen een stuk dieper. In februari zijn we gestart, de leiding is toen één dag uit bedrijf geweest. Half april is alles klaar. De oude leidingen zijn dan verwijderd of gevuld met beton. Een persoonlijke noot: na dit project ga ik met pensioen. Een mooie afronding van mijn carrière!”
Informatiecentrum opent deuren in september
Zie, hoor, ruik en voel! Begin september opent het informatiecentrum voor de Sluiskiltunnel zijn deuren. Op een paar honderd meter van het bouwterrein, zodat bezoekers van heel dichtbij de aanleg van de tunnel kunnen volgen. Het geluid van de machines, de mensen die aan het werk zijn, de lucht die er hangt; wie straks over het bouwterrein loopt, proeft de bijzondere sfeer en voelt de energie. Hier gebeurt het! Een bezoek aan het bouwterrein zelf is met het oog op de veiligheid niet voor iedereen weggelegd. Om toch zoveel mogelijk mensen de bouw te laten ervaren, komt er een informatiecentrum aan de rand van het werkterrein, vlakbij de directiekeet. Vanaf het centrum wandelen bezoekers langs het bouwterrein naar een uitkijktoren. Die toren biedt uitzicht op de plek waar de boor de grond in gaat. Het centrum krijgt een tentoonstelling over de aanleg van de tunnel en een filmzaaltje. Door de combinatie van informatie, vermaak en de locatie kunt u zelf de bouw beleven!
Bouwrijp maken bouwterrein
(bijna) Klaar voor het grote werk Na de zomer start de daadwerkelijke aanleg van de tunnel! Om straks vlot te kunnen bouwen, is de aannemer druk met het bouwrijp maken van het werkterrein. Een flinke klus waar Paul van Laviere, Assistent Manager Techniek, zijn handen vol aan heeft. Het verleggen van de kabels en leidingen was het eerste werk dat voor de buitenwereld zichtbaar was. Maar er gebeurt meer. Paul: “Om te beginnen gaan we de Koegorsstraat tijdelijk verleggen. De grond waar de nieuwe weg komt, wordt straks flink belast door het verkeer. We storten daar hopen zand, zodat de grond kan inklinken. Verder vindt er nog archeologisch onderzoek plaats in de Koegorspolder.” Te allen tijde bereikbaar “De Koegorsstraat loopt op de plek waar straks de tunnel komt te liggen. Er zijn bovendien veel bedrijven gevestigd die bereikbaar moeten blijven, waaronder de brandweer. Die moet uiteraard te allen tijde kunnen uitrukken. Een belangrijke route dus. De verkeersdrukte neemt straks toe door het bouwverkeer. Fietsers gaan nu over dezelfde weg als de automobilisten. Bij het verleggen van de weg maken we een apart fietspad zodat het wegverkeer en de fietsers gescheiden zijn. Wel zo veilig! Als de tunnel klaar is, komt de Koegorsstraat weer op zijn oude plek, over de tunnel.”
Archeologische vondst Archeologisch onderzoek gebeurt standaard bij de aanleg van een nieuw tracé. Ook voor de Sluiskiltunnel vindt onderzoek plaats. “Tijdens eerder onderzoek zijn vuursteensplinters gevonden”, vertelt Paul. “Dit kan erop duiden dat in het stenen tijdperk jagers hun kamp hier opsloegen. Naar aanleiding van die vondst doen we nader onderzoek; dat loopt op dit moment nog.” Compensatie “Verder is het nodig bomen te kappen om ruimte te maken voor het bouwterrein.
Zonde van de bomen, maar voor de aanleg van de tunnel is een ‘landschapsplan’ opgesteld. Hierin staat onder andere hoe we de natuur compenseren voor onze werkzaamheden. In de zomer starten we met het grote werk. Dan leggen we de tijdelijke wegen aan op het bouwterrein en plaatsen we hekken. Het zal voor de buitenwereld steeds duidelijker worden dat we aan de slag gaan. Ook binnen de organisatie voel je de spanning toenemen. Iedereen kijkt ernaar uit!”
Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht
Krachtenbundeling vergunningaanvraag Het verplaatsen van een sloot, maken van een uitrit, kappen van een boom of werken aan de weg; voor veel activiteiten voor de aanleg van de Sluiskiltunnel moet de organisatie een vergunning aanvragen. Zo’n 120 in totaal. Roel van der Woude van aannemer BAM-TBI (CBT), vraagt de vergunningen aan. Han de Groot, van de gemeente Terneuzen, behandelt de aanvragen. De vergunningaanvraag valt onder de Wabo, wat is dat? Roel: “De Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht, van kracht sinds 1 oktober 2010. Alles wat te maken heeft met de omgeving, valt daaronder. Vroeger moesten we voor elk onderdeel een losse vergunning aanvragen bij verschillende partijen. Nu bundelen we de aanvragen en dienen alles in bij één partij, bij Han in dit geval.” Han: “Klopt. Bij een groot project als dit, gebeurt er veel in de omgeving. Denk alleen maar aan het inrichten van het bouwterrein. Die omgeving valt onder de verantwoordelijkheid van verschillende overheden: de provincie, het waterschap en de gemeente. Zij zijn allemaal ‘het Bevoegd Gezag’. De vergunningen worden nu ingediend bij het Bevoegd Gezag dat het meest betrokken is bij het project. In dit geval is dat de gemeente Terneuzen. Namens de gemeente zorg ik voor de afstemming met de andere overheden, als het gaat om vergunningen die deel uitmaken van de Wabo.” Hoe ziet het traject van zo’n vergunningaanvraag eruit? Roel: “Om het project zo soepel mogelijk te laten verlopen, zitten we al in een vroeg stadium met alle betrokken partijen om tafel. Denk aan de verschillende overheden en landeigenaren. We vertellen wat onze plannen zijn, zodat zij kunnen aangeven wat mogelijke knelpunten zijn. Zo kunnen we daar in de aanvraag al rekening mee houden. Als het goed is, zitten er in de aanvragen weinig verrassingen.” Han: “Omdat het project zo groot is, wordt de aanvraag door de aanvrager in verschillende onderdelen opgeknipt. Een deel van de vergunningen komt later. Tijdens het bouwen zal de aannemer nog bepaalde zaken verder ontwikkelen. Zo is wel bekend waar er bijvoorbeeld een viaduct komt te liggen. Maar hoe die er precies uit komt te zien weten we nog niet. Het zou niet efficiënt zijn om alles al in één keer te doen. Dan kun je geen gebruik maken van voortschrijdend inzicht en nieuwe technieken. Om welke delen gaat het? Roel: “Je kunt ze grofweg opdelen in watervergunningen, vergunningen voor het werken aan wegen, vergunningen die te maken hebben met flora en fauna en natuurlijk de bouwvergunning zelf.” Han: “Een deel van die vergunningen staat op zichzelf, maar een groot deel haakt aan bij andere vergunningen. Het eerste deel kan al ingediend worden. De vergunningen die raakvlakken hebben met andere vergunningen, komen later.” Hoe bevalt het werken met de Wabo? Roel: “Het is natuurlijk een complex project. Doordat we met een nieuwe wet te maken hebben, is het af en toe zoeken hoe alles werkt.” Han: “De eerste bulk aan vergunningen verwachten we april/mei, de rest komt later. De bereidheid van alle partijen is groot, dus dat werkt prettig. We overleggen elke maand om alles goed af te stemmen. Ik heb er alle vertrouwen in dat we er wel uitkomen!”
De omgeving in kaart Planning
bouwbord
Werkterreinen Nieuwe beplanting Water Brug
Verleggen kabels en leidingen
begin 2011
midden 2011
Inrichten werkterrein
eind 2012
Start opbouw tunnelboormachine
begin 2013
Start boorproces
Bebouwing
N62
Tunnel Wegen Spoorweg
N61 begin 2014
Einde boorproces
medio 2015
Opening Sluiskiltunnel
nieuwe aansluiting
bouwbord Zevenaarviaduct
N62
U bent van harte welkom! 26 mei: inloopavond in ’t Meulengat
Heeft u vragen over de Sluiskiltunnel of onze bouwplannen? Of wilt u de 3D animatie waarop de toekomstige situatie te zien is in het groot bewonderen,of bent u gewoon nieuwsgierig naar de stand van zaken? Dan bent u van harte welkom tijdens onze inloopavond in ’t Meulengat in Sluiskil op donderdagavond 26 mei a.s. vanaf 19.00 uur Goed contact met onze ‘buren’ vinden wij erg belangrijk. We praten dan ook graag met u over het project en houden u met informatieavonden, deze nieuwsbrief, Twitter en de website zo goed mogelijk op de hoogte van de voortgang rond de aanleg van de Sluiskiltunnel. Komt u ook op 26 mei? Dan hoort u over de laatste ontwikkelingen rond het project. Meer informatie over het programma en de tijden vindt u op www.sluiskiltunnel.nl. Het adres van ’t Meulengat is Sint Elisabethlaan 49 in Sluiskil. Volg ons op Twitter via @Sluiskiltunnel.
SLUISKIL TUNNEL
uzen - Terne t n e G l Kanaa
bouwbord
INFOCENTRUM
Uitkijkpunt
Tijdelijke omlegging fietspad Koegorsstraat
SSpoorweg Sp poorw poorw rweg rw weg eg
bouwbord
Plaatsing bouwbord
Hier wordt gewerkt!
Bij zo’n groots infrastructureel project als de aanleg van de Sluiskiltunnel kan een bord langs de weg niet ontbreken. Op 29 april a.s. onthult de gedeputeerde van verkeer en vervoer van de Provincie Zeeland een bouwbord voor de Sluiskiltunnel. Het bord komt aan de Haarmanweg te staan in de bocht vlak voor brug. In totaal worden vier borden geplaatst. Die geven aan wat er gebouwd gaat worden, door wie, hoe lang de werken duren en waar mensen terecht kunnen voor meer informatie. Hoewel de officiële start van de bouw pas later plaatsvindt, worden de borden toch alvast neergezet. Een mijlpaal!
Wat betekent de komst van de Sluiskiltunnel voor u? De brug bij Sluiskil over het Kanaal van Gent naar Terneuzen staat circa vijf uur per dag open. Per etmaal gaat de brug 23 keer open, zo’n 13 minuten per keer. De brugopeningen vormen een belangrijk knelpunt in de hoofdinfrastructuur van het wegverkeer in ZeeuwsVlaanderen. Wat levert de Sluiskiltunnel u straks op? Wij vroegen het een aantal passanten die stonden te wachten voor de brug.
Marian van der Zanden uit Philippine, fietser
Johan van Aert uit Wouw, automobilist “Ik werk als vertegenwoordiger bij Hilti. Dat is een producent van boormachines. Voor mijn werk bezoek ik aannemers en staal- en metaalbedrijven. Mijn werkgebied is Zeeland en ik kom veel in ZeeuwsVlaanderen. Als ik niet hoef te wachten voor de brug, scheelt me dat al gauw 20 minuten. Dat betekent dat ik twee extra klanten per dag kan bezoeken. Een tunnel levert mij dus veel winst op. Dat zie je nu ook al in Middelburg met de N57. Nu het aquaduct klaar is, scheelt me dat ook een half uur. Extra klanten en sneller thuis, dat is toch mooi meegenomen!”
Pieter de Jonge, vrachtwagenchauffeur “Dat zou een enorme vooruitgang zijn! Negen van de tien keer dat ik over de brug moet, staat hij open. Ik werk voor transportbedrijf Gebr. Van de Wege en rij met steen en puin in Zeeuws-Vlaanderen. Zo’n zes à zeven keer per dag sta ik voor de brug. Als de tunnel er ligt, kan ik doorrijden. Dat scheelt een paar uur op een dag. Dan kan ik toch al gauw drie extra ritten rijden. Voor het bedrijfsleven is de komst van de brug dus pure winst.”
“De komst van de Sluiskiltunnel vind ik prima, hartstikke makkelijk als die er straks ligt! Ik sta regelmatig voor de brug te wachten. Mijn man en zoon werken in Terneuzen en Axel, zij staan hier dus ook best vaak met de auto. Er zijn natuurlijk bloktijden waarop je over de brug kunt. Maar meestal is het dan zo druk dat je alsnog vaststaat. Ik fiets zo’n vier à vijf keer per week over de brug. Voor boodschappen of om mijn schoonouders in Kloosterzande te bezoeken. Die 20 minuten wachten horen bij het ritje. Ik vind het eigenlijk niet zo erg, ik ben er al zo aan gewend.”
52742
Het begin is in zicht!
Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van de BV KKS. “Achter de schermen werken we al jaren aan de voorbereiding. Maar nu wordt het ook voor de buitenwereld zichtbaar: de bouw van de Sluiskiltunnel gaat bijna beginnen! De eerste werkzaamheden zijn inmiddels gestart, zodat we eind 2012 echt kunnen gaan boren. Het begin is in zicht en ik heb er zin in”, zegt Tin Buis, de enthousiaste directeur van de BV KKS. “Zo’n 100 medewerkers zijn momenteel betrokken bij de voorbereiding van de bouw. 70 man (en vrouw!) bij de aannemer en zo’n 30 bij de BV KKS. De aannemer is druk met het ontwerpen van de tunnel. Voor de aanbesteding van het project hebben we een grove schets gemaakt. Op basis daarvan brachten aannemers offerte uit en deden voorstellen voor een definitief ontwerp van de tunnel. Nu de keuze is gevallen op CBT, de Combinatie BAM-TBI, werken zij hun ontwerp gedetailleerd uit. Hierbij kom je allerlei nieuwe vraagstukken tegen. Hoe komt de tunnelinrit aan de oostkant van het kanaal er uit te zien bijvoorbeeld? Die plek wordt niet alleen tunnelingang, maar straks gaat daar ook de boor de grond in. Die tunnelingang doet dus ook dienst als afzetconstructie en moet daarom zwaarder zijn dan aan de kant waar de machine weer boven de grond komt.” Veel ervaring “Er zit volop kennis bij alle betrokken partijen. Zowel de BV KKS als CBT hebben veel ervaring in tunnelbouw, deels opgedaan bij de aanleg van de Westerscheldetunnel. Maar inmiddels heeft de techniek niet stilgestaan. De aannemer werkt met partijen die volledig op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen. Zo heeft BAM de Hubertustunnel in Den Haag aangelegd,
onder andere in samenwerking met Wayss & Freytag, die wij nu ook inschakelen. Wayss & Freitag is betrokken bij talrijke projecten in Europa waarbij tunnels aangelegd worden. Zij doen daardoor voortdurend nieuwe kennis en ervaring op.” Tunnelboormachine “Een ander actueel vraagstuk is de tunnelboormachine. Die moet de aannemer nog bestellen. Waaraan moet die voldoen? Hoe kan de machine zo worden ontworpen dat die een optimale prestatie levert? Daarnaast wordt binnenkort het terrein bouwrijp gemaakt; de eerste kabels en leidingen van Dow en Shell zijn verlegd en het ontwerp van de wegen is bijna klaar. Hoe komt een bocht er precies uit te zien? En wat voor viaduct maken we? Volop werk dus voordat het echte boren kan starten begin 2013!” “Ik vind het altijd indrukwekkend als de bouw van zo’n groot project van start gaat. Als de hekken geplaatst zijn, de graafmachines werken en vrachtauto’s af en aan rijden, en je de omgeving ziet veranderen!”
SLUISKIL TUNNEL Hughersluys 37, 4536 HM Terneuzen, telefoonnummer: 0115-647657 Realisatie Lievens Communicatie, Middelburg Concept en grafische productie Claerhout nv Communicatiehuis, Gent Fotografie Christophe vander Eecken Ton Stanowicki Combinatie BAM-TBI Sky Pictures Fotografie Studio Raven Druk Drukkerij Bareman, Terneuzen
Nieuw Volg de Sluiskiltunnel nu ook op Twitter via @Sluiskiltunnel
