De rode draad doortrekken

De rode draad doortrekken EEN UITNODIGING VOOR EEN GEÏNTEGREERD NOORD-ZUID BELEID IN DE GEMEENTE OVERPELT 2013-2018

Aangeboden aan alle politieke partijen van Overpelt

1.

Inleiding

Op het eerste zicht kan je denken dat de lokale gemeentepolitiek zich ver afhoudt van de problemen van het Zuiden. Dat klopt echter niet. Elementen als aankoopgedrag, verkeer, cultuurbeleid, jeugdwerk, … hebben wel degelijk een band met – of invloed op – het Zuiden. Het lokale bestuursniveau staat bovendien het dichtst bij de bevolking en is daarom is ook het best geplaatst om samen met haar burgers werk te maken van een meer rechtvaardige wereld. 11.11.11, de koepel van de Noord-Zuidbeweging in Vlaanderen, vraagt dat de gemeenten het goede voorbeeld geven. Dat kunnen ze doen door : -

Te kiezen voor een duurzaam beleid dat getuigt van solidariteit met het Zuiden. De inwoners te sensibiliseren rond de Noord-Zuidproblematiek. Gezamenlijke projecten rond Noord-Zuidbeleid en duurzame ontwikkeling te ondersteunen.

In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen 2012 brengt de Overpeltse derdewereldraad via dit memorandum haar eisen voor een goed lokaal Noord-Zuidbeleid naar voor. Wij zijn er dan ook van overtuigd dat de gemeente Overpelt – indien zij bereid is de huidige inspanningen minimaal verder te zetten – een belangrijke steen kan bijdragen tot meer rechtvaardige Noord-Zuidverhoudingen.

2.

De toekomst : algemene verwachtingen

2.1. Visie De belangrijkste doelstelling van de derde wereldbeweging blijft het wereldwijd bannen van de armoede en de uitsluiting en de uitbuiting van mensen en groepen. Ondanks het feit dat er vooruitgang geboekt is op vlak van menselijke ontwikkeling, zeker in de basisbehoeften zoals onderwijs en gezondheidszorg, is de situatie van de allerarmsten er sterk op verslechterd. De kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter. De globalisering schept een wereldjungle waarop de nationale overheden geen antwoord meer kunnen bieden. De vrije markt heeft te veel vrij spel. Dat vrij spel vergroot de economische marginalisatie van - en armoede in - vele landen en hele bevolkingsgroepen. De ervaring leert ons dat de traditionele NGO-ontwikkelingssamenwerking, d.w.z. steun aan partners in het Zuiden, slechts van relatief belang is voor de ontwikkeling van een land of een regio. De betekenis van deze ontwikkelingssamenwerking houdt rechtstreeks verband met de mate waarin de mensen in de derde wereld zelf initiatiefnemer en uitvoerder zijn én met hun organisaties goed geïntegreerd zijn in plaatselijke maatschappelijke veranderingsprocessen. Naast de klassieke ontwikkelingssamenwerking zoekt de derde wereldbeweging naar nieuwe vormen van internationale samenwerking die gericht zijn op de aanpak van de globale problemen en op duurzame oplossingen voor onze gemeenschappelijke toekomst. Nieuwe actiemodellen en samenwerking met andere actoren zijn daarin de sleutelwoorden. Het ontstaan van internationale coalities die trachten te wegen op de spelregels van internationale handel, duurzame ontwikkeling, sociale en economische mensenrechten, … is een duidelijk aanwijzing van veranderingen in de solidariteitsbeweging. Internationale samenwerking in een geglobaliseerde wereld vraagt ook om nieuwe vormen van educatie en acties voor draagvlakverbreding. We leven letterlijk in een ruimteschip. Dat is een kwetsbare situatie waarin de grote problemen van armoede, oorlog en milieuverontreiniging gevolgen hebben voor alle bewoners van dat ruimteschip. Wereldwijde solidariteit is de sociale kracht of energie die wij kunnen mobiliseren voor verandering. Om die dynamiek te blijven mobiliseren moet de derde wereldbeweging uitbreken. Grenzen zijn van de oude tijd. Lokale mensen en groepen in het Noorden werken in respect samen met lokale mensen en groepen in het Zuiden. Lokale groepen uit de derde wereldbeweging zoeken contacten met andere groepen om actiegericht of themagericht samen te werken. De analyse, de acties, de eisen, de contacten worden gebracht op de plaatsen waar mensen samenkomen en worden verbonden met het eigen leven van de mensen hier.

In de geglobaliseerde wereld neemt de kloof tussen arm en rijk sterk toe. Wereldwijde solidariteit kan zorgen voor een wereldwijde politieke beweging in de richting van een herverdeling. Om die solidariteit te voeden moeten er contacten zijn tussen de mensen, moet het verhaal van de kloof verteld worden én moeten er verbanden gelegd worden met het eigen leven. De millenniumdoelstellingen zijn hiervoor een goed aanknopingspunt.

2.2. Algemene visie op eigen opdracht van een gemeente Wij verwachten dat het gemeentebestuur verder wil bouwen aan een goed Noord-Zuidbeleid. Dat beleid moet mogelijk maken dat de burgers die zich inzetten voor deze thema's zich gesteund weten. Een goed Noord-Zuidbeleid betekent :    

Een algemeen gemeentelijk beleid dat Zuidvriendelijk is en prioriteit geeft aan elementen als armoedebestrijding, diversiteit, duurzame ontwikkeling, … Een algemeen gemeentelijk beleid dat voorrang geeft aan eerlijke handelsrelaties, ook in de eigen contracten en dat ethisch wil omgaan met de beschikbare middelen. De werking van de derdewereldraad mogelijk maken. De derdewereldraad ernstig nemen door o.a. rekening te houden met haar adviezen.

De derdewereldraad zal met de haar toegewezen middelen verder werk maken van :     

Informatie en vorming via de werkgroep Think Global Act Local, waarbij speciale aandacht zal gegeven worden in het bereiken van diverse doelgroepen. Samenwerking met verschillende actoren binnen de derdewereldraad en andere socio-culturele verenigingen. Politieke acties rond thema’s van 11.11.11, de koepel van de Vlaamse Noord-zuidbeweging. Financiële ondersteuning van projecten die gelinkt zijn aan de organisaties vertegenwoordigd in de derdewereldraad. Contacten tussen mensen uit het noorden en mensen uit het Zuiden bewerkstelligen.

Wij willen onze huidige werking dan ook bestendigen. De bovenstaande uitdagingen zijn daarbij een inspiratie. De sterkte van onze werking zit in de grote inzet van vrijwilligers en het vlotte samenspel met de gemeentelijke ambtenaar en de schepen voor ontwikkelingssamenwerking. Daarnaast waren er nooit zorgen over de middelen. Wij willen dat uiteraard zo houden.

Een goed en geloofwaardig Noord-Zuidbeleid vraagt initiatieven om de kloof tussen rijk en arm in Noord en Zuid te helpen dichten. Het bereiken van de millenniumdoelstellingen is hierbij het strikte minimum. Een goed gemeentelijk Noord-Zuidbeleid maakt het de vrijwilligers mogelijk om zich in te zetten voor deze problematiek. De derdewereldraad denkt dat de huidige werking verder gezet kan worden, maar wil nieuwe initiatieven en doelgroepen zeker niet uitsluiten.

3.

Concreet

3.1. Een schepen Wat verwachten we van de schepen :  

 

Een sterke persoonlijke motivatie voor deze materie. Haar/zijn functie zien als een signaal naar de bevolking en een een hefboom om in het gemeentebestuur en in het verenigingsleven het Noord-Zuidthema onder de aandacht te brengen. Een eigen beleidsnota of een discussie over onze beleidsnota, nadien gevolgd door een jaarlijkse actualisering en terugkoppeling naar de derdewereldraad. Een regelmatige dialoog met de gemeenteraad.

Een gemotiveerde schepen met een goede beleidsnota die erover waakt dat alle aspecten van het gemeentelijk beleid in harmonie zijn met de doelstellingen van ontwikkelingssamenwerking.

3.2. Ambtelijke ondersteuning In Overpelt hebben we – tot ieders tevredenheid – tijdens de voorbije legislatuur kunnen rekenen op de ondersteuning van een gemotiveerde ambtenaar met een uitgebreid takenpakket wat betreft de organisatie van Noord-Zuidinitiatieven. Om de vele initiatieven die er genomen worden te doen slagen, is deze ambtelijke ondersteuning broodnodig. We hopen dan ook op een blijvende vrijstelling van de gemeentelijke ambtenaar om deze taken waar te nemen. Wat verwachten we voor de komende periode :     

Behoud en uitbreiding van de administratieve ondersteuning naar behoefte van de derdewereldraad. Het actief opvolgen en ondersteunen van de initiatieven die vertrekken vanuit de werkgroep Think Global Act Local. Het betrekken en informeren van de andere gemeentelijke ambtenaren, zodat duurzaamheid en ontwikkelingssamenwerking transversale thema’s worden. Het blijven uitwerken en ondersteunen van de gemeentelijke activiteiten in het kader van 11.11.11. De voorbereiding van programma's voor bepaalde doelgroepen.

Een gedreven ambtenaar, die minimaal 50% vrijgesteld blijft, het behouden van de werkingsmiddelen en desnoods een uitbreiding ervan.

3.3. Budget Naast morele, logistieke en personele ondersteuning moet een beleid ook een financiële onderbouw hebben. De 0,7% voor ontwikkelingssamenwerking – die de gemeente momenteel hanteert – heeft een grote symboolwaarde. Het geeft aan dat de overheid zich werkelijk engageert in het streven naar een meer rechtvaardige wereldverhouding. We verwachten dat we jaarlijks een duidelijk zicht behouden op het budget en besteding ervan. De huidige situatie waarbij de gemeente een – door de derdewereldraad aangeleverde – verdeelsleutel hanteert voor de besteding van de gelden voor ontwikkelingssamenwerking werkt uitstekend en kan dus behouden blijven.

Een blijvend en transparant budget voor ontwikkelingssamenwerking met een minimum van 0,7%.

3.4. Steun aan partners in het Zuiden. De steun aan partners in het Zuiden geeft het gemeentebestuur hoofdzakelijk aan projecten en programma's die de lidorganisaties van de derdewereldraad indienen. Deze werkwijze kan behouden blijven. Uitgaven voor noodhulp moeten bovenop het budget voor structurele ontwikkelingssamenwerking komen. Hiervoor wordt een duidelijk afgebakend budget voorzien. De gemeente kan in het kader van noodsituaties ook bijkomende acties opzetten en haar inwoners op die manier oproepen tot solidariteit.

We werken aan structurele samenwerking en streven naar een echt partnerschap. Het bestaande budget voor noodhulp moet zeker behouden blijven.

3.5. De gemeentelijke derdewereldraad en de educatieve werkgroep Think Global Act Local Het verleden heeft bewezen dat het samenbrengen van mensen die in de gemeente actief willen zijn op vlak van internationale samenwerking, een bijkomende dynamiek geeft. Binnen deze werkgroep worden méér educatieve activiteiten, over de muurtjes van bestaande NGO’s heen georganiseerd. Dit werkt draagvlakversterkend én is dynamiserend om ook jongeren bij het thema te betrekken. Wij denken dat deze werkwijze moet behouden blijven. Naast de inzet van vrijwilligers heeft de derdewereldraad blijvend nood aan logistieke, administratieve, financiële en inhoudelijke ondersteuning.

Vrijwilligers kunnen met de nodige ondersteuning voor een extra dynamiek zorgen. De derdewereldraad is hiervoor een goed forum en draaischijf. De educatieve werkgroep Think Global Act Local werkt hierbij versterkend. Wij willen onze rol hierin verder bevestigen.

3.6. Educatieve opdrachten in een geïntegreerde aanpak.. De educatie-opdracht is veruit de belangrijkste. Een lokaal bestuur staat immers het dichtst bij de bevolking en kan daardoor sneller en beter brede bevolkingsgroepen bereiken. De huidige educatieve werking van de werkgroep TGAL telt heel wat sterke momenten : Verhalen onder de boom, Mundopelt, de wereldquiz, sensibilisatie rond de 11.11.11-campagne, infoavonden NoordZuid, … Stuk voor stuk voorbeelden van hoe je via een geïntegreerde aanpak Noord-Zuidthema’s bij de mensen in hun eigen leefomgeving kan brengen. Maar sensibilisatie is er nooit genoeg. Deze weg moet verder bewandeld worden. De Overpeltse derdewereldraad blijft zoeken naar mogelijkheden om een brede solidariteitsbeweging te krijgen ten aanzien van alle armen, in het Noorden zowel als in het Zuiden. Contacten met de Vierde Wereldbeweging, het asielcentrum Valkenhof, het plaatselijke voedselteam, de milieu- en andere organisaties, ... zullen nodig zijn en vragen extra contacten, communicatie en overleg. Succesvolle voorbeelden van deze samenwerking zijn de Week van de Smaak, de Nacht van de Duisternis, de Fairtrade kledingbeurs, een kookavond met KVLV, … •

Etnisch-culturele minderheden – Diversiteit promoten binnen het eigen personeel, voorbeeldfunctie voor bedrijven. – Opvangbeleid zonder repressie naar mensen zonder papieren. – Communicatiebeleid naar de burger, ontkrachten van vooroordelen. – Sensibilisatie en ondersteunen van concrete acties.

•

Kiezen voor Eerlijke handel – Het steunen van eerlijke handel betekent een essentiële steun voor derde wereldlanden. Eerlijke handelsproducten garanderen immers een gezonde werkomgeving, verantwoorde arbeidsomstandigheden en een rechtvaardig loon voor arbeiders in Noord en Zuid. – Onze gemeente is en blijft een Fairtradegemeente. Werken aan de aankoop en promotie van eerlijke handelsproducten staat hoog in het vaandel. – De gemeente zorgt ervoor dat kledij die wordt aangekocht voor het gemeentepersoneel gemaakt is in mens- en milieuvriendelijke omstandigheden. Door arbeidsnormen op te nemen in bestekken voor kledij kunnen zij druk zetten op leveranciers.

•

Werken aan duurzame ontwikkeling met het voeren van een grondig klimaatbeleid (i.s.m. de milieuraad). – De aanpak van het eigen energieverbruik en ander gebruik van duurzame grondstoffen (o.a. aan de hand van de Ecoscan). – De promotie van deze aanpak naar de inwoners van Overpelt.

•

Duurzaamheid vertaalt zich ook in het ethisch beleggen. – De gemeente kan een voorbeeldfunctie opnemen als het gaat om duurzaam sparen (o.a. de belegging in pensioenfondsen)

Besluit Wij hopen dat de samenwerking met het gemeentebestuur op het bestaande elan kan doorgaan. De uitdaging is er de laatste jaren niet minder om geworden. Wij doen verder want gedachten en gevoelens van solidariteit zijn de hoop voor elke samenleving. Wij willen met de hulp van het gemeentebestuur graag onze bijdrage daartoe leveren.

Namens de Overpeltse derdewereldraad