Dialoog met de markt. J A A R b e r i c h t

JAARbericht 2006

JAARbericht 2006

Dialoog met de markt

Dialoog met de markt

Naast dit jaarbericht publiceert Strukton een jaarverslag 2006, waarin de jaarrekening is opgenomen. Het jaarbericht en het jaarverslag zijn verkrijgbaar in het Nederlands en het Engels.

In geval van tekstuele afwijkingen tussen de Nederlandse en de Engelse versie prevaleert eerstgenoemde. Het jaarbericht en het jaarverslag 2006 zijn ook te vinden op internet: www.strukton.com We will be happy to send you the 2006 Annual Review in English on request.

Een open ‘Dialoog met de markt’ is kenmerkend voor de positionering van Strukton. Het is ook het thema voor dit jaarbericht, dat daarom is geïllustreerd met vijf ‘dialogen’: een maatschappelijk geluid met daartegenover een relevant Strukton geluid. strukton groep nv, corporate communications Strukton Groep N.V. Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31(0)30 248 69 11 F +31(0)30 248 64 66 E [email protected] www.strukton.com Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer 30004006.

advisering, tekst en realisatie: jonkergouw & van den akker, amsterdam eindredactie: strukton groep corporate communications ontwerp & beeldbewerking: spoetnix, tilburg fotografie: hein van den heuvel, amsterdam drukwerk: npn drukkers, breda

Inhoudsopgave

• • • • • •

Profiel

2

Kengetallen

3

De wereld van Strukton

4

Bericht van de groepsdirectie

6

Strategisch kader Strukton

11

Kennis en techniek

16

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

19

Bedrijfsactiviteiten Railinfrastructuur & informatiesystemen Civiele infra Bouw & vastgoed Technisch beheer en installatiemanagement Vastgoedbeheer en facility management Integrale projecten

26 30 38 46 52 54

Financiële gang van zaken Geconsolideerde balans Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Beheersaspecten Samenstelling bestuur

60 63 64 65

Namen en adressen

68

Het jaarverslag is als aparte uitgave verkrijgbaar.

66 67



06

Strukton is een onderneming die bestaat uit bedrijven die actief zijn als full-serviceprovider voor infrastructuuren accommodatieoplossingen. Dit doet zij vanuit de visie dat de marktvraag in toenemende mate complexer en meer multidisciplinair wordt. Monodisciplinaire oplossingen bieden niet de waarde die klanten zoeken. De markt vraagt om integrale oplossingen met een hoog serviceniveau. Dit eist van aanbiedende partijen dat ze zich, veel meer dan voorheen, verdiepen in de echte vraag van de klant en zich vervolgens richten op het bedenken van oplossingen op maat.

06

Aanbiedende partijen zullen met hun integrale oplossingen een bij­ drage moeten gaan leveren aan de doelstellingen van de klanten en/of de maatschappij. In de branches waarin Strukton diensten aanbiedt, is antwoord geven op een vraag die nog niet is gesteld het summum van een klant- en marktgerichte be­nadering. De be­ drijven delen hun specifieke en ervaring, met name op het gebied van Total Cost of Ownership, Research & Development en Managementontwikkeling.



Profiel

Strukton speelt al jaren een voortrekkersrol op het gebied van concessiegerelateerde projecten en wil publiek-private samen­ werking (PPS) ook in Nederland verder ontwikkelen. De gezamen­ lijke uitdaging van de bedrijven binnen Strukton is om verder te gaan dan alleen het realiseren en opleveren van projecten en om de verantwoordelijkheden voor infrastructurele en accommoda­ tieprojecten over te nemen. Dat vereist een andere manier van denken bij zowel Strukton als haar opdrachtgevers, omdat vanaf het allereerste begin de totale levenscyclus van het project in ogenschouw moet worden genomen. Het delen van specifieke kennis en ervaring is de belangrijkste bron van onderscheidend en innovatief vermogen en synergie bin­nen Strukton. Kennis en kunde op het gebied van keten­ver­ lenging, levens­­cyclus­management en systemen waarmee de be­ drijven hun werkzaamheden transparant maken zijn daarvan goede voorbeelden. Het verwerven, bundelen en verder ontwik­ kelen van die kennis en het beschikbaar en toegankelijk maken er­ van heeft bij alle onderdelen binnen Strukton een hoge prioriteit. De menselijke factor is essentieel in alle processen en is een cruci­ aal sturingselement in de marktbenadering waar de onder­neming

voor kiest. Strukton legt de lat hoog en heeft duidelijk omschre­ ven welke competenties nodig zijn om dit te realiseren. Daarin blijft de onderneming continu investeren. Voor medewerkers scheppen de ambities van Strukton dan ook een werkklimaat dat uitstekende kansen biedt om zich professioneel én persoonlijk maximaal te ontplooien. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is een inte­ graal onderdeel van Struktons bedrijfsactiviteiten. Strukton voert een strikt milieu-, veiligheids- en gezondheidsbeleid en stimuleert medewerkers tot verantwoord ondernemerschap met een ge­ dragscode en een klokkenluiders­regeling. In 2006 nam de directie het initiatief voor een MVO-onderzoek. De resultaten hiervan worden in 2007 uitgewerkt tot een MVO-beleidsplan, inclusief in­ dicatoren om de resultaten meet­baar te maken. Strukton onder­ steunt het initiatief duurzaam bouwen, past deze inzichten toe en brengt ze actief onder de aandacht van opdrachtgevers. Strukton realiseerde in 2006, het jaar van haar 85-jarig bestaan, met gemiddeld ruim 4.500 medewerkers een omzet van EUR 955 miljoen.

Omzetverdeling Railinfra & Informatiesystemen Civiel Infra Bouw & Vastgoed Technisch Beheer & installatiemanagement Overige

IFRS

Bedragen in miljoenen euro’s

• • •

06



03

02

827,0 74,8 54,9 38,4

719,6 44,2 23,3 11,9

639,0 39,4 21,7 13,9

629,8 40,1 21,3 12,8

Operationeel Investeringen Financiëringen Totale kasstroom

24,3 (123,4) 77,3 (21,8)

12,7 (12,6 ) (7,2 ) (7,1 )

58,1 (17,1 ) 15,9 56,9

49,4 (26,0 ) 1,6 25,0

53,4 (17,2 ) (24,3 ) 11,9

21,1 19,1

22,6 19,9

13,9 20,9

12,6 17,7

26,8 18,8

716,6 173,8 232,0 (58,2)

461,7 143,1 109,0 36,8

403,2 106,9 114,4 (7,5 )

314,6 95,0 111,4 (16,5 )

286,8 79,7 111,1 (31,4 )

Rendement op geïnvesteerd vermogen * Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen Nettoresultaat in % bedrijfsopbrengsten Solvabiliteit



04

955,0 58,3 39,2 31,0

Balanstotaal Totaal eigen vermogen / groepsvermogen Geïnvesteerd vermogen Netto kas (schuld)



05

Bedrijfsopbrengsten Operationeel resultaat (EBITDA) Bedrijfsresultaat (EBIT) Nettoresultaat

Investeringen materiële vaste activa Afschrijvingen/waardeverminderingen op vaste activa



NL GAAP

Kengetallen



18,0 19,6 3,2 24,2

50,4 30,5 4,6 31,0

20,3 12,2 1,7 26,5

19,5 15,8 2,1 30,2

19,2 17,5 2,0 27,8

Orderportefeuille

1.014,2

824,7

1.000,8

831,6

940,9

Niet financiële indicatoren Gemiddeld aantal werknemers Ziekteverzuim Ongevallen frequentie (IF-index)** Gemiddelde verzuimduur *** Uitgaven management development en opleidingen**** Meldingen Strukton klokkenluidersregeling % medewerkers beoordeeld

4.592,0 6,1% 11,4 20,0 5,3 -,0 88,5%

3.522,0 6,5 % 12,3 33,0 4,5 -,0 86,7 %

3.353,0 6,8 % 12,4 36,0 3,7 -,0 90,5 %

* in 2005 en 2006 gecorrigeerd voor afschrijvingen op immateriële activa ** 1000 x verzuimongevallen/gewerkte uren *** aantal dagen verzuim tgv ongeval/aantal ongevallen **** in miljoenen Euro’s

3.641,0 7,2 % 11,1 28,0 4,0 -,0 88,8 %

3.636,0 6,9 % 15,6 28,0 3,7 -,0 88,3 %

06

De wereld van Strukton PPS-concessieprojecten,

Integrale contractvormen zoals DBFM(O); (Design, Build, Finance, Maintain and Operate)

Kernactiviteiten “Het nieuwe bouwen”

• Verdere ontwikkeling PPS en Eigen Initiatief (Unsolicited Proposal) • Verwerving, ontwikkeling en investering in PPS-concessiecontracten

Railinfrastructuur, & Informatiesystemen,

civiele infra,

06

Europese full-serviceprovider railsystemen (onderhoud, vernieuwing, nieuwbouw )

Ontwikkeling, ontwerp, realisatie en onderhoud van civiele infrastructurele projecten



• Nieuwbouw, vernieuwing en onderhoud (rail)systemen • (Reizigers)informatiesystemen • Data-acquisitie en datamanagement • Ontwikkeling en integratie van systemen in rollend materieel • Energiesystemen • Natte en droge infra (in situ, geboorde en afgezonken tunnels, bruggen, stations, wegen en wegonderhoud) • Bouwen in complexe omgevingen • Industriële bouw • Waterbeheer en waterbehandeling • Specialismen: Afzinktechnieken, Pers-, Schuif- en Vijzeltechnieken, Parkeergarages, Funderingen, Voorspanning en Geluidsschermen

Bouw & Vastgoed,

technisch beheer en, INSTALLATIEmanagement,

Ontwikkeling, realisatie en onderhoud van vastgoed

Full-serviceprovider van gebouwgebonden technische installaties en ‘hard services’

• Projectontwikkeling • (Binnenstedelijke) herontwikkeling • Utiliteitsbouw en woningbouw • Renovatie, verbouw en (planmatig) onderhoud • Technisch beheer • Parkeeroplossingen • Technische service, beheer en onderhoud • Nieuwbouw en renovatie van technische installaties • Verwerving, ontwerp, bouw en exploitatie op basis van concessie prestatiecontracten en outsourcing technische diensten

vastgoedbeheer en, facility management,

Full-serviceprovider vastgoed

• Huisvestingsmanagement: Integrale facilitaire dienstverlening en vastgoedbeheer • Maincontracting • Advies en interimmanagement • Ontwikkeling en begeleiding van bouw- en verbouwprojecten, huisvestingsplannen, huur- en verhuurplannen

Klanten

Kenmerken markt

• Rijksoverheden • Provinciale overheden & Gemeenten • Onderwijsinstellingen • Zorginstellingen

• In ontwikkeling en snel groeiend • Complexere proces- en projectmanagement • Kwaliteitgedreven (duurzaam/ maatschappelijk verantwoord) • Ruimte voor particulier initiatief

• Beheerders van infrastructuur primair in

• Nichemarkt • Europese markt met verschillen per land • Hoge toetredingsdrempel door kennis- en kapitaalintensiviteit • Nog beperkt aantal spelers • Focus op kwaliteit en veiligheid

West-Europa

voor een goede prijs

Competenties Strukton

• Innovatief/lifecycle benadering • Facilitator, integrator en stimulator voor samenwerking in geïntegreerde concepten • Veel synergiemogelijkheden in allianties met interne en externe partijen • Kennisvoorsprong, ook door deelname aan internationale alliantie • Toegewijd en gedreven organisatie

• Eigen productontwikkeling van software tot en met machines, van onderhoud tot datavergaring en -management • Hoge kwaliteitsperformance door focus op transparantie en preventie • Toegelaten treinbedrijf • Bekendheid met spoorbedrijf in elk opzicht

• Rijkswaterstaat • ProRail • Mainports, luchthavens • Grote steden, provincies • Overheden en overheidsorganen • Industriële afnemers (opslag-, nuts- en afvalverwerkings en waterbehandelingsbedrijven) • Vervoersbedrijven

• Competitief • Cyclisch • Fragmentarische markt met beperkte top en veel regionale/lokale spelers • Veranderende rol opdrachtgevers,

• Projectmanagement • Grote technologische kennis (eigen engineering & specialistische vaardigheden)  • Kennis innovatieve contractvormen Specialist in ondergronds bouwen • • Realisatie projecten tijdens doorgaande exploitatie klantprocessen

• Focus op kwaliteit en toegevoegde waarde • Verschuiving naar nieuwe contract-/aanbestedingsvormen • Fragmentarische markt met beperkte top en veel regionale/lokale spelers • Cyclisch

• Optimalisatie van kosten versus opbrengsten met sterke klantfocus • Integrale en objectgerichte benadering van het bouwproces van plan/project- tot exploitatiefase • Hoogbouw

• Zakelijke en financiële dienstverleners • Onderwijsinstellingen • Zorginstellingen • Entertainmentindustrie • Industrie • Tunnels en parkeergarages

• In ontwikkeling en groeiend • Hoge mate van complexiteit en afbreukrisico • Focus op dienstverlenende attitude; challen-

• Life cycle/Total Cost of Ownership benadering • Bedrijfszekerheid bieden voor core business ondersteunende

• Overheid • Transportsector • Onderwijsinstellingen • Zorginstellingen • Zakelijke en financiële dienstverlening

• Focus op waardebehoud • Kennisintensief • Toenemende uitbesteding • Toenemende complexiteit en afbreukrisico’s

• Benadering met oog voor zowel gemeenschappelijk belang

• Eindgebruikers/huurders • Zakelijke en financiële dienstverleners • Woningcorporaties • Projectontwikkelaars • Zorginstellingen • Onderwijsinstellingen • Rijksoverheid & Gemeenten

verschuiving naar nieuwe contract-/aanbestedingsvormen

processen van opdrachtgevers. Werk- en verblijfsomgevingen creëren waar mensen kunnen excelleren

ging clients

• • • •

als (ogenschijnlijk) tegenstrijdige belangen van eigenaar en gebruiker vastgoed Life cycle/Total Cost of Ownership benadering Klantgerichtheid Krachtige inkooppositie voor facilitaire diensten Professionele methoden en middelen

06

2006 was voor Strukton een enerverend jaar. We realiseerden opnieuw groei in alle markten en zijn met het eerste PPS-accommodatieproject in Nederland de exploitatiefase ingegaan. Met een aantal belangrijke acquisities bouwden we aan versterking van Strukton als geheel. In 2006 realiseerden we een groei van de omzet die uitkwam op EUR 955 miljoen, een toename van 15% ten opzichte van 2005 (EUR 827 miljoen). Een aantal jaren geleden hebben we een strategie uitgezet gericht op het verwerven van hoogwaardige posities in markten die zich positief onderscheiden in marge op de omzet en het rendement op vermogen. In combinatie met het optimaliseren van de balans tussen beheers- en onderhoudswerkzaamheden enerzijds en projectmatige activiteiten anderzijds streeft Strukton naar een structurele verbetering van de 06



kwaliteit van de winst. Door een verdere toename van het aandeel niet-projectgebonden inkomsten zijn

Bericht van de groepsdirectie

daar dit verslagjaar wederom goede vorderingen mee gemaakt. Het operationeel resultaat over 2006 bedroeg EUR 58,3 miljoen en was daarmee lager ten opzichte van 2005 ( EUR 74,8 miljoen). Toch stemt het algemene beeld tot tevredenheid omdat het resultaat over 2005 sterk positief was beïnvloed door een aantal incidentele baten. Het nettoresultaat kwam uit op EUR 31,0 miljoen; dit ligt met een return on sales van 3,2% boven het branchegemiddelde. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de indicatoren waar onze klanten in de markt van railinfrastructuur ons op afrekenen, zoals beschikbaarheid en functiehersteltijden.

aan



ir. Gerrit A. Witzel (1951)

Raymond T.A. Steenvoorden RA (1964)

de aandeelhouder, klanten, partners en medewerkers Gezond toekomstperspectief De financiële resultaten over 2006 stemmen tot tevredenheid. We hebben onze basis ver­ breed en versterkt en beschikken over voldoende financiële ruimte en soliditeit om onze groeistrategie te realiseren. We hebben onze afhankelijkheid van de volatiele bouw(projecten)markt verder verminderd en hebben goede voortgang gemaakt in de accentver­ schuiving naar servicegerelateerde activiteiten. De orderportefeuille bedroeg ultimo 2006 meer dan EUR 1 miljard (2005: EUR 825 miljoen). De wetenschap dat deze orderportefeuille potentieel van goede kwaliteit is biedt ons een goed perspectief op verdere groei.

06

Sterke partner in ‘vlekkeloze railoperatie’ In de markt voor railinfrastructuur ontwikkelen beheerders van railinfrastructuur (zoals in Nederland ProRail) zich tot geavanceerde, professionele klanten, die sturen op prestaties. Ze verlangen van ons, als specialist, dat we een professionele co-maker zijn en dat we be­ reid zijn tot gedeelde verantwoordelijkheid voor een ‘vlekkeloze railoperatie’. Het integrale pakket dat Strukton Railinfra biedt reikt van concept tot en met realisatie en onderhoud, met als belangrijkste doel: een betrouwbaar en veilig spoor. De onder­neming kan bogen op decen­nialange ervaring op het drukst bereden spoorwegnet van Europa. Dat maakt Strukton Railinfra tot een sterke partner, zowel in Nederland als internationaal. Het bedrijf profileert zich even simpel als veel­zeggend met “We are railways”.

06



Europese groeistrategie Railinfra Strukton Railinfra heeft de afgelopen jaren gericht geïnvesteerd in ‘exporteerbare kennis en concepten’. Dat geeft het bedrijf een goede voorsprong bij het vasthouden van de groei die het de afgelopen vijf jaar heeft laten zien. In de Nederlandse markt is Railinfra een grote speler, maar de ruimte voor verdere groei is hier gering. Het accent ligt daarom op versterking van haar positie door nieuwe producten en diensten te intro­duceren. Daarnaast richt Railinfra zich op Europese schaal op verdere uitbreiding door acquisitie, en verdere groei door het ontsluiten van de nichemarkt voor meet- en data­mana­gement. In 2006 heeft Railinfra met name haar positie in Scandinavië versterkt. In het eerste kwartaal verwierf zij een belang van 65% in het Noorse Jernbaneservice AS en met het Zweedse Svensk Banproduktion AB werd over­eenstemming bereikt over uit­ breiding van het huidige belang van 60% naar 100% in 2007. Daarnaast heeft Railinfra systeeminte­gratie in rollend materieel toegevoegd als kern­activiteit met veel internatio­ nale potentie. Klaar voor uitdagende klanten Het denken over bouwen is flink in beweging. Er komt steeds meer vraag naar completere en dus complexere producten. Onze potentiële klanten vragen om multidisciplinaire op­ lossingen en doen een groter beroep op ons innovatief en probleemoplossend ver­mogen. Daarbij wordt niet meer gedacht vanuit producten, maar vanuit de totale levenscyclus van objecten of zelfs hele omgevingen. Om aan die veranderende vraag te voldoen zetten we de kennis en kunde van onze diverse bedrijfs­onderdelen gebundeld in en gaan we binnen en buiten onze onderneming samen­ werkingsverbanden aan. Dat maakt ons tot een meedenkende partner. Wij hebben het over­zicht over de totale keten van concept- tot exploitatiefase en zijn in staat om in het hele proces de gewenste, veel actievere, (regie)rol te spelen. Bovendien levert deze gebundelde kracht voor de opdrachtgever aantoonbare kostenbesparingen op, die kunnen oplopen tot zo’n 10 à 15%. Daarnaast is er vrijwel altijd sprake van kwaliteits­verbetering als leveranciers (mede)verantwoordelijk zijn voor langetermijn­oplossingen.

Publiek-private samenwerking (PPS) is een voorbeeld van het ‘nieuwe bouwen’ en enorm in opkomst. Strukton heeft die ontwikkeling vroegtijdig voorzien en er acht jaar lang ge­ richt in geïnvesteerd. Nu staan we goed voorbereid klaar voor de samenwerking met klanten die ons uitdagen om het ‘nieuwe bouwen’ in de praktijk te brengen. Inmiddels zijn we betrokken bij drie van de zes ge­contracteerde Nederlandse PPS-concessieprojecten en bij alle PPS-projecten in aanbesteding. Daarnaast hebben we ervaring opgedaan met projecten in het Verenigd Koninkrijk. Die positie willen wij verder uitbouwen. Om het tempo waarmee PPS-concessies in Nederland ingang vinden te versnellen is een cultuur­verandering nodig, zowel bij Strukton zelf als bij overheid, politiek en ambtenaren. Regelgeving en de wijze van financieren van publieke taken in Nederland staan inno­vatieve oplossingen soms in de weg. In andere Europese landen zijn PPS-concessies inmiddels veel meer gemeengoed. Zo zijn in het Verenigd Koninkrijk de afgelopen tien jaar 750 projecten gerealiseerd en zijn voor de komende vijf jaar nog eens 200 projecten gepland. Ook landen als Spanje, Portugal, Ierland, Italië, Frankrijk en Duitsland hebben een aanzienlijk programma en laten een sterke verdere groei zien. Meer synergie en zekerheid door PPS-concessies In concessiegerelateerde projecten wil Strukton leidend zijn. Strukton participeert in drie van de zes gecontracteerde Nederlandse PPS-concessieprojecten. PPS- en andere conces­ siegerelateerde projecten hebben belangrijke voordelen voor zowel de opdracht­gever als Strukton. Ze stellen ons in staat synergie­voordeel te creëren door de aanwezige kennis en kunde effectief te kapitaliseren in samenwerkingen binnen en buiten Strukton. Bovendien krijgen innovatieve technieken een belangrijke impuls doordat opdrachtgevers meer naar integrale product­kwaliteit kijken. Verder zijn PPS-concessies minder cyclisch, omdat het gaat om contracten van twintig tot dertig jaar. Dat zorgt voor een verschuiving naar nietprojectgebonden inkomsten, ofwel een lang­durige stabiele inkomstenstroom, die ons be­ drijf meer zekerheid biedt. Verlenging en verbreding van de keten In de gekozen werkvelden wil Strukton tot de top drie behoren. We willen niet alleen kant-en-klare concepten of producten aan­bieden, maar ook steeds nieuwe concepten ontwikkelen, met de eindgebruiker als uitgangspunt. Om die beleidskeuzes te realiseren is veel, deels nieuwe, kennis nodig. Die moeten we verwerven, bijhouden en verder ontwik­ kelen. Voor­waarden daarvoor zijn de juiste mensen en voldoende kapitaal. Dat vereist ver­ breding en verlenging van de keten. Om de benodigde kritische massa te verwerven stre­ ven we naar verdere schaalvergroting door acquisitie van bedrijven met een sterke marktpositie die kennis en kunde toevoegen aan bestaande activiteiten.



06

Versterking positie in waardeketen In het verslagjaar hebben we een aantal overnames gedaan die onze positie op belangrijke punten versterken. Met de acquisitie van WorkSphere, medio 2006, is kennis en kunde van ontwerp, realisatie en onderhoud van installaties binnen de groep gebracht. De nadruk ligt daarbij op de synergie met PPS projecten, het TCO (Total Cost of Ownership) concept en het integraal aanbieden van technisch en bouwkundig onderhoud. Met de aankoop van Reef is het werkveld Civiele Infra versterkt waardoor integrale infra­ structuur projecten zelfstandig aangeboden kunnen worden.

06

10

Mentaliteit bepaalt onderscheid Naast de keuze om onze positie in de waardeketen te versterken met overnames, hebben we nog een andere belangrijke strategische keuze gemaakt in het verslagjaar. We hebben geanalyseerd wat het meest onderscheidend en toepasselijk is voor de werkvelden waarin we in de toekomst een top 3 speler willen zijn. Uit die analyse blijkt dat de mentaliteit van onze mensen bepalend is voor het onderscheidend vermogen van Strukton. Daarom kiezen we in onze positionering voor mentaliteit. Die keuze benadrukt de rol die onze mensen spe­ len bij het aangaan van relaties: daarin gaat het om klanten begrijpen, meedenken en doorvragen, de maatschappij begrijpen, partnerschap en co-creatorship. Deze keuze geeft dus ook richting aan het gedrag van onze mensen. De mentaliteit waar we voor kiezen hebben we samengevat in het begrip Challenging Clients. Dit begrip zult u de komende jaren regelmatig tegenkomen. Ook het thema van dit jaarbericht, ‘Dialoog met de markt’, onderstreept in woord en beeld de positie die Strukton ambieert. Alle kans voor talent We hebben een forse ambitie neergelegd en staan samen met onze mensen voor de uit­ daging om die waar te maken. De krappe arbeidsmarkt voor technisch geschoolde mede­ werkers baart ons zorgen. Aan de andere kant zal de marsroute die we hebben uitgezet helpen het talent aan te trekken dat we nodig hebben. De uitdagingen die we aangaan, de innovatieve benadering die we voortdurend zoeken en de creativiteit die daarvoor nodig is, brengen ont­plooiings­kansen en carrièremogelijkheden mee. In 2006 hebben we met elkaar opnieuw een resultaat behaald om trots op te zijn. We danken onze medewerkers voor hun inzet, kennis, ervaring en vakmanschap die dit mogelijk maakten. En we danken onze aandeelhouder, klanten en partners voor hun steun en vertrouwen.

Utrecht, 8 maart 2007 De Groepsdirectie

Ir. G.A. Witzel, voorzitter R.T.A. Steenvoorden RA

Uitgangspunten beleid

• Winstgevendheid boven omzetgroei; concentratie op activiteiten die zich positief onderscheiden in marge op omzet en rendement op vermogen

• Onderscheidend vermogen van de verschillende activiteiten • Kennis en kunde intern delen en extern mobiliseren (gebundeld inzetten van de activiteiten)

• Slagvaardige organisatie met inspirerende werkomgeving en aantrekkelijke ontwikkelingsmogelijkheden voor medewerkers

• Maatschappelijk verantwoord ondernemen is integraal onderdeel van de bedrijfsactiviteiten

Strategisch kader Strukton Kernpunten strategie

• Autonome groei • Internationalisatie Railinfra door selectieve acquisities en partnerships • Schaalvergroting door selectieve acquisities in bouw, betonbouw, vastgoed en aanverwante dienstverlening

• Excellent opereren door investeringen in kwaliteitssystemen, innovatie, kennisontwikkeling training en opleiding

• Maximaal combineren van service, onderhoud en activiteiten met projectmatige activiteiten Doelstellingen

• • • •

Toonaangevende Europese speler in railinfra Top drie positie in gekozen werkvelden Leidend in concessie gerelateerde projecten Preferente werkgever

11

06

“ In Nederland heeft elk kind recht op goed onderwijs. Maar veel schoolgebouwen passen niet meer bij hedendaagse manieren van lesgeven. Vooral in het basisonderwijs is dat een groot knelpunt. Daar vind je nog veel, vaak heel oude gebouwen die zijn afgestemd op klassikaal onderwijs. Leraren zien dan ook soms dat ze een Marleen Barth voorzitter CNV Onderwijsbond

06

12

onderwijsconcept simpelweg niet kunnen uitvoeren omdat de fysieke ruimte het niet toelaat.

“nederland heeft een betuweroute voor het onderwijs nodig” De overheid heeft gemeenten verantwoordelijk gemaakt voor

Het gaat om 2,5 miljoen kinderen en 350.000 volwassenen die

schoolgebouwen voor het basisonderwijs en verschuilt zich

in het onderwijs werken. Het gaat om gebouwen die van grote

daar nu achter. Dat maakt kinderen en docenten afhankelijk

invloed zijn op de kwaliteit van het onderwijs.

van gemeentepolitiek en de gemeentelijke begroting. Is er geen

Elke politicus zou zich dit veel meer moeten aantrekken. Ook al

geld of zit er geen bevlogen wethouder die verder kijkt dan zijn

omdat elk jaar 2000 leraren en 20.000 leerlingen letterlijk ziek

eigen ambtstermijn, dan hebben ze pech.

worden van scholen met een slecht binnenklimaat. Een goed

Waarom kan voor het onderwijs niet wat voor de Betuweroute

schoolgebouw voorkomt dat. En dan heb ik het nog niet eens

wel kan: de visie, de politieke wil, de politieke prioriteit en het

over het dreigende lerarentekort! De verantwoordelijkheid voor

geld bijeenbrengen om dit in één keer goed te regelen?

een integrale oplossing voor dit probleem ligt bij de overheid, maar het zou fantastisch zijn als ook vanuit het bedrijfsleven de discussie hierover op gang wordt gebracht.”

“Het gaat om 2,5 miljoen kinderen en 350.000 volwassenen die in het onderwijs werken”

“Wij hebben ongelooflijk veel expertise in huis. Door die vanaf het allereerste begin integraal in te zetten, bijvoorbeeld via een PPS-concessie, kunnen we het onderwijs ‘ontzorgen’. Voor relatief minder geld beschikken de eindgebruikers dan continu over alles wat ze nodig hebben voor optimale onderwijsprestaties.

Frans van der Nat directeur Strukton Bouw Speciale Projecten

“zorgen dat docenten, kinderen en “ niet te vergeten facilitymedewerkers optimaal presteren” Het doel is dan niet meer om zo goedkoop mogelijk een nieuw

Aan de andere kant is het voor iedereen die duurzaamheid

gebouw neer te zetten dat voorlopig weer aan de eisen voldoet.

nastreeft alleen maar logisch om verder te kijken dan

In onze visie gaat het om toekomstbestendige oplossingen, om

stichtingskosten en te rekenen met de totale levenscyclus van

gebouwen die mee kunnen evolueren met de ontwikkelingen

gebouwen. Intussen verdiepen wij ons continu in de wereld

in het onderwijs of de maatschappij. Dat betekent wel dat

van onze eindgebruikers. Want om echt goede oplossingen te

de initiële kosten hoger zijn. Daar zit ook meteen een lastig

bedenken, moeten we ze kunnen uitvragen tot de kern van

punt als het om scholen gaat, want het geld komt van een

hun wensenpakket.

overheid of bestuur, maar de eindgebruikers zijn de docenten

De overheid en de politiek kunnen deze integrale aanpak

en de kinderen én de facilitymedewerkers niet te vergeten!

van schoolhuisvesting stimuleren. Als zij ons de gelegenheid geven, kunnen wij in de praktijk de toegevoegde waarde bewijzen. Daarom zijn we ontzettend blij dat voormalig minister Zalm voor een integrale aanpak heeft gekozen voor de

“Intussen verdiepen wij ons continu in de wereld van onze eindgebruikers”

renovatie van het Ministerie van Financiën. Dat zal beslist een olievlekwerking hebben.”

15

06

Strukton wil zich onderscheiden door de markt te bedienen met oplossingen op basis van een levens­cyclusbenadering. Deze worden gerealiseerd in contractvormen die Strukton een risicodragende rol geven. Hiervoor is meer nodig dan alleen technische kennis. Het vereist ook grote deskundigheid op tal van andere terreinen, evenals creativiteit en innovatief vermogen.

Gedeelde ambities in engineering, kennisontwikkeling en kwaliteit Binnen de diverse werkmaatschappijen van Strukton is veel kennis en kunde aan­ wezig. Die worden actief verder ontwikkeld en geborgd. De verschillende onder­­ delen van Strukton zijn daarbij complementair aan elkaar. Het gezamen­lijke doel is Strukton onderscheidend te maken met verbeterde producten en winnende concepten. De bedrijven delen kennis en best practices via regelmatig multilate­ raal overleg. Om innovatie ondernemingsbreed te stimuleren is onder andere het Strukton Innovatieforum opgericht.

06

16

Kennis en techniek

Contractvormen als PPS, DBFO en DBFM(O) zijn alleen haalbaar als de aanbieder garandeert dat het object gedurende de hele contracttermijn op de overeengeko­ men wijze beschikbaar is. Het gaat dan met name om beschikbare functionaliteit tegen een afgesproken prijs. Daarom nemen installaties en energiemanagement een steeds belangrijker plaats in bij het ontwerpen, realiseren en exploiteren van gebouwen. De kennis en kunde die zijn binnengehaald met de acquisitie van WorkSphere zijn hierbij van wezenlijk belang. Hetzelfde geldt voor de specialisti­ sche kennis die Servica inbrengt op het gebied van property management. Strukton beschikt over twee door ProRail erkende ingenieursbureaus: Technologie & Engineering Consult (T&E Consult) en Strukton Railinfra Development & Technology (SRDT). Deze bedrijven zijn gecertificeerd voor stalen bruggen respec­ tievelijk spoorwerk. In 2006 is de certificering voor bovenleidingsystemen en energievoorziening aangevraagd. Beide ingenieursbureaus ondersteunen alle ontwerp- en engineeringactiviteiten voor infrastructurele projecten en utiliteits­ werken. Niet alleen in de aanbestedingsfase, maar ook in de realisatie- of uitvoe­ ringsontwerpfase.

Strukton wil naam maken als innovatief bedrijf

PPS, DBFO en DBFM(O)

nieuwe contractvormen waarbij ontwerp, bouw, financiering en vaak ook het beheer en onderhoud integraal zijn opgenomen.

Deze manier van werken stimuleert de integratie van deskundigheid

Integraal kijken, denken en doen Om het innovatieve vermogen van Strukton te versterken, zowel in de breedte als in de diepte, werken de verschillende be­drijven binnen Strukton intensief samen bij onderzoek en product- en kennis­­ont­wikkeling. Ook nemen ze initiatieven om te bevorderen dat de verschillende werkmaatschappijen meer naar elkaar kijken en luisteren. Deze manier van werken stimuleert de integratie van deskundigheid en de totstandkoming van ontwerpen en ad­viezen, producten en diensten met een onderscheidende toegevoegde waarde. Die meer­waarde zit vooral in de kwaliteit, effectiviteit, efficiëntie en toepassings­gericht­heid of realiseerbaarheid van het­ geen wordt ontwikkeld. Innovatieve kruisbestuiving Enkele voorbeelden laten zien hoe de versterking van ondersteunende kennis en techniek in het verslagjaar concreet gestalte kreeg. Zoals beoogd, gebeurde dit veelal door kruisbestuiving binnen bedrijven of tussen bedrijven of bedrijfs­ onderdelen. Binnen Railinfra werd het Preventief Onderhouds- en Storingsdiagnosesysteem Strukton (POSS) verder doorontwikkeld en kwamen als resultaat van diverse samenwerkingsverbanden de digitale schouw en de videoschouw tot stand. T&E Consult richt haar innovatieve initiatieven vooral op het ontwikkelen van systemen voor kwaliteits- en procesbewaking. Zo ondersteunt een zelfontwik­ keld Project Management Model op basis van de beproefde Prince2-methode de totstandkoming van een gemeenschappelijke professionele standaard. En om de bedrijven te ondersteunen met een model om op een gestructureerde manier vanuit de vraagspecificatie een heel gedetailleerd ontwerp te maken en te bou­ wen, wordt System Engineering toegepast. Dit biedt ook de mogelijkheid om te toetsen of het ontwerp aan de vraagspecificaties voldoet. Bij Bouw & Vastgoed en Civiele Infra zijn in het verslagjaar met succes pilots uit­ gevoerd met 3D-modellering. Dit is een eerste aanzet tot het zogenoemde Bouw Informatie Model (BIM), dat een krachtig hulpmiddel vormt bij kwaliteitsbeheer­ sing en faalkostenreductie. State-of-the-art expertisemanagement Op het gebied van technische installaties speelt het door WorkSphere ont­wik­ kelde Strukton Automated Maintenance (SAM) een cruciale rol bij kennisverwer­ ving en uitwisseling. SAM is een uniek, lerend systeem voor het technisch, logis­ tiek en administratief beheren van installaties. Het leent zich uitstekend voor het verwerven en ontwikkelen van expertise – op het gebied van installatiebeheer, energiemanagement en Total Cost of Ownership – die kan worden ingezet bij het ontwerpen van accommodaties. In de dagelijkse praktijk beheert SAM alle rele­ vante historische en actuele gegevens van installaties.

17

06

Dat maakt het mogelijk beheer en onderhoud van elke afzonderlijke installa­ tie zonder risico aan te passen aan alle specifieke gebruiksomstandigheden. Uiteraard is dit van doorslaggevend belang bij het optimaliseren van installatie­ management. Het zelfontwikkelde kennisinfrastructuursysteem Struktonwijs is in 2006 een fase verder gebracht. De eerste fase bestond uit het opzetten van een kennis­ managementsysteem dat mensen met kennis vindbaar maakt voor vragers. In de tweede fase is die kennis zo vastgelegd dat hij niet meer alleen in hoofden van mensen zit. Op de diverse kennisgebieden zijn specialisten verantwoorde­ lijk gemaakt voor het actueel houden van relevante kennis. Alleen als de infor­ matie voortdurend actueel wordt gehouden heeft het systeem waarde voor de toekomst. Binnen een van de bedrijven is een kennismanagementsysteem opgezet waarin op onderwerp en op naam te vinden is wie binnen dat bedrijf specifieke expertise heeft. Het komend jaar wordt dit systeem verder uitgebreid in de organisatie in een SharePoint 2007-omgeving.

06

18

In dialoog met de omgeving Vanuit hun eigen specialisatie hebben alle bedrijven binnen de Groep zitting in verscheidene overleg- en overheidsorganen, zoals diverse werkgroepen voor normen­ontwikkeling voor infrastructuur op Europees niveau. Daarnaast onder­ houden mensen uit verschillende geledingen van de bedrijven contacten met universiteiten. Ook nemen ze actief deel aan diverse werkgroepen, commissies en internationale uitwisselingsprojecten. Zo participeert Strukton in Integrail, in het Centrum Ondergronds Bouwen (COB), in het Platform Virtueel Bouwen, waarin toonaangevende bouwondernemingen praktijkervaringen uitwisselen, en in INCOSE. Strukton streeft ook nadrukkelijk naar een persoonlijke betrokken­ heid bij opleidingsinstituten en het onderwijs, onder andere via aanwezigheid in adviesraden. Op die manier wil het bedrijf er constructief aan bijdragen dat de sector in het algemeen en Strukton als werkgever in het bijzonder een aantrek­ kelijker imago krijgt. Dat moet bij voorkeur al beginnen met een positieve beeld­ vorming in het basisonderwijs.

Integrail

een Europese instantie die zich onder andere bezighoudt met de ontwikkeling van de elektronische spoorweg in de toekomst.

INCOSE

het internationale platform voor de ontwikkeling en uitwisseling van kennis en System Engineering.

Strukton streeft ook nadrukkelijk naar een persoonlijke betrokkenheid bij opleidingsinstituten en het onderwijs

Strukton wil verantwoorde oplossingen die optimaal tegemoetkomen aan zowel de wensen van de opdrachtgever en de eindgebruiker als de belangen van de omgeving. Het spreekt daarom voor zich dat maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in onze visie een integraal onderdeel is van de dagelijkse praktijk. We nemen strategische, tactische, operationele en persoonlijke beslissingen niet alleen op economische gronden, maar houden ook rekening met milieukundige en sociale aspecten.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen vergroot concurrentiekracht In 2006 is in opdracht van de Groepsdirectie een onderzoek uitgevoerd. Daarmee hebben we een gedegen basis gelegd voor het opstellen van een MVO-beleidsplan dat een vanzelfsprekend en integraal onderdeel van de ondernemingsstrategie gaat uitmaken. Als Strukton hebben wij om diverse redenen belang bij een concreet en doelgericht MVO-beleid. Het ondersteunt de manier waarop wij willen werken: zorgzaam naar onze eigen mensen en an­ deren in de maatschappij, mens­gericht en wederzijds respectvol. ‘Challenging clients’ om verant­ woorde risico’s te nemen en te delen, met het doel oplossingen aan te bieden met meerwaarde, vooral op het vlak van duurzaamheid en kwaliteit van werk- en verblijfsom­gevingen. Daarnaast is MVO belangrijk omdat het ook steeds meer een gunningscriterium wordt en omdat we er nog eens mee benadrukken hoe we als werkgever in de markt staan.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Gedeelde verantwoordelijkheid Van oudsher heeft Strukton haar kwaliteitsprocessen altijd goed op orde. Dat reikt van de in­richting van de bouwplaats tot het borgen van product- en proceskwaliteit. In de opvatting van Strukton vormen doel, benadering en resultaat van haar werkzaamheden een drie-eenheid. Vanuit diezelfde opvatting is maatschappelijk verantwoord ondernemen geen bedreiging, maar juist een kans om extra meerwaarde te creëren. Dat blijkt ook uit de conclusies van het onderzoeksrapport. MVO kan één-op-één worden gekoppeld met productinnovatie, maar vooral met procesinnovatie. Dan geeft het een extra impuls die de efficiency en concurrentiekracht van Strukton verder vergroot. Een andere gedeelde prioriteit die uit het MVO-onderzoek naar voren komt, is kwaliteit van de arbeid. Strukton hecht veel waarde aan een open, flexibele en informele cultuur omdat die mensen stimuleert hun nek uit te steken en in hun eigen werkomgeving verantwoorde risico’s te nemen.

19

06

Ook medewerkertevredenheid is belangrijk. Mensen moeten zich prettig voelen in hun werksituatie en alle kans krijgen om zich als vakman/vrouw maximaal te ontplooien en verder te ont­wikkelen. Wel benadrukt Strukton hierbij de eigen verantwoordelijkheid. Medewerkers moeten ook zelf initiatieven nemen en hun kansen grijpen; wie dat doet, weet zich voor de volle 100% gesteund.

06

20

Kwalitatief beter alternatief Strukton hanteert de filosofie dat haar bijdrage aan de maatschappij de totale levenscyclus van objecten, of liever nog omgevingen, behelst. Daarin wortelt het streven naar meer concessiegerichte contract­vormen. Die bieden betere mogelijkheden om voor opdrachtgevers kwalitatief hoogwaardige oplossingen te ontwik­ kelen die uitgaan van de wensen van de gebruiker. En die – mede daarom – niet alleen finan­cieel goed rende­ ren, maar ook duurzaam bijdragen aan de doelstellingen van de opdrachtgever en van de maatschappij. Met de profilering ‘Challenging Clients’ toont Strukton ook dat de onderneming staat voor innovatieve oplos­ singen die positief uitwerken op bijvoorbeeld de levensduur van gebouwen, vermindering van het energie­ gebruik, de kwaliteit van leefomgevingen en het welzijn van mensen op de korte en de lange termijn. Een voorbeeld van een duurzaam ontwerp waarbij niet meer het gebouw centraal staat maar de toe­komstige gebruiker, is de renovatie en herinrichting van het Ministerie van Financiën in Den Haag. Het consortium Safire, waar Strukton een leidende rol in vervult, ontving begin februari 2007 zowel de Nederlandse Bouwprijs 2007 in de categorie Integraal ontwerpen en bouwen als de publieksprijs. De jury vindt dat het ontwerp uitstekend beantwoordt aan de wensen van de opdrachtgever. Bovendien realiseert het een besparing van 15% in vergelijking met een traditionele aanbesteding. De opdrachtgever, de Rijksgebouwen­dienst, had ruimte geschapen voor innovatieve en inventieve oplossin­ gen, door in de beoordeling naast financiële ook kwalitatieve criteria te laten meewegen. Een succesvolle samen­werking als deze ondersteunt de benadering van Strukton en versterkt haar streven om in de markt van PPS-concessies een toonaangevende rol te spelen. Daarnaast participeert Strukton vanuit haar betrok­ kenheid bij maatschappelijke vraagstukken, in ‘eigen initiatief’-projecten zoals projet ‘De HogeSnelWeg’, dat tot doel heeft een alternatieve oplossing voor het mobiliteitsprobleem aan te bieden. Gerichte cultuuromslag Voor het eigen personeel vertaalt MVO zich vooral in goede arbeidsomstandigheden, uitdagende functies en uitstekende opleidingsmogelijkheden, gericht op innovatie en leren. Voor de medewerkers van Strukton betekent de ambitie om ‘full-serviceprovider voor infrastructuur- en accommodatieoplossingen’ te zijn dat de dienstverlening complexer en meer geïntegreerd wordt. Dat vereist meer professionaliteit en doet een groter beroep op het probleemoplossend vermogen van mensen. Het betekent een cultuuromslag in de wijze van omgaan met de vraag van opdrachtgevers en meer oog voor maatschappelijke problematiek. Om die cultuur­ omslag gericht te ondersteunen hebben de decentraal georganiseerde P&O-afdelingen zich omgevormd tot een netwerkorganisatie met stevig verankerde verbindingslijnen. Doel van het P&O-beleid is medewerkers te begeleiden bij het ontwikkelen van de essentiële kerncompeten­ ties die Strukton heeft benoemd: kennis en kunde op het gebied van ketenverlenging en ketenmanagement, inzicht en kunde op het gebied van levenscyclusmanagement, know-how en kwaliteit op het gebied van (niettraditionele) aanbiedingen en de openheid die past bij transparantie als mentaliteit in de hele organisatie.

Op werkmaatschappijniveau krijgt het centrale beleid een gerichte invulling, onder andere via trainin­ gen, werkgroepen en het verder uitwerken van best practices. Zo heeft Strukton Bouw & Vastgoed de lijn­ organisatie vervangen door een matrixorganisatie. Daarin krijgen medewerkers enerzijds de gebruikelijke, vooral productgerichte, ondersteuning van hun lijnmanager en anderzijds de meer op persoonlijke ontwik­ keling gerichte ondersteuning van hun vakbaas. Aandacht voor in- en doorstroom Naast performance, talentontwikkeling en management-developmentprogramma’s zijn arbeidsmarktcommunicatie en de instroom van managementtrainees belangrijke P&O-thema’s. Om haar ambities te rea­ liseren moet Strukton het aanwezige talent goed benutten en aan potentiële nieuwe medewerkers laten zien dat deze werkgever veel te bieden heeft, ook voor jonge high potentials. In het verslagjaar is een pilot gedaan met talent reviews. Die moeten inzicht geven in de verdeling van talent en de eventuele noodzaak tot versterking. Verder vonden op twee niveaus management-develop­menttrainingen plaats en vanaf mid­ delmanagementniveau wordt gewerkt met persoonlijke opleidingsprogramma’s. Een permanent aandachtspunt binnen de organisatie vormt veilig werken. Alle bedrijven hebben eigen veiligheidskundigen en door het jaar heen worden veiligheidstrainingen en -bijeenkomsten gehouden. WEB-diploma’s Strukton staat op het standpunt dat de competentie van mensen niet alleen moet worden afgemeten aan opleidingsniveau en diploma’s, maar dat ook meetelt wat ze aan kennis en vaardigheden opdoen buiten werk en opleiding. Het bedrijf maakt dat concreet door deel te nemen aan het programma Erkennen van Verworven Competenties (EVC). EVC verschaft een instrument om verworven competenties objectief te beoordelen en het vastgestelde niveau van vakmanschap en ervaring te waarderen met een WEB-diploma. WEB staat voor Wet Educatie Beroepsonderwijs, die vier niveaus van vakmanschap definieert. Voor de me­ dewerker is een WEB-diploma allereerst een erkenning. Voor Strukton heeft het twee belangrijke functies. Het maakt een verantwoorde aanwijzing conform de arbobeleidsregels zichtbaar en het geeft een basis om per individu gericht te investeren in verdere opleiding en ontwikkeling. In 2006 ontvingen 125 mede­werkers een WEB-diploma. De kosten van EVC-trajecten worden voor 50% gesubsidieerd door het Europees Sociaal Fonds. Werk uit maatschappelijke bijdrage Strukton Systems voert regelmatig projecten uit die worden gesubsidieerd uit het programma Ontwik­ kelings Relevante Export Transacties (ORET). Met dit programma stimuleert de overheid bedrijven die in ontwikkelingslanden actief willen zijn. Zo ondertekende een consortium waar Strukton Systems aan deel­ neemt in juni 2006 een samenwerkingsovereenkomst voor vernieuwing van een tramlijn in de Egyptische stad Alexandrië. De eerste fase van dit project bestaat uit een haalbaarheidsonderzoek en het maken van een bedrijfsplan. Daarmee wordt vervolgens een overheidssubsidie aangevraagd in het kader van het ORETprogramma. Medio 2007 moet de ORET-aanvraag rond zijn. Als de aanvraag wordt gehonoreerd, komt Strukton Systems in aanmerking voor levering van de complete elektrische installaties voor de nog te ont­ wikkelen tramvoertuigen en de energievoorziening.

21

06

“Verzorgings- en verpleeghuizen zijn uit de tijd. Mensen willen ook als ze oud en ziek worden in hun eigen woning of woonomgeving blijven. De vraag naar aanpasbare woningen en groepswoningen gaat dus beslist toenemen. Om voor deze doelgroep slim te bouwen moet je functies (wonen, Guus Schrijvers hoogleraar structuur en functioneren

zorg, winkelen) combineren en zorgzonering toepassen.

in de gezondheidszorg

06

22

“het grote ziekenhuisgebouw is op z’n retour” Zorgzonering houdt in dat je een zorgcentrum combineert

Informatie- en communicatietechnologie (ICT) heeft de

met woningen en dat chronisch zieken het dichtst bij de zorg

mogelijkheden om thuis te blijven wonen sterk verruimd;

wonen, omdat die mensen vaker dan gemiddeld zorg nodig

bijvoorbeeld met systemen voor medische en sociale

hebben.

alarmering, telemonitoring en doktersconsulten via internet.

Hoe dit zich ontwikkelt, hangt af van wat het nieuwe kabinet

Daardoor is ook het grote ziekenhuis op zijn retour; mensen

doet met de Awbz. Van oudsher pleiten Zorgverzekeraars

vinden die concentratie niet prettig en ICT maakt hem

Nederland en vrijwel alle maatschappelijke adviesraden ervoor

overbodig. Dat zou best eens kunnen leiden tot een revival

woonkosten uit de Awbz te halen. Mensen moeten dan zelf

van kleine ziekenhuizen. Die zijn zeker niet ten dode

betalen voor hun huisvesting als ze opgenomen zijn, maar

opgeschreven, maar juist druk bezig om hun plek te

daar staat tegenover dat ze ongeacht hun verblijfplaats alle

verstevigen door een efficiëntere organisatie van de zorg,

vormen van zorg kunnen ontvangen. Dat maakt ook meteen

samenwerking voor centrale diensten en verlaging van de

transparanter waar de Awbz voor dient: voor zorg en niet voor

overhead.”

huisvesting.

“Dat maakt ook meteen transparanter waar de Awbz voor dient: voor zorg en niet voor huisvesting”

“Al sinds 1999 richten we ons meer op dienstverlening dan op ‘meters maken’. We willen werk- en verblijfsomgevingen creëren die mensen in staat stellen optimaal te presteren en waar ze zich comfortabel voelen. In een werkveld als zorg is dat dubbel belangrijk. Want als de zorg­­ver­­lener zich goed voelt in zijn werkomgeving, profiteert de zorg­ontvanger daar ook van. Ons streven is dat medewerkers én bewoners zeggen:

Marinus Schimmel directeur WorkSphere

‘Daar moet je zijn, want daar werken ze met WorkSphere!’

“integrale benadering verlaagt overhead en vergroot welbevinden” We kunnen dat verschil maken omdat servicebeheer en

Bijvoorbeeld omdat een lekkage waar eerst een bouwkundige

onderhoud van hard services onze kernactiviteit is.

en vervolgens een installateur bij is gehaald uiteindelijk een

We investeren dus voortdurend in onze professionaliteit, kennis

werktuigbouwkundige klus blijkt. Een integrale benadering

en kunde op dit gebied. Voor een interne technische dienst

voorkomt dat. Op de langere termijn zorgt dat voor lagere

is het bijna onmogelijk om continu alle nieuwe technieken

overheadkosten en/of een hoger kwaliteitsniveau.

van alle installaties bij te houden. Wij adviseren dan ook dat

Met alle positieve effecten van dien op de klanttevredenheid.

die zich concentreert op de techniek van de kernprocessen en

Technologie maakt in de zorg heel veel meer mogelijk, maar

dat alles wat ondersteunend is wordt uitbesteed. Vanuit onze

juist daardoor is het voor het welbevinden van mensen ook

expertise en het belang van de klant gaan we ook graag met

van cruciaal belang dat de systemen en de techniek maximaal

klanten in discussie over partieel aanbesteden. Op de korte

betrouwbaar zijn en dat eventuele storingen op de kortst

termijn is dat economisch verantwoord. Maar het kan wel

mogelijke termijn worden verholpen.”

leiden tot situaties waarin het oplossen van één probleem meerdere keren geld kost.

“Ons streven is dat medewerkers én cliënten zeggen: ‘Daar moet je zijn, want daar werken ze met WorkSphere!”

25

06

Strukton Railinfra is een full-serviceprovider voor infrastructuur en de sector publiek transport. Als bedrijf zijn we al vele decennia actief op het drukst bezette spoorwegnet van Europa, het Nederlandse. Dat bepaalt onze norm voor veiligheid. Wat ons in de sector verder onderscheidt is dat we een bedrijf zijn van ondernemers en technici met vaktrots. Ons uitgangspunt is een vlekkeloze operatie door preventie: “Find it before it breaks”. Om die belofte waar te maken ontwikkelen we voor onze klanten concepten voor full-service en systeemintegratie die dit doel ondersteunen.

Strukton Railinfra, een grensverleggend railbedrijf Onze kernactiviteiten bestrijken de werkvelden infrastructuur, informatiesystemen, data-acquisitie en datamanagement, en rolling stock. In alles wat we doen gaan we voor resultaat, op elk niveau. Kan dat niet langs de gewone weg, dan zoeken we een inventieve oplossing. Daar hebben we ook alles voor in huis:

06

26

Railinfrastructuur & Informatie productontwikkeling, materieel, vervoerderstatus, project- en procesmanage­ ment. We investeren relatief veel in opleiding, training en ontwikkeling van zo­ wel mensen als middelen. Met steun van het Europees Sociaal Fonds besteden we jaarlijks 2 tot 3% van onze omzet aan technische en veiligheids­opleidingen voor onze circa 2.800 medewerkers. Daarnaast investeren we nog eens 2 tot 3% in ontwikkeling en prototyping. Als we geloven in een nieuwe, innovatieve oplossing, dan steken we onze nek uit en investeren we daarin. Zo bouwen we een voorsprong op. Dat geeft ons een goede uitgangspositie om door te groeien en nieuwe markten te ontsluiten. Europees bedrijf In de periode 2001-2006 heeft Railinfra haar omzet verdubbeld. Met een vierspo­ renbeleid wordt dat groeitempo vastgehouden. Als grote speler in de ver­zadigde Nederlandse markt legt Railinfra de nadruk op het versterken van haar positie door nieuwe producten en diensten te introduceren.

Ons uitgangspunt is een vlekkeloze operatie door preventie: “Find it before it breaks”

Verder streeft Railinfra, naast autonome groei, naar schaalvergroting door verde­ re internationalisatie via selectieve acquisitie en partnerschappen, voornamelijk in West-Europa. Ook het ontsluiten van de nichemarkt voor meet- en datama­ nagement biedt goede groeimogelijkheden. Verder zijn de kernactiviteiten uit­ gebreid met systeemintegratie in rollend materieel. Ook dit is een activiteit met veel internationale potentie. In 2006 is Railinfra omgevormd tot een Europees bedrijf. Omdat elke markt anders is, is gekozen voor een businessmodel met eigen vestigingen die dicht op de regionale markt zitten. Railinfra ambieert een vooraanstaande plaats in de Scandinavische markt. Daarom is in het verslagjaar besloten het belang in het Zweedse Svensk Banproduktion AB uit te breiden van 60% naar 100%. Ook is een meerderheidsaandeel van 65% genomen in het Noorse Jernbaneservice AS.

systemen

Opnieuw goede resultaten Railinfrastructuur & Informatiesystemen boekte in 2006 een goede omzet. Het resultaat was weliswaar iets lager dan in 2005, maar toen hadden we voor­ deel van het eenmalige effect van het project Betuweroute. In 2006 heeft Railinfra hard gewerkt aan de verdere verbetering van de betrouw­ baarheid en beschikbaarheid van de railinfrasystemen. In 2007 zal ProRail een nieuwe Key Performance Indicator (KPI) definiëren voor de beschikbaarheid van het railinfrasysteem. Ook in landen als Zweden wordt gewerkt aan een verbeterde punctualiteit; ener­zijds door het aantal storingen te verminderen, anderzijds door de storings­ hersteltijd te verkorten. Onderhoudsconcept Strukton verovert Europa Strukton Railinfra heeft in Nederland ervaring opgebouwd in het onderhoud van railsystemen in een geprivatiseerde markt, waar sturing op output een belangrijk kenmerk is. Strukton heeft geanticipeerd op die ontwikkeling en jarenlang ge­ïn­ vesteerd in systemen, zoals de meetsystemen van Eurailscout, en monitoring- en videoschouwsystemen. Een van deze systemen is het door Strukton ontwikkelde Preventief Onderhouds- en Storingsdiagnosesysteem Strukton (POSS).

Als we geloven in een nieuwe, innovatieve oplossing, dan steken we onze nek uit en investeren we daarin

27

06

Dit monitoringsysteem vormt een universele schil rond rail­infra­structuur­ systemen. Op dit moment wordt POSS langs het gehele Nederlandse spoorweg­ netwerk ingevoerd. Ook in andere Europese landen voeren steeds meer rail­ vervoerbedrijven POSS in. Het geheel van monitoring- en videoschouwsystemen geeft railinfraproviders inzicht in de conditie van hun railinfrastructuur. Op basis van de objectieve meet­gegevens kunnen ze vervolgens een onderhoudsstrategie op maat (laten) ontwikkelen. Strukton Railinfra kan hen daarbij desgewenst advi­ seren en ondersteunen. Dit concept geeft Railinfra een voorsprong waarmee het bedrijf nieuwe markten kan ontsluiten en in bestaande markten meer omzet kan genereren.

06

28

Veiliger en goedkoper In het verslagjaar werden nieuw ontwikkelde digitale schouwtechnieken geïn­ troduceerd: de videoschouwtrein en vaste videoschouwcamera’s. Beide nemen geautomatiseerd de status van railsystemen op en maken een einde aan het tijd­ perk van de loopschouw. Dat is een mijlpaal op het gebied van veiligheid, maar ook op het gebied van meetbare kwaliteit. Geautomatiseerd schouwen levert objectieve data op. Vervolgens maakt data­ management – analyse en interpretatie van gegevens – transparant en documen­ teerbaar hoe de meetresultaten op elkaar inwerken. Dat vormt een inzichtelijke, degelijke basis voor preventief maatwerk in onderhoud en levert een kosten­ besparing van zo’n 10% op. Eerste stappen in wereldwijde nichemarkt Vanuit het streven naar ketenverlenging ontwikkelt Railinfra een nieuwe kern­ activiteit, die zich richt op systeemintegratie en rehabilitatie van systemen aan boord van treinen. In 2005 is met de overname van een onderdeel van Alstom nieuwe kennis op dit gebied in huis gehaald. Dit plaatst Railinfra nadrukkelijk in de markt van ontwerp, renovatie en onderhoud van systemen in spoorvoer­ tuigen. In 2006 heeft Railinfra een opdracht verworven voor de vervanging van de aandrijfsystemen van vijftien airport shuttles op de luchthaven van Chicago. Daarmee heeft het bedrijf een nieuwe markt aangeboord. Rehabilitatie van rollend materieel is een nieuwe, veelbelovende kernactiviteit. Overal waar sprake is van grootschalig treinverkeer rijden spoorvoertuigen met een levensduur van dertig tot veertig jaar. Veel daarvan zijn nu tussen de vijftien en twintig jaar oud. Dat betekent dat het omslagpunt in hun levenscyclus is bereikt. Onderhoud van de elektrotechnische componenten wordt te duur. Onderdelen raken uit productie. Het wordt beter en goedkoper om de elektro­ systemen integraal te vernieuwen. In Nederland kunnen we onze positie ver­ sterken met een aanbod voor deze markt. Wereldwijd ontsluit Railinfra hiermee een nieuwe nichemarkt.

Digitale schouwtechnieken zijn een mijlpaal op het gebied van veiligheid, maar ook op het gebied van meetbare kwaliteit

Europabreed actief, met eigen materieel De meeste machines en werktreinen zijn inzetbaar en toegelaten in diverse Europese landen. In lijn met voorgaande jaren investeerde Railinfra in het ver­ slagjaar verder in uitbreiding van het machinepark. In oktober 2006 nam Railinfra een nieuwe vernieuwingstrein in gebruik. Na een periode van voor­lopige toe­ lating krijgt deze trein naar verwachting in februari 2007 een definitieve toela­ ting voor Nederland. Ook de toelatingsprocedures voor Duitsland, Zweden, Italië en België zullen dan zijn afgerond. Dan kan de nieuwe trein worden ingezet bij vernieuwingsprojecten in al deze landen. De Kettinghor 4 van Strukton Railinfra, een trein die wordt gebruikt bij spoor­ onderhoud, kreeg dit jaar het Duitse EBA-certificaat (vergelijkbaar met het Nederlandse IVW-certificaat). De trein had al een DB Netz-goedkeuring. Het EBA-certificaat maakt de Kettinghor 4 sneller transporteerbaar en inzetbaar in Duitsland. Bovendien accepteren de meeste Europese landen het EBA-certi­ ficaat, wat het eenvoudiger maakt om ook in die landen tijdelijke of definitieve toelatingen te verkrijgen. Van Betuwelijn naar Botniabanan (S) In 2006 leverde Railinfra het A15-tracé van de nieuw gebouwde Betuweroute op voor vervroegde ingebruikname. Een project om trots op te zijn en strategisch gezien een groot, kwalitatief hoogstaand werk. Een grensverleggende kwali­ teitsimpuls, zo is inmiddels gebleken. De hier geleverde organisatorische presta­ ties droegen eraan bij dat Railinfra in 2006 de eerste fase verwierf van een soort­ gelijk project in Zweden, de Botniabanan. Sinds eind 2006 beschikt Railinfra in Duitsland over een definitieve erkenning voor het zelfstandig uitvoeren van projecten en onderhoud aan sporen en wissels in trajecten met snelheden tot 160 km/uur. Bij de eerste zelfstandige aanbeste­ ding in deze nieuwe markt is een project van ruim EUR 1 miljoen verworven. Dit gebeurde al eerder in het jaar, op basis van een voorlopige erkenning.

29

06

Strukton Betonbouw is een gevestigde naam op het gebied van civiele infrastructuur. Wij ontwerpen, realiseren, onderhouden en beheren projecten in deze sector, primair in Nederland. Ondergronds bouwen – zoals het boren van tunnels en het afzinken van tunnelelementen – viaducten, stations en geluidsschermen zijn werkvelden waarin we bij uitstek thuis zijn.

Strukton Betonbouw thuis in complexe omgevingen We onderscheiden ons in de markt door een voorkeur voor complexe om­­ge­vingen, waarbij we vanzelfsprekend rekening houden met de omgeving en het werk zo inrichten dat de normale operatie en exploitatie ongestoord door kunnen gaan. Ook besteden we veel aandacht aan de communicatie rondom projecten; niet alleen via diverse media, maar ook door het organiseren van open dagen.

06

30

Civiele infra

We bouwen aan de toekomst en richten ons specifiek op opdrachtgevers voor wie onze expertise waarde toevoegt, zoals Rijkswaterstaat, ProRail, haven­ bedrijven (mainports), luchthavenbedrijven, de energiesector, de afvalwaterver­ werkende industrie en de waterschappen. In Parkeren vof combineren we onze kennis en kunde in ondergronds bouwen met de specialismen van onze collega’s van Bouw & Vastgoed. ‘De markt bedenkt, tenzij’ Ook in de markt voor civiele infrastructuur groeit het aandeel nieuwe aan­ biedingsvormen en grotere, integrale, langlopende contracten. Onder het motto ‘de markt bedenkt, tenzij...’ verschuiven verantwoordelijkheden meer en meer naar marktpartijen. Strukton Betonbouw beweegt met de markt mee en anticipeert op een ver­dere versnelling van het veranderingsproces. Enerzijds gebeurt dat door te focus­ sen op de kansen die de toename van nieuwe aanbiedingsvormen – zoals D&C, DBFM, DBFO en Alliantie – bieden. Om tegemoet te komen aan de vraag naar geïntegreerde bestekken wordt gewerkt aan verbreding van het scala van spe­ cialistische technieken en professionalisering van de ontwerpdeskundigheid. Ook de aanwezige deskundigheid op het gebied van contract- en risicomanage­ ment en projectcontrol is verder verbreed en verdiept.

Jos Hegeman directeur Strukton Betonbouw

“Het streven naar ketenverlenging en verbreding in civiele infrastructuur hebben we in het verslagjaar op verschillende manieren concreet ingevuld”

Strukton Betonbouw beweegt met

Anderzijds worden product-marktcombinaties verder uitgebouwd. Door verdere schaalvergroting wil Strukton uitgroeien tot een van de toonaangevende dienst­ verleners op het gebied van civiele infrastructuur in Nederland.

Microtunneling

is een tunnelbouwmethode die vooral geschikt is voor stedelijke omgevingen, waar geen ruimte is voor een grote bouwput. Kenmerkend is dat een tunnelboormachine een gat boort waar vervolgens prefab tunnelelementen doorheen worden geduwd.

Wegen naar de Toekomst Het streven naar ketenverlenging en verbreding in civiele infrastructuur is in het verslagjaar op verschillende manieren concreet ingevuld. Met de overname van Reef Infra BV verwierf Betonbouw een bedrijf dat al ruim 100 jaar actief is in de grond- en wegenbouwmarkt, vooral in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland. Via Reef Infra participeert Strukton in de proef Rijksweg Sawa, waarbij in een waterdicht bassin wordt onderzocht hoe licht verontreinigde baggerspecie zich op natuurlijke wijze laat reinigen. De proef maakt deel uit van het innovatie­ programma Wegen naar de Toekomst van Rijkswaterstaat. Voor de maat­schappij is de beoogde ‘zelfreinigende berm’ een gewenste deeloplossing voor verontrei­ nigde baggerspecie, omdat deze aanpak berust op geheel natuurlijke processen. De eigen innovaties van Strukton Betonbouw zijn veelal projectgericht. Zo ontwikkelde Strukton speciaal voor de Noord/Zuidlijn in Amsterdam de trillings- en geluids­arme microtunnelingtechniek. Het eerste geluidsscherm met minimaal 10 dB geluidsreductie is ontwikkeld door Strukton Prefab Beton. Een ander aansprekend voorbeeld, en een grote vooruitgang in de afzinktunneltech­ niek, zijn modulaire stalen kopschotten. Hiermee werd Strukton genomineerd voor de innovatieprijs van de vakbeurs Infratech in 2007. Dit innovatieve systeem geeft een enorme tijdwinst tijdens de bouw en maakt een eind aan de geluidsbe­ lasting waarmee het verwijderen van traditionele kopschotten gepaard gaat. En omdat hergebruik mogelijk is, reduceert het systeem de milieubelasting en mini­ maliseert het reststoffen. Meer verantwoordelijkheid voor de markt In het verslagjaar was er nog geen sprake van prijsherstel en stabiliteit in prijs­ niveaus bij de grote infrastructurele werken. Door het economisch herstel neemt de onzekerheid van de markt af, maar de groei van nieuwbouwprojecten blijft nog achter. Het marktsegment Onderhoud daarentegen profiteert van de toege­ nomen aandacht en verhoogde budgetten voor herstel van de kwaliteit van de infrastructuur. Ondanks de lastige en competitieve marktomstandigheden heeft Betonbouw een – ook kwalitatief – goed gevulde orderportefeuille.

de markt mee en anticipeert op een verdere versnelling van het veranderingsproces

31

06

06

32

De hoofdinfrastructuur van Nederland krijgt een grootschalige onderhoudsbeurt. Geheel in lijn met de marktontwikkeling kiest Rijkswaterstaat daarbij voor een wijze van aanbesteden die meer verantwoordelijkheid bij de markt legt. In het project KOSMOS (Kunstwerken Onderhoud in Samenwerking met de Markt onder Systeemgerichte contractbeheersing) werken diverse RWS-diensten samen aan een aanpak waarbij de markt maximaal aan het werk wordt gezet en de inzet van Rijkswaterstaat minimaal nodig is. De uitvoering van het onderhoud wordt aan­ gestuurd vanuit de Regionale Projecten Centra. Een dergelijke uitbesteding heeft nog niet eerder op deze schaal plaats­gevonden. KOSMOS wordt in negen clusters uitbesteed aan de markt. De eerste, KOSMOS/ A16 ring Rotterdam, is gegund aan de combinatie waarin Strukton Betonbouw participeert. Het gaat om groot onderhoud op de A16 bij Rotterdam, vanaf knoop­ punt Terbregseplein tot knooppunt Ridderkerk, in combinatie met onderhoud aan 150 kunstwerken in het noordelijk deel van Zuid-Holland. In december verwierf Strukton Betonbouw nog een tweede KOSMOS-cluster. Die draagt de naam BLOKDOOS en heeft betrekking op de regio Brabant en Limburg. In september startte Colijn Aannemersbedrijf, deelbedrijf van Strukton Betonbouw, met de tweede fase van een deelproject van RandstadRail in opdracht van RET Rotterdam. Veel tijdwinst door verkorte Tracéprocedure In het verslagjaar liep een toenemend aantal wegenprojecten vertraging op in de procedure. De belangrijkste oorzaak hiervan is, naast de val van het kabinet, in de helft van de gevallen de problematiek rond luchtkwaliteit. Delen van de A50, A12 en A2 zijn daardoor drie jaar later gereed dan gepland. De verkorte procedure van de Tracéwet werkt goed; vooral bij de aanleg van de spitsstroken is hiermee veel tijdwinst geboekt. Wetgeving werpt echter ook nog vaak belemmeringen op. Zo kiezen opdrachtgevers soms voor een sub­optimale oplossing omdat de optimale – innovatieve – oplossing onder de vigerende weten regelgeving alleen mogelijk is als de hele voorbereidingsfase wordt overge­ daan.

Geheel in lijn met de marktontwikkeling kiest Rijkswaterstaat voor een wijze van aanbesteden

Uniek project in waterschapswereld In 2006 kon de eerste fase van het project Harnaschpolder Afvalwater Haagse Regio in gebruik worden genomen. Het gaat om de nieuwe afvalwaterzuiverings­ installatie (AWZI) Harnaschpolder, de eerste in Nederland die tot stand is geko­ men als PPS-project. Dat maakt dit tot een uniek project in de Nederlandse wa­ terschapswereld. Bovendien is het, met een capaciteit van 150 miljoen m3 afvalwater per jaar, een van de grootste AWZI’s van Europa. Het eerste deel van dit PPS-concessieproject ging in 2006 de beheerfase in en de tweede fase is inmiddels gestart.

De prestaties hebben inmiddels ook geleid tot belangstelling uit

Afzinkspecialist wekt buitenlandse interesse Mergor is het bedrijfsonderdeel van Strukton Betonbouw waarin het specialisme afzinken is geborgd. In het project A73 plaatste het team van Mergor met grote precisie vier tunnelelementen. Dit project verwierf Strukton Betonbouw samen met Besix. Zij overtuigden opdrachtgever Rijkswaterstaat met een creatieve en alternatieve oplossing voor de langste verkeerslandtunnel van Nederland: een voorstel met een afgezonken variant. In juni van dit verslagjaar voerde Mergor het drijvend transport uit van de afzinktunnelelementen voor de Noord/Zuidlijn. De prestaties van deze afzinkspecialist hebben inmiddels ook geleid tot belang­ stelling uit het buitenland. Daar verwierf Mergor onder meer het contract voor het transport en afzinken van de tunnelelementen van het project Limerick Tunnel in Ierland.

het buitenland

die meer verantwoordelijkheid bij de markt legt

33

06

“Ik ben een tegenstander van dat ‘Nieuwe Bouwen’. Je kunt niet dertig jaar vooruitkijken. De bouw moet zijn specialismen inzetten om innovatieve concepten te ontwikkelen en die te verkopen. Niet steeds maar weer ambachtelijk zwoegen op eenmalige dingen. Niet wachten tot justitie een gevangenis aanbesteedt maar zelf Hennes de Ridder hoogleraar civiele techniek TU Delft

06

34

het initiatief nemen en concepten ontwikkelen die inspelen op de actuele visie in die wereld.

“zitten in een gevangenis van strukton, daar doe ik een moord voor!” Als er dan een aanbesteding komt kun je vanuit de catalogus

De Hogesnelheidslijn is met grote haast – dus onnodig duur

het winnende concept aanbieden. Daar kun je naam mee

– aangelegd en nu rijdt er niks. Met een integrale aanbieder

maken: ‘Zitten in een gevangenis van Strukton, daar doe ik een

was dat nooit gebeurd. Een enorme verspilling, maar iedereen

moord voor!’

houdt zijn mond want railinfrastructuur is ingewikkeld.

Voor railinfrastructuur en mobiliteit wordt de expertise van

En kijk naar de Betuweroute: het hele plan staat vast als het

de markt absoluut onvoldoende aangeboord. Als Strukton

wordt voorgelegd voor vergunningen. Dus elke dwarsligger

met eigen systemen kan komen ziet het spoor in Nederland

krijgt alle kans om dwars te liggen. Waarom niet eerst een

er heel anders uit. In plaats daarvan moeten ze werken aan

plan gemaakt, met een paar alternatieven en varianten,

technologie uit 1830. Laat ze toch aan een magneetzweefbaan

dat gepresenteerd en een breed gedragen, bindende keuze

of soortgelijke oplossingen gaan werken!

gemaakt? Dan krijg je een heel ander proces. En hoe beter

Er wordt nog te weinig gedacht in integrale oplossingen.

ondernemers zich profileren met andere, dwarse ideeën, hoe beter het resultaat!”

“Een enorme verspilling, maar iedereen houdt zijn mond want railinfrastructuur is ingewikkeld”

“De manier waarop nu besluitvorming plaatsvindt over railvervoer helpt niet om naar de toekomst toe een compleet en optimaal gespreid palet te krijgen van water-, weg-, lucht- en railvervoer. Terwijl we daar juist keihard aan zouden moeten trekken, want door de verdere Europeïsering zal de mobiliteit van mensen en goederen alleen maar toenemen. Leveringszeker railvervoer

Aike Schoots directeur Strukton Railinfrastructuur &

helpt om dat zo duurzaam mogelijk te laten gebeuren.

Informatiesystemen

“streng afrekenen op meetbaar gemaakte maatschappelijke kwaliteit” Wat ons betreft is de ideale situatie dat de overheid het

Het gaat erom dat overheid en bedrijfsleven samen heel helder

eigendom van de railinfrastructuur houdt en de flexibiliteit

benoemen op welke prestatie-indicatoren de markt wordt

en slagvaardigheid van bedrijven gebruikt om beheer en

afgerekend. Punctualiteit en veiligheid zijn daarbij belangrijk,

onderhoud heel transparant te maken: wat is mijn value for

maar zeggen te weinig over maatschappelijke kwaliteit.

money? Bij Strukton zien we transparantie voor de klant als

Daarvoor moet je bijvoorbeeld ook milieuprestaties meten en

hoogste toegevoegde waarde. Wij leveren die opdat hij de

veiligheid in de trein. Want als mensen na tien uur ’s avonds

gewenste kwaliteit en prijs voor de gebruikers kan aantonen en

niet meer de trein durven nemen, kiezen ze al veel eerder op de

managen. Met dit gegeven moeten we nog harder op de deur

dag voor de auto.

bonzen bij de overheid. Nu is het idee: de markt kan het niet,

Als al die factoren helder benoemd en meetbaar gemaakt zijn,

het is te ingewikkeld en bedrijven zijn alleen gefocust op winst.

is de volgende stap dat de markt daar streng en met één maat op afgerekend wordt.”

“Leveringszeker railvervoer helpt

om dat zo duurzaam mogelijk te laten gebeuren”

37

06

Strukton Bouw & Vastgoed is in de bouwsector een van de grotere spelers. Op het gebied van projectontwikkeling zijn we een relatief kleine speler. We richten ons op het totale bouwproces en de beheersing daarvan: van plan- en projectontwikkeling tot en met beheer en onderhoud. In de markt onderscheiden we ons doordat we waardecreatie tot onze drijfveer hebben gemaakt. De klant centraal De tijd dat we eenvoudig uitvoerden wat een ander heeft bedacht ligt achter ons. Die benadering wordt afgestraft door een enorme prijsdruk met afnemende marges. Om echt iets te betekenen en ook financieel succesvol te zijn en te blij­ ven, stellen we de klant centraal. De klantvraag is de basisleidraad voor alles wat we doen. Wat niet betekent dat we alles doen wat de markt vraagt. We richten ons nadrukkelijk op projecten waarbij we in elke fase van het proces kennis en waarde kunnen toevoegen. Zo zijn we bijvoorbeeld in stedelijke heront­ wikkeling heel goed thuis.

06

38

Bouw & Vastgoed Onze focus ligt op sectoren waar onze maatoplossingen maximaal bijdragen aan de doelstellingen van de klant – en de klant van onze klant – en/of de maatschap­ pij. Die sectoren zijn zakelijke dienstverlening, zorg, onderwijs, knoop­punten van openbaar vervoer en mengvormen van utiliteits- en woningbouw. Daarnaast richten we ons op hoogbouw en – samen met Strukton Betonbouw – op parkeer­ oplossingen. Vanuit levenscyclus naar maatoplossing Opdrachtgevers in de markt van bouw en vastgoed vragen in toenemende mate om een integrale benadering van huisvestingsvraagstukken. Ze verwachten van aanbieders antwoorden die daarop aansluiten: integrale oplossingen met een hoog serviceniveau. Dat betekent dat aanbieders veel meer dan voorheen moeten kijken wat de ‘echte vraag’ van de opdrachtgever is. Het gaat erom te weten wat de klant echt wil en daar oplossingen op maat voor te bedenken. Dat vereist een levenscyclusbenadering waarin de koppeling wordt gemaakt tussen ontwerp, realisatie en exploitatie, om zo tot het optimum tussen kwaliteit, kosten en op­ brengsten te komen. Zo’n oplossing draagt bij aan het succes van de klant en dus ook aan het succes van Strukton.

Henk Janssen directeur Strukton Bouw & Vastgoed

“We richten ons op het totale bouwproces en de beheersing daarvan: van plan- en projectontwikkeling tot en met beheer en onderhoud”

Om klanten vanuit een geïntegreerde benadering te kunnen bedienen, streeft Bouw & Vastgoed naar versterking van haar aandeel in de bouwketen. Enerzijds door nieuwe kennisgebieden (engineering, meerjarige exploitatie) toe te voegen. Anderzijds door slagen te maken naar schaalvergroting, voor­namelijk door acqui­ sities. Dit omdat meer kritische massa nodig is om de benodigde kennis en com­ petenties verder te ontwikkelen en op het juiste niveau te brengen en te houden. Organisatie dichter op de markt Bouw & Vastgoed kijkt terug op een jaar waarin diverse concrete piketpalen zijn geslagen. Om het strategisch beleid operationeel in te vullen zijn procesverbete­ ringsprogramma’s doorgevoerd en opleidingsprogramma’s geïnten­siveerd. Het bedrijf is via een verdeling in drie regio’s dichter op de markt georganiseerd. Alle facetten van inkoop, calculatie en engineering zijn bijeengebracht in een kenniscentrum en om de procesorganisatie beter te kunnen besturen zijn op het gebied van ICT diverse aanpassingen en verbeteringen doorgevoerd. In het verslagjaar is ook een unit Speciale Projecten opgericht, onder andere voor PPScontracten. Daarnaast zijn op het gebied van technisch beheer forse stappen gezet in de rich­ ting van de beoogde ketenverlenging, vooral door nauwe en succesvolle samen­ werking met WorkSphere. Hogere omzet, maar negatief resultaat De kwaliteit van de portefeuille is in 2006 duidelijk verbeterd. Ook het volume nam toe. Voor het overige is Bouw & Vastgoed er in het verslagjaar, net als de hele bouwsector, niet goed in geslaagd te anticiperen op het economisch herstel. Doordat de markt aantrok, liepen de inkoopprijzen hard op. Bovendien was er sprake van inefficiëntie, vooral in de cruciale voorbereidingsfase. Op het gebied van project­ontwikkeling was 2006 een jaar waarin diverse projecten forse voor­ uitgang boekten. Voor Bouw & Vastgoed resulteerde dit, ondanks een omzet­ stijging van 30%, in een negatief resultaat.

Op het gebied van technisch beheer zijn forse stappen gezet in de richting van de beoogde ketenverlenging

39

06

Portefeuille steeds meer multidisciplinair Het eerste PPS-project waarin Bouw & Vastgoed participeerde, het Montaigne Lyceum in Den Haag, ging in het verslagjaar de exploitatiefase in. In 2007 zal Bouw & Vastgoed een belangrijk aandeel leveren in het nieuwe PPS-concessie­ project van Strukton, de ingrijpende renovatie van het Ministerie van Financiën in Den Haag. In Havelte is een project opgeleverd waarin een school is gecombi­ neerd met woningen. Overige projecten in portefeuille zijn:

• het Haarlemse Schoteroog­project, een combinatie van een brug en woningen; • het project Nieuwe Voorstad in Nijmegen, een bedrijventerrein dat wordt herontwikkeld tot een winkel­centrum met woningen;

• La Linea in Leiden, een binnenstedelijke project met een combinatie van wonen en parkeren;

• de herontwikkeling van Las Palmas op de Kop van Zuid in Rotterdam,

een multifunctioneel project van kantoren, een restaurant en een museum;

06

40

• de ontwikkeling van een busstation met Stadhuis en kantoorfuncties in Zaanstad.

Overige projecten Andere noemenswaardige projecten zijn de belangrijke projecten in het onder­ wijs die in 2006 zijn aangenomen: het Centrum voor Levenswetenschappen voor de Rijksuniversiteit Groningen en de VMBO-school Lek en Linge. In de sector Zorg wordt in 2007 gewerkt aan het Maasland Ziekenhuis in Sittard en het Vlietland Ziekenhuis in Schiedam. Verder bouwt Strukton Bouw & Vastgoed de hoogste woontoren in Arnhem, ‘De Toren van Gelre’, het bijna honderd meter hoge kan­ toor ‘Vivaldi’ aan de Amsterdamse Zuidas, de parkeergarage ‘Tulpplein’ in Amsterdam en een parkeervoorziening in het centrum van Roosendaal.

Bouw & Vastgoed zal een belangrijk aandeel leveren in het nieuwe PPS-concessieproject van Strukton

Hindernissen bij binnenstedelijke herontwikkeling Een marktsegment waar de competenties van Bouw & Vastgoed op het gebied van bouwen zonder verstoren maximaal tot hun recht kunnen komen, is binnen­ stedelijke herontwikkeling. Hier zijn integrale maatoplossingen mogelijk met de potentie om veel bij te dragen aan maatschappelijke doelstellingen op het ge­ bied van omgevingskwaliteit en verbetering van mobiliteit. Die oplossingen zijn echter alleen haalbaar als ook hier het optimum tussen kwaliteit, kosten en op­ brengsten kan worden geboden. Belemmeringen in wet- en regel­geving staan het bereiken van dat optimum vaak op een onoverkomelijke manier in de weg. Dat geldt niet alleen voor regelgeving op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu en archeologische aspecten, maar ook voor de regels voor Europese aan­ bestedingen in relatie tot de mogelijkheden voor eigen initiatief (unsolicited proposals). Het lijkt wenselijk dat, gezien de potentiële positieve bijdrage aan maatschappelijke doelstellingen, in wet- en regelgeving ruimte wordt geschapen om de uitvoering van dit soort projecten te vereenvoudigen en te versnellen.

41

In de wet- en regelgeving moet ruimte geschapen worden om de uitvoering van projecten op het gebied van binnenstedelijke herontwikkeling te vereenvoudigen en te versnellen

06

“Waar we in dit land behoefte aan hebben op het gebied van mobiliteit is leveringszekerheid. De zekerheid dat je op een bepaalde tijd op een bepaalde bestemming bent, ongeacht voor welke vorm van transport je kiest. De eindgebruiker vindt het ook geen probleem om daarvoor te betalen. Bij elk consumptiegoed geldt toch dat je meer betaalt voor een beter product en een

Elco Brinkman

betere service?

voorzitter Bouwend Nederland

06

42

“laat zien wat je kunt en wat dat voor mensen betekent” Maar de overheid ziet infrastructuur nog steeds als een

Bedrijven kunnen dat stimuleren door uitgewerkte ideeën

collectieve voorziening. Daardoor moet infrastructuur

aan te reiken. Geen technische oplossingen of platte

voortdurend concurreren met andere overheidstaken.

tekeningen, maar visualisaties die tot de verbeelding spreken

Publiek-private samenwerking zou zeer helpen om dat te

omdat de gebruiks- en gevoelswaarde centraal staat.

veranderen. Dan houd je geld dat anders misschien elders

Laat zien wat je kunt en wat dat voor mensen betekent.

wordt geïnvesteerd binnen de grenzen en gaat het meeste

Bedrijven hebben genoeg expertise en creativiteit om betere,

geld naar projecten waar de grootste behoefte aan is.

gebruiksvriendelijkere en variabeler oplossingen te bedenken.

Een ander deel van de oplossing voor onze mobiliteitsbehoefte

De politiek kan dat stimuleren door eisenpakketten zo te

is meer doen met dezelfde ruimte door functies te mengen en

formuleren dat de ruimte wel moet worden gedeeld door

ze boven en onder elkaar te plaatsen. Op die manier ruimte

meerdere functies. Maar waarom zou het bedrijfsleven daarop

delen doen we nog niet graag.

wachten, als het ook zelf het initiatief kan nemen.”

“Bedrijven hebben genoeg expertise en creativiteit om betere, gebruiksvriendelijkere en variabeler oplossingen te bedenken”

“Onze visie op infrastructuur gaat vooral uit van maatschappelijke problematiek. Niet vanuit de techniek praten en ontwikkelen, maar vanuit de gebruiker. Natuurlijk heb je daarbij een overheid nodig die dat aandurft. In vergelijking met diverse andere overheden loopt Rijkswaterstaat daarin voorop.

Martijn Smitt directeur Strukton Betonbouw

“met een goed plan kun je de politiek tot uitvoerder maken” Uit het oude denken stappen, zelf het initiatief nemen en

Daardoor kon een project in meerdere gemeenten worden

maatschappelijk draagvlak creëren maakt de uitvoering van

uitgevoerd onder één vergunning. Zonder wanklank.

plannen ook minder afhankelijk van de politiek.

Onze visie is in de sector nog vrij ongebruikelijk en vraagt

In plaats van een regelend orgaan, wordt de politiek dan

om andere competenties dan gebruikelijk. Dat levert allerlei

uitvoerder van iets wat de maatschappij heeft bedacht.

reacties op, maar de leukste zijn de open sollicitaties van jonge

Daardoor wordt het voor lagere overheden ook moeilijker om

mensen die juist daarom graag bij deze club willen horen.”

zich te verschuilen achter regelgeving. Hoe belemmerend dat kan werken zie je bij de tweede Waalbrug in Nijmegen. De provincie Overijssel daarentegen heeft het aangedurfd een eigen koers te varen.

“Uit het oude denken stappen, zelf het initiatief nemen en maatschappelijk draagvlak creëren”

45

06

Sinds 1 juli 2006 maakt WorkSphere deel uit van Strukton. Als nieuw onderdeel streven wij eenzelfde profilering na als de andere bedrijven binnen de Groep. De kennis en kunde die WorkSphere inbrengt op het gebied van gebouwgebonden technische installaties zijn van wezenlijk belang voor Strukton als full-serviceprovider, omdat bij het ontwerpen, realiseren en exploiteren van gebouwen de rol van installaties en energiemanagement steeds belangrijker wordt. In ons geval gaat het om ‘hard services’ en advies, ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud van gebouwgebonden technische installaties. WorkSphere versterkt positie Strukton We hebben de afgelopen jaren al veel geïnvesteerd in een marktbenadering die de gebrui­ ker centraal stelt en dat blijven we doen. Vanuit onze discipline voegen we kennis toe die essentieel is voor een integrale marktbenadering en alle PPS-projecten waar Strukton bij betrokken is. Samen met de andere Strukton­­bedrijven kunnen we nog meer synergie rea­ liseren, voor onze klant en voor onszelf.

06

46

Technisch beheer en installatiema

Zo bieden we samen met Bouw & Vastgoed een totaalpakket van bouwkundige en technische dienstverlening aan dat in de markt zeer succesvol is. Ons werkterrein reikt van advies tot implementatie en onderhoud op het gebied van vei­ ligheid, beveiliging, liften, licht, communicatie, energie en klimaat, inclusief inspecties, en­ gineering, energiebesparing en inrichting van ICT-serverruimtes. In zorg, onderwijs, kanto­ ren, industrie (utiliteit) en entertainment zijn wij totaalaanbieder van al deze diensten. We onderscheiden ons als dienstverlener door klantgerichtheid, kennis van onderhouds­ concepten, een breed aanbod van producten en diensten en ons vakmanschap. Onze kern­ activiteit is het waarborgen van de bedrijfszekerheid van het primaire proces van de klant. Kenmerkend voor onze werkzaamheden zijn een hoge complexiteit en een hoog afbreuk­ risico. We streven naar langdurige relaties met klanten, om een werk- en verblijfsomgeving te scheppen, waarin mensen kunnen excelleren, waarin ze zich prettig voelen en waarin al­ les wat ze nodig hebben goed functioneert. Van onderhouds- naar prestatiecontract De overname door Strukton is bij WorkSphere verwelkomd als een goede match. De over­ gang van WorkSphere van Stork naar Strukton zorgde voor enige druk op de organisatie. Hoewel de omzet in 2006 hoger was dan in 2005, is het bedrijfsresultaat niet meege­ stegen maar ongeveer gelijk gebleven. Het perspectief is beter dan ooit tevoren.

In zorg, onderwijs, kantoren,

De trend is dat de aandacht verschuift van onderhoudscontracten naar een benadering vanuit Total Cost of Ownership of publiek-private samenwerking. Dat leidt tot meer pres­ tatiecontracten, meer totaalcontracten inclusief de regie van alle werkzaamheden, en meer outsourcing van service aan en onderhoud van gebouwgebonden installaties. Dit wordt gedreven door een markt die behoefte heeft aan voorspelbaarheid van de kosten voor deze zogenaamde hard facilities. En de markt groeit, want in alle sectoren trekt het bouwvolume aan en in de gebouwen neemt het aandeel techniek toe.

anagement

Investeren in klantkennis In die groeiende markt wil WorkSphere zich nog sterker positioneren als technisch dienstverlener die klanten de gewenste voorspelbaarheid en de beste dienst­verlening biedt tegen de laagste integrale kosten. In het verslagjaar is WorkSphere omgebouwd tot een plattere organisatie, die met dertien vestigingen dicht bij de klant zit. Daarmee is voldaan aan één voorwaarde om gecontrac­ teerde werkzaamheden uit te voeren tegen de laagst mogelijke kosten. Om te voldoen aan de tweede voorwaarde, scherp contractmanagement, investeert WorkSphere in verdere verbetering van kwaliteitsprocessen en hoogwaardige techno­logie. In het verslagjaar is voor klanten een rekenmodel ontwikkeld waarmee ze hun beheerkosten kunnen vaststel­ len en monitoren. Om de beste dienstverlening te bieden, is het zaak de ‘echte vraag’ van de klant te door­ gronden, mee te denken met diens processen, proactief te handelen en doeltreffend te adviseren. Het ontwikkelen van de kennis en vaardigheden die daarvoor nodig zijn krijgt veel aandacht. Jaarlijks investeert WorkSphere substantieel in opleidingen. Voor 2007 is het opleidingsbudget zelfs verdrievoudigd. Synergie draagt direct al veel bij In 2006 mocht WorkSphere een aantal nieuwe klanten begroeten, zoals ABN AMRO, Interpay, ING, Atos Origin en enkele zorginstellingen en verpleeghuisgroepen. Voor ABN AMRO en Interpay treden WorkSphere en Bouw & Vastgoed gezamenlijk op als fullservice­aanbieder van gebouw- en installatieonderhoud. Voor de komende vijf jaar streeft WorkSphere naar een forse groei van de huidige omzet van EUR 172 miljoen. De mogelijkheden voor samenwerking met andere bedrijven binnen Strukton zullen daar veel aan bijdragen. Die synergie zal met name vrucht af­werpen in de vorm van (langetermijn)contracten voor nieuwe, brede combinaties van alle vormen van facility management.

industrie (utiliteit) en entertainment zijn wij totaalaanbieder

47

06

“Kantoren worden steeds minder gebouw en steeds meer omhulsel van gefaciliteerde werkplekken. Daarbij staat de kwaliteit van de werk- en verblijfsomgeving steeds meer centraal. ICT, klimaat en comfort moeten goed zijn, maar gebouwen moeten ook duurzaam zijn. Niet alleen qua materiaaltoepassing, ook als het gaat om energieverbruik Peter Jägers directeur-generaal Rijksgebouwendienst

06

48

en aanpasbaarheid aan veranderende behoeften. Als Rijksgebouwendienst zijn we bovendien erg gefocust geraakt op veiligheid.

“jullie moeten zorgen dat mijn werkplek in orde is” Het gaat steeds meer om het eindproduct: ‘Jullie moeten

Die gerichtheid op het eindproduct vraagt om contractvormen

zorgen dat mijn werkplek in orde is’. Dat vereist een

die een integrale aanpak ondersteunen, zoals PPS. Maar die

geïntegreerde visie op bouwen, die aansluit op de visie van

term wordt ook misbruikt. Waar het om gaat is dat de normale

de opdrachtgever én de eindgebruiker. Onze gebouwen

concurrentie zijn werk doet en dat je zakelijk blijft, maar

bijvoorbeeld, moeten verkokering tegengaan door meer

dat je tegelijk vertrouwen hebt in elkaar en oog voor elkaars

standaardisatie. Nu is het lastig om een fysieke werkplek te

belangen. Zeker in deze periode waarin je nog kennis moet

vinden voor werkverbanden van mensen van verschillende

opdoen. Een open en proactieve houding over en weer was niet

ministeries. Daarom is er een visie ontwikkeld voor de

altijd vanzelfsprekend, maar is absoluut noodzakelijk om de

standaardisatie van werkomgevingen, zodat mensen simpel

komende jaren door te gaan. Vertrouwen hebben in elkaar en

samen op één plek kunnen aanschuiven.

niet te snel alles juridiseren. Anders zitten hele legers juristen jarenlang te vergaderen en komt er niets van de grond.”

“Anders zitten hele legers juristen jarenlang te vergaderen en komt er niets van de grond”

“Het ‘nieuwe bouwen’ eist dat we goed luisteren en ons inleven in de wensen van opdrachtgevers. Vervolgens moet je niet alleen in opdracht iets maken, maar ook zelf het initiatief durven nemen om die wensen te vertalen in projectvisies en huisvestingsconcepten. Dan kun je in partnerschap met opdrachtgevers concepten ontwikkelen die een bewezen meerwaarde hebben en die je ook zo in de markt kunt zetten. Dan ga je weg van het ambachtelijk bouwen en al je energie investeren in eenmalige projecten.

Erik Hermsen directeur Strukton Integrale Projecten

“visies vertalen in huisvestingsconcepten met meerwaarde” Dat vraagt een geweldige omslag. Na een periode van steeds

Om die slag te kunnen maken is het cruciaal dat de opdrachten­

verdere specialisatie – en dus ook fragmentatie – richten we

stroom goed op gang komt en dat alle partijen de opgedane

ons nu op defragmentatie en integratie waarbij de eind­

kennis delen. In samenwerking met marktpartijen wordt door

gebruiker centraal staat. Strukton is daar al relatief ver mee,

de overheid gewerkt aan contractstandaardisatie.

maar het is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het eist een

Ook Strukton draagt hieraan actief bij, niet alleen omdat we

andere aanpak, een andere filosofie en een andere sturing.

al heel veel kennis hebben, maar vooral omdat we ons

Niet alleen moet je alle disciplines afstemmen, je moet ook

realiseren dat het noodzakelijk is voor het succes van nieuwe

het geheel – met respect voor het logische eigenbelang van

contractvormen. Dat succes vasthouden vereist goed

elke discipline – integraal aansturen.

partnerschap, met opdrachtgevers binnen de bouwsector. We moeten vertrouwen winnen door vertrouwen te geven.”

“Succes vasthouden vereist goed partnerschap, met opdrachtgevers binnen de bouwsector”

51

06

Servica Facilitair heeft het afgelopen jaar veel geïnvesteerd om een vooraanstaande rol te kunnen spelen in de snelgroeiende markt voor facility management. Vooral door kennis-, systeem- en concept­ontwikkeling hebben we voor de toekomst een goede basis gelegd waarop we kunnen doorbouwen. Focus op waardebehoud Voor Strukton verzorgen we het complete vastgoedbeheer van de panden in eigendom. Voor de huurders verzorgen we het huurders- en installatieonderhoud en een breed pakket facilitaire diensten. Op verzoek van zowel eigenaren als ge­ bruikers leveren we ook aanvullend maatwerk voor zaken als (begeleiding van) nieuw- en verbouw, verhuur, huisvestingsplan en verhuizing. Wat ons onderscheidt is een totaalaanbod dat bruggen slaat tussen de ogen­ schijnlijk tegengestelde belangen van eigenaren en gebruikers van vastgoed en een mate van flexibiliteit die interne facilitaire organisaties niet kunnen evenaren.

06

52

Vastgoedbeheer en Facility manag We zijn een kennisintensief bedrijf met vier werkvelden: vastgoedbeheer, facili­ tair beheer, maincontracting en kritische operaties (de functies die van invloed zijn op het primaire proces van de klant). Ons totale aanbod staat borg voor op­ timale werk- en verblijfsomgevingen met maatwerkfaciliteiten in kwalitatief hoogwaardige gebouwen met flexibele werkplekken. Met dit aanbod richten we ons op gebruikers en eigenaren in de sectoren zakelijke en financiële dienst­ verlening, overheid, educatie, zorg en transport. Volledige uitbesteding risicomanagement Nu het economische klimaat verbetert en achterstallig onderhoud wordt inge­ haald, zal de markt van onderhoud aan utiliteitsgebouwen groeien. Opdracht­ gevers richten zich daarbij enerzijds op de te genereren opbrengsten en ander­ zijds op bedrijfseconomische afwegingen (Total Cost of Ownership en life cycle management) en de groeiende behoefte aan flexibiliteit. Dat laatste geeft een extra impuls aan verdergaande uitbesteding, omdat eigen facilitaire organisaties onvoldoende kunnen meebewegen.

Nu het economische klimaat verbetert

De opkomst van publiek-private samenwerking zal die trend verder versterken, op voorwaarde dat het aantoonbaar voordeliger is om marktpartijen volledig verantwoordelijk te maken voor het managen van risico’s. Dat vraagt om instru­ menten die voor opdrachtgevers concreet maken dat ze hiermee een substantië­ le verlaging van de werkplekkosten en de kosten in de totale keten van facilitaire dienstverlening kunnen realiseren.

gement

Succesvol eerste concept Om een aanbod neer te zetten dat in elk opzicht marktconform is en aantoonbaar voordeel biedt, heeft Servica Facilitair in 2006 een professionaliserings­traject in gang gezet. Het doel van Servica Facilitair is verder groeien, met als uitgangspunt dat een ge­ zamenlijke marktbenadering de kracht van Strukton maximaal benut. De sterke gezamenlijke inkoopkracht, bijvoorbeeld, is in de markt een belangrijk onderschei­ dend aspect. Samen met het facilitair bedrijf van NS ontwikkelde Servica Facilitair een concept voor vastgoedbeheer in combinatie met facility management. De marktintroductie hiervan verliep heel succesvol, vooral omdat dit concept er specifiek op is gericht bruggen te slaan tussen de belangen van de gebouw­ eigenaar en de gebouwgebruiker(s).

Bruggen slaan tussen de belangen van de gebouw­eigenaar en de gebouwgebruiker(s)

en achterstallig onderhoud wordt ingehaald, zal de markt van onderhoud aan utiliteitsgebouwen groeien

53

06

Strukton Integrale Projecten richt zich op de groeiende markt voor innovatieve en integrale oplossingen, onder andere op het gebied van overheidshuisvesting, zorg en onderwijs, die uitgaan van de totale levenscyclus van een project. We bundelen de kennis en expertise binnen Strukton en werken samen met Nederlandse en internationale partners. Kern van onze aandacht is de markt voor concessiegerelateerde publiek-private samenwerking (PPS). Strukton marktleider in integrale projecten Kenmerkend voor PPS-concessieprojecten zijn nieuwe samenwerkingsvormen op basis van de contractelementen ontwerp, bouw, financiering, onderhoud en beheer. We regisseren voor opdrachtgevers het volledige traject, vanaf het eerste initiatief tot aan de uiteindelijke exploitatie en overdracht. Het voortraject voor dit soort projecten is lang en de kosten in het biedingstraject zijn hoog. Dat vereist een benaderingswijze die sterk verschilt van die welke in de traditionele bouw gebruikelijk is en een businessmodel dat daar specifiek op is ingericht.

06

54

Integrale projecten

Omdat Strukton de waarde voor de eigen onderneming inzag, zijn we tijdig begonnen met een aparte organisatie die zich volledig op deze markt richt. Nu beschikt Strukton als een van de weinige partijen in Nederland over een slag­ vaardige en compacte organisatie met de benodige expertise op het gebied van tendermanagement, contractmanagement en projectfinanciering. Dankzij die vi­ sie is Strukton nu marktleider op het gebied van concessiegerelateerde PPS-pro­ jecten en integrale projecten in Nederland. Een succesvol jaar Strukton participeert in drie van de zes gecontracteerde Nederlandse PPSconcessie­projecten. Daarnaast is Strukton Integrale Projecten actief in het Verenigd Koninkrijk, waar deze markt vele malen groter is dan in Nederland. Dat stelt het bedrijf bij uitstek in staat internationaal kennis en ervaring op te doen.

Als een van de weinige partijen in Nederland beschikt Strukton over een slagvaardige en compacte

met de

De markt wordt eerder en intensiever betrokken bij de beleidsuitvoering

In de zomer van 2006 ontving de TalentGroep, een samenwerkingsverband van Strukton, ISS en Imtech, het beschikbaarheidscertificaat voor het Montaigne Lyceum in Den Haag. Daarmee is de exploitatiefase begonnen voor de eerste school in Nederland die als PPS-concessie tot stand is gekomen. De bouwwerkzaamheden voor de afvalwaterzuiveringsinstallatie Harnasch­ polder zijn grotendeels afgerond, zodat de installatie in werking kan worden gesteld. Het zuiveren van afvalwater is gestart. Tegen het einde van het verslagjaar is het contract ondertekend voor de reno­ vatie, financiering en herinrichting van het Ministerie van Financiën in Den Haag (66.000 m2), inclusief het gebouwbeheer en onderhoud voor een periode van vijfentwintig jaar. Deze opdracht is verworven door Safire B.V., een consortium waarin Strukton een leidende rol heeft. Meerwaarde is duidelijk De overheid omarmt PPS in toenemende mate. De markt wordt eerder en inten­ siever betrokken bij de beleidsuitvoering. Bij de Rijksgebouwendienst groeit het aantal projecten. Bij Verkeer en Waterstaat wordt de groei alleen geremd door­ dat civiele infrastructuur onderwerp is van politieke besluitvorming. Het onder­ wijs en de zorgsector komen ook in beweging. Ze zijn overtuigd van de meer­ waarde, maar vooral in de zorg spelen nog veel institutionele belemmeringen. Opdrachtgevers (moeten) professionaliseren Intussen professionaliseert de markt voor PPS. Opdrachtgevers verankeren het beter in hun organisatie door niet meer alleen expertise in te kopen, maar die ook zelf in huis te halen. Bovendien neemt de kennisuitwisseling tussen de ver­ schillende overheden toe. Die beweging is belangrijk omdat opdrachtgevers moeten leren visies te ont­ wikkelen en projecten te bundelen. Een onderwijs- of zorginstelling, bijvoorbeeld, zou haar centrale rol in de gemeenschap kunnen versterken door ook zaken als een buurthuis of gezondheidscentrum op te nemen in een totaal­project.

organisatie

e benodigde expertise op het gebied van tendermanagement, contractmanagement en projectfinanciering

55

06

Voordelen voor de publieke sector Publiek-private samenwerking ontslaat de overheid niet van haar verantwoor­ delijkheid. Wel wordt het belangrijker dat zij vroegtijdig aangeeft wat zij wil. Die vraag wordt vervolgens aan private partijen voorgelegd, waarbij vereist is dat private partijen een integraal dienstenpakket aanleveren. De partijen brengen specifieke expertise in het project waardoor beproefde of juist innovatieve idee­ ën tot meer efficiency of een hoger kwaliteitsniveau leiden. De koppeling van de vergoeding aan de geleverde prestaties is daarbij voor de private partijen een sterke motivator. Overigens leent niet elk project zich voor PPS. Het is bij uitstek toepasbaar bij publieke diensten waarbij de verantwoordelijkheid voor langere tijd verzekerd is en het project een zekere financiële omvang heeft. Het is mogelijk projecten te bundelen om zo de voor­delen van PPS ook bij kleinere projecten binnen bereik te brengen.

06

56

Kwaliteit voorop Strukton Integrale Projecten streeft naar verdere versterking van de voorsprong en de marktpositie in de PPS-markt. Meer partijen gaan zich bewegen op deze markt en Strukton heeft de ambitie tot de top drie te behoren. Dit wil Strukton bereiken door de motor achter vernieuwingen te zijn; niet de goedkoopste, wel de beste. De PPS-markt is kwaliteitsgedreven. Dat vereist denken vanuit de gebruiker: hoe brengt Strukton bijvoorbeeld mobiliteit, het onderwijs of de zorg een stap verder? Dat betekent luisteren naar de klant, zicht hebben op ontwikkelingen in de markt en daar invulling aan geven. De ambitie marktleider te zijn vraagt om verlenging van de bouwketen. Strukton wil meer full-servicecontracten aangaan. De acquisi­ tie van WorkSphere past daar perfect in. 2007: lopende contracten en tenders Strukton doet mee in alle vijf PPS-tenders van de Rijksoverheid die momenteel in Nederland lopen. Eén daarvan is het project Capaciteitsuitbreiding Coentunnel, een buitengewoon omvangrijk project op basis van DBFM. Strukton is als onder­ deel van het consortium GATEwest in 2005 gestart met deze tender en is een van de drie geselecteerde partijen voor de laatste fase in het aanbestedingstraject.

De partijen brengen specifieke expertise in het project waardoor beproefde of juist innovatieve ideeën tot meer efficiency of een

Aan alle DBFM(O)-projecten die in 2006 nieuw op de markt kwamen doet Strukton eveneens mee. Onder de verscheidenheid van aanbestedingen zijn drie projecten van de Rijksgebouwendienst: nieuwbouw van het Belastingkantoor in Doetinchem, huisvesting van de Informatie Beheer Groep en de Belasting­­dienst in Groningen en nieuwbouw van het Detentiecentrum Rotterdam-Airport. Het Ministerie van Defensie is gestart met de aanbesteding van de huisvesting van de staf van het Commando Landstrijdkrachten op het terrein van de Kromhout Kazerne in Utrecht. Bij al deze projecten gaat het om een integraal aanbod voor ontwerp, bouw, financiering, onderhoud en facilitaire dienstverlening. Daarnaast is Strukton betrokken bij lopende DBFM-tenders van lagere over­heden. Het merendeel van de lopende tenders wordt pas in 2008 definitief gecontrac­ teerd, maar de substantiële kosten voor lopende contracten en tenders komen ten laste van het resultaat over 2007. Dat zal van invloed zijn op de financiële resultaten over het komende jaar.

Aan alle DBFM(O)-projecten die in 2006 nieuw op de markt kwamen doet Strukton ook mee

hoger kwaliteitsniveau leiden

57

06

06

58 PPS project Ministerie van financiën

PPS project waterzuivering De Harnaschpolder

FOTOGRAFIE : Jim Ernst, Maarten Laupman, Photobalance

59

PPS project Montaigne college

06

Na een degelijke voorbereiding zijn onze cijfers met ingang van het boekjaar 2006 weergegeven conform de International Financial Reporting Standards (IFRS).

Omzetontwikkeling In 2006 realiseerde Strukton een groei van de omzet met 15% tot EUR 955 miljoen (2005: EUR 827 miljoen). Deze stijging is grotendeels toe te schrijven aan acquisities. Omzet en resultaatsbijdrage van de geacquireerde bedrijven zijn slechts verantwoord vanaf de datum van de aandelen­ overdracht. Als de omzet van alle overgenomen bedrijven voor het volledige jaar zou meetellen was deze ruim boven de miljard euro uitgekomen. Het streven naar een verschuiving van de projectgerelateerde inkomsten naar periodiek terugke­ rende inkomsten heeft zich vertaald in de verdere stijging van het aandeel repeterende omzet, van 18,1% tot 25,8%. Naast een positieve impuls van de PPS-activiteiten, komt die voornamelijk voort uit de acquisitie van WorkSphere. De omzet van WorkSphere bestaat voor circa 80% uit servicecon­ tracten met langdurige klantrelaties en meerjarige onderhoudscontracten.

06

60

Financiële gang van zaken Resultaten Het operationele resultaat (EBITDA) liep terug met EUR 16,5 miljoen naar EUR 58,3 miljoen. Het re­ sultaat in 2005 is echter sterk positief beïnvloed door een aantal incidentele baten en een zeer ster­ ke bezettingsgraad van de organisatie. De bezettingsgraad van met name de Railinfra divisie was in 2005 zeer hoog als gevolg van een aantal eenmalige omvangrijke nieuwbouwwerken (waaronder de A15/Betuweroute). In het resultaat van Strukton over 2005 waren bovendien ook nog eenmalige baten van ruim EUR 8 miljoen opgenomen. Dat Strukton in 2006 het resultaats­niveau op een hoog niveau wist voort te zetten, wordt ge­ïllustreerd door een return on sales van 3,2%

Zowel Strukton Railinfrastructuur & Informatiesystemen als Strukton Civiele Infra boekten goede resul­taten. Met de acquisitie van het 65% belang in Jernbaneservice (Noorwegen), werd wederom een stuk afzetgebied voor het gespecialiseerde materieelpark aan de onderneming toegevoegd.

De wetenschap dat deze orderportefeuille potentieel van goede kwaliteit is biedt de onderneming een goed perspectief

Bovendien is de verwachting gerechtvaardigd dat als gevolg van de ingezette privatiseringsiniti­ atieven dit bedrijf de komende jaren een sterke groei zal kunnen doormaken. De resultaten van Strukton Civiele Infra werden met name gestuwd door goede resultaten op een aantal grote wer­ ken. Daarnaast leverde het in 2006 geacquireerde Reef Infra direct een positieve bijdrage aan het operationele resultaat. Waar de resultaten van Strukton Bouw & Vastgoed over 2005 al ongunstig werden beïnvloed door de slechte marktomstandigheden, werd dit effect in 2006 helaas verder versterkt. Dit was het ge­ volg van een fors gevulde orderportefeuille aan het begin van het jaar en een sterk aantrekkende markt. De in de individuele werk­begrotingen verwachte inkoopvoordelen konden in een markt met sterk stijgende prijzen niet worden ge­realiseerd. Mede hierdoor werden enkele werken met een negatief resultaat afgewikkeld. Dit leidde tot een verlies voor deze divisie. Het in juli 2006 overgenomen WorkSphere droeg direct bij aan de resultaten. Bij dit bedrijf, dat in haar sector een duidelijk onderscheidende positie inneemt, wordt het groeitempo meer bepaald door de beschikbare capaciteit dan door de marktkansen. De synergie-effecten met de overige Strukton bedrijven werken bijzonder goed uit voor een geïntegreerde marktbenadering. Het positieve resultaat bij WorkSphere wordt evenwel gedrukt door de jaarlijkse afschrijving op de, conform IFRS-3, geactiveerde immateriële activa. Deze extra last bedroeg in 2006 EUR 2,6 miljoen. Nettoresultaat De rentelasten stegen naar EUR 4,5 miljoen door de aangetrokken schuldfinanciering voor de acquisities. De effectieve belastingdruk liep terug naar 20,2% (2005: 31,4%) door verlaging van het belastingtarief en een daaruit voortvloeiende vrijval van de voorziening voor latente belastingen. Het nettoresultaat kwam uit op EUR 31,0 miljoen (2005: EUR 38,4 miljoen). Investeringen Gedurende het verslagjaar is opnieuw fors geïnvesteerd in nieuw materieel. Zo werd de videoschouw­­ trein opgeleverd en werden bestellingen geplaatst voor ander hoogwaardig materieel. Met het oog op de vergrote afzetmarkt in Europa voor Railinfra lag het niveau van de investeringen opnieuw boven dat van de afschrijvingen. Het geïnvesteerd vermogen nam ook verder toe door de acquisitie van WorkSphere, Reef Infra en Jernbaneservice en door een stijging van het werkkapitaal. Dit laat­ ste is voornamelijk het gevolg van vertraagde afhandeling van ingediende termijnen door ProRail. Wij zijn in overleg met Prorail over een bespoediging van de afhandeling. Het geïnvesteerde vermo­ gen in de onderneming komt ultimo 2006 uit op EUR 232 miljoen (2005: EUR 109 miljoen). Cashflow en financiering Door de eerder genoemde stijging van het werkkapitaal bleef de cashflow uit operationele acti­ viteiten achter bij de verwachtingen en kwam uit op EUR 24,3 miljoen. Naar verwachting zal de terugloop van het werk­kapitaal in 2007 leiden tot een verbetering van de operationele kasstroom.

61

06

Om onze strategische doelstellingen te kunnen realiseren sloten wij medio 2006 een ge­ committeerde faciliteit af ter grootte van EUR 325 miljoen. Met de financiering zijn ook de financiële ratio`s aan de internationale accountingstandaarden aangepast en beter afge­ stemd op de financiële positie en het kasgenerende vermogen van Strukton. Ultimo 2006 was EUR 80,5 miljoen getrokken onder deze faciliteit. In 2006 is de laatste tranche van EUR 5,7 miljoen van de door NS in 1999 verstrekte achtergestelde lening vervroegd afgelost. Vermogenspositie Het eigen vermogen is gestegen naar EUR 174 miljoen. Doordat de jaarrekening 2006 is opgesteld op basis van IFRS bevat de openingsbalans 2006 een aantal aanpassingen ten opzichte van de jaarrekening over 2005 die was opgesteld op basis van de Nederlandse richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Als gevolg van deze overgang is een bedrag van EUR 0,1 miljoen rechtstreeks ten laste van de openingsbalans van het eigen vermogen gebracht. Door zowel het aantrekken van extra vreemd vermogen en de verlenging van de balans is de solvabiliteit gedaald tot 24,2%.

06

62

Vooruitzichten De financiële resultaten over 2006 stemmen tot tevredenheid. We hebben onze basis verbreed en versterkt en beschikken over voldoende financiële ruimte en soliditeit om onze groeistrategie te realiseren. We hebben onze afhankelijkheid van de volatiele bouw(projecten)markt verder verminderd en hebben goede voortgang gemaakt in de accentverschuiving naar servicegerelateerde activiteiten. Naar verwachting zal het geïnvesteerde vermogen in 2007 toenemen als gevolg van acquisities. Bovendien zal de gewijzigde belastingwetgeving tot gevolg hebben dat Strukton ruim EUR 17 miljoen aan belastingen eerder zal moeten afdragen. De orderportefeuille bedroeg ultimo 2006 meer dan EUR 1 miljard (2005: EUR 825 miljoen). De potentieel goede kwaliteit van deze orderportefeuille biedt ons een goed perspectief op verdere groei. Ook is Strukton in de race voor alle vijf lopende PPS aanbiedingstrajecten in Nederland. De voortrajecten van deze aanbiedingen kennen een lange doorlooptijd. Het merendeel van de lopende tenders zal naar verwachting pas in 2008 definitief worden gecontracteerd terwijl de substantiële aanbiedingskosten voor het grootste deel in 2007 worden gemaakt. Dit zal dan ook van invloed zijn op het resultaat over 2007.

Geconsolideerde balans

(x EUR 1.000)

31-12

Activa

vaste activa

Materiële vaste activa

06

117.005

31-12

96.809

Immateriële activa

96.306



Deelnemingen

14.650

12.047

Uitgestelde belastingvorderingen



Vastgoedbeleggingen Overige financiële vaste activa



3.249

11.176

1.708

05



8.950

4.184

6.171 1.217

244.094

129.378

Voorraden

37.868

28.956

Onderhanden werken

84.395

38.920

vlottende activa Handels- en overige vorderingen

Winstbelastingvorderingen

262.414

1.288

Liquide middelen

86.587

Totaal activa

716.646

472.552

167.211



1.394

95.881

332.362 461.740

PAssiva Totaal eigen vermogen Langlopende verplichtingen

173.751

Langlopende schulden

96.796

Uitgestelde belastingverplichtingen

29.520

Achtergestelde leningen Voorzieningen

Kortlopende verplichtingen



-



5.672



3.930



4.419

130.246

Handels- en overige schulden

295.319

Onderhanden werken

92.756

Schulden aan kredietinstellingen Verschuldigde winstbelasting Voorzieningen

Totaal passiva

143.051



9.701

15.034

34.826 222.954

15.351





11.932



8.056

1.167

412.649

716.646

2.874

42.581

3.522

283.863

461.740

Deze geconsolideerde balans is ontleend aan de jaarrekening 2006 d.d. 8 maart 2007, waarbij KPMG Accountants N.V. een goedkeurende accountantsverklaring heeft afgegeven.

63

06

Geconsolideerde winst- en verliesrekening

(x EUR 1.000)

06

64



31-12

06

31-12

05

Bedrijfsopbrengsten

954.976



827.019

Kosten van grond- en hulpstoffen, materiaal en uitbesteed werk Lonen, salarissen en sociale lasten Overige bedrijfskosten

526.748 239.086 133.192

4 46.201 193.683 116.079

Totaal bedrijfskosten

899.026



Resultaat deelnemingen

2.396



Operationeel resultaat (EBITDA)

58.346

74.807

755.963 3.751

Afschrijvingen immateriële en materiële vaste activa 18.734 Bijzondere waardeverminderingen immateriële en 400 materiële vaste activa 19.134

16.542 3.382

Bedrijfsresultaat (EBIT)

39.212

54.883

Financiële baten Financiële lasten





Resultaat voor belastingen (EBT)

38.866

55.941

Belastingen



7.837

17.561

Resultaat na belastingen

31.029

38.380

Aandeelhouders van de moedermaatschappij Minderheidsbelangen

30.611 418

37.925 455

Resultaat na belastingen

31.029

38.380

4.117 4.463

19.924

2.792 1.734

Toe te rekenen aan:

Deze geconsolideerde winst- en verliesrekening is ontleend aan de jaarrekening 2006 d.d. 8 maart 2007, waarbij KPMG Accountants N.V. een goedkeurende accountantsverklaring heeft afgegeven.

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

(x EUR 1.000)

Kasstroom uit operationele activiteiten

Winst voor belastingen

Winstbelastingen

31-12

06

38.866 7.837

31-12

05

55.941 17.561

31.029 38.380 Afschrijvingen

Mutaties in voorzieningen

19.134

5.589

19.924 1.592

24.723 21.516 Resultaat van deelnemingen na aftrek dividend

(2.396 (3.751) )

Mutaties in werkkapitaal

(29.021 (43.448) )

Kasstroom uit operationele activiteiten 24.335 12.697

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in immateriële activa

(90.600 )

-

Verwerving / verkoop van groepsmaatschappijen (9.017 )

8.121

Investeringen in materiële vaste activa

(21.085 (22.567) )

Desinvestering / overige mutaties van materiële vaste activa Overige mutaties van belangen in deelnemingen

2.846

1.882

(5.448 )

(52)

) (5.672

-



Afname/(toename) overige financiële vaste activa

(150 )

-

Kasstroom uit investeringsactiviteiten (123.454 ) (12.616)

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Aflossingen achtergestelde leningen

Opgenomen leningen op lange termijn Aflossingen leningen op lange termijn Overige mutaties





86.598

75

) (1.962 (4.013) ) (1.616 (3.223)

Kasstroom uit financieringsactiviteiten



Totale kasstroom

(21.771 ) (7.080)

Liquiditeiten primo

77.348 (7.161)

93.007 100.087

Liquiditeiten ultimo

71.236 93.007

Mutatie liquiditeiten

(21.771 ) (7.080)

Dit geconsolideerde kasstroomoverzicht is ontleend aan de jaarrekening 2006 d.d. 8 maart 2007, waarbij KPMG Accountants N.V. een goedkeurende accountantsverklaring heeft afgegeven.

65

06

Corporate Governance Goed ondernemerschap, integer handelen, respect, toezicht, transparante verslaggeving en het afleggen van verant­ woording vormen de belangrijkste elementen van het corporate governancebeleid van Strukton. Corporate gover­ nance wordt voor Strukton bepaald door de wetgeving, rechtspraak en codes of best practice van de landen waarin de onderneming haar activiteiten ontplooit. Strukton volgt de Nederlandse Corporate Governance Code die de commissie Tabaksblat heeft opgesteld voor in Nederland aan de beurs genoteerde vennootschappen, ook al is een aantal bepalingen niet direct van toepassing op de onderneming. Strukton kent verschillende reglementen die de kaders aangeven voor het functioneren van de verschillende organen, dan wel inhoud geven aan binnen Strukton geldende regels. Informatie over de verschillende bestuursorganen, reglementen en de Strukton Gedragscode die geldt voor de medewerkers van Strukton, is te vinden op de website www.strukton.com onder ‘Corporate governance’. De regelingen worden van tijd tot tijd getoetst en zo nodig aangepast.

06

Het betreft:

66

- Best practicebepalingen - Statuten Strukton Groep - Gedragscode - Procedure voor het omgaan met een vermoeden van ongewenst gedrag (‘klokkenluidersregeling’) - Personalia Groepsdirectie

Beheersaspecten Voorts zijn geplaatst op de website: - Profielschets Raad van Commissarissen - Rooster van aftreden Raad van Commissarissen - Personalia van de Raad van Commissarissen - Reglement voor de Raad van Commissarissen

Risico en risicobeheersing Strukton heeft net als andere ondernemingen te maken met diverse commerciële, operationele en financiële risico’s die inherent zijn aan haar activiteiten. De onderneming beperkt deze risico’s door een gerichte marktaan­ pak, een platte organisatiestructuur en een sterke focus op samenwerking met klanten en leveranciers en tussen de Struktonbedrijven onderling.

Een uitgebreide beschrijving van de risico’s en de in verband hiermee getroffen beheersmaatregelen is terug te vinden in het jaarverslag.

GROEPSDIRECTIE Ir. Gerrit A. Witzel (1951)

Raymond T.A. Steenvoorden RA (1964)

Voorzitter Groepsdirectie

Groepsdirectie

Nationaliteit Nederlandse

Nationaliteit Nederlandse

Indiensttreding 1998

Nevenfuncties Voorzitter RvC G. Wijma & Zonen Lid Raad van Advies van P3BI

(organisatie die onderzoek doet naar

processen in ruimtelijke ontwikkeling, bouw en infrastructuur)

Bestuurslid NABU (Vereniging van

Nederlandse Aannemers met belangen

in het buitenland)

Board Member EIC (European

Indiensttreding 2002

Nevenfuncties Commissaris Energy Capital Partners Bestuurslid FINEM (vereniging voor

financieel economisch management)

Lid Curatorium Conquastor Business school

Eerdere functies Ernst & Young Accountants Ballast Nedam NV

Zelfstandig adviseur in het Verenigd Koninkrijk op gebied van Corporate

International Contractors)

Curatorium Executive MBA voor de

Finance en PPS

bouw TSM

Eerdere functies Directeur Ballast Nedam International

Samenstelling Bestuur

67

06

Raad van Commissarissen Drs. M. Niggebrugge (1950)

Voorzitter Raad van Commissarissen

Nationaliteit Nederlandse

1e benoeming 2001

Functie Directielid N.V. Nederlandse Spoorwegen

Commissariaten/ Koninklijke Boskalis Westminster N.V.

nevenfuncties Eurofima Zwitserland (vice-president)

lid van de Raad van Advies NS Vastgoed lid Raad van Toezicht Diakonessenhuis

Eerdere functies Koninklijke Shell Groep

Drs. R. den Besten (1940) Nationaliteit Nederlandse

1e benoeming 2001

Commissariaten/ NH Hotels (voorzitter) nevenfuncties Stena Line Holland

Adviseur Macquarie

European Investment Fund Non-executive-director bij

Network Rail Ltd. (Engeland)

Eerdere functies Voorzitter Raad van Bestuur Nederlandse Spoorwegen President-directeur

Luchthaven Schiphol

Ir. C.A. de Ruyter (1943) Nationaliteit Nederlandse

1e benoeming 1999

Commissariaten/ Non-executive director Medanito Groep nevenfuncties (Argentinië)

Non-executive director Shelburne Ltd. (Engeland)

President-commissaris CAT Logic

Eerdere functies Algemeen directeur NBM

President van Kvaerner Chemicals and Polymers (Engineering) (Londen)

Voorzitter Raad van Bestuur IHC Caland

Lid Raad van Advies ABN-AMRO

Namen en adressen Railinfrastructuur & Informatiesystemen Strukton Groep Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 F +31 (0)30 248 64 66 Groepsdirectie ir. G.A. Witzel (voorzitter) R.T.A. Steenvoorden RA Commissarissen drs. M. Niggebrugge (voorzitter) drs. R. den Besten ir. C.A. de Ruyter

06

68

Samenstelling Centrale Ondernemingsraad (COR) H. van der Meijden (voorzitter) L.M. de Bakker (secretaris) J.A.M. Hoogenboom (ambtelijk secretaris) B.F.J. van Dijk D. de Groot W.J. van Leijden I. Maas P.J.M. Peerbooms J. Reins R. Trip E.W.M. Vreman

Strukton Railinfra Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 240 72 00 F +31 (0)30 248 66 01 Directie ir. A. Schoots (voorzitter) J. Rasmussen ir. G.J. Vos ir. D.K. Schonebaum drs. H.P. Huijzer J.L. van Koppenhagen Strukton Railinfra Noord Parallelweg 1 Postbus 8, 7940 AA Meppel T +31 (0)522 27 82 00 F +31 (0)522 27 82 09 Directie ing. A. van der Zouwen Strukton Railinfra Randstad Noord De Corridor 2-4, 3621 ZB Breukelen T +31 (0)346 26 97 00 F +31 (0)346 26 97 01 Directie ing. A.A. van Helmondt Strukton Railinfra Randstad Zuid Develsingel 11 Postbus 1203, 3330 CE Zwijndrecht T +31 (0)78 654 69 99 F +31 (0)78 654 69 70 Directie ing. R. van Oeveren inclusief Strukton Railinfra Tram & Metro Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 63 92 F +31 (0)30 248 69 86 Bedrijfsleiding A.E. Kerckhoff inclusief Strukton Railinfra Randstad Installatie services De Corridor 2-4, 3621 ZB Breukelen T +31 (0)346 26 98 31 F +31 (0)346 26 98 51 Bedrijfsleiding D.J.C. van Zanten

Strukton Railinfra Tractie & Bovenleiding Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 240 63 93 F +31 (0)30 248 61 96 Bedrijfsleiding A. van Ginkel Strukton Railinfra Zuid Laan van Diepenvoorde 23 Postbus 47, 5580 AA Waalre T +31 (0)40 227 33 00 F +31 (0)40 227 33 01 Directie ing. J.E.H.M. Smits Strukton Systems Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 70 F +31 (0)30 248 69 71 Directie ir. G.J. Vos Sj. Jansen Strukton Systems Welbergweg 60 Postbus 258, 7550 AG Hengelo T +31 (0)74 255 88 00 F +31 (0)74 255 88 01 Directie ir. G.J. Vos Sj. Jansen Strukton Systems Grotenoord 23 3341 LT Hendrik-Ido-Ambacht T +31 (0)78 683 38 60 F +31 (0)78 683 38 61 Directie ir. G.J. Vos Sj. Jansen Strukton Railinfra nv Burgemeester Maenhautstraat 64 B-9820 Merelbeke, België T +32 (0)9 210 79 10 F +32 (0)9 210 79 20 Directie ir. J. Ameye

Svensk Banproduktion Uddevägen 7, 131 34 Nacka. Zweden T +46 (0)856 27 37 00 F +46 (0)856 27 37 01 Directie R. Röder Jernbaneservice as Strømsveien 189, 0614 Oslo P.O. Box 224 Alnabru, 0614 Oslo, Noorwegen T +47 (0)22 64 02 00 F +47 (0)22 97 00 25 Directie G. Sogn Strukton Railinfra Materieel Veemarktweg 2a Postbus 1281, 5200 BH Den Bosch T +31 (0)73 690 16 00 F +31 (0)73 690 16 11 Directie ing. N. Toet Technische Dienst Havenstraat 4 Postbus 4097, 7200 BB Zutphen Strukton Railinfra Development & Technology Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 240 78 00 F +31 (0)30 240 78 01 Directie ir. E.R. Tegelberg

Civiele Infra Strukton Betonbouw Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 F +31 (0)30 248 67 00 Directie ir. J.J. Hegeman (voorzitter) ir. M. Smitt drs. F.M. Bekooij Strukton Prefab Beton Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 62 86 F +31 (0)30 248 62 96 Bedrijfsleiding J.M. van der Tol

Bouw & Vastgoed Colijn Aannemersbedrijf Vierlinghstraat 17 Postbus 66, 4250 DB Werkendam T +31 (0)183 40 10 11 F +31 (0)183 40 35 83 Directie ing. E.J. van der Poel Tensa Vierlinghstraat 17 Postbus 66, 4250 DB Werkendam T +31 (0)183 40 46 55 F +31 (0)183 40 35 83 Directie ing. E.J. van der Poel

Strukton Infratechnieken Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 67 74 F +31 (0)30 248 67 98 Directie H.J. Spoelstra

Terracon Funderingstechniek / Terracon International Vierlinghstraat 17 Postbus 49, 4250 DA Werkendam T +31 (0)183 40 13 11 T +31 (0)183 40 35 29 F +31 (0)183 40 35 83 Directie ing. S. Doornbos

Strukton Microtunnelling Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 67 74 F +31 (0)30 248 67 98 Directie H.J. Spoelstra

Terracon Spezialtiefbau Alte Dorfstrasse 8 D 14542 Werder OT Plötzin T +49 332 07 31 31 11 F +49 332 07 31 31 20 Directie ing. S. Doornbos

Strukton Afzinktechnieken (waaronder Mergor en Geocon) Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 67 19 F +31 (0)30 248 67 76 Bedrijfsleiding A. Bruins Slot

Tubex (50% deelneming) Vierlinghstraat 17 Postbus 183, 4250 DD Werkendam T +31 (0)183 67 98 88 F +31 (0)183 50 18 22 Directie C. Guis

Strukton Parkeren vof (samenwerkingsverband met Strukton Bouw & Vastgoed) Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 67 99 F +31 (0)30 248 67 76 Bedrijfsleiding A. Bruins Slot F. van der Nat

Reef Infra Kelvinstraat 1 Postbus 355, 7570 AJ Oldenzaal T +31 (0)541 58 41 11 F +31 (0)541 52 22 05 Directie ing. A.W.M. Siemes (voorzitter) K. Braam ing. J.P. Reef

Strukton Bouw & Vastgoed bv (Strukton Projectontwikkeling bv, Strukton Bouw) Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 F +31 (0)30 248 64 01 Directie ir. H.Th.P.M. Janssen Strukton Projectontwikkeling bv Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 F +31 (0)30 248 64 01 Directie ir. H.Th.P.M. Janssen Locaties: Utrecht, Groningen, Eindhoven (Waalre) Strukton Bouw, regio Midden (Strukton Bouwprojekten en Strukton Bouw & Onderhoud bv) Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 F +31 (0)30 248 64 00 Directie ing. J. Valster Vestigingen Strukton Bouw & Onderhoud bv: Amsterdam, Schiedam, Utrecht Strukton Bouw, regio Noord (Strukton Bouwprojekten en Strukton Bouw & Onderhoud bv) Heresingel 8, 9711 ES Groningen Postbus 733, 9700 AS Groningen T +31 (0)50 314 07 20 F +31 (0)50 312 66 35 Directie E. Bakker Vestigingen Strukton Bouw & Onderhoud bv: Assen, Terwolde

Strukton Bouw, regio Zuid (Strukton Bouwprojekten en Strukton Bouw & Onderhoud bv) Laan van Diepenvoorde 25, 5582 LA Waalre Postbus 36, 5580 AA Waalre T +31 (0)40 246 70 08 F +31 (0)40 246 70 16 Directie ir. F. Roelsma Strukton Bouw, Speciale Projecten Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 69 11 F +31 (0)30 248 60 35 Directie F. van der Nat Strukton Parkeren vof (samenwerkingsverband met Strukton Betonbouw) Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 67 99 F +31 (0)30 248 67 76 Bedrijfsleiding A. Bruins Slot F. van der Nat

69

06

Namen en adressen PPS-concessies & Facility Management Strukton Integrale Projecten Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 62 03 F +31 (0)30 240 78 99 Directie E.A. Hermsen RA

Servica Facilitair

1 06

10 70

Kanaaldijk 18, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 61 00 F +31 (0)30 248 61 01 Directie ir. P.G.M.H. Frints (a.i.) voorzitter A.J. Versluis AA MBA P.F. de Groene Eur ing

WorkSphere® Hoofdkantoor Planetenbaan 1, 3606 AK Maarssen Postbus 1830, 3600 BV Maarssen T +31 (0)346 58 88 88 F +31 (0)346 58 80 00 Directieteam Algemeen Directeur M.H. Schimmel mba rm Financieel Directeur Mr. Drs. R.B. Kalma RC Directeur Vestigingen ing. T. Hoefsloot Directeur HRM H.J. van der Meulen Afdeling Projecten en Techniek Lelystraat 2, 9351 VE Leek Postbus 147, 9350 AC Leek T +31 (0)594 64 85 00 F +31 (0)594 64 85 99 Directeur G. Pouwels VESTIGINGEN Amsterdam Radarweg 60, 1043 NT Amsterdam Postbus 56383, 1040 AJ Amsterdam T +31 (0)20 606 23 00 F +31 (0)20 688 07 50 Directeur ing. J.C. Groot

T&E Consult Westkanaaldijk 2, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 62 33 F +31 (0)30 248 66 66 Directie ir. T.H.W. van Splunder Strukton Materieel Kantonnaleweg 1, Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31 (0)30 248 65 15 F +31 (0)30 248 65 85 Directie A.J. Versluis AA MBA

Den Haag Ammunitiehaven 351, 2511 XL Den Haag Postbus 11649, 2502 AP Den Haag T +31 (0)70 330 58 00 F +31 (0)70 365 38 45 Directeur W.H.J.M. Derksen Eindhoven Daalakkersweg 2, 5641 JA Eindhoven Postbus 356, 5600 AJ Eindhoven T +31 (0)40 282 56 00 F +31 (0)40 282 56 01 Directeur D.H. Mulder

Elsloo Business Park Stein 318, 6181 MC Elsloo Postbus 519, 6180 AA Elsloo T +31 (0)46 428 84 00 F +31 (0)46 428 84 28 Directeur W.P.M. Beursgens

Rotterdam Bijdorpplein 33, 2992 LB Barendrecht Postbus 24, 2990 AA Barendrecht T +31 180-643737 F +31 180-643779 Directeur ing. C.J.R.P. Graumans

Elst Industrieweg Oost 15-c, 6662 NE Elst Postbus 222, 6660 AE Elst F +31 481-428101 T +31 481-428100 Directeur P.U. van Doorne

Tilburg Zevenheuvelenweg 57, 5048 AN Tilburg Postbus 5097, 5004 EB Tilburg F +31 13-4659150 T +31 13-4659191 Directeur ir. H. IJpma

Groningen (te Leek) Lelystraat 2, 9351 VE Leek Postbus 147, 9350 AC, Leek T +31 (0)50-36666900 F +31 (0)50-36666999 Directeur ing. E.B. Venema

Utrecht Willem Dreeslaan 14, 3515 GB Utrecht Postbus 9377, 3506 GJ Utrecht T +31 30 2736363 F +31 30-2730394 Directeur J.T. Lemmen

Hengelo Langelermaatweg 4 - 7553 JD Hengelo Postbus 144 - 7550 AC Hengelo T +31 74-2408810 F +31 74-2408825 Projecten F +31 74-240 8815 Directeur ing. H.J. van der Duin

Zwolle + steunpunt Emmen W. Röntgenstraat 7a, 8013 NE Zwolle Postbus 656, 8000 AR Zwolle T +31 38 4250450 F +31 38-4250469 Directeur R. C. Haasbroek

Leeuwarden Archimedesweg 7, 8912 AK Leeuwarden Postbus 518, 8901 BH Leeuwarden T +31 58-2343200 F +31 58-2132297 Directeur H.J. Pot Roosendaal Wijnkorenstraat 3, 4706 PM Roosendaal Postbus 220, 4700 AE Roosendaal T +31 165-580900 F +31 165-569766 Directeur S.L.M. Verkaart

Naast dit jaarbericht publiceert Strukton een jaarverslag 2006, waarin de jaarrekening is opgenomen. Het jaarbericht en het jaarverslag zijn verkrijgbaar in het Nederlands en het Engels.

In geval van tekstuele afwijkingen tussen de Nederlandse en de Engelse versie prevaleert eerstgenoemde. Het jaarbericht en het jaarverslag 2006 zijn ook te vinden op internet: www.strukton.com We will be happy to send you the 2006 Annual Review in English on request.

Een open ‘Dialoog met de markt’ is kenmerkend voor de positionering van Strukton. Het is ook het thema voor dit jaarbericht, dat daarom is geïllustreerd met vijf ‘dialogen’: een maatschappelijk geluid met daartegenover een relevant Strukton geluid. strukton groep nv, corporate communications Strukton Groep N.V. Westkanaaldijk 2, 3542 DA Utrecht Postbus 1025, 3600 BA Maarssen T +31(0)30 248 69 11 F +31(0)30 248 64 66 E [email protected] www.strukton.com Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer 30004006.

advisering, tekst en realisatie: jonkergouw & van den akker, amsterdam eindredactie: strukton groep corporate communications ontwerp & beeldbewerking: spoetnix, tilburg fotografie: hein van den heuvel, amsterdam drukwerk: npn drukkers, breda