S
T
A
D
S
H
A
V
E
N
S
U R B A N I S M A R C H I T E C T U R E
STADSHAVENS
P i e k s t r a a t 1 5 c 3071 EL Rotterdam N E T H E R L A N D S tel 0031(0)10-2130188 mail
[email protected] web www.monolab.nl
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS - ROTTERDAM © 2005 status: eigen initiatief Ontwerp: Monolab team: Jan Willem van Kuilenburg met Jorge Pena, Tomoki Iwashita
STEDELIJK MOZAïEK Uniek stedelijk reservaat in industriële archipel - een strategie met variabele stedenbouw op schiereilanden via een mozaïek van combinaties... tragiek Rotterdam maakt sinds de jaren ‘70 van de vorige eeuw een tragische periode door van het wegtrekken van de midden en hogere inkomensgroepen tot sociale segregatie en het nog steeds parasiteren op wat eens, in de naoorlogse jaren, een architectuurstad was. Wat is er de afgelopen 25 jaar nu eigenlijk aan architectuur toegevoegd? Verwaarloosbaar... potenties Tegelijk zijn enorme potenties vrijgekomen in de vorm van voormalige haventerreinen die door het stadsbestuur voortvarend werden opgepakt. De Kop van Zuid en de Mullerpier zijn daar goede voorbeelden van. westwaarts Alweer een nieuwe kans biedt het Stadshavens gebied. De ligging, op ruime afstand van het stadscentrum, impliceert een autonoom karakter dat direct door het stadsbestuurders is ontkracht door nostalgisch te stellen dat dit gebied ‘stad en haven verbindt’... Dit is natuurlijk een illusie. Als er iets op een enorme schaal in beweging is dan is dat ‘de Rotterdamse Haven’, een volcontinu monsterachtig organisme met tientallen koppen en gevaarlijke tentakels dat zich in het spijsverteringskanaal van de rivier met hoge snelheid westwaarts richting diep water beweegt. De tweede maasvlakte bevindt zich in zee en dat is het ultieme platform voor ‘de haven’ die niets meer met de stad Rotterdam te maken heeft. reservaat Bovendien bezit Stadshavens een enorme schaal, vijf tot zeven keer groter dan de Kop van Zuid. Vanwege ligging en grootte stellen wij voor om Stadshavens als een autonoom project te behandelen met eigen kwaliteiten. Gezien de ruimtelijke ontwikkelingen in Nederland (overal meer van hetzelfde), kan Rotterdam na grofweg 25 jaar eindelijk weer positie innemen als stad die vooruitkijkt. Stadshavens zou een reservaat kunnen worden waar vormen van stedenbouw en architectuur ontstaan en groeien, die verder in ons land niet, of in niet voldoende mate, voorkomen. Havensteden over heel de wereld die hun voormalige havengebieden herontwikkelen doen dat misschien niet allemaal op dezelfde manier maar de resultaten zijn wel zeer gelijkend. Een reservaat met eigen grenzen en een eigen interieur kan veel meer opleveren. mozaïek Een autonome blik op het Stadshavensgebied met het juiste kader toont een enorme hoeveelheid schierleilanden en pieren, gelegen rondom de rivier. Al dit water in het centrum van het gebied werkt enorm scheidend. De Pavlov-houding van het projectbureau Stadshavens is nu om iedere pier en elk schiereiland als weer een uitbreiding van bestaand stedelijk gebied te beschouwen. Op die manier gaat Rotterdam door met uitbreiding aan uitbreiding aan uitbreiding... Daarom koppelen we het concept van het stedelijk reservaat aan de rijkdom van deze industriële archipel, waar vormen van stedenbouw en architectuur kunnen ontstaan en groeien, die verder in ons land niet of nauwelijk voorkomen. Om marktpartijen te helpen kan een matrix met drie fysieke basisgroepen (12 soorten ‘openbaar domein’, 8 soorten bebouwing als ‘stedelijke clusters’ en 12 vormen van voorzieningen via ‘big architecture’) meer dan 900 nieuwe en niet eerder gerealiseerde combinaties (vormen van stedenbouw) opleveren. Big architecture zou dan bij voorkeur niet door de zogenaamde ‘sterarchitecten’ worden gerealiseerd, maar door jongere architecten die zich echt willen bewijzen en meer voeling hebben onze vernieuwende cultuur. Een voorbeeld. Een pier wordt met ‘Nederlandse Hoogbouw’, dus met lage torens van maximaal 15 lagen in drie rijen langs de randen bepland. De torens zijn zo gepositioneerd dat ze elkaar niet in de weg staan in verband met zichtassen. De openbare ruimte van het eiland wordt een bloemenzee die zich in alle jaargetijden vernieuwd, van krokussen tot zonnebloemen, van papavers tot rucola. Het centrum van het eiland wordt ingenomen door locale ‘big architecture’ in de vorm van een oude supertanker, een 400 meter lange kolos die in delen op het land wordt geassembleerd en publieksfaciliteiten biedt met horeca, hotel, congrescentrum, zwembad, bibliotheek, studios, etc. Als er een karakterisitiek is in het Stadshavensgebied, dan zijn het de kranen wel van de oude stuksgoederenoverslag uit het pre-container tijdperk. Een kranenmuseum met gerestaureerde kranen, verspreid worden langs alle kaden van de schiereilanden en pieren, trekt bezoekers die de kaden actief gebruiken.
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
Soft forcus environments
Big
Architecture
Rollywood
3D-park
Car heaven
Maritime debris
Restaurant cluster
Wooden boardwalk
Creative assembly building
Event space-Freestyle sport
Hyper foodmarket
Flower field Forest
Sports center
Dunes
Cultural center Hotel
Botanical garden in glass house
Casino+Movieplex
Soft hill and valleys-English garden
Supertanker
Bamboo
Arts workshop
Mozaic patterns
Crain heritage
High-rise
Garden village
Urban camping
Warehouse
City blocks
Water housing
Villa park
possible combinations = urban clusters
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
Soft forcus environments
Big
Architecture
Rollywood
3D-park
Car heaven
Maritime debris
Restaurant cluster
Wooden boardwalk
Creative assembly building
Event space-Freestyle sport
Hyper foodmarket
Flower field Forest
Sports center
Dunes
Cultural center Hotel
Botanical garden in glass house
Casino+Movieplex
Soft hill and valleys-English garden
Supertanker
Bamboo
Arts workshop
Mozaic patterns
Crain heritage
High-rise
Garden village
highrise + flower field + supertanker
Warehouse
urban camping + dunes + car heaven garden village + bamboo + 3D-park
STADSHAVENS
Urban camping
City blocks
Water housing
city blocks + botanic green houses + wooden board walk warehousing + maritime debris + hyper food market
Villa park
villa park + event space / free style sports + rollywood
water housing + forest + sports center
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
STADSHAVENS
© MONOLAB ARCHITECTS
