actiebrochure oxfam-wereldwinkels op school
oww.be
n Voorwoord
inhoud
2.
jij, ‘n krac! Hoi! Je hebt de actiebrochure Oxfam-Wereldwinkels op school in handen. Wereldwinkel op school in actie betekent zich engageren voor rechtvaardigheid, dromen van een andere wereld, samenzijn met vrienden, je amuseren. Maar Wereldwinkel op school is ook fairtradeproducten verkopen en fairtradeacties op touw zetten. Met de ganse ploeg, op een democratische en dynamische manier. Jouw handelen brengt een golf van solidariteit teweeg aan de andere kant van de wereld. Dat maakt van jou een echte KRAC. Deze actiebrochure is je persoonlijke instrument. Vul ze in, versier ze, noteer er al je ideeën en dromen in. Wij wensen je een tijd vol plezier en engagement in je Wereldwinkel op school! Tot binnenkort! De scholenwerkers van Oxfam-Wereldwinkels
meer weten? www.
ow e w.b
school en ik Wereldwinkel op winkel op school s van ‘mijn’ Wereld n Telefoongid t n Woordenlijs r? vandaan? ie is Max Havelaa t de naam Oxfam m ko r aa W fam Fairtrade? W Ox en els nk wi m-Wereld - Verschil Oxfa handel? ke rlij ee is - Wat els? in de Wereldwink - Wat koop ik oducten pr ke l van enkele eerlij n Het verhaa - Notenrepen - Worldshake - Chips - Ice tea op school n je Wereldwinkel n De start va om mee te doen lk vo on ho ek sc - Het begin: zo ‘schoon volk’? - Waar vind ik n … de klassen va oep - De Ronde n dynamische gr nkel op school: ee n Je Wereldwi ? hool? hoon volk: wat nu ereldwinkel op sc - Dan heb je sc ering van mijn W ad rg ve n ee ik r - Hoe organisee oldirectie ken met de scho - Goede afspra reldwinkel we jke eli ts irtrade de plaa els en Oxfam Fa - Contact met fam-Wereldwink Ox et m is nn ke k - Maa nieuwelingen - Opvang van nkel op school ng in je Wereldwi eli rd - De taakve actie voeren nkel op school = n Je Wereldwi aire globalisering - Voor een solid - De juiste prijs en - Consuminder - KRAC fair trade hool! In actie voor - Shake your sc adressen - Interessante tie? ac r oducten verkopen - Nog mee hool = fairtradepr sc op el nk wi eld n Je Wer psstand n voor een verkoo - Benodigdhede je? ten verkoop - Welke produc van producten ing - De bestell n producten - De levering va stock) n producten (de - Het beheer va beheer - Het financiële oww.be op school www. el nk wi n Je Wereld n Meer info? eer doen? n Wil je nog m de hoek n De wereld om
n De
Wil je meer weten over Oxfam-Wereldwinkels en eerlijke handel? Surf naar www.oww.be of contacteer onze scholenwerking via
[email protected] of 09/218.79.40.
3.
de wereldwinkel op school en IK
telefoongids van ‘mijn’ de wereldwinkel op school en ik wereldwinkel op school m voornaa Noteer hier de contactgegevens van al wie betrokken is bij je wereldwinkel op school.
naam
Naam
GSMnummer
waneer eb
Wanneer h
l op ereldwinke erd in de W ge ga ën ge e ik m
school?
waarom dwinkel op in de Werel d er se es r te n ik geïn
school?
Waarom be
onrecht
4.
echt grijpen en van onr m r vo ke el W e aan? me het meest
5.
woordenlijstje Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fair Trade? Wie is Max Havelaar?
am om t dtedneanaam 1. W aaarakrokm W g? Oxfam vandaan? In 1942 richtten een groepje jonge activisten en studenten uit Oxford (Verenigd Koninkrijk) het ‘Oxford Famine Committee’ op. Ze wilden de Griekse bevolking helpen. Deze werd tijdens de Tweede Wereldoorlog bedreigd door honger. Na de oorlog zette de groep zijn werk verder, eerst in gans Europa, daarna in de ontwikkelingslanden. In 1964 wordt ook een Belgische poot van Oxfam opgericht.
Oxfam-Solidariteit ° 1964 – zetel Brussel Door fondsenwerving en de opbrengst van de verkoop van tweedehandsspullen steunt deze ngo ontwikkelingsprojecten in het Zuiden. Daarnaast onderneemt ze heel wat politieke acties. Je kan er ook de inleefateliers ‘De wereld om de hoek’ bezoeken.
n
Oxfam-Wereldwinkels ° 1971 – zetel Gent Eerlijke handelsorganisatie die voeding van eerlijke handel importeert en verkoopt. Doet aan sensibilisatie en politieke acties. Telt meer dan tweehonderd lokale wereldwinkels in Vlaanderen, gerund door vrijwilligers.
n
6.
Oxfam-Magasins du monde ° 1976 – zetel Waver Eerlijke handelsorganisatie die artisanaat van eerlijke handel importeert en verkoopt. Doet aan sensibilisatie en politieke acties. Telt meer dan negentig lokale wereldwinkels in Wallonie en Brussel, gerund door vrijwilligers.
n
3 Oxfam-in-België, drie verschillende organisaties!!!
Oxfam-Wereldwinkels is de voornaamste organisatie van eerlijke handel in België. Door haar strijd voor een rechtvaardige wereldhandel komt ze op voor ieders recht op een menswaardig leven. Sinds de eerste wereldwinkel in 1971 de deuren opende, is Oxfam-Wereldwinkels uitgegroeid tot een professionele organisatie met een uitgebreide vrijwilligersbeweging, actief in meer dan tweehonderd wereldwinkels in Vlaanderen. In 2003 bracht Oxfam-Wereldwinkels vzw (www.oww.be) zijn handelsactiviteiten onder in een aparte organisatie Oxfam Fairtrade cvba (www.oft.be). Oxfam Fairtrade koopt voedingsproducten aan bij producentengroepen in het Zuiden en zorgt voor de import, de verdeling en de verkoop via verschillende verkoopkanalen. Oxfam Fairtrade is tevens de merknaam voor alle producten. Maar Oxfam-Wereldwinkels beslist met welke producentengroepen Oxfam Fairtrade handelt. En het is Oxfam-Wereldwinkels dat al deze producentengroepen begeleidt en opvolgt. Max Havelaar (www.maxhavelaar.be) is het Belgische keurmerk voor fair trade. Max Havelaar België en de internationale koepel FLO (Fair Trade Labelling Organisation) controleren alle licentiehouders die het keurmerk op hun producten willen.
7.
Wat is eerlijke handel? handell eh jk li er E fdfdfdsq fdfd sqfd verschilt eenfd fairtradeproduct van een ander product? Om dat fdsqfdWaarin
uit te leggen, grijpt men meestal terug naar de zogenaamde FINE-definitie van eerlijke handel: “Fair Trade is a trading partnership, based on dialogue, transparency and respect, that seeks greater equity in international trade. It contributes to sustainable development by offering better trading conditions to, and securing the rights of, marginalized producers and workers – especially in the South.” “Eerlijke handel is een handelspartnerschap, gebaseerd op dialoog, transparantie en respect, dat streeft naar meer gelijkheid in de internationale handel. Het draagt bij tot duurzame ontwikkeling door betere handelsvoorwaarden aan te bieden aan en de rechten te verzekeren van gemarginaliseerde producenten en arbeiders, vooral in het Zuiden.” (FINE is een internationale koepelorganisatie voor fairtrade)
FAIRTRADE=
koop Zo rechtstreeks mogelijke aan ie. rant spa tran le ima met max zo De ambitie van fair trade is dat een van prijs de van l groot mogelijk aandee het in nten uce prod de r het product naa de r doo ng erki verw r Mee t. gaa Zuiden aarde producenten verhoogt de marktw legenkge wer ert van het product en creë de in kels cha ens tuss ige heid. Overbod veel zo rom daa den wor ten eke producti ucenten mogelijk uitgeschakeld. Als prod rijst vazelf om bijvoorbeeld in staat zijn m-WeOxfa zal dan n, cuüm te verpakke en. uler stim en nen steu dat els reldwink
FAIRTRADE=
Een ontwikkelingsstrategie die kiest voor capaciteitsopbouw Fairtradeorganisaties kunnen hun partners bijstaan op tal van vlakken : kwaliteitszorg, productontwikkeling, marktinformatie, marketing, … Essentieel is vaak de voorfinanciering van producenten.
FAIRTRADE=
= e d a r t r i fa
Respect voor mens en milieu Arbeidsvoorwaarden moeten correct zijn, duurzame ecologische ontwikkeling moet centraal staan.
FAIRTRADE=
FAIRTRADE=
Een bijdrage aan een menswaardig inkomen voor achtergestelde producenten, vooral in het Zuiden
8.
Wie Oxfam-Wereldwinkels zegt, denkt meestal aan ‘eerlijke prijs’ en ‘kleine boeren’. Dat klopt. Maar in een wereldeconomie met sterk schommelende prijzen is de term ‘eerlijke prijs’ soms moeilijk definieerbaar. Een menswaardig inkomen is een inkomen dat producenten toelaat hun productiekosten te dekken en in hun levensonderhoud te voorzien. Ook de definitie van ‘kleine boer’ is niet zo eenvoudig. Wat klein is in het ene land, is groot in een ander. Het gaat in de eerlijke handel steeds om boeren die samenwerken in een producentengroep. Door samen te werken proberen ze iets te doen aan hun achtergestelde situatie. Daarom betaalt de eerlijke handel bovenop de afgesproken prijs steeds een extra fairtradepremie. De producentengroep beslist democratisch waarvoor ze de fairtradepremie gebruikt: schooltjes, een waterpomp, een gezondheidspost, ondersteuning van de boeren, hulp bij de omschakeling naar bioteelt, …
Werken aan een groter draagvlak voor fair trade op lokaal, nationaal en mondiaal niveau
FAIRTRADE=
Duurzaam partnerschap Alleen door voor een langere periode met elkaar in zee te gaan, kunnen producentengroepen een stap vooruit zetten.
Alleen door voor een langere periode met elkaar in zee te gaan, kunnen producentengroepen een stap vooruit zetten.
9.
speelgoed en keramiek, glas en riet. We kopen ze aan volgens dezelfde voorwaarden van eerlijke handel als de voedingsproducten. De wereldwinkels bieden ook cd’s met wereldmuziek en boeken over het Zuiden of de Noord-Zuidverhouding aan. Met de verkoop van ‘solidariteitsproducten’ zoals wenskaarten, papier, kaarsen en kalenders steunen we organisaties die werken rond milieu, mensenrechten en verdraagzaamheid.
ik in de p ik Wat koop Wereldwinkels?
10.
Oxfam-Wereldwinkels is het best bekend om zijn voedingsproducten zoals koffie, wijn, chocolade, fruitsap en snoepjes. Ons assortiment bevat tweehonderd voedingsproducten van meer dan honderd partners in ondermeer Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Daarnaast verkopen de meeste Oxfam-Wereldwinkels gebruiks- en siervoorwerpen, juwelen en textiel,
11.
het verhaal van enkele eerlijke producten Spel Duid de landen, vermeld op deze bladzijden, aan op een wereldkaart
ice tea In Sri Lanka kweekt Biofoods de thee. n In Paraguauy kweken Manduvira, Montillo en El Arroyense de rietsuiker. (zie foto links) n
DEBAT
Notenrepen Del Campo n In Nicaragua organiseert weekt door gek m sesa van de uitvoer s) recht foto (zie ren. boe e klein eleiden n In Parauay steunen en beg yense Arro El en tillo Manduvira, Mon ren. uce prod r uike riets die de boeren le Cerc de rt pee groe o Fas ina Burk n In pera coö des Sécheurs een tiental ties, die de natuurlijke rijkdommen r van hun land, zoals de mango, naa n. atte sch te en wet rde waa
Debat in je Wereldwinkel op school...verkopen wij blikjes op school: ja of neen?
Worldshake In Cuba verwerkt de CPA José Marti het sap. (zie foto links) n In Brazilie telen Cealnor en Coagrosol de sinaasappelen. n In Ecuador teelt El Guabo de bananen.
n
DEBAT Debat in je Wereldwinkel op school...verkopen wij chips op school: ja of neen?
Chips
12.
n In Costa Rica kw eekt Coopesarapiqui de yucca waarvan chips worden gemaakt.
Spel Welk fruit zit er in het Worldshakesap? Kijk eens goed op het etiket.
13.
Meer info over onze producten en hun producenten:
www.oww.be/producenten
de start van je Wereldwinkel op school
Waar vind ik ‘schoon volk’? Praat erover met je vrienden. Mond-aan-mondreclame is de beste reclame n Gebruik de schoolactiviteiten (opendeurdag, schoolfeest, …) om kandidaten aan te spreken n Maak affiches en hang ze op in de refter, de toiletten, de inkomhal, … n Maak flyers en deel ze uit aan de schoolpoort n Plaats een bericht in de schoolkrant, op de website van de school, op smartschool of creëer je eigen facebookgroep. n
Het begin: zoek schoon volk om mee te doen Zoek minstens acht leerlingen en twee leerkrachten die willen meewerken aan je Wereldwinkel op school. Sta open voor iedereen: zowel jongens als meisjes, evengoed eerste- als laatstejaars, liefst leerlingen van verschillende richtingen en afdelingen. Zo wordt je wereldwinkel iets van en voor de ganse school. Iets dat iedereen begeestert. Een gebeuren waar leerlingen en leerkrachten niet meer naast kunnen kijken! Je kan je Wereldwinkel op school ook opstarten in het kader van de lessen (bvb. economie, handel, verkoop, …). Het is een ideale manier om ervaring op te doen rond ethisch ondernemen. Vraag ernaar bij je leerkracht!
14.
- “Waaw, ik was verwonderd toen je me vertelde dat één miljard mensen op onze aarde moeten leven met minder dan één dollar per dag! En ook dat achthonderd miljoen mensen niet voldoende te eten hebben, terwijl bij ons 15 kg voedsel per persoon weggegooid wordt. Ik kan niet bij de pakken blijven zitten.” - “Wij van de Wereldwinkel op school nemen het heft zelf in handen. Als je wil, kom gerust eens luisteren. Ik kan je voorstellen aan de ploeg. Mag ik je e-mailadres?”
- “Het economisch systeem is onrechtvaardig. Dat moeten we aan de kaak stellen.” - “Laten we beginnen met zelf solidair te zijn op onze school.” - “Hoe kunnen we onze Wereldwinkel op school bekend maken in de school?” - “We zouden eens kunnen rond gaan in de klassen!” - “Ja, een Ronde van de klassen! We kondigen ineens ook onze acties voor eerlijke handel aan.” - “Proberen we meteen nieuwe leden voor onze groep te werven, we zijn nog niet met voldoende! Afspraak volgende donderdagmiddag om de Tour en de acties voor eerlijke handel te organiseren.”
15.
startkit
. . . n a v e d n o r
Elke Wereldwinkel op school ontvangt een GRATIS startkit met onderstaand materiaal Deze actiebrochure voor Wereldwinkels op school (artikelnummer 00986, gratis)*** n Voorstellingsaffiche Wereldwinkel op school (artikelnummer 08436 - gratis)*** n Voorstellingsfolder van Oxfam-Wereldwinkels (artikelnummer 07501 - €3,50 voor 50 stuks)*** n Voorstellingsbrochure Oxfam-Wereldwinkels (artikelnummer 08351 - €1,00)*** n CD-Rom Fair trade in choc (artikelnummer 08027 - €10,00)*** n DVD From Dinah with love (artikelnummer 08454 - €10,00)*** n Enkele affiches uit onze reeks ‘Handel uit respect’: fruitsap, koffie, thee, honing, cacao, quinoa, rijst, katoen, chutney en rozijnen (artikelnummer 07987, 07986, 07973, 07979, 07977, 07985, 07971, 08119, 07981, 07983 - €0,20/stuk)*** n Catalogus met een overzicht van alle informatief en educatief materiaal van Oxfam-Wereldwinkels (artikelnummer 08362 - gratis)*** n De vlag van Oxfam-Wereldwinkels (artikelnummer 00825 - €15,60)*** n Bon met gratis proevertjes uit de wereldwinkel n
16.
*** Al deze materialen kan je achteraf bijbestellen in je lokale wereldwinkel. De winkels hebben niet altijd alles in voorraad. Houd er dus rekening mee dat het even kan duren om het materiaal ter plaatse te krijgen. Een overzicht van al de educatieve materialen van Oxfam-Wereldwinkels vind je op www.oww. be/infomateriaal.
...de klassen De Wereldwinkel op school vergadert … • “Ik heb het al gevraagd aan de directeur, hij gaat akkoord dat we in 3A en 3B en in alle vijfdes komen.” • “Dus morgen doen we de ronde van de klassen om onze acties aan te kondigen.”
• “Welkom! We hebben maar 30 minuutjes meer.” • “En we zijn nog lang niet klaar; we moeten onze Ronde van de klassen nog voorbereiden. Als we goed willen overkomen, mogen we niet improviseren.” • “Ja, we voorzien best ook een balpen en papier, zodat we een e-mailadres kunnen noteren als iemand wil aansluiten.” • “Durf jij zomaar voor een groep te spreken?” • “Het moeilijkste voor mij is duidelijk te 17. zijn, en luid genoeg te spreken.” • “Euh, kan je dat eens herhalen?”
je wereldwinkel op school: een dynamische groep Dan heb je schoon volk: wat nu? Hou een startvergadering met alle geïnteresseerden. Want je moet vooraf over een aantal dingen nadenken: n Hoe organiseer je de Wereldwinkel op school? n hoe verdeel je de taken onder al wie meedoet? Hoe organiseer ik een vergadering van mijn Wereldwinkel op school? Doe het met regelmaat. Nodig alle medewerkers tijdig uit en bezorg hen een agenda. n Zorg dat er van elke vergadering een verslag wordt gemaakt. n Hou de vergaderingen open en toegankelijk. Zorg dat iedereen gezien en gehoord wordt. n n
Maak goede afspraken met de schooldirectie Waar en wanneer mag je de Wereldwinkel op school openhouden? n In welk lokaal maak je de winkel? n In welk lokaal bewaar je de producten en ander materiaal op een veilige manier? n Is er een budget van de school om materiaal te kopen waarmee je je wereldwinkellokaal kan inrichten? n
Maak kennis met Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fairtrade Maak een afspraak met de scholenwerking van Oxfam-Wereldwinkels (
[email protected] of 09/218.79.40) en we zoeken een geschikt moment voor je groep om ons nationaal secretariaat en ons magazijn (allebei in Gent) te bezoeken. Je krijgt er kort een toelichting over eerlijke handel, OxfamWereldwinkels en de dagelijkse werking van ons magazijn. Opvang van nieuwelingen Leerlingen moeten kunnen aansluiten als de Wereldwinkel op school al draait. Het kan ook gebeuren dat mensen afhaken. Dan is het goed dat anderen hun taak overnemen. Vergeet daarom niet in de loop van het schooljaar nieuwe leerlingen voor je Wereldwinkel op school te werven. Nieuwelingen moeten zich thuis voelen in de groep, hun zeg kunnen doen, de taak kunnen kiezen die hen het best ligt, hun ‘gedacht’ mogen zeggen. Geef ze ook wat begeleiding: een aantal dingen zullen ze ongetwijfeld moeten leren. De taakverdeling in je Wereldwinkel op school Er zijn heel wat dingen te doen en te beleven in de Wereldwinkel op school. Denk goed na hoe je de zaken aanpakt en de taken en verantwoordelijkheden onder mekaar verdeelt. Volgend schema kan wellicht helpen:
Contact met de plaatselijke wereldwinkel Samenwerking met de plaatselijke wereldwinkel is essentieel. Zoek daarom contact met de wereldwinkel uit je buurt.
18.
Je vindt alle adressen op www.oww.be/wereldwinkels of bel naar onze scholenwerking 09/218.79.40 Zij helpen je om de juiste persoon te pakken te krijgen
19.
Functie Taak Verkoop
• winkel / lokaal inrichten • klanten bedienen •…
Bestellingen & stockbeheer
• producten bestellen • leveringen nakijken • voorraad in het oog houden • …
Centen & boekhouding
• de kassa natellen • de inkomsten beheren • de facturen betalen • …
Informeren
• infomateriaal bestellen • infoactiviteiten (mede)organiseren • …
Actie voeren
• campagnes opvolgen • acties organiseren • …
Promotie Secretariaat
• reclame voor je wereldwinkel maken • producten in de kijker zetten •…
Vertegenwoordiger 20. Coördinatie
• verslag van vergadering maken • post bijhouden • … • campagnes opvolgen • je Wereldwinkel op school vertegenwoordigen op activiteiten: regio- nale bijeenkomsten, jongerendag, prikkel, acties, … • Contacten met de pers onderhouden • … • de wereldwinkel doen ‘draaien’ • …
Wie doet het?
je wereldwinkel op school = actie voeren Tijdens een middagpauze heeft de Wereldwinkel op school de cola-automaten bezet • “Wat is dat nu weer? Mag ik niet meer zelf kiezen welk drankje ik koop?” • “Natuurlijk! Wij willen er juist de aandacht op vestigen dat je kan kiezen en op het feit dat multinationale ondernemingen achter deze drankjes de natuurlijke grondstoffen uitputten en de mensen die voor hen werken uitbuiten.” • “Ja, je hebt gelijk. Laat mij die fair trade bio cola eens proberen.”
Wereldwinkel op school informeert over het Zuiden en voert actie voor een eerlijke wereldhandel. Je put hiervoor inspiratie uit het aanbod van Oxfam-Wereldwinkels. Of je kan aansluiten bij de campagnes, zoals de Week van de Fair Trade, ‘2015 - De tijd loopt’, de cacaocampagne, … Op www.oww.be/wereldwinkelopschool vind je een heleboel actiefiches die je zeker verder op weg helpen. Voor een solidaire globalisering FEIT 1: Ongeveer 1 mens op 6 leeft met minder dan 1dollar/dag. Daarom aanvaardden de Verenigde Naties in 2000 acht “millenniumdoelstellingen”. Ze beogen het terugdringen van armoede en honger, toegang tot de lagere school voor iedereen, … .
21.
16 uur, aan de schoolpoort • “Wat vond je van onze actie? Heb je een antwoord op alle vragen kunnen geven?” • “Ja, maar ‘t was niet altijd makkelijk.” • “Het belangrijkste is dat het debat op gang komt, dat we doen nadenken, dat we samen in actie komen voor een meer rechtvaardige wereld.”
FEIT 2: 27 landen van het Noorden, waaronder België, verbruiken zowat 57 % van alle wereldreserves van aardolie. Toch vertegenwoordigen ze slechts 17% van de wereldbevolking. Landen als China of India, die volop groeien, versnellen nog de vraag naar olieproducten. Hoewel het verbruik in de rijke landen een direct effect op de opwarming van de aarde heeft, zijn het toch vooral de arme landen die de meeste gevolgen van de klimaatsveranderingen ondervinden. FEIT 3: Ook in België kent 1 persoon op 7 armoede. Door de stijging van de energieprijzen en de daling van de koopkracht hebben vele gezinnen moeilijkheden om een deftige woning te vinden, zich te verwarmen of zich evenwichtig te voeden.
22.
Spel Met tekeningen Verbind de situaties met pijlen die oorzaak en gevolg aanduiden - Droogtes, overstromingen, mislukte oogsten in het Zuiden - Stijging van de olieprijzen - Vervuiling en economische groei in het Noorden en het Zuiden - Impact van de energieprijzen, ook in het Noorden
23.
be s.b ers. eker zoek etzo .vooet w.v w ww ww fdsq fdfdConsuminderen fdsqfdsqfdfdfdfd Eten, je verwarmen, je kleden, dat is
Actie voor een meer solidaire globalisering Organiseer in je school een campagne om de jongeren te sensibiliseren voor de onrechtvaardigheden tussen Noord en Zuid. n Speel een spel over de onrechtvaardige verdeling van de natuurlijke rijkdommen. Gebruik ter inspiratie ons eerlijke spelenboek ‘Tof van Commerce’. Te verkrijgen in de plaatselijke wereldwinkel: artikelnummer 19306 - € 5,00 n Bezoek de ‘Wereld om de hoek’, de inleefateliers van Oxfam-Solidariteit in Brussel. n
Actie... ook jij ka n fair trade aanmoedigen - door zelf eerlij ke producten te kopen (thee, koffie, choc olade, kleren …) - door een eerlij k ontbijt te organis eren in je school - door eerlijke ko ffie voor te stellen in de leraarskamer - door eerlijke pr oducten aan te bi eden tijdens de sp eeltijd
inleefatelier Oxfam-Solidariteit • foto: Tineke D’haese
De juiste prijs Achter iedere jeans of elke reep chocolade die je koopt, zitten mensen. In landen uit het Zuiden werken die mensen dikwijls in moeilijke omstandigheden, zonder werkzekerheid, tegen een hongerloon. Fair trade probeert een antwoord te bieden op deze problematiek. Fair trade beoogt een eerlijk loon voor de producenten: een loon dat hen toelaat hun productiekosten (materiaal, brandstoffen … ) te dekken en in hun basisbehoeften te voorzien (voeding, woning, gezondheid, …)
allemaal consumeren. Soms consumeert men meer dan men denkt. Om een T-shirt te maken is er bijvoorbeeld katoen nodig, maar ook brandstof voor het transport en machines voor de verwerking. Verder is er water en zeep nodig om je kleren te wassen. Al die activiteiten oefenen druk op onze aarde uit. Men noemt dat de ‘ecologische voetafdruk’: hij berekent het menselijk verbruik van natuurlijke rijkdommen zoals hout en water in “globale hectaren”. Maar ook de infrastructuur en het afval wordt in rekening gebracht. Zowat 20 % van onze voetafdruk hangt samen met onze voeding, 20 % met onze mobiliteit, 20% met onze huisvesting. In het geheel moeten alle mensen Spel 11,3 miljard hectaren onder elkaar Verbind de ecologische voetaf- verdelen, of 1,8 hectare per inwoner. druk van de inwoners van één De ecologische voetafdruk is niet streek met het aantal planeten dezelfde voor alle inwoners van onze die zij nodig hebben mocht elke aarde. Wil je graag de ecologische inwoner van onze aarde deze voetafdruk van jullie eigen klas berekelevenswijze hebben nen? Surf dan naar www.voetzoekers.be.
quiz
24.
producenten van fairtradeproducten hebben zekerheid van een blijvend partnerschap en van regelmatige afname. Dit gegarandeerde inkomen laat hen toe plannen te maken voor de toekomst.
q een Afrikaan heeft gemiddeld ...... nodig q een Noord-Amerikaan heeft gemiddeld ...... nodig q een Belg heeft gemiddeld ...... nodig Duurzame ecologische voetafdruk = 1,8 ha/inwoner
Antwoorden: Noord-Amerikaan 5,6 keer de aarde • Belg 2,7 keer • Afrikaan 0,7 keer
Belangrijker nog
De prijzen van de voedingsproduct en (rijst, granen, maïs , …) blijven maar stijgen, vooral in de arme landen. Waarom? a. de basisvoedse lproducten kunn en ook worden gebruikt om biobrandstof te produceren (als alternatief voor oli e) b. de bazen van de grote voeding sbedrijven eten graag elk e dag kreeft c. multinationale ondernemingen houden een belangrijke ho eveelheid grondstoffen in stock zo dat ze deze kunn en verkopen als de prijzen hoog zijn (antwoorden a en c) omgekeerd
25.
Interessante adre
ecologische voetaf-
Actie... tips om je druk te verminderen ente van bij ons, - verbruik fruit en gro transporten of die hebben geen lange nodig n ele zware bewaarmidd ruik van je klas erb iev erg en - bereken het die gedurende en onderneem actie om ar beneden te na een bepaalde periode krijgen - sorteer je afval komt een dag per - iedereen van je klas ool fiets of te voet naar sch - …
KRAC (Kritische en Actieve Consument) We leven in een consumptiemaatschappij. De straten, de publieke ruimtes en de media worden overspoeld door reclame voor dit drankje of dat kledingmerk. Vooral jongeren zijn een geliefkoosd doelwit. Zij zijn immers de verbruikers van morgen. Het is niet altijd eenvoudig hieraan te weerstaan, maar jullie weten wel raad!
Shake your School... in actie voor fair trade Shake your School is de ideale gelegenheid om een fairtradeactie in je school te organiseren. Op www.oww.be/shakeyourschool vind je voorbeelden van acties van andere scholen. Bovendien maak je een kans om een verrassingsoptreden en een niet-alcoholische fairtradecocktailbar voor je school te winnen. Je hoeft enkel je actie te registreren en achteraf foto en verslag op te laden op www.oww.be/shakeyourschool. De scholenwerker van Oxfam-Wereldwinkels is er om jullie te helpen, suggesties van materiaal te geven, … Neem vooraf contact op, zodat zij je gepast kunnen ondersteunen.
ssen Enkele organisaties he bben een interessant informatief en educatief aanbod voor sec undaire scholen. Misschien vin d je daar wel iets dat je Wereldw inkel op school kan gebruiken. Spreek ook je leerkrachten aan om tijdens de lesuren eerlijke hand el in de klas te bespreken. Ee n overzicht van het educatieve ma teriaal van Oxfam-Wereldwinkels vind je op www.oww.be/infomate riaal_secundaironderwijs. De vlotste manier om het volledige aanbod rond Noord-Zuid thema’s te ontdekken, is surfen naar www.kleurbekennen .be
Shakeactie op school in Deinze
26.
Actie... het is mogelijk een kriti sche, actieve consument te worden - informeer je over de ondernemin g waarvan je het product koopt, kijk door het ‘coole’ beeld dat ze van zich zelf wil geven - organiseer een dag zonder recl ame op school door alle merklogo’s zich tbaar in je school, te bedekken - maak videospotjes met boodsc happen over de consumptiemaatschapp ij - organiseer een coca-colaloze dag - maak adbusters- …
27.
Correct & Go... Fair trade in een winkelkar In de interactieve tentoonstelling Correct & Go staan drie omgebouwde winkelkarren centraal. Ze leggen de belangrijkste aspecten van eerlijke handel uit. De cacao-, thee- en rijstkar kunnen van klas tot klas gereden worden. Met uitgewerkte methodische aanpak voor je leerkracht. Voor 1ste en 2de graad secundair onderwijs Reservaties: Jeugd & Vrede, 015/43.56.96 of
[email protected] Kostprijs: € 240 + € 0.40 per km vanuit Mechelen (subsidieerbaar via Kleur Bekennen >> www.kleurbekennen.be)
Invulpagina Geplande acties Wereldwinkel op school datum
wat heb ik te doen?
>>
>>
>>
tegen wannee r
hoe is de actie geweest? plannen
>>
>>
tie nog meetiers enauitcgewerkte stappen-
Inspiratie voor ac ereldwinwww.oww.be/w plannen vind je op tiefiches. der de rubriek ac kelopschool on op de n met actiefiches Nog aan te vulle website
Volgende vergadering >>
onderwerp >>
we besloten >>
28.
Schrijf hier de leuke ideeën uit de vergadering >> >> >> >> >>
29.
e s.b er en kop cten oet duek .vep rozo wad w irtr faw fdfdfdsq fdsqfdsqfdfdfdfd
Welke producten kan je bestellen? Alle voedingsproducten van Oxfam Fairtrade. Misschien is het niet mogelijk al deze producten te verkopen: wegens plaatsgebrek, omdat jongeren sommige producten niet ‘cool’ of lekker vinden (vb. koffie), omdat sommige producten niet thuishoren in je school (bvb. wijn en sterke drank). Je kiest zelf welke producten je wel en niet wil verkopen.
Benodigdheden voor een verkoopsstand
n tafel n tafelkleedje
om de producten mooi te presenteren
n fairtradeproducten n prijskaartjes n kassa
en wisselgeld voor de stock n affiche om de Wereldwinkel op school bekend te maken (artikelnummer 08436, gratis) n vlag Oxfam-Wereldwinkels (artikelnummer 00825, 15,60€) n dozen
Wat niet te zien is leerkracht (heeft een auto om alles te halen en is superlief) n de vrijwillige leerlingen (leerlingen op school die supersnel de wiskundeles verlaat om op tijd de stand te openen) n de
Welke producten verkoop je? Hoeveel kosten ze? Waar haal je ze vandaan? Wie levert ze? Wanneer moet je ze betalen? En verdien je er ook iets aan? n Waar
en wanneer je de producten verkoopt, beslis je zelf: dagelijks tijdens de middagpauze in de refter, elke dinsdag om 15 uur aan de schoolpoort, op de jaarlijkse opendeurdag, ... n Hoe je de verkoop organiseert, is ook helemaal je eigen ding: in een eigen lokaal dat je op en top als een winkel inricht, met een stand of een marktkraam aan de schoolpoort, met een fietskar op de speelplaats, via een bestelronde op skeelers langs alle klassen, ... Belangrijk: de verkoop gebeurt in samenwerking met de plaatselijke wereldwinkel.
30.
Twee dingen zijn essentieel: • maak alle afspraken met één contactpersoon in de plaatselijke wereldwinkel • maak duidelijke afspraken Alle afspraken tussen de wereldwinkel op school en de plaatselijke wereldwinkel kan je vastleggen in een ‘overeenkomst’. Je vindt een voorbeeld op bladzijde 31 en 32.
artisanaat Als je Wereldwinkel op school ook niet-voedingsproducten wil verkopen, bijvoorbeeld T-shirts, wenskaarten, kaarsen, hippe spulletjes in de cadeautjestijd of mooi artisanaat op het schoolfeest, maak je een aparte regeling met de plaatselijke wereldwinkel. Hoe bestel je de producten? Je gebruikt een bestellijst. Hierop duid je aan welke producten je bestelt en hoeveel. De bestellijst kan je vinden op www.oww. be (log in). Omdat er af en toe producten verdwijnen (definitief of tijdelijk) en er regelmatig nieuwe producten bijkomen, wordt deze bestellijst elke maand geactualiseerd. Op bladzijde 20 vind je een voorbeeld van deze bestellijst. Als je dat wenst kan je je inschrijven op ons maandelijks productnieuws: informatie over nieuwe producten, voorraadnieuws, bestelafspraken, … Dit geldt zowel voor voedings- als voor info- en winkelmateriaal. Inschrijven? mail naar
[email protected] met vermelding van je naam, e-mailadres en school. Leerkrachten die ingeschreven zijn op de scholentelex, ontvangen deze informatie automatisch.
Wat kosten de producten? Dat lees je op de bestellijst en op www.oww.be/producten. Let op: prijzen veranderen soms. Vergeet dus niet elke maand even te checken en de prijzen eventueel aan te passen.
Bij wie bestel je de producten? Je bestelt bij je contactpersoon in de plaatselijke wereldwinkel. Spreek af wanneer je best de bestelling plaatst, hoeveel tijd er normaal gezien verloopt tussen de bestelling en de levering en hoe de levering gebeurt. Stuur de ingevulde bestellijst via e-mail of fax naar de contactpersoon in de plaatselijke wereldwinkel (voordeel: je kan op elk moment bestellen en alles staat duidelijk op papier). Of telefoneer de bestelling door naar je contactpersoon (voordeel: je weet onmiddellijk of alles wat je bestelt ook in voorraad is).
Wie bestelt de producten? Bij voorkeur altijd dezelfde persoon. Iemand die ook de voorraad in het oog houdt en aandacht heeft voor producten die bijna ‘over datum’ zijn.
31.
wereldwinkel overeenkomstwereldwinkelopschool Overeenkomst Wereldwinkel op school
tussen enerzijds Oxfam-Wereldwinkel
& anderzijds (naam eerste afgevaardigde Wereldwinkel op school)
LEVERING/AFHALING • De bestelde producten worden r geleverd op volgend adres: r afgehaald op de volgende dag: • De levering gaat steeds vergezeld van een leveringsbon. Deze leveringsbon dient als controlemiddel bij levering. • Klachten over de levering worden binnen de dagen gemeld aan de verantwoordelijke van de plaatselijke Oxfam-Wereldwinkel FACTURATIE EN BETALING
afgevaardigden van (naam van de school)
• De levering wordt gevolgd door facturatie. • De volgende wijze van betaling wordt overeengekomen: r factuur te betalen binnen 30 dagen r contante betaling bij levering r depotregeling
wordt een overeenkomst gesloten voor het schooljaar
• Voor speciale gelegenheden (eerlijk ontbijt, schoolfeest,…) wordt een aparte regeling getroffen.
(naam tweede afgevaardigde Wereldwinkel op school)
r
AFSLUITING OP HET EINDE VAN HET SCHOOLJAAR VOORDELEN • De Wereldwinkel op school geniet een standaardkorting van 5 % op de aanbevolen verkoopprijs (tenzij anders overeengekomen) • De Wereldwinkel op school ontvangt gratis een startkit na ondertekening van deze overeenkomst. BESTELLING
32.
• Bij elke bestelling wordt de naam van de besteller en van de Wereldwinkel op school vermeld. • De bestelling gebeurt r wekelijks r tweewekelijks r op de volgende besteldag: • De bestelling gebeurt bij: (naam verantwoordelijke plaatselijke Oxfam-Wereldwinkel) • De bestelling gebeurt via r telefoon op het nummer r fax op het nummer r e-mail op het adres
De volledige voorraad en openstaande betalingen worden voor het einde van het schooljaar (voor 15 juni) afgesloten. • Producten waarvan de houdbaarheidsdatum niet overschreden is (minimaal nog twee maanden houdbaar) en de verpakking onbeschadigd is, worden voor 15 juni teruggebracht. Ze zullen worden gecrediteerd en terugbetaald aan de Wereldwinkel op school op het volgende rekeningnummer: • Voor 15 juni vereffent de Wereldwinkel op school alle nog openstaande facturen. Deze overeenkomst werd opgemaakt te
op
33. Voor Oxfam-Wereldwinkel (handtekening)
Voor Wereldwinkel op school (handtekening)
Het financiële beheer De levering van producten Wie levert de producten? Je spreekt af met je contactpersoon in de plaatselijke wereldwinkel. Levert de plaatselijke wereldwinkel bij jou in de school, spreek dan een duidelijke plek en een exact moment van levering af. Of haal je zelf de bestelde producten in de plaatselijke wereldwinkel af?
n
De verkoopregistratie Registreer wat je verkoopt op een kasblad. Je volgt de zaken niet alleen financieel op de voet, je weet ook welke producten goed, minder goed of zo goed als niet verkopen. Daar kan je dan rekening mee houden bij je volgende bestelling. Voor een voorbeeld van een kasblad: zie bladzijde 22.
n
De factuur Na elke levering volgt een factuur. Een factuur is een officieel boekhoudkundig document. Daaraan mag je zelf niets wijzigen. Controleer of de factuur overeenstemt met de leveringsbon (en met de eventuele opmerkingen die je daarbij hebt gemaakt). Betaal de factuur voor de vermelde vervaldatum. Betaal ze in zijn geheel. Na de betaling klasseer je facturen en creditnota’s chronologisch in een map.
n
Controleer de levering De leveringsbon is een essentieel onderdeel van de levering. Vergelijk de leveringsbon met wat er effectief geleverd werd: werden de juiste producten geleverd, kloppen de aantallen met wat op de leveringsbon staat? Als de levering klopt, onderteken en klasseer je de leveringsbon. Als er iets niet klopt, signaleer je dit binnen de week aan de plaatselijke wereldwinkel. Zo kan de factuur aangepast worden. Meld ook aan je eigen boekhouder dat er een bijkomende factuur of een creditnota zal volgen. Een creditnota is een correctie op een eerdere factuur: het te betalen bedrag wordt verminderd of volledig geannuleerd.
n
Het beheer van producten (de stock) Beter regelmatig een kleine bestelling dan af en toe een grote. Een weloverwogen bestelling voorkomt dat producten ‘over datum’ gaan en niet meer mogen verkocht worden. Als een product niet goed verkoopt, meld het dan tijdig aan de plaatselijke wereldwinkel (tenminste twee maanden voor de houdbaarheidsdatum). Die kan de voorraad terugnemen en zelf verder verkopen. Of misschien kan je wat extra promotie voor dit product voeren? Draag zorg voor je voorraad: producten die beschadigd zijn, worden onverkoopbaar.
n
Bewaartips • Bewaar de producten koel en droog. Stel ze zeker niet bloot aan direct zonlicht. • Bewaar je voorraad achter slot en grendel: als er dagelijks twee repen chocolade verdwijnen, komt dit overeen met 300 repen op het einde van het schooljaar! • Zorg dat alle geopende dozen leeg zijn voor je een nieuwe doos opent.
n
34.
Wat verdien je aan je Wereldwinkel op school? Je krijgt van de plaatselijke wereldwinkel een korting op de aanbevolen verkoopprijs van de producten (exclusief btw). De gewone korting is vijf procent. Het is echter mogelijk dat de plaatselijke wereldwinkel een andere korting voorstelt. Deze winstmarge kan je investeren in je Wereldwinkel op school, bijvoorbeeld om materiaal voor je winkeltje, affiches of actiemateriaal aan te kopen.
n
Vrijstelling van btw Net zoals een mini-onderneming op school geniet een Wereldwinkel op school een btw-vrijstelling. Dit betekent dat de plaatselijke wereldwinkel de producten verkoopt aan de Wereldwinkel op school (inclusief btw), maar dat de Wereldwinkel op school geen btw op de verkoop hoeft te betalen.
n
De afsluiting op het einde van het schooljaar Voor 15 juni sluit je Wereldwinkel op school de deuren en de boeken. Enkele afspraken: - breng alle niet-verkochte producten terug naar de plaatselijke wereldwinkel - maak een overzicht van deze niet-verkochte producten op een inventarisformulier - vereffen alle openstaande facturen. Zo kan de eventuele nieuwe ploeg het volgende schooljaar met een propere lei beginnen.
n
35.
datum
Wereldwinkel
nr.
op school
KASBLAD
Referentie
Kasblad aantal
36.
Wereldwinkelier(ster)
omschrijving
Handtekening klant (ook op dubbel)
Betaald op
eenheidsprijs
TOTAAL
37.
Totaal Te betalen
Gelieve te betalen binnen de 30 dagen tel. klant
Klant wenst een btw-factuur (min. 25 ) Gelieve te betalen binnen de 30 dagen
BTW be
je wereldwinkel op school op www.oww.be
de wereld om de hoek
inleefateliers Oxfam-Wereldwinkels
Kruip eens in de huid van iemand anders om de wereld van vandaag beter te begrijpen. De ‘Wereld om de hoek’ biedt je een bijzondere en leerrijke ervaring!
Wil je je school laten opnemen in de ‘hall of fame’ van Oxfam-Wereldwinkels? Stuur dan een mailtje naar
[email protected], vul de fiche in die we je opsturen en je Wereldwinkel op school krijgt van ons helemaal voor niets eeuwige roem op www.oww.be/wereldwinkelopschool. Met een paswoord en login voor onze vrijwilligerssite er bovenop. Meer info? n Neem een kijkje op www.oww.be n Je kan met je vragen ook terecht bij je leerkrachten n Stuur een mailtje naar de scholenwerking van Oxfam-Wereldwinkels via
[email protected] of telefoneer naar 09/218.79.40. Zij kunnen je vast verder helpen!
38.
Wil je nog meer doen? Wil je nog meer doen voor Oxfam-Wereldwinkels op school, dan kan je gelijkgestemden ontmoeten op regionale of nationale activiteiten. Regelmatig organiseren we bijeenkomsten voor jongeren die actief zijn in de Wereldwinkels op school (op woensdagnamiddag of zaterdag). In de krokusvakantie is er zelfs onze driedaagse ‘Prikkel’! Neem contact op met de scholenwerkers van Oxfam-Wereldwinkels en zij laten je weten waar en wanneer. Ook buiten de school kan je actief in de wereldwinkel meewerken. Spring eens binnen in de plaatselijke wereldwinkel. De vrijwilligers daar vertellen je graag hoe en wanneer je kan meewerken: de winkel openhouden, actie voeren, samen met andere jongeren je tanden in een Noord-Zuidthema zetten, een etalage maken, ... Er is zeker iets bij dat jij wil doen!
Ontdek de inleefateliers van Oxfam-Solidariteit! Inschrijven kan via www.oxfamsol.be/nk/Inschrijving.html
Zuid-Afrika Bolivia Bolivia wordt meer en meer beroofd van zijn rijkdommen. Landbouwgronden, ertsen, petroleum, gas en water worden verkocht aan buitenlandse bedrijven. Wat rest er nog voor de Boliviaanse bevolking? Wat zijn de gevolgen van dit beleid? Het inleefatelier Bolivia neemt je mee naar de Altiplano. Hier deel je het leven van de Aymara-indianen, die vechten voor het behoud van hun grond en water.
Een land dat nog steeds aan de apartheid doet denken. In dit inleefatelier maak je eerst een reis door de tijd om beter de actualiteit te begrijpen. Dan word je zelf een inwoner van een voormalige bantoestan of township (krottenwijk).
Mondiapolis Welkom in Mondiapolis. Hier is alles te koop, hier lijkt alles mogelijk. Je treedt binnen en wordt onmiddellijk ondergedompeld in de wereld van multinationale bedrijven en internationale organisaties. Doorheen een bewogen parcours zal je mensen van hier en elders ontmoeten. Hun getuigenissen laten je het andere gezicht van Mondiapolis zien... Er bestaan mensen die denken dat een andere wereld mogelijk is... Zijn ze dromers? Hebben ze gelijk?...
39.
Jongerenmail met actuele berichten over • onze acties • onze campagnes • ‘goed om weten’ weetjes Scholentelex voor leerkrachten 4 x per jaar Maak je leerkracht warm om zich in te schrijven op de elektronische scholentelex !!
000 - gedrukt op 100% kringlooppapier • oww-ed. 03-2010 verantw. uitgever: Koen Van Bockstal, Ververijstraat 17, B-9000 Gent. art.nr.: 08468
mail je naam, e-mailadres, school naar
[email protected] !!!
Wereldwinkel op school: je doet het niet alleen! Natuurlijk niet: de plaatselijke wereldwinkel helpt je bij van alles en nog wat. En alsof dat nog niet genoeg is, zijn er ook nog onze webstek www.oww.be, ons maandelijkse digizine (de elektronische nieuwsbrief van Oxfam-Wereldwinkels, inschrijven via www.oww.be/digizine) en een contactpersoon van vlees en bloed.
oww.be vragen? tips? mail of bel ons:
[email protected] 09/218.79.40
