Deze druiven zullen zeker niet zuur zijn!

Deze druiven zullen zeker niet zuur zijn! Jaargang 20

najaar 2015

BRASSERIE “LE MIRAGE” Rompertpassage 19 5233AN ‘s-Hertogenbosch Tel. 073 6429698 Voor lunch, diner of gewoon iets tussendoor Tevens voor al uw feesten en partijen Dagelijks geopend

Inleverdata voor kopij komende uitgaven: 15 maart–15 juni–15 september—6 december 2

VTV Pastoor Barten O p g e r i c h t

5

P a s t o o o r

J u n i

1 9 3 9

d o o r

R . M . B a r t e n

Informatie en contact

Pastoor Barten “Volgens Bartjes” is het clubblad van Volkstuinvereniging “Pastoor Barten” ‘s-Hertogenbosch. Het blad wordt vier keer per jaar uitgebracht. Het uitbrengen alsook de inhoud vallen onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de vereniging. Reacties voor het bestuur kunt u sturen naar: [email protected] Reacties en copy voor de redactie kunt u sturen naar: [email protected]

3

Van de redactie Door Joost Damen

De Vrolijke Druiven Aan deze Bossche carnavalsclub moest ik denken toen ik de afbeelding voor de voorpagina kreeg van Wouter Duinmaijer. Prachtige foto, dat kan ie goed. Druiven hebben iets vrolijks. Het vervolgproduct van druiven is wijn en die zorgt na het drinken ervan meestal voor een wat ontspannen en jolige sfeer. Met die vrolijke druivensfeer in het achterhoofd wil ik graag de inhoud van deze editie aankondigen. We nodigen kandidaten voor toekomstige bestuursfuncties uit om zich via dit blad te presenteren. Ook doet het bestuur weer mededelingen. Verder verhalen we over de zorg die we als verenigingsleden voor elkaar hebben, we laten we je kennis maken met nieuwkomers Alex en Marjolein en hebben het “ongewone” druivenantwoord van Mathieu opgeschreven. Zoals gebruikelijk vertelt Maurits weer over de bijen, en geeft hij inzicht in de consequenties van bemesting. Geert van de Dunge beschrijft een plant uit de verenigingstuin en Barbara trakteert ons op een recept voor een heerlijke snijbiettaart.

Mededeling bestuur Nieuwjaarsreceptie Op zaterdag 9 januari 2016 is er weer de gelegenheid om elkaar onder het genot van een hapje en een drankje een prettig, gelukkig of zalig Nieuwjaar te wensen. Andere varianten mogen natuurlijk ook. U bent welkom vanaf 14.00 uur. 4

Mededeling bestuur Anonieme klachten Onze vereniging streeft ernaar om in alle openheid met elkaar te communiceren. Dat ligt ten grondslag aan het beleid van het bestuur. Maar...als jij een klacht hebt waarvan je het moeilijk vindt om deze persoonlijk met het bestuur te bespreken, biedt het bestuur je de mogelijkheid om dit anoniem te doen. Wat moet je doen?  Zet jouw klacht op papier en stop die zonder je naam erop in de brievenbus naast de kantine-ingang.  Het bestuur schrijft haar antwoord op jouw klacht op.  Het bestuur stuurt de tekst van de klacht en het antwoord naar de redactie van dit blad.  De redactie publiceert de klacht en het antwoord in dit blad. Het bestuur publiceert de klacht en het antwoord ook op het publicatiebord naast de kantine-ingang. Bestuursverkiezing Tijdens de komende algemene ledenvergadering in februari 2016 dient er een nieuwe voorzitter gekozen te worden. Kandidaten voor deze functie kunnen zich aanmelden door het inleveren van een lijst, die door minimaal 10 leden ondertekend is, bij het huidige bestuur. Alle kandidaten krijgen in ons boekje “Volgens Bartjes” van december as. de ruimte om hun motivatie om voorzitter te worden nader toe te lichten. Tevens zijn wij ook nog op zoek naar enkele bestuursleden die binnen het bestuur de functies van penningmeester, secretaris en algemeen bestuurslid/ (leden) willen opvullen.

5

Zorg voor elkaar Door Joost Damen

Bestolen Het gebeurt steeds weer dat tuinleden worden bestolen. Het betreft hier dan vaak gereedschap, maar ook kippen, groenten, fruit en andere zaken die verdwijnen. Bij veel van de gedupeerden maakt dat grote indruk. De betrokkenen voelen zich gekwetst en kunnen het maar moeilijk van zich afzetten. Daarna gaat het meestal over wie dat gedaan kan hebben. Als er langs de weg een gat in de omheining is geknipt, is het heel duidelijk “niemand van ons”. Maar als de situatie niet zo duidelijk is, wordt deze vraag het gesprek van de dag. Was het iemand van onze vereniging of was het iemand van buiten? Deze onduidelijkheid leidt tot onderling wantrouwen, iets wat de verhoudingen binnen de vereniging niet ten goede komt. Wat bijdraagt aan een oplossing Uitgaande van de verenigingsgedachte dat we elkaar respecteren en ons verantwoordelijk voor elkaar voelen, zijn er een aantal goede mogelijkheden om diefstal te voorkomen. Begin bij jezelf  Ga niet zonder toestemming andermans tuin op. Dus niet: “dat vindt hij / zij wel goed”.  Pluk geen gewassen die aan de omheining van iemands tuin groeien.  Sluit de poort op de tijden zoals vermeld op het bord. 6

Met z’n allen  Als je iemand op je eigen of andermans tuin ziet die je niet kent, vraag dan naar de naam en van wie er toestemming is. Zo controleer je automatisch of hij / zij de naam van de tuinder kent.  Is het niet in orde, verzoek de persoon dan om weg te gaan. Als de situatie erom vraagt, vraag dan andere tuinleden om er even bij te komen. Maak zo nodig een foto met je telefoon.  Meldt het voorval bij het bestuur. Wees begripvol en werk samen  Het kan voorkomen dat iemand jouw als tuinlid aanspreekt. Wees dan begripvol en werk gewoon mee.  Door samen te werken, werken we ook aan dit probleem en houden we er ook nog een goed gevoel aan over. Ik hoop je met deze oproep een stukje gereedschap te hebben gegeven. Heb je nog suggesties in deze dan zijn ze natuurlijk van harte welkom.

Kijk jij wel eens op de website van onze vereniging?? www.vtvpastoorbarten.nl

7

Nieuwe buren op Bartjes Door Maurits Tax

Vanaf maart 2015 heeft onze vereniging twee nieuwe leden. Alex en Marjolein Verstraeten, tuinnummer 221

Een mooi contrast, naast veel gemeenschappelijks dat ze delen: Marjolein komt uit het Noord-Hollandse Weesp, haar jeugd doorgebracht op een flat waar de aarde enkele verdiepingen onder haar voeten lag, en Alex, uit Zeeuwse klei getrokken, opgegroeid en geboetseerd in het kleine stadje Hulst, in, zoals hij het noemt, het “ Bourgondische Zeeuws-Vlaanderen, waar het leven rijk en goed is.” Levensgenieters die goed weten wat hard werken is. Alex is interim-manager, beoordeelt daarnaast scripties voor Avans Hogeschool. Marjolein is HR-manager en manager facilitaire diensten op een adviesbureau voor middelbaar beroepsonderwijs. Beiden hebben een druk maatschappelijk leven. Hun jongste dochter, Sophie, van elf, helpt gelukkig heel graag mee in de tuin en terwijl vader onder de parasol zit uit te puffen, sjouwt ze onvermoeibaar in de tuin rond en verzorgt ze haar lapje grond met grote ijver en aandacht. Alex koesterde al lang de wens eigen groenten te kweken. “De eenvoud die daar vanuit gaat is zalig. En voedsel verbouwen geeft me een gevoel van veiligheid - ik kan voor mezelf en mijn gezin zorgen - en gezelligheid. Voor sommigen betekent het dat ze hun hoofd leeg maken, voor mij is de tuin juist de plaats waar ik dingen kan overdenken, terwijl het tegelijkertijd een dankbare manier van lichamelijke inspanning is. Een sport!” Helaas ligt de tuin er nu onderkomen bij vanwege familieomstandigheden. 8

De vader van Alex is na een lang ziekteproces deze zomer overleden en dat betekende dat er voor de tuin weinig tijd overbleef. Maar dat zal binnenkort anders zijn. Marjolein werkt ook mee, maar is wat minder ijverig op de tuin, behalve als er frambozen moeten worden geplukt, en gaat meer voor de sociale kanten van een tuinvereniging, zoals het drinken van een biertje na afloop. Dat sociale trekt beiden heel erg. Alex: “Ik ben sterk gedreven door contact met mensen, door het plezier dat ik er telkens van krijg. Daarom genieten we ervan om na gedane arbeid, meestal in het weekend, op het terras een biertje te drinken. We hebben hierdoor met veel leden contact en dat is erg gezellig.” Marjolein: “Het is hier zoals het is, men trekt gezellig met elkaar op.” “Wat ook zo leuk is“, vult Alex aan, “is dat men hier zonder enige tegenverplichting groenten en fruit met elkaar deelt.” Het algehele beeld van de vereniging zou nog wel wat beter kunnen. “We gunnen de vereniging dat de uitstraling van bijvoorbeeld het terras schoon en verzorgd is. Het kan aanlokkelijker. Ik heb zelf ooit de Marjolein en Alex stoep van het winkeltje geveegd, maar ja, dat soort taakjes zou nog veel beter georganiseerd kunnen gebeuren. Overigens zijn we blij dat er in de kantine niet meer gerookt mag worden, voor onszelf maar vooral ook voor onze dochter.” Marjolein: “Het koken van eigen groenten is het absolute toppunt van gezelligheid. Laatst hadden we een vriendin te eten en alles wat we onszelf toen voorzetten kwam uit eigen tuin: de courgette in de soep, aardappelen, boontjes, sla, en een afsluitend frambozentoetje. Het was heerlijk! Iets van jezelf delen geeft je een echt gevoel van geluk .” 9

Ik geef de pen door aan... Door: Poldek Biolek tuin 170-171

Zoals je ziet heb ik een Poolse naam en heet ik Poldek, maar de meeste mensen noemen mij Puck. Ik ben vader van 3 kinderen en opa van 4 kleinkinderen. Ik tuinier al vele jaren met wisselend succes. Soms ben ik een paar weken afwezig en ben ik op pelgrimage naar Santiago de Compostela. Altijd weer spannend; je bent toch weer zo’n 6 weken onderweg. Ik doe dit sinds 2000 en heb de pelgrimstocht op verschillende manieren afgelegd, lopend en fietsend en vanaf verschillende startplaatsen. De laatste tocht, de 6e, deed ik in 2014 lopend vanaf San Joan in zuid Frankrijk, dat ligt net vóór de Pyreneeën. Ik ontmoet veel mensen van verschillende nationaliteiten en ze hebben allemaal hun eigen verhaal en reden. Sommigen doen deze tocht om bepaalde dingen uit hun leven een plaats te geven, anderen om te kijken hoe ze de rest van hun leven gaan invullen. Ik doe het voor mijn lichaam en geest. Als je zo onderweg in je eentje in de natuur bent, komen de gekste dingen boven. Vaak zeer sterk en met beelden. Dingen waar je door je dagelijkse bezigheden nooit meer aan denkt. Als ik dan weer eens weg ben doet Mehmet de kippen en proberen mijn kinderen de tuin in orde te houden. Sinds het voorjaar houd ik bijen. Ik ben met één volk begonnen en heb ze uiteindelijk gesplitst in drie volken. Ik probeer op een natuurlijke manier te imkeren door de bijen het grotendeels zelf uit te laten zoeken. Alleen een beetje observeren en als er heel veel honing is haal ik er een klein beetje uit voor eigen gebruik. Ik geef de pen door Walter van Laarhoven tuin 67-68 10

Mededelingen bestuur Mest In het weekend van 17 en 18 oktober gaan we de door u bestelde mest op uw tuin rijden. Wij verzoeken iedereen die mest besteld heeft een plaats vrij te maken aan het wandelpad waar wij de mest kunnen storten. Daar het merendeel van de leden tevreden was over de gedroogde stalmest hebben we dat dit jaar weer. Het verdient wel aanbeveling om extra humus in de grond te brengen als u deze mest gebruikt, dit zit namelijk nagenoeg niet in de gedroogde mest. Voedingsstoffen echter zitten er meer in dan in normale stalmest. Aardappelplan Het aardappelplan voor 2016 hangt weer op het publicatiebord in en buiten de kantine. Het is een gemeente voorschrift en wij vragen u dan ook om u strikt aan dit plan te houden. Dit om te voorkomen dat u ze er weer uit moet halen als ze verkeerd staan, of dat u 3 jaar geen aardappels mag poten. Potgrond Enige tijd geleden hebben we van een leverancier van potgrond en meststoffen een promotie pakket geleverd gekregen. Wij kunnen u dit pakket leveren voor de prijs van € 5,00. Het bestaat uit 2zakken potgrond, 1 zak bemeste tuinaarde en 1 doos met 4 flessen vloeibare voedingsstoffen. Deze aanbieding geld zolang de voorraad strekt. Kantine In tegenstelling tot voorgaande jaren blijft de kantine op woensdagmiddag gedurende het winterseizoen gewoon geopend. 11

Mathieu geeft antwoord Mathieu de Bruijn geeft in deze rubriek een ongewoon antwoord op een gewone vraag. Hebt u zo’n vraag? Stel hem via de redactie of rechtstreeks aan Mathieu. Hier leest u het resultaat.

Vraag: Hoe kijk jij naar druiven? De druif Neem een Frankenthaler, Black Alicante, Gros Maroc, Leopold III, Royal of een bosje Emile Royal mee voor je vrouw of man, en je zit gebakken. Een Glorie van Boskoop, of Muscat Bleu, Salomé, Nero, Ester, Osella, Galanth, Rosina, of Georg, het is allemaal goed. Echte bosjes met pit. Een Venus of Glenora kan ook nog, maar die hebben geen pit zal ik maar zeggen. Ze staan allemaal goed op tafel. Of aan een ziekbed. Als ze uitvallen, zijn ze eigenlijk te oud. Als ze slap hangen ook. Dan krijgen ze rimpels, en drogen uit. Zonde. Dan heb je eigenlijk een ouwe druif. Want druiven, daar hebben we het hier natuurlijk over. Ach druiven, hoe zoet en sappig. Hoe onweerstaanbaar, een beetje koud nog, condenserend op uw bordje. Heerlijk. Ik moet zelf altijd denken aan dat liedje van Gert Timmermans, “alle druiven op de dam”, of dat leuke liedje uit Ja Zuster Nee Zuster “Druifies, Druifies” van Leen Jongewaard en Hetty Blok. Pure nostalgie. Als u een pergola snel wilt laten vol groeien moet u een druif zetten. Binnen de kortste keren bent u uw poort kwijt. In Amsterdam zijn ze al jaren een hobby-druivenkweker kwijt. Gewoon weg. In de winter zullen ze hem wel weer vinden, want de druif verliest zijn blad. Het is een dankbare plant. Ook op onze volkstuin tiert hij 12

welig. Ik zelf ben nooit verder gekomen dan twee trosjes met blauwe rozijnen, maar bij u doet ie het wellicht beter. Geschikt dus voor de tuin, terras en balkon, maar laatstgenoemde hebben wij op onze volkstuin niet zoveel. Drassige, slecht doorlatende grond waardeert de druif niet, da’s dus pech voor een paar tuinders in de oosthoek van ons complex. Net zomin als erg zure grond, daardoor valt er weer een deel van ons tuinders af. Maar goed, de andere helft kan toch maar de sier maken met hun mooie druif. Wijn maken kan ook. “Kan” zeg ik. Ik ben afgehaakt bij een filmpje van “van Gewest tot Gewest” in de jaren ‘70, waarin psoriasispatiënten vrolijk stampend in grote wijntroggen druiven fijn lopen te stampen. Als remedie voor hun psoriasis. Ja ja! Maar ga u gang…. Wil je een goede oogst van je druivenplant? Dan moet je hem op de juiste manier snoeien. En ook nog even aan de slag in augustus: krenten, toppen en blad wegknippen. Zodat je later van sappige zoete volle volkstuindruiven kunt genieten. Weetje: een rozijn is een gedroogde druif. De krent is een gedroogde, pitloze druif. Wel oppassen voor de druivenbladgalmijt, meeldauw, bladgal- of pokkenmijt, magnesiumgebrek, kaliumgebrek, lamsteligheid, druifluis, suzukii fruitvlieg, gegroefde lapsnuitkever, druivenbladroller, rebzicade of druifcicade, en trips. En niet te vergeten de ons aller bekende DD, de DruivenDopluis. Mijn oma zei altijd al, te pas en te onpas, kijk toch uit voor die lelijke Dopluis…. De druifjes zijn vaak zuur. Gegroet o tuinders, en sterkte gewenst. 13

Gezondheid Door: Joost Damen Bron: Gezondgids van de Consumentenbond

Bladgroenten goed voor denkvermogen Wie dagelijks groene groenten eet, lijkt minder kans te lopen op mentale achteruitgang en daarmee op ziekten als alzheimer en dementie. Dat concludeerden Amerikaanse onderzoekers van de Rush Universiteit in Chicago op basis van een langjarig onderzoek naar de groenteconsumptie door ouderen. Deelnemers die dagelijks een of twee porties bladgroenten aten, bleken een langzamere cognitieve achteruitgang te ervaren dan deelnemers die geen bladgroenten aten. De onderzoekers denken dat onder meer vitamine K in bladgroenten daarbij een rol speelt. Meer onderzoek is nodig, maar het kan zeker geen kwaad om dagelijks bladgroenten als kool of spinazie op het menu te zetten. Dat is sowieso gezond. Tinyurl.com/groene-bladgroenten

Copyservice Activiteitencentrum Duinendaal Wij zijn een werk- en leerbedrijf van SWZ. Mensen met een beperking verzorgen hier kopieeropdrachten en alles wat erbij hoort. Wij kopiëren, verzamelen, vouwen, nieten, snijden, perforeren, ringen, verwerken mailingen, stickeren, typen adresstickers, lamineren en versnipperen papier. Geïnteresseerd? Activiteitencentrum Duinendaal Eerste Rompert 5, 5233 EA ‘s-Hertogenbosch 073-6422345, [email protected] Openingstijden: maandag t/m vrijdag 8:30 – 16:30 uur 14

Gezondheid Door: Joost Damen Bron: Gezondgids van de Consumentenbond

Eten uit eigen tuin Steeds meer mensen eten uit eigen tuin om geen bestrijdingsmiddelen binnen te krijgen. Maar in de moestuin schuilen andere risico’s.

15

De bijen van Bartjes 6 Door Maurits Tax Vanaf begin mei 2014 is onze vereniging de trotse bezitter van twee (en nu vier) bijenvolken. Via ons verenigingsblad houden we u op de hoogte van alles wat er rond de bijen op ons tuincomplex te beleven valt.

En toen was het honing slingeren aangebroken. Laat ik maar met de deur in huis vallen: het viel bar tegen. Een mogelijke verklaring is hier op zijn plaats. Bijenvolken gaan elk jaar zwermen. Hierbij splitsen ze zich en gaat de ‘oude’ koningin op zoek naar een nieuw onderkomen. Ze verlaat dan samen met ongeveer tienduizend bijen de bijenkast om plaats te maken voor een nieuwe koningin. Voordat dit kan gebeuren moeten er natuurlijk nieuwe koninginnen geboren worden. Dat gebeurt meestal op het hoogtepunt van het voorjaar. Net voor het uitkomen van de nieuwe koninginnen vertrekken duizenden bijen - minder dan de helft van het volk - samen met de oude koningin, naar een nieuwe plek. Zo’n uitgewaaierde hopen bijen heten zwermen. Hoe gaat dat, dat zwermen? Een zwerm strijkt met luid gezoem neer op een tak van een struik of boom, in een lantaarnpaal of zelfs aan een fiets. Een indrukwekkend geluid en een indrukwekkend verschijnsel. Spannend en leuk om mee te maken. Zwermen blijven een paar uur tot een paar dagen lang hangen totdat ze een nestholte hebben die aan de eisen voldoet. Een aantal bijen verkent de omgeving en na wat beraadslagingen besluit men te vertrekken naar de definitieve bestemming. Dan worden alle bijen van de zwerm opgepord om zich klaar te maken voor vertrek, en binnen een kwartier zijn ze weg. Het ‘oude’ volk dat achterblijft krijgt een net geboren, dus jonge koningin - overgebleven na een onderlinge strijd 16

tussen verschillende pas geboren koninginnen - en ze gaat na een paar dagen meteen aan de leg. Je kunt als imker proberen te voorkomen dat de bijen gaan zwermen. Daarmee onderdruk je de bijenneiging te gaan zwermen. Zo hebben we dit jaar van twee volken vier volken gemaakt, door ze te splitsen. Als je dat doet, wordt er meteen daarna een nieuwe koningin aangemaakt in het afgescheiden volkje. Dan duurt het wel even voordat de ‘nieuwe’ volken weer voldoende honingvoorraad hebben verzameld, een van de redenen dat we minder honing hadden. Maar het allerbelangrijkste was: het voorjaar dat lange tijd koud en nat was. De bloemen ontwikkelen dan minder nectar. Dat betekent minder honing voor de bijen. Sterker nog: de honing die ze al verzameld hebben, gaat onmiddellijk weer op, omdat de bijen vanwege de kou niet uitvliegen en dus maar aan hun voorraadschuurtje beginnen om zich warm te houden. En zo bleef er dit jaar weinig aan de strijkstok van de vereniging hangen. Heel jammer, maar niets aan te doen. Ook landelijk viel de productie van honing bijzonder tegen. We hopen op een beter jaar. Tot slot: we zijn niet tevreden over de groenvoorziening rond de kasten. We zouden daar meer honingbloemen willen zien, geen wildgroei van allerlei ‘onkruid’. Ook de buren hebben daar dan last van en dat willen we natuurlijk niet. Daarom willen we voor de bijen een aantrekkelijke omgeving creëren. De schutting moet er weg, de grond moet omgeploegd worden (na een tijdelijke verwijdering van de bijen), en dan kunnen er allerlei mooie bloemen worden gezaaid. Wie wat bloemenzaad over heeft, wij zijn er blij mee. We zullen er met het nieuwe bestuur volgend jaar over gaan praten. Groeten van Maurits 06 23069830 Ellen 06 22112127 17

Bemesting Door: Maurits Tax Bron: Landbouwopleiding, lang geleden...

Op ons tuincomplex wordt jaarlijks in onze bemestingsbehoefte voorzien door centrale inkoop van koeienmest, zoals afgelopen jaar in de vorm van gedroogd en gehakseld meststrooisel. De mest scheidde een zeer scherpe ammoniaklucht (NH3) af die een paar dagen een adembenemend effect had op de hele tuin. Deze verbinding vervluchtigt gemakkelijk, waardoor er bovendien veel - 15 tot 40 % - stikstof verloren gaat. Veel van de mest zal tijdens de winter en het vroege voorjaar bovendien uitspoelen en in het oppervlaktewater terechtkomen, waardoor de biodiversiteit op het complex dramatisch kan afnemen. Voordeel van de lichte mest is wel, dat het gemakkelijk verwerkbaar en beter strooibaar is. Wellicht een van de redenen waarom het bestuur heeft besloten om deze vorm van koeienmest in te kopen. Toch pleit ik op deze plaats voor meer terughoudendheid bij het gebruik van deze meststof. Zo zag ik ergens een dikke laag strooimest op een perceel waar even later tuinbonen zouden worden gezaaid. Na een maand of wat moesten ze allemaal aan een touw worden ondersteund, omdat ze anders zouden omvallen, als resultaat van overbemesting. Flink gegroeid, weinig bonen. Rundermest is qua voedingswaarde zeker niet slecht. Het is een belangrijke leverancier van stikstof, fosfor, kalium en organische stof, goed voor de humusvorming en dus het bodemleven in de grond. 18

Maar de mest moet niet vers op het land worden gebracht of ondergespit. Het kan beter minimaal een jaar afgedekt tegen uitspoeling in een hoop op het perceel liggen. Ook weet men niet wat de koeien waarvan de mest afkomstig is, geconsumeerd hebben. Dat bepaalt indirect de voedingswaarde voor de bodem. En welke en hoeveel medicijnen zijn aan de voeding toegevoegd? Veel ervan wordt namelijk weer uitgepoept en komt na bewerking zo op ons land en in onze groenten terecht. Willen we dat eigenlijk wel? Naast rundermest wordt er op onze tuinen ook champignonmest gebruikt. Het is een gecomposteerd mengsel van paardenmest en stro, waaraan vaak is toegevoegd: zeugenmest, slachtkuikenmest, zelfs K.I.-stierenmest, ureum en gips. Het wordt in de champignonkwekerijen gebruikt, afgedekt met een mengsel van zwartveen, turfmolm, kalk en scherp zand. Na de teelt van champignons wordt het verkocht als zgn. afgewerkte champignonmest. Voor bodemverbetering is hij uitstekend bruikbaar, als bemesting wat minder, omdat de meeste voedingsstoffen er al uit zijn. Maar omdat er veel kalk in zit, is beperkt(!) gebruik aan te bevelen. Er zitten geen onkruidzaden in, omdat de afgewerkte mest tot 70 graden wordt verhit. Ook geen zware metalen of plastic, die je vaak terugziet in stadscompost. Compost als bemesting is een goed alternatief. Als je een composthoop goed opzet en onderhoudt, bevat deze na verloop van tijd - mits goed opgebouwd en samengesteld alle noodzakelijke bouwstoffen voor de meest gekweekte blad- en wortelgewassen. 19

Een ‘goede hoop’ bevat daarnaast veel organische stof, biedt hierdoor een basis voor een goede structuur en voor het bodemleven en doet dus niet onder voor rundermest. Microben, bacteriën en schimmels, gevolgd door honderden rode mestwormen, gaan actief aan de slag gaan in een zelf opgezette composthoop. Voor wie internet heeft, verwijs ik ter inspiratie naar deze website: http://www.tuinieren.nl/a/ bodemonderhoud/zelfcomposteren. Hier heb ik wel eens eerder naar verwezen. Al jaren gaat mijn keuken- en tuinafval in de groene bak die ik na enige tijd te voet naar de tuin breng (wel even hard werken). Ik gebruik nog maar zelden mest van dierlijke herkomst. Het bevalt me prima.

De Verenigingstuin Door Geert van den Dunge, B-Lid

Pachysandra De Pachysandra is een bodembedekker, die in de zomer niet zo opvalt. Echter wel in najaar, winter en voorjaar. In de winter blijft de plant geheel groen en in het voorjaar in februari-maart bloeit ze met witte bloemen aan de toppen. Hij behoort tot de heideachtigen. De plant gedijt het best op een beschutte plaats met koele, vochthoudende grond. Bij de ingang van ons complex staan er veel aan de rechterkant. De plant kan niet tegen felle zon en droge wind. In de tuin is het raadzaam om de plant ruimte te geven. Jaarlijks komen vanuit de wortel steeds weer nieuwe uitlopers, die dan het voorjaar erna weer bloeien. 20

Snijbiettaart met geitenkaas en noten Seizoensrecept aanbevolen door Barbara van Aarle Bron: Snijbiet.nl

Voorbereidingstijd: 15 minuten Kooktijd: 35 minuten Aantal personen: 4 Ingrediënten voor 4 personen  450 gram snijbiet  5 plakjes bladerdeeg  5 eieren  125 ml slagroom  200 gram verse geitenkaas  nootmuskaat, peper en zout  100 gram noten (amandelen/cashewnoten) Bereiding Bladerdeeg op aanrecht laten ontdooien. Snijbiet in reepjes snijden en kort roerbakken tot het geslonken is. Vorm invetten (een gewone ovenschaal volstaat). Bladerdeeg op elkaar leggen en uitrollen tot een lap waarmee je de vorm kunt bekleden. Roer in een kom de eieren los met een beetje nootmuskaat, peper en zout. Voeg de slagroom toe en daarna de geitenkaas erdoor brokkelen. Als laatste roer je de snijbiet erdoor. Giet alles in de vorm en zet de schaal in de oven. Ongeveer 20 minuten bakken op 200 graden. Dan de noten bovenop verdelen en nog eens 15 minuten op 200 graden bakken. Smakelijk eten! 21

VTV Pastoor Barten O p g e r i c h t

5

P a s t o o o r

J u n i

1 9 3 9

d o o r

R . M . B a r t e n

Informatie en contact

Pastoor Barten “Volgens Bartjes” is het clubblad van Volkstuinvereniging “Pastoor Barten” ‘s-Hertogenbosch. Het blad wordt vier keer per jaar uitgebracht. Het uitbrengen alsook de inhoud vallen onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de vereniging. Reacties voor het bestuur kunt u sturen naar: [email protected] Reacties en copy voor de redactie kunt u sturen naar: [email protected]

22

U zaait het beste, U oogst het beste Voor al uw groente-, kruiden-, bloemzaden, pootaardappelen en andere tuinartikelen, kunt u de catalogus weer gratis aanvragen! Voor inlichtingen: Uw tuincommissie of www.garantzaden.nl Garant Zaden, Postbus 8, 8560 AA Balk telefoon: 0514-571515 fax: 0514-571479

23

Na het tuinieren gezellig ontspannen Bij eetcafé Easydays In een ontspannen sfeer Voor een betaalbare prijs Aartshertogenlaan 2

PLANTEN!

HART VOOR GROEN Vakbekwaam Hovenier Voor uw Tuin Onderhoud Renovatie Ontwerp Advies Ecostyle

Dymph van de Loo St. Odradastraat 43 5335LK ALEM [email protected] T 0418-661614 M 06-30770773

24