FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT →
DEFINITIEF ONTWERP SAMENVATTINGEN 27/05/2014
FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT →
NEXT ARCHITECTS / FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT/ 27-05-2014
INTEGRALE OPGAVE Dit document bevat een samenvatting van de Definitieve Ontwerpen van de Fietsbrug over het Amsterdam Rijnkanaal, de openbare ruimte het Victor Hugoplantsoen en de openbare basisschool Oog in Al. Deze vormen de onderdelen van een integrale opgave. → EEN COMFORTABELE VERBINDING VOOR LANGZAAM VERKEER De nieuwe brug over het Amsterdam Rijnkanaal wordt een comfortabele verbinding voor voetgangers en fietsers tussen Leidsche Rijn en de Utrechtse binnenstad, die tegelijk goed is ingepast in de omgeving.
→ GROTE GROENE RUIMTE We willen dat het plantsoen zo groot en groen mogelijk blijft. Alle nieuwe elementen worden daarom zo veel mogelijk op een landschappelijke manier opgenomen in het plan. Uitgangspunt is een doorlopend open plantsoen, waarin zoveel mogelijk bestaande bomen zijn ingepast. Ook het begroeide dak van de school maakt onderdeel uit van de groene ruimte waar de fietser zich doorheen beweegt. Een karakteristiek onderdeel daarin vormt de kom die ontstaat door de fietslus in het park. Met een opening (onder de aanbrug) naar het schoolplein en de ligging op het zuiden ontstaat een goed bezond en in het zicht gelegen amfitheater. → EEN DUURZAME OMGEVING Het uitgangspunt is een sociaal veilige school- en leefomgeving. Hierbij is het noodzakelijk het plan zo te ontwerpen dat er zich geen ‘achterzijden’ vormen waar het zicht vanuit de publieke ruimte verhinderd wordt. Hiermee voorkomen we ook plekken waar zwerfafval zich kan verzamelen. Bovendien worden in het ontwerp materialen opgenomen die het toepassen van graffiti ontmoedigen. Daarnaast worden alle kwetsbare delen in ieder geval voorzien van een oppervlaktebehandeling die werkt als anti-graffiticoating. → EEN DAK OM ONDER TE LEREN Een brug die stijgt naar een hoogte van 7meter is een prachtige kans voor dubbel ruimtegebruik: de brug biedt een dak om onder te leren. Zo blijft ook meteen meer open ruimte over voor plantsoen. De school krijgt licht en open ruimte aan alle kanten, het uitzicht van de fietsende passant wordt nergens belemmerd en de omwonenden krijgen een gebouw met aan alle kanten interessante gevels.
↑ MAQUETTEBEELD
→ RUIM SCHOOLPLEIN
↑ MAQUETTEBEELD VAN DE DRIE GEÏNTEGREERDE PROJECTEN
↑ MAQUETTE PLANGEBIED
Met de school onder de fietsbrug aan de zuidkant ontstaat er ruimte aan de noordkant voor het schoolplein. De school en het plein oriënteren zich oostwaarts duidelijk op het plantsoen. Door de school aan die oostkant, onder de aanbrug wat smaller te maken, ontstaat een besloten schoolplein aan het plantsoen en een vanzelfsprekende hoofdingang in de binnenhoek van het gebouw. De brede kant van de school aan het water maakt de ruimte van het plantsoen af en creëert een veilige omsloten speelruimte voor de kinderen.
FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT →
NEXT ARCHITECTS / FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT/ 27-05-2014
DO FIETSBRUG Met een ruime bocht wordt de fietser licht opgetild uit het plantsoen, om langs de (sedum/permacultuur)tuin over het dak van de gymzaal heen te worden geleid, tussen de bomen door naar een panoramisch uitzicht over het kanaal. Met aan weerszijden zicht op het water in de lengterichting van het Amsterdam Rijnkanaal rijdt men tussen een transparent vlechtwerk van kabels onder een ranke poort naar de nieuwe stad. → LICHTE HANGBRUG Een brug die gezien mag worden! Het is een echt landmark als oriëntatiepunt op de route tussen het centrum en Leidsche Rijn, tegelijk zal de brug licht ogen met een zo ‘dun’ mogelijk wegdek. De keuze voor een hangbrug biedt maximaal die mogelijkheid. De hangconstructie voorkomt horizontale krachten in het dek dat daarmee heel dun kan worden uitgevoerd. Dat principe is verder geoptimaliseerd: door de pylonen te kantelen vangen ze de dwarskrachten effectiever op. De hoogte is aangepast aan de ruimte die aanwezig is voor de ideale afspanning van krachten naar de grond, lager aan de kant van Oog in Al. Daarmee passen de staanders nog beter in de omgeving en scheppen zij een contex vol symboliek: de lage pyloon aan de kant van de oude stad en de hoge aan Leidsche Rijn-zijde benadrukken de schaalverandering van de bestaande naar de nieuwe stad. → DUURZAAMHEID EN ONDERHOUD ↑ AANZICHT PYLOON LEIDSCHE RIJN
De brug scoort optimaal door minimaal materiaalgebruik en vervangbaarheid/hergebruik van alle onderdelen. Ook is de brug nagenoeg onderhoudsvrij door het vermijden van afwerklagen. Er is bovendien bewust ingezet op een zachtere component: de levensduur van een brug is sterk afhankelijk van de waarde die er aan toe wordt gekend door de gebruikers. Een mooi gevonden brug zal een dierbaar onderdeel worden van de Utrechtse woonomgeving. In het ontwerp worden materialen opgenomen die het toepassen van graffiti ontmoedigen. De vormgeving die grote vlakken tegengaat draagt daar aan bij. Daarnaast worden alle kwetsbare delen in ieder geval voorzien van een oppervlaktebehandeling die werkt als antigraffiticoating. → COMFORT EN VEILIGHEID
↑ IMPRESSIE FIETSBRUG
↑ AANZICHT PYLOON OOG IN AL
Met een gemiddeld hellingspercentage van 2,56 %, een maximaal hellingspercentage van 4,05 %, een X-factor van 5,07 en een vlak stuk in het traject is een comfortabele fietsroute gewaarborgd. Goede verlichting is essentieel voor optimale verkeers-, en sociale veiligheid. We doen dit op ingetogen wijze. Goed zicht waar men rijdt en beperkte uitstraling naar de omgeving. Door de lichtpunthoogte relatief laag te integreren in de brugrailing ontstaat een integraal ontwerp en wordt de hoeveelheid strooilicht beperkt. Ook val-, en overgooi-beveiliging worden onderdeel van het geheel, het vlechtwerk verdicht op plekken waar dat gewenst is maar belemmert nergens het zicht. → UITVOERBAARHEID We gaan uit van een beproefde bouwmethode waarin veel werk off site kan plaatsvinden. Het samenstellen van de onderdelen gebeurt op de site in 4 sessies die zonder problemen kunnen plaatsvinden binnen de beperkingen van hindertijden voor het scheepvaartverkeer op het Amsterdam-Rijn-Kanaal.
LEIDSCHE RIJN-ZIJDE
↑ ZIJAANZICHT FIETSBRUG
OOG IN AL-ZIJDE
NEXT ARCHITECTS / FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT/ 27-05-2014
FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT →
DO SCHOOL → LEVENDIGE SCHOOL ‘Leer mij het zelf te doen’ is de beroemde uitspraak van Maria Montessori. Als Montessorischool hecht OBS Oog in Al grote waarde aan het scheppen van een optimaal leef- en leerklimaat binnen een kindvriendelijke, veilige en geordende omgeving. Het kind krijgt de ruimte en leert daarmee om te gaan: vrijheid in gebondenheid. In het Montessori-onderwijs vormt de klas de thuishaven van een groep leerlingen. De school is gebaseerd op een optimale klas, maar wel vanuit de overtuiging dat deze oplost in een groter geheel. De reis naar kennis of de ‘didactische wandeling’ wordt ruimtelijk vormgegeven van klein naar groot. Vier of vijf klassen zijn verbonden met een ‘leerplein’. De pleinen staan in verbinding met het hart van de school als geheel. Het hart ligt centraal in het gebouw en bestaat uit de aula, twee speellokalen, keuken, teamkamer en VVE. Aula en speellokalen worden aan elkaar gekoppeld door de flexibele wand weg te schuiven.
↑ IMPRESSIE VANUIT DE EVERARD MEIJSTERLAAN
Het uitgangspunt van het voorlopig ontwerp is een school zonder gangen. De ideale school is een aaneenschakeling van betekenisvolle plekken. Door de beschikbare vierkante meters goed te benutten kunnen we ruimte maken. Voorzieningen voor sanitair en garderobe zijn terzijde geschoven op het leerplein, maar dusdanig dat goed toezicht mogelijk is. De gymzaal is goed zichtbaar aan de Johan Wagenaarkade; de schoolkinderen kunnen binnendoor’. → UITSTRALING GEBOUW De rondingen die eigen zijn aan de fietsroute gebruiken we om een samenhangende architectuur te maken waarin route en gebouw samen één worden. Ter hoogte van het groene dak gebeurt dit ook letterlijk met de rand van de route en de gevel van de school. De rondingen worden ook gebruikt om mensen langs en in de school te leiden, zowel binnen als buiten. Met het afbuigen van de gevels naar de ingang ontstaat de zichtbare en uitnodigende entree en garanderen we doorzichten en veiligheid. De samenhang versterken we door één materiaal te gebruiken dat zowel voor school als landschap vanzelfsprekend is. Met baksteen kunnen we zowel de gevels als de hoogteverschillen in het landschap zoals de belijning van de fietsroute goed vormgeven. Baksteen is een tijdloos, warm en vertrouwd materiaal in de context van de omgeving en leent zich goed voor ronde vormen, is economisch voordelig en zeer onderhoudsvriendelijk. Door het inzetten van bijzondere metselverbanden op plekken die extra uitstraling en aandacht verdienen maken we een ambachtelijk en tijdloos geheel. → MEER DAN DUURZAAMHEID Dubbel grondgebruik met de fietsroute maken de school uniek, het krijgt daarmee automatisch een voorbeeldrol op het gebied van innovatief en efficiënt ruimtegebruik. Op het hoge dak van de school is plek voor zonnepanelen en kan onderdeel worden van een lokaal ‘smart grid’ met duurzame energie voor de combinatie van school, gymzaal en woningen. Ideaal omdat de piekbehoefte van de functies op verschillende momenten ligt. Een duurzame start is een goed geïsoleerd en compact gebouw, gunstig georiënteerd op de zon. Driedubbel glas, dikke isolatiepakketten en het groene dak zorgen voor goede isolatie. Lage ramen op het zuiden, en grote ramen op het noorden zorgen voor veel lichtinval, maar geen direct zonlicht. Zo blijft de school aangenaam koel.
↑ IMPRESSIE SCHOOL RICHTING DE ENTREE
NEXT ARCHITECTS / FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT/ 27-05-2014
FIETSBRUG EN SCHOOL UTRECHT →
DO VICTOR HUGOPLANTSOEN → BIJZONDERE FIETSROUTE In het Integraal Programma van Eisen 'Fietsroute door Oog in Al' wordt gesproken over leefbaarheid en veiligheid voor wijk en route. Wij bereiken dat doel door de volgende punten voor zowel de route als de brug met aandacht te integreren: Passend in de context door route en ontwerp eerst onderdeel te laten zijn van het plantsoen, dan van de school en uiteindelijk los te laten komen van de grond. Verkeersveilig door goed zicht vanaf de route met de brug als oriëntatiepunt. Een obstakelvrije route garandeert overzicht in alle bochten en als meerwaarde goed uitzicht. Sociale veiligheid door zicht op de route en brug vanuit de omliggende woningen overal te garanderen.
→ HARMONIE VAN ROUTE EN SCHOOL We laten de hoogte van de school meelopen met de veranderende hoogte van de aanbrug. Dat garandeert het overzicht voor de fietser en tegelijk de privacy voor de school. De organisatie van de school zelf volgt ook de lengte van de aanbrug met een entree in het midden; dat geeft een centraal hart maar ook genoeg afstand om de leerpleinen onderling af te schermen. → EENHEID IN VORMGEVING De rondingen die eigen zijn aan de fietsroute gebruiken we om een samenhangende architectuur te maken waarin route en gebouw samen één worden. Ter hoogte van de daktuin gebeurt dit ook letterlijk met de rand van de route en de gevel van de school. De rondingen worden ook gebruikt om mensen langs en in de school te leiden, zowel binnen als buiten. Met het afbuigen van de gevels naar de ingang ontstaat de zichtbare en uitnodigende entree en garanderen we doorzichten en veiligheid. ↑ PLANGEBIED VICTOR HUGO PLANTSOEN
→ EENHEID IN MATERIAAL
↑ PROFIEL OVER SPEELVELDJE/GRASTALUD
De samenhang versterken we door één materiaal te gebruiken dat zowel voor school als landschap vanzelfsprekend is. Met baksteen kunnen we zowel de gevels als de hoogteverschillen in het landschap en de belijning van de fietsroute goed vormgeven. Baksteen is een tijdloos, warm en vertrouwd materiaal in de context van de omgeving en leent zich goed voor ronde vormen, is economisch voordelig en zeer onderhoudsvriendelijk. Door het inzetten van bijzondere metselverbanden op plekken die extra uitstraling en aandacht verdienen maken we een ambachtelijk en tijdloos geheel.
COLOFON ONTWERPTEAM → NEXT ARCHITECTS / AMSTERDAM
Bart Reuser / Marijn Schenk / Michel Schreinemachers met Tara Steenvoorden, Jurriaan Hillerström, Mark Jongerius en Sjors Dekker RUDY UYTENHAAK / AMSTERDAM
Rudy Uytenhaak, Karin Dorrepaal, Jonathan van Leuzen, Martin Dalenberg en Johan Pijl OPDRACHTGEVER →
CONSTRUCTIEF ADVISEUR SCHOOL→
GEMEENTE UTRECHT
PIETERS BOUWTECHNIEK HAARLEM
L. (Leo) Janssen Rachmaninoffplantsoen 61 3533 JZ Utrecht T → 31(0)30 286 44 40 F → 31(0)6 24 69 44 99 E →
[email protected] W → www.utrecht.nl
F. (Frank) Meijer Dr. Schaepmanstraat 284 2032 GS Haarlem T → 31(0) 23 543 19 99 E →
[email protected] W → www.pietersbouwtechniek.nl
LANDSCHAPSARCHITECT→
BOUWKOSTEN ADVIES SCHOOL→
BUREAU B+B STEDENBOUW EN
VITRUVIUS BOUWKOSTENADVIES
LANDSCHAPSARCHITECTUUR
M. (Mascha) Onderwater Gedempt Hamerkanaal 96 1021 KR Amsterdam T → 31(0) 20 623 98 01 E →
[email protected] W → www.bplusb.nl
D. (David) Meijer Frankenweg 1b 5349 AP Oss T → 31(0) 41 275 10 17 T → 31(0) 84 835 58 23 E →
[email protected] W → www.vitruviusbouwkostenadvies.nl
CONSTRUCTIEF ADVISEUR BRUG→
ADVIES INSTALLATIES→
ARUP
DWA
P. (Paul) van Horn postbus 57145 1040 BA Amsterdam T → 31(0) 20 305 85 00 E →
[email protected] W → www.arup.com
D. (Dennis) ten Dam (installaties) J. (Jaap) van der Linden (brand & bouwfysica) Postbus 274 2410 AG Bodegraven T → 31(0) 88 163 53 00 F → 31(0) 88 163 53 001 E →
[email protected] W → www.dwa.nl
bezoekadres Naritaweg 118 1043 CA Amsterdam
NEXT ARCHITECTS / AMSTERDAM
Paul van Vlissingenstraat 2a 1096 BK Amsterdam Nederland T → +31(0) 20 463 04 63 F → +31(0) 20 362 47 45 E →
[email protected] W → www.nextarchitects.com RUDY UYTENHAAK ARCHITECTENBUREAU
Rijnsburgstraat 9 1059 AT Amsterdam Nederlan T → +31(0) 20 305 77 77 F → +31(0) 20 305 77 78 E →
[email protected] W → www.uytenhaak.nl
Bezoekadres Duitslandweg 4 2411 NT Bodegraven