beeldkwaliteit
Kop Gildenkwartier / Definitief Ontwerp Stedenbouw
33
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
34
Leeswijzer Het beeldkwaliteitplan is het kader voor een hoogwaardige en duurzame ruimtelijke kwaliteit van zowel de bebouwing als de openbare ruimte en hun onderlinge samenhang. Het bevat de regels voor de kwalitatieve uitwerking. Het biedt daarnaast een houvast voor de keuze van architecten, de ontwikkeling van bouwplannen en voor de behandeling van de bouwplannen in de Welstandscommissie. Enerzijds dient het beeldkwaliteitplan als inspiratiebron voor de ontwerpers van de bebouwing en de openbare ruimte, anderzijds biedt het een toetsingskader voor de Welstandscommissie om de ingediende plannen aan te toetsen. Door te werken met een inspirerend beeldkwaliteitplan, in combinatie met een supervisor die verantwoordelijk is voor het overdragen van de uitgangspunten en richtlijnen, is het niet noodzakelijk om een uitputtende lijst van verplichtingen en verboden op te stellen. Het is dan wel wenselijk dat er tussentijds overleg plaatsvindt tussen de architect en de supervisor en/of de Welstandscommissie. De Welstandscommissie kan bij goede motivatie instemmen met afwijkingen van het beeldkwaliteitplan, mits de afwijkingen in lijn zijn met de bedoeling van het beeldkwaliteitplan én de betrokken stedenbouwkundige / supervisor hiermee akkoord gaat. Het beeldkwaliteitplan is voorgelegd aan de Welstandscommissie waarbij de commissie met de inhoud akkoord is gegaan. Hiermee geldt het beeldkwaliteitplan als toetsingskader naast de welstandsnota. De algemene beoordelingscriteria van de welstandsnota blijven evenwel onverminderd van kracht, het beeldkwaliteitplan kan gezien worden als een vervanging of uitwerking van de gebiedsgerichte beoordelingscriteria.
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
35
ontwerp voor de herinrichting van de Eemkade aangelegde kade inrichting langs de Eem
1. 2.
1
2
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
36
Algemeen De plannen voor de Kop van het Gildenkwartier hebben als uitgangspunt het afronden van de nieuwe ontwikkelingen van het Gildenkwartier en het creëren van een ruimtelijk eindpunt van de noordelijke kade van de Eem. De nieuwe bebouwing sluit aan alle zijden aan op bestaande bebouwing en in de meeste gevallen op voorkanten van die bestaande bebouwing. Deze bestaande bebouwing heeft een divers karakter, waar de nieuwe bebouwing dan ook wisselend op reageert. Daarnaast grenst de zuidzijde van de nieuwe bebouwing aan de pas heringerichte Eemkade. De herinrichting van de Eemkade heeft een natuurlijk einde in de Kwekersbrug. De nieuwe bebouwing versterkt deze beëindiging van de kade door het toevoegen van een accent op de hoek bij de brug.
Inrichting openbare ruimte • De nieuwe inrichting van de kade wordt langs het plan doorgetrokken tot aan de Kwekersbrug. Het is bij de inrichting wel van belang dat de zichtlijn over de verlegde Grote Koppel naar de monumentale bebouwing van Rohm en Haas behouden blijft; • In verband met de belangrijke zichtrelatie tussen het benzinestation en de Kwekersbrug ontstaat er een ruimere openbare zone voor het gebouw. Dit plein vormt het logische begin/einde van de kade en wordt ontworpen als één geheel met de kade inrichting. De inrichting dient rekening te houden met de entree van de appartementen op de westelijke kop, die aan deze zijde zal komen. Het hoogteverschil met de brug wordt opgelost in de sfeer en met dezelfde materialisatie van de kade. Eventueel is er ruimte voor een beperkt aantal parkeerplaatsen (maximaal 5), haaks naast het benzinestation of (refererend aan de oude pompfunctie) voor het station, waarbij de zichtlijn met de brug zo min mogelijk wordt verstoord; • Bij de renovatie van het benzinestation dienen de originele pompen, of een abstracte referentie daaraan, terug te komen; • Langs de straten wordt geparkeerd. Het beeld van geparkeerde auto’s wordt doorbroken door tussen de parkeerplaatsen bomen aan te planten;
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
37
bomen steken door gaten in het dek en zorgen zo voor een groen beeld in het binnengebied ding met (beperkt) doorzicht
4,5. voorbeeld voor de erfafscheiding van de muziekvereniging naar de kade: een solide erfafschei-
voorbeeld van een mee-ontworpen erfafscheiding op het parkeerdek
3.
ningen aan de Koppelweg en de verlegde Grote Koppel
voorbeeld van een klein voortuintje als overgang van openbaar naar privé bij de eengezinswo-
2.
1.
1
3 2
4
5
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
38
• Het bestaande driehoekige plantsoentje langs de Koppelweg blijft (in gewijzigde vorm) bestaan; • Binnen in het blok wordt onder een dek geparkeerd. Bij de inrichting van het parkeren moet rekening gehouden worden met het aanplanten van enkele bomen, die door gaten in het dek omhoog komen. Het dek heeft een grote gebruikswaarde en wordt met hoogwaardige materialen afgewerkt. Het dek biedt tevens ruimte voor spelaanleidingen.
Overgang openbaar-privé • De woningen/appartementen langs de kade krijgen een kleine, met het gebouw mee ontworpen verharde voorzone van maximaal 0,8 meter breed, die zorgt voor enige afstand tussen de openbare kade en de woning/het appartement. Eventueel is hierbij een klein hoogteverschil met de kade denkbaar. De materialisatie is steenachtig en solide, waarbij gestreeft wordt naar een duurzame oplossing (van belang is dat deze zone steenachtig blijft en niet als groene voorzone bij de woning wordt getrokken); • De appartementen aan de zijde van de Kwekersweg grenzen direct aan de openbare ruimte. Aan deze zijde bevindt zich ook de entree van de appartementen; • De woningen aan de zijde van de Koppelweg en de verlegde Grote Koppel krijgen een kleine groene voorruimte, refererend naar de groene voortuintjes van de wijk Jericho en Jeruzalem; • De woningen en enkele appartementen krijgen terrassen op het parkeerdek. De afscheiding van het privé terras wordt met de woningen meeontworpen; • De muziekvereniging krijgt aan de zijde van de openbare ruimte een fysieke erfafscheiding van minimaal 1,80 meter hoog. Om een goede overgang met het stenige karakter van de haven en havenbebouwing te krijgen wordt in ieder geval gebruik gemaakt van metselwerk, mogelijk in combinatie met houten lamellen of een begroeid hekwerk.
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
39
Bouwhoogtes 2 à 3 lagen 4 lagen 5 à 6 lagen
Architectonische eenheden eenheid A eenheid B
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
40
1
2
Architectonische eenheden
1. maquettefoto van het plan vanaf het zuid-westen 2. maquettefoto van het plan vanaf het noord-oosten
• Een architectonische eenheid is een gebouw of bouwdeel dat duidelijk als eenheid bij elkaar hoort en ontworpen is door één architect of in één samenhangende stijl; • Eenheid A is het deel grenzend aan de Kwekersweg en gaat de hoek om langs de Eemkade, tot aan de afslag van de Grote Koppel; • Eenheid B wordt gevormd door de eengezinswoningen langs de Koppelweg en de verlegde Grote Koppel; • De beide eenheden worden met een verschillend karakter uitgewerkt, bij voorkeur door twee verschillende architectenbureau’s.
Bouwhoogte • De bouwhoogte aan de Eem sluit aan op de hoogte van de bestaande bebouwing aan de noordzijde van de Eem en is 4 lagen hoog; • Bij de beëindiging van de bebouwing, aan de zijde van de Kwekersbrug, is een accent van minimaal 5 tot maximaal 6 bouwlagen mogelijk. Dit accent sprint iets naar voren ten opzichte van de gevelwand. In verband met de vrije doorloop langs de kade wordt het accent over de eerste twee lagen opgetild ten opzichte van het maaiveld; • De bebouwing aan de Koppelweg en aan de verlegde Grote Koppel sluit aan bij de schaal van de woningen in de wijk Jericho en Jeruzalem. De maximale bouwhoogte is hier 2 lagen met een kap of 3 lagen met een plat dak, waarbij de 3e laag terug ligt ten opzichte van de weg.
Oriëntatie • De blokken zijn alzijdig georiënteerd, blinde gevels moeten vermeden worden; • De entrees van de woningen liggen aan de zijde van de straat;
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
41
gang
moet niet “aangeplakt” lijken) 6. voorbeeld voor de zuidoostelijke punt: de begane grond is afgeschuind voor een soepele door-
tie/kleur krijgen. Belangrijk is wel dat het onderdeel van de hoofdmassa blijft uitmaken (het
wisselende grote zijn gemaakt. Balkons zitten inpandig achter deze gaten 4,5. voorbeelden van uitkragende accenten, eventueel kan het accent een afwijkende materialisa-
1,2, 3. voorbeelden voor de bebouwing aan de Eem, met een doorgaande façade waarin gaten van
1 2
4
5 3
6
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
42
1
1. principedoorsnede met grote inpandige buitenruimtes die op de Eem georiënteerd zijn 2. de zuidoostelijk punt wordt op de onderste verdieping(en) afgeschuind
2
• De entree van de appartementen op de westelijke kop ligt aan de Kwekersweg. Eventuele bergingen voor de appartementen liggen ook aan de Kwekersweg. De gevel van de bergingen dient met zorg ontworpen te worden en maakt onderdeel uit van de gehele gevel; • In de zuidoostelijke punt van het bouwblok komen de havenvoorzieningen, aangevuld met een commerciële ruimte. Bij voorkeur krijgt deze functie een ruime opzet, met een dubbele verdiepingshoogte. De hoek wordt schuin afgesneden, terwijl de appartementen erboven wel in een scherpe punt uit kunnen lopen. Hierdoor komt extra nadruk op de haven- en/of commerciële ruimte en wordt de versmalling van de kade op dit punt subtiel ingeleid; • Om de levendigheid van de kade te vergroten is het goed mogelijk andere functies dan wonen in de plint van de bebouwing te realiseren, bijvoorbeeld een kantoor aan huis of een kleine winkel. Dit geldt voor de bebouwing aan de Grote Koppel (aan de kade) en de Kwekersweg. De entrees liggen aan de zijde van de straat; • De woningen/appartementen aan de kade zijn duidelijk gericht op de Eem. Het accent is ook gericht op de Eem en kan eventueel gedraaid t.o.v. de kade staan zodat het zicht over de Eem op de binnenstad wordt versterkt.
Gevelopbouw • De bebouwing is hedendaags en modern. Hoewel verwijzingen naar het industriële karakter van de omgeving mogelijk zijn, is het niet de bedoeling historiserend te werken. Bebouwing aan de zijde van de Eem • De woningen/appartementen aan de zijde van de Eem staan op één rooilijn en de gevels vormen samen één doorgaand vlak. De nadruk komt te liggen op een eenduidig volume; • De gevel opent zich naar de Eem middels gaten in de gevel. Door in het gevelvlak afwisselend kleine en grote gaten te maken is er sprake van variatie in de gevel; • Buitenruimtes liggen binnen het volume, achter de rooilijn;
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
43
voorbeeld van een gevel opgebouwd uit grotere, samengestelde elementen, als verwijzing naar de systeemwoningen in de wijk Jericho en Jeruzalem
4,5,6. een gevel opgebouwd uit elementen met een grotere maat dan gewone baksteen, als ver wijzing naar de systeemwoningen in de wijk Jericho en Jeruzalem
2,3. voorbeeld van een scherp contrast tussen open en gesloten delen door gebruik van kaders
1.
voorbeelden voor de gevel van de woningen aan de Koppelweg en de verlegde Grote Koppel:
1 2 3
34
5
6
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
44
• Het afgeschuinde deel in de zuidoostelijke punt, waar de haven- en/of commerciële voorzieningen komen, is open en uitnodigend. Deze gevel bestaat hoofdzakelijk uit glas. Het uitnodigende karakter wordt nog versterkt door het toepassen van een entresol achter de gevel. In verband met de markante ligging is een zorgvuldig uitgewerkte gevel hier extra van belang Het hoogte-accent • Het accent richt zich sterk op de Eem door zijn vorm en door te werken met een kader/ kaders; • De invulling is open met veel glas en loggia’s; • Bij de vormgeving en materialisatie moet vermeden worden dat het accent te zwaar en plomp wordt. Door zijn hoogte en ligging eist het accent al voldoende aandacht op. Bebouwing aan de zijde van de Koppelweg en de verlegde Grote Koppel • De woningen vormen per eenheid samen één volume. Binnen dit volume worden de individuele woningen herkenbaar door gebruik te maken van een indeling die meer verticaal dan horizontaal is; • Om het verticale karakter te versterken wordt het contrast tussen gesloten en open delen versterkt door gevelopeningen in kaders te vatten, of door gebruik te maken van diepe neggen; • In verband met de beperkte schaal van de bebouwing zelf en de bebouwing van Jericho en Jeruzalem, dient de detaillering van materiaalovergangen (dakrand, kozijnen) verfijnt te zijn.
Daken • Als er voor een kap wordt gekozen, moet de dakbedekking van een vlak, grijs materiaal zijn, zoals leien, zink, vlakke keramische pannen, etc.; • De dakrand is modern stedelijk of industrieel, met een strakke rand of een subtiele, moderne kroonlijst.
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
45
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
46
kleurpalet
accentkleuren
1.
2.
Materialen Bebouwing aan de zijde van de Eem • De gevel bestaat overwegend uit baksteen, eventueel in beperkte mate aangevuld met een ander solide materiaal als glad beton of natuursteen; • De invulling van de gaten in de gevel gebeurt hoofdzakelijk met glas. Eventueel zijn ook andere lichte materialen als hout of metaal voor de invulling geschikt. Bebouwing aan de zijde van de Koppelweg en de verlegde Grote Koppel • De gevels krijgen een relatie met de bebouwing van de wijk Jericho en Jeruzalem door het gebruik van een gevelmateriaal met een grotere maat dan die van baksteen. Een gevel van glad betonnen elementen of stucwerk is mogelijk, maar er kan ook gebruik gemaakt worden van grotere, samengestelde elementen.
Kleuren Bebouwing aan de zijde van de Eem • De baksteen bestaat hoofdzakelijk uit een rood of rood-bruine tint, eventueel zijn er meerdere tinten toegestaan, maar wel soberder dan de bestaande bebouwing van het Gildenkwartier; • Kleuren van kozijnen en invulmaterialen terughoudend. • Accenten in kleur of materiaal zijn mogelijk, maar binnen het gestelde kleurenpalet; toepassing van felle en/of primaire kleuren is niet wenselijk. Bebouwing aan de zijde van de Koppelweg en de verlegde Grote Koppel • Ook voor deze bebouwing is de basiskleur rood-bruin, met toepassing van lichte accenten in grijstinten om de relatie met de bebouwing van de wijk Jericho en Jeruzalem te versterken; • Eventuele kaders en kozijnen kunnen geaccentueerd worden door toepassing van de lichte tinten uit het palet.
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
47
in het geval er een parkeerdek toegepast wordt, krijgen de woningen privé terrassen op het dek in het dek boven het parkeren zijn gatengemaakt, waardoor bomen kunnen groeien de gaten in het dek zorgen ook voor daglicht en natuurlijke ventilatie op het parkeerniveau het benzinestation in originele staat
1. 2. 3. 4.
1 2 3
4
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
48
Parkeren • Voor het parkeren wordt volgens de geldende regels van de Gemeente Amersfoort onderscheidt gemaakt tussen bezoekersparkeren en bewonersparkeren; • Het bewonersparkeren wordt (grotendeels) binnen het bouwblok opgelost, het bezoekersparkeren gebeurt buiten het bouwblok langs de straat; • De inrit voor het parkeren binnen het bouwblok is niet zichtbaar vanaf de kade; • In het geval van een (deels) verdiepte parkeeroplossing liggen de hellingbanen binnen het bouwblok, achter de voorgevellijn; • In geval van een deels verdiepte parkeergarage ligt de garage aan de zijde van de Kwekersweg, de Koppelweg en de verlegde Grote Koppel terug ten opzichte van de voorgevellijn. De woningen aan deze straten sluiten direct aan op het maaiveld aan de straatzijde. Aan de zijde van de Eem is het mogelijk dat de parkeergarage doorloopt tot de bebouwingsgrens, waarbij de woningen maximaal 70 cm opgetild mogen worden ten opzichte van het maaiveld. Vanaf openbaar gebied mag het evenwel niet zichtbaar zijn dat zich hier een parkeergarage bevindt (geen ventilatieopeningen in het zicht).
Benzinestation • Het benzinestation wordt gerenoveerd en maakt onderdeel uit van het stedenbouwkundig plan; • Het bestaande monumentale benzinestation wordt gekoppeld aan de achterliggende woning/appartement en wordt gebruikt als entree, wachtruimte, praktijkruimte, etc.; • Het benzinestation ligt visueel deels los van de nieuwe bebouwing. De nieuwbouw ligt tenminste 2 meter los van het benzinestation en de koppeling tussen het benzinestation en de nieuwbouw ligt terug ten opzichte van de zijwanden van het benzinestation.
Kop Gildenkwartier / Beeldkwaliteit
49