december 2009

DIT IS EEN BIJLAGE BIJ DAGBLAD DE TELEGRAAF. DE INHOUD VAN DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE HOOFDREDACTIONELE VERANTWOORDELIJKHEID.

Resultaat Grote winst met relatief simpele investeringen

Groene stroom Energieverbruik omlaag door aanpassingen in huis

Projecten Niet afwachten, maar zelf in actie komen

ENERGIE

Nr. 3 / december 2009

3

MEER VOOR MINDER

FOTO: MARK NETTENBREIJERS

TIPS

Energiegoeroe Ruud Koornstra geeft advies: “Ik heb mijn hele huis aangepast, maar heb nergens aan comfort ingeleverd.”

Duurzame energie Steeds interessanter voor het milieu én de portemonnee

TEUN BOKHOVEN

Energiemarkt Hoe steekt het in elkaar en hoe zit dat met die rekening?

onderzoek, onderwijs, ondernemen & overheid samen in kenniscluster op marien -, milieu – en maritiem gebied

technisch vooruitstrevend . ecologisch verantwoord . economisch rendabel

www.maritimecampus.nl

2 · december 2009

Challenges de uitdaging Professor Tim van der Hagen, hoogleraar reactorfysica en voorzitter van het Delft Energy Initiative van de TU Delft, waarschuwt dat het tempo waarin de energievoorziening verduurzaamt te laag is.

Wij raden aan Adriaan van Engelen Directeur Stimular

Pagina 11

Te langzame invoering van duurzame energie

I

k ben een optimistisch persoon, maar over de verduurzaming van de energiebehoefte in Nederland ben ik niet gunstig gestemd. Mijn frustratie is dat we in Nederland veel praten over verduurzaming van de energievoorziening, maar dat we te weinig doen. We blijven wat betreft de verduurzaming van de energiebehoefte niet voor niets ver achter bij de taakstelling die de overheid heeft opgelegd. De bijdrage van alternatieve bronnen aan de energieopwekking in ons land is momenteel 3,6 procent. De Europese Unie wil in 2020 een aandeel van 20 procent en dat gaan we met het huidige tempo niet redden. Daarom moet de focus verder in de geschiedenis worden verlegd. Ik vind dat Europa en Nederland het vizier moeten richten op 2050. De taakstelling voor dat jaar moet heel serieus worden genomen.

Problemen

Gebeurt dat niet, dan moeten we ons voorbereiden op een serieus probleem. Er is momenteel echt een energie-oorlog aan de gang, waarbij we drie problemen kunnen definiëren. De eerste is de mindere beschik-

baarheid van fossiele brandstoffen de komende jaren. Fossiele brandstoffen zullen nooit op raken, maar worden wel steeds duurder en het wordt lastiger om ze uit de bodem te halen. Het tweede probleem is de uitstoot van CO2, als veroorzaker van het broeikaseffect en het opwarmen van de aarde. Derde probleem is dat energie steeds duurder wordt.

maar ook omdat het belangrijk is voor onze economie.

Toekomst

Energie-oorlog

Ik ben niet de enige die de term energie-oorlog gebruikt. In de VS zijn onder leiding van Barack Obama acht zogeheten Energy Innovation Hubs ingesteld en die benaderen dit probleem echt alsof er oorlog is. Elke hub heeft een eigen uitdaging, zoals besparingsmogelijkheden, de kansen van zonne-energie en verduurzaming van kernenergie. Daar werken honderden wetenschappers aan oplossingen. Van die aanpak kunnen we leren en wellicht kan er worden samengewerkt met de VS, want dit probleem is een mondiaal probleem waarin Nederland een kleine speler is. Maar Nederland zal wel de technologie moeten ontwikkelen om de energiebehoefte te verduurzamen. Als bijdrage aan de verduurzaming,

“Ondernemers hebben nu tijd om na te denken over de vraag welke investeringen ze moeten doen om in de toekomst mee te kunnen. Duurzaam ondernemen is daar dan een onderdeel van omdat ze toch al bezig zijn met vernieuwingen.”

Prof. Tim van der Hagen Hoogleraar reactorfysica en voorzitter van het Delft Energy Initiative van de TU Delft

“De komende decennia moeten we meer gebruikmaken van biobrandstoffen, het afvangen van CO2 en duurzaam nucleair.”

Op de lange termijn is zonne-energie de grote optie. Momenteel komt eentiende van de energiebehoefte in Europa uit zonne-energie. Dat is nagenoeg verwaarloosbaar. Het is een geweldige uitdaging te streven naar een aandeel van 30 procent in 2050.Dan moeten wel bergen werk worden verzet, maar het moet mogelijk zijn. Tot die tijd moeten echter al dingen veranderen.De komende decennia moeten we vertrouwen op schoon fossiel, dus meer gebruikmaken van biobrandstoffen, het afvangen van CO2 en duurzaam nucleair.Het is namelijk een utopie om te denken dat we in Europa zonder kernenergie kunnen. En het zou echt verboden moeten zijn om kolencentrales te bouwen waar de CO2 niet wordt afgevangen. Dat kun je sociaal echt niet meer maken. Tevens zullen we flink moeten besparen op het energieverbruik, op alle fronten. En verder moet de komende jaren meer windenergie worden ingezet - 15 procent van de energiebehoefte in 2020 moet uit wind kunnen komen – en we moeten nu al werken aan meer zonne-energie.

We make our readers succeed! energie derde editie, december 2009 Country Manager: Kristiina Kansen Editorial Manager: Birte van Ouwerkerk Business Development Manager: Marc Reineman Sub-editors: Amber van Delft Colin Wilson Project Manager: Robin Jahshan Telefoon: 020-7077002 E-mail: [email protected] Gedistribueerd met : De Telegraaf, december 2009 Drukkerij: Wegener NieuwsDruk Mediaplanet contact informatie: Telefoon: 020-7077000 Fax: 020-7077099 E-mail: [email protected] Dit is een bijlage bij dagblad De Telegraaf. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid

Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar.

Halen in 2025 mensen uit de provincie een frisse neus in de stad? nieuwe amsterdamse lucht voor een nieuwamsterdamsklimaat

www.nieuwamsterdamsklimaat.nl 016adTelNRG266x131.indd 1

16-11-09 15:23

(advertorial)

Handelen in gas en elektriciteit Iedereen kent de beurs waar aandelen van hand tot hand gaan. Veel minder bekend, maar niet minder belangrijk is de beurs waar gas en elektriciteit verhandeld worden. APX-ENDEX startte deze energiebeurs iets meer dan tien jaar geleden vanwege de liberalisering van energiebedrijven. Europese markt Op de beurs van APX-ENDEX wordt ook Engelse elektriciteit en gas verhandeld. Bert den Ouden: “De prijsverschillen van energie waren voorheen heel groot tussen landen onderling omdat iedereen zich toch op de nationale markt richtte. Door de beurs groeien we naar een Europese markt en dat is gunstig voor de prijsontwikkeling.” Hij vertelt dat de gasprijzen al niet veel meer verschillen, de elektriciteitsprijs echter nog wel.

Bert den Ouden vertelt wat een energiebeurs precies inhoudt. “Energieproducerende bedrijven verkopen hun gas en/of elektriciteit op de beurs aan de hoogste bieder. Energieleverende bedrijven hebben soms overschotten en tekorten aan elektriciteit en gas. Bij een overschot verkopen ze dit aan een partij die een tekort heeft.” Energiebedrijven en anderen zoals banken, handelaren en grote industrieën zijn lid van de beurs en betalen jaarlijks een bedrag aan lidmaatschapsgeld. “Dat is nodig omdat APX-ENDEX garant staat voor de te leveren energie en het te betalen bedrag daarvoor.” In de eerste vijf jaar werd er alleen elektriciteit verhandeld, vijf jaar geleden begon men op de beurs met gas.

Infrastructuur APX-ENDEX is al gekoppeld met de Belgische en Franse elektriciteitsmarkten, volgend jaar komen Duitsland en Engeland daar nog bij. Het leidingennet tussen de landen onderling die dit allemaal mogelijk moeten maken, is volop in ontwikkeling. “Zonder een goede infrastructuur zou het niet werken, maar dat wordt in snel tempo uitgebreid.” De handel gaat ongeveer hetzelfde als op de aandelenbeurs; het ene bedrijf koopt slimmer in dan het andere en kan dan de consument een betere prijs bieden bij afname. Dat is echter niet altijd doorslaggevend, vertelt den Ouden. “De service van een energiebedrijf speelt vaak ook een grote rol, niet alles draait om de prijs.” Lange termijn aankopen APX-ENDEX zag het bedrijf sterk groeien de laat-

ste jaren. “Het eerste jaar werd er twee procent stroom verhandeld via de beurs. Nu is dat meer dan vijfentwintig procent op de spotmarkt.” De spotmarkt is de ‘dagmarkt’, vandaag verkopen en morgen leveren. Er is ook een derivatenmarkt, waarbij aan- en verkopen gedaan worden op langere termijn. Dat kan gunstig zijn omdat men dan meer zekerheid heeft over een vaste prijs. “Op deze ‘future’markt is het aandeel meer dan honderd procent.” Gasrotonde Nederland moet het centrum van de handel in gas worden, daarom is men bezig met een ‘gasrotonde’. Dat klinkt wat abstract, maar het is te vergelijken met Schiphol. “Daar komt alles samen en vertrekt alles ook weer. Dat willen we ook met de gasrotonde. Het is een infrastructuur die wereldwijd handelen mogelijk moet maken”, verduidelijkt den Ouden. De gasunie is bezig met het uitbreiden van gasleidingen naar onder andere Rusland. “Er komt echter op verschillende manieren gas naar Nederland. Ook bijvoorbeeld vloeibaar gas in tankers.” Den Ouden stelt dat Nederland van oudsher een gasland is en dat het de handelsfunctie zeker aankan. Iedereen, van politiek tot de marktpartijen, is van het belang van de Gasrotonde doordrongen. Wel is er haast geboden want de ons omringende landen zitten niet stil”, aldus den Ouden.

apxendex.com

Making Energy Markets Work

De wereld van vandaag vraagt om transparante, solide en veilige energiemarkten. Daarom vertrouwen Europese energiebedrijven, grote energieverbruikers en financiële instellingen op APX-ENDEX, een van de belangrijkste energiebeurzen in Europa. APX-ENDEX faciliteert handel in gas en elektriciteit voor in- en verkopers op de groothandelsmarkten van Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk. Making Markets Work.

4 · december 2009

inspiratie Vraag: Moet energiebesparing ten koste gaan van ons comfort en portemonnee? Antwoord: “Absoluut niet”, zegt energiegoeroe Ruud Koornstra. “Sterker nog: investeren in duurzaamheid zorgt zelfs voor een béter leven!”

Stop met verspillen “Wat ons vaak in de weg staat bij het denken in nieuwe, duurzame energie is het idee dat we daarvoor ons comfort op moeten geven of veel meer geld kwijt zijn dan wanneer we alles bij het oude laten.We willen wel energiezuinig bezig zijn, maar we willen niet dat er iets veranderd. Hoeft ook niet,zeg ik dan.Het leven kan er juist beter én voordeliger door worden. Ik heb mijn hele huis aangepast,maar heb nergens aan comfort ingeleverd. Ik heb onder andere zonnepanelen op mijn dak,waterbuizen in de muren en vloeren die mijn huis verwarmen in de winter en afkoelen in de zomer, goede isolatie en een biodieselgenerator in de tuin om in de strenge wintermaanden extra warmte te stoken. En wij koken niet meer op gas,maar op inductieplaten.Daarmee hebben wij alle luxe die een ‘niet duurzaam’ huishouden heeft, maar we besparen wel enorm op onze energierekening.

Doodlopende weg

Tijdens de industriële revolutie nam energie een enorme populariteitsvlucht. Daarvoor was de zon en vuur onze energiebron voor licht en warmte,maar toen ontdekten

we de fossiele grondstoffen en was niets ons te gek. We vonden stoomtreinen uit, kolenkachels, olielampen, noem maar op. En we konden zoveel grondstoffen gebruiken als we maar wilden,want het was er in overvloed. Om de werkgelegenheid en de economie te stimuleren, was het zelfs geoorloofd om zoveel mogelijk grondstoffen te verspillen.Waren de kolen op,dan moesten er nieuwe komen.Mijnwerkers hadden werk, de prijs kon omhoog; eigenlijk een ouderwets vraag en aanbod spel. Uitvinding na uitvinding kwam op de markt die allemaal werkten op grondstoffen, maar op de zuinigheid van deze nieuwste snufjes werd niet gelet.Er was toch genoeg. Tegenwoordig is het einde van onze grondstofvoorraad in zicht en nu blijkt ineens dat het wél op kan. Maar we beseffen ons nog niet genoeg dat we op een doodlopende weg zitten wat energie betreft en dat er geen weg meer terug is.Er moet een oplossing bedacht worden en die is er ook. Alleen blijven we maar vastgeroest zitten in dat oude idee van verspilling.

Vastgeroest

Vreemd genoeg zijn de uitvindingen uit de industriële revolutie op bijna ieder

Profiel

Rudolf (Ruud) Koornstra ■■ Geboren: 18 oktober 1964 ■■ Beroep: Eigenaar initiëringbedrijf voor duurzame bedrijven en producten. ■■ Bereikt: Voordelige groene stroom, Visa Greencard, LEDlamp. ■■ Drijfveer: Zorgen dat onze kleinkinderen het beter hebben dan wij.

vlak aangescherpt en verbetert,maar niet op het vlak van de effectiviteit. Auto’s, keukenapparaten, verwarming, licht: 98 procent van de energie die zij gebruiken, is verspilde energie. Onnodig, overbodig, weggegooid.En er is niemand die hier iets aan verandert. Dit komt natuurlijk vooral doordat het spel van vraag en aanbod nog steeds doorwerkt.Grote oliemaatschappijen zijn niet zo blij met de komst van een enorm zuinig elektrische auto en de gloeilampmaatschappij heeft liever niet dat u overstapt naar de spaar- of LED-lamp. Doen we dat namelijk wel, dan kunnen zij hun deuren wel sluiten. Ooit vroeg ik de directeur van een grote energiemaatschappij waarom hij dan niet gewoon meeging in de ontwikkeling. ‘Ga ook over op duurzaam’, zei ik hem. Maar dat was onmogelijk,verzekerde hij mij. Daarvoor moest er te veel worden aangepast. Ze zaten vastgeroest in hun oude ideeën.

moeten zelf aan de slag. Alle middelen zijn er, de uitvindingen zijn al gedaan, de technologie hebben we in huis. Het enige dat we nog nodig hebben,is een andere denkwijze.Waar ligt de verspilling en hoe kunnen we het anders doen? Een goed voorbeeld daarvan is de groene stroom. Stroom uit wind- en zonneenergie was allang uitgevonden, maar de energieleveranciers boden het nog niet aan bij de consument. Ja, of tegen veel hogere prijzen. Dan zijn er maar weinig mensen die kiezen voor groene stroom. Daarom is het goed dat groene stroom nu wordt verkocht tegen een lagere prijs dan grijze stroom. Door te besparen op de overhead en slim in te kopen drukken nieuwe energiebedrijven de prijs en dan wil de consument plotseling wel over naar duurzame energie en worden ze beloond voor hun duurzame keuze.”

Beter leven

Daarom moeten we voor energiezuinige maatregelen niet kijken naar de grootmachten in ons land. Daar zal de verandering namelijk niet van komen. Nee, we

kim haanappel [email protected]

Maak kennis met het brede assortiment energiezuinige lampen van GP!

Halogeen Spaarlampen

Traditionele Spaarlampen

LED Lampen

• Levensduur tot 2 jaar • Dimbaar • Bespaart tot 30% energie

• Levensduur tot 8 jaar • Bespaart tot 80% energie

• Levensduur tot 30 jaar • Bespaart tot 80% energie • Per januari verkrijgbaar

Licht dat overal past!

19343

de verandering

www.gplighting.nl

december 2009 · 5

5

tips

Alternatief “Kijk goed naar wat er al is en pas het toe. Er is namelijk altijd een kwalitatief beter en financieel aantrekkelijker duurzaam alternatief.Bijvoorbeeld warmtewisselaars- en zonneenergie zijn vandaag al voordeliger dan fossiele brandstoffen en geeft echt ‘Power to the People’.”

1

Huis/bedrijf aanpassen “Met isolatie en energie efficiency kun je, zonder in te boeten op kwaliteit van leven, zorgen dat je minder gebruikt, waardoor je nog makkelijker in je eigen energiebehoefte kunt voorzien.”

2

Elektrische auto “Stap over op de super snelle elektrische auto. Een tekort aan oplaadpunten is geen excuus: achter ieder raam zit een stopcontact en dat is nu al voldoende.Maak mensen ook bewust van de investering: de aanschaf is misschien duurder, maar hij gaat veel langer mee en een volle tank kost maar vijf euro, dus per kilometer maak je winst.”

3

LED “Vervang gloeilampen door LED-lampen en bespaar 90 procent.Gloeilampen zijn het ultieme voorbeeld van verspilling en spaarlampen bevatten giftige stoffen zoals kwik.”

4

Ongelovigen “Overtuig ook de ‘ongelovigen’. Misschien denken zij dat met de huidige verspilling de aarde niet vergaat als we zo doorgaan, maar als het hen niets kost en ze hoeven niet aan comfort in te leveren,waarom zouden ze dan – voor de zekerheid – niet toch iets doen?”

5

voordelig Ruud Koornstra heeft zijn hele huis aangepast, maar heeft nergens aan comfort ingeleverd. “Wij hebben alle luxe die een ‘niet duurzaam’ huishouden heeft, maar we besparen wel enorm op onze energierekening.” foto: mark Nettenbreijers

30% minder CO2-uitstoot Eenvoudig € 300,- besparen! Vergelijk en bekijk hoeveel consumenten u voor gingen.

Wolter & Dros laat zich inspireren door wat mensen in het dagelijks leven nodig hebben om zich goed en gezond te voelen. Wolter & Dros ontwikkelt daarvoor geïntegreerde duurzame oplossingen waar het gaat om energieverbruik, kwaliteit, levensduur, hergebruik en dus exploitatiekosten. Zo ook voor het project Hatert. Dertig jaar gegarandeerd laag tarief Woningbouwcorporatie Talis en zorgverlener ZZG zijn op 2 november gestart met de bouw van 35 ‘verzorgd wonen’appartementen in de Nijmeegse prachtwijk Hatert. De CO2uitstoot van de woningen wordt 30% lager dan wettelijk vastgelegd in het Bouwbesluit. Wolter & Dros ontwikkelt, realiseert en exploiteert de duurzame energievoorziening voor een periode van tenminste dertig jaar. Met 30% minder CO2-uitstoot en minder energieverbruik ten opzichte van de wettelijk voorgeschreven normen, Meer informatie? Ga naar www.wolterendros.nl/energie.

19-11-W&D_Ad_Telegraaf_157x131.indd 1

blijven de warmtekosten voor de bewoners gegarandeerd lager dan met traditionele verwarming. Daarbij is het comfortniveau hoog door vloerverwarming in de winter en vloerkoeling in de zomer. Wolter & Dros levert warmte, koude en warm tapwater direct aan de bewoners. Die betalen hiervoor aan Wolter & Dros een vast bedrag per maand en een bedrag per afgenomen eenheid energie. De installaties blijven eigendom van Talis.

Beoordelingen en ervaringen van consumenten Alle energieleveranciers op een rij Onafhankelijke vergelijking Transparant overzicht

Wolter & Dros Wolter & Dros is een groot technisch dienstverlener werkzaam in de utilteit, de woningbouw, de zorg, het onderwijs en de industrie. Advies , integraal ontwerp, engineering, realisatie en beheer van technische installaties voor verwarming, ventilatie, koeling en sanitair, vormen de kern van onze dienstverlening. Wolter & Dros. Techniek met karakter.

19-11-2009 09:31:09

www.energieleveranciers.nl

Durf te DOEN.

Stichting DOEN werkt aan een leefbare wereld waaraan iedereen kan meedoen. Met de bijdrage van de Nationale Postcode Loterij ondersteunt DOEN duurzame, ondernemende en eigenzinnige initiatieven die een concrete bijdrage leveren aan de vermindering van het klimaatprobleem.

Zoals Onze Energie, voor het promoten van duurzame windenergie, Fact Foundation voor het lokaal stimuleren van biobrandstoffen in ontwikkelingslanden, Zeekracht met windenergie voor iedereen, Remotion voor een versneld gebruik van elektrische auto’s en de DonQi, een innovatieve windmolen voor particulier gebruik.

Stichting DOEN durft. Kijk ook op www.doen.nl/duurzame_ontwikkeling

DECEMBER 2009 · 7

EXPERTPANEL Vraag 1: Vindt u dat bewust omgaan met energie en het gebruik van alternatieve energiebronnen goed wordt opgepakt in Nederland of moet een tandje worden bijgeschakeld?

Barbara den Uijl Woordvoerder Consumentenbond

Martin Kloet Directeur Energiecentrum Midden- en Kleinbedrijf

“Er is nog veel te winnen. Bewustwording is een eerste stap. Structurele gedragsverandering bij consumenten bewerkstelligen is echter buitengewoon moeilijk. Door producten energie-efficiënter te maken, is waarschijnlijk veel meer besparing te realiseren. Er moet ook meer aandacht worden besteed aan gebruiksvriendelijkheid van stimuleringsmaatregelen. Om subsidie te krijgen voor zonnepanelen moet je langs zoveel loketten en instanties, dat je er om die reden bijna vanaf zou willen zien.”

“Wij merken dat er een forse toename “Binnen mijn vrienden en kennisis in de vraag naar kennis, voorbeelsenkring en ook wat je verder om je den en mogelijkheden op energiebeheen hoort, wordt er wel veel gepraat sparingsgebied. Tegelijkertijd gaat het over overstappen naar een duurzame om een in veel gevallen relatief bescheiden energieleverancier, maar in de prakkostenpost in de bedrijfsvoering. Dat maakt tijk zie je weinig mensen overstappen. Er mag dus wel gas worden gegeven. het niet onlogisch dat er vanuit de bedrijfsWaar dat aan ligt? Misschien omdat het matige kant minder prioriteit aan wordt toch vrij ingewikkeld is om over te gegeven. Het goede nieuws is dat niestappen,dat zal zeker meespelen.En mand tegen energiebesparing is en dat als ondernemers zien of te we- ‘Niemand is veel mensen zijn cynisch. Je hoort ten komen hoe makkelijk energie- tegen energie- vaak ’zoveel zal het toch niet schebesparing te realiseren is, die stap besparing’ len’ en dat is niet hoopgevend.” vaak wordt gezet.”

“Er is een goed systeem: het A-G Vraag 2: energielabel. Probleem is dat dit sysZonne-energie, windenergie, teem sinds invoering in 1996 niet meer is aangepast. Het gros van de aphet koelen van een gebouw paraten heeft inmiddels een A en er bestaan door grondwater, er is tegenzelfs A+ en A++ labels. Niet omdat ze zo ontwoordig zoveel. Kunt u zich zettend energiezuinig zijn, maar omdat ze getoetst worden aan energieprestaties van voorstellen dat consumenten dertien jaar geleden. We pleiten ervoor dat door de bomen het bos niet er een veel ambitieuzer energielabel meer zien en daardoor ontwikkeld wordt dat steeds een af‘Er moet een spiegeling geeft van de meest enerkopschuw worden ambitieuzer giezuinige apparaten in een pro(oftewel: waar moet energielabel ductcategorie.” je beginnen voor goed komen’ advies)?

Duurzaam investeren

Niek Postema Consument en onlangs overgestapt op groene stroom

“Juist hierom is het initiatief voor een kenniscentrum voor energiebesparing, het Energiecentrum Middenen Kleinbedrijf, genomen. Samen met brancheorganisaties helpen we ondernemers de juiste informatie te ontsluiten en te verspreiden. Wij zijn deskundig, niet commercieel en onafhankelijk. Er is nog veel te besparen door eenvoudige besparingsopties te verzilveren. Bij nieuwbouw is het overigens nuttig om te bezien of nieuwste technieken toegepast kunnen worden,want dan wordt toch al geïnvesteerd.”

(advertorial)

Investeren in natuur in Nederland, bos in de buurt, een mooi landschap, geen overstromingen én minder CO2 in de lucht? Het kan!

CO2 reductie, duurzame energieproductie en energiebesparing. Dit zijn thema’s waar veel organisaties zich momenteel mee bezighouden. Niet alleen commerciele organisaties zoals energie-, bouw- of productiebedrijven, maar ook gemeenten, provincies, waterschappen en woningcorporaties. Iedere organisatie doet dit vanuit zijn eigen drijfveren maar allemaal met als doel duurzame energie rendabel te exploiteren waarbij de risico’s zorgvuldig worden afgedekt. Gedegen kennis van de energiemarkt en haar specifieke processen zijn hiervoor essentieel.

Investeren in duurzame energie

Nationaal Groenfonds ondersteunt projecten voor duurzame energieopwekking met leningen tegen scherpe tarieven. Of het nu gaat om windmolens of biomassa, wij denken graag met u mee over de financiële mogelijkheden voor uw project.

Investeren in bos en schone lucht

Nationaal Groenfonds stimuleert daarnaast bosaanleg met bijdragen uit zijn Bosklimaatfonds. Bij de aanleg van nieuw bos buiten de EHS krijgt de eigenaar een bijdrage van € 4.000,- per hectare uit dit fonds. Op die manier komt er meer bos in Nederland en de bomen nemen CO2 op uit de lucht. Zo ontstaat extra ruimte voor natuur en recreatie.

Investeren in droge voeten

De wereldwijde klimaatverandering brengt uitdagingen met zich mee voor waterrijk Nederland. Nu investeren in ruimte voor water is noodzakelijk. Nationaal Groenfonds brengt het geld van verschillende partijen die betrokken zijn bij deze grote projecten bij elkaar en zorgt voor uitbetaling en verslaglegging. Wilt u meer weten over Nationaal Groenfonds en uw mogelijkheden om gebruik te maken van onze duurzame financiële oplossingen? Kijk op www.nationaalgroenfonds.nl of bel ons op (033) 253 9255.

“Ik kan me daar wel iets bij voorstellen. Je moet er een hele studie van maken. Zelf ben ik twee maanden geleden overgestapt en daar ben ik best een tijd mee bezig geweest. Ik ben begonnen op internet met sites waarop je alle mogelijkheden kunt zien. Daarnaast heb ik de beoordelingen gelezen en op basis van die informatie heb ik een besluit genomen.Op veel vergelijkingssites heb je ook actietarieven door een deal die er is gesloten met een energiemaatschappij.”

Tensor Energy vervult voor deze organisaties een brugfunctie. Wij hebben de kennis van de energiemarkt en processen binnen de energiewaardeketen. In aanvulling hierop hebben wij samenwerkingsverbanden en goede relaties met marktpartijen die willen investeren in duurzame energie opwekking, met partijen die geïnteresseerd zijn in de exploitatie van energieproductiemiddelen en met partijen die graag duurzame energie willen inkopen. Tensor Energy is hiermee dé partij voor gemeenten en provincies die hun klimaatdoelen op een zo effectief mogelijke manier willen realiseren. Onze aanpak leidt tot samenwerking met marktpartijen die mede investeren en tot creatie van werkgelegenheid. Als onderdeel van haar brugfunctie heeft Tensor Energy een aantal concepten ontwikkeld voor het Lokale Duurzame Energiebedrijf. Hierbij kan worden gedacht aan

turn key concepten voor het verduurzamen van bedrijventerreinen, het energieneutraal maken van openbare gebouwen of het optimaal benutten van platte daken. Kernwoorden voor deze concepten zijn: generieke toepasbaarheid, economische rentabiliteit, risico minimalisatie,voorspelbare kasstromen en gegarandeerde realisatie van klimaatdoelstellingen.

Wilt u weten hoe u met ons uw klimaaten duurzaamheidsdoelen kunt bereiken, neem dan gerust contact met ons op voor een kennismakingsgesprek. Tensor Energy B.V. World Trade Center Rotterdam Beursplein 37 3011 AA Rotterdam 010-2055700 [email protected] www.tensorenergy.eu

8 · DECEMBER 2009 TIP

NIEUWS

MET SIMPELE DINGEN GROTE WINST BEREIKEN ■ Vraag: Zit de grootste winst qua duurzame energie in nieuwe technieken? ■ Antwoord: De grootste winst valt met relatief geringe investeringen te bereiken door oude huizen te isoleren en anders te verwarmen, efficiënter vervoer, aangepast eten en nieuwe grondstoffen voor de industrie.

Waar een goed gesprek tijdens de les op school al niet toe kan leiden. Toen Kerkhovens zoon twee jaar geleden uit school thuis kwam met het verhaal dat een leerkracht iets had verteld over de energietoekomst in de wereld, zette hem dat aan het denken. “Onder andere dat was voor mij het sein om met vijf collega’s alle informatie op te zuigen over duurzame energie.”

Energievoorziening

Uiteindelijk leidde dit samen met de overheid en de grote energiebedrijven tot een online rekenmodel waarmee je, door aan allerlei knoppen te draaien, kunt vaststellen welke maatregel zowel op macro- als microniveau het best bijdraagt aan de verduurzaming van de energievoorziening (het onafhankelijke en betrouwbare gratis energietransitiemodel dat sinds april dit jaar op internet staat). Kerkhoven: “Je kunt bijvoorbeeld zien wat er gebeurt als in Nederland meer energiecentrales worden gebouwd of als in Nederland een groot aantal elektrische auto’s rijden. Maar je kunt ook als ondernemer of consument uitreke-

nen welke maatregelen voor jou en anderen het meest effectief zijn als het gaat om verduurzaming en CO2uitstoot.”

Maatregelen

Inmiddels heeft Kerkhoven een goed beeld welke maatregelen snel leiden tot resultaat. Hij noemt vier simpele zaken: “Leg je de horizon op 2020, dan boek je de grootste winst niet door duurzame energievormen te realiseren - al moet je daar natuurlijk wel mee doorgaan - maar door simpele maatregelen, zoals isolatie van woningen en anders verwarmen van woningen. In Nederland zijn nog talloze woningen slecht geïsoleerd. Verder kun je tegenwoordig woningen veel efficiënter van verwarming en stroom voorzien met HR-E ketels en warmtepompen.” “Ten tweede verwacht ik veel van zuinige auto’s en van elektrische auto’s.Er zijn al veel auto’s die 1 op 25 rijden en als er vanaf 2012 massaal elektrische auto’s beschikbaar komen, wat ik verwacht, dan rijden we in auto’s die omgerekend 1 op 50 halen.We kunnen gemakkelijk ons brandstofverbruik binnen tien jaar halveren. De derde maatregel is het makkelijkst en goedkoopst, maar is ook het meest controversieel omdat het om John Kerkhoven Managing Director van Quintel Intelligence

1 DENK NIET ALLEEN AAN JEZELF

gedragsverandering gaat. Als mensen minder vlees eten, is er minder energie nodig, daardoor is er minder CO2-uitstoot en je kunt theoretisch meer dan de helft van de landbouwgronden in de wereld beschikbaar maken voor meer voedsel.” “Ten vierde moet de aandacht in de chemische industrie en alle aanpalende sectoren zich verleggen van aardolie en gas naar biomassa en groen aardgas. Niet alleen vanwege het milieu, maar ook omdat op termijn fossiele brandstoffen te duur of onvoldoende beschikbaar kunnen zijn.”

Bewustwording

Volgens Kerkhoven zijn in Nederland steeds meer ondernemers en consumenten zich ervan bewust dat we niet kunnen doorgaan zoals de afgelopen decennia. “Allereerst zijn er de bekende redenen: de verandering van het klimaat, fijnstof in de steden, de schaarste aan fossiele brandstoffen en daardoor de sterke prijsschommelingen, maar ook de grote afhankelijkheid van buitenlandse energie (in 2009 25 procent, in 2040 meer dan 90 procent).Daarnaast hebben steeds meer mensen in de gaten dat we niet alleen in ons eigenbelang moeten redeneren, maar ook een goede wereld voor onze kinderen en kleinkinderen moeten nalaten.”

HANS PEIJS [email protected]

Gun uzelf een warm gevoel De Stichting Spaar het Klimaat is blij met de brede aandacht die de klimaatproblematiek krijgt. Dat u deze pagina leest bewijst ook uw belangstelling.

Gun uzelf een warm gevoel. U doet iets voor uzelf, voor uw kinderen en kleinkinderen en voor de kwetsbare aardbol waarop wij leven.

U vraagt zich ongetwijfeld af wat u kunt bijdragen in het gevecht tegen klimaatverandering. Wij hebben goed nieuws voor u, want een forse energiebesparing hoeft niet duur en niet ingewikkeld te zijn.

Spaar het Klimaat is een initiatief van Gyproc, Knauf Insulation, Rockwool Benelux, Saint-Gobain Isover, Unidek, URSA Benelux en Xella Nederland en wordt gesteund door Saint-Gobain Glass, Velux Nederland, VENIN en Wienerberger.

Veel energie gaat verloren omdat onze huizen voor een groot gedeelte slecht geïsoleerd zijn. Dat probleem is al lang in beeld en er wordt wat aan gedaan. Steeds meer mensen ontdekken de voordelen van isoleren van hun huis. Het helpt tegen klimaatverandering, het is goed voor uw portemonnee en voor uw warme gevoel in huis. Nú is het moment om uw huis op te knappen met isolatie voor gevels, dak, vloer en ramen. Nog nooit zijn er zo veel subsidiemogelijkheden geweest, niet alleen bij het Rijk maar ook bij provincies en gemeenten. Zoek uw voordeel op www.meermetminder.nl.

www.spaarhetklimaat.nl

december 2009 · 9

Crisis speelt duurzaamheid in de kaart Juist nu, met de huidige crisis, zijn ondernemers bereid te investeren in duurzaamheid.

casus Raar maar waar: de crisis speelt investeringen in duurzaam ondernemen in de kaart. De reden? “Ondernemers hebben nu tijd om na te denken over de vraag welke investeringen ze moeten doen om in de toekomst mee te kunnen. Duurzaam ondernemen is daar dan een onderdeel van omdat ze toch al bezig zijn met vernieuwingen.” Dit zegt Adriaan van Engelen, directeur van Stimular (stichting die ondernemers in het midden- en kleinbedrijf adviseert en stimuleert duurzaam te ondernemen). Volgens van Engelen zijn steeds meer ondernemers zich ervan bewust dat maatschappelijk verantwoord ondernemen (zoals duurzaam ondernemen ook wordt genoemd) onontkoombaar is. “Is het niet omdat ze zich realiseren dat dit goed is voor het milieu en de eigen portemonnee, dan is het wel omdat een groeiend aantal afnemers eist dat een leverancier kan aantonen duurzaam te ondernemen.Dat is tegenwoordig echt een markteis.”

Milieubarometer

Om het onderwerp eenvoudig te kunnen aanvliegen, heeft Stimular een zogeheten milieubarometer ontwikkeld, waarmee een ondernemer snel mvo Ook de Grafische milieucirkel Breda houdt zich bezig met duurzaam ondernemen. Ter gelegenheid van hun tienjarig bestaan hebben zij een klimaatbosje geplant bij kinderboerderij Wolfslaar in Breda. Deze actie werd mede mogelijk gemaakt door de HIER campagne.

Adriaan van Engelen Directeur Stimular

vraag & antwoord Bert Uyterlinde Hoofd Facilitaire Service Rotterdam

in kaart heeft hoe hij milieutechnisch gezien presteert en waar het beter kan. “Er wordt gekeken naar basisdingen zoals het energieverbruik, hoe afvalwater wordt geloosd en hoe vervoer van goederen en medewerkers binnen de organisaties is georganiseerd. Op die manier is snel helder in welk opzicht je kunt verbeteren.” Advies kan zowel individueel als per groep worden ingewonnen. “We merken dat steeds meer groepen, bijvoorbeeld via een brancheorganisatie of een lokale ondernemersvereniging, en ondernemers zich tot ons richten. Logisch,want als je zo’n project samen oppakt kun je de kosten verdelen en je kunt scherper inkopen omdat je een grotere partij bent”, zegt Van Engelen.

■■ Lokale overheden zijn verplicht in 2010 75 procent van de diensten en producten duurzaam in te kopen. Hoe ver is Rotterdam? “Bij al onze aanbestedingen is duurzaam een belangrijk onderdeel. Dat varieert van de inkoop van energie en gebruiksgoederen tot en met de aanstelling van nieuwe medewerkers bij leveranciers.”

Tips

■■ Momenteel is een aanbestedingsronde voor energieleveranciers bijna afgerond. Wat levert dat op? “Voorwaarde is dat energie wordt opgewekt met duurzame bronnen. Kwaliteit en duurzaamheid zijn belangrijker dan de prijs. Op termijn denken wij hiermee toch voordeliger uit te zijn.”

Vaak zijn de tips verrassend eenvoudig. “Bijvoorbeeld het advies om ’s avonds het licht uit doen. Of de verwarming een uurtje eerder op een lagere stand zetten. Ingrijpende voorzieningen, zoals isolatie van het dak of een nieuwe cv-ketel, komen over het algemeen pas aan bod als er een verbouwing op stapel staat.” Van Engelen heeft als tip voor ondernemers (en deze geldt eveneens voor particulieren) om bij verhuis- of verbouwplannen minimaal een jaar vooruit te denken. “Je kunt via internet heel eenvoudig informatie vinden en daarmee je wensen vaststellen.Als je dat vlak voor de verhuizing of verbouwing doet, laat je je leiden door tijdsdruk. Dan gaan je kansen verloren”, aldus Van Engelen. hans peijs [email protected]

Op weg naar duurzaam energieverbruik Met de e-DataPortal en slimme meters van Eneco MDDS Eneco MDDS, het meetbedrijf van Eneco, helpt u graag op weg bij het behalen van uw duurzaamheiddoelstelling en het besparen op energiekosten. En energiebesparing begint met inzicht in uw energieverbruik; meten is weten! Met de e-DataPortal en de zakelijke slimme meters van Eneco MDDS beheert u online het werkelijke energieverbruik van zowel uw groot- als kleinverbruikaansluitingen. Dit biedt u alle mogelijkheden voor analyse, energiebeheer en gerichtere inkoop van energie. Overheden, woningcorporaties en andere grootverbruikers hebben onze e-DataPortal al ontdekt. Bent u ook geïnteresseerd? Neem dan contact met ons op via telefoonnummer 088 - 895 2600 of kijk op www.e-dataportal.nl.

■■ Wat is een duurzame medewerker? “Rotterdam heeft veel mensen met een uitkering. Bij onze aanbestedingen letten wij er scherp op dat deze personen worden aangesteld door onze leveranciers. Daarmee loopt Rotterdam voorop.”

■■ Wordt binnen het programma ook gekeken naar mogelijkheden om energie te besparen? “We onderzoeken nu de mogelijkheden om LED-verlichting te gebruiken op plaatsen waar publiek komt. En we kijken ook of we alle kantoren van de gemeente eenduidig kunnen inrichten,zodat bij een verhuizing niet zoveel wordt weggegooid.”

logo kleur (3 PMS of CMYK)

Goedkoper wonen met meer comfort!

logo grijstinten

Wilt u besparen op uw woonlasten door het verlagen van uw energie rekening? Wilt u het overal in huis comfortabel warm hebben, ook op de vloer? Wilt u meewerken aan de vermindering van co2 uitstoot? Wilt u de waarde van uw huis doen stijgen?

Isotechniek Isolatie B.V. kan u hierbij helpen! logo zwart (bijv. fax)

Isotechniek is al meer dan 25 jaar dé expert voor isolatie van bestaande woningen en gebouwen. Voor dak, vloer en spouw isolatie kunnen wij u adviseren over de beste en meest rendabele oplossing voor uw specifieke situatie. Goed isoleren is een vak, ons vak! Niet voor niets mogen wij de meeste woningbouwverenigingen in Nederland tot onze vaste opdrachtgevers rekenen.

Voor iedere situatie een betaalbare oplossing die u snel kunt terugverdienen. Bij de huidige gasprijzen kunnen wij u oplossingen bieden die u soms al binnen een paar jaar kunt terugverdienen. Bovendien neemt uw wooncomfort sterk toe. Wist u dat isolatie in de zomer ook de warmte kan buiten houden? Wacht niet langer en vraag ons vandaag nog om een advies op maat! Isotechniek Isolatie BV Kanaaldijk 92, 6956 AX Spankeren Postbus 99, 6950 AB Dieren

Tel: 0313 422 422 Fax: 0313 420 850 www.isotechniek.nl [email protected]

082732_Iso_adv_01.indd 1

17-06-2008 17:08:57

(advertorial)

Lichttherapie: grip op je winterdip

Handzame lichttherapielamp maakt toepassing eenvoudig NATHALIE HOGENDORP

I

n de zomer is er niets aan de hand, maar zodra de blaadjes van de bomen beginnen te vallen laat het lichaam je in de steek. Moeheid, weinig energie, somberheid, een grote behoefte aan slapen, gewichtstoename door een toegenomen behoefte aan calorierijk voedsel, zijn kenmerkende symptomen van de herfstblues, winterdip of winterdepressie.

Lichttherapie gaat deze klachten op natuurlijke wijze tegen. Lichttherapie is zelfs helemaal ‘hot’ nu de toepassing veel eenvoudiger is geworden door de komst van een handzame en bijzondere lichttherapielamp; de Litebook®Elite™. Meer dan 600.000 Nederlanders hebben jaarlijks last van de winterdepressie. Het aantal mensen met een winterdip is nog vele malen groter. Een winterdip is een mildere variant van een winterdepressie. Niet alle symptomen van een winterdepressie zijn aanwezig, maar zorgen wel voor veel ongemak. Met name vermoeidheidsklachten spelen parten. Door het ‘te kort aan licht’ tijdens de donkere dagen, raakt de biologische klok van het lichaam van slag, waardoor o.a. het slaaphormoon melatonine ook overdag wordt aangemaakt. Dit zorgt voor een vermoeid gevoel. Ook de productie van andere energiehormonen en neurotransmitters raakt verstoord met allerlei gezondheidsklachten tot gevolg. Effectief en natuurlijk Lichttherapie herstelt de biologische klok van het lichaam. Via de ogen wordt een sterk signaal doorgegeven aan het deel van hersenen waar de biologische klok zich bevindt. De productie van melatonine wordt direct gestopt waardoor andere energieprocessen op gang kunnen komen. Zoals het hoort. De effectiviteit van lichttherapie is duidelijk aangetoond. Nederlandse medische richtlijnen adviseren lichttherapie dan ook als eerste keus behandeling bij winterdepressie. Lichttherapie helpt ook bij bepaalde slaapproblemen, jetlag, nachtdiensten, PMS, burnout, en pre- en postnatale depressie, boulimia, nietseizoensgebonden depressie, Alzheimer, bi-polaire stoornis en menopauze.

adv266x195-092009.indd 1

Toepassing niet altijd eenvoudig Ondanks de hoge effectiviteit stuitte de toepasbaarheid van lichttherapie op veel problemen. Zo wordt lichttherapie aangeboden door diverse GGZ-instellingen. Niet iedereen is echter in staat om zich daar dagelijks in de vroege ochtend te melden voor een ‘lichtbad’. Ook aan het klassieke assortiment lampen voor thuisgebruik zijn nadelen verbonden. Deze lampen zijn erg groot en lichtefficiëntie is doorgaans relatief laag, waardoor men dagelijks een uur of langer achter de lamp moet zitten voor een gunstig resultaat. Handzame lichttherapielamp brengt licht in duisternis De komst van een kleine en compacte lichttherapielamp, de Litebook Elite, heeft gezorgd voor een revolutie in het gebruiksgemak. Het handzame formaat en de oplaadbare accu zorgt er voor dat men de lamp overal eenvoudig kan gebruiken: thuis of op het werk. De medisch gecertificeerde Litebook maakt gebruik van speciale LED-technologie (Licht Emitterende Dioden). Deze lampjes zijn zo ‘geprogrammeerd’ dat het licht zich concentreert op de meest effectieve golflengte van licht. Hierdoor wordt de dagelijkse gebruiksduur teruggebracht naar slechts 15 tot 30 minuten. Tijdens het gebruik kan men eenvoudig ontbijten, een boekje lezen, tv-kijken of computeren. De effectiviteit van de Litebook Elite is bevestigd door middel van klinisch onderzoek. De prijs van de Litebook bedraagt � 249,00. De Nederlandse distributeur, Goodlite, biedt zelfs een 60-dagen-tevredenheidsgarantie om de effectiviteit van de lamp te onderstrepen. Kijk voor meer informatie en verkoopadressen op www.goodlite.nl of bel met Goodlite: 020-4750296.

4-9-09 18:24

december 2009 · 11

nieuws

Zonne-energie wordt steeds interessanter De keus voor duurzame energie is vaak een keus voor het milieu. Maar onder andere zonne-energie wordt ook steeds aantrekkelijker voor de portemonnee.

1. “We moeten iedereen bewust maken van de klimaatproblemen en van het feit dat duurzame energie de oplossing is voor deze problemen. De overheid wil zichzelf hierin nog wel eens tegenspreken. De isolatiebranche krijgt bijvoorbeeld wel een BTW verlaging naar 6 procent, maar voor duurzame energie wordt nog steeds 19 procent berekend. Dat kan niet meer. En dat geldt ook voor het bedrijfsleven. Weg met die reclames voor grijze stroom! We moeten dit met z’n allen doen en om dat te bereiken moeten we beginnen met goede communicatie en duidelijkheid.” 2. “De belangrijkste ontwikkeling in zonne-energie voor de consument zijn de subsidieregelingen. Investeren in duurzaamheid hoeft niet duur te zijn. Koop bijvoorbeeld een zonneboiler of warmtesysteem en u krijgt direct korting op de aanschafprijs. En vanaf volgend jaar is het ‘subsidiepotje’ voor zonnepanelen weer gevuld.Voor die zogenaamde SDE-regeling wordt ieder jaar een x-bedrag uitgetrokken waar consumenten aanspraak op kunnen maken als ze investeren in zonnepanelen. Voor dit jaar was het potje leeg, maar in 2010 zijn er weer nieuwe kansen.Gebruik van maken dus!”

Duurzame energiebronnen

kansen Volgens Teun Bokhoven, voorzitter van de Stichting DE, biedt zonne-energie volop kansen. Het kan onder andere gebruikt worden voor verwarming van tapwater en ruimteverwarming.

len kunnen worden geplaatst.” Nederland heeft een vooraanstaande rol op het gebied van zonne-

Ton Hirdes Directeur van De Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA)

energie, althans wat betreft kennis. Bokhoven: “Op het gebied van toepassing hebben we een bescheiden

feiten ■■ De overheid streeft naar een aandeel van duurzame energie in het totale energieverbruik in ons land van 5 procent in 2010 en 10 procent in 2020. ■■ Een windturbine leverde twintig jaar geleden 80 kilowatt aan stroom. Nu is dat vier megawatt (vijfhonderd keer zoveel).

■■ Naast zonne- en windenergie en energie uit biomassa, worden ook nieuwe alternatieve energievormen aangewend. Waterkracht (waarbij gebruik wordt gemaakt van de stroming in de zee en rivieren) en geotechniek (waarbij warmte diep uit de aardkorst wordt opgepompt) zijn serieuze opties.

positie. Daarin is Duitsland koploper, België gaat ook snel en in Engeland start volgend jaar een belangrijk stimuleringsprogramma. Voor wat betreft opwekking van zonnestroom komt hierbij dat de prijs van de installatie de komende jaren fors daalt. Er komt een moment - we verwachten rond 2015 - dat je beter je eigen stroom via een zonnepaneel kunt opwekken, dan dat je energie van buitenaf inkoopt.” hans peijs [email protected]

Lokale belangen spelen windenergie parten ■■Vraag: Valt er nog veel te winnen met windenergie? ■■Antwoord: Ja, maar een belangrijk struikelblok is dat lokale overheden slecht meewerken. Je zou het niet denken wanneer je door sommige delen van Nederland rijdt, maar er staan in Nederland veel minder windmolens dan er zouden kunnen staan. En ook dan er zouden moeten staan. Want ga maar na: de ambitie is dat in 2020 twaalfduizend megawatt aan elektriciteit moet worden geleverd door windmolens. De hoeveelheid nu is iets meer dan tweeduizend megawatt (ter infor-

1. Hoe kunnen we Nederland overtuigen van het belang van duurzame energie? 2. Wat zijn de meest recente ontwikkelingen in zonne- en windenergie? Joke Wessels Directeur van de brancheorganisatie voor zonne-energieindustrie Holland Solar

Het installeren van zonnepanelen op je dak heeft de naam duur te zijn, maar dat valt reuze mee, zegt Teun Bokhoven,voorzitter van de Stichting (Duurzame Energie) Koepel. “Een investering voor zonnecollectoren voor verwarming van warm water plus bijbehorende installatie vergt rond de vierduizend euro. Daar kun je een subsidie van de overheid voor krijgen van ongeveer duizend euro. Alles bij elkaar heb je een dergelijke investering er tussen vijf en tien jaar uit.” Voor zonnestroom is er een grens aan de subsidiemogelijkheden in Nederland,waardoor weinig installaties worden geplaatst. “In de ons omringende landen is een subsidieregeling met een open eind en ik verwacht dat Nederland daar ook op zal overgaan.Dan wordt het dus meer dan nu ook een keus voor de portemonnee”, hoopt Bokhoven. In 2020 moet 20 procent van de energiebehoefte in Nederland worden geleverd door duurzame energiebronnen. Bio-energie (een verzamelnaam van energie uit biomassa zoals granen, gft en steeds vaker afval) moet 46 procent leveren,warmte- en koudepompen 24 procent (een pomp in de woning die warmte en koeling haalt uit de lucht en uit bodemwater) en windenergie 17 procent. Het aandeel zonne-energie is gering, terwijl hier kansen liggen. “Zonne-energie kan gebruikt worden voor verwarming van tapwater en ruimteverwarming, maar ook voor stroomopwekking”, zegt Bokhoven. “Voor stroomopwekking wordt zonne-energie in Nederland amper gebruikt, maar de ontwikkeling gaat wel snel. De verwachting is dat in de tweede helft van deze eeuw in de wereld meer energie wordt opgewekt door de zon dan door wind. Waarom zonne-energie zo belangrijk wordt? Eenvoudig, omdat er in de wereld heel makkelijk heel veel zonnepane-

meningen

matie: één megawatt is goed voor de elektriciteitsbehoefte van zeshonderd huishoudens). Hier ligt dus nog een enorme uitdaging. Vraag is dan ook waarom het aandeel zo laag is? Jaap Warners, voorzitter van de Nederlandse Windenergie Associatie (NWEA), geeft het antwoord: “De regering heeft als ambitie dat in 2011, aan het einde van deze kabiJaap Warners Voorzitter van de Nederlandse Windenergie Associatie (NWEA)

netsperiode, vierduizend megawatt moet worden geleverd door windenergie op land. Dat wordt niet gehaald. Een belangrijke oorzaak is dat de gemeentelijke politieke besluitvorming niet meewerkt. Aan initiatieven geen gebrek, maar veel gemeenten willen op hun grondgebied geen windmolens en dat houdt de groei tegen. Het kabinet is nu van plan om provinciebesturen meer zeggenschap hierin te geven en hopelijk trekt dat de boel vlot. Een ander knelpunt is dat windturbines de radar verstoren en dat is voor vliegtuigen desastreus. Daar wordt aan gewerkt, maar dat gaat niet snel.”

Ook de financiële stimuleringsregeling (SDE) werkt onvoldoende mee en vraagt om aanpassing. Gelukkig werkt de Noordzee beter mee. Voor deze kabinetsperiode was aanvankelijk voorzien dat er 450 megawatt bij zou komen (de huidige twee parken zijn goed voor 225 megawatt) en recent is besloten dat daar nog eens 500 megawatt moet bijkomen. Warners: “Op zee worden nu de grote stappen gezet, maar in 2020 moet de verdeling land - zee fifty fifty zijn.” hans peijs [email protected]

1. “Duurzame energie wordt vaak gezien als een dure vorm van energieopwekking, maar dat klopt niet. Als je alle verborgen kosten van fossiele brandstof meerekent, is windenergie nu qua prijs al concurrerend en doordat de prijzen van fossiele brandstoffen alleen maar gaan stijgen, zal het verschil alleen maar groter worden in het voordeel van de duurzaamheid.En met wind heb je geen uitstoot van CO2 of fijnstof. Bovendien zorgt het uitbreiden van windinstallaties, op het land en op zee, voor extra werkgelegenheid. Zeker bij de bouw en het onderhoud van windparken op zee biedt dat kansen. Nederland kan daar internationaal een rol in spelen. Uiteindelijk plukken wij er dus op meerdere fronten de vruchten van.” 2. “De turbines worden steeds groter en dat betekent dat we steeds meer duurzame elektriciteit op kunnen wekken. Een andere grote ontwikkeling is natuurlijk dat er, naast de windturbines op land, steeds meer windparken op zee gaan komen. Daar is ruimte voor veel grote windparken. Deze zeeparken zijn geen vervanging voor de windmolens op het land. Het is een en-en-verhaal. Samen kunnen ze een grote slag slaan in de duurzame energievoorziening.”

Zonnepanelen Produceer zelf uw groene stroom Investeer in uw eigen zonne-energiesysteem en produceer zelf uw groene stroom.  Geen last van stijgende elektriciteitsprijzen meer  Zeer interessante investering  Goed voor het milieu, goed voor u  D.m.v. on- en offline monitoring een goede reclame

Bespaar substantieel op uw energiekosten

Wat kan Infinity NRG voor u doen?

   

Adviseren Subsidie aanvraag Installatie Onderhoud

De nieuwe subsidieronde start in januari 2010 en er geldt OP = OP. Vorig jaar was de subsidie de eerste dag al overtekend. Wees er dus op tijd bij. Infinity NRG helpt u graag deze subsidie aan te vragen Wilt u meer informatie? Bezoek onze website of maak een vrijblijvende afspraak dan vertellen wij u de mogelijkheden voor uw huis of pand.       [email protected]

Met onze duurzame en energiezuinige verwarmingsystemen voor o.a. bedrijfsgebouwen woningen campings zwembaden

www.infinityNRG.nl  072-8884783 

www.heurman-energie.nl Tel. : +31 - (0)541 – 53 95 19

Slimme energieoplossingen met VARTA! VARTA, al meer dan 120 jaar specialist in mobiele energieoplossingen. De meest recente innovaties sluiten nauw aan bij de huidige vraag naar energiebesparing.

De Ready2Use oplaadbare batterijen van VARTA: - Vooraf opgeladen en direct klaar voor gebruik - Blijven vol: na opladen tot min. 1 jaar behoud van energie - Beter voor milieu: 1 Ready2Use = 1000 alkaline batterijen - Kostenbesparend

De LCD Lader van VARTA is een energiezuinige lader en is daarom voorzien van het predikaat Energy Star. Het blauwe LCD scherm geeft op elk moment de energiestatus van de batterij aan. De lader wordt geleverd met 4 AA oplaadbare batterijen, een adapter, een 12 Volt adapter voor in de auto en een USB kabel.

NOVEMBER 2009 · 13

2 TIP

NIEUWS

KIES DE JUISTE LEVERANCIER

VRAAG & ANTWOORD André Jurjus Directeur van de Vereniging Marktwerking in Energie

André Jurjus geeft antwoord op drie veelgestelde vragen over uw stroomvoorziening. ■ Mijn leverancier garandeert mij groene stroom. Krijg ik nu een ander soort stroom dan mijn buurman? “Nee, de stroom is exact hetzelfde. Maar u maakt wel een verschil. Gebruikt u groene stroom, dan moet de leverancier een gelijke hoeveelheid stroom opwekken met duurzame installaties,zoals zonnepanelen, waterkracht of windmolens, of aantoonbaar hebben ingekocht bij andere duurzame producenten.“ ENERGIEMARKT Energiecentrales leveren niet alleen stroom aan hun eigen klanten, maar ook aan klanten van andere leveranciers. FOTO: TEBNAD/ISTOCKPHOTO

Concurrentie druk prijzen omlaag Energieleveranciers buitelen over elkaar heen met aanbiedingen, groene stroom en overstapregelingen. De energiemarkt is sinds 1999 geliberaliseerd, maar hoe zit het nu eigenlijk met die energiemarkt? Hoe steekt het allemaal in elkaar? André Jurjus is directeur van de Vereniging Marktwerking in Energie. “In 1999 kwam Europa tot het inzicht dat de energiemarkt efficiënter én goedkoper kon. Zo is de vrije energiemarkt ontstaan. Voor de consument

een hele verbetering, want de concurrentie drukt de prijzen omlaag.”

Samenwerking

Toch werken de energieleveranciers ook samen. “Stroom kun je niet bewaren, maar er moet wel continu geproduceerd worden, want we mogen nooit te weinig hebben.Omdat er veel stroom verloren gaat als energiecentrales alleen aan hun eigen klanten zouden leveren, hebben de leveranciers afspraken gemaakt. Een centrale van bedrijf A voorziet een hele stad van stroom, terwijl veel inwoners de rekening krijgen van bedrijf B, om-

dat zij voor deze leverancier gekozen hebben. In een andere stad werkt het hetzelfde, alleen zorgt bedrijf B voor de stroom. Er zijn zelfs leveranciers die zelf geen energiecentrales hebben.Die kopen het aantal KwH dat zij aan u verkopen weer van het bedrijf met een energiecentrale.

Transport

Het transport van stroom via het elektriciteitsnet naar uw huis wordt geregeld door een ander bedrijf dan die waar u uw stroom afneemt. Transport en stroom zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden,

maar niet in handen van hetzelfde bedrijf. Jurjus: “Dit is speciaal gedaan om belangenverstrengeling, en dus problemen met de elektriciteitsvoorziening, te voorkomen. Overigens heeft u wel een vrije keus in uw leverancier van stroom, maar niet in de transporteur. Juist daarom worden deze bedrijven goed in de gaten gehouden, om te voorkomen dat zij extreem hoge prijzen gaan doorberekenen.” KIM HAANAPPEL

■ Hoe komt de prijs van energie tot stand? “De prijs van stroom komt in de onderlinge concurrentie tussen energiebedrijven tot stand, waarbij de energieproducenten goed moeten opletten dat hun productiekosten niet te hoog uitvallen. Daarbij is belangrijk te weten dat voor het maken van stroom heel dure installaties nodig zijn.En de prijs van de brandstof voor die installaties alleen al zo’n 40 procent van de uiteindelijke stroomprijs uitmaakt.”

[email protected]

Gratis 250 tips om energie te besparen Minder energie gebruiken is misschien wel het belangrijkste wapen in de strijd tegen klimaatverandering. Iedereen kan een bijdrage leveren aan een meer duurzame wereld door bewuster met energie om te gaan. E.ON heeft de beste tips om slimmer met energie om te gaan, verzameld in het boekje ‘250 tips om energie te besparen’. Vraag de tips nu aan via www.eon.nl/bespaarboekje. U krijgt het dan zo snel mogelijk gratis thuisgestuurd.

www.eon.nl/bespaarboekje

■ Waarom gebruiken we nog fossiele brandstoffen voor onze energievoorziening als het zo slecht is voor het milieu? “Windenergie is twee tot drie keer duurder en zonne-energie is zelfs acht keer zo duur als de energie uit gascentrales. Het gaat energiebedrijven er niet alleen om energie zo schoon mogelijk te maken, maar ook om het betaalbaar te houden.”

E.ON is met 30 miljoen klanten het grootste energiebedrijf van Europa. We doen er veel aan om antwoorden te vinden op de vraag hoe we betaalbare energie kunnen opwekken en ons milieu zo min mogelijk belasten. We bouwen windparken op zee en werken mee aan zonnecentrales in de Sahara. Waar het kan gebruiken we biomassa en bij onze energiecentrales werken we aan afvang van CO2.

14 · december 2009

nieuws In vier stappen naar een bewuster energieverbruik

Isolatie De grootste stap naar energiebesparing begint bij uw huis. Controleer of uw dak, gevel, vloer en ramen goed geïsoleerd zijn. Kijk ook eens of de leidingen die door uw huis lopen allemaal goed geïsoleerd zijn.Verwarmingsbuizen in kasten en andere ‘verborgen plekken’ geven vaak veel warmte af en zorgen voor overbodig energieverbruik.

Verwarming De tweede stap is uw verwarming. Heeft u al een energiebesparende Hr-ketel? Veel gemeenten geven subsidie voor het plaatsen van bijvoorbeeld zonnepanelen. Op deze manier zorgt u zelf voor uw energievoorziening. Een investering die zeker vruchten afwerpt. Informeer ernaar bij uw gemeente.

Efficiënte apparaten Heeft u uw wasdroger echt nodig? Is uw auto niet te groot? Gebruikt u al spaarlampen? Plaats een spaarknop op uw douchekop. En koop nieuwe elektrische apparaten met een A-label. Door bewust te kiezen voor energiezuinige producten kunt u veel besparen op uw energierekening.

Eigen gedrag Pak eens de fiets in plaats van de auto. Niet alleen goed voor uw gezondheid, maar ook voor het milieu. Zet de verwarming een standje lager en doe een warme trui aan. Let er ook op dat u uw elektronische apparaten niet op de stand-by stand laat staan, maar zet alles uit. En laat geen lichten branden in kamers waar niemand is. Door kleine aanpassingen bespaart u al snel veel energie. Bron: Milieucentraal

Energiebesparing: goed voor het milieu én uw portemonnee ■■Vraag: Ik heb groene stroom. Hoef ik dan niet meer te letten op mijn energieverbruik? ■■Antwoord: Zeker wel. Groene stroom is beter voor het milieu, maar moet natuurlijk nog steeds gemaakt en betaald worden. Besparen is altijd eerste keus. De opwarming van de aarde, afbrokkelende ijsschotsen op de Zuidpool, natuurrampen: sinds Al Gore zijn ‘Inconvenient Truth’ aan de wereld heeft laten zien is de opwarming van de aarde een hot item geworden. Maar in hoeverre kunnen wij écht een bijdrage leveren aan het terugdringen of verminderen van de opwarming van de aarde? “Vrij eenvoudig”, vindt Vera Dalm, directeur van Milieu Centraal. “Door een aantal kleine aanpassingen in ons dagelijks energieverbruik draagt u al een steentje bij. Energie uit fossiele brandstoffen,zoals aardgas,olie en kolen,zorgen voor een hoge uitstoot van CO2. Dit is het bekendste broeikasgas en de grootste boosdoener als het gaat om de opwarming van de aarde en de verandering van het klimaat. Tegenwoordig gebruiken veel huishoudens groene stroom. Een grote verbetering, omdat deze energie wordt opgewekt uit wind-,zon- of waterenergie.Geen fossiele brandstoffen meer dus, maar dat betekent nog niet dat we nu onverminderd stroom kunnen gebruiken.Iedere vorm van energie heeft effect op het milieu en daarom is het, ook als we groene stroom gebruiken, belangrijk om goed te letten op het eigen verbruik.”

Besparen

Maar waar begin ik als ik wil besparen? Spaarlampen aanschaffen? Dalm: “Spaarlampen zijn inderdaad een goed begin. Spaarlampen zijn

besparing

€ 435

Isoleren schuin dak, verwarmde zolder

per jaar

eenmalige investering: € 4.200 subsidie/korting: € 510

besparing

Combi-ketel met Hoog Rendement *

€ 250 per jaar

eenmalige investering: € 2.200-3.500 subsidie/korting: -

besparing

Isoleren spouwmuur rijtjeswoning

€ 220 per jaar

eenmalige investering: € 640 subsidie/korting: max. € 80

besparing

Vervanging enkel glas door HR++ glas

€ 250 per jaar

eenmalige investering: € 4.100 subsidie/korting: € 700

besparing

Isoleren vloer van begane grond

€ 120 per jaar

eenmalige investering: € 1.500 subsidie/korting: max. € 180

*) Bij vervanging van de gewone combi-ketel door een HR combi-ketel.



bron: www.milieucentraal.nl

er nu in verschillende kleuren en er is qua licht geen verschil meer met de gloeilamp. Maar het verschil qua energieverbruik is wél aanzienlijk en

hoeveel kunnen we Besparen? ■■Een auto met energielabel B in plaats van C of D levert een besparing op van 2.830 miljoen kilogram CO2. ■■ Alle gloeilampen vervangen door spaarlampen: 1.660 miljoen kilogram. ■■ Een zuinige koelkast en diepvriezer levert een besparing op van 1.805 miljoen kilogram. ■■ 1.495 miljoen kilogram besparen we als we al onze ruiten voorzien van dubbel glas. ■■ Gevelisolatie bespaart 1.340 miljoen kilogram. ■■ Dakisolatie nog eens 925 miljoen kilogram. ■■ Een Hoog Rendementsketel

GreenFocus bespaart meer dan energie Wij leveren duurzaam energieadvies en concrete oplossingen voor o.a. het midden- en kleinbedrijf, (semi) overheid, onderwijs, gezondheidszorg, VvE’s én particulieren. Bewezen oplossingen die voldoen aan de criteria duurzaamheid en beheersbaarheid op het gebied van windenergie, zonne-energie, lucht- en aardwarmte, energiezuinige verlichting en energiebeheer. Ga vandaag nog naar www.GreenFocus.nl of bel 020 - 44 81 400 en ontdek hoe ook u meer dan energie bespaart!

dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor uw eigen portemonnee. Wij hebben berekend dat het gebruik van spaarlampen in huis ten

(HR-ketel): 625 miljoen kilogram. ■■ 605 miljoen kilogram besparen we met vloerisolatie. ■■ Een zuinige wasdroger (of geen wasdroger) bespaart 433 miljoen kilogram CO2-uitstoot. ■■ Een zuinige vaatwasser 190 kilogram. ■■ En als iedereen een zuinige wasmachine zou aanschaffen komt er 180 miljoen kilogram minder CO2 vrij. ■■ Dit betekent dat wij met z’n allen jaarlijks ruim twaalf miljard kilogram CO2uitstoot kunnen verminderen! Dat is dus een besparing van ruim 20 procent.

opzichte van gloeilampen een besparing van 75 euro per jaar oplevert.” “Maar er is meer dan alleen de spaarlamp. Start met de isolatie van uw woning. Heeft u dubbele beglazing? Zijn het dak, de vloer en de gevel goed geïsoleerd? Hoe beter de isolatie, hoe minder u hoeft te stoken om uw huis warm te houden. Uw eigen energiegedrag is ook belangrijk: zet de verwarming een graadje lager, was op lage temperaturen, laat geen lichten branden in ruimtes waar niemand is en laat geen apparaten op de stand-by stand staan. Ook apparaten op stand-by verbruiken stroom,ruim 10 procent van uw verbruik. Jammer toch? Reken maar uit hoeveel energie, en dus geld, u weggooit als de televisie de hele nacht op stand-by staat. Het zijn kleine aanpassingen, maar het effect is groot.”

Indirecte energie

Uw stroomverbruik noemen we directe energie. Er bestaat ook indirecte energie waar u op kunt bezuinigen. Dat is bijvoorbeeld energie voor het produceren en transporteren van ons eten. Dalm: “Neem bijvoorbeeld de aardbeien die in november in de supermarkt liggen. Ze heten zomerkoninkjes... In november zijn ze gekweekt in een kas, waar veel energie bij verbruikt is. En dat geldt eigenlijk voor alle groenten die buiten het seizoen in de supermarkt te vinden zijn. Kies daarom altijd voor seizoensgroenten, vers van het land en gevoed door regen en zon. Daarmee bespaart u veel indirecte energie en bovendien zijn seizoensgroenten goedkoper. Kortom: als u geen energie bespaart doet u niet alleen het milieu, maar ook uzelf tekort!” kim haanappel [email protected]

DECEMBER 2009 · 15

3 TIP

NIEUWS

WEES INITIATIEFRIJK

Privéwindmolen Met een donQi kan iedereen in zijn eigen energievoorziening voorzien. STROOM

Voor jezelf beginnen met windenergie Uw eigen windmolen op het dak is mogelijk, maar dan moet er wel wind zijn.

ZEEKRACHT Beau van Ervens Dorens is ambassadeur van het windenergieproject Zeekracht. Beau: “We hebben maar 1600 windmolens nodig om heel Nederland van stroom te voorzien. Dit is de ideale energiebron voor de toekomst.”

Collectief energiegebruik: niet afwachten, maar aanpakken Niet afwachten tot de regering met een plan komt, maar in actie komen. Dit is de essentie van een toenemend aantal initiatieven om collectief duurzame energie te gebruiken. Zoals Zeekracht. ‘Zeekracht gaat windmolens bouwen. Doe mee.’ Dit is de wervende tekst die Zeekracht gebruikt om leden te werven en de boodschap is in een klap helder. Allereerst is dit project met de ambitie een windmolenpark in de Noordzee te realiseren, meteen gedefinieerd (er komen meer windmolens) en ten tweede is klip en klaar dat iedereen die achter dit idee staat, kan aanhaken (je bent voor tien euro per jaar lid van Zeekracht).Inmiddels Mirjam de Rijk Directeur van Zeekracht

telt Zeekracht negenduizend leden en nog dit jaar wordt een campagne gestart om nieuwe leden te werven. Het succes van een initiatief als Zeekracht (dat is opgezet door de Stichting Natuur en Milieu) is geheel te danken aan het weifelende beleid van de regering inzake een duurzame samenleving. Meer concreet: er wordt wel gezegd dat duurzaam opgewekte energie belangrijk is, maar de uitvoering gaat volgens een groeiende groep verontruste Nederlanders veel te langzaam. Dat is wat hen bindt, waarbij verder iedereen zijn eigen gevoel volgt, zo blijkt.

Meningen

Zeekracht heeft onlangs een onderzoek onder de leden gehouden omdat het wel eens wilde weten waarom mensen zijn aangehaakt. De meningen zijn divers. Een aantal is simpelweg gefascineerd door windenergie (’Ik ben fan van windmolens, als ik er eentje volop zie draaien, word ik heel blij’, luidt een reactie), een ander

deel is ‘helemaal klaar’ met de afhankelijkheid van de olie-industrie, een derde is verontrust over de klimaatverandering en zo heeft iedereen zijn eigen reden om aan te haken. Vraag is of Zeekracht beschouwd kan worden als een soort burgerlijke ongehoorzaamheid? Mirjam de Rijk, di-

FEITEN ■ De doelstelling van het kabinet is dat in 2020 zesduizend megawatt elektriciteit wordt opgewekt door duurzame energiebronnen. ■ Het kabinet heeft onlangs vergunning afgegeven voor de bouw van nieuwe windparken op zee. ■ Groene stroom heet al groene stroom als minimaal 51 procent wordt opgewekt uit natuurlijke bronnen. ■ Een dak dat niet geïsoleerd is, is de grootste energieverslinder in huis. Op plek 2 staat een oude verwarmingsketel en op plek 3 enkel glas.

recteur van Zeekracht, vindt dat een brug te ver. “Het is wel een burgeractie, waarmee mensen willen laten zien dat het hen allemaal veel te langzaam gaat. Het kabinet heeft wel een mooie doelstelling voor 2020, maar dat gaan we niet halen want het tempo is veel te laag.”

Doorbraak

Zeekracht heeft begin november een belangrijke mijlpaal bereikt. Toen besloot het kabinet ontwerpvergunningen af te geven voor de bouw van meer windmolens in de Noordzee, waaronder het park van Zeekracht. De Rijk zegt hierover: “Dat is de helft van de doorbraak.De andere helft hopen we april volgend jaar te bereiken, want als het goed is neemt de regering rond die tijd een beslissing over de financiering en subsidiëring van ons windmolenpark.” HANS PEIJS [email protected]

Sla de handen ineen en zet een energieproject op Duurzaam investeren kun je alleen doen, maar ook met een groep. In Nederland nemen steeds meer groepen particulieren en ondernemers het initiatief om samen een duurzaam energieproject op te zetten. Daarbij zijn verschillende mogelijkheden en er zijn eigenlijk geen grenzen. Een bekend fenomeen is dat een groep grootverbruikers (bijvoorbeeld op een bedrijventerrein) het

eigen energieverbruik inventariseert en daar vervolgens mee gaat ‘shoppen’ bij een aantal energieleveranciers. Een lage prijs is daarbij een voorwaarde, maar heel vaak is er de wens aan gekoppeld om duurzaam opgewekte energie (groene stroom, groene aardgas) af te nemen. Ook particulieren zijn steeds inventiever. Zoals Ronald Serné uit Groenlo, die zijn eigen zogenoemde nulwoning (er wordt geen energie van buitenaf betrokken) heeft ontwikkeld. Een ander voorbeeld is het initiatief Onze

Energie in Amsterdam-Noord. Marcel Gort en Marco Boone zijn hier onder de noemer Onze Energie gestart met een windmolenvereniging die als ambitie heeft 20 procent van de huishoudens in het stadsdeel boven het IJ te voorzien van groene stroom.

Leden

Iedereen kan voor een eenmalige inleg van vijftig euro lid worden en wordt daarmee aandeelhouder van zes of zeven windmolens die in deze contreien gebouwd gaan worden. De

plannen zijn inmiddels voorgelegd aan het stadsdeelbestuur. Dat heeft het initiatief zijn zegen meegegeven en nu kan plan B starten: het werven van leden. Omdat het waarschijnlijk een paar jaar gaat duren voordat de windmolens er staan, is het in de aanloop daarheen de bedoeling dat goedkope groene stroom wordt ingekocht die aan de leden wordt aangeboden.

Bij windenergie denkt menigeen aan de grote windmolens die her en der in Nederland staan verspreid. Maar er zijn allerlei ontwikkelingen gaande, zowel wat betreft megawindturbines als windmolens voor – laten we zeggen - privégebruik. Een joekel is de zogeheten Maglev-windmolen. Niet eens zozeer vanwege de omvang (deze windmolen die eruit ziet als een koeltoren neemt juist minder ruimte in beslag dan de in ons land bekende windmolens), maar de opbrengst aan energie is gigantisch.Een Maglev-windmolen levert 1 gigawatt stroom,iets minder dan een kolencentrale. De eerste Maglev wordt momenteel in China gebouwd. Het kan ook veel kleiner. PyroSolar Projects in Dodewaard experimenteert momenteel met een windmolen met een opbrengst van 2,5 kWh (deze is nog niet productierijp). De donQi Urban Windmill is de experimentele fase inmiddels voorbij. De kleine donQi is ontwikkeld in nauwe samenwerking met TU Delft en het Nationaal Lucht en Ruimtevaartlaboratorium en heeft als innovatie dat door een bijzondere manier van het ‘verwerken van de wind, de windsnelheid wordt aangewakkerd, waardoor het rendement tot een derde macht hoger wordt dan van een gewone windmolen met deze omvang.

Wind

Het grote voordeel van deze privéwindmolens is dat iedereen in z’n eigen energievoorziening kan voorzien. In principe dan,want voor een eengezinswoning temidden van andere (hoge) bebouwing is er te weinig wind om de turbine te laten draaien. De donQi moet dan hoog (rondom vrij op een paal van tenminste 3,5 meter) worden geplaatst en die ruimte is er niet overal.In een dicht bevolkt land als Nederland zijn tienduizenden woningen en kantoren waar een molen als de donQi niet gebruikt kan worden, maar er zijn er ook tienduizenden plekken waar dit moeiteloos wel mogelijk is. Op hoge gebouwen in de stad,industrieterreinen, op het platteland of op de eilanden bijvoorbeeld is over het algemeen wel genoeg wind. En over de grens zijn er landen genoeg waar de wind vrij spel heeft en waar de donQi (deze vergt een investering van 6500 euro) een succes kan worden.Wereldwijd zijn de mogelijkheden dus gigantisch. HANS PEIJS

HANS PEIJS [email protected]

[email protected]