De Vrijwilliger. Borne is een beetje vreemd. Elke dag zonder eten. Walhalla blijft aan je kleven. De sterren van Natuur & Milieu. Steunpunt Oldenzaal

De Vrijwilliger i n

O v e r i j s s e l

Borne is een beetje vreemd uiteindelijk gaat het om de uitvoering

Elke dag zonder eten de Voedselbank Zwolle helpt

Walhalla blijft aan je kleven jongerencentrum binnenstad Deventer

De sterren van Natuur & Milieu interview met groene vrijwilligers

Steunpunt Oldenzaal de vrijwilligerscentrale D e

V r i j w i l l i g e r

|

w i n t e r

2 0 1 1 / 1 2

Alweer het derde nummer van ‘De Vrijwilliger’. In het afgelopen jaar heeft Arcon – in samenspraak met de provincie Overijssel en de VOSVI – drie keer moeiteloos ‘De Vrijwilliger’ volgeschreven. Het maken van blad ging natuurlijk niet zonder moeite. Maar het vinden van onderwerpen of mensen was nooit een probleem want, in onze provincie zijn enorme aantallen vrijwilligers actief. In steden, dorpen en buurtschappen kwamen wij vrijwilligers tegen die geinspireerd bezig zijn. Actief in welzijn, zorg, cultuur, natuur en sport of in... wat u nog meer kunt verzinnen. Inspiratie is één ding, maar plezier is waarschijnlijk nog belangrijker. Van alle mensen die we zijn tegengekomen voor ‘De Vrijwilliger’ was er niet één op wie het woord ´plezier´ (in het vrijwilligerswerk) níet van toepassing was. Je kan spreken over nuttig en over zinvol, maar plezier staat altijd voorop. Eind december, begin januari is de tijd van goede voornemens. Mijn wens is: ik gun alle mensen die nu nog geen vrijwilligerswerk doen het plezier dat alle vrijwilligers nu al wel hebben. Plezier waar levensgeluk uit voortkomt. Ik wens u daarom een plezierig en vooral een gelukkig 2012. En als u zich in wilt zetten, voor iets of iemand, denk dan eens over een extra carrière. Als vrijwilliger! Hans 2vanDe Overbeeke, voorzitter Vrijwilliger | winter 2011/12Raad van Toezicht Arcon.

De Vrijwilliger Festival Alles Begint Vrijwillig 24 september bezochten duizenden bezoekers het festival Alles Begint Vrijwillig. Een reportage

Voedselbank Zwolle

Duizenden mensen in Nederland zitten zonder eten. De Voedselbanken zetten zich voor hen in

20

inhoud

10

Van Consumeren naar meedoen

overzichtskaart Overijssel Steenwijk

kop van Overijssel Salland Twente Vechtdal Beleidsinformatie nov.2010 nr.10299364

cultuurmakelaar Eléon de Haas over de stijlbreuk van de gemeente Olst-Wijhe in het beleid voor de ‘kleine’

Hardenberg

De MaS-markt Tieners leren een klein beetje verder te kijken dan hun neus kang is

Zwolle

Raalte

cultuur

Almelo

4

Deventer

Enschede

Walhalla blijft aan je kleven...

de winnaars van de Overijsselse Vrijwilligersrpijs over hun jongerenclub

Leger des Heils

luitenant Jeanette Remmers en nieuwkomer Gaya ter Heegde over de activiteiten van het Leger des Heils in Deventer

Natuur & Milieu Interview Johan Lensink Interview Henk Ruiter Interview Mirja Meijer Interview Corine Dornan Cees Zoon en Theo Douma Steunpunt Oldenzaal Brengt de crisis ons dichterbij elkaar

14 15 16 17 18 19 30 32

Borne is een beetje vreemd Frank Pierik en Henriëtte van den Kiekenboom over het vrijwilligerswerk in de gemeente Borne

8

26 en verder:

12

Hengelo

24

colofon

Redactie: Alie Zandstra, Rob de Jong, Marten Schulp en Anne ten Vergert Eindredactie: Frans van Ginkel Foto’s: Cees Elzenga Idee en samenstelling: Arcon | Azelosestraat 25 | 7622 NC Borne [email protected]

De Vrijwilliger | winter 2011/12

3

4


tekst Frans van Ginkel | foto’s Cees Elzenga

Cultuurmakelaar Eléon de Haas

Van consumeren naar meedoen Cultuur ligt onder vuur. Het kabinet heeft ingaande 2012 forse bezuinigingen aangekondigd. De sector bood stevig verzet, vooralsnog zonder veel succes. ‘Grote cultuur’ heeft het moeilijk en gaat in ieder geval hele andere tijden tegemoet.

Overijssel pleegt stijlbreuk als het over ‘kleine cultuur’ gaat want daar is juist meer aandacht voor en ook meer geld. Onder de werktitel ‘Overal!Overijssel’ wordt er in de periode 20092012 geïnvesteerd in amateurkunst, volkscultuur en cultuureducatie. Met Overal!Overijssel wil de provincie bereiken dat meer mensen actief aan de slag gaan met kunst en cultuur. Letterlijk staat in de nota het project dat ‘kunst en cultuur zowel in peuterspeelzalen als in verzorgingstehuizen aanwezig is. Wij stimuleren Overijsselaars van twee tot tachtig jaar om mee te doen aan cultuur!’ “Precies waar het om gaat”, zegt Eléon de Haas, cultuurmakelaar in de gemeenten Borne, Losser, Olst-Wijhe, Raalte, Rijssen-Holten en Twenterand. “Mensen consumeren cultuur, denk maar aan theaterbezoek. De bedoeling van Overal!Overijssel is dat mensen ook meedoen, dat ze participeren. Een mooi voorbeeld vind ik de voostelling ‘Hertha Aussen: Omdat ze een Joods meisje was’ in Wijhe. In 2012 is er daar op initiatief van het Verenigd Comité Wijhe een voorstelling over een meisje dat in de Tweede Wereldoorlog met haar vader en moeder en zus in Wijhe woonde. Ze werd gedeporteerd naar Westerbork en is later omgekomen in Ausschwitz. Op basis van een briefwisseling met haar vriendin Netty en het boekje over Hertha van Jan Veerman is er nu een voorstelling gemaakt. Dat is enorm gaan leven. Mensen in Wijhe lopen er echt warm voor en staan bijna in de rij om mee te doen, op wat voor manier dan ook. Het gaat van meespelen in het stuk zelf, tot aan de plaatselijke smid die enthousiast meebouwt aan de decors. ‘Hertha’ is echt een pareltje aan het worden, levende cultuurhistorie.” De Haas geeft handen en voeten aan het provinciale en gemeentelijke beleid. “Het is een extra impuls,’ zegt hij, ‘er is nu voldoende geld om écht iets van de grond te krijgen. Wat eerst niet kon, kan

nu – tijdelijk – wel. Ik ondersteun, geef advies, zorg dat er nieuwe verbindingen ontstaan en streef naar meer professionaliteit. De amateurkunst kon rekenen op vaste subsidies maar dat verschuift . Het wordt projectmatiger en daar hoort een hele andere houding bij. Diverse besturen van muziekverenigingen waren in het verleden soms vooral bezig met het klaar zetten van de stoelen voor de repetities. Ik leer ze nu dat ze een stip op de horizon moeten zetten en daarnaartoe moeten werken. Om in deze tijd te kunnen besturen is visie en kennis nodig, cultureel ondernemerschap. In overleg met Kunst & Cultuur Overijssel is daarvoor een cursus voor ontwikkeld en er is ook een cursus fondsenwerving in samenwerking met het ROC van Twente. Besturen is een ander kunstje geworden en ik zorg ervoor dat besturen dat kunstje leren.” “Verenigingen, laten we maar bij de muziek blijven, moeten ook afleren om kinderen direct in te lijven. Geef een kind de kans om kennis te maken, om enthousiast te worden, te laten wennen. Als ze het leuk vinden, blijven ze . Het gaat om een andere houding.” Eléon de Haas zet ook in op het keren van de vergrijzing. Wil de sector overleven, dan moeten er nieuwe doelgroepen worden aangesproken. “Jongeren zijn behoorlijk actief in de cultuursector, ze zetten zich bijvoorbeeld in voor popmuziek maar met een oudheidkundige vereniging hebben ze niet veel. Terwijl als je meer inspeelt op hóe jongeren zaken beleven, de interesse er wel is. Ian Vriezenveen leidt het Historisch Museum jongeren uit het middelbaar onderwijs op tot gids en die gaan dan als gids op pad met kinderen uit het basisonderwijs. Jongeren vinden dat leuk en dus is het een succes.” “Ik leer verenigingen ook waar ze geld kunnen vinden. Bij fondsen bijvoorbeeld. Dat is nou niet het leukste werk maar fondsen zijn ervoor dus daar moet je in deze tijd gebruik van maken. En je kan ook niet blijven aankloppen bij de lokale gemeente en de ondernemers in je dorp. Je kan ook een beroep doen op particulieren. Er zijn genoeg mensen die de lokale cultuur zo belangrijk vinden dat ze bereid zijn om daar geld in te steken.”


5

Ontbaatzuchtige helpers Ze zijn er nog, mensen die ontbaatzuchtig helpen. Uit roeping of gewoon, omdat ze vinden dat ze moeten helpen. Een tweeluik over de maaltijdclub van het Leger des Heils in Deventer en de Voedselbank in Zwolle.

Leger des Heils | Deventer Interview met luitenant Jeanette Remmers en student Gaya ter Heegde, vrijwilligers van het Leger des Heils over de activiteiten van het Leger in Deventer. > pagina 8

6


Voedselbank | Zwolle Mensen zonder eten in Nederland. Het is bijna niet meer voor te stellen. Toch moeten duizenden mensen het zonder een dagelijkse maaltijd doen. De Voedselbank helpt. > pagina 10


7

tekst Martijn Reinink | foto’s Cees Elzenga

Leger des Heils

“ik zie ze weggaan met een glimlach, daar doe ik het voor”

De gasten druppelen binnen. Terwijl de aroma’s uit de keuken veel goeds beloven, schuiven zij zonder uitzondering - aan bij luitenant Jeannette Remmers. De korpsofficier vertelt over het Leger des Heils, de keuze die haar leven veranderde en het doel van avonden als deze. Ook stelt ze de jongste vrijwilliger van het korps voor. Gaya ter Heegde, een meisje van zeventien. “Het gaat mij om het helpen van mensen.” Ze wist dat alles zou veranderen. Dat haar thuis Leeuwarden zou kunnen worden, maar net zo goed Maastricht. “Het Leger bepaalt waar je terecht komt. Dat betekent: alles opgeven wat je hebt opgebouwd in je leven.” En dat is wat kinderverpleegkundige Jeannette Remmers deed.

8


Huis en haard liet ze achter. Na twee studiejaren in Engeland werd ze korpsofficier van het Leger des Heils in Deventer. “Ik heb die keuze gemaakt en als je je daaraan overgeeft, voelt dat goed. Het is een roeping.” Inmiddels woont en werkt Jeannette anderhalf jaar in Deventer. Ze preekt elke zondagochtend tijdens de kerkdienst. Daarnaast houdt ze zich bezig met alle activiteiten die het Leger des Heils organiseert. Kindermiddagen, de Creaclub, Seniorenontmoetingen, Zingen met je Kind en vandaag: de Maaltijdclub. “Het geloof is de basis. Vanuit die overtuiging is iedereen welkom. Ook zij die niet geloven. Wij willen er zijn voor elkaar. Mensen helpen.”

Dat is het ook het doel van de Maaltijdclub. Jeannette: “Mensen die normaal alleen zijn, komen hier gezellig samen te eten. Het sociale aspect is het belangrijkst.” Gemiddeld bezoeken zo’n 25 mensen de Maaltijdclub, die eens in de maand wordt gehouden. De kosten voor het driegangenmenu bedragen vijf euro. Dan stelt Jeannette de jongste vrijwilliger van het korps voor: Gaya ter Heegde (17). Ze zit op de Havo en is een buitenbeetje. Anders dan haar klasgenoten. Politiekbewust. Lid van de jongerenpartij van GroenLinks. “Maar eigenlijk ben ik radicaler”, zegt ze. “Mijn vader was een provo, een hippie. Hij gaf me altijd de ruimte en leerde me op te komen voor de zwakkeren in de samenleving. Vroeger werd ik gepest, daar trok ik me weinig van aan. Maar als ik nu iemand zie die gepest wordt, spring ik voor diegene in de bres.” Op school wordt Gaya hippie genoemd vanwege haar denkbeelden en kleding. Hier, vanavond kleedt ze zich naar eigen zeggen ‘normaler’. Gaya hekelt onze welvaartsmaatschappij, de overconsumptie. “Mijn klasgenoten hebben het over hun privéalcoholconsumptie in het weekend. Volgens mij zijn er wel belangrijkere dingen.”

Dansen is haar passie. Dansleraar, dat wil ze worden. Uiteindelijk. Al heeft ze ook nagedacht over een opleiding journalistiek. “Ik wil wat veranderen in de wereld. Iets goeds doen.” Dat is ook de reden dat ze nu een jaar actief is bij het Leger des Heils. Terwijl ze niet christelijk is. “Het gaat mij om het helpen van mensen. Ik kan er niet bij dat er net zo veel mensen met obesitas zijn als mensen in hongersnood.” Voordat luitenant Jeannette Remmers voorgaat in gebed, zingen de gasten voor Ellen, één van de vijf vrijwilligers die zich uitslooft in de keuken. Ze is jarig vandaag. Na ‘Lang zal ze leven’ en drie keer hoera, neemt een collega-kok het woord. “Ik heb thuis paprikasoep gemaakt, maar die is een beetje pittig uitgevallen. Dus daarom hebben we ook tomatensoep.” Van beide soepen eten de gasten smakelijk. Ze praten, lachen, genieten. Gaya: “Ik pik mensen eruit die verlegen zitten om een praatje. Vergis je niet: een sociaal isolement is net zo erg als iemand die in de bijstand zit. Als ik die mensen een beetje kan helpen en ze weg zie gaan met een glimlach; daar doe ik het voor.”


9

tekst Martijn Reinink | foto’s Cees Elzenga

Niemand is ergens te beroerd voor

de Voedselbank Zwolle helpt waar nodig

Een dag zonder eten. De meesten kunnen zich het niet eens voorstellen. Toch weten duizenden mensen in Nederland veel te goed hoe dat voelt. Hoe dat is: geen brood op de plank. De vrijwilligers van Voedselbank Zwolle zetten zich in voor hen. Eens in de twee weken delen zij voedselpakketten uit. “We zijn op de wereld om elkaar te helpen. Toch?” Laaddeur open. Heftruck naar binnen. De eerste voedselpakketten staan klaar. Vanaf negen uur vanochtend zijn zo’n vijftien van de in totaal dertig tot veertig vrijwilligers van Voedselbank Zwolle bezig het voedsel te verdelen over de kratten. Straks rijdt een busje met alle pakketten naar de

10


Voedselbank-locatie in het centrum. Daar worden ze - eens in de twee weken - om 14.30 uur uitgereikt. Nu is het nog even knallen. Flink doorwerken. Maar dat hoef je de mensen hier niet te vertellen. “We doen het met elkaar. Samen. Niemand is ergens te beroerd voor”, zegt Ad Marijs, secretaris van Voedselbank Zwolle. “De meesten werken hier al jaren.” Het is een hechte club vrijwilligers, een bont gezelschap ook. “Sommigen zijn gepensioneerd, anderen hebben het zelf niet zo breed, maar we hebben ook vrijwilligers die gewoon een volledige baan hebben.” Wat deze groep mensen bindt, is het gevoel iets te willen betekenen voor een ander. “Voor mij is het een

vorm van spiritualiteit: hoe vul je je leven in?” Marijs heeft daarin voor zichzelf de juiste balans weten te vinden. Hij werkt als docent Economie op Hogeschool Windesheim en zit nu vijf jaar in het bestuur van de Voedselbank. “Ik trek daar in principe één dag in de week voor uit. Soms is het iets minder, vaak wat meer. Zeker nu we op zoek zijn naar een ander onderkomen.” Dan trekt hij een plastic zakje open en ruikt of de rode kool nog goed is. “Wij krijgen voedsel van bedrijven dat anders weggegooid zou worden. Dertig procent van het geproduceerde voedsel in Nederland wordt vernietigd. Dat is van de gekke als je ziet hoeveel armoede er is. Ook hier. Tien procent van de Zwolse bevolking leeft onder de armoedegrens. Dat zijn 4.500 gezinnen.” Volgens Marijs kunnen veel van die gezinnen daar weinig aan doen. Hij hekelt de rol van banken die veel te gemakkelijk leningen verstrekken en noemt ook hoopoplopende ziektekosten en problemen op de arbeidsmarkt als oorzaken voor geldproblemen. “Stel, je hebt nog honderd euro

en je moet kiezen: gas, water en licht betalen of je kinderen te eten geven?” Een vraag waarop elke vader of moeder hetzelfde antwoord zal geven. Marijs: “Natuurlijk kies je voor je kinderen. Waardoor je nog verder in de schulden komt. En uiteindelijk een beroep op de Voedselbank moet doen.” Via hulpverleningsinstanties kunnen mensen zich aanmelden voor voedselpakketten. Een zestal vrijwilligers bepaalt vervolgens of je aan de criteria voldoet. “Daarnaast hebben we te maken met noodgevallen. Regelmatig krijg ik een telefoontje van de politie: ‘We zijn hier bij een moeder met twee kinderen, die al drie dagen geen eten hebben gehad’. Dan komen wij direct in actie.” Een tijdje geleden kwam er zelfs een moeder bij Marijs aan de deur. “Mijn huisadres staat op de website van de Voedselbank, vandaar. Die vrouw had de uitgifte van het voedsel gemist en voor het weekend geen eten meer in huis. Toen heb ik wat broden geregeld. Er stond ook nog wat jam en boter in de koelkast. Dat heb ik ook meegegeven. We zijn immers op de wereld om elkaar te helpen. Toch?”

“we doen het met elkaar, samen”


11


De MaS-markt Tieners leren om wat verder te kijken dan hun neus lang is

In Zwolle organiseert de Vrijwilligerscentrale ieder jaar een MaS-markt. Ieder jaar is de markt in een andere school. Partijen komen op de markt met elkaar in contact en kunnen meteen ook zaken doen. Organisaties die op de markt naar jonge vrijwilligers zoeken zijn onder andere: COS Overijssel, Landschap Overijssel, Bevrijdingsfestival Overijssel, Vrouwenplatform Carree, Kunst & Zo, Zwolse Atletische Club, Verrijzeniskerk en Philadelphia Zorg. De instelling Hermien Mulder werkt bij IJsselheem, een woonen zorginstelling voor ouderen met als werkgebied Zwolle en omgeving. IJsselheem biedt ouderen ondersteuning bij wonen, zorg en welzijn in en vanuit dertien verschillende locaties. Hermien vindt de MaS-markt een goede manier om met jongeren in contact te komen. “Ik sta hier omdat ik hoop dat jongeren in de toekomst kiezen voor een loopbaan in de verzorging. De MaS is een leuke manier om zelf te ervaren dat onze sector een leuke sector is. Er moet eigenlijk een beetje een vlammetje gaan branden voor onze branche. Concreet zoek ik nu jongeren die ouderen van ons gebouw Nieuwe Haven naar een 150 meter verderop gelegen kapel kunnen brengen en ook weer ophalen. We hebben nu al scholieren

12 1

D Dee Vr V Vrijwilliger rij ijwi w lllig iger er | w wi winter inte in ter 20 22011/12 011 11/1 / 2

die dat doen en onze bewoners vinden het erg leuk om contact met jongeren te hebben. Vooral met jongens, want onze sector is toch een beetje een vrouwenbolwerk. Jongeren die zich nu aanmelden, gaan zelfstandig aan het werk. Ze halen de ouderen op in hun appartement, brengen ze naar de kapel en halen ze later weer op. Ze leren eerst hoe je met een rolstoel werkt en de eerste twee keer zorgen wij voor begeleiding. Als ze zelfstandig aan de slag zijn, zorgen wij er natuurlijk wel voor dat er in het geval van calamiteiten direct ondersteuning beschikbaar is. De scholieren Shira van der Wouden (15) en Annelies van de Hout(15) zien in ieder geval de voordelen van de MaS-markt. “Je kunt hier kiezen,” zegt Shira “want veel instellingen zijn hier aanwezig dan hoef je niet overal te gaan kijken.” Over de MaS zelf zijn ze wat minder enthousiast. “We zijn hier”, zegt Annelies een beetje geërgerd “omdat het moet van school. Die stage kost heel veel tijd. Het is verplicht en dat is toch een drempel. Volgens mij moet ik 72 uur aan de slag.” “Ik 56 uur” zegt Shira. De dames zijn lang niet overal vooral voor te porren. “Ik ga echt niet alles doen, in sommige dingen heb ik gewoon geen trek” zegt Shira. Ze hebben wel al twee dingen op hun lijstje staan die ze wel leuk vin-

den. “Iets met kunst,” zegt Annelies, “wij zijn geïnteresseerd in creatieve dingen.” Ze denken wel dat de MaS later kan helpen bij het vinden van een baan. “Het staat goed op je cv”, denken ze. Op de markt is het ondertussen druk. Erg druk. Scholieren trekken er als een soort wolk overheen. Een uur lang is het onrustig en dan is het plotseling klaar. De School Liesbeth Rischen werkt op ‘het Thorbecke’ in Zwolle (Thorbecke Scholengemeenschap). Ze geeft er les en ze is MaS-coördinator. “Met de MaS zijn we in 2004/2005 begonnen. Nu is het verplicht, maar wij zijn er vanuit een soort idealisme mee begonnen, samen met de Vrijwilligerscentrale hier in Zwolle. We wilden leerlingen laten zien dat een groot deel van de maatschappij op vrijwilligers draait, laten ervaren hoe het voelt om belangeloos aan de slag te zijn en te laten voelen hoe het is om daar waardering voor te krijgen. Ook belangrijk is dat ze uit hun vertrouwde wereldje komen, dat ze grenzen verleggen. De meeste leerlingen zijn enthousiast, de verhalen die ik hoor – maar die ze ook aan elkaar vertellen – zijn positief. Jongeren van nu denken ook aan hun cv, in mijn tijd wist je niet eens wat een cv was maar jongeren van nu denken daar nu over na. Ze vinden dat een goede MaS goed op hun cv staat. Ik probeer hen mee te geven dat ze een stage kiezen die zij leuk vinden, het moet bij je passen. Misschien is dat ook wel de belangrijkste boodschap: maak er iets leuks van!” De Vrijwilligerscentrale De Vrijwilligerscentrale Zwolle (VCZ) is de organisator van de MaS-markt. Marlies van Beek van de VCZ zegt dat de markt jaarlijks wordt georganiseerd. “Dat doen we niet automatisch, we kijken ieder jaar of de markt nog relevant is, of de scholen er behoefte aan hebben. De vraag van de scholen is voor ons leidend.” Het doel van de Zwolse MaS-markt is even simpel als doeltreffend: het

laten ontstaan van contact tussen vraag en aanbod. Marlies: “De grote aanbieders staan op de markt, het zijn allemaal organisaties die behoorlijke aantallen kunnen plaatsen. Leerlingen leggen hier vaak de eerste contacten, zeg maar dat de kennismaking op de markt plaatsvindt. Meestal wordt er meteen een vervolgafspraak gemaakt en alvast gekeken op welke momenten de leerling beschikbaar is voor de MaS. Of ik de MaS nuttig vind? Tieners leren om wat verder te kijken dan hun neus lang is. Het is ook een manier om kennis te maken met een vak wat je wel wat lijkt. Het is ook een goede kennismaking met het vrijwilligerswerk. Je ziet ook dat jongeren betrokken blijven bij hun stageadres. Organisaties moeten nog wel leren om jongeren voor een vervolg te vragen, los van de MaS. Sommige instellingen doen dat wel maar het gebeurt nog veel te weinig. Daar is nog een hoop winst te behalen.”

Wat is een Maatschappelijke Stage? Een maatschappelijke stage (MaS) is een stage voor scholieren uit het voortgezet onderwijs. Door het doen van onbetaald vrijwilligerswerk maken zij kennis met het dragen van verantwoordelijkheid voor wat er in de maatschappij vrijwillig moet gebeuren. De gewone stages vanuit het onderwijs zijn er voor beroepsmatige vorming, de maatschappelijke stages richt zich op de vorming van het karakter van de leerling. Zo kunnen tieners zien dat het heel normaal en ook leuk is om als vrijwilliger actief te zijn. De maatschappelijke stage is sinds dit jaar verplicht. Zonder stageaantekening geen diploma! Dat staat wel een beetje op gespannen voet met het woord ‘vrijwilligerswerk’. Er zijn meestal vier partijen betrokken bij de uitvoering van de MaS: scholieren, scholen, instellingen en organisaties en in veel plaatsen het vrijwilligerssteunpunt of de vrijwilligerscentrale.

De V Vrijwilliger rijw ri j illige g r | wi w winter int nter ter 22011/12 011/ 01 1//12 2

13 3


Natuur en Milieu Overijssel Vrijlligers die veel voor het groen betekenen Heeft u ze al gezien, de honderden gouden sterren in de kerstboom van Zwolle? Ze staan symbool voor duizenden groene vrijwilligers in Overijssel die voor hun inzet een sterrenstatus verdienen. Op maandagmiddag 12 december waagde Commissaris van de Koningin, mevrouw A.th.B. Bijleveld- Schouten, zich in een hoogwerker om de eerste ster in de kerstboom te hangen. Drie vrijwilligers kregen daarna de kans tijdens een borrel uitleg te geven over hun passie voor natuur en milieu. Natuur en Milieu Overijssel geeft u een kijkje achter de schermen van groen vrijwilligerswerk. Bescheidenheid alom, toen wij vijf van onze groene vrijwilligers vroegen mee te doen aan een reportage over hun groene vrijwilligerswerk. ‘Mijn vrijwilligerswerk in een tijdschrift? Maar waarom dan, ik hoef geen pluim voor wat ik al jaren gewoon doe’. ‘Maar als ik daarmee de natuur help en anderen aanspoor mee te doen, dan is het goed’. Samen met de fotograaf legde Natuur en Milieu Overijssel de groene vrijwilligers in woord en beeld vast. Op deze ‘groene bladzijden’ leest u hun persoonlijke verhalen. Interessant om te zien hoe divers groen vrijwilligerswerk is.

14 1

D Dee Vr V Vrij Vrijwilliger rij ijwi jwill wiill lliig igeerr | w ige winter i teer 20 in 22011/12 2011 011 1 /1 /12

In heel Overijssel zetten groene vrijwilligers zich in voor de natuur, het milieu en het landschap. Natuurbeschermers, jeugdbegeleiders, excursieleiders, onderzoekers, natuurbeheerders, bestuurdersleden, maar ook een natuurfotograaf en tekstschrijvers. Zelfs, volgens de laatste trend, freelance vrijwilligers. Bij Natuur en Milieu Overijssel kijken wij met veel trots terug op 2011, een jaar waarin we met hulp van onze vrijwilligers veel voor het groen konden betekenen. Lees er meer over op onze website: www.natuurenmilieuoverijssel.nl. Wij bedanken alle groene vrijwilligers voor hun fantastische inzet. Want hoewel veel vrijwilligers hun werk heel gewoon vinden is hun enthousiasme van wezenlijk belang voor onze groene leefomgeving. Natuur en Milieu Overijssel wenst iedereen een groen, duurzaam en gezond 2012. Het aansluiten bij een groene vrijwilligersgroep is een prachtig voornemen voor het nieuwe jaar. Samen steken we de handen uit de mouwen voor een mooi en duurzaam Overijssel. Godelieve Wijffels directeur Natuur en Milieu Overijssel

Johan Lensink

Een dijk aan kennis en ervaring

Waarom ben jij groen vrijwilliger? Ik was eerst van plan om de politiek in te gaan, maar ik merkte al snel dat het niet bij mij paste. Verder zoekend kwam ik drie jaar geleden bij de Natuur- & Milieuraad Hengelo terecht. Zij hadden een vacature voor voorzitter en omdat ik van nature graag de leiding neem was dat een kolfje naar mijn hand. In deze organisatie kan ik bovendien mijn kennis en ervaring op een zinvolle manier inzetten.

Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligerscarrière? Het grootste succes van de Natuur en Milieuraad is zonder meer het stoppen van de chloortransporten door Hengelo. In een hoorzitting in de Tweede Kamer hebben wij uiteengezet welke onverantwoorde gevaren de chloortransporten opleveren. Onze argumenten hebben er uiteindelijk toe geleid dat productie en verwerking zijn verplaatst naar Delfzijl.

Wat doe je precies als groen vrijwilliger? Ik ben voorzitter van de Natuur- & Milieuraad Hengelo. Samen met de andere bestuursleden H He Hen e probeer ik een veranderingsproces te bewerkpr p ro stellingen van bezwaar maken naar pro-actieve sst te advisering en meedenken. De gemeente kan ad a dv namelijk geweldig profiteren van de kennis en n na am van onze vrijwilligers. Juist ook van onze kkunde ku un oudere vrijwilligers, die vaak een dijk aan kennis o ou ud en e n ervaring hebben.

Wat is jouw groene wens voor 2012? Ik maak me wel zorgen over de toekomst. De leeftijd bij de Natuur- & Milieuraad Hengelo ligt behoorlijk hoog. We hebben nieuwe actieve mensen nodig die het stokje langzaam maar zeker van de oudere garde gaat overnemen. Om onze club aantrekkelijker te maken gaan we volgend jaar themamiddagen organiseren die een jonger publiek aanspreken.

De V Vrijwilliger riijw jwilli lige g r | wi ge wint winter ntter nte er 22011/12 0 1//1 01 12 2

15 15

Henk Ruiter Natuurbeheerder Varsenerveld/Ommen, bestuurslid Natuur en Milieu de Vechtstreek, de tweede mooiste plek van Nederland Waarom ben jij groen vrijwilliger? Als kind was ik al lid van de jeugdbond voor natuurstudie en mijn vader was biolologieleraar. Het begon te kriebelen toen ik zag dat het Varsenerveld, het gebied dat ik als kind zo goed kende, enorm verruigd was. Dat vond ik jammer en besloot daar samen met een groep van ruim dertig vrijwilligers wat aan te doen. Wat doe je precies als groen vrijwilliger? In het Varsenerveld zijn wij druk bezig het gebied meer te verschralen. Het belangrijkste hiervoor is maaien en het maaisel afvoeren. Zodat (bijna) verdwenen plantensoorten weer terug kunnen keren. Een mooi voorbeeld is dat het knalroze heidekartelblad nu weer welig bloeit. Dat was vijftien jaar geleden wel anders, toen was het echt een speurtocht naar dat plantje tussen het hoge gras.

16 1


Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligerscarrière? Dat was voor mij de volslagen onverwachte ontdekking van de welriekende nachtorchis, een prachtige orchidee in het Varsenerveld. Een heel bijzondere terugkeer. Ook een hoogtepunt is dat wij hebben meegedaan aan een televisieverkiezing van de NCRV voor de mooiste plek in Nederland. Daarbij zijn we tweede geworden. Wat is jouw groene wens voor 2012? Als je om je heen ziet dat de natuur minder wordt probeer dan een positieve bijdrage te leveren door ergens een stukje natuur te adopteren en er goed voor te zorgen. Mijn wens is dat in 2012 meer mensen dat zullen gaan doen.

Mirja Meijer Jeugdbegeleider IVN Hardenberg Waarom ben jij groen vrijwilliger? Ik ben al vanaf mijn zesde bij het IVN betrokken en zolang ik mij herinner gek van de natuur. Toen ik wat ouder werd, wilde ik graag wat voor de jeugd terug doen. Zo is het na mijn afstuderen eigenlijk begonnen. Ik ben een absolute natuurfanaat.

Wat is voor jou een hoogtepunt ntt uit n uitit je je vrijwilligersvvrrijwi willlllig iger e sscarrière? Nou, we waren een keer met de de jeugd je eug ugd aan het knutselen. Het was een prachtige dag dus zijn we met z’n allen naar buiten gegaan om vlinders te kijken. Dat was heel bijzonder, de kinderen waren dolenthousiast en deden zelf ook heel actief mee.

‘kennis moet

Wat doe je precies als groen vrijwilliger? Momenteel houd ik mij bezig met het begeleiden van jeugd. We hebben het programma voor 2012 net geschreven en ook doe ik samen met ‘De Koppel’ activiteiten. Dat zijn met name binnenactiviteiten met de natuur als thema. Voor 2012 wil ik weer meer activiteiten buiten gaan doen. Samen met de jeugd de natuur onderzoeken en spelenderwijs kinderen enthousiast maken voor de natuur. Voor IVN Hardenberg wil ik mij ook meer bezig gaan houden met sociale media om jeugd bij natuur te betrekken.

Wat is jouw groene wens voor 2012? Mijn wens is eigenlijk dat ik nog meer buitenactiviteiten voor kinderen kan gaan organiseren en ook anderen enthousiast kan maken om mij daarbij te helpen. Om een actieve jeugdvereniging voor buiten op te zetten met veel avontuurlijke plannen en activiteiten.

je doorgeven’

De V Vrijwilliger riijw jwilli lige g r | wi ge wint winter ntter nte er 22011/12 0 1//1 01 12 2

17 17

Corine Dornan Freelance vrijwilliger Natuur en Milieu Overijssel Waarom ben jij groen vrijwilliger? Als kind al ging ik altijd graag met mijn vader naar het bos, waardoor de natuur altijd dichtbij mij stond. En nog steeds staat, want ik voel mij enorm verbonden met de natuur. We zijn nu ook bezig met de bouw van een volledig duurzaam huis, waar we volgende maand in zullen trekken. Wat doe je precies als groen vrijwilliger? Bij Natuur en Milieu Overijssel laat ik mijn liefde voor de natuur zien door op actiebasis mee te doen. Dat vind ik hartstikke leuk, want je kunt aan verschillende activiteiten een steentje bijdragen. Ook zit ik in het bestuur van Stichting Duurzaam Heino, waar we in 2012 bezig gaan met een innovatief project over ecotuinen. Daarnaast ben ik bezig voor ‘Energiesprong’, om de overheid en burgers te begeleiden bij duurzaam bouwen. Bij al mijn activiteiten maak ik actief gebruik van sociale media om mensen met elkaar te verbinden en te blijven betrekken.

18 1


Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligerscarrière? Voor mij was het Vrijwilligersfestival een bijzondere dag waar ik veel mensen heb kunnen ontmoeten en spreken. Bij het project van de ecotuinen dat in 2012 van start gaat ligt echt mijn hart, dus als je het mij volgend jaar nogmaals zou vragen zou dat mijn hoogtepunt zijn. Wat is jouw groene wens voor 2012? Ik wens dat mensen zich meer bewust zijn van het gebruik van gas en olie. Dat raakt op en er zijn hele goede alternatieven mogelijk. We kunnen daar zelf initiatief in nemen en ik wens dat mensen dat zullen gaan doen.

Cees Zoon en Theo Douma Hoofdauteurs van de Zoogdierenatlas, actief bij de zoogdierenvereniging Waarom ben jij groen vrijwilliger? Cees Twintig jaar geleden ben ik aangestoken met het virus van muizen vangen. Ik kan mij goed verplaatsen in zoogdieren en dat is volgens mij toch wel een gave. Theo Als jongetje vroeger was ik altijd buiten. Ik was aan het vissen of eieren zoeken. En dat is eigenlijk altijd zo gebleven. Ik hou net als Cees van nachtwerk, ik ben echt een nachtmens en vleermuizen boeien mij enorm. Wat doe je precies als groen vrijwilliger? In de afgelopen jaren hebben Cees en Theo zich met name in het veld ingezet. Maar het laatste jaar zijn zij druk bezig geweest met de Zoogdieratlas waarin een mooi overzicht van ruim tien jaar zoogdierinventarisatie in boek is samengevat. Theo: ‘Wij vonden het een enorme uitdaging en echt leuk om te doen. We zijn trots op het eindresultaat’. Wat is voor jou een hoogtepunt uit je vrijwilligerscarrière?

Cees Dat zijn toch de periodes geweest waarin we muizen gingen vangen. Sloot in, sloot uit en dag en nacht keihard werken. Dat was altijd super. Theo Dat is het unieke moment geweest dat ik voor het eerst Franjestaarten ontdekte in Ommen. Natuurlijk ook het altijd weer speciale gevoel dat je in een doodstil gebied aankomt en dan je detector aanzet… en het zoemt en knettert van de geluiden. Wat is jouw groene wens voor 2012? Theo Ik wens dat mensen wat meer gaan genieten. Dat vind ik verschrikkelijk belangrijk. Dat kan in een prachtig natuurreservaat in de buurt zijn, maar ook van het egeltje dat bij jou door de tuin loopt. Dat mensen meer de lol inzien van natuur dicht bij hen in de buurt. Cees Ik wens dat mensen zelf initiatief blijven nemen zich actief in te zetten voor de natuur. Er niet vanuit gaan dat anderen het oppakken, maar zelf de handen uit de mouwen steken. De V Vrijwilliger riijw jwilli lige g r | wi ge wint winter ntter nte er 22011/12 0 1//1 01 12 2

19 19

20



FESTIVAL

ALLES BEGINT

VRIJWILLIG 24 september 2011

De zomer van 2011 was niet best. Van stabiel zomerweer is nauwelijks sprake geweest. Lage temperaturen en vooral veel regen, heel veel regen. Hopelijk wordt 2012 beter. Ik hoop op een hittegolfje van een week of drie, vier. De nazomer was wel goed: rustig en zonnig. Dat maakte het nog een beetje goed. Zaterdag 24 september was echt een prachtige dag. Zonnig en warm. Vier- tot vijfduizend mensen hebben op die dag genoten van het Festival Alles Begint Vrijwillig in park de Weezenlanden in Zwolle. Vrijwilligersorganisaties lieten vanuit themapaviljoens zien hoe leuk vrijwilligerswerk is. De boodschap was ‘vrijwilligerswerk is niet alleen leuk voor jezelf maar ook voor de samenleving’. Het Festival wilde werven en waarderen combineren. Er wordt immers altijd gezocht naar nieuwe vrijwilligers en de mensen die al actief zijn, moeten zich gewaardeerd voelen, want dan blijven ze actief. Het festival was een initiatief van de provincie Overijssel. Het was eigenlijk een cadeautje aan alle vrijwilligers in Overijssel. Verspreid over de paviljoens gaven de deelnemende organisaties een beeld van wat vrijwilligers doen en op welke plekken ze actief zijn. Elk paviljoen had een eigen thema. De thema’s waren: Jeugd, Sport, Natuur en Milieu, Zorg en Welzijn, Kunst en Cultuur, Media en Alles Begint Vrijwillig. Doorlopend waren er optredens van artiesten, workshops en sport- en spelactiviteiten. Op het Festival werden ook Overijsselse Vrijwilligersprijzen uitgereikt. Fotograaf Cees Elzenga – die ook bijna alle foto’s voor De Vrijwilliger maakt – was de hele dag in Zwolle aanwezig. Uit zijn foto’s blijkt hoe gezellig het daar was!


21

Mooi podium! En als er dan toch een festival is – en er staat een mooi podium – is dat natuurlijk de plek om de Overijsselse Vrijwilligersprijs (OVP) uit te reiken. Een prijs die eigenlijk prijzen zijn. Meervoud. Het was dit keer de twaalfde OVP. Voor de editie 2011 zijn meer dan 150 individuele vrijwilligers en organisaties voorgedragen. De winnaars Mariet Engbers uit Almelo en Jongerencentrum Walhalla uit Deventer kregen de prijs uit handen van Gedeputeerde Bert Boerman. Naast de officiële juryprijs kent de OVP ook publieksprijzen. Twintigduizend mensen in Overijssel hebben de moeite genomen om daar hun stem voor uit te brengen. De winnaars van de publieksprijs zijn Stichting 3 Kearls uit Borne en Aart Visscher uit Genemuiden. Silke van der Worp is de winnaar van de Stimuleringsprijs Jonge Vrijwilligers.

22



23

24



Borne is een beetje vreemd

Wij kunnen wel allerlei leuke ideeën hebben, maar uiteindelijk gaat het om de uitvoering In ‘De Vrijwilliger’ tot nu toe veel aandacht voor de praktijk van het vrijwilligerswerk. Het uitgangspunt van het blad is te laten zien dat heel veel mensen in Overijssel actief zijn in het vrijwilligerswerk en vooral dat ze daar plezier aan beleven. Het is misschien niet voor iedereen duidelijk dat er nog een hele wereld achter het feitelijke vrijwilligerswerk zit. Gemeentes, vrijwilligerscentrales en -steunpunten, vrijwilligerscoördinatoren, welzijnsstichtingen, provinciale en landelijke organisaties – en daar is vast nog veel meer aan toe te voegen – zorgen er samen voor dat de vrijwilliger zonder al te veel zorg over bijzaken aan de slag kan. In de gemeente Borne zorgen de gemeente en het Bureau Vrijwilligerswerk er voor dat het in het vrijwilligerswerk gaat zoals het moet gaan. Frank Pierik, ambtenaar in Borne, is tevreden over de vrijwilligerssector in z’n gemeente. “We maakten ons niet echt zorgen. Eigenlijk hadden wij de indruk dat het allemaal wel goed ging maar we wilden zeker weten dat de vrijwilligers zelf er niet anders over dachten. In het kader van het Europees jaar van het vrijwilligerswerk hebben we vooral geïnvesteerd in meer contact. Wij kunnen wel allerlei leuke ideeën hebben, maar uiteindelijk gaat het om de uitvoering. In panels hebben we met vrijwilligers gesproken en die gesprekken leveren bouwstenen voor beleid op. Wat we vooral geleerd hebben is dat het doelmatiger kan. Meerdere organisaties richten zich bijvoorbeeld op eenzaamheid bij mensen. Denk aan de Zonnebloem of het Rode Kruis, maar ook de wijkcomités. Die doen in de praktijk ongeveer hetzelfde. Onderling contact is dan een voorwaarde. Dat zorgt ervoor dat ze niet allemaal hetzelfde doen, ook nog een keer voor dezelfde mensen.”

Henriëtte van den Kieboom van het Bureau Vrijwilligerswerk: “Wat ik mooi vind, is dat we door het Europees Jaar 35 organisaties hebben leren kennen waar nog helemaal geen contact mee was. De inwoners van Borne zijn actief en je ziet dat het aantal initiatieven van burgers groeit. Misschien is dat wel tegen de trend in. Borne is wat dat betreft een beetje vreemd. Het Bureau wil mensen ondersteunen waar dat kan, maar dan moet je elkaar wel kennen. Die 35 organisaties vind ik een mooi resultaat. We hebben ook een beter beeld van welke cursussen voor vrijwilligers voor vrijwilligers belangrijk zijn. De gemeente heeft minder geld en dus moeten vrijwilligersorganisaties kijken waar ze geld vandaan kunnen halen. Wij hebben daar een cursus fondsenwerving voor ontwikkeld. Er zijn ook meer cursussen geweest. In een normaal jaar zijn er een stuk of drie, dit jaar waren er negen cursussen.” Frank en Henriëtte hebben het Europees Jaar ook gebruikt om te laten zien dat vrijwilligerswerk belangrijk is en op prijs gesteld wordt. Frank: “Mensen willen gewoon gewaardeerd worden. Om te laten zien hoe belangrijk de gemeente Borne en de gemeenschap Borne vrijwilligerswerk vinden, hebben we dit jaar zes evenementen georganiseerd. Dat liep van de carnavalsoptocht via een brunch naar een verkiezing. We hebben er echt veel werk van gemaakt, Henriëtte en ik hebben gezorgd voor een goed programma. Ons motto is ‘wat je geeft, krijg je terug’. Werven van nieuwe vrijwilligers was geen doel in ons Europees Jaar, maar we hebben laten zien dat vrijwilligerswerk leuk en nuttig is en dat is gevoeld en dat heeft een boel nieuwe vrijwilligers opgeleverd.” Henriëtte: “De gemeente en het Bureau Vrijwilligerswerk hebben prima samengewerkt. We zijn een beetje een tandem; je moet elkaar versterken, dan komt het goed.”

“Ons motto is

wat je geeft,

krijg je terug”


25


Winnaar Overijsselse Vrijwilligersprijs 2011

Walhalla blijft aan je kleven In n een klein straatje in de binnenstad van DevenDeven ter zijn de huizen tegen de voormalige stadsmuur gebouwd. Een groot pand dat ook tegen de stadsmuur ‘hangt’ en waarschijnlijk ooit een pakhuis was, is het onderkomen van jongerencentrum Walhalla. Een smalle deur met daarachter een portaaltje geven toegang tot een grote donkere ruimte met daarin een bar, een podium en een verzameling overjarige bankstellen. Gekleurde theaterverlichting en de onvermijdelijke spiegelbol zorgen voor sfeer. Er verandert kennelijk niet veel aan wat jongeren een prettige ruimte vinden . Walhalla onderscheidt zich op het eerste gezicht niet van andere jongerencentra in Nederland. Toch wonnen ze met hun aanpak dit jaar de Overijsselse Vrijwilligersprijs. Jasper Ligthart (24) is bestuurlid van Jongerenstichting Walhalla. Hij vindt het de grote kracht van Walhalla “dat het en voor en door jongeren is. En dat is geen holle kreet.” zegt hij met een grote grijns die direct wordt omgezet in een uiterst serieus gezicht, “Er is hier geen jongerenwerker, geen begeleider. We hebben een bestuur en daar zitten vooral de mensen in die hier al wat langer rondlopen, meestal oudere-jongeren. Maar iedereen die binnenkomt, krijgt de kans om wat te doen, om

26


zich te ontplooien. ontplooien Dat kan beginnen als barvrijwilliger maar jongeren krijgen ook de gelegenheid om een hele avond neer te zetten. Iets bedenken, dat aankleden en vervolgens uitvoeren. We willen jongeren een ervaring meegeven, iets wat bij ze blijft. Ik denkt dat dat onze kracht is; ook al ben je hier al weg, Walhalla blijft altijd een beetje aan je kleven.” Toine Fiselier (18) is hoofd pr en secretaris. “Mensen komen meestal hier in een vriendengroep voor het eerst binnen en als ze een paar keer geweest zijn, zijn er altijd een of twee bij die zich aanmelden als vrijwilliger. Het is vooral de sfeer die aantrekkelijk is. Ik geef een voorbeeldje: we sluiten om één uur ’s nachts en dan ruimen we op, we maken schoon en tellen de voorraad. Dat is vaak zo gezellig, daar wil je gewoon bij horen.” Walhalla organiseert cursussen, houdt trainingen en er zijn zelfs functioneringsgesprekken voor vrijwilligers. Jasper: “We zijn een platte organisatie, de lijnen zijn altijd kort en als mensen ergens mee zitten moet dat niet gaan zeuren, want dan ben je ze kwijt. We zorgen er ook voor dat vrijwilligers weten wat ze moeten doen. De instructie ‘Verantwoord Alcoholgebruik’ is bijvoorbeeld verplicht en we leren onze vrijwilligers ook hoe ze om


27

kunnen gaan met agressie, dat is een training de-escalerend optreden. Niet dat er vaak iets aan de hand is, dat niet, maar we willen wel, dat vrijwilligers weten wat ze moeten doen.” Toine zegt dat de bezoekers en de vrijwilligers een beetje uit de alternatieve hoek komen. Wat dat is? “Mensen die van een tolerante sfeer houden en een positieve houding hebben. We hebben ook oog voor mensen die misschien wat minder makkelijk mee kunnen komen, die krijgen hier de kans om zich te ontwikkelen. We zijn echt een centrum voor alle jongeren.’ Jasper gaat binnenkort stoppen. “Ja, ik wil me iets meer op m’n studie concentreren. Ik stop als bestuurslid maar ik blijf natuurlijk wel gewoon bezoeker”, zegt hij. Z’n gezicht lijkt uit te drukken dat hij zich geen leven kan voorstellen zonder Walhalla. “De bindende kracht is muziek, de meeste bezoekers houden van metal.” Hij specificeert: “Van hardcore-metal.” Voor wie zich daar niks bij kan voorstellen: gewoon even ‘hardcore metal’ intikken op YouTube. “Maar,” zegt Jasper “als een bezoeker iets anders wil, kan dat ook. Er was iemand die heeft iets met hardcore house gedaan en dat was veel leuker dan ik had gedacht.” Jasper trekt nu een gezicht dat uitdrukt dat hij nog verbaasd is dat een avond met house leuk kan zijn. Toine en Jasper zijn optimistisch over de toekomst van Walhalla. “We hebben een kleine subsidie van gemeente Deventer”, zegt Toine, “en we doen alles zelf. Daardoor zij de kosten laag. Als je een jongerenwerker hebt rondlopen, ben je daar al twintig- of dertigduizend aan kwijt. Jasper: “Als we open zijn, zijn er altijd dertig of veertig mensen en bij activiteiten zitten we vaak boven de honderd. Bij bijzondere activiteiten zijn dat er maximaal honderdvijftig, meer mogen er ook niet naar binnen.” De foto’s zijn gemaakt tijdens een Sanitarium, een feestje met een beetje een duistere sfeer. “Een beetje Gothic” zegt Jasper “Electro Gothic”. “Het is een beetje in de sfeer van ouderwets gekkenhuis” zegt Toine met een glimlach. Ook even intikken op YouTube. Jongeren houden nog wel van donker en van oude bankstellen. Alleen de muziek is anders.


Paul P Pa ull Wermers Wer erme mers rs is is all jaren jar aren en actief act ctie ieff betrokken ie be b etrrokken bij het het vrijwilvrijwil ligerswerk in Oldenzaal. Sinds 1996 coördineert hij de gang van zaken bij de Vrijwilligerscentrale in die plaats. De centrale is onderdeel van de Oldenzaalse welzijnsinstelling Impuls en is te vinden aan De Grevinckhof 50.

Paul heeft heefft ft de de wereld were we reld ld zien zie ien n veranderen. vera ve an nd deren “Met “Met de komst k msst van ko van internet is er veel minder aanloop. We hebben nog wel vacatures ‘hangen’ en daar wordt ook nog wel naar gekeken, maar het is wel veel minder geworden.

“Internet heeft er voor gezorgd dat de contacten rechtstreekser zijn. In het begin zaten we overal tussen. Dan zagen mensen een vacature en dan kwamen ze bij ons uit. We zorgden voor het contact tussen de nieuwe vrijwilliger en een organisatie.”

“Eigenlijk zien we nu hier vooral de mensen die nog niet precies weten wat ze willen. Die helpen we persoonlijk bij hun zoektocht. Op onze nieuwe site (www.vcoldenzaal. nl) zitten wij er helemaal niet meer tussen. De contacten tussen vrijwilligers en aanbieders van vrijwilligerswerk zijn rechtstreeks. Wat we wel in de gaten houden is, of er contact ontstaat en dat het tot resultaat leidt. Mensen die zich aanmelden, moeten er op kunnen rekenen dat ze benaderd worden.”

30 3

D Dee V Vr Vrijwilliger rijw wiill w llig iger ig er | w winter inte inte in terr 20 22011/12 011 11/1 /122 /1

STEUNPUNT

“Je moet ook niet overal tussen willen zitten. 95% van de mensen vindt zelf vrijwilligerswerk. Dat gaat behoorlijk automatisch. Als je kind gaat voetballen, ben je daar zo bij betrokken, dat je al gauw ‘iets’ voor de club gaat doen. Voor mensen met een beperking of mensen die al een tijdje niet meer werken, kan dat heel anders zijn, die hebben vaak een steuntje in de rug nodig. Vooral voor die groep is het belangrijk vrijwilligerswerk te vinden dat helemaal bij ze past. Dat ze op hun plaats komen.”

“Wat je ook ziet, is dat mensen vrijwilligerswerk moeten doen. Mensen van zestig jaar of ouder die niet meer werken, hebben soms geen sollicitatieplicht maar de uitkeringsinstantie eist wel dat ze vrijwilligerswerk doen. Bij de Wmo, de Wet maatschappelijke ondersteuning, zie je hetzelfde effect. Die wet eist, als het ware, dat mensen meer verantwoordelijk gaan dragen voor elkaar. Als je zorg nodig hebt, is het niet meer vanzelfsprekend dat er een professionele zorgverlener komt opdraven. Mensen moeten zelf zaken regelen in de buurt of in hun vriendenkring. Dat is heel ander vrijwilligerswerk dan bij de voetbalclub. Onze begeleiding is daar veel meer noodzakelijk.”

De Vrijwilligerscentrale Oldenzaal zorgt ook voor meer deskundigheid bij vrijwilligers en bij organisaties. Paul: “We hebben cursussen en workshops. Een workshop is één avond, een cursus is vier of vijf avonden. We leveren maatwerk. De scheidsrechterscursus zit niet in ons pakket. Dat soort zaken doen verenigingen zelf. Wij investeren vooral in communicatie: vergadertechniek, hoe ga je om met de pers, teksten maken voor de website, hoe ga je om met storend gedrag in groepen, kinder-EHBO. De belangstelling groeit. We hebben dit jaar zes cursussen en tien workshops.”

“Wat ik het leukste vind? Vrijwilligerswerk laat mensen groeien en dat is mooi om te zien. Als jij je aanmeldt om koffie te schenken in een verzorgingshuis, gaat het niet alleen om de koffie. Je bent uit huis, je komt in een nieuwe omgeving, je doet misschien zelfs wel vrienden op. Daar groei je van, maakt je rijker. De juiste persoon op de juiste plek, daar draait het om. Prachtig!”

OLDENZAAL

De V Vrijwilliger rijw ri jwillli jw l ge g r | wint wi winter int nter err 2 20 2011/12 011/ 011/ 1 12 1

3 31

Brengt de crisis...

...ons dichterbij elkaar? Dat het niet goed met

Europa gaat, is iedereen nu wel duidelijk. Hier in het noorden – ver weg van de landen waar ze het voedsel op smaak brengen met een extra teentje knoflook – hebben wij lang het idee kunnen koesteren dat de BV Nederland gevrijwaard zouden blijven van al te veel ellende. Inmiddels is ook dat een achterhaalde gedachte. Nederland gaat moeilijke en misschien wel barre tijden tegemoet. De overheid bezuinigt en de consument houdt de hand op de knip en daardoor gaat het nog slechter omdat er steeds minder geld wordt rondgepompt. Er is al gebleken dat welzijn en zorg in de huidige crisis in de vuurlinie liggen. Veel vrijwilligerswerk is gelieerd aan die sectoren. Minder geld, minder beroepskrachten, minder ondersteuning en daardoor meer initiatief bij de vrijwilliger? Of juist het omgekeerde… het zelfde rijtje maar als conclusie ‘en de vrijwilliger haakt ook af’. Vanuit deze laatste gedachte waarschuwde Eveline Tonkens, hoogleraar Actief Burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam, een tijdje geleden tegen overvraging en uitputting van de vrijwilliger. Door minder beroepskrachten en meer zaken die bij vrijwilligers geparkeerd worden, schieten vrijwilligers op termijn in de stress en haken af. Het laat zich moeilijk voorspellen hoe het uiteindelijk zal gaan. De grote vraag is misschien wel

32


‘brengt een crisis mensen dichter bij elkaar (we hebben het allemaal moeilijk) of kiezen we helemaal voor ons zelf (als ik het maar red). Wetenschappers en beleidsmakers denken dat burgers zelf steeds meer initiatieven zullen ontplooien, ze noemen dat de Civil Society. Het lijkt immers steeds minder logisch en vooral ook onbetaalbaar dat de overheid, voor wat dan ook, altijd de initiatiefnemer is. Ik ben nog al een lezer en verzamelaar van toevallige internetmeningen. En dan lees je mooie dingen. Tijdens een conferentie over zelfredzame buurten (lees vrijwilligerswerk) zegt ene Frequin (Willibrord?) “bewoners werken efficiënter en voordeliger dan de overheid en maatschappelijke instellingen”. Frequin zegt ook: “Ik hoop dat de professional niet bang is om de burger los te laten en de ruimte te geven”. Vrijwilligerswerk is dus goed en goedkoop en ambtenaren en beroepskrachten moeten ophouden met hen voor de voeten te lopen. Althans, dat vindt Frequin. Ik denk dat vrijwilligers en beroepskrachten elkaar aanvullen en dat de kracht van de vrijwilligerssector versterkt wordt door professionals die iets extra’s kunnen brengen. Minder geld voor de vrijwillige inzet kan een in jaren zorgvuldig opgebouwd evenwicht ernstig verstoren. En dan maar hopen dat de crisis ons dichterbij elkaar brengt want dan blijven we denken in oplossingen.

Frans van Ginkel

De Vrijwilliger. Borne is een beetje vreemd. Elke dag zonder eten. Walhalla blijft aan je kleven. De sterren van Natuur & Milieu. Steunpunt Oldenzaal

Recommend Documents