Elke dag blijft een gevecht

“Elke dag blijft een gevecht” lees het interview met sandra op pagina 6

Leger des HeiLs midden nederLand

JAARKRANT

VoorWoord ‘Het vermogen om interne en externe mogelijkheden aan te boren om met een probleem om te gaan en de draad weer op te pakken.’ Zo luidt een definitie van veerkracht. Als er iets van ons als organisatie wordt gevraagd met alle ontwikkelingen in de zorg, dan is het wel dat: Veerkracht. In deze Jaarkrant willen we u via verhalen iets laten zien van de veerkracht van ons als organisatie, maar vooral van de mensen die bij ons aanklopten om hulp. Zo vertelt Sandra over een leven van ernstige verslaving en prostitutie, maar die ze te boven is gekomen met hulp van werk en sport. Of lees het verhaal van de 19-jarige Dick die in een innovatief project in het studentencomplex De Sterren weer een stap dichterbij zijn doel zet: op zichzelf wonen. Alle verhalen in deze Jaarkrant draaien om onze speerpunten:

Zorg dichtbij: mensen het liefst in hun eigen huis op laagdrempelige wijze begeleiden Met elkaar: buurt en netwerk betrekken bij de zorg Aan de slag: werk en zinvolle vrijetijdsbesteding mogelijk maken Iedereen een kans: ook als je heel complexe problemen hebt, is er altijd een kans op herstel

Misschien vind ik de mooiste definitie van veerkracht nog wel deze: ‘het vermogen te herstellen’. Dat is waar wij ons voor inzetten: zodat mensen in de meest kwetsbare situaties en met de meest complexe problemen er weer bovenop komen. Ik hoop dat dit u bijblijft na het lezen van deze Jaarkrant. Ik dank onze collega-instellingen, opdrachtgevers, subsidieverleners, zorgkantoren en overheden voor het vertrouwen dat zij ook in 2014 in ons hadden.

Jan Jans Algemeen directeur Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg Midden Nederland

in deze Jaarkrant

3

Eerst dakloos, nu hulpverlener

4

Samenwerken met Buurtteams

6

Hoe Sandra door sport en werk haar verslaving overwon

7

Samenwerken in opvang nietrechthebbenden

Leger des Heils Midden Nederland in cijfers (bedragen x € 1.000)

2014

2013

2012

2011

2010

AWBZ Provincie Gemeenten Forensische zorg Overige opbrengsten Eigen bijdragen Bedrijfsopbrengsten totaal

24.571 7.895 1.690 616 341 768 35.881

23.669 7.057 1.681 474 379 731 33.991

24.650 6.497 1.915 382 375 654 34.473

22.267 7.195 1.950 322 385 673 32.792

21.698 7.097 2.160 266 179 627 32.027

Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Bedrijfslasten

24.865 2.063 8.082 35.010

24.075 1.900 7.837 33.812

24.450 2.053 7.836 34.339

23.649 2.055 7.058 32.762

23.682 1.905 7.272 32.859

- 686 185

- 721 - 542

- 821 - 687

- 988 - 958

- 1.003 - 1.835

232 417

756 214

536 - 151

1.008 50

1.689 - 146

Financiële baten en lasten Resultaat Bijdrage LdH-middelen Netto resultaat

Iedereen doet mee, want activering is onderdeel van het zorgtraject. Denk bijv. aan koken en/of sporten. 171 cliënten (10,9%) uit deze groep zijn aan het werk via ons 50|50 workcenter (o.a. catering, fietswerkplaats en houtbewerking)

Verzorging en Verpleging (23%) Jeugd (19%) Maatschappelijke Opvang / GGZ (58%)

In het teken van de transities Door nog beter aan te sluiten bij de veranderde zorgvraag, door kritisch kostenmanagement en door een omzettoename, wordt sinds jaren weer een bescheiden positief resultaat geboekt. De toename van de personele kosten komt volledig voor rekening van extern ingehuurde krachten die diverse projecten hebben ondersteund. Met name door een aantal niet werk-gerelateerde langdurige ziektegevallen steeg het ziekteverzuim van 3,45% naar 4,3%. De stijging in de overige kosten wordt met name veroorzaakt doordat

wegens nieuwbouw enkele tijdelijke accommodaties gehuurd dienden te worden. In het verslagjaar is gestart met een voor Midden Nederland nieuwe cliëntgroep, deelnemers met een verstandelijke beperking. In juli 2014 is de 24-uurs voorziening aan de Royaards van den Hamkade in Utrecht in gebruik genomen. Ook is in 2014 de eerste

Toelichting op de cijfers Leger des Heils Midden Nederland

paal geslagen voor een 24-uursvoorziening in Amersfoort. Daarnaast werden de plannen voor de nieuwbouw van de sterk verouderde voorziening aan de Oudwijkerveldstraat in Utrecht verder geconcretiseerd, waarmee het zorgaanbod in de toekomst nog beter aan zal sluiten bij de zorgvraag. De toename van de steeds complexere zorgvraag en de wijzigingen in verantwoording, vraagt in de praktijk om nogal wat systeemaanpassingen. Daarnaast hebben we in 2014 het roosterpakket XP Expert uitgerold. Door programmatisch en procesgewijs werken,

doen we er alles aan om – waar mogelijk – de regel- en registratiedruk te verlagen. In 2014 richtte het management zich vooral op het sturen op resultaat, terwijl de focus in de tweede helft van het jaar sterk lag op de voorbereidingen op de transities Jeugdzorg en AWBZ naar gemeenten. De nadere implementatie van genoemde transities zal in het eerste semester van 2015 verder gestalte moeten krijgen. Deze forse uitdaging gaan we samen met onze medewerkers met vertrouwen aan; immers ook in 2014 hebben zij zich met hart en ziel ingezet voor onze cliënten.

cLiËNteN PrateN Mee Cliënten van het Leger des Heils praten mee over de wijze waarop wij hulp bieden. In Midden Nederland zijn er daarom lokale bewonersraden en een Centrale Cliëntenraad. André Verhamme, ambtelijk secretaris van de cliëntenraad, vertelt: “Het is dankbaar werk dat wordt gedaan door een aantal leden dat op de een of andere manier aan onze organisatie is verbonden. Het zijn mensen die graag een bijdrage leveren aan ‘steeds een beetje beter’.” “Het afgelopen jaar hebben we met elkaar gesproken over onder andere voeding, de klachtencommissie, cliënttevredenheidsmeting en het meerjarenbeleidsplan,” licht Verhamme toe. “Een hoogtepunt was dit jaar dat een aantal cliënten succesvol hebben deelgenomen aan een nieuwe training Ervaringsdeskundigen trainen Zorgprofessionals (ETZ). Ook hebben twee leden deelgenomen aan de landelijke trainingsdagen van het Leger des Heils voor cliëntenraden. Dat was bijzonder leerzaam, ook doordat het een ontmoetingsplaats is om de eigen ervaringen te kunnen delen met leden vanuit het hele land.” sPeerPunten

Voor 2015 hebben de cliëntenraden gekozen voor enkele speerpunten, waaronder: Bewonersvergaderingen op alle locaties (nu nog niet altijd het geval), de nieuwbouw van ons zorgcentrum Merenhoef en de uitbouw van de medezeggenschap binnen de sector Jeugdzorg. Verhamme: “De cliëntenraden zijn tevreden over de wijze waarop er door

2

Jaarkrant Leger des HeiLs midden nederLand

doen wat we geloven

erVaringsdesKundigen

Vijf cliënten van het Leger des Heils Midden Nederland ontvingen in oktober 2014 hun opleidingscertificaat ‘Ervaringsdeskundige Trainen Zorgprofessionals’. Floris Bary, trainer van De Achterkant*:

“Tegenwoordig worden in de zorg steeds meer ‘ervaringsdeskundigen’ ingezet. Dat

zijn voormalige cliënten, die voldoende hersteld zijn om allerlei functies te vervullen in de zorg, als vrijwilliger zowel directie als medewerkers ruim baan gegeven wordt aan medezeggenschap. Dit zorgt voor goede gesprekken, zinvol overleg en het gevoel dat ieders mening ook wordt gehoord en waar mogelijk meetelt.” De Centrale Cliëntenraad (CCR) bestond eind 2014 uit de volgende leden: Ria Smink, Marie-Louise v.d. Sanden, Etje Bunschoten, Gerco Mook, Klaas Beuckens (voorzitter) en André Verhamme (ambtelijk secretaris).

of na een extra opleiding als ervaringsdeskundige beroepskracht. De opleiding tot trainer ETZ past in onze visie op herstel ondersteunende zorg”, vult hij aan.

Frank Vader, projectleider van het Leger des Heils:

Arnoud Faber, één van de vijf deelnemers:

“Het doel van de training is tweeledig: het werkt positief voor het herstelproces van de cliënten zelf, doordat

“Tot 2010 was ik zestien jaar dakloos in Amsterdam. Ik lag onder een brug en twee hulpverleners zeiden dat het niet goed was. Nu heb ik eigen woonruimte en ben ik vrijwilliger bij de instelling waar ik destijds werd opgevangen. Ik ben met iets

ze hun ervaring in kunnen zetten als competentie.

Anderzijds kunnen we deze ervaring breder inzetten ten bate van onze organisatie, onze medewerkers en cliënten. We voegen op deze manier echt iets toe aan de hulpverlening.”

goeds bezig en wil op die manier van betekenis zijn voor anderen.”

(*De Achterkant is een samenwerkingsverband van cliëntenraden en een belangenbehartiger van Maatschappelijke Opvang in Utrecht. red.). Dit is een ingekorte versie van het verhaal ‘Belicht: ex-daklozen nu hulpverleners, van Roberto Cancian dat op 12 november 2014 in Stadsblad Utrecht heeft gestaan.

‘Sorry voor de troep’

interVieW

christina woont in een vol huis

Christina (66) excuseert zich voor de rommel als ik haar woning binnenkom. “Let maar niet op de troep.” Vol is het inderdaad. De woonkamer is tot de nok gevuld met hoge en lage kasten, stapels boeken, papieren, reclameblaadjes, prullaria, kleding, boodschappen. De overvolle woning is voor de Alliantie, de woningcorporatie, reden geweest om aan de bel te trekken. Sinds kort krijgt Christina daarom hulp van een ambulant begeleider van het Leger des Heils die haar helpt haar huis weer op orde te krijgen.

T

wintig jaar woont Christina al in de nieuwbouwwoning in de Amersfoortse wijk Kattebroek. “Ik was de eerste bewoner van dit rijtje.” Ze werkte in de apotheek in het ziekenhuis tot ze ziek thuis kwam te zitten. “Alles moest altijd vlug. De druk was heel hoog. En die meiden dan onder elkaar, alleen maar kletsen over elkaar. Niks aan hoor.” Haar inmiddels volwassen zoon woonde tot voor kort bij haar. “Hij had wel commentaar, maar hij deed geen pest in huis,” aldus Christina.

“Ik mag toch zeker zelf weten hoe ik mijn huis inricht?" Hamsteren Als ik vraag hoe haar woning zo vol is gekomen, vertelt Christina dat het verzamelen of hamsteren een familieding is. “Ik vergeet nooit dat ik vroeger bij een tante in Amsterdam kwam. Ze had een buffetkast die helemaal vol zat met van alles en nog wat.” Hoewel ze ziet dat haar huis vol staat,

vindt Christina dat geen probleem. “Ik mag toch zeker zelf weten hoe ik mijn huis inricht?” De verhuurder van de woning zag dat echter anders en schakelde de hulp in van het Leger des Heils. Niet vies “Een poosje geleden was mijn gootsteen verstopt. De persoon die hem kwam ontstoppen heeft toen een foto van mijn keuken gemaakt en die doorgestuurd naar de Alliantie.” Christina is er nog verontwaardigd over. “Ik heb een vol huis, maar het is hier echt niet vies hoor. Ik heb in al die jaren nooit een klacht van buren gehad.” Hoewel Christina niet te spreken is over de actie van de woningbouwvereniging is ze vol lof over ambulant begeleider Maarten. “Ik had geen betere kunnen treffen dan hij. Hij is rustig en kalm. Hij begint niet als een gek van alles weg te gooien.” Koelkast Als eerste werd de keuken grondig aangepakt. “De koelkast bleek helemaal vol ijs te zitten en is hierdoor stukgegaan. Het was allemaal gaan lekken op het kleed en dat stonk

behoorlijk. Dus we hebben het kleed eruit getrokken en de koelkast uitgezet. Weet je, ik heb eigenlijk helemaal geen koelkast nodig. Ik hang gewoon een plastic tas op in de tuin waar ik spullen instop die koud moeten blijven. Het is alleen oppassen voor de poezen.” Ook de fruitboompjes in de achtertuin zijn na jaren weer gesnoeid. “Maarten nam zijn kettingzaag mee en nam na afloop meteen alle takken mee. Die kon hij mooi weer opstoken in zijn houtkachel,” lacht Christina. Bruikbaar Dat het langzamerhand wat overzichtelijker wordt in huis, vindt Christina toch wel fijn. “Dan kan ik tenminste weer mijn keukentafel gebruiken. Ook haal ik niet meer zoveel spullen in huis. Want het is zonde dat ik zoveel eten weg moest gooien, omdat het niet goed meer was.” Over drie maanden komt de woningcorporatie kijken hoe het ervoor staat. “Als ze dan maar niet gaan zeuren over hoe het er boven uitziet, want daar staat het vol met boeken. Maar ik heb geen troep hè, alles wat hier staat, is bruikbaar voor mij.” De personen op de foto zijn niet de personen uit het interview

Samenwerken met Buurtteams Andrieske Hoeksema werkt vanaf januari voor het Buurtteam Jeugd & Gezin. In 2014 was ze al via het Leger des Heils gedetacheerd en draaide ze de pilot mee. We stelden haar een paar vragen over het werken in een Buurtteam. Hoe gaan Jullie als buurtteam te WerK? “Bij het Buurtteam begeleid je een gezin met allerlei uiteenlopende problemen. De tijdstrajecten van het begeleiden van de gezinnen zijn heel verschillend, wat maar nodig is. Als er geen vraag meer is vanuit het gezin en het gezin kan zelf verder, sluit je af. En gezinnen zijn altijd welkom om bij een nieuwe vraag weer beroep te doen op het Buurtteam. Natuurlijk voelt het weleens wrang, omdat een gezin na heel lang zelf proberen uiteindelijk om hulp vraagt. Het blijft dan ook maatwerk, bij elke situatie weer

inschatten wat nodig en passend is om de eigen kracht van de cliënt weer op te roepen en oplossingsgerichte vragen te stellen.” Je Zei al dat Je als generalist oPereert in een buurtteam, Wat Heeft dit Voor geVolg Voor de ‘ZorgVragen’ die Je KriJgt? “Het gevolg is dat we met allerlei nieuwe zorgvragen te maken kunnen krijgen en je de expertise van je collega’s soms heel hard nodig hebt om gevoed te worden in je kennis. Als oud-medewerker van het Leger des Heils was ik integraal werken al gewend. Daardoor krijg ik minder voor mij onbekende zorgvragen tot me dan veel van mijn collega's.”

We werken als Buurtteam natuurlijk als generalist. Het is nog moeilijk om aan te geven wanneer iets te ‘zwaar’ voor een Buurtteam wordt en er aanvullende zorg nodig is. Daar hebben we echt de komende tijd nog voor nodig om dit verder te onderzoeken.”

WelKe rol Zie Je Weggelegd Voor de ambulante teams Van) Het leger des Heils? “Ik weet en hoor om me heen dat het Leger des Heils een goede naam heeft als het gaat om informele zorg. Maar die goede reputatie hebben jullie ook voor intensievere begeleiding van bijvoorbeeld multi-probleem gezinnen. Ik denk dat Buurtteams heel veel kunnen opvangen, maar het is niet oneindig. Jaarkrant Leger des HeiLs midden nederLand

3

doen wat we geloven

Leger des Heils Midden Nederland adressenoverzicht

Jeugd Behandelgroepen/ JongLeren

Zelfstandigheidstraining/JongLeren

Buurtsteunpunt Bij Bosshardt

1 Springplank en Klavertje 4, M. Withoosstr. 63, 3812 SR Amersfoort T 033 - 467 13 00

4 De Cromwijk, M. Withoosstr. 63, 3812 SR Amersfoort, T 033 - 467 13 00

18 Bij Bosshardt Zuilen, Pr. Margrietstr. 22, 3554 GE Utrecht, T 030 - 244 06 76

2 De Wissel, Tholen 25, 3524 ZN Utrecht, T 030 - 287 40 41

5 Enkeltje Zelfstandig, Kanaalweg 96-98, 3533 HH Utrecht T 030 - 284 05 60

19 Bij Bosshardt Ondiep, Acaciastraat 42, 3551 BH Utrecht, T 030 - 242 28 09

6 De Sterren, (Utrecht) Contactadres: M. Withoosstr. 63, 3812 SR Amersfoort, T 033 - 467 13 00

Specialistische Ambulante Begeleiding (integraal/0-100 jaar)

Gezinshuizen en Kortverblijf gezinnen/ JongLeren 3 Diverse locaties Midden Nederland T 033 - 467 13 00

Werk + dagbesteding 5050 workcenter 23 Regio West, Zeehaenkade 30, 3526 LC Utrecht T 088 - 090 11 22

25 Lunchroom DIEP Thorbeckelaan 18b, 3552 CS UTRECHT, T 030 - 223 83 25

24 Regio Oost, Prins Frederiklaan 20a, 3818 KC Amersfoort, T 033 - 467 80 94

4

In de wijk

Jaarkrant Leger des HeiLs midden nederLand

doen wat we geloven

20 Regio Oost, T 06 - 2292 1280 21 Regio West, T 06 - 2292 1314

Ouderen Woonzorgcentrum/ Huis en Haard plus 22 Merenhoef, Merenhoef 1, 3601 AC Maarssen , T 0346 - 587 400

Volwassenen Laagdrempelige 24-uurs opvang/ Herstart 7 Oudwijkerveldstraat 120, 3581 JP Utrecht T 030 - 230 60 36 8 Nieuwegracht 92, 3512 LX Utrecht, T 030 - 230 60 36

Sociaal Pension/ Huis en Haard 9 Adelante I, Royaards vd Hamkade 4, 3552 CM Utrecht T 030 - 242 28 09 10 Adelante II, Harpstraat 5-13, 3513 XA Utrecht, T 030 - 234 21 26

Hostels/Domus (Plus) 11 De Hoek (Domus Plus), Kögllaan 25, 3571 PZ Utrecht, T 030 – 272 12 18 12 Leidsche Maan (Domus), W.F. Hermansstraat 200, 3544 KP Utrecht, T 030 – 214 46 91

13 Hirundo (Domus), Gebouw Amergaart, Utrechtseweg 266, 3818 EW Amersfoort, T 033 - 470 21 29

Verpleegafdeling/ Veldwerk 14 OGGZ, V&V, team West, Nieuwegracht 92, 3512 LX Utrecht, T 06 - 3038 7776 15 OGGZ/V&V, team Oost, Zandvoortweg 211, 3741 BE Baarn, T 035 – 541 23 30

Verpleegafdeling/ Huis en Haard plus 16 De Blinkert, Zandvoortweg 211, 3741 BE Baarn, T 035 - 541 23 30

Reclassering 17 Leger des Heils reclassering Zeehaenkade 30, 3526 LC Utrecht, T 088 - 090 10 00

samen met onze partners

Wethouder Victor Everhardt utrecht Transformaties in de zorg: naar één hulpverlener per gezin

Kans

“De grootste kans ligt nu in de transformatie van de zorg naar één aanspreekpunt in de buurt, één hulpverlener per gezin. De zorg was in het verleden complex georganiseerd, gezinnen met meerdere problemen hadden te maken met veel verschillende hulpverleners. De komst van de buurtteams betekent een vereenvoudiging van een systeem dat erg complex was geworden. In de nieuwe situatie staan professionals in hun kracht en bouwen ook juist op de eigen kracht van het gezin. Zodra mensen weer zelfstandig kunnen zijn, trekt de professional zich terug.”

amersfoort Kans

“De zorg komt letterlijk dichterbij. Een stuk bureaucratie valt weg. Dit horen we ook terug van wijkteams. Voorheen kwam je met je probleem bij een loket waar werd gekeken welk aanbod het beste paste bij de vraag. Nu kloppen mensen zelf aan bij een wijkteam en gaan wijkteammedewerker en cliënt eerst het gesprek aan: wat is er precies aan de hand? De vraag achter een probleem wordt nu leidend, en mensen gaan zelf al actief meedenken over een oplossing.”

Zorg

“Hebben we het goed georganiseerd? Hebben we iedereen in beeld? Zijn we goed in staat om te signaleren? Zeker als het gaat om mensen die niet snel op een wijkteam afstappen? Dat eigen netwerk inzetten, werkt dat ook in de praktijk? Dit vraagt om een heel goede uitwisseling tussen wijkteams en zorgorganisaties, zodat er geen mensen tussen wal & schip vallen.”

"Een stuk bureaucratie valt weg”

Zorg

“We bieden op dit moment een heel hoge kwaliteit in de zorg. Die kwaliteit behouden, terwijl we anders gaan werken en met minder geld, houden we nauwgezet in de gaten. Maar ik heb er vertrouwen in. De sleutel om met minder financiële middelen toch kwalitatief hoogwaardige zorg te leveren, ligt in preventie. Omdat we gezinnen nu eerder bijstaan, dichter op een probleem zitten,kunnen we eerder ingrijpen. Zo kan een gezin met lichtere steun af, voordat het probleem groter wordt.”

Rol zorgorganisaties

“In de nieuwe werkwijze staan de Buurtteams centraal. Hiervoor is een goed netwerk in de stad noodzakelijk. Je moet als zorgorganisatie dus openstaan voor die samenwerking. En vertrouwen op elkaar. Dat betekent dat een hulporganisatie soms een stap terug moet nemen, als mensen ook goed geholpen zijn met een lichtere vorm van hulp.”

Leger des Heils

“Het Leger des Heils is een van de partners in de stad die al vanaf het begin aan tafel zit en heeft meegewerkt aan de vernieuwingen in de zorg. In de 5 jaar dat ik wethouder ben, heb ik het Leger des Heils leren kennen als een betrouwbare partner, die handreikingen doet om met andere partners samen te werken. Ook zie ik bij het Leger des Heils een sterke ‘aan de slag’ mentaliteit, gecombineerd met een open en lerende houding. En dat is wat in deze transitieperiode nodig is om de veranderingen in de zorg goed in de praktijk te kunnen brengen.”

"Je moet als zorgorganisatie openstaan voor samenwerking”

Wethouder Michiel van Liere houten Kans

“Door de transitie komen veel dichterbij onze ‘klanten’ te zitten. We gaan uit van de filosofie: ‘Een gezin, een plan, een contactpersoon.’ We willen voorkomen dat er teveel hulpverleners bij een gezin betrokken zijn. Daarbij willen we een grotere actiegerichtheid. We gaan samenwerken in een team waarbij we kunnen opschalen als er meer gespecialiseerde hulp nodig is, maar ook weer afschalen zodra het kan.”

"We hebben elkaar in deze verandering nodig” Zorg

“Ik ben geen somber mens. Ik zie vooral kansen en uitdagingen. Financieel zijn er natuurlijk beperkingen, daar ligt een uitdaging. Dit betekent voor professionals vooral om anders te gaan werken. Het is een reflex van hulpverleners om het over te nemen. Het gaat erom mensen te helpen en te ondersteunen, maar niet de regie overnemen.”

Leger des Heils

Zorgaanbieders

“Vorig jaar was het belangrijk dat we de basis voor 2015 op orde zouden hebben, zodat mensen ook in 2015 de zorg houden die ze al hebben. Maar er moet dit jaar nog een slag gemaakt worden. En die beweging vraagt nog meer samenwerking tussen zorgaanbieders, meer innovatie en een sterk partnerschap tussen gemeente en zorgaanbieders. En dat alles met minder geld.”

“We hebben als gemeente Houten nog maar kort geleden kennisgemaakt met het Leger des Heils. Bij het Leger des Heils komen kinderen die nergens anders in beeld komen. Ik zou graag samen een verkenning doen hoe we kunnen zorgen dat ook die kinderen met complexe problemen weer sneller terug kunnen naar de thuissituatie. We hebben elkaar in deze verandering nodig: we zijn twee kanten van een medaille.”

Leger des Heils

“Ik waardeer de wijze waarop het Leger des Heils zich heeft ingezet voor de wijkteams. Ik herken jullie medewerkers altijd meteen. Ze hebben het hart op de juiste plek en hebben een enorme drive om op te komen voor een complexe doelgroep.”

Jaarkrant Leger des Heils midden Nederland

5

doen wat we geloven

interVieW

Dertig procent van alle volwassen Nederlanders voelt zich soms eenzaam, zo blijkt uit het onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Acht procent geeft aan zeer eenzaam te zijn. De buurtsteunpunten van Bij Bosshardt proberen iets aan de eenzaamheid in wijken te doen.

sandra overwon verslaving en liet prostitutie achter zich

“elke dag blijft een gevecht” Wie de nu 39-jarige Sandra ziet, ziet een vrouw om wie je niet heen kunt. Haar sterke lichaam verraadt haar voorliefde voor sport. Ze voetbalt in het damesteam van het Leger des Heils en daarnaast werkt ze drie ochtenden per week in de catering bij 5050food, een werkervaringsproject van het Leger des Heils. Nog elke dag vecht ze tegen de gevolgen van jarenlange verslaving en een verleden in de prostitutie.

O

p elfjarige leeftijd trok ik op met jongeren van 17 en 18 jaar oud. Deze jongeren gebruikten wiet en harddrugs en het duurde niet lang of ik deed met ze mee. Ik gebruikte net als de rest cocaïne en blowde veel. Op mijn 14e startte ik met heroïne.” Sandra zorgde ervoor dat ze thuis niets merkten van haar verslaving. “Ik deed het goed op school en ik gebruikte thuis nooit. Mijn moeder wist hierdoor van niks. Pas toen ik in het eerste jaar van de CIOS (sportopleiding, red.) op de wc betrapt werd met heroïne en van school werd gestuurd, ontdekte mijn moeder mijn probleem.” Rosse buurt Naast de drugs kwam er nog een ander probleem bij. “Voor een grammetje heroïne betaalde je gauw 200 gulden. Een manier om snel veel geld te verdienen was prostitutie. Op mijn 17e verhuisde ik naar het Spijkerkwartier, de rosse buurt van Arnhem. Weet je, ik kan het me niet meer voorstellen dat ik dat toen deed. Maar als je verslaafd bent, heb je geen emoties. Dan denk je: ‘Als ik maar dope en onderdak heb, dan ga ik door. Nu verdien ik 2 euro per uur bij 5050food, terwijl ik vroeger meer dan 100 euro verdiende. Maar er is een groot verschil: nu ben ik trots op wat ik doe.” Spoor Van haar 24e tot 27e jaar lukt het Sandra met hulp van haar moeder om clean te

6

Jaarkrant Leger des HeiLs midden nederLand

doen wat we geloven

worden, maar daarna valt ze terug. “Verslaving blijft een ziekte. En het is niet alleen de drugs waar je van af moet kicken. Zolang je gebruikt, voel je niks. Zodra je clean wordt, komt alles weer bij je binnen. Ook kom je aan en dat doet je eigenwaarde geen goed. Je mist ook de mannelijke aandacht die je krijgt als je in de ‘scene’ zit.” Sandra zwierf rond in Utrecht en belandde uiteindelijk in een hostel van het Leger des Heils. “Mijn leven kwam pas weer op ’t goede spoor, toen ik tijdens een opname in de Van der Hoevenkliniek afkickte en ik de kans kreeg om te gaan sporten en aan het werk te gaan.”

“Ik zeg weleens voor de grap: ‘ik ben een succesverhaal’. Structuur “Werken zorgt voor structuur. Als je geen structuur hebt, dan is de kans 80% dat je weer terugvalt in je verslaving. Je moet opnieuw verantwoordelijkheid leren dragen en zelfstandig worden. Als je geen dagbesteding hebt, dan ga je je vervelen. En uit verveling zoek je dan weer de kick van drugs. Ook sport is heel belangrijk. Het helpt om scherp te blijven. Je wordt er zowel lichamelijk als geestelijk sterker van. Ik hoop ooit van sport mijn werk te maken. Binnenkort rond ik mijn opleiding ‘leider sportieve recreatie’ af. Ik zou heel graag

coach willen worden van een damesteam, waarin meiden zitten met een zelfde achtergrond als ik. Ik kan dan vanuit mijn ervaringsdeskundigheid vrouwen begeleiden en motiveren. Ik zou hen hetzelfde willen geven als ik zelf ontvangen heb.” Succesverhaal “Ik zeg weleens voor de grap: ‘ik ben een succesverhaal’. Maar hoewel mijn leven is veranderd van een heel pijnlijk en moeilijk bestaan naar een emotievol en gelukkig leven, blijft het ook voor mij elke dag een groot gevecht. Mijn geloof in God helpt me om op het goede pad te blijven. Als ik soms erge trek krijg (in drugs, red.), dan is het voor mij alsof God tegen me zegt: ‘Ga niet links of rechtsaf, maar loop rechtdoor.’ Je moet radicaal breken met dealers en junks wil je drugsvrij blijven, en je hebt een zinvolle dagbesteding nodig.”

workcenter. 50|50 Food is onderdeel van ons 50|50 ten van cliën aste ousi enth Bij 50|50 Food werken eleiding. beg ige und desk er ond het Leger des Heils ten cliën onze rin waa rijf bed Het is een erkend leer aan p volo r wee zij t zoda , werkervaring opdoen onze samenleving kunnen deelnemen.

Bij Bosshardt is meer dan een huiskamer met een koffiezetapparaat. Eenzaamheid verminder je niet alleen met koffiedrinken, mensen vinden het ook fijn om de handen uit de mouwen te steken. Bijvoorbeeld door de kledingwinkel te bemannen, tuinmeubels te maken of in de moestuin te schoffelen. De tomaten en kool verdwijnen op woensdagavond in de pan, als de eetgroep samen kookt. “Krijgen de alleenstaande mannen, die thuis alleen maar de friteuse aanzetten, ook nog eens een gezonde maaltijd”, lacht Evelien Roukema, coördinator van het buurtsteunpunt. Het idee is dat wijkbewoners de activiteiten zélf organiseren. Evelien: “De bevolkingssamenstelling van de wijk bepaalt de kleur van de huiskamer. Hier komen vooral ouderen, alleenstaande moeders met kinderen en Marokkaanse vrouwen; dat zie je terug in de activiteiten. De Marokkaanse dames houden van breien, we hebben ochtenden voor moeders met kinderen en een buurtkoor. Hier komen mensen die weinig sociale contacten hebben. Maar op een gegeven moment vinden ze hier een vaste vriendenclub.”

Het Leger des Heils vindt het belangrijk in de wijken aanwezig te zijn. Er is een Bij Boss hardt in de wijk Zuilen en sinds juli 2014 ook een in de wijk Ondiep.

Dit is een ingekorte versie van het verhaal ‘Een minder eenzame kerst’, van Ellen Weber dat in het novembernummer 2013 van Kans heeft gestaan.

geen hulpverleners, wel betrokken huisgenoten Innovatief woonproject De Sterren koppelt studenten aan jongeren met problemen

I

k zat in de Kayak (een woontrainingscentrum van het Leger des Heils red.), maar na een half jaar is dit overgegaan naar De Sterren”, vertelt Dick. “Ik moest in het begin wennen dat je in het complex tussen veel mensen woont. Dat deed me denken aan de crisisopvang en dat vond ik niet prettig.” Dick is niet zo’n prater. Het zijn korte zinnen die hij gebruikt, maar waar een heel verhaal achter schuilgaat. Duidelijk is wel dat hij een roerige tijd achter de rug heeft. Na de scheiding van zijn ouders ging het mis. Hij kreeg problemen op school en spijbelde zoveel dat hij door de rechter

Het voormalig provinciehuis van Utrecht onderging begin 2014 een metamorfose. Kantoren werden omgebouwd tot studentenkamers en ambtenaren maakten plaats voor studenten. In een van deze vleugels is in augustus 2014 een nieuw project gestart van het Leger des Heils Midden Nederland. Drie ‘gewone’ studenten wonen hier samen met zes jongeren die nog niet zelfstandig kunnen wonen. Ik praat met student Joël (20) en jongere Dick (19) die deel uitmaken van dit bijzondere project. uit huis werd geplaatst. Daarna volgde een crisisgroep, een behandelgroep en een woontrainingscentrum.

"Door hier te wonen, kan ik ook de sociale kant van mezelf kwijt.” Joël studeert Natuurwetenschap en Innovatiemanagement aan de Universiteit Utrecht. Zoekend naar een kamer in Utrecht stuitte hij op de advertentie van het project. “Het sprak me meteen aan. Ik heb twee kanten

in mezelf: een technische en een sociale. Mijn studie is erg technisch, maar door hier te wonen, kan ik ook de sociale kant van mezelf kwijt.” Joël werd samen met twee vrouwelijke studenten uitgekozen om in het project deel te nemen. In ruil voor reductie op de huur van een kamer, hebben ze een rol in de begeleiding van de jongeren. “Maar we zijn absoluut geen hulpverleners. De jongeren krijgen afhankelijk van hun vraag en problematiek een of twee keer per week professionele begeleiding. Verder leven we hier gewoon samen en heeft iedereen zijn eigen dagbesteding. We hebben wel een

interVieW

signalerende functie. Als wij ons zorgen maken over een jongere of vermoeden dat er iets speelt en we komen er met de jongere zelf niet uit, dan bespreken wij dit met onze coach. De coach van ons is niet de hulpverlener van de jongere. Die twee zaken houden we echt gescheiden.” Wie de twee zo met elkaar in gesprek ziet, ziet twee gewone jongens in een studentenhuis. En dat is ook precies de bedoeling van De Sterren van het Leger des Heils. Door een zo gewoon mogelijke context, leren jongeren die de nodige bagage hebben, zoals Dick, om zelfstandig te worden en opnieuw mee te doen in de samenleving. Een zogenaamde woontraining voor jongeren bestond al, maar De Sterren sluit door haar vorm en opzet beter aan bij de huidige tijd: midden in het gewone leven en met inzet van professionele hulp èn informele hulp. Over een jaar of 3, 4 ziet Dick zich op zichzelf wonen, met een leuke baan. “Al vanaf mijn vierde wil ik vrachtwagenchauffeur worden, net als mijn vader. Lekker veel vrijheid. Mijn eigen ding kunnen doen.” Joël knikt: “Regelmatig gaat Dick een dagje mee op de vrachtwagen van een bevriende chauffeur, dus die droom van hem, dat komt vast goed.”

en 6 In De Sterren van het Leger des Heils won eren jong De jongeren samen met 3 studenten. gsinin ertra kam komen voornamelijk vanuit een igheid tand zelfs naar stap centrum, maar kunnen de dag een ze dat is is nog niet maken. Ingangse k, en dit besteding hebben, een opleiding of wer eren hebben jong De . den hou nen kun zelfstandig vol netwerk. vaak zelf niet of nauwelijks een (stevig) dt dit wor Door ze te koppelen aan de studenten le zorg rme info via netwerk gecreëerd. Zo kunnen ze en. de stap naar zelfstandigheid zett

eeN toeVLuchtSoord Voor uitGeProcedeerdeN In december 2013 opende De Toevlucht, een opvang voor uitgeprocedeerde mannelijke asielzoekers, haar deuren in Utrecht. Met dit initiatief sprongen Utrechtse kerken in de bres voor een groep van ongeveer 50 mannen die nergens anders in Utrecht terecht kon. Rutger Oolbekkink, voorzitter van De Toevlucht, vertelt: “Utrecht loopt voorop in de opvang van vluchtelingen. Maar voor deze groep was geen enkele vorm van hulp. Wij vinden: je moet geen onderscheid maken in kansrijk en kansarm. Iedereen verdient tenminste de basisvoorzieningen: bed, bad en brood.” Het initiatief was van meet af aan nadrukkelijk onder protest. Oolbekkink: “De overheid – landelijk of desnoods plaatselijk – pakte haar verantwoordelijkheid niet.” In een periode van slechts anderhalve maand werd het plan van een toevluchtsoord voor deze mannen in elkaar getimmerd. “Het ging ongelooflijk snel. De geesten waren er rijp voor,” verklaart Oolbekkink. “Er was oprechte verontwaardiging en een grote motivatie om iets te doen aan de mensonterende situatie van deze mannen. Dat zorgde voor een grote slagkracht.” VriJWilligers Vanaf de start draait De Toevlucht – op een betaalde coördinator na- geheel op vrijwilligers. “We zijn begonnen vanuit het

vertrouwen dat er genoeg vrijwilligers zouden zijn. En dat was ook zo! Er bleek een enorme bereidheid om te helpen!”, aldus Oolbekkink. “De hulpvraag was en is heel concreet. we zoeken een nachtwacht, of iemand die een was wil draaien.” Veel van de vrijwilligers van het eerste uur zijn nog steeds actief voor De Toevlucht. “Ze zien De Toevlucht als een gelijkwaardige omgeving”, legt Oolbekkink uit. “Je bent als vrijwilliger niet een hulpverlener, maar een goede buur. Ook is er wellicht een gevoel van trots dat je onderdeel mag zijn van een maatschappelijke beweging. Een soort pioniersspirit: Het is met elkaar gelukt om op te komen voor deze mannen en om hier een maatschappelijke discussie over los te maken.”

leger des Heils Vanaf het begin heeft De Toevlucht hulp gehad van het Leger des Heils. Oolbekkink: “Ze adviseerden over de brandveiligheid van het pand, vrijwilligers konden ’s nachts een beroep doen op ondersteuning vanuit het Leger des Heils en ze namen de enige betaalde kracht, de coördinator, in dienst.” En sinds de zomer van 2014 heeft het Leger des Heils woonruimte beschikbaar gesteld aan De Toevlucht. “Het is mooi om als Toevlucht een ‘bottom-up’ beweging te zijn van vrijwilligers en sympathisanten, maar die ondersteund wordt door stevige partners zoals de kerken en het Leger des Heils. Dat geeft stabiliteit en vertrouwen. Wat begon als initiatief uit protest, is

inmiddels veranderd in een gezamenlijk project, waarin nu ook de gemeente participeert als financier. Oolbekkink besluit: “Die samenwerking is goed en belangrijk. Maar tegelijkertijd blijven we kritisch richting de overheid.” Jaarkrant Leger des HeiLs midden nederLand

7

doen wat we geloven

Tijdelijke verhuizing hostel Hirundo

2014

27 JanUari 2014 –

De bewoners van hostel Hirundo verhuizen vanwege nieuwbouw tijdelijk naar Amergaard op het terrein van Zon & Schild in Amersfoort.

FeBrUari 2014 –

In hostel De Hoek start in samenwerking met Abrona een afdeling voor cliënten met een licht verstandelijk handicap die daarnaast kampen met psychiatrische- en verslavingsproblematiek.

Dutch Streetcup 3 mei 2014 –

Op De Neude in Utrecht wordt een sportieve prestatie geleverd door de voetbalteams van de Dutch Streetcup. De Dutch Street Cup is een sportcompetitie tussen steden voor mensen uit de Maatschappelijke Opvang, georganiseerd door het Leger des Heils. Activering is onderdeel van het zorgtraject, dus we stimuleren cliënten mee te doen aan sportactiviteiten, waaronder Dutch Streetcup.

Start Domus +

Raadsleden op stage maand mei –

Er wordt enthousiast gebruik gemaakt van ons aanbod aan lokale politici om een maatschappelijke stage bij ons te lopen. Hieronder twee reacties. “Nogmaals dank voor de hartelijke ontvangst tijdens mijn bezoek aan de Laagdrempelige Opvang. Het heeft me echt veel inzicht gegeven in jullie werk en wat interessante handvatten gegeven voor mijn werk de komende tijd.” Anne-Marijk Podt, D66 Utrecht

“De manier waarop personeel werkt, |is respectvol. Er wordt gestuurd op verantwoordelijkheid. Ik zou deze stage zeker aanbevelen aan collega’s, omdat ik vind dat je als politicus op die plekken moet zijn waar het over gaat.”

Leger des Heils Midden Nederland is onderdeel van:

Jan Achterberg, SP fractie-assistent Zeist (bracht een bezoek aan hostel De Hoek).

Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg Directie De statutaire directie van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg bestaat uit: Envoy drs. C. Vader, (voorzitter stichtingsdirectie) De heer H.M. van Teijlingen, (vice-voorzitter stichtingsdirectie)

Pilot Veiligheidshuis succes 13 noVemBer 2014 –

Onze succesvolle aanpak van cliënten van het Veiligheidshuis wordt gepresenteerd aan alle betrokken gemeenten in de provincie Utrecht, tijdens de expertmeeting 'Extreem moeilijke klanten'.

Opening Adelante 1/ Bij Bosshardt Ondiep 2 JULi 2014 –

Onder de stralende zon werd het buurtsteunpunt en het sociaal pension officieel geopend door de burgemeester van Utrecht, Jan van Zanen.

TV-uitzending De Blinkert

10 septemBer 2014 –

In een bijzondere tv- uitzending ‘Zij houden Nederland in leven’ op NPO1 is ons specialistisch verpleeghuis De Blinkert te zien. Deze serie biedt kijkers een unieke blik in onze nationale welzijns- en gezondheidszorg.

Managementteam Leger des Heils Midden Nederland: De heer drs. J. Jans, Algemeen directeur De heer J.J. Hogenbirk, Directeur Bedrijfsvoering Mevrouw drs. Y.I. Meijer, Manager Jeugd- & Opvoedhulp De heer T.J. de Korte, Regiomanager West a.i. De heer M.D.J. Verberg, Regiomanager Oost

Colofon Deze Jaarkrant is een uitgave van Welzijnsen Gezondheidszorg Midden Nederland. Uitgave maart 2015. Fotografie Wendy Bos: p. 1 en 6 (Sandra), 7 (Dick en Joël en Rutger Oolbekkink), Milan Vermeulen: p. 6 (Bij Bosshardt), Julianes: p. 5 (Fleur Imming) en Beeldbank Leger des Heils Tekst & redactie Communicatie Leger des Heils Midden Nederland Vormgeving Marianne de Fouw, specialfish.nl

Leger des Heils Midden Nederland Bezoekadres: Aïdadreef 8, 3561 GE Utrecht Postadres: Postbus 9743, 3506 GS Utrecht T +31 (0)30 274 91 21 E [email protected] I www.legerdesheils.nl/midden-nederland twitter.com/@LegerdesheilsMN