De verschuiving van taken richting gemeenten is slechts een tussenstap. Partijen in de samenleving

k i j k e n

Achtergronden, opinies en verhalen over en uit het sociaal domein Fris denken & dwars kijken De eigen kracht van mensen en hun organisaties versterken, energie mobiliseren en een gezamenlijke focus ontwikkelen, dat is de missie en kwaliteit van Vondel & Nassau. Samen werkend met u pakken onze medewerkers organisatie- en samenlevingsvraagstukken resultaatgerichte op en aan. Hebt u collega's die Het Decor - Verruim(t) de horizon ook willen ontvangen? Mail dan even uw mailadres naar [email protected]. Wilt u Het Decor niet meer ontvangen dan is een berichtje naar hetzelfde mailadres voldoende.

Trends in 2015: ‘Steunkous is de nieuwe stoeptegel’ Bron: Binnenlands Bestuur 150120 Twee hoogleraren kijken in hun glazen bol om te zien wat 2015 gaat brengen. Douwe Jan Elzinga (Rijksuniversiteit Groningen) voorziet een sterkere positie van de wethouder, Marcel Boogers (Universiteit Twente) een prominentere rol van de burger. De verschuiving van taken richting gemeenten is slechts een tussenstap. Partijen in de samenleving gaan op termijn steeds meer overheidstaken voor hun rekening nemen. De rol van gemeenteraden verandert dan in die van normsteller. ‘Als ze zich tenminste niet laten mangelen’, aldus Marcel Boogers, hoogleraar innovatie en regionaal bestuur aan de Universiteit Twente en senior adviseur bij BMC. Adviesraden De focus bij gemeenten wordt momenteel heel erg verlegd van het fysieke domein naar het sociale. Dat laatste domein wordt door de drie decentralisaties op het gebied van jeugd, werk en zorg steeds belangrijker, het fysieke minder belangrijk omdat er minder wordt gebouwd. ‘De bedoeling is echter dat steeds meer samenlevingspartners de taken – of een deel ervan – gaan overnemen. Als het echt wat wordt, wordt er steeds minder van de overheid. De mate waarin dat een succes wordt, is echter nog de vraag’, aldus Boogers.

Jaargang 2 | Aflevering 3

DWARS

23 januari 2015 stijl, naar het voorbeeld van de wmo-adviesraden. ‘Dat kan op meer terreinen, bijvoorbeeld op dat van de jeugdzorg. Maar dan moet er wel worden gekeken naar de samenstelling en het mandaat van die adviesraden. Super ingewikkeld hoe je die democratische legitimering borgt. Maar het moet, omdat je op het terrein van de zorg akelig dicht op de burger en zijn individuele vrijheid komt te zitten’, zegt hij. Dreigend gevaar Gevaar voor de gemeenten – en de gemeenteraden – is volgens Boogers dat ze door de recente ontwikkelingen worden gemangeld. ‘Steeds meer belangrijke beslissingen op het gebied van arbeidsmarkbeleid, zorgtaken en het ruimtelijk en economisch beleid worden in a-politiek, regionaal verband genomen. Aan de andere kant worden veel beslissingen op sublokaal-niveau genomen; in de wijken en buurten, in de sociale wijkteams.’ Hij ziet de rol van gemeenteraden vooral als een normstellende: meer op hoofdlijnen, minder op inhoud. ‘Ze zouden de verbindende schakel kunnen zijn. Maar als ze niet uitkijken, worden ze links en rechts voorbij gestoken.’ Dat gemeenten daarmee net zo onzichtbaar worden als de provincies verwacht hij niet, omdat de beslissingen in het sociaal domein over mensen gaan. Als daar iets misgaat, zullen burgers toch iemand ter verantwoording willen roepen. ‘Het zorgstelsel is dan wel gedepolitiseerd, de zorg zelf is politiek geworden. Dat gaat in raadscommissies besproken worden. De steunkous wordt de stoeptegel van vroeger.’

Die volgende transitie vraagt wel om een democratische legitimering. Boogers voorziet het instellen en optuigen van adviesraden- nieuweJaargang 2| aflevering 3| pagina 1

Het Decor - verruim(t) de horizon Geniale communicatie is tegelijkertijd eerlijk en vriendelijk

daardoor kreeg het daarop volgende contact met mijn cardioloog het gewenste effect. Ondanks een  Waarom stoten wij ons hoofd zo vaak aan deze open deur? slechte voorbereiding van zijn kant, die zich kenmerkDoor Peter Paul J. Doodkorte te door half werk en niet weten waarover gesproken werd. Door vragen stellen, vragen stellen en nog De communicatie tussen hulpverlener en patiënt is een essentieel on- eens vragen stellen. ‘’Wat bedoelt u precies met...’’ en door af en toe te derdeel van goede zorg. Bij veel gezondheidsproblemen herhalen wat de ander zei: ‘’dus als ik het samenvat...’’, is een gesprek voldoende om de juiste diagnose te stel‘’als ik het goed begrijp...’’ leerden wij – met horten en len, maar ook noodzakelijk om ‘de vraag achter de vraag’ stoten – elkaar te begrijpen en de informatie een juist te achterhalen. Het resultaat van medische behandelinplekje te geven. Uiteindelijk leidend tot de zorg die nogen wordt beïnvloed door de wijze waarop artsen met dig bleek. patiënten praten – of niet! Goede communicatie is ook van belang om een vertrouwensrelatie op te bouwen. Goede communicatie draait dus om de kracht van aanVertrouwen is een kernbegrip in de gezondheidszorg. dacht. Aandacht voor elkaar helpt om elkaar echt te Patiënten hebben als belangrijkste prioriteit dat de arts verstaan. Want communicatie is pas optimaal wanneer hen serieus neemt, open is en goed luistert. Goede comwe communiceren vanuit verbinding. En dat blijkt – municatie is dus een krachtig instrument, als het ook als steeds weer – gemakkelijker gezegd dan gedaan. zodanig wordt gebruikt. Om vanuit verbinding te kunnen communiceren is het Communicatie draait om een goede afstemming tussen nodig dat je gedachten, gevoel en fysieke reacties opzender en ontvanger. Denk maar eens aan een radio, als merkt en dat ze helder zijn. Juist daarom was ik (ook) deze niet op de juiste frequentie staat afgestemd, komt de boodschap deze week zo gecharmeerd van een aantal video's met praktijkscènes niet over. Er is een ruis in de lijn. Zo is het ook (onbewust) met gesprek- over hoe je goed communiceert met cliënten. De serie video's 'Goed in ken. Gesprek, praktijkscènes' (zie voor de volledige serie: https:// peterpauldoodkorte.wordpress.com/2015/01/13/goed-in-gesprek-sta-jij Communicatie is juist daarom een ingewikkeld proces. Eenvoudig ge- -open-voor-de-ander/ is door Vilans voor 'In voor zorg!' ontwikkeld zegd is communicatie het overbrengen van een boodschap. Bij goede voor het e-learningprogramma 'Goed in Gesprek'. De video's tonen communicatie doen mensen hun best om én om goed te begrijpen wat gesprekken in verschillende situaties tussen: zorgprofessional en cliënt, de ander duidelijk wil maken én om hun eigen boodschap helder over te zorgprofessional en familie van de cliënt, en zorgprofessionals onderbrengen. Communicatie is dus tweerichtingsverkeer. Het enige moment ling. De films maken duidelijk dat een dialoog aangaan binnen een zorgwaarop je echt communicatie hebt is als twee mensen de taal even relatie bewuste aandacht vereist. goed of even slecht spreken. Naar aanleiding van de aandacht die ik aan deze video’s besteedde was Dat mocht ik deze week op meerdere momenten (weer) ervaren. Bij de er communicatieadviseur die opmerkte: “Ik vind het wel een beetje een radio- en tv-debatten over Charlie Hebdo, bij een gesprek met een cura- open deur. In de zorg heb je voortdurend contact. Dat lijkt mij wel. Een tor over de berichtgeving rond een faillissement en bij een privébezoek hand vasthouden, een gesprek, of samen actief zijn. Ja, dat zal niemand aan mijn huisarts en – vervolgens – een cardioloog. Veel communicatie ontkennen. En nu krijgen we gratis een cursus hoe we een gesprek moein die gesprekken bestond uit het uitwisselen van woorden, maar elkaar ten voeren?” (willen) begrijpen? Met uitzondering van het gesprek met mijn eigen huisarts, dacht ik in of bij die gesprekken regelmatig: Eigenlijk praten we Mijn antwoord? Het klinkt als een open deur, maar het is er wel een die alleen tegen onszelf. En soms praten wij luid genoeg zodat anderen ons gemakkelijk over het hoofd wordt gezien. Het zal niet zo bedoeld zijn, kunnen horen. Maar luisteren naar elkaar? Behalve dus mijn huisarts. maar wij stoten ons hoofd (te) vaak aan deze zogenaamde ‘open deur’. Die de kracht van het (goed) gevoerde gesprek (aandacht, luisteren en Velen kunnen goed betogen, maar weinigen kunnen een goed gesprek willen begrijpen) samenvatte in een duidelijke conclusie: “Op basis van voeren. Artsen, onderwijzers, advocaten en dienstverleners praten veel wat ύ mij gezegd heeft, moet ík in actie komen.” En dat deed hij. Mede met hun cliënten. Om uitleg te geven, informatie te vergaren, afspraken

te maken, en feiten te controleren. Dat vraagt (sociale) interactie. En daar zijn wij – de professionals – ons niet altijd bewust van. We hebben – op alle niveaus – de gewoonte om iemands gespreksbijdrage te interpreteren in termen van wat hij of zij bedoelt. Dat suggereert dat we altijd kunnen achterhalen wat de bedoelingen van de spreker zijn. Dat is niet zo. We horen woorden, zien blikken, gebaren en gezichtsuitdrukkingen, maar we hebben geen toegang tot de bedoelingen interpretaties van de ander. Dat is de les die ik tijdens een mijn ‘reis in de zorg’ deze week keer op keer opnieuw leerde. Want wat wordt er, ondanks ongetwijfeld alle goede bedoelingen, slecht gecommuniceerd in (en over) de zorg. Dat slecht of niet communiceren de samenwerking en het resultaat niet ten goede komt lijkt me duidelijk. Ook draagt het niet bij aan efficiënt werken en doelmatige zorg. Wat dit doet met de klantbeleving en hoe dit het welbevinden of zelfs het herstel van de patiënt beïnvloedt laat zich raden. Bovendien zag en ervoer ik tijdens mijn zelf welk effect het heeft op het werkplezier en de motivatie van alle betrokken partijen. Communicatie raakt alle aspecten van de bedrijfsvoering in de zorg en dus is daar nog veel winst te behalen. Niet met of door nog meer regels, protocollen of andere (met name op wantrouwen gebaseerde) maatregelen. Laten we simpel beginnen. Met een flinke portie lef en zelfreflectie. Want niets lijkt gemakkelijker of vanzelfsprekende dan een goed gesprek. Toch schieten wij juist op dat gebied vaak tekort en ervaren we dat soms zelf ook. Veelal is een gesprek een event waarbij twee mensen tegen elkaar praten en naar zichzelf luisteren. Echt luisteren naar wat iemand te vertellen heeft, vraagt dat we onze aandacht vast kunnen houden, hoofd- van bijzaken weten te onderscheiden en gepast reageren op wat gezegd wordt. Een goed gesprek begint met goed luisteren. Het vereist inleving en het achterwege laten van vooroordelen. Dat vraagt concentratie in de verhouding tot anderen. Verder een grote mate van bescheidenheid voor de professional en (ook) een proactieve houding bij de patiënt. De bereidheid tot het delen van verantwoordelijkheid betreft immers alle partijen in de zorg! Weinigen van ons kennen of beheersen dat geheim. Terwijl het zo nuttig is in de omgang. Maak er daarom een gewoonte van zorgvuldig te luisteren naar wat anderen vertellen en kruip, voor zover mogelijk, in de geest van de ander. Wanneer zo het luisteren om te reageren, overgaat in luisteren om te begrijpen, ontstaat er écht contact. Het is een kwestie van horen, begrijpen en reageren.

Jaargang 2 | aflevering 3| pagina 2

Het Decor - verruim(t) de horizon Waarom niet naar burgers luisteren?

ker, burgemeester in Noordwijk, verwoordde het als volgt:

Nieuwe wet: eisen aan veiligheidsbeleid scholen

Bron: Z+W 150116 Particpatie: de tevredenheid van de burger groeit en het werk van "De overheid moet de burger weer opzoeken. De politiek heeft zich te lang gedragen als een oester. De angst regeert. De wethouder is de ambtenaar wordt goedkoper en leuker. Maar toch.... bang voor de raad, de raad is bang voor de burger. Dat is jammer: het moet anders. Want we moeten de kennis, kunde en creativiteit Waarom luisteren gemeenten niet naar de burgers? "Dat is een goede vraag. Want als het boek van Rob Janssen en Pau- van de burger goed gaan benutten."

Bron: Ministerie van OCW 150122 Scholen worden verplicht een sociaal veiligheidsbeleid te voeren, de sociale veiligheid goed te monitoren en één persoon te belasten met de aanpak van pesten. Dat staat in een wetsvoorstel dat op 20 januari naar de Tweede Kamer is gestuurd.

lus Blom iets aantoont is dat zij daar veel baat bij zouden kunnen ondervinden. De (schaarse) successen van de directe democratie in Nederland (en de voorbeelden van elders uit Europa) tonen aan dat een goed luisterende en goed communicerende overheid heel veel positieve energie kunnen losmaken bij burgers en bedrijven, en heel veel irritatie kunnen voorkomen. Rechtstreeks betrokkenen en direct belanghebbenden zijn vaak ter zake kundig en oprecht gemotiveerd hun kennis beschikbaar te stellen om positieve veranderingen mogelijk te maken"

Scholen moeten een sociaal veiligheidsbeleid voeren waarin de aanpak van pesten nadrukkelijk naar voren komt. Voor de monitoring van het effect van hun beleid moeten scholen een geschikt instrument gebruiken. De monitorgegevens moeten ze naar de Inspectie van het Onderwijs sturen. Dekker wil dat één persoon de antipestaanpak van de school coördineert en fungeert als aanspreekpunt voor leerlingen die gepest worden of over pesten willen praten. Ook ouders moeten daar terecht kunnen.

Wie moet dat doen? In onze zoektocht, want dat was het, naar pareltjes in de praktijk, zijn we met grote regelmaat goede bedoelingen tegengekomen. Hardwerkende ambtenaren die graag een nieuwe stap willen zetten. Gedreven wethouders die het echt wel anders willen doen. Raadsleden die bruisen van de ideeen. In alle gesprekken die we gevoerd hebben ligt het duidelijk niet aan onwil van een persoon. Het lijkt eerder op een mammoettanker die van koers moet veranderen. Het is de kapitein die dat zal moeten doen. Tijdens de overhandiging van Met deze woorden begint Alexander Rinnooy Kan zijn voorwoord het ROB-advies aan minister Plassterk, verwoordde Jacques Wallage van ons boek "Waarom gemeenten niet naar burgers luisteren?", het als volgt: "het is Chef's Sache". dat binnenkort zal verschijnen. De volgende vraag luidt natuurlijk: wie is eigenlijk de chef? De burZoals hij terecht opmerkt, vrijmaken van energie en voorkomen van gemeester is mogelijk een snel antwoord, maar hoe zit het met de irritatie zijn belangrijke winstpunten van een goed communicerende rol van de secretaris? Of die van de directeur van een afdeling? Of overheid. Ondanks het feit dat dit logisch klinkt gebeurt het nog de wethouder? Kortom, de organisatie bij een gemeente zit gecomaltijd maar mondjesmaat. Terwijl praktijkcases op dit vlak ondubbel- pliceerder in elkaar dan op een schip. Bovendien heeft men te mazinnig aantonen dat het inderdaad zo werkt. Sterker nog, onderzoek ken met juridische consequenties. De huidige inrichting van de orgaheeft duidelijke besparingen tot maar liefst 35% aangetoond. Even- nisatie voorziet in het correct toepassen van de regels. Een overheid als een duidelijke verhoging van arbeidsvreugde bij ambtenaren en die er door regelgeving op toeziet dat gelijke behandeling plaatsimagoverbetering van de gemeente. Als we dit alles op een rij vindt. Gelijke monniken, gelijke kappen. Maar de huidige tijd vraagt zetten, dan lijkt de vraag gerechtvaardigd: Waarom gebeurt het dan ook om maatwerk. Individuele aandacht. Burgers zijn mondiger en in een aantal gevallen beter geinformeerd dan ambtenaren. Kort–nog- niet massaal? om, de transitie moet gemaakt worden, maar dit moet niet leiden De magische datum van 1 Januari 2015 is inmiddels verstreken. De tot angst voor chaos of willekeur. gemeenten hebben een ruimere opdracht gekregen in het kader van decentralisatie. Tegelijkertijd worden subsidies teruggeschroefd en is er sprake van afslanking van de organisatie. De participatiesamenleving heeft zijn intrede gedaan. Onomkeerbaar. Het moge duidelijk zijn dat dit vraagt om een andere aanpak. De gemeente kan zich niet langer opstellen als directieve organisatie, maar zal in veel gevallen een faciliterende rol moeten spelen. Dat klinkt eenvoudig, maar de praktijk blijkt weerbarstig. Bestaande patronen zijn vertrouwd en moeilijk te veranderen. Jan Pieter Lok-

In de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel benadrukt Dekker dat zijn doel is scholen een vergaande inspanningsverplichting op te leggen. Scholen kunnen niet waarborgen dat zich geen incidenten voordoen, schrijft hij, maar bij de beoordeling of ze zich voldoende inspannen, moeten ook de resultaten een rol spelen.

Kind uitkeringsontvanger heeft later vaak uitkering Bron: CBS 150122 Kinderen die opgroeiden in een gezin dat van een uitkering moest rondkomen, hebben later bovengemiddeld vaak zelf ook een uitkering, ongeacht hun opleidingsniveau. Dat blijkt uit onderzoek.

Het CBS deed onderzoek onder kinderen geboren in 1983, die in september 2012 dus 28 of 29 jaar oud waren. Van deze kinderen groeide iets meer dan de helft op in een situatie waarin beide ouders een baan hadden. In drie op de tien gezinnen was de vader werkzaam en had de moeder geen eigen inkomsten. Bij 16 procent Hoe dan wel? van de kinderen ontvingen een of beide ouders een werkloosheids-, Cruciaal is het besef dat een faciliterende gemeente niet de eindver- arbeidsongeschiktheids- of bijstandsuitkering. antwoordelijkheid uit handen geeft. Het gaat alleen om een andere manier om het proces vorm te geven. De gemeenten die bereid zijn Kinderen van wie beide ouders werkten of van wie alleen de vader om stappen te zetten en fouten te maken, zullen een voorbeeld- werkte en de moeder geen inkomen had, zijn het hoogst opgeleid functie krijgen. Zij houden eindverantwoordelijkheid maar zijn niet en het vaakst werkzaam. Kinderen van twee werkende ouders zijn bang om de regie over het proces te delen. Zoals het advies van de vaker hoogopgeleid. Van de volwassen zoons van wie beide ouders raad voor openbaar bestuur luidt: "durf los te laten in vertrouwen" een uitkering hadden, is 35 procent laagopgeleid; bij de dochters is dat 31 procent. Jaargang 2 | aflevering 3| pagina 3

Het Decor - verruim(t) de horizon kundigen uitvoeren, kan er zeker niet van uit worden gegaan dat TNS NIPO heeft aan de vooravond van de grote veranderingen in de burgers hun taken overnemen.' zorg onderzoek gedaan naar de bereidheid van Nederlanders om te zorgen voor familie, vrienden en buurtbewoners. Welke zorgtaken is Nederlanders die zorgtaken opnemen doen dit vooral uit verplichting men bereid om op te pakken en verschilt 'Een paradox in het onderzoek is dat degede bereidheid om te helpen of te verzornen die het minst bereid zijn om zorgtaken gen tussen verschillende typen Nederop te pakken de meest uitgesproken posilanders? Onderzoeker Job van den Berg tieve of negatieve mening hebben over de legt uit. ontwikkeling naar een samenleving waarin mensen voor elkaar moeten zorgen. Neder-INGEZONDEN STUKlanders uit de lagere sociale klasse die weinig contact hebben met anderen zijn het 'Bij mij in de straat in Amsterdam West meest sceptisch. Nederlanders in de hogere woont een vrouw op leeftijd. Voor haar sociale klasse die weinig contact hebben was 2014 geen plezierig jaar: ze brak in Verruim het blikveld met anderen zijn het meest enthousiast februari haar heup en een aantal weken over de participatiesamenleving. Maar in geleden is zij 's nacht met loeiende sirehet onderzoek zien we niet dat die groep ne naar het ziekenhuis gebracht. Een enthousiastelingen ook meer wil doen. gewetensvraag: stel deze oudere dame wordt uit het ziekenhuis ontslagen, zou ik dan bereid zijn om voor Houding zegt dus weinig over daadwerkelijk gedrag. De 79% van de bevolking die het meest participeert, doet dit meer vanuit haar boodschappen te doen of te helpen met haar medicatie?' 'verplichting' dan dat ze het eens zijn met het gevoerde beleid. Niet sociale klasse maar mate van sociaal contact bepaalt bereidOnderzoek In december heeft TNS NIPO een representatieve groep Nederlan- heid om zorgtaken op te pakken

Participeren vanuit verplichting

ders gevraagd naar de bereidheid van Nederlanders om te zorgen voor familie, vrienden en buurtbewoners. Welk type zorgtaken is men bereid om op te pakken en verschilt de bereidheid om te helpen of te verzorgen tussen verschillende typen Nederlanders? Uit het onderzoek blijkt dat: Nederlanders vooral bereid zijn om praktische zorgtaken op zich te nemen; veel minder tot intensievere zorgtaken

Niet iedere Nederlander wil of kan participeren. Ongeacht de sociale klasse zijn Nederlanders die veel contact hebben met hun omgeving ook meer bereid om zorgtaken op zich te nemen zowel voor familie, vrienden als buurtbewoners. We kunnen twee typen burgers onderscheiden: ouders met jonge kinderen die in de Randstad wonen met een bovenmodaal inkomen en een voorkeur voor musea en theater. De tweede groep bereidwillige Nederlanders woont in kleinere tot middelgrote gemeenten met een benedenmodaal inkomen vaak met weinig vertrouwen in de politiek en woonachtig in een huurhuis of -flat.

'79% van de bevolking is bereid en in staat om zorgtaken op zich te nemen. Nederlanders zijn vooral bereid om praktische zaken op zich te nemen zoals het regelen van vervoer of het doen van boodschappen (60% van de bevolking). De bereidheid voor intensieve verzorging en begeleiding zoals het helpen uit bed komen en psychische ondersteuning is veel lager (18%). Hoe verder een persoon van ons af staat, hoe kleiner de kans dat we zorgtaken willen oppakken. Nederlanders die niet kunnen rekenen op hun familie - doordat ze niet meer leven of elders wonen – kunnen zo in de problemen komen. Als het gaat om zorgtaken die de thuiszorg en wijkverpleeg- Veel initiatieven die juist participatie bevorderen, worden onder de noemer participatiemaatschappij de nek omgedraaid, stelt Evelien

Tonkens. De hoogleraar Burgerschap aan de Universiteit voor Humanistiek wil dit niet veroordelen, maar liever proberen te begrijpen waarom dit gebeurt.Lees hier meer >> Kunnen we de overige 20% van de Nederlanders stimuleren om te participeren? De groep burgers die welwillend zijn om zorgtaken op zich te nemen, beslaat ongeveer 80% van de bevolking. Maar hoe zit het met de overige 20 procent? Kunnen zij gestimuleerd worden om net als de andere 80% meer te doen? Het antwoord is: in beperkte mate. Uit het onderzoek blijkt 10% van de bevolking niet participeert, omdat ze op eigen behoeftes focust en geen tijd heeft. Deze groep zal ook niet snel zorgtaken op zich nemen. Zij zijn financieel in staat om hun 'zorgplicht' uit te besteden aan een private organisatie. Op die manier kopen zij hun zorgtaken letterlijk af. 'Bij de overige 10% liggen er andere en veel fundamentelere redenen ten grondslag voor het oppakken van zorgtaken voor familie, vrienden en/of buurtbewoners. Het betreft de groep Nederlanders die niet in staat is om zorgtaken op zich te nemen. Deze groep heeft vaak zelf problemen en heeft de steun van de overheid hard nodig. Verwacht van deze groep niet dat zij zorgtaken op zich kunnen nemen. Deze groep heeft vaak geen sociaal netwerk of familie woont ver van hen vandaan. Ze vinden zichzelf niet bekwaam om zorgtaken voor een ander op zich te nemen en hebben het te druk en/of zijn teveel energie kwijt aan eigen kwesties.' 'Ik weet inmiddels dat de oudere dame uit mijn straat tot deze laatste groep behoort. Enkele uren nadat ze met spoed naar het ziekenhuis was gebracht, is ze overleden. Niemand weet of ze familie of kennissen heeft. Haar begrafenis wordt door de gemeente geregeld. Ik vraag me af wie er voor haar zou zorgen als ze nog had geleefd.' Job van den Berg, Onderzoeker TNS NIPO


Het Decor - verruim(t) de horizon Uitval - Fleur Bourgonje

Anekdotes zijn humoristische voorvallen, vreemde gebeurtenissen of rake uitspraken, gevat in een pakkend verhaal. Een anekdote wordt vaak verteld als een stukje uit het echte leven, al blijft het meestal onduidelijk of een verhaal ook werkelijk heeft plaatsgevonden. Anekdotes hebben dan ook veel overeenkomsten met Broodje aap-verhalen. Fris & Dwars presenteert wekelijks een bekende of minder bekende anekdote over beroemdheden uit heden en verleden.

Chinese eetgewoonten Prins Philip, de echtgenoot van de Britse koningin Elisabeth, beschikt over vele kwaliteiten, maar tact hoort daar zeker niet bij. Britse diplomaten hadden de grootste moeite om de betrekkingen tussen Groot Brittannie China weer te normaliseren, nadat de Engelse prins zich tegenover de Britse pers tijdens een staatsbezoek aan China had uitgelaten over de Chinese eetgewoonten.

Toeval en uitval Als de hoofdpersoon van Uitval, de nieuwe roman van Fleur Bourgonje, het Museumplein oversteekt om in het café van het Concertgebouw te gaan ontbijten, wankelt ze plotseling, draait om haar as en zakt door haar rechterbeen. Deze ‘uitval’ doet haar in een ziekenhuis belanden, waar een neuroloog haar onderzoekt. Ze krijgt een zak pillen die ze de rest van haar leven moet slikken. Maar de uitval bewerkstelligt vooral iets anders: ‘De uitval had een herijking van mijn verwachtingen, zelfs van mijn leven veroorzaakt.’ Dat begint al als ze in een scannerbuis ligt en haar verbeeldingskracht moeiteloos een van claustrofobische angst en paniek doortrokken tocht door de St. Gotthardtunnel oproept.

In een ander verhaal over prins Philip komt hij iemand tegen die de lompheid van de prins gemaal met gelijke munt terugbetaalt. Tijdens een staatsbezoek aan Brazilie sprak prins Philip een Braziliaanse admiraal. "Heb je dat allemaal gekregen door rondjes te varen op de Amazone" vroeg de prins terwijl hij naar de onderscheidingen op de borst van de admiraal wees.

Toevallig leverde de hoofdpersoon enkele dagen eerder het manuscript in van haar nieuwe boek, met als onderwerp haar eigen leven. Thuis gaat ze opnieuw door het hele manuscript om te ontdekken dat er iets niet klopt: ‘Ik had de halve waarheid weergegeven.’ Ze voorziet dit manuscript van commentaar, en alles is net even anders: de vernedering op de lagere school (als jaloerse klasgenoten haar krullenkoppie vastbinden aan prikkeldraad), de liefdes, de vele buitenlanden, het gevaar, het doodsbed van de ouders. ‘Er was iets aan het schuiven geraakt. Er was een barst in de vanzelfsprekendheid gekomen.’ Dát is wat ziekte doet met een mens: het levensverhaal krijgt een andere invalshoek waarbij ziekte aan een reeks gebeurtenissen samenhang, een begin en een – voorlopig – einde verschaft. Het levensverhaal als ‘plot’, met het gebruikelijke onthullen en verhullen, en uiteenlopend van toeval tot uitval.

"Ja hoogheid", antwoordde de admiraal. "En niet door te trouwen."

Uitval, Fleur Bourgonje, De Geus, 187 blz.

"Als het vier poten heeft en geen stoel is, als het twee vleugels heeft en geen vliegtuig is, als het zwemt maar geen duikboot is, dan eten ze het op." Prins Philip deed wel meer boeiende uitspraken in zijn carriere als 'echtgenoot van'. Zo liet de prins ooit weten nog steeds versteld te staan van de mogelijkheden van televisie. Toch zijn er maar twee dingen die je moet weten: hoe de afstandbediening werkt, en hoe je hem moet verstoppen."

Iedereen kan schilderen Ontwricht gezin In haar debuut Iedereen kan schilderen zet Emma Curvers een prachtig drama neer over een ontwricht gezin waarin vader Hans volledig domineert. Door de jaren heen heeft hij vele psychiatrische onderzoeken ondergaan, maar een eenduidige diagnose is er niet gekomen. Zijn 20-jarige dochter Iris, inmiddels uit huis, probeert met hulp van een psycholoog en haar zus het verleden te doorgronden. Ze herinnert zich vooral haar vaders onvoorspelbare buien, haar eigen angst, de beklemmende relatie met haar moeder en de strakke orde die steeds heerste. Hans heeft last van extreme woedeuitbarstingen, koopzucht, hypochondrie, en bovenal, psychotische aanvallen. Zo spuit hij bijvoorbeeld het hele huis vol gif, in een poging de marters die hij op zolder hoort trippelen, buiten te sluiten. Er lijkt een continu misverstand tussen Hans en de buitenwereld te bestaan. Op een dag heeft hij zichzelf ervan overtuigd dat hij niet lang meer te leven heeft: het rode plekje op zijn neusvleugel is een kwaadaardig gezwel. Zijn laatste wens gaat in vervulling, als hij met zijn hele gezin afreist naar Mauritius. Maar na een paar dagen op het eiland blijkt voor zijn vrouw en dochters de grens volkomen bereikt, waarna ze gezamenlijk een moedig besluit nemen. Met haar nuchtere en grappige schrijfstijl laat Curvers zien hoe dit problematische gezin overleeft door afstand van elkaar te nemen. De vader van de schrijfster was ‘gegriefd’ door uitspraken van zijn dochter, en probeerde via de rechter de publicatie van het boek tegen te houden, maar de rechter wees dat af. Iedereen kan schilderen, Emma Curvers, Atlas Contact, 207 blz. Jaargang 2 | aflevering 3| pagina 5

Het Decor - verruim(t) de horizon Regels bijstand onwerkbaar Bron: BB i.s.m. De Monitor 150118 Regels voor de bijstand zijn onwerkbaar: dat blijkt uit een enquête van Binnenlands Bestuur in samenwerking met het actualiteitenprogramma De Monitor (KRO/NCRV) onder 473 ambtenaren werk en inkomen.

Eén op de drie medewerkers van de sociale dienst vindt de nieuwe bijstandsregels te streng. In plaats van dat ze de uitkeringsgerechtigde helpen op de arbeidsmarkt, loopt volgens hen de bijstandscliënt eerder vast in het woud der regels.

Ook het nieuwe sanctieregime – het opleggen van een korting op de uitkering van één tot drie maanden bij het niet nakomen van verplichtingen – stuit bijna de helft van alle respondenten tegen de borst. Het is overigens mogelijk dat verantwoordelijk minister Asscher nog met een versoepeling komt. Van de ambtenaren op de werkvloer staat één op de drie niet achter de nieuwe wwbmaatregelen. Bij de beleidsmedewerkers van de sociale dienst ligt dat percentage zelfs nog iets hoger.

Belemmeringen Dat blijkt uit een enquête van Binnenlands Bestuur in samenwerking met het actualiteitenprogramma De Monitor (KRO/NCRV) onder 473 ambtenaren werk en inkomen. De oude Wet Werk en bijstand (wwb) was voor bijstandscliënten al dermate complex dat die het vinden van werk in de weg stond. Met name de laaggeletterdheid, de financiële problemen en de gebrekkige administratieve vaardigheden van (veel) cliënten vormen een belemmering. De fraudewet – terugbetalen van het te veel Andere kant opkijken ontvangen uitkeringsbedrag met daarbovenop een 100 procent Het wordt volgens de meeste respondenten als boete – geldt eveneens als een onevenredig zware belasting. gevolg van de nieuwe bijstandsregels voor sociale Kledingeisen De invoering van de nieuwe Participatiewet per 1 januari maakt het diensten steeds moeilijker er volgens de geënquêteerden – 473 respondenten, waaronder om rekening te houden beleids- en uitvoerende ambtenaren, afdelingshoofden en directeu- met de persoonlijke situaren sociale dienst – allerminst beter op. De handen gaan nog wel op tie van uitkeringsgerechtigden. Ruim één op de drie respondenten – elkaar voor de nieuwe maatregelen om bijstandscliënten te laten de directeuren niet uitgezonderd – verwacht dat de strengere regels voldoen aan een taaltoets en aan kledingeisen bij sollicitaties. Maar ertoe zullen leiden dat ze vaker de andere kant zullen opkijken, of de nieuwe eisen op het gebied van reistijd (maximaal 3 uur reizen met andere woorden dat ze tot ambtelijke ongehoorzaamheid leivoor het werk) en de verhuisplicht zijn volgens het overgrote me- den. Ze leggen bijvoorbeeld geen sanctie op als cliënten zonder rendeel van de ambtenaren weinig tot zeer weinig behulpzaam om opzet fraude hebben gepleegd. De regels zijn volgens de meeste ambtenaren zo ingewikkeld geworden ‘dat goedwillende mensen uitkeringsgerechtigden te laten terugkeren naar de arbeidsmarkt. eerder onbewust frauderen’. Die mensen een boete opleggen, vindt liefst 80 procent van de ambtenaren onterecht. Nieuw sanctieregime

Wanhoop De meeste ambtenaren kunnen zich goed voorstellen dat de nieuwe maatregelen uitkeringsgerechtigden tot wanhoop drijven. Nu al ziet gemiddeld 40 procent van de ambtenaren op de werkvloer dat de strengere aanpak leidt tot meer agressie. Nog meer ambtenaren – twee op de drie – voorzien dat het strengere regime een verdere toename van agressie tegen medewerkers van de sociale dienst tot gevolg zal hebben. Alleen directeuren en afdelingshoofden zien het blijkens de enquête op dit vlak iets minder somber in dan de uitvoerende ambtenaren en de beleidsmedewerkers. De meeste ambtenaren vrezen dat de maatregelen uitkeringsgerechtigden tot wanhoop drijven. Meer agressie Nu al ziet gemiddeld 40 procent van de ambtenaren op de werkvloer dat de strengere aanpak leidt tot meer agressie. Nog meer ambtenaren – twee op de drie – voorzien dat het strengere regime een verdere toename van agressie tegen medewerkers van de sociale dienst tot gevolg zal hebben. Alleen directeuren en afdelingshoofden zien het blijkens de enquête op dit vlak iets minder somber in dan de uitvoerende ambtenaren en de beleidsmedewerkers.


Het Decor - verruim(t) de horizon Handelingsverlegenheid Uit onderzoek van Movisie onder professionals in de jeugdhulpverBron: Movisie 150119 De acceptatie van lesbo’s, homojongeren en transgenders is veel lening blijkt dat beroepskrachten beter moeten signaleren en hun beter geworden sinds 2006. Toch blijkt de groep homojongeren handelingsverlegenheid omlaag moet, willen ze problemen bij LHBT ‘fors meer problemen’ te hebben dan hetero’s. 'Hulpverleners zien -jongeren beter kunnen begeleiden. 'Het gaat erom dat je signalen als pesten, overgewicht, middelengebruik en depressieve gevoelens vaak niet welke problemen achter deze goed in de gaten hebt', zegt Van Hoof. 'En jongere schuilen', zegt Movisie-adviseur dat je vervolgens open vragen stelt. Dus Juul van Hoof. niet aan een meisje vraagt: "Heb je een vriendje?", maar: "Ben je verliefd op ieProfessionals die met jongeren werken, mand?" Professionals moeten zich er van komen ook vaak homojongeren tegen, al bewust zijn dat jongeren niet te koop herkennen ze die niet altijd. Toch hebben lopen met hun homoseksuele of transdie professionals de taak deze jongeren gender-gevoelens. Ze gaan er pas over te erkennen en hen te ondersteunen in praten als ze zich veilig voelen.' hun eigen acceptatieproces. Dat zegt

doel is dat de beroepsopleidingen in het sociale domein competenties kunnen ontwikkelen waarin aandacht voor seksuele- en genderdiversiteit een vast onderdeel is. Van Hoof: 'De professional van later is de student van nu. Zij komen later de LHBT's als cliënten tegen in hun werk.

Movisie-adviseur Juul van Hoof naar aanleiding van de SCP-rapport: "Seksuele Oriëntatie en Jongeren". Daaruit blijkt dat de acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren door de omgeving is toegenomen, maar dat de problemen van lesbische-, homo- en biseksuele jongeren (LHB) zelf best groot zijn. Het aantal zelfmoorden onder homojongeren is bijvoorbeeld ruim vier keer zo hoog als onder heterojongeren. Van Hoof: 'Professionals moeten problemen onder LHBT-jongeren beter herkennen en weten welke vragen ze kunnen stellen.'

Aanleiding is het bericht dat CZ maar beperkt wijkverpleegkundigen financiert. "Wat wij beperkt financieren is de signaleringsfunctie van wijkverpleegkundigen en niet de persoon van de wijkverpleegkundige zelf."

Als professional vraag je niet: ‘Ben je homo?’

Uit de kast Belangrijk is om een veilige omgeving te vormen voor LHBT-jongeren. Van Hoof: 'Vraag naar wat de jongere zelf wil en ga niet uit van persoonlijke aannames. Niet altijd willen jongeren direct uit de kast komen. Dus dan zeg je niet: "Als je uit de kast komt is het belangrijk dat je het aan je ouders vertelt". De jongere moet zich gehoord en gesteund voelen in zijn eigen gevoelens. Dat geeft zelfvertrouwen en helpt om de eigen problemen beter te hanteren.'

Acceptatie Juul van Hoof begrijpt wel dat, ondanks de verbeterde acceptatie, homojongeren nog steeds grote emotionele problemen hebben. 'De acceptatie ligt genuanceerd, dat blijkt ook uit het SCP-rapport. Homoseksualiteit als gegeven accepteren is één ding, maar als hij in de klas zit, wordt het een ander verhaal. Jongeren geven aan dat ze het vies vinden als homoseksuelen zoenen. 25 Procent van de jongeren zegt zelfs zijn vriendschap te verbreken als iemand homo blijkt te Suïcide Alarmerend in het SCP-rapport is dat de groep LHB- jongeren zijn. Hoe dichterbij, hoe minder accepterend de omgeving, des te (lesbische, homo- en biseksuele jongeren) wel 'fors meer problemen reëler de stress voor homojongeren wordt.' ervaren dan heterojongeren'. Zij hebben een minder goede relatie met hun ouders, spijbelen vaker, gebruiken meer middelen zoals Opleiding sigaretten of drugs, en rapporteren meer psychische problemen en Om professionals te ondersteunen de LHBT-groep beter te begeleisuïcidepogingen: 'Het percentage LHB-jongvolwassenen dat wel den en signalen van problemen te zien, is Movisie bezig met een eens een suïcidepoging heeft gedaan ligt bijna vijf keer zo hoog: 9 digitaal trainings- en kennisplatform. Daarin komt lesmateriaal en casuïstiek voor specifieke situaties (bijvoorbeeld gespreksvoering) procent versus 2 procent.' ter beschikking voor opleidingen in de zorgen welzijnssector. Het SCP-rapport Het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau laat zien dat het percentage jongvolwassenen (16 -25 jaar) dat negatief staat tegenoven LHBT-jongeren, behoorlijk is gedaald: van 18 procent in 2006 naar 6 procent nu. Tegenover transgenders staan meer jongeren negatief: 11 procent.

Lees hier het rapport van het SCP: "Seksuele Oriëntatie en Jongeren"

'Verzekeraar te laat betrokken bij wijkteam' Bron: CZ 150120 Zorgverzekeraar CZ en de gemeenten van regio Parkstad hadden eerder moeten overleggen over de financiering van wijkverpleegkundigen, stelt een woordvoerder.

CZ zou in twee van de acht Parkstad-gemeenten wijkverpleegkundigen financieren, aldus vakblad Zorgvisie. Volgens woordvoerder Rik van Druten van de zorgverzekeraar is onduidelijkheid ontstaan door gebrek aan communicatie tussen CZ en de betreffende gemeenten. "Dat ging fout, maar nu is de communicatie weer hervat en loopt alles naar behoren." Signaleren Volgens Druten is het niet zo dat CZ minder wijkverpleegkundigen inzet. "Landelijk is voor de financiering van wijkverpleegkundigen 3,2 miljard euro beschikbaar. Daarmee kunnen wij overal wijkverpleegkundigen inzetten. Waar we het hier over hebben is een potje met extra geld voor het signaleren van zorgbehoeften. De tijd die wijkverpleegkundigen gebruiken om bijvoorbeeld zorgmijders te bereiken, kan uit dit budget vergoed worden." Voor de financiering had VWS veertig miljoen vrijgemaakt voor heel Nederland. "Omdat dit niet genoeg is voor alle gemeenten hebben we in dit geval gekozen om het signaleren alleen in Heerlen en Kerkrade te vergoeden. Dit hadden we eerder en beter kunnen communiceren naar de andere Parkstad-gemeenten."


Het Decor - verruim(t) de horizon Leefzorgplan: de aanvraag voor zorg is meteen de beschikking

extra beschikkingen bovenop het plan dat ze ondertekend hebben, de lokale overheid.' Volgens Van Ginkel komt de communicatieve zorgt dat voor meer begrip en minder verwarring.’ onrust vooral van Haagse zijde op de burgers af.

Bron: Horst aan e Maas 150116 Inwoners uit Horst aan de Maas die een zorgvraag hebben, hoeven voortaan niet lang te wachten op de toewijzing. De gemeente ontwierp het Leefzorgplan, een document waarin tijdens of na het keukentafelgesprek de aanvraag én de gemaakte afspraken meteen worden vastgelegd. Na ondertekening geldt dit als beschikking.

Neem College en Raad mee Bang voor ‘juridisch gedoe’ achteraf is Horst aan de Maas dan ook niet. De Bekker: ‘Zorg er wel voor dat je het bestuurlijk goed afhecht. Het College heeft ingestemd met deze manier; we hebben de Raad tijdens een informatiebijeenkomst op de hoogte gebracht. Horst aan de Maas is een gemeente die deregulering en klantgerichtheid voorop heeft staan. Dat helpt bij dit soort keuzes.’

Slechte brieven Gemeentelijk Ombudsman Arre Zuurmond van Amsterdam en omstreken zegt ook de indruk te hebben dat er niet veel problemen zijn rond de decentralisaties. 'Maar wel veel burgers die ongerust zijn. Ook van de gemeente zelf krijg je er onbegrijpelijke brieven over. Ik ben gepromoveerd, maar ik heb wel moeite met het lezen van die brieven.'

Kijk door een praktische bril Ook een ondertekend Leefzorgplan is ‘open te breken’ en aan te passen, vult de programmamanager aan. ‘Bijvoorbeeld als de consulent bij nader inzien twijfelt over de zorgoplossing, of als de cliënt daarover opmerkingen heeft of spijt heeft van zijn handtekening. Dan volgt een nieuwe beschikking met expliciete bezwaar- en beUitgaan van expertise consulenten roepsmogelijkheden. We willen met een praktische bril naar dit Gemeente Horst aan de Maas koos voor een verkorte route. De onderwerp kijken, dienstverlenend en efficiënt. Om bureaucratie en hulpvraag en de gekozen oplossing die zorgconsulenten met cliën- systeemdenken voor te zijn.’ ten aan de keukentafel bespreken, worden in het Leefzorgplan gedocumenteerd. Zodra een cliënt die afspraken heeft ondertekend, geldt dat document als de beschikking. Niet ingewikkelder doen dan ‘Rust rond decentralisatie vergt betere communinodig, vindt de gemeente. ‘We gaan uit van de expertise van onze catie’ Bron: gemeente Amsterdam 150115 consulenten’, licht Henri de Bekker toe, programmamanager Sociaal Goede communicatie met burgers rond de decentralisaties kan voor Domein. ‘HBO-geschoold, getraind en gecoacht, aangenomen op rust zorgen, evenals het ruimte bieden aan professionals.a basis van de kwaliteit zelfredzaamheid. Dan kun je goede beslissingen nemen die anderen wat ons betreft niet hoeven te controleren. Goede communicatie met burgers rond de decentralisaties kan voor Casuïstiekbespreking leidt tot voldoende corrigerend vermogen.’ rust zorgen, evenals het ruimte bieden aan professionals, stellen de Schiedamse gemeentesecretaris Jan van Ginkel en de Amsterdamse Meer begrip, minder verwarring ombudsman Arre Zuurmond. Horst aan de Maas voerde twee jaar geleden al de vraagverhelderingsgesprekken en Leefzorgplannen in. Met de nieuwe aanpak Vertrouwen daalde het aantal bezwaren met zeker 80 procent. ‘Dat kwam voor- Van Ginkel en Zuurmond werden door KING-directeur Tof Thissen al door de nieuwe manier van vragen stellen’, weet De Bekker. ‘We bevraagd op het iBestuur-congres. Goede communicatie kan veel gingen op zoek naar de vraag achter de vraag en kwamen zo tot onrust over de decentralisaties wegnemen, stelde Van Ginkel. oplossingen die inwoners zelf nog niet eens hadden bedacht. Beter, 'Begin december nam het aantal vragen substantieel toe en toen en vaak ook goedkoper.’ hebben we twee weken lang een publiekscampagne gehouden, met als uitgangspunt: wij nemen het initiatief, samen met de wijkteams. De Leefzorgplannen kregen toen overigens nog wel een aparte be- Als u niets van ons hoort verandert er voor u niets. De afgelopen schikking. Per 1 januari 2015 is Horst aan de Maas nog een stap week zien we slechts een iets bovengemiddelde vraag naar informaverder gegaan. Nu geldt: de aanvraag is tevens de beschikking. ‘Als tie. En dan gaat het vooral om vragen als 'wat is het telefoonnumje je documentatie vereenvoudigt en inwoners niet vermoeit met mer van het wijkteam'. De inwoners hebben dus wel vertrouwen in

Ruimte geven Rust rond de decentralisaties krijg je volgens Van Ginkel ook door professionals de ruimte te geven. ‘Tegen de wijkteams zeg ik: doe wat nodig is en vertel me waar je tegen rare regelgeving aanloopt. Het blijft tot dusver stil. Als je professionals de ruimte geeft, valt het wel mee.' Zuurmond ziet er wel een probleem in dat die professionals zijn opgeleid binnen hun eigen kokers, waardoor bijvoorbeeld het aanpakken van gecombineerde problematiek in jeugdzorg en schulden lastig wordt; ‘daar gaan we niet over’.

Formeel gezien is de hulpvraag die een cliënt stelt aan de keukentafel en die op papier komt te staan, de aanzet tot een plan van aanpak. Tot een daadwerkelijk beschikking – en toewijzing van de hulp – komt het pas, als het plan van aanpak is gecontroleerd door een derde en ondertekend door de cliënt. Eerst de aanvraag, dan de beschikking.

Professionaliteit honoreren Als er zich op het terrein van de decentralisaties problemen voordoen, zoekt Zuurmond niet snel de confrontatie met de gemeente. Incidenten zijn snel met een gesprek tussen burger en ambtenaar te regelen. En structurelere problemen? ‘Dan ga ik naar een uitvoerende ambtenaar met het management erbij. Over de feiten discussieer ik niet, wel over hoe je het kunt oplossen. De klassieke ombudsman gaat naar de raad, maar de hiërarchie is onderdeel van het probleem, niet van de oplossing. Je moet professionaliteit honoreren.’ Voorbeeld Zuurmond noemt nog het voorbeeld van een Amsterdammer uit het centrum die failliet ging en voor een nieuwe baan een auto nodig had omdat hij door heel Nederland moest rijden. Omdat hij overal op de verkeerde manier geregistreerd stonds, kon hij die auto niet aanschaffen. Toen een vriend dat oploste door een auto voor he te kopen, stak de gemeente er alsnog een stokje voor door een parkeervergunning te weigeren. De vriend woonde immers niet in het centrum. Zuurmond: 'De gemeente moet zich wel afvragen of ze het zo willen aanpakken.'


Het Decor - verruim(t) de horizon hoe wijkverpleegkundigen ingezet worden binnen wijkteams. Dat blijkt niet altijd voor elkaar te krijgen. Een woordvoerder van regio Parkstad zegt tegen vakblad Zorgvisie dat "op inhoudelijk vlak de Bron: Zorgbelang Brabant nodige uitdagingen liggen om met CZ tot een goed overleg te koZorgbelang Brabant verzamelde ervaringsverhalen van en over jon- men over de inzet van wijkverpleegkundigen". geren. Situaties waarin jongeren verkeren als het even niet zo lekker loopt. Soms zijn ze mishandeld, uithuisgeplaatst of onder toezicht Onder Parkstad vallen de gemeenten Brunssum, Heerlen, Kerkrade, gesteld. Deze jongeren doen hun verhaal en geven tegelijkertijd Landgraaf, Nuth, Onderbanken, Simpelveld en Voerendaal. De inzet advies aan hulpverleners, (gezins)voogden, pleegouders, kinder- van de wijkverpleegkundige, ook wel Zichtbare schakel genoemd, is rechters; eigenlijk aan iedereen die het maar horen lastig omdat de financiering voor deze functie erg bewil. perkt is. "CZ kan niet voor elke gemeente de inzet van

Niels: “Ik ben het niet eens met de rapportage van mijn gezinsvoogd.”

Deze waardevolle adviezen over wat je het beste kunt doen in welke situatie leest u in deze casussen. In elke casus staat de rol van de vertrouwenspersoon beschreven, een onafhankelijke professional op wie iedereen die te maken krijgt met jeugdhulp een beroep kan doen. Tot stand gekomen in samenwerking met jongeren en hun ouders en het vertrouwenswerk van Zorgbelang Brabant (december 2014) Niels: “Ik ben het niet eens met de rapportage van mijn gezinsvoogd. Ik heb hem hierover aangesproken, maar hij past het niet aan.” Niels komt via zijn mentor in contact met een vertrouwenspersoon van Zorgbelang Brabant. Zij bespreken samen de rapportage. De vertrouwenspersoon luistert naar Niels en adviseert wat hij kan doen. In overleg kiest Niels ervoor om in gesprek te gaan met de gezinsvoogd. De vertrouwenspersoon helpt Niels met de voorbereiding. Tijdens het gesprek licht de gezinsvoogd zijn rapportage toe. Niels begrijpt nu wat de gezinsvoogd bedoelt en gaat akkoord met de rapportage.

Verzekeraar betaalt verpleegkundige in wijkteam niet Bron: CZ 150119 In zes van de acht Parkstad-gemeenten betaalt zorgverzekeraar CZ niet voor wijkverpleegkundigen. "Daar is simpelweg geen geld voor." In goed overleg zouden gemeenten en zorgverzekeraars afstemmen

’s Heeren Loo Zorggroep en manager bij de Academie voor Zelfstandigheid) een idee in haar hoofd. Een praktisch handboek vol werkvormen om de zelfredzaamheid van mensen met een verstandelijke beperking te vergroten. Hiermee wil ze de aandacht vestigen op doorleren na je 18e voor mensen met een verstandelijke beperking. Na maanden van onderzoek, schrijven en een crowdfundingsactie was het op 15 januari zover. Het boek 'Ik wil een pizza die met de brommer komt!' werd feestelijk gepresenteerd.

Er wordt veel verwacht van mensen met een verstandelijke beperking en hun omgeving. Participeren, zoveel mogelijk zelf doen, lede wijkverpleegkundige in de sociale wijkteams finan- ren, netwerken en opkomen voor jezelf. De doelgroep wil wel. Ze cieren, daar is simpelweg geen geld voor", stelt de willen onafhankelijk en trots zijn en grootse dingen bereiken. Maar woordvoerder. wat als je niet kunt lezen en schrijven terwijl veel bestaande leermaterialen een bepaalde mate van leesvaardigheid vragen? Zichtbaar? Voor Parkstad betekent dit dat in slechts twee van de Ook begeleiders en vrijwilligers willen het allerbeste voor hun cliënacht gemeenten een gedeelte van de inzet van de ten, maar wat als je in je eentje een grote groep draait waarvan alle Zichtbare schakel in de wijkteams door CZ gefinancierd cliënten een andere leervraag en leerstijl hebben? Ouders hebben wordt. Dit gebeurt alleen in de wijken met het hoogste grote en kleine wensen voor hun zoon of dochter, maar zijn vaak op zorggebruik van Heerlen en Kerkrade. zoek naar materialen die niet kinderachtig zijn en hun kind opleidt tot wie hij of zij kan zijn. "Overige gemeenten zien zich dus genoodzaakt om zelf de zogenoemde zichtbare schakel (wijkverpleegkundige) in het sociale wijk- Meer regie team te bekostigen omdat deze vaak een belangrijke spilfunctie in Het educatieve boek ‘Ik wil een pizza die met de brommer komt’ het team vervult", aldus de woordvoerder. bevat 228 bladzijdes met driehonderd praktische werkvormen die Knelpunten bijdragen aan een grotere zelfredVoor Heerlen betekent het concreet dat voor vier zaamheid, een hogere eigenwaarde van de dertien Sociale Buurtteams de inzet van de en meer regie voor mensen met Zichtbare schakel niet door CZ gefinancierd wordt. een beperking. De werkvormen zijn "We zijn momenteel in overleg met zorgorganisatie gebaseerd op vaardigheden die van Meander voor welke knelpunten dit zorgt in de belang zijn binnen wonen, werken praktijk", is het verhaal. "Ook zijn er vanuit het en vrije tijd. Met een coachende ministerie van VWS regiosecretarissen aangewezen werkwijze die uitgaat van de mogeom de brug tussen de financiers en gemeenten te lijkheden en talenten in plaats van slaan. Op 30 januari zullen we een samenwerkingsde beperkingen kan iedereen met convenant sluiten met CZ." dit praktische handboek direct samen aan de slag!

Boek over educatieve werkvormen voor mensen met een beperking Al jaren lang had Suzanne Verheijden (projectleider Innovatie bij de

Het boek is te koop via de website: http://www.educatievewerkvormen.nl/


Het Decor - verruim(t) de horizon veel meer ‘lammen die blinden leiden’. Zij zijn dus ook niet graag afhankelijk van de straat, en evenmin van de staat. Dat lijkt mij niet de meest wenselijke situatie. We hadden de verzorgingsstaat juist ingericht om te Bron: Sociale Vraagstukken | door Marja Jager-Vreugdenhil 150114 zorgen dat wie het echt nodig heeft, hulp kan krijgen. Maar het lijkt erop Om de verzorgingsstaat sterk te houden, is het onder andere nodig om de dat de mensen die het harder nodig hebben, minder in staat zijn hulp te ingeslopen en ongewenste consequenties van ver doorgevoerd gelijk- krijgen dan mensen die het minder hard nodig hebben. heidsdenken te bestrijden. Daarvoor moeten dan wel de sociale regels over zelfredzaamheid en afhankelijkheid veranderen. Wijziging van formele regels leidde tot rechtsongelijkheid De RMO stelde in 2004 in haar rapport ‘Verschil in verzorgingsstaat’ dat er We hebben in de afgelopen eeuw als samenleving een enorme institutio- drie soorten fouten de verzorgingsstaat bedreigden: de eerste fout doet nalisering doorgemaakt. Er zijn talloze nieuwe organisaties, nieuwe be- zich voor als mensen die ondersteuning nodig hebben, geen zorg krijgen. roepen en daarbij behorende formele en informele regels ontstaan. Vol- Om deze fout te voorkomen zijn voorzieningen als een minimum inkogens politici en beleidsmakers is het nu echter tijd om een deel van deze men, huisvesting, zorg en welzijn in het leven geroepen. Vervolgens gininstitutionalisering op te heffen, terug te draaien. Dat roept heel veel gen ook mensen die het minder urgent vragen op die terug te voeren zijn op het verschijnsel van sociale regels, nodig hadden een beroep doen op de voorop onze gedeelde opvattingen over ‘hoe het hoort’. handen voorzieningen, met als gevolg hoge kosten: een fout van de tweede soort. Ter Institutionalisering werd lang gezien als een onomkeerbaar positief pro- voorkoming daarvan werd er gekort op die ces: elke verandering is een verbetering en als eenmaal is gekozen voor voorzieningen, of werd van mensen een een bepaalde richting van verandering, dan zit je daar voortaan aan vast eigen bijdrage gevraagd. Dat leidde tot en zul je er verder op moeten doorbouwen, beweerden Berger en Luck- fouten van de derde soort: er werd zoveel mann in 1966. Elke nieuwe ontwikkeling werd per definitie geduid als gekort op alle voorzieningen, dat ook de ‘modernisering’, als evolutie van de samenleving tot een betere samenle- mensen die het wel hard nodig hadden, ving. Maar, zo analyseerde de socioloog Hirschmann in 1991, als dit voor- niet meer alle nodige ondersteuning kreuitgangsgeloof gelijk heeft met de stelling dat elke verandering vooruit- gen. Deze fouten konden volgens de RMO gang betekent, dan heeft dat als consequentie dat het niet zoveel uit- bestreden worden door niet langer genemaakt wat die volgende stap is. En dat is niet zo geloofwaardig natuurlijk. riek, aan iedereen dezelfde voorzieningen aan te bieden. Dat kan alleen Want er zijn wel degelijk veranderingen denkbaar die negatief uitpakken. door rechtsongelijkheid toe te staan. De ene persoon moet met zijn medische indicatie andere voorzieningen kunnen krijgen dan een andere perSociale regel nr. 1: bij problemen eerst een beroep doen op de voorzie- soon met dezelfde medische indicatie maar een andere sociale situatie. ningen Dat is heel lastig in formele regels vast te leggen. Twee jaar geleden liet ik in mijn proefschrift zien dat mensen sociale regels hebben gevormd die passen bij de verzorgingsstaat, bijvoorbeeld de Informele sociale regels verander je niet met een wetstekst opvatting dat zelfredzaam en onafhankelijk zijn betekent dat je geen Het ontstaan van dergelijke fouten lijkt mij een belangrijk argument tegen beroep hoeft te doen op elkaar. Ik zag in mijn onderzoek hoe mensen als de stelling dat elke verandering ook een verbetering betekent. En dat het sociale regel hanteren dat wie problemen heeft, eerst een beroep moet wel degelijk nodig kan zijn om stappen terug te maken in deze ontwikkedoen op de voorzieningen van de verzorgingsstaat, en alleen als dat niet ling. De RMO heeft het over de manier waarop formele regels het mensen lukt een beroep mogen doen op elkaar als buren. En dit geldt juist voor moeilijker maakten om ondersteuning te krijgen. Maar ook informele mensen die hoog opgeleid zijn, want, zoals één van mijn respondenten regels dragen daaraan bij en juist die behoeven verandering. De opvatting het verwoordde: ‘We zijn goed genoeg opgeleid om te weten dat er struc- dat zelfredzaam zijn – niet afhankelijk zijn van elkaar, maar snel een beturele hulp bestaat. Ik zou de straat niet structureel willen belasten.’ Met roep doen op professionele voorzieningen -‘zo hoort’ moet veranderen. andere woorden: we zijn liever afhankelijk van de staat dan van de straat. En wat dus ook moet veranderen is het hele stelsel van sociale regels dat Tegelijkertijd bleek uit promotie-onderzoek van Lilian Linders dat mensen daarbij hoort om te voorkómen dat mensen voor elkaar gaan zorgen, met een lagere opleiding en lager inkomen, in buurten met een lage soci- regels die onderlinge zorg ontmoedigen – bijvoorbeeld dat je elkaar alale samenhang, een afkeer hadden van professionele hulpverlening en leen voor kortdurende hulp kunt vragen, op basis van wederkerigheid. vooral hulp zochten bij lotgenoten, uit angst voor teveel bemoeienis of uit schaamte. Dus niet sterke schouders die kwetsbare mensen helpen, maar

Participatiesamenleving kan alleen slagen als sociale regels veranderen

Het spannende is dat dergelijke informele sociale regels niet met een formele wettekst of met een opmerking in de toelichting bij die wettekst, zomaar zullen wijzigen. Toch gaat de overheid met de Wmo en het propageren van een ‘participatiesamenleving’ ervan uit dat de gegroeide praktijk omgedraaid kan worden. Waar mensen tot nu toe als regel hanteren dat goede buren elkaar niet teveel lastig te vallen, wil de overheid dat buren elkaar wel om hulp vragen. Mensen met psychiatrische problematiek die eerder naar een instelling konden omdat ze zich niet gedroegen ‘zoals het hoort’, moeten nu alsnog in een gewone buurt wonen en contacten opbouwen met hun buren. Dat veronderstelt een verandering in de gangbare informele sociale regels. En dat zal niet zonder weerstand gaan. De eerste rechtszaken zijn hierover al gevoerd. Over de vraag of er zomaar gekort kan worden op huishoudelijke hulp, en over de vraag of kinderen verplicht kunnen worden om voor hun ouders te zorgen. Afhankelijkheid en kwetsbaarheid behoeven herwaardering We zijn als samenleving bezig om opnieuw uit te vinden ‘hoe het hoort’. Of dat lukt wordt niet alleen bepaald door de uitkomsten van de strijd om de formele regels, in de politieke arena en in de rechtszaal. Het wordt ook bepaald door de vraag of onze gezamenlijke opvattingen over zelfredzaamheid en afhankelijkheid zullen veranderen. En als ze veranderen, hóe dat dan gebeurt. Als individuele zelfredzaamheid de norm blijft, zal afhankelijkheid van elkaar iets negatiefs blijven, en zal het moeilijk blijven voor mensen om een beroep te doen op elkaar. In plaats daarvan is volgens mij nodig dat in de eerste plaats afhankelijkheid opnieuw gewaardeerd wordt als iets basaal menselijks. Niet als iets negatiefs, maar als iets positiefs: we hebben elkaar nodig, vullen elkaar aan, kunnen alleen samen tot bloei komen. Tegelijkertijd is nodig dat we erkennen dat er verschillen tussen mensen zijn, dat onder andere de ene mens kwetsbaarder is dan de ander. Dat betekent een belangrijke nuancering in het beroep op de ‘eigen kracht van mensen’. Juist ook daarin is het nodig verschil te maken. De kracht van de één moet meer aangesproken worden, terwijl van de ander zijn kwetsbaarheid juist gezien moet worden. Als op deze manier afhankelijkheid en kwetsbaarheid worden her(r)ijkt, zal het niet langer gaan om ‘zelfredzaamheid’ als een koude plicht voor individuen, maar om ‘verantwoordelijkheid’ van mensen samen in warme gemeenschappen en netwerken. Waarbij ik ‘verantwoordelijkheid’ ook gebruik als een warm begrip, met de betekenis van: beantwoorden aan het doel waarvoor we geschapen zijn als mensen.


Het Decor - verruim(t) de horizon voor ggz-cliënten in de wijk wel voldoende is. 'Ik krijg signalen dat psychiatrisch verpleegkundigen in de eerste lijn onvoldoende worBron: Trimbos Instituut 150120 De beddenafbouw in de ggz gaat sneller dan is afgesproken. Al in den ingezet. De Federatie Opvang meldt dat het aantal mensen dat zich acuut verward voor onderdak meldt, toeneemt. In 2018 zal het aantal intramurale bedden met een derde sommige regio's sluiten ggz-instellingen voorzieningen zijn afgenomen. ‘Zorgwekkend is dat er geen toename is voor dagbesteding en dagopvang, terwijl die juist nodig van de investeringen in ggz-zorg aan huis.’ zijn om het beleid van beddenafbouw te laten slagen. Het gaat om heel kwetsbare mensen. Ik wil van de minister Dat blijkt uit onderzoek van het Trimbos Instituut in weten of ze goed zicht heeft op de ontwikkelingen. Zijn er opdracht van het ministerie van VWS. niet te veel veranderingen in de ggz-sector tegelijkertijd?' Vooral minder ZVW-bedden De Tweede Kamer heeft op 21 januari een Algemeen Overleg over de ggz. Met name de afbouw van beddencapaciteit die onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) valt, gaat sneller dan verwacht. Sinds 2011 neemt die jaarlijks af met gemiddeld zo'n 6 procent. In 2013 Verzekeraars en gemeenten bakkeleien over ggz bedroeg de daling 7 procent. 'Als die trend zich voortzet, dan is de Als het gaat om investeringen in de ambulante zorg, dan ligt de bal capaciteit al in 2018 met een derde afgenomen', zegt Trimbos- met name bij zorgverzekeraars. Tot 2015 waren ze alleen verantonderzoeker Frank van Hoof. Volgens de afspraken van het hoofdlij- woordelijk voor patiënten die korter dan één jaar intramuraal in nenakkoord tussen de brancheorganisaties GGZ Nederland, Zorgver- behandeling zijn. Sinds 1 januari vallen ook de patiënten die drie zekeraars Nederland en VWS zou dat doel pas in 2020 worden be- jaar intramuraal in behandeling zijn onder de Zvw. Gemeenten zijn reikt. De afname in de langdurige ggz-zorg gaat overigens een stuk sinds 2015 verantwoordelijk voor de lichte ggz-zorg, de ambulante begeleiding en cliëntondersteuning. Het onderscheid is volgens Van langzamer. Het aantal plaatsen voor beschermd wonen is stabiel. Hoof niet zwart-wit. 'Daarom lopen er in alle regio's discussies tussen verzekeraars en gemeenten over wie welk deel van de behandeDruk verzekeraars op beddenafbouw Naar de oorzaak van de snellere afname in de Zvw is het gissen. ling betaalt', vertelt Van Hoof. 'Daar zit geen kwade opzet in. PartijDuidelijk is wel dat verzekeraars druk zetten op zorginstellingen om en willen gewoon niet te veel betalen. Maar met name als de ggzhet aantal bedden te verminderen, vertelt Van Hoof. 'Het is niet zorg integraal wordt aangeboden, zoals bij de Fact-teams (Functie duidelijk of zorginstellingen daarin meegaan of dat ze geen weer- Assertive Community Treatment, red.), kan dat lastig zijn.'

Snelle beddenafbouw ggz baart zorgen

stand kunnen bieden aan de druk.' Minder inkomsten ggz Van Hoof maakt zich zorgen dat het aantal herindicaties voor ambulante zorg niet toeneemt. 'De afspraken van het hoofdlijnenakkoord zeggen dat de afname van de beddencapaciteit hand in hand moet gaan met een toename van de ambulante zorg. Het idee is dat het beter is om mensen thuis te helpen. Maar dan moet er wel worden geïnvesteerd in die zorg en ondersteuning. Die investering zien we nog niet terug in de cijfers. Als dat op de lange termijn niet verandert, dan is dat zorgwekkend want cliënten hebben die zorg wel nodig. Voor instellingen is het lastig dat ze inkomsten zien wegvallen zonder dat daar iets tegenover staat.' Ggz-zorg aan huis CDA-Kamerlid Hanke Bruins Slot vraagt zich af of de ondersteuning

De fopspeen van de restitutiepolis

De kosten podotherapie zitten niet in de basiszorg, dus betaal ik zelf. Ik stuur de factuur van de sportarts (90 euro, incl. röntgenfoto) naar mijn verzekeraar, om in ieder geval een stuk van mijn eigen risico eraf te krijgen. Ik heb bewust een restitutiepolis bij Ditzo. Die adverteren al jaren met hun ‘vrije artsen keuze’-polis: ‘100% vergoeding!’. Nou, mooi niet!

De medisch specialist (sportarts) wordt niet vergoed. Heeft Ditzo geen contract mee. Maar ik heb toch een restitutiepolis, vrije artsenkeuze, 100% vergoeding? In mijn klacht, argumenteer ik dat de huisarts me ook had kunnen verwijzen naar een - wel gecontracteerde - orthopedisch chirurg in een ziekenhuis. Die had waarschijnlijk veel en duur (MRI scan etc.) onderzoek op mijn voet losgelaten om op den duur te concluderen dat ik naar…. een sportarts c.q. podotherapeut toe moest. Als de huisarts en ik die dure weg waren opgegaan, had het Ditzo veel meer gekost dan die luizige 90 euro. Dus: onze oplossing was verreweg goedkoper. Ik blij, Ditzo blij en minister Schippers blij, zou je zeggen! Maar Ditzo houdt vol, niks vergoeding. En wat ik ook zeg over restitutiepolis, besparing in de zorg, dat ik gestraft word voor integer handelen…. Ditzo blijft herhalen, regels zijn regels. Ze denken bij Ditzo zeker dat een sportarts geen echte arts is? Of een fun-arts, want sport is toch fun, luxe? Of kwakzalvers met wie je geen contract sluit?

Bron: Binnenlands Bestuur | door Mechtild Rietveld 150122 Ik beweeg veel; rennen, fietsen, traplopen. Na een half jaar pijn in mijn voet, ging ik naar de dokter. Die verwees me naar een medisch specialist: een sportarts. Daar moet je voor doorleren als arts. Zeer nuttig specialisme. Er zijn nl. veel mensen die veel bewegen of gewoon ouder worden (ik word 60, ha!). Die krijgen wel eens wat aan hun bewegingsapparaat.

Zorgverzekeraars hebben verstand van geld en schadelast (beperking), niet van medische zaken. En gemeenten zeggen dat ze graag van de zorgverzekeraars willen leren hoe je zorg moet ‘inkopen’? Doe dat niet!

Enne, ik stap eind dit jaar jaar maar weer eens over naar een andere zorgverzekeraar die wel doet wat ie belooft in zijn reclamespotjes. Enfin, ik naar de sportarts. De röntgenfoto sloot arthrose uit. Hij zag Hoewel, ik vertrouw niemand meer! Zeker met de nu al jaren sleal snel dat de podotherapeut oplossing zou bieden. Mooi. Ik ben nu pende woekerpolisaffaire die alle koepels van verzekeraars aangaat. een maandje verder en mijn klacht is bijna verholpen. Fijn! Mechtild Rietveld


Het Decor - verruim(t) de horizon of geen hulp krijgt. De inzet is, dat u zelfstandig kunt blijven wonen  Informeer naar de vervolg-afspraken. Wie doet wat en wanneer? en kunt blijven deelnemen aan de samenleving.  Bent u tevreden over het gesprek? Was er voldoende tijd? Of duurde het gesprek te lang en was het daardoor te zwaar? Is alles wat verteld moest worden, aan de orde gekomen? Als u niet Voor het eerst hulp nodig… hoe pakt u het aan? tevreden bent over de verloop van het gesprek, vraag dan of het mogelijk is om het gesprek over te doen. Eventueel met een anStap 1: Voor het eerst hulp nodig… hoe pakt u het dere consulent/medewerker van de gemeente. Ook moet het aan? voor u duidelijk zijn waar u een klacht kunt indienen als u niet Zoekt u hulp omdat degene voor wie u mantelzorger tevreden bent over de bejegening of procedure. bent, het niet meer op eigen houtje redt in huis? Of  Gemeenten zijn wettelijk verplicht om een verslag van het geomdat hij of zij de deur bijna niet meer uitkomt en sprek te verstrekken. Vraag hierom, het kan handig zijn om de daardoor problemen heeft met het meedoen in de afspraken zwart op wit te hebben. Kloppen de feiten en staan de samenleving? Dan gaat het om hulp vanuit de Wmo, afspraken die zijn gemaakt, correct in het verslag? Is het verslag de Wet maatschappelijke ondersteuning. te begrijpen?  Vraag binnen welke termijn u een verslag dan wel besluit krijgt U kunt dit aankaarten bij de huisarts van degene voor wie u zorgt, Het is niet nodig om u zorgen te maken, het is wel nodig om dat van de gemeente en hoe er eventueel bezwaar gemaakt kan bij de wijkverpleegkundige, bij iemand van de thuiszorg of bij het gesprek voor te bereiden. En… zorg dat u er als mantelzorger bij worden tegen dit besluit. Wmo-loket van de gemeente. Deze professionals staan allemaal bent! met elkaar in contact, waardoor het niet uitmaakt bij wie u begint. Wat komt in het gesprek aan de orde? De meeste gemeenten hebben namelijk zogeheten ‘sociale wijk- Praktische tips voor het gesprek Bij het onderzoek wordt bekeken wat iemand zelf nog kan. Er wordt teams’ in het leven geroepen, waarin de verschillende professionals  Denk na over de plek van het gesprek. Wat heeft uw voorkeur? gepraat over heel veel zaken, zoals de sociale contacten, mobiliteit, samenwerken. Voor hulp die onder de Wmo valt bepaalt de geThuis? Bij u? Bij degene voor wie u zorgt? financiële situatie en dagbesteding. Daarna wordt overlegd welke meente waar u recht op hebt. Dan moet u denken aan hulp zoals  Bereid het gesprek goed voor! Noteer van te voren wat aan de oplossingen mogelijk zijn. Wat kan degene voor wie u zorgt, zelf nog woningaanpassing, dagopvang, een scootmobiel of huishoudelijke orde moet komen. Wat voor soort ondersteuning is er nodig? doen en welke hulptroepen zijn er in de buurt? Wonen er familielehulp. Gaat het om hulp in de huishouding? Of om een scootmobiel? den en vrienden om de hoek of in het dorp die ook de handen uit de Waarom? Wat gaat er zelf niet meer? Sinds wanneer is dat veran- mouwen kunnen steken? Verpleging nodig? derd? Als het gaat om aankleden, eten, douchen of zwaardere verpleeg Denk ook na over wat uw echtgenoot, vader of moeder nog wél Ook kijkt de gemeente of u al zorg en ondersteuning krijgt vanuit kundige handelingen zoals het inbrengen van een katheter, dan ligt zelfstandig kan – en wil blijven doen. andere wetten, bijvoorbeeld verpleging of lichamelijke verzorging het oordeel bij de wijkverpleegkundige en dus niet bij de gemeente. Deze situatie valt buiten dit artikel. Als er verpleegkundige hulp  Wat kan uw zorgaanvraag ondersteunen? Zijn er operaties, be- vanuit de Zorgverzekeringswet. handelingen of onderzoeken geweest? Zorg ervoor dat u medinodig is, is het raadzaam om contact op te nemen met de wijkversche verklaringen en/of uitslagen van onderzoeken bij de hand Blijkt uit het onderzoek dat degene voor wie u zorgt onvoldoende pleegkundige of met de huisarts. heeft. zelfredzaam is? En dat zijn of haar netwerk ook niet bijdragen? Dan Stap 2: Het keukentafelgesprek  Check vooraf bij diverse familieleden, vrienden of zelfs buren: is de gemeente verplicht ondersteuning te bieden. Dit noemt de wat zijn hun mogelijkheden om te helpen? Wat zijn de mogelijk- wet een maatwerkvoorziening. In de wet staat niet wat voor soort Binnen zes weken na uw aanvraag komt er een gesprek met een voorziening dit moet zijn. Voorbeelden zijn: heden en onmogelijkheden van de mantelzorgers? medewerker van de gemeente. Deze termijn is in de wet geregeld. Dat gesprek zijn we in de volksmond ‘het keukentafelgesprek’ gaan  Neem samen deel aan het gesprek (mantelzorger en cliënt).  maaltijdvoorziening; noemen, omdat het veelal bij degene die hulp nodig heeft, in huis Twee horen meer dan één. Zijn alle punten van uw lijstje aan de  vervoersvoorziening; plaatsvindt. Aan de keukentafel, dus. orde gekomen?  individuele begeleiding;  Maak aantekeningen, en neem die na afloop met de medewerker  beschermde woonplek; Die naam klinkt onschuldig, maar zo onschuldig is het allemaal niet. van de gemeente door. Daarmee checkt u nogmaals, of u alles  dagbesteding op maat. Aan de hand van dat gesprek bepaalt de gemeente namelijk of u wel begrepen heeft.  Vervolg op pagina 13

Wat u beslist moet weten over het keukentafelgesprek


Het Decor - verruim(t) de horizon  Vervolg van pagina 12



Soms is iemand al geholpen met een zogenaamde ‘algemene voorziening’. Voorbeelden van algemene voorzieningen zijn:  boodschappendienst;   het steunpunt huiselijk geweld;   een ontmoetingsruimte voor mensen die eenzaam zijn.

     Wat zijn de valkuilen? Je beter voordoen dan je bent. Stel dat het om uw moeder gaat. Ze  Een algemene voorziening is vrij toegankelijk. Dit betekent dat de gemeente niet eerst een uitgebreid onderzoek doet naar de persoonlijke omstandigheden. De gemeente mag een bijdrage vragen voor het gebruik van deze algemene voorziening.

rolstoel (een rolstoel krijgt u alleen via de Wmo 2015 als u deze voor langere tijd nodig heeft. Voor hulpmiddelen voor tijdelijk gebruik kunt u contact opnemen met de thuiszorgwinkel, het thuiszorguitleenmagazijn of uw zorgverzekeraar); maaltijdverzorging (ook wel warme maaltijdvoorziening of tafeltje- dekje genoemd); maatschappelijke opvang (bijvoorbeeld blijf-van-mijn-lijfhuizen en daklozenopvang); hulp aan buurthuizen en verenigingen; dagbesteding; individuele begeleiding; ondersteuning van mantelzorgers; respijtzorg; beschermd wonen

komt de stoel alleen nog uit om naar de wc te gaan en naar bed te gaan. Maar tegen de ambtenaar van de gemeente gaat ze zitten opscheppen, dat ze bést nog zelf kan stoffen. Niets menselijks is uw moeder vreemd, maar handig is het niet, in ieder geval niet op dat moment.

Stap 3: En na het gesprek? Vraag aan het einde van het gesprek met de gemeente om een verslag. In dit verslag zal u na een paar dagen of hooguit Schat de zaken niet te positief in. Natuurlijk zet de buurman de vuil- één of twee weken, worden toegestuurd. Hierin staat wat er met u container van uw moeder wekelijks buiten, maar het is niet realis- is besproken en welke afspraken er zijn gemaakt. Lees dit verslag tisch om aan te nemen, dat hij vervolgens ook de was wel wil gaan goed door en let erop dat de gemeente en degene voor wie u zorgt dit beiden ondertekenen. Mits u het er mee eens bent, natuurlijk. doen en de boodschappen kan halen.

vangt u dan een brief van de gemeente waarin staat welke ondersteuning de gemeente aan u geeft. De gemeente beslist dus uiteindelijk welke zorg u aangeboden wordt. De gemeente moet rekening houden met uw persoonlijke situatie en mogelijkheden en moet ook naar u luisteren. Bent u het niet eens met de beschikking van de gemeente, dan kunt u veelal binnen zes weken een bezwaarprocedure starten. Informeer naar de termijn bij de gemeente. Stap 5: Een eigen bijdrage betalen Of u een scootmobiel, huishoudelijke hulp of dagopvang krijgt, is niet afhankelijk van uw inkomen. De gemeente mag u geen ondersteuning weigeren omdat uw inkomen te hoog is. Wel is de kans groot, dat er een eigen bijdrage wordt gevraagd. De hoogte van deze bijdrage hangt af van de samenstelling van uw huishouden, uw leeftijd, inkomen en vermogen. De eigen bijdrage bestaat uit een vast deel en een inkomensafhankelijk deel. Hoe hoger uw inkomen, des te hoger uw eigen bijdrage. De eigen bijdrage is echter nooit hoger dan de kosten van de zorg waar u van gebruik maakt. En mocht u een eigen woning bezitten, dan telt de waarde van uw woning niet mee bij de vermogensbijtelling.

Bent u het niet eens met de inhoud? Teken dan alleen voor ‘gezien’. Of vraag of u later mag tekenen. U kunt dan nog overleggen met Bekijk de hoogte van het heffingsvrije vermogen op de website van een deskundige of een familielid. Overleg daarna nogmaals met de de belastingdienst. ambtenaar. Wellicht is er sprake van een misverstand, en kan het Het CAK stelt de hoogte van uw eigen bijdrage vast. Bereken de verslag worden aangepast. hoogte van uw eigen bijdrage op de website van het CAK. Als uw bezwaren niet worden weggenomen, kunt u binnen zes weVoorbeelden van ondersteuning thuis Vraag u altijd af, of het misschien uiteindelijk niet gewoon voordeliDe gemeente regelt de ondersteuning thuis. Het gaat dan om taken ken bij de gemeente een klacht indienen. Informeer bij het Wmoger is om zelf een werkster te zoeken of een tweedehands scootmoloket hoe u dat moet doen en vraag voor de zekerheid ook deze die geen medisch karakter hebben. Voorbeelden van hulp en voorbiel aan te schaffen, alles in overweging nemend. termijn na! zieningen die onder de Wmo 2015 vallen zijn: Er wordt u iets in de mond gelegd. Het uitgangspunt is, dat de ambtenaar of medewerker van de gemeente waar u mee te maken krijgt, integer is. Maar gemeenten moeten óók bezuinigen. Wees erop alert, dat de medewerker van de gemeente uw situatie niet rooskleuriger gaat schetsen, dan die in werkelijkheid is.

  

huishoudelijke hulp (zoals hulp bij het opruimen, schoonmaken en ramen zemen); aanpassingen in de woning (bijvoorbeeld een traplift of een verhoogd toilet); vervoer in de regio (voor mensen die slecht ter been zijn en niet met het openbaar vervoer kunnen reizen);

Stap 4: Daadwerkelijk de ondersteuning die nodig is, aanvragen Ook al heeft de gemeente u bepaalde zorg toegekend, bijvoorbeeld een hulp in de huishouding, dan moet u nog steeds zelf die huishoudelijke hulp aanvragen. Schriftelijk, bij de gemeente. Vraag bij het Wmo-loket op welke manier u dat moet doen. Zijn er vaste formulieren voor? Moet u een brief schrijven? Binnen twee weken ontJaargang 2 | aflevering 3| pagina 13

Het Decor - verruim(t) de horizon 2. Democratische legitimatie en toetsing van organen die wij het vertrouwen geven om publieke zaken via collectief opgebrachte middelen uit te voeren Bij deze organen moet veel meer echte invloed van cliënten of verzekerden worden gerealiseerd, te beginnen bij de zorgkantoren en het liefst ook de zorgverzekeraars. Waarom houden we geen verkiezingen om een 'zorggraaf' te benoemen zoals bij de waterschappen een dijkgraaf wordt benoemd? De zorgverzekeringspremie is tenWeblogger Nu met het begin van nieuwe jaar de transitie van de langdurige slotte net zo verplicht als de waterschapsheffing en de zorg is net als het water een publiek belang. En waarom eisen we zorg een feit is, is het tijd om vier dringende zaken niet dat vergaderingen openbaar zijn en de agenbovenaan op de agenda te zetten en echt aan te da's en stukken ervan ook? Dat geldt de facto ook pakken. voor de wijze waarop raden van toezicht van zorgVier hoofdpunten voor de agenda 2015 organisaties hun functie uitoefenen. Ik vind het ridicuul dat de wet Normering topinkomens van De zorgen over hoe de transitie van de langdurige bestuurders de toegestane vergoedingen van zorg en de daarmee gepaard gaande decentralisaleden van raden van toezicht kan laten stijgen. Je tie naar de gemeenten zou uitpakken, bereikten kunt toch niet met droge ogen vrijwilligerswerk in hun hoogtepunt vlak voor de kerst-/ de zorg propageren en zelf als lid van een raad van nieuwjaarsperiode om daarna als een nachtkaars toezicht honoraria opstrijken die voor vele mensen uit te gaan. Je zou denken dat juist om en nabij de bijna een jaarsalaris zijn? Terwijl je dat toezichtfatale datum alle verloven zijn ingetrokken. Even- Onder de loep houden ook als een soort vrijwilligerswerk kunt wel mijn indruk is dat net als elk jaar Nederland zien dat een beroep doet op jouw interesse, achtergrond en netVakantieland toch net even belangrijker is. Ik had een déjà vu met werk. Bovendien krijgen leden van een raad van toezicht voor hun de millenniumwisseling: na alle horrorverhalen die we over ons heen uitgestort was het op het moment suprême 'business as usu- werk veel meer andere ingangen terug en soms sneller een lintje...

Vier hoofdpunten voor de agenda 2015

Blog | door Hetti Willemse Willemse is oprichter van Publicarea, adviesbureau voor complexe samenwerkingsprocessen in het publiek domein. Daarnaast vervult zij allerlei bestuurlijke, toezichthoudende en maatschappelijke functies.

al'. Nu we de systeemwijziging hebben geïncorporeerd is het tijd om weer met beide benen op de grond te gaan staan en vier dringende zaken eens echt aan te pakken. Onderwerpen die de zorg en de cliënten van lijdend voorwerp tot leidend voorwerp maken. 1. Cliëntenemancipatie en cliënteninformatie De cliënt moet eigenaar zijn van zijn eigen zorginformatie en er te allen tijde over kunnen beslissen en beschikken. De cliënt wordt in het huidige systeem – en ik ben bang ook in het nieuwe systeem – grotendeel onkundig en onwetend gehouden. Daarvoor worden allemaal oneigenlijke argumenten gebruikt zoals dat het moeilijk is om als burger/cliënt een eigen zorgportal te hebben. In binnen- en buitenland zijn genoeg voorbeelden die laten zien dat dat klinkklare onzin is. In mijn columns heb ik die voorbeelden met enige regelmaat de revue laten passeren.

4. Simplificatie Beoordeel wat en hoe je het doet op de bijdrage aan de zorg – en levenskwaliteit. Geef vertrouwen aan de mensen die het samen moeten doen, maar zorg wel voor goede, transparante en en zeker geen dubbele verantwoordingsmechanismen. Treed hard op als overheid en Inspectie tegen het verbloemen van verantwoording. Bijvoorbeeld als de CQ-index van een woonzorgcentrum laat zien dat het huis slechter dan landelijk gemiddeld scoort op de dimensie van persoonlijke verzorging en in het verplichte kwaliteitsjaarverslag wordt daarover met geen woord gerept noch aangegeven wat men ertegen gaat doen. Moge het hiermee een goed nieuwjaar van en voor de cliënten en medewerkers in de zorg worden. Hetti Willemse | www.publicarea.nl PBLQatie 44 Leren van decentraliseren.

Lessen uit Fonkelveen.

Auteurs: Peter Castenmiller en Arnaud Wirschell Bron: www.fonkelveen.com De drie decentralisaties (3D) zijn een operatie van ongekende omvang in de Nederlandse geschiedenis. Onderzoekers buitelen over elkaar heen om te waarschuwen tegen verkeerde beslissingen en onvoorziene complicaties bij de massale overheveling van taken naar de gemeenten. Die nadruk op complexiteit en uniciteit verhult 3. Innovatie dat zich bij decentralisering ook allerlei bekende bestuurskundige Er moet een echt zorginnovatieprogramma komen met een bottum- processen voordoen. In deze publicatie laten de auteurs zien wat je up en op concrete resultaten gerichte stimuleringsvisie. De care daarvan al op voorhand kunt leren. Dit doen ze aan de hand van loopt erg achter. Wie zijn de stimulatoren van innovatie? Vergele- fictieve maar herkenbare situaties. ken met de cure is in de langdurige zorg de professional te weinig de motor van innovatie. En dat geldt ook voor de ondernemers. Te Centraal staan de belevenissen van de Fonkelveense programmaveel innovatiegelden zitten vast in landelijke programma's en orga- manager Dirk, die namens drie gemeenten de decentralisaties begenen die te algemeen zijn en te weinig op concrete resultaten afreke- leidt. In zeven hoofdstukken maakt hij een dwarsdoorsnede mee nen. En beoordeling en uitvoering zijn ook nogal eens verweven. In van de 3D, op het gebied van transitie, uitvoering, beeldvorming en een artikel in het Financieele Dagblad heb ik al in 2011 gepleit voor gemeentelijke samenwerking. Ieder hoofdstuk eindigt met een opinnovatie stimuleringen à la het plaatsen van zonnepanelen. De gave voor Dirk en de lezer. Aan het einde van de publicatie is te politiek benoemt concreet wat haar doel is en stelt daar geld voor lezen hoe je met die opgave kunt omgaan in de praktijk. Op deze beschikbaar. Je krijgt subsidie op resultaat. Een goed voorbeeld in manier helpt de odyssee van Dirk de lezer om de uitdaging van de de zorg was de subsidieregeling op kleinschalig wonen. Realiseerde 3D beter toegerust het hoofd te bieden. je kleinschalig wonen, dan ontving je innovatiegeld. Is er een run op de innovatiesubsidiegelden dan heb je als politiek het toch heel goed aangevoeld? Jaargang 2 | aflevering 3| pagina 14

Het Decor - verruim(t) de horizon

Een fris-dwarse blik

Grof schandaal? Bron: Binnenlands Bestuur | door Erik Gerritsen 150120

aanloop naar de transitie zijn opgetreden. In dat verband ben ik via verschillende bronnen gestoten op zo’n mogelijk pervers effect, waar ik vanwege de complexiteit maar lastig een vinger achter kan krijgen. Een pervers effect dat, als het waar is, in het belang van een vliegende start van de transformatie, maar beter snel gecorrigeerd kan worden, omdat gemeenten anders ten onrechte fors financieel benadeeld worden. Ik wil daarom deze column gebruiken om dit mogelijke perverse effect te beschrijven, vergezeld van mijn vraag aan de lezers of mijn vermoeden klopt of niet. Ik hoop dat ik het mis heb, maar als mijn verhaal klopt dan is sprake van een grof schandaal dat snel moet worden gecorrigeerd. Vanuit verschillende kanten wordt mij verteld dat de zorgverzekeraars in 2014 extra financieel zijn gaan knijpen op Jeugd-GGZ/AWBZ zorg, waarmee zij het volume 2014 kunstmatig naar beneden hebben gebracht. De betreffende jeugdigen zouden daarmee op de wachtlijst zijn beland en per 1-1-2015 extra voor rekening komen van de gemeenten. Omdat vervolgens de herberekening van de budgetten plaatsvindt op basis van een te laag volume 2014, krijgen de gemeenten ook nog eens een te laag meerjarig budget toegekend, omdat er te veel budget achterblijft in het zorgverzekeringsbudget. Kassa voor de zorgverzekeraars, extra financiële problemen voor de gemeenten.

Zoals in eerdere columns door mij betoogd is het van groot belang dat, nu de transitie jeugdhulp een feit is, alle energie wordt gericht op het realiseren van de transformatie. Daarvoor is het onder meer belangrijk dat 2015 niet net als 2014 gedomineerd wordt door verlammende discussies over (vermeende) tekortschietende budgetten Dit perverse effect zou zijn versterkt door een beweging waarbij de voor gemeenten. GGZ-instellingen onder druk van de onderhandelingen met de zorgDeels zullen gemeenten gewoon moeten leren leven met de nodige verzekeraars over de zogenaamde plafondbudgetten 2014 (waarin onzekerheid met betrekking tot de meerjarige budgetten die nu nog geen onderscheid wordt gemaakt tussen Jeugd-GGZ en Volwassenzijn bepaald op basis van volumegegevens 2012. Er komen dus nog GGZ), onevenredig hebben bezuinigd op het JGGZ-deel ten gunste herberekeningen aan op basis van meer recente volumeontwikke- van het Volwassen-GGZ-deel. Dit met het oog op het zeker stellen lingen en ook het hele verdeelmodel gaat mogelijk nog op de schop. van een meerjarig zo groot mogelijk budget voor Volwassen-GGZ. De beste manier om met deze onvermijdelijke onzekerheid om te Hierachter gaat een zeer ingewikkeld verhaal schuil in verband met gaan is om vol in te zetten op en zelfs extra te investeren in de de welhaast onnavolgbare DBC-financieringssystematiek, die weltransformatie. Als gemeenten dat goed doen, dan zal de daaruit licht ook de reden is dat het mogelijke perverse effect tot op heden voortvloeiende besparing het gecombineerde effect van de extra vrijwel onopgemerkt is gebleven. investering, de bezuinigingstaakstelling en eventuele negatieve herverdeeleffecten verre overtreffen. Op voorhand extra reserves achterhouden is de dood in de pot van de sociale innovatie die nodig is om betere jeugdhulp te realiseren tegen aanzienlijk lagere kosten. Tegelijkertijd is het wel zo dat de transformatie niet onnodig belast moet worden met mogelijke perverse financiële effecten die in de

Als het door mij hiervoor beschreven perverse effect zich daadwerkelijk heeft voorgedaan, dan betekent dit, dat de gemeenten hiervoor de oneigenlijke rekening betalen. Dat zou de zo noodzakelijke transformatie vervolgens weer onnodig belasten. Aan de lezers van deze column dan ook de vraag of dit verhaal klopt. Want links of rechtsom moet dit verhaal snel de wereld uit. Erik Gerritsen

Vrijwilligers in de jeugdbescherming Bron: Van Montfoort 150121 In verschillende plaatsen wordt ervaring opgedaan met vrijwilligers in de jeugdbescherming. De visie achter de projecten is dat het voor gezinnen die kampen met langdurige en complexe problematiek, van groot belang dat ze niet alleen te maken hebben met professionals. Mensen in de eigen omgeving, die vanuit persoonlijke betrokkenheid ondersteuning bieden, kunnen van grote betekenis zijn voor deze gezinnen. Als die steun onvoldoende in het eigen netwerk te vinden is, kan een vrijwilliger uitkomst bieden. Uit de eerste ervaringen blijkt dat de betrokkenen de inzet van een vrijwilliger en de samenwerking tussen jeugdbescherming en vrijwilligersorganisatie algemeen als meerwaarde ervaren.

Naast de pilots in Drechtsteden, Noodoost-Brabant en Amsterdam die vorig jaar gestart zijn, zijn nu ook drie pilots van het Humanitasproject Wel Thuis gestart, in Leeuwarden, Twente en Almere. In alle pilots zorgt de vrijwilligersorganisatie voor zorgvuldige werving en selectie, training en begeleiding van de vrijwilliger. In de meeste pilots is dit Humanitas, in Amsterdam de Regenbooggroep. De gezamenlijke (trainings)bijeenkomsten van professionals en vrijwilligers die VanMontfoort organiseert blijken een meerwaarde te hebben. Het samenwerken aan het verbeteren van de veiligheid van kinderen ervaren zowel de professionals als de vrijwilligers als positief. Voor professionals betekent de inzet van vrijwilligers een behoorlijke omslag in denken en werken, zij moeten meer loslaten. Door mee te doen aan het project, merken professionals dat zij meer Maar in essentie gaat het om de mogelijke neiging van zorgverzeke- vanuit het gezin leren denken. raars om de verdeling in 2014 zo te doen dat zijzelf relatief weinig en de gemeenten relatief veel voor hun financiële kiezen krijgen in Meer informatie: Isabel Alarcon, Pauline Willems. combinatie met de mogelijke neiging van de zorgaanbieders om in 2014 budget te verschuiven van Jeugd-GGZ naar Volwassen-GGZ, omdat het budget Volwassen-GGZ 2014 de basis is voor de onderhandelingen met de zorgverzekeraars over het budget 2015. Jaargang 2 | aflevering 3| pagina 15

Het Decor - verruim(t) de horizon Gedreven burgers hebben zin om de handen uit de mouwen te steken, denkt Rotmans. Sterker: ze willen zo min mogelijk inmenging Bron: nieuwsbericht 150120 De ene wetenschapper ziet de participatie als "een hoger niveau van de lokale overheid. "Mijn ruwe schatting is dat er zo'n 10.000 projecten, zowel rijp (formeel, goed georganiseerd) als groen van evolutie". De ander ziet een leger werkloze (informeel, amateuristisch) door burgers zijn zzp'ers. "Hier spreekt een dweperige gelovige opgezet. Hierbij zijn plusminus 250.000 met wie een open discussie weinig kansrijk mensen betrokken." Dit participatieschip lijkt." met de wind in de zeilen vraagt om een andere maatschappelijk ordening, is de Vechten! conclusie. In de rechterhoek staat de euforische Jan Rot-

'Dweep niet zo met participatie'

naar subsidies voor burgerinitiatieven, hopen zij een boterham te verdienen en in het gezichtsveld van geldschieters te komen." Deze groep "zo goed als werkloze zelfstandigen" zal waarschijnlijk groeien, is de voorspelling.

Ambtenaar als opbouwwerker Ervaring met een denktank sociale cohesie van een stadsdeel gaven de sceptische wetenschappers te denken. "De ambtenaar organiseerde de denktank als een ware opbouwwerker: ze selecteerde deelnemers, organiseerde de bijeenkomsten, voorzag deze van een agenda, een ruimte, een maaltijd en notulen. Het was op zijn minst mans, hoogleraar transitiekunde aan de ErasHet advies is: neem een kijkje in de werkelijwonderlijk de denktank daarna herhaaldelijk aangeprezen te zien mus Universiteit Rotterdam en oprichter van ke wereld. "Er bestaat veel scepsis over de als een burgerinitiatief. Zulke voorbeelden van quasiDRIFT, het wetenschappelijk onderzoeksinstimaatschappelijke beweging van onderop. burgerinitiatieven zijn er legio." tuut naar transities. Zijn conclusie? "We maken De politiek worstelt ermee en benoemt het de Genesis mee van een derde wereld, naast met een typisch top-down begrip: de partici- Blijf oog houden voor de schaduwzijden, is het advies. "Wat minder de al bestaande bestuurlijke wereld en de patiesamenleving. "Ook veel onderzoekers eufoor zijn dan Jan Rotmans heeft ook het voordeel dat je goed en echte, alledaagse wereld komt de gedroomde zijn sceptisch over de beweging van onder- open blijft kijken en onderzoeken en geen ongefundeerde waarwereld van ondernemende burgers of sociaal op. Zo tonen de onderzoekers Evelien Ton- heidsclaims doet over actuele en toekomstige ontwikkelingen." ondernemers op." kens en Jan Willem Duyvendak voornamelijk In linkerhoek staan Evelien Tonkens, hoogleraar aan de Universiteit dedain jegens burgerinitiatieven. Zij vinden dat dezen veel te roos- Angstige adolescent functioneert slechter voor Humanistiek, en Jan Willem Duyvendak, hoogleraar sociologie kleurig worden voorgesteld." Bron: Universiteit Utrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Hun reactie op Rotmans' juichJongeren die tijdens de adolescentie veel angst ervaren, hebben verhaal op de website Sociale Vraagstukken? "Hier spreekt een Gelovige meer schoolgerelateerde problemen en een slechtere relatie met dweperige gelovige met wie een open discussie weinig kansrijk lijkt. Rotmans weet niet alleen zeker wat er nu gebeurt ('de grote kante- ouders en leeftijdgenoten. Dat blijkt uit het onderzoek waarop SteRotmans weet immers zeker hoe de wereld zich zal gaan ontwikkeling'), hij weet ook zeker dat deze zich zal moeten doorzetten, ja fanie Nelemans op 30 januari promoveert aan de Universiteit len, en wie dat niet zo ziet, is per definitie een dolende geest uit een zelfs dat iedere 'tegenwerking' vermorste energie is", reageren Ton- Utrecht. kens en Duyvendak. "Hij schrijft letterlijk dat er geen weg meer telang vervlogen tijdperk." rug is en dat het daarom geen zin heeft om de door hem geclaimde Nelemans' onderzoek laat zien dat verschillende vormen van angst trend te problematiseren. Hier spreekt een dweperige gelovige met tijdens de adolescentie verschillende ontwikkelingspatronen vertoBijbels Genesis. Gedroomde wereld. Rotmans grossiert in grote woorden. wie een open discussie weinig kansrijk lijkt." nen. Zo neemt separatieangst na verloop van tijd af, terwijl andere Of derde wereld een handige formulering is, staat niet meteen ter vormen van angst juist toenemen. Ze keek ook naar de relatie tusdiscussie. Belangrijker is of de kern van zijn verhaal echt hout snijdt. Juist mensen met kennis van de praktijk weten heel goed dat parti- sen de ontwikkeling van angst, individuele kwetsbaarheden en socicipatie ook een heel treurige keerzijde kent. "De aard van burgerini- ale relaties. Er bestaat bijvoorbeeld een wisselwerking tussen de"Nederland kantelt van een verticaal geordende, centraal aange- tiatieven lijkt deels te verschuiven in de richting van sociaal onder- pressie bij adolescenten en de kwaliteit van de relatie met hun moestuurde, top-down samenleving naar een horizontale, decentrale, nemerschap, zoals Rotmans ook constateert. Maar wat hij niet sig- der. Adolescenten met sociale angst brengen minder tijd door met bottom-up samenleving", schrijft de hoogleraar transitiekunde. naleert, is dat dit vaak heel enthousiaste en energieke maar ook leeftijdsgenoten. Dit kan een beschermende functie hebben, omdat "Langzaam maar zeker wordt de oude ordening van bestaande insti- tamelijk noodlijdende ondernemers zijn die het hoofd net wel of net ze hierdoor minder vaak cannabis gebruiken. tuties en organisaties vervangen door gemeenschappen, coöpera- niet boven water kunnen houden." ties en sociale en fysieke netwerken. Deze nieuwe orde is het meest Angst onder jongeren gaat niet vanzelf over, stelt Nelemans. Omdat zichtbaar in de explosie aan burgerinitiatieven van de afgelopen tien Zorgverlener, kunstenaar, docent of sociaal werker. Het gaat om dat hoge angstniveaus het dagelijks functioneren van adolescenten vaak soort beroepen. "Als daar geen werk in te vinden is, zijn ze voor negatief beïnvloeden, pleit ze voor verder onderzoek. jaar." zichzelf begonnen. Door actief te zijn in de buurt en mee te dingen Jaargang 2 | aflevering 3| pagina 16

Het Decor - verruim(t) de horizon Jeugdbescherming vanaf 1 januari 2015 26 januari 2015 Organisator: Uitgeverij-Studiecentrum Kerckebosch Plaats: Bunnik | Kosten: 395 euro (exclusief BTW) Website: www.kerckebosch.nl Door de Wet herziening kinderbeschermingsmaatregelen en de Jeugdwet verandert het civiele jeugdrecht. De themadag gaat onder meer over de veranderende rol van de Raad voor de Kinderbescherming, de rechtspositie van pleegouders, de ondertoezichtstelling bij omgangsproblemen en de jeugdbescherming in het nieuwe stelsel.

ten kunnen worden benut en hoe we kennis over wat werkt ge- [email protected]. bruiken, verder ontwikkelen en implementeren. Leergang: Het sociale team. "Je gaat het pas zien als je het doorThema 2015: Weten én doen wat werkt Het opvoeden en opgroeien van kinderen en jongeren gaat vaak goed, maar roept ook vragen op. Ouders, hulpverleners, onderwijzers en beleidmakers zoeken naar antwoorden. Onderzoek helpt hen daarbij. Er is veel kennis beschikbaar en er zijn veel instrumenten, interventies en programma’s ontwikkeld.

(Kosten)effectiviteit Hoe zorgen we er nu voor dat we juist in deze Helping Families Change Conference periode van transformatie resultaten uit onder25 - 27 februari 2015 zoek benutten ten behoeve van een effectieve Organisator: Triple P International; University of praktijk en effectief beleid? Over de volle breedQueensland; Nederlands Jeugdinstituut te: van preventie tot en met curatie. Van gezin Plaats: Amsterdam | Kosten: 305 euro voor 1 - 730 euro voor 3 tot school en buurt. Aandacht voor (kosten)effectiviteit is belangdagen (incl. BTW) rijk. Evenals weten én doen wat werkt en stoppen met wat niet Website: www.nji.nl werkt. Op het congres Jeugd in Onderzoek 2015 wisselen we met elkaar van gedachten over hoe resultaten van onderzoek kunnen De Helping Families Change Conference (HFCC) is een jaarlijkse worden benut, hoe we kennis over wat werkt gebruiken, verder internationale wetenschappelijke conferentie, bedoeld voor pro- ontwikkelen en implementeren. fessionals, beleidsmakers, studenten en onderzoekers in de gezondheids-, onderwijs- en welzijnssector. Tijdens de conferentie Aanmelden—Schrijf u in voor het congres. staan de laatste ontwikkelingen op het gebied van evidence-based Als u op de link hierboven klikt komt u op het online aanmeldingsgezinsinterventies centraal. Het congres richt zich op opvoedings- formulier (dit is een externe link). Klik daar op de knop registreren ondersteuningsprogramma Triple P. om u in te schrijven voor het congres.

hebt". Er zijn al veel gemeenten waar sociale wijkteams actief zijn. De inhoudelijke richting is duidelijk: een samenhangende aanpak van welzijn, ondersteuning, jeugd- en gezondheidszorg en arbeidsintegratie. Maar er leven nog wel veel vragen over inrichting, aansturing en bekostiging van de wijkteams. Module I: Het krachtenveld De ontwikkelingen in het sociale domein zorgen voor een dynamisch krachtenveld met nieuwe rollen die op verschillende manieren ingevuld kunnen worden. De gemeente en (maatschappelijke) instellingen hebben elkaar nodig om de ondersteuning binnen het nieuwe sociale domein tot een succes te maken en een nieuwe balans te vinden tussen 'eigen kracht' en professionele ondersteuning. Dat vergt veranderingsbereidheid en flexibiliteit van de gemeenten en (maatschappelijke) instellingen. Alleen op die manier kunnen we inzetten op versterking van burgerkracht en informele ondersteuning.

Deze module maakt onderdeel uit van de leergang: "De kracht van het sociale team."Je gaat het pas zien als je het doorhebt" De leergang is opgebouwd in vijf modules. De leergang kan als geheel of per losse modules worden gevolgd. Module 1: Het krachtenveld Jeugd in Onderzoek 2015 Kosten en betaling Module 2: Het sociale wijkteam 9 maart 2015 Het deelnamebedrag is 225 euro per persoon (ook voor personen Module 3: Het excellente team Organisator: Nederlands Jeugdinstituut; ZonMw; NCJ; RIVM; TNO die een eigen bijdrage leveren aan het congres). Voor voltijdstu- Module 4: Zeggen wat je doet en doen wat je zegt Plaats: Nieuwegein | Kosten: 225 euro denten is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar voor een gere- Module 5: In de hand houden wat je uit handen geeft Website: www.jeugdinonderzoek.nl duceerd tarief van 75 euro. Dit is inclusief koffie, thee, lunch en een drankje en hapje na afloop. Inschrijving geschiedt op volgorde Voor meer informatie: Hoe zorgen we dat we in deze periode van transformatie resulta- van aanmelding. U ontvangt direct na aanmelding een bevestiging De kracht van het sociale team ten uit onderzoek benutten voor een effectieve praktijk en effec- van inschrijving en een e-factuur. Twee weken voor het congres tief beleid? Van preventie tot en met curatie. Aandacht voor krijgt u een bevestiging met routebeschrijving. (kosten)effectiviteit is belangrijk. Evenals weten én doen wat werkt en stoppen met wat niet werkt. Op Jeugd in Onderzoek Vragen over uw aanmelding? delen onderzoekers, stafmedewerkers, beleidsmedewerkers en Voor meer informatie over uw aanmelding kunt u contact opnemanagers uit de jeugdsector kennis over hoe onderzoeksresulta- men met Congres4u, telefoon 06 - 133 68 799 of e-mail inJaargang 2 | aflevering 3| pagina 17

Het Decor - verruim(t) de horizon COLOFON Het Decor—verruim(t) de horizon is een digitaal informatie– en inspiratieschrift voor alle mensen en organisaties die betrokken zijn bij het werken met en voor mensen. Het Decor—verruim(t) de horizon verschijnt eenmaal per week; op vrijdag. Daarnaast is er eenmaal per week - op dinsdag een nieuwsflits Fris denken en dwars kijken .

Vondel & Nassau is een zelfstandig onderdeel van de Kooyenga Groep en heeft zich gespecialiseerd in Advies, Oplossingen en Interim Management. Onze dienstverlening onderscheidt zich op basis van een persoonlijke aanpak, en concrete en toepasbare adviezen van zeer hoge kwaliteit. ‘ Mocht u vragen hebben over wat Vondel & Nassau voor u kan betekenen, dan zijn dit onze contactgegevens. Vondel & Nassau Postadres Postbus 87 | 9100 AB Dokkum

T 088 - 0305000 F 0519-220052 E [email protected] Website: www.vondel-nassau.nl Met voor en door u geknipte informatie en inspiratie willen wij onze lezers en lezeressen inspireren en informeren. Wij willen zo bijdragen aan de duurzame vernieuwing van de organisatie van en de ondersteuning voor en door mensen. Daarbij staat het stimuleren en ondersteunen van talentontplooiing op strategisch, tactisch en uitvoerend niveau centraal. Wilt u een eigen bijdrage geplaatst zien? Of hebt u nieuws te melden? Stuur dan een mailbericht met uw bijdrage of persbericht naar [email protected]. Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen ontvangen? Mail dan even het mailadres van uw collega naar [email protected].

Als leven zo brutaal is dat dromen nog de enige leefbare plaatsen zijn… (klik link voor meer) Jaargang 2 | aflevering 3| pagina 18

De verschuiving van taken richting gemeenten is slechts een tussenstap. Partijen in de samenleving

Recommend Documents