De toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving
Nieuwe visie op zorg noodzakelijk! • Stijgende vraag naar zorg – Kostengroei – Grote vraag naar zorgpersoneel
• Verwachtingen burgers – Meer eigen regie in de zorg – Andere kijk op gezondheid
Vergelijking stijging verschillende zorgsectoren
Gevolgen voor de beroepsbevolking • Huidige aandeel van de beroepsbevolking dat werkzaam is in de zorg: 11% • Verdubbeling in 2040 nodig (Prismant, 2004; CPB, 2004)
Stijgende vraag naar zorg
Groei 100-plussers in NL
Verdubbeling van de kosten van de gezondheidszorg tussen 2000 en 2010 • 25% zorggebruik ouderen • 25% nieuwe interventies/technologie
• 50% stijging salariskosten
Verwachtingen burgers
Mondig
Langer actief en zelfstandig
Andere definitie van gezondheid Oud: A state of complete physical, mental, and social well-being and not merely the absence of disease, or infirmity (WHO, 1948) Nieuw: Health as the ability to adapt and to selfmanage, in the face of social, physical and emotional challenges (M. Huber et al. BMJ 2011)
Hendrikje van Andel: 113 jaar ten tijde van het interview
Dimensies van gezondheid
Machteld Huber 2013
Machteld Huber 2013
Machteld Huber 2013
Cie Innovatie Zorgberoepen en -opleidingen
Uitgangspunten commissie 1. Nieuw concept van gezondheid 2. Richten op gezond functioneren van burgers 3. Van aanbod naar vraag: wat is er nodig in 2030
Uitgangspunten commissie 1. Nieuw concept van gezondheid 2. Richten op gezond functioneren van burgers 3. Van aanbod naar vraag: wat is er nodig in 2030
Prognose Zorgvraag Amsterdam 2030 Schattingen op basis van demografische ontwikkelingen
61.000 (+56%) >75 jaar
78.000 (+54%) 65-74 jaar
70.000 functioneringsproblemen (+60%)
50.000 mobiliteitsproblemen (+ 19%) 560.000 (+4%) 20-64 jaar
56.000 risico op psychische aandoeningen (+27%)
65 jaar en ouder
19 -64 jaar 19 jaar en ouder
81.000 risico op eenzaamheid (+29%) 870.000 (+10%) Amsterdam: 383.000 Nederland (-2%) 164.000 ov Westers (33%) 122.000 ov NWesters (+47%) 83.000 Marokko (+15%) 60.000 Suriname (-13%) 46.000 Turkije (+10%) 12.000 Nld Antillen (-2%)
170.000 (+5%) 0-19 jaar
6.800 risico op psychosociale problematiek (+10%): • 3.700 matig risico (+10%) • 3.100 hoog risico (+10%)
Psychische aandoeningen (alle leeftijden): • 15.000 Stemmingsstoornissen (bij huisarts) • 6.200 Angststoornissen (bij huisarts) • 1.700 Schizofrenie (bij huisarts) Chronische aandoeningen 19 jaar en ouder: • 202.000 bewegingsapparaat • 62.000 Astma/COPD • 56.000 Incontinentie • 56.000 Diabetes Mellitus • 41.000 Kanker • 22.000 Hartinfarct • 19.000 CVA • 12.000 Dementie
405.000 chronische aandoeningen (+16%): • 171.000 1 chronische aandoening (+9%) • 234.000 > 1 chronische aandoening (+20%)
16.100 chronische klachten/aandoeningen (+8%): • 10.400 1 chronische klacht/aandoening (+8%) • 5.700 > 1 chronische klacht/aandoening (+8%)
Functioneringsproblemen 65 jaar en ouder: • 3.500 lichte/matige dementie • 35.000 mobiliteit -/+ lichte/matige dementie • 21.000 mobiliteit en zelfzorg -/+ lichte/matige dementie • 7.100 ernstig fysiek -/+ lichte/matige dementie • 3.600 ernstige dementie
13-17 jaar
13-17 jaar
Chronische klachten/aandoeningen 13-17 jaar: • 6.300 Hoofdpijn • 4.900 Astma/bronchitis • 4.000 Eczeem • 3.800 Chronische vermoeidheid • 2.400 buikklachten • 1.800 ADHD • 450 Hartaandoening • 300 diabetes mellitus • 300 Anorexia/Boulimia • 50 Kanker
TNO, Chorus et al., 2014
Trends broedplaatsen 2012-2030 (TNO) Sterke toename van het aantal (oudere) ouderen, maar niet overal evenveel (bijv. Amsterdam Centrum >75 jaar: +125% en Amstelveen >75 jaar: +43%). Meer dan de helft van de volwassen bevolking heeft één of meerdere chronische (somatische) aandoeningen. Het aantal met meer dan 1 aandoening neemt meer toe dan het aantal met 1 aandoening. Meest voorkomend: aandoeningen van het bewegingsapparaat. Het aantal ouderen (65+) met functioneringsproblemen (fysiek +/- dementie) groeit met bijna de helft. Meest voorkomend: mobiliteitsproblemen (al dan niet met lichte tot matige dementie). Meer functioneringsproblemen en (multi)morbiditeit bij ouderen (65+) met een lage SES. Het aantal mensen met psychosociale problemen en psychische aandoeningen is omvangrijk en neemt toe. Bijv. Amsterdam en Rotterdam: risico op eenzaamheid bij 14% van de volwassenen.
17mln Nederlanders in 23 profielen 1 Geen probleem 2 Laagcomplex probleem 3 Een of meer chronische aandoeningen 4 Functioneringsprobleem en chronische aandoeningen 5 Psychische aandoening 6 Psychische aandoening en chronische aandoening(en) 7 Functioneringsprobleem, chronische aandoening(en), psychosociale problemen 8 Psychosociale problemen 9 Psychische aandoening, psychosociale problemen en chronische aandoening(en) 10 Psychische aandoening, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 11 Laagcomplex probleem, chronische aandoening(en) 12 Laagcomplex probleem, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 13 Laagcomplex probleem, functioneringsprobleem, psychosociale problemen 14 Laagcomplex probleem, psychische aandoening, chronische aandoening (en)
15 Laagcomplex probleem, psychosociale problemen, chronische aandoening(en) 16 Laagcomplex probleem, psychische aandoening, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 17 Hoogcomplex probleem 18 Hoogcomplex probleem, chronische aandoening(en) 19 Hoogcomplex probleem, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 20 Hoogcomplex probleem, functioneringsprobleem, psychosociale problemen 21 Hoogcomplex probleem, psychische aandoening, chronische aandoening (en)
22 Hoogcomplex probleem, psychosociale problemen, chronische aandoening(en)
22 aandoening, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 23 Hoogcomplex probleem, psychische
9 mln Nederlanders in 22 profielen 1 Laagcomplex probleem 2 Een of meer chronische aandoeningen 3 Functioneringsprobleem en chronische aandoeningen 4 Psychische aandoening 5 Psychische aandoening en chronische aandoening(en) 6 Functioneringsprobleem, chronische aandoening(en), psychosociale problemen 7 Psychosociale problemen 8 Psychische aandoening, psychosociale problemen en chronische aandoening(en) 9 Psychische aandoening, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 10 Laagcomplex probleem, chronische aandoening(en)
11 Laagcomplex probleem, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 12 Laagcomplex probleem, functioneringsprobleem, psychosociale problemen 13 Laagcomplex probleem, psychische aandoening, chronische aandoening (en) 14 Laagcomplex probleem, psychosociale problemen, chronische aandoening(en) 15 Laagcomplex probleem, psychische aandoening, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 16 Hoogcomplex probleem 17 Hoogcomplex probleem, chronische aandoening(en) 18 Hoogcomplex probleem, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en) 19 Hoogcomplex probleem, functioneringsprobleem, psychosociale problemen 20 Hoogcomplex probleem, psychische aandoening, chronische aandoening (en) 21 Hoogcomplex probleem, psychosociale problemen, chronische aandoening(en) 22 Hoogcomplex probleem, psychische aandoening, functioneringsprobleem, chronische aandoening(en)
23
Continuüm van de gezondheidszorg in 2030
• • • •
• •
Gezond leven Voor iedereen Gezondheidsen levensvaardigheden Context: school, werk, buurt, … Inzet PLOD
• • • • • •
Zelf, samen Technologie Inzet PLOD Context: school, werk, buurt, … Sociaal knooppunt Professioneel vangnet
• • • • • •
Basiszorg en gespecialiseerde zorg Integraal Multidisciplinair Generiek/ specifiek Technologie Inzet PLOD
•
• • • •
Bij grote gezondheidsrisico’s en complexe behandelingen Multidisciplinair Specifiek Technologie Inzet PLOD
Bevorderen en herstellen van (zelfstandig) functioneren in de eigen leefomgeving
22 profielen in 4 zorggebieden
22 burgerprofielen (9.000.000)
Nieuwe visie op zorg & zorgbeleid • Meer zelfredzaamheid burgers • Meer ondersteuning in de buurt en het eigen sociale netwerk
• Meer eigen regie • Inschakelen professionele zorg later, korter of niet
Machteld Huber 2013
Verdeling burgerprofielen over de zorggebieden in 2030
Transformatie
30
Gewenste veranderingen in het ‘zorglandschap’ 1. Verschuiving van intensief-intramuraal naar ‘op maat’-extramuraal naar zelfzorg 2. Verschuiving van verzekerde zorg naar voorzieningen van gemeenten 3. Versterken aansluiting zorg en welzijn 4. Verschuiven van focus op behandeling van ziekte naar behoud van functioneren en verbetering kwaliteit van leven
Waar staan we nu? 1. Verschuiving van intensief-intramuraal naar ‘op maat’-extramuraal naar zelfzorg – Afbouw bedden in GGZ – Afbouw verzorgingshuizen en verpleeghuizen 2. Verschuiving van verzekerde zorg naar voorzieningen van gemeenten – WMO – Jeugdwet
Waar staan we nu? 3. Versterken aansluiting zorg en welzijn – Sociale wijkteams 4. Verschuiven van focus op behandeling van ziekte naar behoud van functioneren en verbetering kwaliteit van leven – “Herstel” in de GGZ – “Einde van leven discussie”
Belemmeringen voor de transformatie • Veel schotten: tussen eerste en tweede lijn,
tussen gemeentelijke bekostiging en zvw en wlz, tussen sectoren. • Beroepsopvattingen professionals • Verwachtingen patienten
Hinderen samenwerking in zorgarrangementen
Zorgprofessionals anders opleiden • Nieuwe definitie van gezondheid • Kennis van levensloop en ontwikkeling • Eigen regie zorgvrager centraal: o.a. shared decisionmaking • Samenwerken in transmurale, multiprofessionele teams
Iedereen opleiden! • Wat betekent gezondheid voor mij? • Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik gezond blijf (volgens mijn eigen waarden). • Welke hulpbronnen zijn er?
