De verpleegkundige als “skilled compagnion” Goed communiceren over pijn -en pijnmedicatie, op de goede manier en om de goede reden
Decock Stefanie; geïnspireerd door prof. em. Grypdonk
Blikopener Mensen werken met mensen
Aanvoelen / Inleven / Begrijpen
Mensen met chronische pijn Levensprobleem, met pijn leven is een moeilijke opgave Pijn is niet “een probleem” maar doordringt het leven
Pijn en pijnbehandeling zijn op alle mogelijke manieren met dat leven verbonden De wijze waarop pijn/pijnbehandeling beleefd wordt
De vorm die de pijn/pijnbehandeling aanneemt De wijze waarop pijn/pijnbehandeling ervaren wordt
Mensen met chronische pijn Zijn vaak geen “sympathieke” of gemakkelijke patiënten Hun pijn is vaak weerbarstig Hun verhaal is vaak niet helder en complex Ze stellen de zorgverleners voor een moeilijke en uitdagende opdracht
Mensen met chronische pijn en vertrouwen Basisvertrouwen Vertrouwen dat de zorgverlener de nodige deskundigheid en professionaliteit heeft en mij dus niet zal schaden maar helpen
Vertrouwen in de professional Vertrouwen dat de zorgverlener zijn kennis en kunde zal inzetten om te doen wat voor mij nodig is.
Vertrouwen in de persoon Vertrouwen dat de zorgverlener alles zal doen wat hij kan om voor mij het goede te realiseren, ook wat ik niet verwacht (mag verwachten), dat ik altijd bij hem terecht kan en dat hij mij niet zal laten vallen.
Verpleegkundige als skilled compagnion Skilled compagnionship = metafoor om goede verpleegkundige zorg concreet te maken. “Bekwame metgezel”
Zeker bij accentuering van efficiëntie en technische zorg, behalen accreditering Simpele aspecten van de zorg doen er toe! Aandacht om door te
vragen over pijn of verdriet, tijd voor een nazorggesprek,... Cave reeks technische handelingen. Nood aan gevoeligheid bij de zorgverleners voor de ethische geladenheid van een situatie
Verpleegkundige als skilled compagnion “De verpleegkundige gaat naast de patiënt staan en bekijkt met de ogen van de patiënt, maar door haar professionele bril, de situatie. Ze ziet dan een aantal dingen anders dan de patiënt, omdat ze verbanden kent die de patiënt niet kent, omdat ze consequenties kan voorzien, die de patiënt niet kan voorzien, omdat ze processen kan ontleden of voorspellen, die de patiënt niet kan ontleden of voorspellen. Daarover gaat ze met de patiënt in gesprek”. Quote prof. EM. Grypdonck
Verpleegkundige als skilled compagnion Professionele competentie wordt via een persoonlijke relatie vertaald in een persoonlijk antwoord op de behoefte van de patiënt De opdracht van de verpleegkundige: De patiënt helpen het leven boven de chronische pijn uit te tillen Goïng the extra mile, meer doen dan de patiënt mag verwachten
Verpleegkundige als skilled compagnion Het relationele en het rationeel-intuïtieve domein Relationeel domein o Betrokken relatie •
Samenwerking, met patiënt, naasten familie;
•
Wederkerigheid, wisselwerking verpleegkundige en patiënt;
•
Verbijzondering, specifieke kenmerken kennen van de patiënt als persoon;
•
Aanwezigheid, authenticiteit, emotionele aanwezigheid van de verpleegkundige
Verpleegkundige als skilled compagnion Rationeel-intuïtieve domein Rationeel o Bewust denken, bewuste actie en besluitvorming
Intuïtief o Het gebruik maken van verschillende soorten kennis die door de verpleegkundige ‘op gevoel’ en in samenhang worden toegepast. •
Theoretische kennis;
•
Ervaringskennis;
•
Persoonlijke kennis = de ‘levenskennis’ (opvoeding, ervaring, levensloop) die de verpleegkundige zelf gaandeweg verworven heeft
Verpleegkundige als skilled compagnion
Doel/intentie bewuste beslissingen van de verpleegkundige; Specifieke keuzes - onderscheid maken, weten wat voor deze patiënt van belang is; Wat zou de patiënt nu goed doen, wat heeft hij nu nodig? Wat ondersteunt hem in zijn waardigheid, wat ligt in de lijn van zijn leven, waar zoekt hij zingeving in?
Verpleegkundige als skilled compagnion Ontmoeting van mens tot mens De mens achter de patiënt en zijn opgaven • Het moeilijke van hun leven te vatten
• Beseffen dat een buitenstaander het leed en het lijden maar ten dele kan vatten • Beseffen dat oplossingen maar partiële oplossingen zijn
• Vaak ervaren pijnpatiënten miskenning
Verpleegkundige als skilled compagnion Afstemming De patiënt geeft de kans (de ruimte, de veiligheid en de vrijheid) om zich te tonen Onder meer van de opgaven waarmee hij naar de “consultatie” komt en die verder in zijn leven spelen en zijn ervaringen, denken en gedrag beïnvloeden of bepalen •
Patiënten hebben een reeks opgaven die ze voor zichzelf zien, sommige bewust, andere niet bewust
•
De opgaven worden vaak niet expliciet gemaakt, maar bepalen wel het gedrag (het is de agenda van de patiënt)
Verpleegkundige als skilled compagnion Sommige opgaven zijn er vooraf aan de consultatie, andere ontstaan tijdens de consultatie door de boodschappen of het gedrag van de zorgverleners of de ”inzichten” van de patiënt Opgaven m.b.t. consultatie o Berustend op verwachtingen, ideeën, bezorgdheden o Ontstaan door ervaringen of vooroordelen over pijn/pijnbehandeling/pijnkliniek Opgaven m.b.t het leven
Verpleegkundige als skilled compagnion
Zelfmanagement is een van de belangrijkste opgaven voor mensen met chronische pijn De meeste patiënten beschouwen het “voorschrift” van de arts als een advies en beslissen wat ze er zullen mee doen Ondersteuning van adequaat zelfmanagement is een sleutelopdracht voor de verpleegkundigen
Verpleegkundige als skilled compagnion Hun verhaal plaatsen in tijdpad en levensloop Met aandacht voor meer dan de pijn Proberen het verhaal van hun leven te reconstrueren
Niet de vraag wat moet ik hier oplossen, maar wat kan ik voor deze man/vrouw betekenen? Uitgangspunt= kwetsbaarheid Middel= zorg vormt de brug Doel= waardigheid CP = symptoom, valt niet op te lossen/te genezen
Verpleegkundige als skilled compagnion De consultatie wordt slechts als helpend ervaren als deze bij de (niet geuite) opgaven aansluit Ik moet van mijn pijn afkomen Ik moet zorgen dat ze mij geloven Ik moet zorgen dat ik niet weer aan het werk moet, want ik kan het niet Ik moet zorgen dat ze niet denken dat mijn pijn psychisch is, want ze is reëel
Ik moet zorgen dat ik met de medicatie nog kan functioneren
Verpleegkundige als skilled compagnion De consultatie wordt slechts als helpend ervaren als deze bij de (niet geuite) opgaven aansluit Ik moet zorgen dat mijn partner mij niet laat zitten Ik moet zorgen dat ik niet als een flauwe wordt aanzien
Ik moet mijn zelfbeeld in stand houden Ik moet zorgen dat mijn kinderen/kleinkinderen niet teveel door mijn pijn worden beïnvloed
Verpleegkundige als skilled compagnion Over die opgaven in dialoog gaan en met de patiënt verhelderen Eigen professionele kennis inzetten en inbrengen, maar die
niet laten domineren “Logica” van de patiënt proberen te begrijpen Opgaven (geven aan wat patiënt wil bereiken, waarnaar hij
streeft, wat hij zoekt) Verbonden met levensdoelen (autonoom/opgedrongen) Beeld van pijn en pijnbehandeling dat patiënt heeft
Verpleegkundige als skilled compagnion
Confrontatie met machteloosheid De tragiek van de patiënt en van de zorgverlening: soms zijn onwenselijke situaties die zouden moeten ophouden niet te veranderen
Bedankt voor uw aandacht, zijn er nog
