De Transvaal & kunst
Themadossier kunst Vak: Professionaliseren en participeren
Door: Marlieke Batelaan, Joline Deprez, Lennart Stoelwinder, Bart-Jan Ippel en Robin Vermeulen Datum: woensdag 7 mei 2014
2
INHOUD Inleiding .................................................................................................................................................................................................. 3 De kunstwerken................................................................................................................................................................. 4 De mensen......................................................................................................................................................................... 52
INLEIDING Dit is het dossier voor het participatieproject De wijk is het museum! waarbij wordt samengewerkt met Museum zonder Muren. Museum zonder Muren is een instelling die bezig is met het stimuleren, realiseren en organiseren van museale- en cultuurprogramma’s in de openbare ruimte. Het doel hiervan is om de levendigheid en het aanzien van de wijk te vergroten. De wijk waarbij het hier om gaat is de Transvaalbuurt. De wijk ligt in stadsdeel Oost van Amsterdam en is ontworpen als arbeiderswijk door de architect Berlage. Het stond lange tijd bekend als achterstandswijk en werd in 2007 een zogenoemde Vogelaarswijk. Het kreeg veel rijkssubsidie voor een wijkaanpak, maar sinds 2013 is de subsidie stopgezet omdat de buurt aanzienlijk is verbeterd. Het doel van dit project is een participatief project op te zetten waarbij de buurtbewoners centraal staan, om zo meer samenhang in de wijk te creëren. Aan de hand van vijf verschillende thema’s zal er een participatieproject worden ontwikkeld. Het dossier is een verdieping van de wijk aan de hand van een bepaald thema. Dit dossier gaat over het thema kunst in de openbare ruimte. Hoeveel kunst heeft de Transvaalbuurt? Wat kan er allemaal onder de noemer kunst worden gerekend? En hoe kijken de bewoners er tegenaan? Er is een inventarisatie gemaakt van de kunstwerken in de Transvaalbuurt en er is onderzocht wat de achterliggende betekenis en context van de kunstwerken is. Het belangrijkste van dit participatieproject zijn uiteraard de buurtbewoners. Om erachter te komen hoe de bewoners de kunst zelf ervaren en of het een toegevoegde waarde voor hen heeft zijn er verschillende mensen geïnterviewd en zijn wij een middag op pad geweest met een kunstenares uit de buurt. Dit dossier is het begin naar een – hopelijk – succesvol participatieproject.
4
DE KUNSTWERKEN Kunst in de openbare ruimte
Hoe ontstaat kunst in de openbare ruimte? De gemeente besteedt het aanbestedingstraject van kunst in de openbare ruimte uit aan diverse instellingen. Stichting Kunst in de Openbare Ruimte (SKOR) is een organisatie die kunstprojecten ontwikkelt en organisaties adviseert die kunst op een publieke locatie willen realiseren. Deze kunstadviescommissie adviseert de gemeente op het gebied van aankoop van kunst in de openbare ruimte. Voor stadsdeel Amsterdam-Oost is er een specifieke werkgroep Kunst In de Openbare Ruimte (KIOR). KIOR is erop gericht om zo transparant mogelijk te werk te gaan en het publiek te betrekken bij aanbestedingen. Vaak worden er ontwerpwedstrijden gehouden en ze dagen de kunstenaars uit om werk te creëren voor een specifieke plek of domein. Daarbij rekening houdend met de omgeving. De projecten en kunstwerken worden gefinancierd en gerealiseerd door diverse instellingen. In Amsterdam is bijvoorbeeld het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK). Zij verlenen subsidie aan projecten die de ontwikkeling en diversiteit van kunst en cultuur in Amsterdam bevorderen. De gemeente houdt tevens rekening met de daadwerkelijke realisatie van de kunstwerken door social return toe te passen. Social return is het opnemen van sociale voorwaarden, eisen en wensen in een inkoop- of aanbestedingstraject. Leveranciers kunnen op deze manier een bijdrage leveren aan de werkgelegenheid binnen Amsterdam. De openbare kunstwerken in Amsterdam, maar ook in de rest van Nederland worden onderhouden door de Kunstwacht. Zij voeren onderhoud, restauratie en conservering uit. Kunstwacht bestaat uit diverse specialisten en zij bieden de gemeente voorstellen aan met betrekking tot het beheer en behoud van kunst in de openbare ruimte. De kunstwacht inventariseert de openbare kunstwerken en deze zijn terug te vinden op de site www.amsterdam.kunstwacht.nl . Kunstenaars die zich specifiek richten op kunst voor de openbare ruimte kunnen terecht op de site www.buitenruimte.nl. Hier kunnen zij hun werk aanbieden en informatie vinden over buitenproducten- en objecten.
Inventarisatie – Kunstwerken 1 t/m 29 1. Martijn Sandberg ,‘Morgen komt alles goed’, 2013, Hofmeyerstraat
6
2. Nio architecten en IDFrm, ‘Into the shadow’, 2013, Wibautstraat
3.
8
4.
5.
6.
7.
10
8.
9. Peter Veneman, ‘fontein’, 1997, Krugerplein
10.
12
11.
12. Rik van Dolderen, ‘Verzonken toren’, 1987, Transvaalkade
13.
14.
14
15.
16.
17.
16
18.
19.
20.
18
21.
22.
23.
20
24. Adri Verhoeven, ‘Twee beelden’, 1986, Transvaalplein
25.
26.
27.
22
28.
24
29. Noud Verhave e.a., ‘De Majuba ramen’, 2013, Majubastraat
26
Inventarisatie – Monumenten 30 t/m 35 30. Pepe Gregoire, ‘Tegen apartheid en racisme’, 1987, Aan het Krugerplein
31. Mieke Blits, ‘Davidsster’,1987, transvaalstraat
32. Adam Jansma, ‘Buikschot’, 1962, Tugelaweg
28
33. Wessel Couzijn, ‘Daarom moet ik wenen’, 2002, President brandstraat
34. Steffen Maas, ‘Gedenkteken Eli van Tijn’, 2007, Kraaipanstraat
35. Siomara van Eer en Robert Pennekamp, ‘kindermonument’, Joubertstraat
30
DE MENSEN We hebben verschillende mensen op straat aangesproken. Hieronder is een samenvatting van de verschillende gesprekken te lezen. Sandra Leeftijd: circa 40 jaar Jolinde: ‘Wat vind je van de kunst hier in de buurt, zoals daar op het plein, dat fonteintje?’ Sandra: ‘Welke kunst bedoel je? Is dat kunst? Ik heb er helemaal niets mee, het doet echt niets voor me. Ik ga altijd naar de kroeg daar [op het Krugerplein], café Oost. Daar drink ik een biertje. Die kunst interesseert mij niet. Als je het mij vraagt geeft niemand in deze buurt erom [lacht]. Eigenaar van Cafetaria ‘het Snorretje’ (wil zijn naam niet noemen) Leeftijd: circa 50 jaar Jolinde: ‘Wat vindt u van de kunst hier in de buurt?’ Eigenaar: ‘Ik vind het heel leuk dat de kunst er is, het is mooi’. Jolinde: ‘Wat is de toegevoegde waar de van de kunst?’. Eigenaar: ‘Het maakt de buurt mooi.’ Meneer Dijkstra Leeftijd: circa 70 jaar Jolinde: ‘Wat vindt u van de kunst hier in de buurt?’ Dijkstra: ‘Als je het mij vraagt, ik vind het meestal maar niets. Het kost allemaal geld. De gemeente zet het maar neer. Die kunst kost hartstikke veel geld, daar kan je wel iets beters mee doen!’ Jolinde: ‘Wanneer zou u de kunst wel mooi vinden?’ Dijkstra: ‘Denk aan dat tunneltje richting de Wibautstraat, daar hebben ze nu allemaal van de lichten op gehangen. Dat is ook kunst, maar dat maakt dat tunneltje minder gevaarlijk. Daar had je vaak van die hangjongeren, die zijn nu weg. Het is veiliger nu. Ik woon hier al veertig jaar op de Retiefstraat, het is fijn wonen hier hoor. Kijk, ze noemen deze wijk multicultureel. Maar ik heb er geen last van hoor, iedereen woont hier samen, groet elkaar gewoon! We leven hier met allemaal verschillende rassen bij elkaar. Maar we zijn allemaal mensen, ook zij willen brood op de plank. Je moet gewoon niet ‘kut Marokkaan’ zeggen, dan is er niets aan de hand. Het zou leuk zijn als je kunst hebt wat uit de buurt zelf komt. Als de mensen het zelf maken ligt het dichter bij ze. Die beschilderde ramen in de Majubastraat, die zijn ook mooi, dat doet iets voor de mensen.’
Co Lunenburg (voorman bij ‘Reiniging’ in de Transvaalbuurt, Gemeente Amsterdam) Leeftijd: 53 Jolinde: ‘Wat vindt u van de kunst hier in de buurt?’ Co: ‘De kunst? Ja, vaak vind ik het geldverspilling. Kijk bijvoorbeeld naar die fontein. Daar heb ik niets mee. Het stadsdeel koopt zoiets en gooit het hier neer. Het kost alleen maar centen! En dat Zaanse huisje daar, dat is toch gewoon een elektriciteitsgebouwtje? Daar heb je toch niets aan! Jolinde: ‘Is er iets dat je wel mooi vindt in de buurt, naast de kunst op het Krugerplein?’ Co: ‘Dat tunneltje met die lichten en schaduwen van dieren, daar blijf ik altijd even naar kijken als ik er langs kom. Het wordt daardoor ook veiliger, dat vind ik goed als de kunst iets toevoegt voor de mensen. Ik heb het er met mijn collega’s over gehad, zij vinden het ook goed geïnvesteerd geld. Het is nog steeds een rare dode hoek daar hoor, ik zou daar als meisje of vrouw ’s avonds liever niet lopen. Nou, de buurt is de laatste jaren wel verbeterd hoor. Het was een puinzooi, ik werk al 15 jaar in deze buurt. Mensen die van vier hoog hun vuilniszakken laten vallen als je langsrijdt, dat soort werk. Dan zag je de opgestapelde vuilniszakken al aan het begin van de straat liggen. Dit het ook een, eeeh ehm, hoe noem je dat ook alweer: Vogelaarbuurt. Dat is het nu niet meer. Maar dat merk je ook wel, er is veel vernieuwd. Jolinde: ‘En wat vind je van de ramen in de Majubastraat? Die voegen ook wat toe voor de mensen, toch?’ Co: ‘Nou ja, dat is wel leuk. Maar dat heeft ook veel gekost. 15.000 euro heb ik mij laten vertellen. Daar doen ze dan iets mee samen met de mensen in de buurt. Volgens mij komt het geld van de woningbouwvereniging en het stadsdeel. Het is gewoon jammer dat het zo veel kost. En daarbij, wie ziet dat nou? Het is een afgelegen straat, doe het dan in een drukke straat waar veel mensen langskomen’. Jolinde: ‘wat zou hier nog met het plein kunnen gebeuren? Het is nu best leeg.’ Co: ‘In de zomer storten ze hier altijd een berg zand, voor kinderen om in te spelen. Dan maken ze zandkastelen en zo. Hier is ook wel eens een schoonmaakdag geweest, dan hielp iedereen in de wijk om alles op te ruimen. Daarbij waren dan ook prijzen te winnen, dat regelde de gemeente allemaal. Veel mensen deden mee. Maar dat is dit jaar niet meer gebeurd. Ik woon zelf bij het Westerpark, daar staat nu een man met een eetkraampje van twee bij twee. Dat is een heel apart zelfgebouwd huisje. Daar verkoopt hij dan eten uit, zoiets zou ook mooi zijn op het plein. Het is kunstzinnig en de mensen hebben er iets aan. O ja, ik sta ook op het Geheugen van Oost: http://www.geheugenvanoost.nl/2777/nl/colunenberg’
Mevrouw Petronella Bruinsma(in cafe Oost) Leeftijd: 82 jaar Ze woont in de De la Reijstraat, daar zijn veel balkonnetjes. Ze houdt deze bij met haar Surinaamse en Turkse buurvrouw. Ze krijgt er veel complimenten over en heeft er zelfs een prijs 32
mee gewonnen. Een grote mooie plant van de Intratuin. Maar een paar voetballende jongens hebben die ooit omgeschopt. Ze vindt de kunst in de buurt wel leuk, maar je hebt nog steeds hangjongeren. Dat verandert niet. Ze voelt zich s ‘nachts onveilig. De fontein vindt ze best mooi. Ze zou graag zien dat er wat meer muziek op het pleintje was. Er was ooit een grote muziek tent met overdag iets voor de kleintjes en in de avond iets voor de ouderen. Dat was het allerleukste wat er ooit op het Krugerplein gebeurde. Ze vindt ook dat al die kunst, daar moeten wij maar voor betalen! Ze vindt dat er echt iets voor de buurt gedaan moet worden. Ooit was er een optocht van muziek, uit een ander land.. met trommels enzo, dat was echt geweldig! Ze vindt niet dat de kunstwerken die er nu zijn iets toevoegen aan de buurt. Zij heeft er niets aan. De gekleurde ramen, die zijn wel leuk, maar dat heeft zeker ook weer een heleboel geld gekost. Corrie Scheermeyer (Barvrouw café Oost) Leeftijd: Circa 50 jaar Ze vindt de kunst op het Krugerplein best leuk. Vooral het standbeeld voor de slavernij vindt ze mooi. Daar word ieder jaar op 5 mei een herdenkingsdienst gehouden. Ze vindt dat het zeker iets toevoegt aan de buurt. Ze had het Zaansje huisje nog nooit als een ‘kunstwerk’ gezien. Ze vindt ook dat er iets met muziek moet komen op het pleintje. Muziek brengt de mensen samen. Ook zij voelt zich nog steeds niet veilig s ’nachts en kent veel verhalen van mensen die overvallen zijn. Haar baas (van café Oost) zou het waarschijnlijk wel heel leuk vinden om mee te werken als er iets georganiseerd wordt op het plein. Die mogen we ook bellen: Theo van der Haas, 0206930522. Man bij ‘café oost’ (naam niet bekend, maar een vaste klant) Leeftijd: 65+ Bart-Jan: ‘ Wat vindt u van de kunstwerken hier in de buurt?’ Man: ‘ Het is wel leuk dat het er is.’ Bart-Jan: ‘ Maar voegen de kunstwerken nog iets toe voor u?’ Man: ‘ Ja, het kunstwerk voor slavernij is belangrijk. Ieder jaar met vier mei komen hier mensen samen om te herdenken. Soms zie ik ook wel groepjes mensen op het plein rondlopen die foto’s van de kunstwerken maken.’ Bart-Jan: ‘ Dus u vindt het belangrijk dat mensen samen komen, vind u dat er meer moet worden gedaan om mensen samen te laten komen zodat er meer samenhang in de buurt ontstaat.’ Man: ‘ Ja dat is wel iets dat ik belangrijk vind. Zeker omdat het soms nog wel onveilig op straat is, en dan vooral s’ avonds. Het zou bijvoorbeeld goed zijn als er meer speelplekken voor kinderen zijn of kunstwerken waar mensen meer mee kunnen doen. Een kermis lijkt me leuk.’ Tweede man bij ‘ café oost’ ( naam niet bekend, maar een vaste klant) Uiterlijk: grote snor Leeftijd: 65+
Bart-Jan: ‘ Wat vindt u van de kunstwerken in de buurt?’ Man: ‘ Kut.’ Bart-Jan: ‘ Sorry, u zei kut?’ Man: ‘ Ja ik vind ze kut. Het heeft alleen maar geld gekost en ik vind ze niet mooi.’ Bart-Jan: ‘ Vind u niet dat de kunstwerken iets kunnen toevoegen aan de buurt?’ Man: ‘ Nee niet echt, het is waarschijnlijk alleen leuk voor de duiven, die kunnen in het fonteintje zitten en drinken.’ Beide mannen hadden verder niet veel meer te melden, behalve dat ze hier iedere middag een borrel komen drinken. Joris Smit Leeftijd: 28 Actief in Tugelaweg 59a Marlieke: Vertel eens wat je in de buurt allemaal doet. Joris: ik werk met academie van de stad samen. Namens die organisatie zet ik me in voor de ontwikkeling en leefbaarheid van de stad. We zetten projecten op met thema’s als jeugd en educatie, integreren en participeren. Ik vind het belangrijk dat de originele bewoners van de buurt mee kunnen blijven doen. Ik geef kinderen bijles, en organiseer middagen voor (allochtone) moeders waar zij even eruit zijn en een middagje voor zichzelf hebben, zonder kinderen. Vaak verzin je projecten vanuit jezelf, wat mis ik, wat zou ik willen. Maar je moet juist vanuit de bewoners denken, wat willen zij? Misschien willen die helemaal niet iets samen maken. Het is soms moeilijk om mensen hun huis uit te krijgen. Dus willen wij erachter komen wat hu beweegt. Mijn ervaring is dat mensen je net zo snel vertrouwen. Omdat ik hier ook woon en altijd bereikbaar voor ze ben vertrouwen zij me meer toe. Een voorbeeld van ideeën die ik heb. Ik wil van de Tugelaweg een soort inloop/buurthuis maken, waar mensen met hun vragen kunnen komen. Zeker ook financiële problemen. Vaak weten mensen waar ze recht op hebben. Daar wil ik ze mee helpen. Ook wil ik kookmiddagen gaan stimuleren, waar bewoners kunnen koken in de Tugelaweg en dit weer verkopen. Mijn laatste project is ‘Broodpower’. Eind 2013 viel het initiatief ‘Broodpower’ in de prijzen bij ‘Het Beste Idee van Transvaal!’ Marlieke: Wat is ‘Broodpower’? In de Transvaalbuurt is er veel (over)last van duiven en ongedierte. Dit komt mede door de vele broodresten en het GFT afval dat op straat wordt gegooid. Met de ‘Broodpower-bakfiets’ gaan wij, studenten van Academie van de Stad, samen met kinderen door de buurt om brood en GFT afval bij u thuis op te halen. Het ingezamelde brood en GFT afval vervoeren wij naar de Tugelatuin (achter het Tugelahuis, Tugelaweg 59) waar wij een zogenaamde ‘vergister’ hebben geplaatst. De vergister is een grote ton met bacteriën, die leven van dit brood en GFT afval.
34
De bacteriën verwerken het afval tot Bio-gas. Met dit gas kunnen wij thee zetten en barbecues organiseren.
Marlieke: Vind je dat de kunstwerken in iets toevoegen aan de buurt? Joris: Sommige kunstwerken zijn heel mooi, maar ik denk niet dat de bewoners er echt iets aan hebben. De tuintjes voegen wel echt iets toe. Dat is er al, iedereen kan er mee aan de slag en het brengt mensen echt samen. De tuintjes ontstaan spontaan en soms illegaal zelfs. Marlieke: Wat denk jij dat er nog mist in de buurt? Waar zouden de bewoners warm voor lopen denk jij? Joris: Er is al heel veel, echt heel veel. Er hoeft niet iets bij. Maar een culturele activiteit kan wel echt heel leuk zijn! Een paar voorbeelden: Het rode loper festival. Dit was heel succesvol. Straattheater in oost en ook transvaal. Zandkastelen wedstrijd, dat wordt ieder jaar op het Krugerplein georganiseerd. Translumen was ook een succes! De lichttunnel vinden de mensen geweldig, maar heeft een kwart miljoen gekost, daar ben ik best wel van geschrokken! Ik vond het daarna toch ietsje minder leuk. Wat op mij echt indruk heeft gemaakt was Wijksafari. Ook straattheater net als het rode loper festival. Dat vond plaats in de kolenkit buurt en in West. Drie uur lang werden bezoekers meegenomen op een theatrale toch dwars door de stad. Georganiseerd door Zina. 1 Zoiets zou ook erg leuk zijn in de Transvaalbuurt. De organisators van Zina verzamelen verhalen van buurtbewoners en vergroten deze.
1 Een theatergezelschap van makers uit verschillende culturen en verschillende disciplines.
Haar repertoire bestaat uit levensverhalen van wijkbewoners. Haar podium is de straat in de wijk. http://www.zinaplatform.nl/over-zina/
Het Nelson Mandela mozaïek komt er. Je kunt hier best de bewoners bij betrekken denk ik. Laat ze meedenken over het kunstwerk wat er komt bijvoorbeeld. Organiseer een wedstrijd en het mooiste beeld komt er te staan? Marlieke: Wat denk je dat wij kunnen beteken voor de buurt, qua kunst? Joris: gebruiken wat er al is. Je kunt kunst huren in de wijk,. Er zijn verschillende kunstateliers in de buurt en een heleboel hobbyisten. Je kunt een kunstfestival voor professionals en hobbyisten organiseren! Ze kunnen hun werk verkopen en contacten leggen met elkaar. Zoiets vindt de gemeente ook altijd interessant. Als meer gebeurt maak je de wijk interessant voor woningbouw en gemeente. Dan is het gemakkelijker om subsidies aan te vragen. Marlieke: Wat is er allemaal al in de buurt aan initiatieven? Joris: Initiatieven die met kunst en cultuur te maken hebben: Op Tugelaweg 85 komen eigenlijk bijna alle kunstinitiatieven samen. Daar worden workshops gegeven en zitten een paar ateliers. Eigenlijk mist de buurt een écht buurtfeest. Eentje die laagdrempelig is en consistent. Eentje die blijft, ieder jaar terugkomt. Mij lijkt en feest zoals de aprilfeesten erg leuk. Voor ieder wat wils.
Conclusie De buurtbewoners willen functionele kunst, bijvoorbeeld iets dat mensen bij elkaar brengt (sociaal) of wat de wijk veiliger maakt (praktisch). Het gaat erom dat de kunstwerken iets doen voor de bewoners. Een kunstfestival met de nadruk op hobbyisten, samenkomst en connectie zou een optie kunnen zijn.
36
EEN MIDDAG MET KARINA MEISTER Op woensdag 30 april hebben Bart-Jan en Robin een dagdeel doorgebracht met Karina Meister. Zij is beeldend kunstenaar en woont in de Transvaalbuurt sinds 1991. Onder het genot van een kopje koffie bij Rum Baba zijn een aantal vragen gesteld met betrekking tot de buurt. Vervolgens heeft Karina ons vanuit haar perspectief de buurt laten zien. Hoe ervaart u de kunst in de Transvaalbuurt? Karina vindt dat er zeer veel kunst is in de wijk. Naar haar idee is er meer te zien dan in een gemiddelde Amsterdamse wijk. Ze vindt het belangrijk dat er niet steeds nieuwe kunst bij komt, het is namelijk net zo belangrijk om de bestaande kunst goed te onderhouden. Dit ziet zij nog wel eens mis gaan. Vaak willen de gemeente en bewoners steeds weer nieuwe kunstwerken, daar kunnen ze volgens haar mee scoren. De Transvaalbuurt heeft meer dan genoeg kunstwerken. De reden van grote hoeveelheid kunst heeft volgens haar te maken met het feit dat de wijk 6 jaar lang een Vogelaarbuurt was. Er was veel geld beschikbaar om de leefbaarheid te vergroten. In die tijd is ook veel energie gestoken in talentontwikkeling en het vormen van buurttuinen. Vooral de buurttuinen werken volgens haar heel goed. Het zorgt voor contact tussen veel verschillende culturen. Daarvoor hoef je niet eens mondeling met elkaar te communiceren, tuinen zijn universeel. Iedereen kan helpen met het planten van een bloem. De verlichte tunnel richting de Wibautstraat is volgens haar een groot succes, er is alleen nog veel zwerfafval te vinden. Afval blijft naar haar idee een probleem in de wijk. Door bezuinigingen zijn er de laatste 2 jaar wel vuilnisbakken weggehaald. Daarnaast ruimen mensen hun eigen rotzooi niet op. Hoe komen de kunstwerken in de wijk tot stand? Veel kunstwerken zijn tot stand gekomen via woningbouwverenigingen en de gemeente. Soms wordt een deel van de kostprijs gedekt door fondsen. Het ramenproject in de Majubastraat is gesteund door Stadgenoot. Er is een boekje gemaakt waarin de verhalen van 9 kunstenaars staan die hebben samengewerkt met de bewoners van de Transvaalbuurt. Zelf heeft zij een kunstwerk gemaakt in de Kraaimanstraat, in opdracht van Ymere. Karina zit in de bewonerscommissie en kwam op deze manier in aanmerking voor de opdracht. Er zijn ook vitrines in de Christiaan de Wetstraat waarin driedimensionale objecten staan, bij dit project is Karina betrokken geweest als vrijwilliger. Deze kunstwerken moeten volgens de woningbouwverenigingen altijd iets te maken hebben met de bewoners. Hierbij vindt een dialoog plaats tussen wat de kunstenaar wil en wat de buurt wil.
Afbeelding 1 – Het kunstwerk van Karina (zie gevels) Waar ziet u kansen voor een participatieproject binnen de wijk? Er gebeurt al heel veel in de wijk, bijna té veel. Zelf dacht ze meteen aan het buurttuintje van kinderdagverblijf Klein. Dat zit tussen het Afrikanerplein en de Moskee. (Zie afbeelding 2) Daar kunnen we volgens haar iets mee kunnen doen. Tuinieren is een groot succes in de buurt, daarnaast is dit iets wat onderhouden moet worden. Het onderhouden gebeurt op dit moment niet. Hier zouden we kunst en natuur kunnen samenbrengen.
38
Afbeelding 2 – Buurtuintje nabij Afrikanerplein Wat ziet u op dit moment gebeuren in de wijk? Veel huurhuizen worden koopwoningen, dit trekt ander soort mensen naar de buurt. Er ontstaat nieuwe horeca zoals Rum Baba en Caf-Vino. Helaas ging het met die laatste niet zo goed, ze zijn volgens haar failliet. De eigenaresse deed alsof zij degene was die de buurt veranderde, dit pikte Karina en anderen niet. De wijk wordt dus steeds bekender onder de mensen. Sommige buurtbewoners moeten al die ‘gluurders’ niet in hun wijk. Wilt u nog iets met ons delen? Ze wijst ons erop dat we nog een kijkje moeten gaan nemen in de Krugerkamer, een soort buurthuis waar ook gegeten kan worden. En ook bij Tugela 85 een kunst- en cultuurgebouw. Vanuit Tugela 85 werkt HEIM, zij initiëren kunstprojecten, zijn betrokken bij diverse lokale initiatieven en de plaatselijke politiek. En we moeten niet vergeten om op 24 en 25 mei niet naar haar atelier te komen, dan is er een open dag. Rondleiding door de buurt Op eigen initiatief nam Karina ons mee in de buurt. Ze liet haar eigen werk zien en verschillende andere kunstwerken die haar opvielen. Ondertussen vertelde ze over haar ervaringen en de geschiedenis van de wijk. Uiteindelijk liet ze haar atelier zien. We bekeken de wijk door haar ogen. Dit biedt een nieuw perspectief op de Transvaalbuurt.
Afbeeldi ng 3 – Buiten het atelier
40
Afbeeldi ng 4 – In het atelier
