DE SASKIAVIERING IN DE GROTE KERK OP 13 OKTOBER 2012 Belangrijkste activiteit van de speciaal voor dit doel opgerichte Stichting Culturele Herdenkingen in Fryslân is de zgn. Saskiaviering die op 13 oktober plaatsvindt in de Grote Kerk van Leeuwarden. De Grote Kerk biedt een passende ambiance voor deze viering. Saskia Uylenburgh werd hier immers als jongste kind van de toenmalige Leeuwarder burgemeester Rombertus Uylenburgh, op 2 augustus 1612 gedoopt. Op deze gewijde grond werden ook andere bekende telgen uit de befaamde Uylenburghfamilie gedoopt of begraven. Haar vader liep hier als prominente burger ook mee in de lijkstoet bij de begrafenis van stadhouder Willem Lodewijk. Eén grafsteen in de Grote Kerk verwijst nog naar een familielid van Saskia. De manifestatie begint om 14.00 uur. Tijdens deze plechtigheid wordt het leven van Saskia en Rembrandt aanschouwelijk belicht. Het verhaal van Saskia wordt verteld aan de hand van een uitgewerkt scenario waarbij een bekende verteller de toeschouwers door die bijzondere levens leidt. Dit verhaal wordt steeds afgewisseld door zowel dramatische als muzikale vertolkingen over Saskia en haar tijd(genoten). Ook dans zal niet ontbreken! Scriptwriter is Janna de Lathouder, regisseur is Onno Spreij en voor de productie is Saskia Wagenvoort verantwoordelijk. Bij de muzikale vertolkingen moet worden gedacht aan bij die tijd passende muziek. Daarnaast wordt nagedacht over een meer eigentijdse vertolking met verwijzing naar de Rembrandtmusical. In elk geval is het programma zo opgezet dat het voor een zo breed mogelijk publiek aantrekkelijk wordt. Een bijzonder moment zal de apotheose zijn. De wijze waarop Saskia’s doop 400 jaar geleden wordt herdacht is niet eerder vertoond maar dat willen we nog een verrassing laten zijn. We volstaan er mee te melden dat daarbij een nadrukkelijke link tussen toen en nu zal worden gelegd die maakt dat de cirkel van de tijd weer rond is. In het kader van de manifestatie wordt verder voorzien in de presentatie van deelprojecten die elders in deze persmap worden toegelicht. Zo wordt het megaportret van Saskia Uylenburgh, bestaande uit een transformatie van 1001 portretfoto’s van eigentijdse Saskia’s in Nederland getoond evenals het resultaat van het kunstwerkenproject. Ook vindt een presentatie plaats die verband houdt met een te houden poëziewedstrijd. Na afloop kunnen belangstellenden een gesigneerd exemplaar krijgen van het boek dat Chr. Driessen schreef over het leven van Saskia Uylenburgh en de andere vrouwen in Rembrandts leven. Ook twee andere publicaties die dit jaar in Fryslân uitkomen (van Froukje de Jong en Ben Broos) zullen voor belangstellenden beschikbaar zijn.
Deelproject: 1000-en-1 SASKIA’S Alle Saskia’s in Fryslân en Nederland worden, voor zover ze via social media te bereiken zijn, voor de plechtigheid uitgenodigd. Alleen in Fryslân zijn er volgens het Meertens Instituut in Amsterdam al een kleine 800 vrouwen die nu de naam Saskia dragen. Bijzonder is ook dat de Nederlandse Saskia’s via het beoogde sneeuwbaleffect worden gevraagd een eigen portretfoto op te sturen. Die 1001 foto’s zullen worden getransformeerd naar een grote compositiefoto van mogelijk 1,5 bij 4 meter naar een schilderij van Saskia door Rembrandt. Dat wordt dus een kunstwerk van Saskia bestaande uit duizend Saskia’s. Te verwachten valt dat deze megacompositie ook weer te zien zal zijn als het nieuwe Fries Museum over ca. twee jaar een expositie aan de Friese Gouden Eeuw gaat wijden. Bij voldoende aanwezigheid van de Nederlandse Saskia’s in de Grote Kerk wordt van hen een aparte ‘staatsiefoto’ gemaakt. De deelneemsters aan dit project krijgen via de mail een foto van de compositie toegestuurd hetgeen een verder stimulans zal zijn voor de deelname.
Deelproject: DE GOUDEN DRAAD Deelnemers aan de manifestatie worden opgeroepen zich waar mogelijk in 17e eeuwse kleding te gaan hullen of iets herkenbaars dat tot die tijd te herleiden is met zich mee te dragen. Daarnaast is contact gelegd met de mode-opleiding van het Friesland College. Het verzoek aan de opleiding is om studenten de opdracht te geven een complete outfit te ontwerpen die een mix is van 17e eeuwse kleding en moderne kleding. Een grote uitdaging die de studenten dwingt zich te verdiepen in de geschiedenis van de mode en van de Gouden Eeuw in het bijzonder. Daardoor ontstaan enige tientallen unieke outfits. Er wordt een moment gecreëerd waarop het resultaat van dit project aan het publiek wordt getoond, mogelijk in combinatie met activiteiten die tussen de opening van de expositie in het HCL en de manifestatie zullen plaatsvinden, al of niet in combinatie met een bonte stoet (naast verklede personen ook muzikanten) die in dat geval door een deel van de binnenstad zal trekken en het thema van die dag zal uitbeelden. Interessante aanknopingspunten voor een route door de stad zijn o.a. het geboortehuis van Saskia aan de Ossekop (waar nu de gebroeders Anker praktijk houden) en bijv. het Oldehoofsterkerkhof waar Saskia’s doopakte in steen is gehouden. Kortheidshalve wordt verder verwezen naar de door het HCL uit te brengen app voor bezoekers en toeristen, ook een van de duurzame effecten van het jubileumjaar.
Deelproject: FRIESE KUNSTWERKEN In samenwerking met Keunstwurk worden Friese kunstenaars opgeroepen om zich dit jaar te laten inspireren door Saskia en/of Rembrandt c.q. door thema’s die van hen zijn afgeleid, zoals ‘eerste grote liefde’ en ‘muze / bron van inspiratie’ Bij voldoende deelname zullen de kunstwerken worden geëxposeerd op de Saskiadag van 13 oktober (manifestatie Grote Kerk / opening HCL-expositie) in de Grote Kerk en/of de serre van het HCL. Het gaat echter niet alleen om een eendaagse expositie: met betrokken instellingen zijn ook nadere afspraken gemaakt. Zo heeft de Commissie Kerk en Kunst van de Grote Kerk toegezegd mee te willen werken aan een vervolg van de expositie gedurende een maand vanaf 13 oktober. De Friese kunstenaars krijgen daarmee een mooi podium en de daaraan verbonden publiciteit als tegenprestatie. Mocht deze actie nog meer werk opleveren dan de organisatie al hoopt, dan gaan we op zoek naar leegstaande winkelpanden om daar de overige werken te exposeren. Met dit deelproject wil de organisatie naast de publicaties een duurzaam effect van het jubileumjaar zien te bewerkstelligen en een stimulans geven aan het cultureel klimaat in Fryslân.
OVERIG Afhankelijk van het beschikbaar komen van subsidies zitten er ook nog andere deelprojecten in de pen, zoals de organisatie van een krijtwedstrijd voor basisschoolleerlingen. Dat gebeurt aan de hand van een (alleen vanaf de Oldehove goed zichtbare) mal van grote afmetingen naar een schilderij waarop Rembrandt Saskia in een fraaie uitdossing heeft afgebeeld. Ook wordt de organisatie van een dichtwedstrijd over thema’s als ‘eerste grote liefde’ en ‘wie is jouw muze / inspiratiebron?’ overwogen. De Stichting richt zich echter, omdat zij afhankelijk is van bijdragen van derden, nu eerst op de realisering van de overige hier vermelde projecten. Tenslotte zou de Stichting het tot stand komen van een aan Rembrandt en Saskia gewijd graffiti-project toejuichen. Het HCL neemt hierin het voortouw: gedacht wordt aan de westelijke, grijs-witte muur van het buurpan van het HCL waarmee de ingang van de Prinsentuin op die plek een extra culturele uitstraling krijgt (zie elders). Tegelijk zou dat een mooie knipoog betekenen naar de relatie die er bestond tussen de Leeuwarder burgemeester, Rombertus Uylenburgh, en de Oranje Nassaus: weinigen weten dat Saskia’s vader bij Prins Willem van Oranje in Delft op bezoek was toen deze door Balthasar Geerards in 1585 werd doodgeschoten. Saskia’s vader noteerde toen droogjes dat ‘hij heen kans meer zag de zaak (= de besprekingen) nu nog af te handelen’…. Realisering van het kunstwerk is afhankelijk van het beschikbaar komen van (sponsor)gelden.
Deelproject PUBLICITEIT Over alle activiteiten zal met regelmaat worden gepubliceerd, zowel rechtstreeks richting de media als via de eigen website van de stichting en die van het HCL. Daarnaast zal gebruik gemaakt van de social media. Ook staat nu al vast dat er twee aparte publicaties zullen verschijnen, een van Froukje de Jong uit St. Annaparochie over het leven van Saskia in met name haar Friese tijd en een boek van Ben Broos, Saskiakenner bij uitstek, in directe relatie met de expositie van het HCL (zie hiervoor). Vanwege het jubileumjaar is in het april/mei nummer van Geschiedenis Magazine een zeer lezenswaardig artikel (vier blz.en) over Saskia verschenen van de hand van Christoph Driessen. Een kopie daarvan zit in deze persmap. Er zullen in andere magazines ook nog artikelen volgen. Verder wordt zorg gedragen voor flyers. Het Saskiajaar is overigens op 8 maart j.l. begonnen met het zgn. Zonne-ontbijt in de Oude Kerk van Amsterdam waar Saskia begraven ligt. In de landelijke en regionale media is daaraan al enige aandacht geschonken. Op die startbijeenkomst in aanwezigheid van veel Friezen om utens voerden de burgemeesters van Amsterdam en Leeuwarders en de filosoof Stine Jensen het woord terwijl Chantal Brunt, talentvolle fluitiste uit Driesum als soliste optrad. Deze bijeenkomst was, hoe succesvol ook, in de ogen van de Stichting en het HCL slechts de opmaat naar het brede palet aan activiteiten dat dit jaar in Saskia’s geboorteprovincie en –stad zal plaatsvinden.
Nadere informatie Stichting Culturele Activiteiten: Peter de Haan, tel. 058-2887388 en 06-11529427 Nadere informatie Historisch Centrum Leeuwarden: Geart de Vries, tel. 058-2332350
