DE PRAKTIJK Kinderen die vragen... Schoenen, wat een gedoe! CODEX CIVICUS Vis medicatrix naturae

DE PRAKTIJK Kinderen die vragen... Voetenwerk Schoenen, wat een gedoe! CODEX CIVICUS Vis medicatrix naturae

Nummer 3, juni 2012

W W W . I V S O P L E I D I N G E N . N L

6 OKTOBER 2012

Thaise yogamassage Thaise yogamassage is een unieke en effectieve massagevorm die Westerse fysiotherapie-technieken combineert met invloeden uit de Chinese acupressuur en de Indiase yoga. IVS Opleidingen, Spuiweg 105, 3311 GT Dordrecht, telefoon: (078) 6144934

Colofon BMS Message, jaargang 20, nummer 3 BMS Postbus 29 3360 AA Sliedrecht [email protected]

Inhoud Lopersknie

Redactie Passiebloem 16 3068 AK Rotterdam [email protected]

Boekbespreking

Leden administratie Postbus 29 3360 AA Sliedrecht [email protected] Verschijning Februari April Juni September November

Kopijdatum 10 januari 14 maart 9 mei 15 augustus 24 oktober

Drukwerk en vormgeving

Codex civicus Vis medicatrix naturae

4

Moe door een te zuur lichaam

6

13 14, 15

Manuele lymfedrainage Zomerse ongemakken

14

Met aandacht

16

Karin Vakantiestress

18

Kalender

19

Biologische klok

20

Jeanette Massagevakbeurs Almere

20

Uit de pers

22

Duiken

22

De helende souplesse

24

Sauna

26

Romec Designs www.romec-designs.nl Drukkerij de Potter Weg en Land 8 2661 DB Bergschenhoek www.depotter.nl Advertentie-index IVS Opleidingen International Institute for Training FysioTape Treffers in Beweging Magneetmassage Vidé Spaarwinkelen.nl Elements to Suxeed L’Esprit pour Vous Siem Dekker Toco Tholin ESPO Lopharm

2, 21 2 8 10 10 14 21 25 25 25 25 25 28

Adverteren Telefoon: (078) 6314466 Email: [email protected]

De praktijk Kinderen die vragen...

6

Alternatief bekeken Rolfing

9

Oefensessies

9

Hoe zit het met de keten?

10

Voetenwerk Schoenen, wat een gedoe!

12

© 2012 BMS BELANGENVERENIGING



BMS MESSAGE

Al eeuwen is de mensheid bezig met gezondheid en ziekte en al net zo lang is bekend dat het menselijk organisme beschikt over een 'vis medicatrix naturae'. Dit betekent

"De codex medicus, het handschrift of handboek van de geneeskunde, was de inspiratiebron voor de naamgeving van mijn rubriek, waarin ik diverse onderwerpen bekijk door een Westerse en/of een Oosterse bril."

letterlijk: de geneeskundige, helende kracht van de natuur of de vitale lichaamskracht. Tegenwoordig wordt het omschreven als het zelfhelend of zelfherstellend vermogen van het lichaam, een innerlijke kracht die probeert lichaam en geest zo gezond mogelijk te houden. CODEX CIVICUS Peter Burger

Ieder organisme, maar ik bespreek hier voor het gemak alleen de mens, beschikt over een natuurlijke neiging naar gezondheid. Al sinds ongeveer 400 voor Christus, ten tijde van de vader van de geneeskunde Hippocrates bestaat de overtuiging dat deze natuurlijke neiging naar gezondheid en vitaliteit door de artsen moest worden ondersteund en bevorderd. Nu konden de artsen uit die tijd (én zelfs tot voor kort) ook niet veel meer dan dat, dus dat was niet zo’n gekke gedachte. De geneeskunde heeft zich inmiddels (na het in acht nemen van de hygiëneregels in het begin van de vorige eeuw) vooral op diagnostisch en technisch vlak spectaculair ontwikkeld, maar helaas is dat maar nuttig voor een relatief beperkt aantal specifieke ziektes en aandoeningen.

Codex civicus

Vis medicatrix naturae BMS MESSAGE



Aspecifiek Er blijven nog talloze klachten en aandoeningen over die (medisch) onverklaarbaar zijn en waar de huidige techniek ook geen raad mee weet. Deze grote groep patiënten zoekt dan zijn heil vaak in de para- of perimedische hoek en hoopt zo op een oplossing voor hun gezondheidsprobleem.

Hoe kunnen aspecifieke klachten zoals bijvoorbeeld beperkte mobiliteit, pijn of stijfheid in rug, nek, hoofd, schouders, benen, heupen of last van het spijsverteringsstelsel, hoofdpijn, migraine, whiplash, menstruatieproblemen, eczeem, astma, slaapstoornissen, depressies en oververmoeidheid worden

Het zelfgenezend vermogen kan ongunstig beïnvloed worden door allerlei factoren. Zo is van stressvolle periodes bekend dat hierdoor het afweermechanisme en de immuniteit (de weerstand dus), wordt verlaagd. Ook is bekend dat de wondgenezing nadelig wordt beïnvloed tijdens stressvolle contexten. Ook factoren als bijvoorbeeld ‘slechte’ voeding, ongelukkig zijn, geen levensdoelen hebben, depressief en passief zijn en negatieve gedachten kunnen het zelfherstellend vermogen behoorlijk dwars zitten.

genezen door het stimuleren van het zelfherstellend vermogen? Deze opsomming is overgenomen van een website van een therapeut die zegt niet op de klachten te werken maar deze te kunnen verhelpen door het zelfherstellend vermogen te stimuleren(?). Pijlers Wat is dat dan precies dat zelfherstellend vermogen? Wat wordt eigenlijk bedoeld met herstel als er wel klachten zijn, maar geen aantoonbare, medische afwijkingen? Waarvan moet je dan herstellen? Kun je eigenlijk wel herstellen van klachten, of moet je gewoon stoppen met klagen? Is het zelfherstellend vermogen een ding of een proces? Hoe kun je dat stimuleren, waar zit de G-spot van dit systeem? Voor welke prikkels is dit systeem gevoelig? Kortom vragen genoeg om te beantwoorden in dit artikel.

Het zelfherstellend vermogen van het lichaam bestaat wel degelijk en kan mijns inziens bezien worden vanuit vier verschillende aspecten: Ten eerste het primaire vermogen om zich in het algemeen te verweren tegen lichaamsvreemde stoffen en beestjes. Ten tweede het vermogen zich te verweren tegen die stoffen/beestjes als ze de natuurlijke barrière, gevormd door huid en slijmvliezen, eenmaal hebben weten te passeren (afweer en immuniteit). Deze eerste twee aspecten worden meestal gebruikt om de natuurlijke weerstand mee te beschrijven.

Ten derde het vermogen om weefselschade die kan ontstaan na een trauma (bijvoorbeeld na een fractuur, distorsie of ruptuur) te herstellen. Ten vierde resteert het vermogen om te herstellen van de dagelijkse (en eventueel sportieve) activiteiten en beslommeringen, zich uitend in vermoeidheid, pijntjes en eventuele gebruiksschade. Zie hier de vier pijlers van het zelfherstellend vermogen van de mens. Herstelprocessen Het is zeer goed gedocumenteerd hoe dreigende binnendringers kunnen worden buitengehouden en als ze, onverhoopt maar onontkoombaar, eenmaal binnen in het lichaam terecht zijn gekomen, hoe ze onschadelijk worden gemaakt. Ook het proces van ziek worden door lichaamsvreemde stoffen of beestjes en hoe je daarvan herstelt zijn goed bekend en beschreven. De herstelprocessen na weefselschade zijn ook duidelijk en deze kennis wordt ook dagelijks gebruikt in de medische wereld. Immers je gaat niet voor niets 6 weken in het gips na een fractuur. Dit is geen nattevingerwerk maar hier zit kennis achter. Hetzelfde geldt voor een sportarts die kan voorspellen dat een geblesseerde speler 4 weken aan de kant zal staan. Deze uitspraak is gebaseerd op kennis van de menselijke, natuurlijke herstelprocessen. De herstelprocessen na gedane arbeid zijn wat lastiger te vatten, want er is niet echt sprake van schade of beestjes, maar hier kunnen wel uitspraken over worden gedaan.

Belemmerende factoren Wat hebben we nu? We hebben als mens een natuurlijke, in principe alom aanwezige neiging naar herstel en welzijn. Er bestaan factoren die deze neiging kunnen belemmeren. Moet je dan bij fysieke problemen deze neiging, die er in principe altijd is en zal zijn, stimuleren óf moet je de belemmerende factoren er om heen verwijderen? Het ligt natuurlijk voor de hand om de belemmerende factoren te verwijderen en zo het basale welzijns-mechanisme de kans te geven zich te manifesteren. Deze actie is zeker des te logischer als je bedenkt hoe je in hemelsnaam een witte bloedcel kan stimuleren harder of beter te werken. Of hoe je een botcel, die via je dna geprogrammeerd is bepaalde specifieke acties te ondernemen kan stimuleren om sneller te delen of bot sneller aan elkaar te laten groeien. Of andersom hoe je oververmoeidheid door het stimuleren van een abstract ding (het zelfherstellend vermogen) kan verhelpen?

Dus belemmerende factoren weghalen en de omstandigheden voor het herstel optimaliseren. Ontspan, beweeg, wordt fit en flexibel, eet gezond, rook niet, verzorg jezelf goed, wees optimistisch en zorg voor balans. Zo neemt je weerstand toe, schade en wondjes genezen makkelijker, pijntjes en vermoeidheid verdwijnen als sneeuw voor de zon en je vitaliteit neemt toe. Zo herstel je gewoon zoals het hoort! Wees niet te ongeduldig, want herstellen kost gewoonlijk even wat tijd en aanpassing van je gedrag. Soms weinig en soms veel, afhankelijk van de schade of van het probleem. Niet gaan zoeken naar die G-spot om het zelfherstellend vermogen te stimuleren, want je zal m nooit vinden! Schijnt vaker voor te komen bij G-spots.

Reageren? • [email protected] 

BMS MESSAGE

PH-waardes

Moe door een te zuur lichaam De pH-waarde is een maat om uit te drukken hoe zuur iets is. Chemisch kunnen de zuren en hun tegenspelers, de basen, elkaar neutraliseren. Zuren geven makkelijk waterstofionen af en base nemen ze eenvoudig op. Als er veel waterstofionen in een oplossing rondzweven, noemen we ze zuur. Als er veel van die ionen aan basen zijn gebonden, is de vloeistof basisch. Overigens, een waterstofion is een waterstofatoom waarvan het elektron is afgehaald. Het heeft daardoor een positieve lading omdat de negatieve lading van het elektron ontbreekt. Dit elektrische effect wordt gebruikt om de pH-waarde te meten. De 'p' staat voor 'potentiaal' of 'elektrische spanning' en de 'H' is het symbool voor waterstof (Hydrogenium). Een neutrale oplossing bevat een tienmiljoenste deel van het aantal waterstofionen die maximaal in die oplossing zouden kunnen zijn. In cijfers geschreven is dat een nul voor de komma en zes erachter: zeven nullen in totaal. Dat noemen we daarom een pH van 7. Is een oplossing erg zuur dan zijn er meer waterstofionen in oplossing. Dat is dan een getal met minder nullen achter de komma, oftewel een pH-waarde kleiner dan 7. Bij een basische oplossing is het net omgekeerd. Een vloeistof met een pH-waarde van 5 is dus licht zuur en een vloeistof met een pH-waarde van 8 is licht basisch.

Menselijk lichaam Het menselijk lichaam functioneert optimaal als de lichaamsvloeistoffen een pHwaarde hebben van iets onder de 7 (tussen 6,2 en 6,8). Een 'te zuur' lichaam voelt moe en futloos. Sommige mensen krijgen bovendien hoofdpijn. Is het lichaam te basisch, dan krijg je ook last van moeheid en verder misselijkheid, prikkelbaarheid en soms spierkrampen. Alleen onder extreme omstandigheden is het lichaam niet meer in staat een juiste zuur/base evenwicht te handhaven.

BMS MESSAGE



Marja van der Ende runt een succesvolle praktijk en is in 2007 afgestudeerd als massagetherapeut. Marja is ervaringsdeskundige in het overwinnen van de angsten en het loslaten van de overtuigingen die haar ooit belemmerden een eigen praktijk te starten of een grote groep mensen toe te spreken. In haar rubriek deelt ze haar ervaring(en).

De praktijk

Kinderen die vragen. Een paar maanden geleden stond ik bij de slager te wachten. Voor mij werd een man geholpen, die een meisje van een jaar of drie bij zich had. Het meisje gedroeg zich druk en levendig en wilde om een stukje worst vragen. Opeens keek de man naar het meisje, wees naar haar met een waarschuwende vinger en zei: "Je weet het! Kinderen die vragen...". DE PRAKTIJK Marja van der Ende

Het meisje dook ineen en alle levendigheid verdween uit haar lijfje. De slager keek ernaar en haastte zich om het meisje een stukje worst te geven. Blijkbaar vond hij het (net als ik) zo zielig, dat hij haar wilde opfleuren. Ze leefde inderdaad weer op toen ze het stukje worst ontving en opat. Deze gebeurtenis heeft mij in de maanden erna nog behoorlijk bezig gehouden van binnen. Het raakte me omdat ik zelf ook opgevoed ben met de overtuiging: “Kinderen die vragen, worden overgeslagen!”.

Het raakte me ook omdat ik inmiddels heb ontdekt hoe niet-functioneel en demotiverend deze overtuiging kan zijn. Bijvoorbeeld wanneer je zelfstandig ondernemer wordt of bent. Wanneer je jouw eigen praktijk gaat opzetten, is het juist heel handig en nuttig als je de vragen stelt waarmee je rondloopt. Valkuilen Een van de valkuilen van zelfstandig ondernemerschap, waar ik zelf regelmatig ingestapt ben is denken dat ik alles alleen

durven te stellen omdat ze denken dat ze dan bijvoorbeeld teveel aan het woord zijn, of hun vraag ‘dom’ is of ze gestraft worden omdat dat vroeger thuis ook gebeurde als ze ergens om vroegen. Om antwoord op deze vraag te krijgen, ben ik gestart met een andere manier van trainingen en lezingen geven. Bij grote groepen mensen deel ik kaartjes uit waarop de deelnemers hun vraag over praktijkvoering, marketing, P.R. of Social Media, al dan niet anoniem, mogen invullen en inleveren. Bij kleine groepen vraag ik persoonlijk welke vragen de deelnemers minimaal beantwoord willen krijgen. De vragen van de cursisten zijn dan het uitgangspunt van de dag. De hele dag door mogen vragen gesteld worden. Wanneer deze vragen beantwoord zijn aan het einde van de dag, is er rust. En zelfs na afloop van de dag kunnen mensen hun vragen nog sturen naar mijn e-mailadres en krijgen ze antwoord. Een duidelijke vraag stellen is dan een manier om deze onderliggende behoefte in te vullen. Elke deelnemer heeft zelf de verantwoordelijkheid om de vragen die jij of zij heeft, te stellen. Echter, ik realiseer me ook dat veel mensen nog blijven hangen in de blokkade die te maken heeft met ‘vragen durven stellen’.

... moet doen, zelf moet kunnen en zelf moet weten. Deze gedachte blokkeert het stellen van vragen. Het geeft mij vaak het idee dat ik dan dom of onzeker overkom. Omdat veel mensen zijn opgevoed met deze overtuiging en velen er inmiddels wel achter zijn gekomen dat dit vaak geen handige houding is, is de beweging ‘Durf Te Vragen’ een aantal jaren geleden opgericht. Er worden workshops georganiseerd, er is een twitterprofiel (@durftevragen) en een hashtag (#durftevragen en #dtv) waar je jouw vragen kunt stellen en er is een boek verschenen ‘Durftevragen en de kracht van Sociale Overwaarde’. Waar men vanuit gaat in deze beweging, is het gegeven dat iedereen over een grote hoeveelheid zelf vergaarde informatie beschikt en deze informatie gedeeld kan worden om samen tot een completer geheel te komen. Vragenkaartjes Sinds de gebeurtenis bij de slager, ben ik me gaan afvragen hoeveel mensen eigenlijk rondlopen met onbeantwoorde vragen. En vooral: hoeveel van hen deze vragen niet

Blokkade Hoe kunnen we deze blokkade doorbreken? Misschien helpt het jou wanneer ik de volgende zin met je deel: “... en kinderen die zwijgen, zullen nooit iets krijgen!” In een van de workshops die ik de afgelopen tijd heb gegeven, kwam een deelnemer met deze aanvulling. Zo was zij opgevoed en zij voelde zich in die workshop geheel vrij om alle vragen die ze had, aan mij te stellen. Ik vind hem zo waardevol, dat ik hem met de hele wereld wil delen. Help je mee om een ommekeer te krijgen? Een nieuw mentaal principe is waarschijnlijk niet voldoende om de vragenstellende ondernemer in jou in beweging te krijgen. Ook onderliggende emoties en fysieke spanning dienen aandacht te krijgen om daadwerkelijk te kunnen ervaren uit welke elementen je blokkade bestaat en wat de functie ervan was. Inmiddels heb ik de andere kant mogen ontdekken: vrijheid om vragen te stellen wanneer ik niet voldoende informatie heb. Meestal gaat daar even innerlijke spanning aan vooraf. Een vraag in mijn hoofd die nog niet beantwoord is, doet energie in mij opborrelen waarmee mijn lichaam zich kan voorbereiden op het uitvoeren van de actie. Mijn keel voelt gespannen, mijn schouders spannen zich aan om mijn armen de gebaren te laten maken om mijn vraag voor de ontvanger nog duidelijker te maken en om mijn vinger op te steken om duidelijk te maken dat ik een vraag heb. Wanneer ik deze signalen zou onderdrukken omdat er

een stemmetje in mijn hoofd klinkt die het tegenhoudt, blijft de lichamelijke spanning achter en dat voelt niet prettig. Dit neem ik dan mee naar huis en dit gaat vaak in de weken of zelfs maanden daarna zijn eigen leven leiden. Wanneer ik er wel meteen gehoor aan geef, ontlaadt de spanning zich en ga ik met een gerust hart naar huis als de vraag voldoende beantwoord is. Vragen beantwoorden is leuk! De andere kant van ‘Vragen stellen’ is de kant van de ontvanger. De meeste mensen vinden het leuk om een ander te helpen. Hoe voelt het voor jou, als je iemand verder geholpen hebt door een vraag die deze stelt, beantwoord te hebben? Vind je dat zelf prettig? Motiveert het jou ook om dat vaker te doen? Wanneer je als potentiële vragensteller je vraag niet stelt, ontneem je de ander dus eigenlijk het plezier van het beantwoorden van jouw vraag. Zo had je het misschien nog nooit bekeken. Wellicht helpt dit je om de oude overtuiging waarmee je bent opgevoed, helemaal door te kunnen strepen. Het ondernemerschap bestaat bijna uitsluitend uit vragen stellen. Dat begint al in de onderzoeksfase, bijvoorbeeld bij de start van je praktijk. Het doel van vragen stellen is meestal informatie vergaren om duidelijkheid te krijgen. Ook wanneer je al jaren ondernemer bent, ben je nog steeds vragen aan het stellen. Onderzoek of jouw aanbod nog steeds past bij de cliënt die in je praktijk komt. Je doet marktonderzoek wanneer je een nieuw idee wilt omzetten tot een product of dienst. Onderzoek welke veranderde belastingregels van invloed zijn op jouw praktijkvoering. Voor elke vraag, voor elk onderzoek, kun je personen vinden die jou het antwoord kunnen geven. Jouw verantwoordelijkheid ligt in het daadwerkelijk stellen van de vraag. Wanneer het antwoord 'nee' is Wat als je er (eindelijk) toe gekomen bent om je vragen te stellen en je krijgt ‘nee’ als antwoord? Heb je dan een domme of de verkeerde vraag gesteld? Dit zou je kunnen denken, maar niets is minder waar. Je hebt gewoon de juiste vraag aan iemand gesteld die het antwoord niet heeft. Stel dezelfde vraag eens aan anderen en ontdek dat je dan wel antwoord krijgt. Bij mij kun je terecht met ondernemersvragen en vragen over gezondheid, gedrag, ADHD en stress. Ik kijk ernaar uit om ze te beantwoorden!

Reageren? • [email protected] 

BMS MESSAGE

Oefensessies Masseurs (in opleiding) kunnen op vertoon van hun carte d'identité, tegen een kleine vergoeding, deelnemen aan de oefensessies (sport)massage die door de BMS worden georganiseerd. Het grote voordeel is dat je, onder begeleiding van een docent, praktische aanwijzingen krijgt en daar waar nodig vakkundig gecorrigeerd wordt. Bij minder dan 10 aanmeldingen behoudt de BMS zich het recht voor een oefensessie te annuleren. Dit wordt dan op de vrijdag voor de oefensessie (per e-mail) aan de deelnemers kenbaar gemaakt.

Alternatief bekeken

IVS Opleidingen, Dordrecht

Rolfing Rolfing is een in de jaren dertig en veertig door Ida Rolf (1896-1979) ontwikkelde vorm van diepe massage die ook wel structurele integratie wordt genoemd. Ida Rolf ging er vanuit, dat de wijze waarop iemand psychisch en emotioneel in de wereld staat, zich weerspiegelt in het lichaam, met name in de vorm van spierspanning. De spierspanning kan een pantser vormen, dat de mens beschermt tegen onaangename gevoelens en weggestopte pijnlijke ervaringen. Dit pantser veroorzaakt misvormingen in de houding, bewegingsbeperking en stijfheid. Volgens deze therapie is de houding van de mens in optimale conditie in overeenstemming met het zwaartekrachtveld van de aarde. Misvormingen van het lichaam worden geaccentueerd door de zwaartekracht. De therapie is erop gericht te streven naar een rechtop staande mens, bij wie het mogelijk is een rechte lijn te trekken door de oren, de schouderkop, de dijbeenkop, de knie en de buitenkant van de enkel. Tevens worden bindweefselstrengen die stijf en hard zijn weer losgemaakt. De techniek van de

2 en 9 juni van 9.30 tot 12.30 uur. Kosten: € 10,00 te voldoen op de dag zelf. Aanmelden via www.ivsopleidingen.nl.

behandeling bestaat uit het uitoefenen van een krachtige druk met de vingerknokkels, de elleboog of de knokkels van de vuist. De druk wordt gedurende een relatief lange tijd (2 à 3 seconden) op één punt aangebracht. Nadat de lichaamsdelen in de eerste zeven behandelingen zijn los gemaakt, worden de laatste drie zittingen besteed aan de herintegratie van de lichaamsdelen. Hunt en Massey van de universiteit van Los Angeles deden onderzoek naar de spierreacties voor en na tien Rolf-behandelingen. Met behulp van electromyografie kwamen zij tot de conclusie, dat er minder onnodige bewegingen werden gemaakt, dat de rug rechter was en dat er minder moeite hoefde te worden gedaan om een goede houding te bewaren.

1eNVVS, Capelle aan den IJssel 2 en 9 juni van 13.00 tot 16.00 uur. Kosten: € 10,00 te voldoen op de dag zelf. Aanmelden via: [email protected].

1eNVVS, Den Haag 2 juni van 09.00 tot 12.00 uur. Kosten: € 10,00 te voldoen op de dag zelf. Aanmelden via: [email protected].

Mensen die gerolft zijn veranderen fysiek in sterke mate en worden gemiddeld een centimeter langer. Een en ander blijkt uit de foto’s die voor en na elke zitting worden gemaakt. Zij kunnen na de therapie jarenlang verkrampte spieren voelen en merken dat zij vol energie zijn. De fysische veranderingen door rolfing zijn meestal blijvend. Veel mensen ervaren dat de veranderingen in hun houding ook psychologische veranderingen teweeg brengen. Zij hebben een sterk gevoel van welbehagen en zijn directer in hun relaties ten opzichte van anderen. De informatie in deze rubriek wordt u ter kennisgeving aangeboden en mag niet worden gezien als een oordeel over de werkzaamheid door de BMS.



BMS MESSAGE

Ingezonden

masseur die op zoek gaat naar de keten en uiteindelijk een behandelplan opstelt voor de pijn tussen de schouderbladen. Zo blijft het bij symptoombestrijding, ook al kan dat pijnklachten verminderen. Bij goed doorvragen en soms pas na een paar behandelingen komt een volgende stap in de keten in zicht en wordt het eigenlijke probleem bespreekbaar.

Hoe zit het met de keten?

Relatie

Als iemand met iets zit en naar een deskundige stapt, blijkt vaak de klacht waar hij mee binnenkomt niet het eigenlijke probleem. Daarom is de anamnese van belang, leer ik in de opleiding massagetherapie in Dordrecht. Zo

Gezondheid

Eigenlijke probleem

Werk

komt Michiel naar me toe met een tennisarm. Dit heeft te maken met pijn in de bovenarm en is vervolgens te verklaren door pijn tussen de schouderbladen die al langer aanwezig is. Het is een keten van klachten en de pijn tussen de schouderbladen blijkt de primaire fysieke pijnbron. Dit kan uiteindelijk veroorzaakt worden door stress in de werk- of thuissituatie van Michiel. HOE ZIT HET MET DE KETEN? Wim Donders

Michiel gaat niet naar een masseur met de vraag of die iets kan doen aan zijn stress. Die vraag zou thuishoren bij een psycholoog. De drempel om daar naar toe te gaan is te hoog voor Michiel. De arm is een symptoom van een onderliggend probleem, net zoals er andere symptomen denkbaar zijn zoals strubbelingen in de relatie, het werk of de studie. Voor elk symptoom bestaat wel een persoon waar Michiel naar toe kan stappen. Hij gaat nu naar een

Pijn tussen de schouderbladen Stress of het werk of thuis

Pijn in de bovenarm Tennisarm

Een registerpodoloog kan helpen bij o.a.: • Voorvoetklachten • Hielklachten • Zenuwklachten • Teenafwijkingen • Voetdeformaties • Houdingsklachten • Voetklachten bij kinderen Treffers podologie, praktijk voor registerpodologie Medisch centrum ‘de Zorgmolen’ • Poldermolen 2 • 3352 TH Papendrecht Tel.: (078) 6156531 • [email protected] • www.trefferspodologie.nl

BMS MESSAGE

10

Studie

Mijn werk is het coachen van mensen en ik geef ook reiki in combinatie met gesprekken. Een cliënt komt niet naar me toe met een fysieke klacht zoals bij een masseur, maar met een klacht over iets dat niet goed gaat in zijn leven. Ook hierbij is de eerste klacht meestal niet het eigenlijke probleem. Hij komt met een symptoom: hij zoekt ander werk, zijn vrouw kan niet luisteren of hij weet niet of hij nog een andere studie zal beginnen. Ik neem dit serieus en als de vertrouwensband groeit en ik zorgvuldig luister, komen achterliggende problemen ter sprake. Sinds ik met massage bezig ben, hoor ik ook steeds meer fysieke klachten. Ik ben als coach ook op zoek naar de keten en ik ontdek dat er verschillende ketens zijn. Wat veroorzaakt wat? Ik geef een voorbeeld.

Veerle is in haar jeugd betast door iemand die haar zou moeten beschermen. Dat hakt erin bij haar. Ze gaat mensen in haar omgeving wantrouwen, sluit zich op, omdat ze de pijn van toen niet meer wil voelen. Dat gaat vastzitten, wellicht bij haar in de rug. Bij de massage wordt de beschermlaag aangeraakt die ze heeft opgebouwd. De emoties die daarin vast zitten, komen los en dat geeft de bevrijdende huilbui. De keten van gespreksonderwerpen en de keten van fysieke klachten komen daar bij elkaar.

Keten in de onderwerpen Veerle, een vrouw van begin dertig, komt een half jaar geleden voor een eerste gesprek. Ze is gestopt als leerkracht op een basisschool en wil niet meer terug naar het onderwijs. Ze vraagt begeleiding bij het zoeken naar ander werk. Binnen tien minuten is de vraag naar een nieuwe baan van tafel en blijken er andere onderwerpen voorrang te hebben. Veerle wil dolgraag een tweede kind, maar heeft in een jaar tijd twee miskramen gehad en de relatie met haar partner Nico is verre van optimaal. In de volgende bijeenkomsten passeren nog meer thema’s de revue: het gevoel afgewezen te worden, angst, pijn en verdriet, het niet kunnen uiten van gevoelens, een gebrek aan zelfvertrouwen en het contact met de schoonfamilie. Jeugdherinneringen komen boven waarbij ze haar vader onberekenbaar noemt. Een keer of vier komt Nico mee en dan leren ze om gevoelens te uiten en conflicten te bespreken. Met vallen en opstaan komt er toenadering tot elkaar. In de twaalfde bijeenkomst komt er met veel tranen en emoties een verhaal uit over haar opa die zijn handen niet thuis kon houden toen hij logeerde bij Veerle thuis. Door deze gebeurtenis raakt Veerle het vertrouwen kwijt dat ze heeft in mensen in haar omgeving en in zichzelf. Ook hier is er sprake van een keten: het stoppen met dit werk heeft te maken met de relatie, het verdriet om de miskramen en het gebrek aan zelfvertrouwen dat een knak heeft gekregen in haar jeugd. In toenemende mate komen bij de volgende gesprekken naast negatieve ook positieve ervaringen ter sprake. Veerle komt op voor zichzelf en uit haar gevoelens. Dat geeft conflicten met haar omgeving.

Veerle wordt duidelijker. Ze geeft ook aan dat haar wens voor een tweede kind niet meer allesbepalend is. Ze is blij met haar Sofia en kan zich een leven voorstellen met het gezin van drie personen. Ze heeft een andere kijk gekregen op haar vader, die haar nu soms wonderlijk aanvoelt en ruimte geeft. Het lijkt dat we de diepste laag van de problematiek hebben bereikt en dat Veerle die een plek kan geven in haar leven en nu kan opbouwen door ook positieve dingen te zien. Keten in de fysieke ervaringen Na reikibehandelingen praat Veerle over wat ze ervaart. Aanvankelijk lijkt dat bijna spiritueel: haar buik gaat gloeien, haar hoofd zit vol energie, ze voelt tintelingen boven haar hoofd, krijgt hartenpijn en voelt een brok in de keel. Later komen de fysieke klachten: hoofdpijn, vermoeidheid, pijn in de nek, vastzitten van de schouders en pijn in de onderarmen. Kort daarna heeft Veerle zoveel lage rugpijn dat ze haar dochter Sofia niet meer kan tillen. Ik ben op zoek naar wat de keten is. Combinatie van het fysieke en emotionele Omdat de klachten in de rug erger worden, stel ik voor om de rug te masseren. Tweemaal twintig minuten bindweefselmassage op de rug blijkt een kern te raken. Veerle krijgt thuis intense huilbuien die haar opluchten. Emoties doen iets met je lichaam. Als iemand boos is, balt hij zijn vuisten, als iemand bang is, krimpt hij in elkaar. Als de boosheid of de angst langer duurt, hoopt de spanning zich op en kan ze vast gaan zitten. Bij een geringe aanleiding is die spanning opnieuw voelbaar.

De keten wordt een cirkel Hoewel er nog geen afspraak is gemaakt over het beëindigen van het traject, is het duidelijk dat we in een afrondingsfase komen. Veerle is ook langzamerhand toe aan een nieuwe start in een andere baan. De cirkel lijkt nu rond. Tot haar schrik krijgt ze bij een van de eerste telefonische sollicitaties een oproep voor een gesprek. Ze wil weer aan het werk, maar tegelijkertijd is de drempel naar een nieuwe baan ineens huizenhoog. Nu komt het erop aan om een nieuwe stap te zetten. Nu twijfelt Veerle en lijkt het zelfvertrouwen weer verdwenen. De angst dat het opnieuw mis zal gaan, komt boven. Op nog een ander punt lijkt de cirkel rond. Maanden geleden heeft Veerle samen met Nico gezocht naar een andere manier om met elkaar te communiceren. Dat leek te lukken en de relatie bloeide op. De laatste week botste het na een ogenschijnlijk klein meningsverschil. Het lukte niet om bij elkaar te komen en de wereld leek weer helemaal in te storten voor Veerle. Feit is dat Veerle meer voor zichzelf opkomt en ander gedrag gaat vertonen en dat geeft in de relatie een verschuiving, waar Nico ook aan moet wennen. Hij is opnieuw een keer meegekomen en de brand is geblust. Nico wil apart begeleiding om ook zijn rol in de relatie helder te krijgen. Bij de laatste reikibehandeling kwam nog een derde thema terug om een andere cirkel rond te maken. Toen Veerle bij de eerste reikibehandeling vertelde over de miskramen en haar wens om zwanger te raken, ging haar buik gloeien. In de laatste bijeenkomst heb ik weer reiki gegeven en ging de buik weer gloeien. Nu een baan in zicht komt en de relatie in rustiger vaarwater is gekomen, is er misschien ruimte voor een nieuw kindje. In al die onderwerpen en ervaringen ben ik aan het zoeken naar de keten en naar de primaire bron van de pijn of van de problematiek. Ik ben er nog niet uit. Wat ik zie is dat er verschillende ketens zijn, dat er samenhang is en dat de uiteinden van de ketens elkaar raken. Reageren? • [email protected] 11

BMS MESSAGE

Als baby komen we met prachtige voetjes ter wereld. Voetjes die voorbereid zijn op een wandelend en klimmend leven zonder schoenen. Na het volgen van de opleidingen voetverzorging en sportmassage en diverse specialisaties (bij ondermeer IVS opleidingen, sportcentrum Papendal te Arnhem, de academie voor Podologie en het Utrechts medisch centrum) rondde Gerard Treffers de studie podo-orthesiologie en de specialisaties kinderpodo-orthesiologie en sportpodo-orthesiologie succesvol af. Gerard is lid van de vereniging voor dans- en muziekgeneeskunde, heeft een eigen registerpodologiepraktijk in een medisch centrum, is docent, examinator en opleider van examinatoren en assessoren bij TCI en geeft lezingen door het land.

Onze wereld is echter niet (meer) ingesteld op blote voeten. Dus persen we ze maar in stukken leer en rubber waarbij slecht één nummer belangrijk is: de maat. VOETENWERK Gerard Treffers

“Wat heb jij voor maat?” is een veelgehoorde kreet. Bij vrouwen is dan vaak hoe kleiner hoe beter terwijl het bij mannen weer niet te klein mag zijn. Daar richt de modewereld zich natuurlijk ook op. Sommige merken vallen ‘klein’ uit, anderen ‘groot’ en dan heb je ineens maat 37 terwijl je eigenlijk maat 38 moet hebben. Over mode valt niet te twisten, dat doe ik dus ook maar niet. Feit is dat we schoenen moeten dragen. Daarom deze keer een aantal tips om het kopen van schoenen zo wijs mogelijk te doen. Veel mensen zijn namelijk niet zo kieskeurig in de schoenenwinkel. Ze komen binnen op een mooi model of een trendy kleur. Dan is het even passen en snel afrekenen, zonder goed te letten op belangrijke details. Later blijkt dan vaak dat de pasvorm van de schoen niet klopt of dat de nodige steun ontbreekt. Of de hak is te hoog. Verkeerd schoeisel is de belangrijkste oorzaak van voetklachten als eeltplekken, knobbels op de teen en likdoorns. Meer dan de helft van alle volwassenen heeft er last van.

Voetenwerk

Schoenen, wat een gedoe!

Kwaliteit Nieuwe schoenen nodig? Begin meteen goed en ga voor kwaliteit. Kies een schoenenwinkel uit waar ze je vakkundig kunnen adviseren. Schoenen van betere kwaliteit zijn niet altijd de goedkoopste schoenen. Maar ze gaan wel langer mee en ze mishandelen je voeten niet. Je kunt beter één paar goede schoenen aanschaffen en probleemloos lopen dan drie paar schoenen in de kast waar je telkens pijn en ergernis van hebt.

Smalle voeten, brede voeten, een hoge wreef of een ‘moeilijke’ voet: elke voet is uniek. Neem geen overhaaste beslissingen. BMS MESSAGE

12

Schoenen kopen is letterlijk een kwestie van goed aanvoelen. Hieronder zijn een aantal wenken op een rijtje gezet. • De meeste mensen kopen blindelings schoenen in de maat die ze altijd al hadden. Maar in de loop van je leven kan je voet veranderen. Bovendien kunnen maatsystemen per merk verschillen. Veel mensen hebben verschillende voetmaten. Laat dus altijd je beide voeten opmeten. Pas beide schoenen en koop op de maat van de langste voet. • Let op voldoende teenruimte, zowel in de breedte als in de hoogte. Voor een goede pasvorm is zowel lengte als breedte belangrijk. Pas schoenen in meerdere maten. Stiksels, naden of andere versieringen in de schoen vormen drukpunten die kunnen knellen. Controleer eerst of de binnenkant van de schoen glad aanvoelt en of je tenen zich wel vrij kunnen bewegen. • Pas een paar nieuwe schoenen altijd in de namiddag. Je voeten worden wat dikker in de loop van de dag. Vergeet ook niet een paar goede sokken mee te nemen. Sokken zorgen samen met schoenen voor de uiteindelijke pasvorm. Let op: nieuwe schoenen moeten direct comfortabel zitten. Een te kleine schoen wordt niet meer groter. Het zogenaamde uitlopen van de schoen is een fabeltje. • Kies voor leer. Leren schoenen zijn weliswaar duurder maar geven meer stevigheid én flexibiliteit. Bovendien ventileren leren schoenen beter. • Pas nieuwe schoenen altijd terwijl je staat en loopt en kijk of ze dan goed zitten. De hak voor vrouwen moet liefst niet hoger zijn dan drie centimeter. Voor mannen is de juiste hakhoogte in de regel maximaal twee centimeter. Controleer ook of de hiel stevig genoeg in het hielstuk zit en of je voet niet naar voren kan schuiven. • Pak de schoen vast en kijk of je de zool kunt buigen. De zool moet soepel zijn voor een goede afwikkeling van de voet. Vuistregel is dat het buigpunt van de schoen onder het buigpunt van de bal van de voet ligt. • Trek bij veterschoenen de veters goed aan. Let op dat je hiel niet uit de schoen slipt. Loop rustig een paar keer rond in de winkel om te testen of de schoen overal goed past. Neem vooral alle tijd voor zo’n belangrijke beslissing. Natuurlijk is er ook nog zoiets als doelgericht schoeisel zoals sportschoeisel. Maar daarover volgende keer meer! Reageren? • [email protected]

Runners knee

Lopersknie Het stellen van een juiste diagnose bij patiënten met knieklachten blijkt vaak problemen te geven. In het bijzonder geldt dat voor een zogenaamde lopersknie. De lopersknie is een overbelastingsblessure, vooral voorkomend bij lange-afstandlopers en wielrenners. De blessure ontstaat door krachten, die tijdens het lopen of fietsen d.m.v. frictie door een band op de buitenzijde van de knie worden uitgeoefend. Deze bandirritatie wordt in medisch vakjargon ook wel het iliotibiale bandfrictie-syndroom genoemd. Door herhaaldelijk wrijven van deze band (frictie van de tractus iliotibialis) tijdens buig- en strekbewegingen van de knie, ontstaat er aan de buitenkant van de knie een pijn, die niet precies te lokaliseren is. Onderzoek Een lopersknie begint meestal met weinig pijn, echter de pijn lijkt verspreid over een groot gebied aan de buitenzijde van het kniegewricht. De pijn varieert van een vage zeurende pijn tot een hevig stekende pijn. Soms ontstaat de pijn al bij een enkele keer hardlopen of na een zware inspanning zoals de marathon. Meestal treedt de pijn op na een aantal kilometers te hebben gelopen of gefietst. Het basisfunctie-onderzoek van de knie is negatief en er is geen sprake van zwelling of verkleuring. Wel blijkt er in sommige gevallen een relatie te bestaan tussen hardlopen op versleten sportschoenen of op nieuw schoeisel. Verandering van de trainingsbelasting in snelheid of afstand, van vlak naar heuvelachtig terrein, of van een zachte ondergrond naar een hard wegdek, kunnen de klachten doen provoceren. Duurlopers die constant aan dezelfde kant van de weg lopen, kunnen ook het iliotibiale-band-frictie-syndroom oplopen. Bij duurlopers met een beenlengteverschil komen de klachten voor aan het lange been. Bij wielrenners kan een afwijkende pedaalstand de oorzaak zijn van het probleem. Bij algemeen lichamelijk onderzoek wordt menigmaal een afwijking gevonden van voet- of kniestand. Diagnostiek Bij het vermoeden van het iliotibialeband-frictie-syndroom worden enkele

specifieke diagnostische tests uitgevoerd. De compressietest van Noble en de steuntest van Kenne zijn het bekendst. Traplopen kan de pijn verergeren evenals het heuvel-aflopen. Enig specifiek acuut trauma van de knie wordt nooit geconstateerd. Bij het onderzoek van de knie moeten andere klachten worden uitgesloten. Normaal gesproken is er geen letsel van kapsel, knieband, kruisband, meniscus of pezen te constateren. Er is in rust een normale beweeglijkheid en vaak een goede stabiliteit van de knie. Soms ontstaat er een ontsteking van de slijmbeurs vlak onder de tractus-iliotibialisband gelegen of een irritatie van het periost. Behandeling In het acute stadium (onvermogen om verder te lopen i.v.m. stekende pijn) wordt er een gedoseerde rust geadviseerd in combinatie met rekkingsoefeningen van de tractus-iliotibiale band.

Daarnaast wordt er dagelijks ijsapplicatie toegepast van ongeveer 15 minuten. Correctie van de stand van de voet of de knie d.m.v. een schoeninlay (meestal een wigje aan de buitenzijde van de schoen i.v.m. een o-stand van het hielbeen of de knie) kan eventueel worden aangemeten. Uitgebreide fysiotherapeutische behandeling in de vorm van dwarse fricties, ultrageluid, interferentie en curapuls, zijn over het algemeen zeer werkzaam. Indien deze conservatieve behandeling geen enkele verbetering geeft, kan men een lokale infiltratie geven met corticosteroiden. Het eventueel chirurgisch klieven van de tractus-iliotibialis-band kan als laatste mogelijkheid overwogen worden. Zeer essentieel na het verdwijnen van de klachten is een zeer geleidelijke trainingsopbouw op een zachte ondergrond, met juist schoeisel en een goede spieropbouw d.m.v. medische fitness teneinde een recidief te voorkomen.

13

BMS MESSAGE

Manuele lymfedrainge

Boekbespreking Van Green Fields tot Golden Sands Twee sportieve mensen, zwager en schoonzus, besluiten een fietstocht naar Rome te maken. Ze gaan op pad zonder overnachtingen vast te leggen. De route gaat via de Ardennen, de Vogezen, de Gotthardpas, Genua en Pisa naar het Sint-Pietersplein. Dertien jaar eerder werd hier de schoonzus geïnspireerd door een toevallige ontmoeting met een man die op dat moment deze fietstocht volbracht had. Tijdens de tocht wordt het contact met het thuisfront onderhouden door middel van een internetdagboek. Zwager en schoonzus weten elkaar te motiveren door elkaars fysieke prestaties en humor. Ze hopen met dit boek anderen te inspireren hun dromen te verwezenlijken. Type Auteur(s) Uitgever ISBN Pagina’s Prijs

Paperback W. van Stijn Free Musketeers 9789048420803 234 E 23,90

Zomerse ongemakken Op het moment dat ik dit schrijf beleven we in Nederland de koudste Bevrijdingsdag in 21 jaar! Mogelijk is het tijdens het lezen van dit artikel één van de warmste junidagen ooit. Manuele lymfedrainage Désirée Groen

Ik kan mij voorstellen dat er binnenkort een run komt op vakantiebestemmingen met een garantie op stabiel warm weer. En dat levert dan vaak weer problemen van geheel andere aard op. Problemen waar de MLD wellicht de helpende hand kan bieden. Reden om je in dit stukje mee te nemen op een korte vakantie richting het zuiden. Vakantie Na een jaar hard werken ga ik samen met een bevriende collega op weg naar Schiphol voor een weekje zonnen, luieren en (beschaafd) feesten op een lekker warm eiland voor de griekse kust. De reis verloopt moeizaam. Door grote drukte en een idioot die iets raars heeft gedaan met zijn bagage staan we een uur in de rij voordat we kunnen inchecken. Vervolgens zitten we

in het vliegtuig klem tussen twee zwaargewichten en als klap op de vuurpijl moet het vliegtuig een half uur rondjes cirkelen boven de luchthaven vanwege schapen op de landingsbaan. Experiment Als we uit het vliegtuig komen klaagt mijn collega over zware benen (ze heeft ook wat last van spataders), en dat wordt er in de lange hete bustransfer natuurlijk niet beter op! Na aankomst in ons hotel zie ik dat haar benen behoorlijk opgezwollen zijn en dat zij moeilijk loopt; ik besluit tot een experiment waarvoor ik haar toestemming krijg: ik zal vanavond één been behandelen met manuele lymfedrainage en zonodig morgen ook het andere. Na een beendrainage van een half uurtje rollen we doodmoe ons bed in, ik ben benieuwd naar de dag van morgen! De volgende morgen ontmoet ik aan het ontbijt een erg verbaasde collega: het verschil tusen haar 2 benen is groot: het behandelde been voelt licht en soepel, het andere been voelt nog zwaar en strak. De MLD heeft duidelijk een versnelde afvoer van het opgehoopte vocht teweeggebracht.

Zoals beloofd draineer ik die dag beide benen nog een keer waarna mijn collega de rest van de week voor wat betreft haar benen probleemloos doorkomt!

Schoonheidssalon Care for Women-praktijk Zwangerschapscursussen U kunt in mijn praktijk terecht voor schoonheidsbehandelingen. Tevens help ik vrouwen met hormoonproblemen door bijv. de overgang. Daarnaast organiseer ik zwangerschapscursussen, zodat vrouwen goed voorbereid kunnen bevallen.

Bel gerust voor meer informatie: Schoonheidssalon: 078 - 6 16 35 04 Care for Women: 078 - 6 81 88 92 www.videschoonheidsverzorging.nl www.careforyou2.nl

BMS MESSAGE

14

Boekbespreking

Terras Omdat het maar een korte vakantie is spoeden we ons naar het zonovergoten strand waar we de dag moeiteloos doorkomen met zonnen, zwemmen en kletsen. Aan het eind van de middag nestelen we ons op één van de terrasjes en bestellen een plaatselijke cocktail. Plotseling slaakt mijn collega een kreet: ze steekt haar rechterhand omhoog en ik zie nog net een soort wesp wegvliegen.

Haar duim begint flink op te zwellen, tijd voor een stukje EHBO: snel uitzuigen van de beetplek en een paar druppeltjes tea-tree olie op de duim (moet echt altijd mee op reis: sterk ontsmettend, verjaagt ongedierte, bacteriedodend en pijnstillend). Helaas kan ik de zwelling (oedeem) niet direct behandelen, daarmee zou ik het gif verder kunnen verspreiden in de arm, maar de volgende ochtend is de zwelling al iets minder en draineer ik de arm en hand. ‘s-Avonds draineer ik nog een keer vooral de onderarm en de hand met het accent op de duim waarna het herstel erg voorspoedig verloopt. Mijn collegaaatje laat de zoete cocktails verder staan die week! Wel kan zij de verleiding van een avondje doorzakken niet helemaal weerstaan, maar de daaruit voortkomende kater plus hoofdpijn laat ik verder voor wat het is, ook al had ik daar met MLD wel een positieve bijdrage aan kunnen leveren (versneld afvoeren van afvalstoffen). Darmen In de loop van de week merk ik bij mezelf dat mijn darmwerking nogal vertraagt, het andere eten en drinken veroorzaakt een beginnende obstipatie die behoorlijk hinderlijk wordt. Ik besluit mijn darmen een beetje te helpen in deze voor hen moeilijke omstandigheden. Ik ga op mijn bed liggen met mijn benen gebogen en draineer met 2 handen op elkaar zo,n 20 minuten rustig en ritmisch het hele traject van mijn dikke darm . Al tijdens de massage voel ik een soort inwendige ontspanning opkomen en tot mijn opluchting beginnen mijn darmen na een paar uur weer actiever te functioneren. Voor de zekerheid herhaal ik deze korte drainage de volgende ochtend nog een keer met een verbluffend resultaat.

Ik ben ondanks veel positieve ervaringen met de MLD toch weer verbaasd over de krachtige werking van deze subtiele massagemethode! Thuis De rest van de week verloopt zonder problemen en uitgerust aanvaarden we de terugreis naar Nederland. In het vliegtuig staat de airco voluit aan, wat ons na alle lekkere warmte niet erg kan bekoren. De dag na thuiskomst is mijn collega snipverkouden en een week later belt ze me om te vragen of ik ook iets kan met een bijholteontsteking omdat zij geen zin heeft in de onvermijdelijke antibioticakuur die haar toch nauwelijks helpt. Aangezien het niet (meer) om een acute ontsteking gaat behandel ik haar 3x in één week met een drainage van hals en gezicht. Na de eerste behandeling vlamt de ontsteking heel licht op, maar na de derde drainage zijn de klachten vrijwel verdwenen.Om de weerstand van het neusslijmvlies verder te verbeteren besluiten we tot een “kuurtje” MLD van 4 behandelingen in vier weken met het accent op de holtes van het gezicht.

Wellicht heeft dit reisverslag je op bruikbare ideetjes gebracht, of is je interesse gewekt voor een kennismaking met de lymfedrainage; in dat geval ben je altijd van harte welkom om een les bij te wonen. Je kunt je natuurlijk ook aanmelden voor de eerste module MLD die weer start op vrijdag 5 oktober! Alle informatie over de opleiding Lymfetherapie is te vinden op de website van IVS Opleidingen. Ik wens iedereen een mooie zomer met weinig ongemakken!

Ik, Zlatan Zlatan Ibrahimovic is het type voetballer dat de ene dag miljoenen fans in vervoering brengt, en zich de volgende dag met zijn wangedrag de woede van pers, medespelers en coach op de hals haalt.

In Ik, Zlatan vertelt hij zijn levensverhaal – van straatjongen in een immigrantenwijk tot superster in de Champions League, van Malmö tot Amsterdam, van Ajax tot AC Milan. Zoals de titel aangeeft, wordt in dit boek het onstuimige leven van stervoetballer Zlatan Ibrahimovic beschreven. Ibrahimovic, zoon van een Bosnische vader en een Kroatische moeder groeide op in een arme immigrantenwijk in het Zweedse Malmö, wist al op jonge leeftijd profvoetballer te worden. Ibra, zoals de Zweedse fans hem steevast noemden, groeide zelfs uit tot een grillig supertalent en werd zelfs een van ‘s werelds meest begeerde aanvallers. Verschillende Europese topclubs wisten hem, vaak tegen gigantische transferbedragen, voor korte of langere periode te contracteren. Met name zijn opvliegende en onvoorspelbare gedrag was vaak een doorn in het oog van de verschillende toptrainers die met Ibrahimovic grote successen op Europees voetbalgebied wisten te behalen. Uit de verstandhoudingen met deze trainers blijkt des temeer dat het ‘enfant terrible’ Ibrahimovic werkelijk alles over had om de absolute top op voetbalgebied te behalen. Met twee katernen zwart-wit. Goed geschreven boek dat in de sportjournalistiek unaniem wordt geprezen. Type Auteur(s) Uitgever ISBN Pagina’s Prijs

Paperback D. Lagercrantz Ambo 9789026324956 333 E 19,95

Reageren? • [email protected] 15

BMS MESSAGE

Mindfulness

Met aandacht Vol verwondering kijken vijftien cursisten naar een rozijn in hun hand. "Onderzoek hoe het met je vingers aanvoelt," zegt de therapeut op rustige toon. "Kijk goed naar de delen waar het licht op valt… en de donkere holten en plooien. En als er, terwijl je dit aan het doen bent, gedachten bij je opkomen als 'wat zijn we nu voor raars aan het doen' of 'hier zie ik helemaal niets in', beschouw die gedachten dan slechts als gedachten en ga met je aandacht weer terug naar het object." Vijftien serieuze mensen die een halfuur lang geconcentreerd naar een rozijn kijken, eraan ruiken, en hem proeven alsof ze nog nooit zoiets geproefd hebben. Wat is dit voor iets? MET AANDACHT Lianne Speelman

Het antwoord zal u misschien verbazen. Dit is een oefening uit een wetenschappelijk onderbouwde, veelbelovende stroming binnen de psychotherapie, mindfulness genaamd. Letterlijk vertaald betekent mindfulness ‘opmerkzaamheid’. In een intensieve training van acht weken leren cursisten zich een volkomen andere levenshouding aan: zich bewust zijn van alles wat zich voordoet in het hier en nu, zonder daarover te oordelen of het te willen veranderen. Experiment De training is in 1979 bij wijze van experiment opgezet door Jon Kabat-Zinn, als microbioloog verbonden aan het academisch ziekenhuis van Massachusetts. Hij wilde iets doen voor uitbehandelde patiënten, die te horen kregen dat er niets anders opzat dan te leren leven met hun klachten. Maar hoe ze dat dan moesten doen, kon niemand hun vertellen. Kabat-Zinn, die zelf mediteerde, had het vermoeden dat aandacht gerichte meditatie hen zou kunnen helpen om meer grip te krijgen op hun pijn, hun verdriet daarover, en hun zorgen voor de toekomst.

En het werkte. De resultaten van zijn ‘Mindfulness Based Stress Reduction’programma (mbsr) waren verrassend: de fysieke klachten van de patiënten namen af en ook geestelijk voelden ze zich een stuk beter. Het programma werd vervolgens standaard ingevoerd in het ziekenhuis. BMS MESSAGE

16

Inmiddels hebben ongeveer dertienduizend mensen met de meest uiteenlopende klachten de training gevolgd. Omdat mindfulness zijn wortels vindt in eeuwenoude boeddhistische meditatietechnieken, was er in het begin nog veel discussie of zo’n ‘zweefcursus’ überhaupt wel thuishoort in de wetenschappelijke psychologie. Maar zo langzamerhand komt er steeds meer wetenschappelijk bewijs dat het echt werkt. Uit verschillend onderzoek blijkt dat een training in mindfulness positieve effecten heeft bij mensen met chronische pijn, hartklachten, maagdarmproblemen, angststoornissen, depressies en slaapproblemen, en dat die effecten ook op de lange termijn aanhouden. Ook bij mensen zonder klachten verbetert mindfulness de kwaliteit van leven aanzienlijk. Klein geluk Wat is dan het geheim van mindfulness? Waarom gaan mensen zich er zoveel beter door voelen? In de eerste plaats is het een training om meer in het hier en nu te zijn. In het dagelijks leven zijn we met onze gedachten vaak in het verleden of de toekomst. Veel dingen doen we automatisch: tandenpoetsen, traplopen, in de bus zitten, douchen. Wanneer we een dagelijkse route fietsen, letten we nauwelijks op de omgeving. Bij thuiskomst herinneren we ons dan ineens dat we eigenlijk hadden willen omfietsen om een brief op de post te doen.

En als we zin hebben in iets lekkers, is het Lianne Speelman is docent en initiatiefnemer soms al op voordat van het Ademcentrum. we er erg in hebben, Binnen deze praktijk en zijn we vergeten om ervan te genieis zij werkzaam als adem- en ontspanten. Steeds dwalen onze gedachten af ningstherapeut. naar dingen die ons bezighouden: wat we allemaal nog moeten doen, hoe het toch komt dat we steeds maar ruzie krijgen met die ene vriendin en wat we tegen die arrogante kwal hadden moeten zeggen maar niet gezegd hebben. Zo kunnen we zomaar een groot deel van de dag ‘missen’, omdat onze gedachten in het heden of het verleden zijn. Wie lijdt aan depressies, angsten of pijn, heeft dat nog zelfs een tandje erger. Mindfulness leert om er echt te zijn tijdens het fietsen, eten en ramenlappen. Elke keer als uw gedachten automatisch afdwalen - en dat is heel vaak - brengt u de aandacht op een vriendelijke manier weer terug in het nu: bij wat u doet, voelt en ervaart. Dat heeft een aantal positieve gevolgen. U houdt bijvoorbeeld minder ruimte over voor piekeren. Stressvolle gedachten malen vaak maar door, zonder dat dat tot een oplossing leidt. Door u te concentreren op alles wat er gebeurt in het nu, onderbreekt u die gedachtestroom en geeft u uw hersenen iets anders te doen. Tegelijkertijd worden uw ervaringen een stuk levendiger en intenser door er uw volle aandacht aan te schenken. Zo heeft die ene rozijn uit de eerste alinea veel meer smaak dan een heel zakje rozijnen dat u achteloos naar binnen werkt terwijl u televisie kijkt. Wie aandachtig leeft, heeft zo meer oog voor het kleine geluk. Een fluitende vogel, een ontkiemend plantje, de warmte van een bad, het gevoel van de zon op uw huid: het heden heeft veel meer te bieden dan u denkt. Een ander positief effect is dat u meer vertrouwd raakt met wat zich in uw lichaam en uw hoofd afspeelt. Stress voelen we bijvoorbeeld meestal pas aan het einde van de dag, als we naar huis gaan met hoofdpijn en pijn in onze schouders. Maar wie zich regelmatig concentreert op al zijn gewaarwordingen, dus ook die in zijn lichaam, merkt al eerder dat hij zijn schouders onwillekeurig aanspant. Strijdtoneel Mindfulness draait niet alleen om concentratie op het nu. Het gaat het er ook om

alle gewaarwordingen te accepteren zoals ze zijn, zonder ze te willen veranderen. En dat is nog knap lastig. We hebben namelijk de neiging om voortdurend in de gaten te houden of alles wel naar onze wens is, of het overeenkomt met onze verwachtingen, en of het niet beter kan. Stuiten we op vervelende gevoelens, zoals pijn, verdriet of angst, dan gaan we automatisch op zoek naar een oplossing. Bij praktische problemen zoals een lekkende dakgoot werkt deze oplossingsgerichte houding prima: oorzaak signaleren, even logisch nadenken, maatregelen nemen, probleem opgelost. Maar bij gevoelens ligt het net iets anders. Die worden vaak juist erger naarmate we harder naar een oplossing zoeken: de poging om iets te veranderen, onderstreept de vervelende situatie waaraan we proberen te ontsnappen. Als u vreselijk zenuwachtig bent voor een examen, zoekt u waarschijnlijk naar een manier om rustiger te worden. Zenuwen zijn namelijk niet goed voor examenprestaties, weet u uit ervaring. U doet dus de ene ontspanningsoefening na de andere, waardoor u in feite voortdurend bezig bent met uw examenvrees. Het resultaat: nu bent u niet alleen zenuwachtig, maar ook nog eens extra zenuwachtig omdat u zenuwachtig bent. De kunst van mindfulness is om niet voortdurend te vechten tegen wat u niet wilt, maar het strijdtoneel te verlaten en er van een afstandje naar te kijken. U denkt dus: ‘Goh, daar hebben we een rothumeur/de zenuwen/de pijn.’ Zonder daar de conclusie aan te verbinden dat het slecht is, of dat het vast een tijd zal duren voordat het over is. Pijn en verdriet horen namelijk bij het leven. Door dat te accepteren, maakt u het probleem minder groot en overheersend en bespaart u een hoop energie.

Hetzelfde geldt voor gedachten. Bij negatieve gedachten, zoals ‘ik doe het niet goed’, of ‘ik maak vast een slechte indruk’, kunt u uw hersenen vriendelijk bedanken voor de analyse, zonder de conclusie voor waar aan te nemen. Voor veel mensen blijkt dit een van de meest bevrijdende inzichten te zijn van mindfulness: dat onze gedachten niet ‘de werkelijkheid’ zijn en dat we ons er niet mee hoeven te identificeren. Het zijn maar gedachten. Door deze andere manier van kijken naar de werkelijkheid, kunnen mensen beter omgaan met lichamelijke en emotionele pijn. Zo kampten de patiënten van Kabat-Zinn niet alleen met fysieke klachten, maar ook met stress, wanhoop en frustratie over die pijn. Door hun fysieke pijn te accepteren, kon het geestelijke deel verminderen. Sinds de eerste positieve resultaten van Kabat-Zinn zijn er steeds meer psychologen geïnteresseerd geraakt in het uitproberen van mindfulness op hun patiëntenpopulatie. En met succes. Zo

blijkt bij mensen met depressies de kans op een terugval met de helft af te nemen. Door met hun aandacht in het nu te zijn, leren deze mensen hun negatieve gedachtenpatronen te doorbreken, en hun emoties te accepteren zonder zich erdoor te laten meeslepen. Ook mensen met angst- en paniekstoornissen hebben veel baat bij aandacht trainingen. Ze leren er om niet weg te lopen van hun angst, maar er met open aandacht naar te kijken. In het begin kan dat onaangenaam zijn. Maar wie volhoudt, merkt dat zijn angst eigenlijk veel hanteerbaarder is dan hij dacht. Pianospelen Wat gebeurt er dan tijdens zo’n training? Een officiële mindfulness-training of aandacht training betekent acht weken hard werken: elke week een bijeenkomst van 2,5 uur en één uur huiswerk op de overige dagen. Behoorlijk veel, maar dat is ook nodig om een andere manier van kijken aan

17

BMS MESSAGE

te leren. Net als fietsen en pianospelen is mindfulness een vaardigheid die je je eigen maakt door te oefenen, niet door erover te lezen. Want hoe logisch en simpel het ook klinkt om in het nu te zijn zonder te oordelen, gemakkelijk is het zeker niet. Tijdens de bijeenkomsten doen de cursisten oefeningen in yoga en meditatie en leren ze zich te concentreren op hun ademhaling, zonder deze te veranderen. Een van de belangrijkste oefeningen is de bodyscan, waarbij de aandacht zich achtereenvolgens richt op elk afzonderlijk lichaamsdeel. Deze oefening haalt cursisten ‘uit hun hoofd’ en brengt ze meer in contact met hun lichaam. Bij de oefening ‘Zitten in aandacht’ richt de aandacht zich eerst op de adem, later op andere gewaarwordingen, zoals lichaamssensaties, gedachten, externe ervaringen en reacties daarop. Daarnaast zijn er aandachtige bewegingsoefeningen, die de cursisten meer bewust maken van hun lichaam in beweging. De eerste stap in de training is inzicht in hoe automatisch en hectisch we door het leven gaan. Vervolgens komt de werking van onze gedachten aan bod, het herkennen van grenzen, hoe we met anderen communiceren en hoe stress ontstaat. Het huiswerk bestaat uit dezelfde oefeningen als in de bijeenkomsten, die ingesproken zijn op cd en ongeveer een uur per dag innemen. Naast de officiële oefeningen is het de bedoeling dat de cursisten hun geleerde vaardigheden zo veel mogelijk integreren in het dagelijks leven. Bijvoorbeeld door aandacht te schenken aan dagelijkse bezigheden zoals eten, traplopen en tandenpoetsen, door te observeren welke gedachten automatisch de kop opsteken, en door de aandacht zo nu en dan terug te brengen bij het lichaam en de ademhaling. Acht weken is voldoende om de basisvaardigheden aan te leren. Daarna moet je wel zelf blijven oefenen. Het is ook niet zo dat alle problemen als sneeuw voor de zon verdwijnen. Maar veel cursisten geven wel aan dat hun kwaliteit van leven toeneemt. Ze zitten minder in hun hoofd, piekeren minder, leven bewuster, zien de kleine dingetjes weer. Na de training hebben ze een soort gereedschapskist die ze ook thuis kunnen gebruiken en die hen helpt om te gaan met allerlei ‘weersomstandigheden’ in het leven.’ Reageren? • [email protected]

BMS MESSAGE

18

Karin

Vakantie stress

"De meeste vrouwen die bij ons komen, hebben helemaal geen last van de overgang. Ze hebben verschillende problemen die stress veroorzaken en daardoor kunnen ze die overgang er nèt niet bij hebben", zei een collega uit het noorden van het land ooit tegen mij. Ik werd er eerst een beetje geïrriteerd van toen ze dit zei, met zo’n leuk Gronings accent en bijpassende nuchterheid. Maar ze heeft wel gelijk. Ik leg dit graag uit. KARIN Karin Schook

Tijdens de vruchtbare jaren van een vrouw wordt het meeste oestrogeen (80%) geproduceerd door de ovaria (de eierstokken). De overige 20% komt uit het lichaamsvet en de bijnieren. Als tijdens en na de overgang de functie van de eierstokken afneemt en zelfs helemaal stopt, worden vrouwen afhankelijk van alleen het lichaamsvet en de bijnieren voor hun oestrogeenproductie. De bijnieren zijn onze stressregulatoren. Als het nodig is zorgt ons (ortho)sympathische zenuwstelsel ervoor dat we in enkele seconden kunnen reageren, door het vrijkomen van de stresshormonen adrenaline en cortisol. Op dat moment stoppen de bijnieren met de productie van oestrogeen. Stress levert daardoor een kortdurend oestrogeen tekort op met opvliegers als gevolg. Stress De meeste vrouwen hebben tegenwoordig veel stress en hebben het erg druk. Ze leggen de lat voor zichzelf hoog en moeten veel. Vrouwen hebben gelijke kansen en krijgen dezelfde mogelijkheden als mannen, maar vrouwen zijn geen mannen. Mannen hebben fysiek niet zoveel last van zulke grote hormoonschommelingen als vrouwen en zijn daardoor beter in staat om met stress om te gaan. De vrouwen in mijn praktijk komen allemaal met klachten veroorzaakt door de overgang, door de afname van oestrogeen in hun lichaam. In feite is het de druppel die de

emmer doet overlopen. Ze werken en maken carrière en volgen zonodig een opleiding om bij te blijven, ze managen een gezin, spelen taxichauffeur voor de kinderen op alle uren van de dag en zorgen voor hulpbehoevende (schoon)ouders. Daarnaast willen ze er ook nog eens leuk uit zien, fit en slank blijven, een blinkend huis hebben, bestuursfuncties vervullen op de sportclub en willen ze als het even kan thuis ook nog een gastvrije en gezellige minnares zijn. Zelf zijn ze ook verbaasd over hun volle agenda. En de overgang... dat willen ze er nog even bij doen.

Kalender 1eNVVS

Karin Schook is verpleegkundige en schoonheidsspecialiste. In haar praktijk combineert ze beide beroepen: "Ik zorg voor vrouwen aan de binnen- en aan de buitenkant. Dit doe ik door het geven van uitleg en advies over hormoonschommelingen en anticonceptie keuzes." Karin organiseert daarnaast zwangerschapscursussen en geeft ontspannende massages.

Het is mijn taak om ze te laten inzien dat er knopen moeten worden doorgehakt en dat de druk van de ketel af moet. Dat inzicht geeft rust, vermindering van stress en rust voor de bijnieren. Zodat de bijnieren kunnen meewerken aan de productie van oestrogeen, hetgeen het aantal opvliegers ten goede komt. De vakanties staan weer voor de deur, kijk eens naar jezelf of naar de vrouwen om je heen. Wat brengt de vakantie; stress of rust? Dan krijgen je bijnieren ook een paar weken vrij en kunnen ze rustig in de oestrogeen-stand. Ik wens iedereen een goede zomervakantie toe!

Reageren? • [email protected]

Reanimatie/AED 1 juni Lezing: Snijzaal Erasmus Medisch Centrum 2 juni Kinesiotaping Start 11 juni Ontspanningsmassage Start september Kinesiotaping Start 25 september Stoelmassage Start 27 september Bindweefselmassage Start oktober Reflexzone voetmassage Start oktober Thaise yogamassage Start 30 oktober Shiatsu Start november Meer informatie: www.eerste-nvvs.nl

Kalender IVS Opleidingen MLD - Speciale technieken (module 3) Start 7 september Medical Taping Concept Start 8 september Triggerpoint therapie Start 11 september Sporttherapie Start 12 september Medische kennis HBO-niveau Start 12 of 14 september Stoelmassage 29 september Massagetherapie (1e jaar: wellness) Start 2 oktober Wellness-massage Start 3 oktober Lymfetherapie Start 5 oktober Thaise yogamassage Start 6 oktober Workshop: Lomi-Lomi 10 of 31 oktober Workshop: Hoofdpijn 13 oktober Mindfulness massage Start 30 oktober Workshop: Stempelmassage lichaam 7 november Voetreflexmassage Start 10 januari MLD - Vervolg (module 2) Start 11 januari Workshop: Stempelmassage gezicht 16 januari Anamnestische vaardigheden Start 24 januari Meer informatie: www.ivsopleidingen.nl 19

BMS MESSAGE

Biologische klok De biologische klok kent een cyclus van ongeveer 24 uur. In die cyclus regelt de biologische klok de stofwisseling en de activiteiten die daaruit voortvloeien. Wanneer de biologische klok verstoord wordt, leidt dat vaak tot problemen: het immuunsysteem reageert minder alert en mensen worden sneller ziek. Onduidelijk was echter hoe het immuunsysteem precies door de biologische klok beïnvloed werd. Maar daar is nu verandering in gekomen. Wetenschappers van de universiteit van Yale experimenteerden met muizen. Zo ontdekten ze dat de biologische klok invloed heeft op het TLR9-gen. Dit gen is weer verantwoordelijk voor het functioneren van het stofje TLR9. Dit stofje detecteert bacteriën en virussen en waarschuwt het immuunsysteem. Maar er is niet de hele dag door evenveel TLR9 voorhanden: de activiteit van TLR9 volgt namelijk de cyclus van de biologische klok. De biologische klok beïnvloedt dus de mate waarin ons immuunsysteem op verschillende momenten in staat is om ziekteverwekkers op te merken. Wanneer er meer TLR9 voorhanden was, reageerde het immuunsysteem sterker en waren de muizen beter bestand tegen infecties, zo is in het blad Immunity te lezen. De onderzoekers zorgden ervoor dat de muizen een bloedvergiftiging opliepen. Het moment waarop de muis deze opliep, bleek bepalend voor het ziekteverloop. Wanneer er meer TLR-9 voorhanden was, verliep de infectie minder heftig. Dat is in lijn met eerdere observaties waaruit bleek dat bloedvergiftiging veel ernstiger is als mensen deze tussen 2 en 6 uur ‘s nachts oplopen. De studie heeft ook implicaties voor mensen bij wie de biologische klok niet altijd even lekker loopt. “Het lijkt erop dat verstoringen van de biologische klok onze vatbaarheid voor ziekteverwekkers beïnvloedt,” concludeert onderzoeker Erol Fikring. Zo zou een jetlag bij kunnen dragen aan ziekten. En patiënten die in ziekenhuizen door lawaai de slaap niet kunnen vatten, lopen mogelijk ook een verhoogd risico op nog meer gezondheidsproblemen. Maar ook wanneer we het immuunsysteem kunstmatig beïnvloeden, moeten we wellicht rekening houden met de biologische klok. Fikring denkt dan bijvoorbeeld aan vaccinaties. BMS MESSAGE

20

Jeanette

Massagevakbeurs Almere Eind maart stond ik op de massagevakbeurs in Almere. Daar heb ik eens goed opgelet hoe wij, masseurs, nu eigenlijk voor onszelf zorgen. Het is mij namelijk al eens vaker opgevallen dat wij heel veel geven en voor alle cliënten de klachten willen oplossen maar niet eens aan onszelf toekomen. Ik zou bijna denken dat veel masseurs lijden aan het 'helpers syndroom'. Maar waar kunnen de masseurs die zelf wel eens wat hulp kunnen gebruiken überhaupt terecht? JEANETTE Jeannette Bal

Veel masseurs bezoeken beurzen om nieuwe technieken te ervaren. Ook hier niet zozeer voor zichzelf maar om eventuele nieuwe methoden in hun behandelingen te kunnen integreren om zo de cliënten beter van dienst te kunnen zijn. Een lekkere massage voor zichzelf is er, vanwege uiteenlopende redenen, tegenwoordig niet meer bij.

Jeannette Bal is massagetherapeut en personal health coach en werkt al sinds 2002 met magnetisme. In de loop der jaren heeft zij veel ervaring opgedaan met magneet-therapie en gooit in haar rubriek graag een balletje op over dit onderwerp zodat ook u er kennis mee kunt maken en wellicht in uw praktijk kan toepassen.

best leuk vinden om eens door een collega enthousiast gemaakt te worden over een methode uit zijn of haar rugzak die ik zelf nog niet ken. Op deze manier kan ik misschien bewuster voor een workshop of opleiding kiezen. Wanneer er tijdens deze dagen ook nog eens masseurs van verschillende niveau’s aanwezig zijn, zowel beginnend als gevorderd, kunnen we daarbij veel van elkaar leren. De beginners van onze “fouten” en de gevorderden van de frisse blik van de beginners.

Masseurs die zichzelf herkennen in dit verhaal kunnen contact opnemen via info@ jebalans.nl, met als onderwerp “Uitwisseldag”. Graag hoor ik de reden van je interesse, voorkeuren voor dagdelen/avonden en wat je daar eventueel qua prijs voor over zou hebben. Uiteraard zijn andere ideeën meer dan welkom!

Idee Het zette me wel aan het denken. Als zoveel collega’s zelf niet gemasseerd worden, behalve dan tijdens een bezoek aan een beurs of een workshop is het dan geen idee om uitwisseldagen te organiseren?

Ook ik kom regelmatig in mijn praktijk iets tegen waar ik best eens met een collega over zou willen praten maar niet iedereen heeft een collega om de hoek wonen om ervaringen uit te wisselen. Ook zou ik het

Reageren? • [email protected]

WWW.IVSOPLEIDINGEN.NL

Productinformatie

FysioTape ondersteunt u en Oranje ! Voor therapeuten die werken met

Speel mee met onze GRATIS EK-poule!

CureTape heeft FysioTape diverse promotiematerialen ontwikkeld om het Medical Taping Concept te promoten. Bij uw bestelling kunt u hier om vragen en worden deze gratis meegezonden. Prachtig voor in uw praktijk. Daarnaast kunt u altijd vragen naar patiëntenfolders met daarin een duidelijke uitleg voor uw cliënten over het tapen. Acties FysioTape heeft ook regelmatig acties. Bij bestelling van een x-aantal rollen ontvangt u dan bijvoorbeeld een leuk presentje, zoals (oefen)materiaal uit de Match-U lijn, scharen, anatomiemodellen of tape.

Deze zomer staat in het teken van diverse sportevenementen waar sporters met gekleurde tape weer veelvuldig zullen verschijnen. Voor de oranje teams heeft FysioTape een aantal jaren geleden een speciale oranje tape laten maken. Oranje is een standaard kleur gebleven en uw cliënten vinden het leuk om tijdens een evenement met oranje tape behandeld te worden. FysioTape geeft in aanloop naar het EK en tijdens het EK (zolang de voorraad strekt) oranje voetballen weg bij een bestelling vanaf 24 rollen tape. Link • www.fysiotape.nl

Win een opleiding sportmassage of een studiecheque t.w.v. 500 Euro!

Uit de pers Groter risico op trombose bij vliegtuigraam Passagiers die in een vliegtuig bij het raam zitten, lopen twee keer zoveel risico op trombose als reizigers die aan het gangpad zitten. Dat concluderen onderzoekers van het American College of Chest Physicians. De onderzoekers bestudeerden de risico’s van langeafstandsvluchten. Zo’n risico is het ontwikkelen van trombose vanwege het lange stilzitten. Bij trombose wordt een bloedstolsel in de aderen gevormd, waardoor sommige delen van het lichaam geen of minder zuurstof krijgen en door een verminderde bloedafvoer kunnen opzwellen. Regelmatig bewegen verkleint het risico op trombose. Als je bij het raam zit is de kans op beweging simpelweg kleiner. Passagiers die aan het gangpad zitten gaan makkelijker even naar het toilet of een stukje lopen, concluderen de onderzoekers. Of de passagier economy class, business class of in de eerste klasse reist, maakt daarbij niet uit. Hoop voor suikerziektepatiënten Suikerziektepatiënten kunnen mogelijk genezen van hun ziekte. Dat komt omdat ze nog steeds cellen in hun lichaam hebben die insuline kunnen aanmaken. Dat blijkt uit onderzoek van hoogleraar diabetologie Bart Roep van het Leids Universitair Medisch Centrum. “We dachten altijd dat mensen met diabetes type 1 helemaal geen cellen meer hebben die insuline aanmaken. Nu blijkt dat veel mensen die cellen nog wel hebben, alleen zijn ze niet actief. Dat geeft hoop op behandeling en genezing,” zegt Roep. De cellen kunnen weer actief worden als het afweersysteem hersteld is. Bij diabetes type 1 vernietigt het eigen afweersysteem cellen die insuline aanmaken. Hoogleraar Roep heeft ontdekt welke afweercellen het precies zijn. “Daardoor kan je gericht een vaccin ontwikkelen dat alleen die ontspoorde afweercellen aanpakt.” Als die cellen weer geactiveerd kunnen worden, kan de patiënt genezen, zelfs zo’n 10 jaar na de diagnose. Hij heeft de resultaten van zijn onderzoek gepubliceerd in Nature Medicine en het Journal of Experimental Medicine.

BMS MESSAGE

22

Onderwatersport

Duiken Vissen leven onder water, beesten op het land en vogels in de lucht; ieder met hun eigen mogelijkheden en beperkingen, voornamelijk bepaald door de fysica. Het beest dat zich toch onder water waagt zal een oplossing moeten vinden voor fysische beperkingen en bedreigingen. Ofwel door miljoenen jaren van evolutionaire aanpassingen of door gebruik te maken van techniek. De onderwatersporter maakt ten volle gebruik van de techniek. Zijn uitrusting geeft hem de mogelijkheid om lang onder water te blijven. Tegelijkertijd is hij echter weinig beschermd tegen het vijandige milieu waarin hij zich vrijwillig heeft begeven. Alexander de Grote was een nieuwsgierig en ondernemend man. Hij liet een grote glazen ton vervaardigen waarin hij samen met zijn hond afdaalde onder de waterspiegel. Als betrekkelijke nieuwkomer heeft ook de onderwatersport behoefte aan een historische bevestiging. Hoewel de onderbouwing van deze anekdote uit de middeleeuwse wetenschappelijke literatuur tegenwoordig als onvoldoende mag worden aangemerkt, feit is dat mensen van vroege tijden af geprobeerd hebben in het onderwatermilieu door te dringen. Letsels De letsels en aandoeningen die de onderwatersporter op kan lopen zijn dan ook zeer specifiek voor zijn bezigheid. De letsels vinden nauwelijks hun gelijke bij andere takken van sport. Deze onbekendheid maakt ook het verlenen van eerste hulp moeizaam. Uit ervaring weet de duiker dat hij voor eerste hulp meer is aangewezen op zijn buddy (duikmaat) dan op niet-duikers; of deze nu arts op de eerste hulp, sportinstructeur of EHBO’er is. Allereerst zullen we eens kijken naar de effecten van duiken op het lichaam. Vitale capaciteit De lichaamsfuncties ondergaan een aantal veranderingen als de duiker onder water gaat. Er treedt een afname van de vitale capaciteit op onder invloed van een complex geheel van veranderde drukverdeling op het lichaam. In tegenstelling tot de situatie boven water heeft het lichaam te maken met een duidelijk hogere druk op de benen dan

op het hoofd. De longelasticiteit neemt af. De ventilatie verschuift naar de bovenste delen van de long ten koste van de ventilatie onderin. Het verrichten van arbeid onder water leidt eerder tot benauwdheid. Duikreflex De circulatie verandert onder invloed van het gedeeltelijk opheffen van de effecten van de zwaartekracht. Het slagvolume van het hart neemt substantieel toe bij het onder water gaan. Onder invloed van met name de vasoconstrictie in de buitenste delen vindt een herverdeling van het totale bloedvolume plaats ten gunste van het interieur. Het meest merkbaar en daardoor ook het meest bekend is het verlangzamen van het hartritme. Deze zogenaamde duikreflex is onder de primaten uniek voor de homo sapiens en daarom een zeer late aanpassing in de evolutie. Waarom is nog niet duidelijk. Gedurende de eerste minuten onder water treden vaak merkbare extra hartslagen op, waarschijnlijk onder invloed van de verwijding van het hart. De bloeddruk blijft onder al deze omstandigheden opmerkelijk stabiel. Urineproductie Duikers kennen allemaal het fenomeen van de verhoogde urineproductie en de oplossing die ze hiervoor moeten zien te vinden. Dit fenomeen wordt veroorzaakt door een onderdrukking van het vrijkomen van het antidiuretische hormoon (ADH). Een vergrote centrale bloedstroom, de prikkeling van drukreceptoren in de linker boezem en de longaders en

drinking, afkoeling, onderkoeling, bevriezing, zwembad black-out, maar ook beten en steken van waterbewoners, ontstekingen en letsels door verontreinigingen in het water zijn letsels die ook niet-duikers kunnen treffen. Specifieke duikongevallen

Dit zijn aandoeningen die gerelateerd zijn aan het verblijf onder een hogere druk. Deze aandoeningen worden duikziekten genoemd. Zij kunnen verder onderverdeeld worden in drie groepen.

een onderdrukking van het sympathische systeem van de nier hebben uiteindelijk een vergrote urineproductie tot gevolg. Het pak van de duiker die terugkeert van een tocht ruikt soms naar urine; vaak heeft de duiker dorst. Omdat de ontwatering van het lichaam een bevorderende factor is bij het ontstaan van decompressieziekte is het laten drinken van het slachtoffer een van de eerste hulpmaatregelen; desnoods gebeurt dit door middel van een infuus. Maag-darmkanaal In de normale rechtopgaande positie onder water is de druk in de maag hoger dan in de slokdarm en de keelholte. De lucht wil naar boven. Boeren helpt dit probleem op te lossen. Tevens geldt het advies om niet met een te volle maag naar beneden te gaan. Braken onder water is lastig met een automaat in de mond. Gaat de duiker echter met het hoofd als eerste naar beneden dan heeft de lucht de neiging in de richting van de maag te gaan. Het inslikken van lucht kan aanzienlijk zijn en veroorzaakt buikpijn en soms een duikerskoliek. Ruim 5% van de duikers beschrijft deze sensatie. Spierarbeid Sportduiken is hoofdzakelijk een belasting van de benen. De beenslag bij het zwemmen is weinig efficiënt, reden waarom het hulpmiddel van de vin (zwemvin, flipper) is toegevoegd. Ten opzichte van lopen of fietsen blijft de effectiviteit

in de voortbeweging echter gebrekkig. Arm- en schouderspieren en –gewrichten spelen nauwelijks een rol. De m. quadriceps femoris (extensoren) en hamstrings (flexoren), de spieren van het bovenbeen, en de m. soleus en m. gastrocnemius, de spieren van de kuit, nemen het merendeel van het werk voor hun rekening. Door onvoldoende training of door het dragen van te grote zwemvliezen treedt vaak verzuring en kramp van de kuitspieren op. De afkoeling die tijdens het verblijf onder water optreedt en de belemmerde circulatie door het neopreenpak dragen hun steentje bij in het frequent optreden van deze aandoening. Ook al gaat de duiker met een beperkte hoeveelheid zuurstof te water, de training is niet gericht op vergroting van het anaërobe uithoudingsvermogen. De aard van de activiteit maakt dit niet zinvol. Duurtraining en interval-duurtraining ter verhoging van het aërobe uithoudingsvermogen zijn de belangrijkste punten in de trainingsopbouw, naast natuurlijk de specifieke techniektraining. Ongevallen tijdens het duiken De blessures en ongevallen die verbonden zijn met het sportduiken kunnen in de volgende twee groepen worden ondergebracht: Gerelateerd aan het waterig milieu

Deze aandoeningen zijn in ieder geval niet alleen voor sportduikers gereserveerd. Ver-

De eerste groep zijn de primaire duikziekten of barotraumata. Deze ontstaan door drukverschillen tussen het lichaam en de luchthoudende ruimten in en tegen het lichaam. Zo kunnen aandoeningen ontstaan door onderdruk, squeeze (Engels voor indrukken) genoemd. We denken hierbij aan squeeze van o.a. middenoor, sinusholten, longen, tandholten, maar ook van huid en gelaat, veroorzaakt door duikpak of duikbril. Ook ontstaan aandoeningen als gevolg van overdruk. Enige voorbeelden hiervan zijn: luchtembolie, long-collaps, halsemfyseem, duikerskoliek. Tot de tweede groep behoren de secondaire duikziekten. Deze ontstaan door de toxische werking van gassen onder hogere druk. Voorbeelden hiervan zijn: stikstofvergiftiging, zuurstofvergiftiging, koolmonoxidevergiftiging en kooldioxidevergiftiging. De derde groep bestaat uit één enkele en misschien wel de bekendste duikziekte: de decompressieziekte. Natuurlijk gaat het hier veel te ver om al deze aandoeningen te behandelen. Per slot van rekening is dit geen duikcursus. Wel proberen wij met dit artikel jullie ervan te overtuigen dat je niet “zomaar”moet gaan duiken. Belangrijk is de theorie achter het duiken en dat vergt toch wel wat studie van de fysica. De risico’s van het duiken worden vaak onderschat, zeker in vakantie-oorden, waar de klinkende munt belangrijker is dan de gezondheid van de toerist. Mocht je je toch in paradijselijke oorden in het diepe storten, duik dan zeker niet binnen 24 uur voor de vliegreis terug. Trouwens, snorkelen is ook leuk en veel minder gevaarlijk!

Link • www.onderwatersport.org 23

BMS MESSAGE

Thaise yogamassage

De helende souplesse Toen ik werd gevraagd een artikel over deze massagevorm te schrijven moest ik direct denken aan een gesprek dat ik ooit voerde met de cliënt die als eerste kennis maakte met deze massagevorm en daarna nooit meer voor een andere koos. Ik ben van mening dat hij de kern raakte toen hij destijds het volgende met me deelde: THAISE YOGAMASSAGE Marijke Hermans

“Het ondergaan van een Thaise yogamassage is een (voor mij) nieuwe en unieke ervaring geweest. Een benaderingswijze die ik nog nergens heb gevonden. Als zodanig voegt de Thaise yogamassage mijns inziens overduidelijk een extra dimensie toe aan zowel het geestelijke als het lichamelijke welzijn en welbevinden. Een eerste opvallend punt is de andere wijze van benaderen van het behandelen van de diverse spiergroepen ten opzichte van een reguliere Westerse massage, zoals de sport- of ontspanningsmassage. De aandacht wordt wat meer weggehaald bij het kneden en wat meer gericht op de beweging zelf en het rekken en strekken. Persoonlijk heb ik dit als uitermate prettig ervaren. De term ‘yoga’ in de naamgeving van de massage wordt duidelijk recht gedaan. In mijn visie ligt ook hier namelijk en grote kracht van dit type massage. Het bevordert de rust, het vergroot de lenigheid en dit samenspel werkt sterk vitaliserend.” Vitaliserend Ik durf van dit laatste te beweren dat we dat in deze tijd hard nodig hebben. Ook werkgevers komen erachter dat vitaliteitsbeleid echt werkt. Werknemers die op geestelijk en lichamelijk niveau beter in hun ‘vel’ zitten, presteren beter en hebben een lager ziekteverzuim. Het verbaast mij dan ook niets dat bij de overheid, het bedrijfsleven én werkneBMS MESSAGE

24

mersorganisaties zelf dit besef in toenemende mate doordringt, zij het vooralsnog wat aarzelend (bron: Intermediair april 2012). In verband met de vergrijzing moeten we toch met z’n allen wat langer doorwerken. Maar ook het economische klimaat, met de daarbij behorende onzekerheden en veranderingen, dicteert bijna een focus op al die gebieden waar een juiste investering leidt tot kostenbesparing en misschien zelfs een stukje (concurrentie-) voordeel. Als we mentaal, fysiek en emotioneel in betere conditie zijn, bereiken we nu eenmaal een (veel) beter resultaat. Doordat bij Thaise Yogamassage gewerkt wordt op de chakra’s en de doorstroming van de energiebanen op gang gebracht wordt, werkt de massage op ‘Qi’ (de levensenergie). Door deze te versterken en in balans te brengen wordt het zelfgenezend vermogen van het lichaam verbeterd. Hierdoor is het zelfs mogelijk, zo beweert de Thai, dat je je leven verlengt. De Thaise Yogamassage werkt op energetisch en fysiek niveau diep door. Boeddhistische monniken Van oorsprong werd de Thaise Yogamassage enkel gegeven door Boeddhistische monniken in de tempels van Thailand. Deze grondslag is nog steeds aanwezig in de massage: liefde, mildheid en respect voor degene die je behandelt. Je gebruikt acupressuur op de energiebanen, drukpunten op de voeten en handen vanuit reflexologie, rekking en strekking gerelateerd aan de Yogahoudingen en de Westerse fysiotherapie. De massage wordt door de kleding heen gegeven en het is daarom dan ook van belang dat de gemasseerde soepele

kleding draagt. Als therapeut vind ik de Thaise Yogamassage een van de fijnste massagevormen om te geven. De meditatieve werking straalt over op de masseur. Door de bewegingen die uitgevoerd worden ontstaat ook bij hem/haar ruimte en rust. De massage wordt als een dans, genoten door twee. Ik noem het ook wel ‘de helende souplesse’. Als ik bij de lezer met dit artikel ook maar enigszins belangstelling heb weten te wekken, dan ben ik al een zeer tevreden mens. Het spreekt voor zich dat ik daarnaast iedereen die zich verder wil verdiepen graag wil verwelkomen bij deze bijzondere module Thaise Yogamassage van IVS Opleidingen. De lessen starten in oktober. Reageren? • [email protected]

Voor solide schaats- of skeelerles kunt u in de winter en/of zomer terecht bij SDS! Skeelerbaan Sliedrecht

ESPO-Register.nl

Schaatsbaan Dordrecht

Bel voor meer informatie: 06-13896946 of 06-19470527

Het voor een ieder vrij toegankelijke ESPO Perimedisch Kwaliteitsregister bevat de namen van behandelaars in de perimedische sector/gezondheidszorg die kundige en kunstige hulpverleners zijn, die hun praktijk serieus nemen, die zich na- en bijscholen en die zich ontwikkelen in hun vak. Kortom mensen die willen en blijven investeren in kwaliteit. Ingeschreven staan in het PKR garandeert een hulpverlener die optimale zorg verleent, met up-to-date kennis, uitstekende competenties en persoonlijke aandacht voor de cliënt.

Examen Stichting Perimedische Opleidingen

Perimedisch Kwaliteitsregister 25

BMS MESSAGE

Risico’s

Sauna Jarenlang ging het bakerpraatje rond dat een saunabad riskant zou zijn, zeker voor iemand die een hartinfarct had doorgemaakt. Reden genoeg voor ‘s-werelds meest fervente saunagangers (de Finnen) om het één en ander wetenschappelijk te laten onderzoeken. De praatjes stammen uit de puriteinse tijd dat bloot nog algemeen werd verafschuwd. In zoverre hadden de mensen toen gelijk, dat bij (dik) gekleed zijn het warmtemechanisme van ons lichaam hoge temperaturen niet kon verwerken. Bij deze hoge temperaturen ontstaan een inwendige warmtestuwing door een gebrek aan uitwendige afkoeling. Inmiddels kennen we door bijna 1000 artikelen en een aantal proefschriften de positieve werkingen van een saunabad. Toch kan ik mij voorstellen dat iemand niet begrijpt hoe het lichaam een extreme temperatuur van 80 tot 100 graden Celcius kan verwerken. Een opfrissertje van kennis Normaal zal het lichaam via reflexen de nodige maatregelen nemen om de kerntemperatuur vast te houden. Ondanks een uitwendige temperatuurstijging van 10 graden Celcius blijkt de kerntemperatuur (rectaal gemeten) slechts een halve graad te zijn opgelopen. Het warmtecentrum reageert op de temperatuur van het bloed en daardoor zal er een vasodilatatie van de bloedvaten in de huid optreden. De grotere bloedstroom wordt ondersteund door een BMS MESSAGE

26

snellere hartwerking. De bloeddruk, vooral diastolisch, daalt enigszins. Bovendien zullen de zweetklieren in werking komen, waardoor een verdamping van het transpiratievocht zorgt voor extra afkoeling. Ook de ademhaling draagt een steentje bij: door een versnelling van de ademhaling wordt het warme vochtverlies bevorderd. Door de hogere buitentemperatuur hoeft het lichaam zelf minder warmte te produceren om te functioneren. Dit is waar te nemen door een verminderd gebruik aan zuurstof, het essentiële element voor verbranding en een verlaging van de koolzuurproduktie. Is de warmtetoevoer nu in evenwicht met de warmteafvoer, dan is er niets aan de hand. Alleen een langdurige warmtetoevoer en de produktie van warmte door het lichaam zoals bij arbeid, zal roet in het eten gooien. De kern raakt oververhit en dat is iets wat het lichaam met name de hersenen niet kunnen verdragen.

zou verblijven komt tenslotte het vrijkomen van energie geheel tot stilstand en dit voert eveneens tot een toestand van bewusteloosheid. Een proefpersoon overkwam dit bij een temperatuur van 110 graden Celcius en een relatieve vochtigheidsgraad van nog geen 4%. Daarom kan men natuurlijk nog niet zeggen, dat een sauna ongezond is, want deze tijdsduur en temperatuur worden niet toegepast. Een verstandige saunaganger verlaat de cabine wanneer hij die behoefte voelt opkomen. Hij heeft dan een verlaagde bloeddruk, een versnelde pols, een roze gekleurde huid en hij zweet.

In de sauna echter zal zoiets nooit gebeuren. We verblijven er maar een korte tijd en verrichten er uiteraard geen arbeid. Bovendien wordt de warmte-afgifte niet gehinderd door kleding.

De afkoelingsprocedure Bij een plotselinge toevoer van kouprikkels, zoals in een koud dompelbad, zal er een vasoconstrictie plaats vinden van de capillaire bloedvaten in de huid. Het gevolg is een verkleining van het stroombed van het bloed, waardoor een plotselinge systolische en diastolische bloeddrukverhoging plaats vindt. Het is dan ook niet aan te bevelen voor mensen die al lijden aan een hoge bloeddruk of aan bepaalde hartaandoeningen. Een gezond hart zal er echter niet slechter van worden.

De saunaprocedure Vóór het betreden van de saunacabine wordt uiteraard gedoucht. Belangrijk is het grondig afdrogen van het lichaam. Een warm voetbad zorgt er vervolgens voor dat het lichaam alvast wordt voorgewarmd. In de saunacabine zelf vindt een grote warmtetoevoer plaats. Het lichaam zal reageren met de eerder genoemde maatregelen. Na 8 tot 12 minuten in de sauna te hebben doorgebracht is de huidtemperatuur gestegen met 10 graden Celcius, terwijl de kerntemperatuur met een halve graad is verhoogd. De hoeveelheid zuurstof in het veneuze bloed is gestegen t.o.v. de gemeten waarde vóór het opwarmen. De hoeveelheid koolzuur neemt af, evenals de hoeveelheid uitgeademde koolzuur. De vrijmaking van energie is dus afgenomen. Voor de zittende of liggende saunaganger is dit niet erg tijdens de normale duur van zijn cabine-verblijf. Echter, zou hij tijdens die periode energie gaan verbruiken van de kleine voorraad die aanwezig is, dan raakt deze gauw uitgeput. Lichaamsoefeningen in de sauna zouden leiden tot een ‘black-out’, te vergelijken met werken met kleding aan tijdens een hittegolf. Ook wanneer men te lang in een sauna

Door het kleiner worden van het stroombed kan er minder bloed worden verplaatst. Het hart past zich aan door langzamer te gaan kloppen. Warmtetoevoer is er niet meer, echter de kerntemperatuur is nog te warm. Deze warmte wordt afgevoerd via de onderhuidse bloedvaten en ook via de longen, die koele buitenlucht opnemen en zodoende de warmte van het lichaam opnemen. De energieremming in de kern wordt zo langzamerhand opgeheven en de normale regeling van het milieu interieur is weer van start gegaan. Uiteraard kan de afkoeling ook geleidelijker plaats vinden, wat een mindere belasting voor het hart betekent: afkoeling in de buitenlucht en/of afkoeling met behulp van de koudwaterslang op de benen. De ‘herstelfase’ na het koelen wordt bevorderd door een warm voetbad. De capillairen in de huid zullen sneller weer geopend worden, zodat het restant warmte in het lichaam sneller kan worden afgevoerd. De huid wordt rood en warm (wat trouwens ook gebeurt zonder voetbad, maar langzamer). In de rustfase van minimaal 15 minuten op kamertemperatuur zullen de bloedvaten in de huid weer geleidelijk het normale stroomvolume aan-

Emfyseempatiënten

We hebben hier te maken met een verkleining van het ademend oppervlak. Het gevolg is dat in de cabine minder warmte via de longen kan worden afgevoerd. Bij een plotselinge afkoeling zal de bloeddruk in de longen als gevolg van het kleinere vaatbed tot grote hoogte oplopen en een gevaar betekenen voor het rechter atrium van het hart. Mochten deze mensen, evenals die welke chronische bronchitis hebben, toch van de sauna gebruik willen maken, dan is een kortere verblijfsduur en geleidelijke afkoeling noodzakelijk. Astmapatiënten

Deze mensen gebruiken luchtwegverwijdende medicamenten tijdens een aanval. De werking van de sauna doet hetzelfde: door de droge warmte verwijden zich de luchtwegen. Het gladde spierweefsel verslapt en de mogelijkheid voor een aanval is niet aanwezig. Bovendien blijkt bij een regelmatig saunabezoek het aantal astma aanvallen af te nemen. nemen. Ook de stofwisseling in het lichaam zal zich herstellen. De bloeddruk komt weer terug op de beginwaarden. Houdt men zich aan de gevestigde saunaregels dan blijkt een saunabad een gezonde bezigheid voor gezonde mensen. Kan iedereen een saunabad nemen? Uit het voorgaande blijkt, dat door het saunagebruik een vasodilatatie optreedt, waardoor de weerstand in het bloedvatstelsel afneemt. Het hart zal dus minder arbeid moeten leveren, wat op zich gunstig is. Het geheel wordt echter negatief beïnvloed, doordat het hart door de toegevoerde warmte sneller zal contraheren. De frequentietoename zal een stroomverdubbeling teweeg brengen, maar niet ten koste van een energieverdubbeling. Bovendien moeten we bedenken dat de hartspier zelf ook meer bloed aangevoerd krijgt door de verwijding van de kransslagaders. Wat heeft dit voor consequenties? Pacemaker

Iemand met een pacemaker wordt een saunabezoek afgeraden. Een pacemaker heeft nl. zijn eigen ritme en kan door de verminderde vaatweerstand niet reageren met een snellere hartactiviteit. De bloeddruk zal te veel dalen en duizeligheid en bewustzijnsverlies kunnen het gevolg zijn. Hartpatiënten met Beta-blokkers

Deze mensen zullen evenmin van de sauna gebruik kunnen maken, omdat ook hier soms het hart niet in staat is een hogere frequentie te leveren.

Hartklepgebreken

Mocht een geringe inspanning normaal reeds leiden tot duizeligheid, flauwvallen of een sterke toename van de hartfrequentie, is het saunagebeuren af te raden. Heeft iemand in het normale leven weinig last van zijn klepgebrek, dan zal hij geen problemen in de sauna krijgen. Wel moet een plotselinge afkoeling (dompelbad) worden vermeden. Hartinfarct

Iemand die een hartinfarct heeft gehad, beschikt nog steeds over het reactievermogen van de hartspier. Het is beslist niet onverstandig naar de sauna te gaan, maar voor alle zekerheid wachten tot het hart geheel is hersteld. Hoge bloeddruk

Een directe contra-indicatie bestaat niet. In de opwarmfase daalt ook bij mensen met deze aandoening de bloeddruk. Echter het plotseling afkoelen zoals in het koude dompelbad kan gevaarlijke gevolgen hebben. Afkoeling dient plaats te vinden d.m.v. luchtkoeling gevolgd door een warm voetbad. Medicijnen

Het voert te ver een overzicht te geven van de vele medicijnen en hun invloed op het saunagebruik. Mensen die bloeddrukverlagende medicijnen en ook tranqualizers gebruiken, kunnen van de sauna gebruik maken. Wel zullen ze zich korter in de sauna moeten ophouden, omdat zij last kunnen hebben van een te snelle bloeddrukverlaging in de opwarmfase.

Reuma

Zowel bij chronische reuma als bij acute gewrichtsontsteking heeft het saunabezoek een gunstige invloed. De pijnen verminderen vaak. Mogelijk heeft een verhoogde cortisonproduktie tijdens het saunabezoek hier een gunstig effect op. Ischias/zenuwpijnen

Ook hier is vaak vermindering van pijn bij een regelmatig saunabezoek te bespeuren. Een betere doorbloeding en de extra productie van cortison zijn daarvan de mogelijke oorzaken. Spataderen

Door het slecht functioneren van de kleppen in de venen van de benen, is er een onvoldoende veneuze afvoer. In principe bevatten de venen meer bloed wat een hogere druk op de wanden van de venen veroorzaakt. Beginnende spataderen zullen geen belemmering voor saunabezoek vormen, maar bij ernstige vormen van spataderen moet men de sauna liever mijden. Vuistregel is: verbiedt een arts met de benen in de zon te gaan zitten, dan geen saunabezoek. Voor alles geldt echter: wie een saunabad wil ondergaan maar gehinderd wordt door geestelijke of lichamelijke gebreken, moet zich evt. met doktersadvies, afvragen of er enig bezwaar bestaat. Link • www.nsv.nl 27

BMS MESSAGE