Voetenwerk Blarentijd codex civicus Krijg de zenuwen. Een frisse wind. Een goede voorbereiding

Voetenwerk Blarentijd codex civicus Krijg de zenuwen Licht verteerBAAR Een frisse wind DE PRAKTIJK Een goede voorbereiding...

Nummer 3, juni 2010

5 OKTOBER 2010

Podologische inzichten en vaardigheden bij (sport)blessures

W W W . I V S O P L E I D I N G E N . N L

De voeten zijn het fundament van ons staan en gaan. Een probleem met of aan de voeten heeft welhaast altijd een effect elders in het lichaam. Zo zijn sporters met lichte voetafwijkingen zoals plat- en holvoeten bijvoorbeeld gevoeliger voor overbelastingsblessures aan het onderbeen. Tijdens de cursus komt ondermeer aanbod: de anatomie en het functieonderzoek van de voet, pathologie uitgaande van voetafwijkingen, het maken en interpreteren van een blauwdruk en een aanvullende stimulerende voetmassage.

IVS Opleidingen, Spuiweg 105, 3311 GT Dordrecht, telefoon: (078) 6144934

Colofon BMS Message, jaargang 19, nummer 3

Inhoud

BMS Postbus 29 3360 AA Sliedrecht [email protected]

Het overtrainingssyndroom

Redactie Passiebloem 16 3068 AK Rotterdam [email protected]

Boekbespreking

Leden administratie Postbus 29 3360 AA Sliedrecht [email protected] Verschijning Kopijdatum Februari 11 januari April 15 maart Juni 10 mei September 16 augustus November 25 oktober Drukwerk en vormgeving

Voetenwerk Blarentijd

4

Instructieposters

5

12 14, 26

Onderzoeker ontdekt ontstaan bloedvaten

14

Kinderen dragen vaak verkeerde schoenmaat

15

Donorschap op Hyves

15

De praktijk Een goede voorbereiding...

16

Licht verteerbaar Een frisse wind

19

Kalender

20

Ter Haar-syndroom

21

Het sporthart

22

Uit de pers

23

Trias

24

1e Nederlands vakschool voor sportmassage verhuist

25

Illegale medicijnen

26

Romec Designs [email protected] Drukkerij de Potter Weg en Land 8 2661 DB Bergschenhoek [email protected] Advertentie-index IVS Opleidingen Romec-designs.nl Ademcentrum SDS Spaarwinkelen.nl Toco Tholin Elements Heathlove IVS Opleidingen Therapeuten-Register.nl Praktijk voor Voeding en Welzijn Meersport Lopharm

2 14 17 18 19 23 23 23 27 27 27 27 28

Codex civicus Krijg de zenuwen

6

Alternatief bekeken Neuro emotionele integratie

9

Adverteren Telefoon: (078) 6314466 Email: [email protected] © 2010 BMS BELANGENVERENIGING

Adem in... Kortjakje

10



BMS MESSAGE

Voetenwerk

Het is bijna vakantie. Veel wandel-

Blarentijd

schoenen gaan weer aan, er wordt meer gejogged en de grote wandeltochten worden weer gelopen. Kortom: blarentijd! Wat is een blaar en hoe voorkom je deze?

VOETENWERK Gerard Treffers

Zoals velen van jullie ongetwijfeld al zullen weten bestaat de huid uit verschillende laagjes cellen, zoals de opperhuid en de onderhuid. De opperhuid bestaat uit deels afgestorven cellen, die wat harder worden, zodat deze stevig genoeg is. Wanneer er gedurende langere tijd iets over de huid wrijft en er tegelijkertijd ook tegenaan wordt geduwt, kan een gedeelte van de opperhuid losraken. Eigenlijk ‘scheurt’ de bovenste laag dan een beetje los van de laag eronder. Als gevolg hiervan komt er wat vocht vrij en dit vocht zit dan ‘gevangen’ tussen de twee huidlagen. Dit wordt dan de blaar. Blaren

In mijn artikel ga ik voornamelijk in op de preventie en behandeling van blaren. Om gelijk maar een illusie weg te nemen: dé gouden tip bestaat niet. Iedere wandelaar heeft andere voeten en blaren kunnen heel uiteenlopende oorzaken hebben. Wat bij de één goed werkt, zal bij een ander geen of weinig effect hebben. De oplossing zul je dus uiteindelijk zelf moeten vinden. Preventie voor de activiteit

Het voorkómen van blaren begint al ver voor de wandeltocht of wandelvakantie. Regelmaat

Regelmatig lopen is de enige manier waarop voeten aan schoenen kunnen wennen. Lange afstanden zijn daarbij niet noodzakelijk, sterker nog, Spartaanse trainingsschema’s kunnen blaren zelfs bevorderen omdat voeten niet genoeg tijd krijgen om te herstellen. Regelmaat is dus belangrijker dan lange afstanden. BMS MESSAGE



Na het volgen van de opleidingen voetverzorging en sportmassage en diverse specialisaties (bij ondermeer sportcentrum Papendal te Arnhem) rondde Gerard Treffers de studie podoorthesiologie en de specialisaties kinderpodo-orthesiologie en sportpodo-orthesiologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) succesvol af. Gerard heeft een eigen praktijk, is docent en geeft lezingen aan ondermeer de Universiteit Leiden en het LUMC.

Instructieposters Hoe ziet een goede warming-up eruit? Met welke oefeningen versterk je de buik- en rugspieren? Hoe breng je een preventieve enkeltape aan? Het antwoord op deze vragen vind je, met duidelijke stap-voor-stap aanwijzingen, op de instructieposters van Sportzorg. De posters zijn gratis te downloaden op de website van Sportzorg (www.sportzorg. nl/downloads/instructieposters.html) en een papieren set van 8 praktische en verantwoorde A3 instructieposters, inclusief verzendkosten, is er te bestellen voor slechts E 9,95.

Passend schoeisel

Draag goede en vooral goed passende wandelschoenen. Niet zelden verdwijnen blaren door nieuwe schoenen te kopen bij een goede buitensportwinkel met ervaren medewerkers. Schoenen moeten voldoende steun bieden en voorkomen dat de voeten schuiven, een belangrijke oorzaak van blaren, maar tegelijkertijd moeten de tenen voldoende bewegingsruimte houden. Materiaal

Ook materiaal is van belang. Zo ademen leren schoenen beter dan kunststof, wat vooral tijdens warm weer te merken is. Een ander nadeel van kunststof schoenen is dat ze veel minder naar je voeten gaan staan. Koop daarom nooit kunststof schoenen als ze niet meteen perfect zitten. Sokken

Draag dikke, naadloze sokken met bij voorkeur ook een dunne binnensok. Deze binnensok houdt de voeten droog en de buitenlaag absorbeert het vocht. Nylon binnensokken voegen zich doorgaans ook beter aan de voet dan gewone sokken, waardoor minder wrijving ontstaat en dus minder blaren.

Eelt

Eelt is goed, maar teveel kan ook weer blaren veroorzaken. Overmatig eelt moet worden weggehaald door een gediplomeerd pedicure. Preventie tijdens de wandeltocht

Blaargevoelige plaatsen kunnen vlak voor een wandeling preventief worden afgeplakt met leukoplast of sporttape. Leukoplast is goedkoper en vormt zich wat gemakkelijker naar de voet, maar de lijm gaat vaak in de sokken zitten. Sporttape laat minder lijmresten na en levert door zijn stugheid meer bescherming, maar is weer veel duurder. Let er wel op dat er bij het afplakken, vooral van de tenen, geen ribbels ontstaan, want die kunnen juist weer blaren veroorzaken. Gebruik eventueel een nagelschaartje om inkepingen in de tape te maken. Om de eerdergenoemde lijmresten te beperken kun je wat talkpoeder over de tape wrijven. Deze wordt daardoor gladder en minder plakkerig.

De posters: • Algemene warming-up • Eerste hulp en revalidatie in de sport • Preventieve enkelbandage • Preventieve enkeltape • Rekken • Versterking van buik- en rugspieren • Versterking van de beenspieren • Versterking van de voet- en enkelspieren

Zalfjes

Smeer vanaf vier weken voor een langere trektocht dagelijks de voeten in met speciale zalfjes zoals kamferspiritus, GehWohl of GehFit (voetbalsem van Edelrid). Hierdoor wordt de voethuid stugger en minder blaargevoelig. Wassen

Was voeten alleen met koud water en zónder zeep. Zeep maakt de huid (weer) zachter.

Sommige wandelaars gebruiken geen tape, maar Second Skin of Compeed om preventief te plakken. Deze producten zijn echter voornamelijk bedoeld voor als je al blaren hebt. Preventief gebruik kan weliswaar in 

BMS MESSAGE

bepaalde gevallen soelaas bieden, maar minstens zo vaak werkt het juist averechts. In plaats van afplakken kunnen voeten ook met diverse zalfjes of poeders worden behandeld, bijvoorbeeld: • Gehwohl, een voetcrème verkrijgbaar bij de drogist; • vaseline of uierzalf (de huid wordt hierdoor gladder, maar minder week, doordat het vet vocht tegenhoudt); • talkpoeder (eventueel na de middagstop herhalen, maar gebruik hiervan niet te veel, anders kunnen de klonters juist weer blaarvorming bevorderen); • prep, een niet vette menthol crème. Wat het beste werkt? Dat blijft een kwestie van uitproberen. Schone sokken

Trek tijdens de middagstop schoenen en sokken even uit. Hierdoor kan overtollig vocht verdampen. Eventueel daarna de sokken verwisselen en/of binnenstebuiten dragen. Of nog beter: neem een extra paar sokken mee. Verkoeling

Krijg je tijdens het wandelen last van brandende voeten? Verkoel ze met kamferspiritus of met bier. Wel jammer van het bier natuurlijk! Na de wandeling

Trek na de inspanning direct schoenen en sokken uit. Als er een beekje in de buurt is, is het heerlijk om er met de voeten in te staan. Het koude water maakt de voethuid minder zacht. Let wel: dit is dus alleen om blaren te voorkomen - als je ze al hebt, loop je zo de kans een infectie op te lopen en het alleen maar erger te maken. Behandeling

Over wat je moet doen als, alle bovenstaande adviezen ten spijt, er toch blaren ontstaan zijn de meningen verdeeld. Doorprikken

Was, indien je besluit een blaar door te prikken, allereerst de voeten. Gebruik een schone naald of een blarenprikker en prik in de twee zijkanten van de blaar. Wanneer je daarbij zoveel mogelijk in de looprichting prikt, loopt het achtergebleven of navolgende vocht er vanzelf uit. Je kan de naald eventueel vooraf verhitten (in een blauwe vlam, anders krijg je roet). Zorg ook dat je alleen de bovenhuid doorprikt en niet de onderliggende huid, anders gaat de blaar bloeden. Druk het vocht vervolgens met een schone zakdoek of steriel gaasje door het gaatje uit de blaar. Er zijn wandelaars die gelijk het BMS MESSAGE



hele vel weghalen. Dit is riskant vanwege mogelijke infecties. Je kunt eventueel ook nog betadine of jodium (maar dat wordt nog maar weinig verkocht) ter ontsmetting aanbrengen. Sommige EHBO’ers gebruiken ook nogboeghemzalf. Dit is een brandzalf, maar verzacht ook bij wandelblaren. Plak een blaar dakpansgewijs af met (liefst brede) leukoplast of sporttape (beslist geen gewone pleisters gebruiken!). Deze laag zorgt voor een tweede huid en daardoor gaat de blaar niet kapot. Afplakken

In plaats van doorprikken kun je een blaar ook gewoon met rust laten en afplakken met bijvoorbeeld Compeed, een soort ovale pleister die je over de blaar heen plakt. Eenmaal goed aangebracht kun je er nog dagen of zelfs meer dan een week mee doorlopen, totdat de blaar is verdwenen en er nieuwe huid onder zit. De meningen over Compeed zijn verdeeld. Behalve dat het vrij duur is, blijft het gemakkelijk plakken aan de sokken. Dit is echter te verhelpen door bovenop de Compeed-pleister nog wat extra leukoplast of sporttape aan te brengen. Gebruik Compeed nooit op opengeprikte blaren. De ellende is niet te overzien als je het er later weer af trekt. Wie niet tevreden is over Compeed, kan ook Second Skin of Comfeel eens proberen. Deze ‘pleisters’ zijn dunner en blijven minder plakken aan de sokken. Second Skin is met name geschikt bij open blaren. Het principe is hetzelfde: plak bovenop de blaar en laat het verder rustig zitten, totdat de blaar genezen is. Zinkzalf

Sommige huidartsen schrijven zinkzalf voor. Daardoor droogt de blaar veel sneller in en is het lopen de volgende dag minder pijnlijk. Moerasspirea

Wanneer een blaar nog niet zo groot is, kan Moerasspirea soelaas bieden. Kneus een blaadje van dit plantje, smeer het sap op de plek en wacht even tot het is ingetrokken (niet op open blaren gebruiken). Het sap van de blaadjes zorgt ervoor dat de huid bijna meteen stugger wordt en dus meer kan hebben. Vaak zet de blaar dan niet door of trekt sneller weg. Moerasspirea groeit op drassig braakliggend land en bij moerassige slootkanten (niet bij veeweilanden, omdat het giftig is voor koeien wordt het daar vaak weggehaald). Bloedblaren

Bij erg slecht zittende wandelschoenen of bij onzorgvuldige behandeling van blaren kunnen bloedblaren ontstaan die vaak erg pijnlijk kunnen zijn. Een bloedblaar behandel je op dezelfde manier als een gewone blaar. Reageren [email protected]

Codex civicus

Krijg de ze

Er zijn bepaalde lichamelijke symptomen, die al snel tot een redelijke mate van ongerust-

“De Codex Medicus, het handschrift of handboek van de geneeskunde, was de inspiratiebron voor de keuze van de naam van deze rubriek, waarin ik diverse onderwerpen behandel en bekijk door een Westerse en/of een Oosterse bril.”

heid kunnen leiden. Eén van die symptomen is tintelingen of prikkelingen in bijvoorbeeld een (deel van een) arm of een been. Wordt je hier als persoon, of als masseur/therapeut van die persoon, mee geconfronteerd, dan wordt er meestal de diagnose 'beknelde zenuw' aan gekop-

CODEX CIVICUS

peld. Zenuwen zijn voor de

Peter Burger

meeste mensen (en therapeu-

Een zenuw is een structuur die behoort tot het zenuwstelsel. Voor dit artikel zal ik me beperken tot de perifere zenuwen. Deze worden zo genoemd vanaf het moment nadat ze de benige begrenzing van de wervelkolom hebben verlaten en richting de periferie gaan lopen, in bijvoorbeeld de arm of het been. In die extremiteiten moeten ze mee kunnen bewegen met alle bewegingen die in de gewrichten van die extremiteiten mogelijk zijn. Er is dus een bepaald vermogen tot vervorming (rek) aanwezig in de zenuw. In de zenuw verlopen meerdere uitlopers (axonen) van individuele zenuwcellen, zenuwvezels. Dit in meerdere bundels. De organisatie binnen zo’n zenuw is eigenlijk vergelijkbaar met die in een skeletspier, die ook uit meerdere bundels spiervezels bestaat.

ten) toch wat vage structuren en als daar wat mee is, is dat meestal niet pluis, is een gangbare opvatting. Hoe zit dat nu precies en is die diagnose altijd terecht? Tijd voor een update.

enuwen?

Vezels, bundels en zenuwen

Zo’n zenuwvezel kan dun zijn of dik, let wel de zenuwvezel en niet de zenuw! Een dikke zenuwvezel is omgeven door een myelineschede. Deze schede is niet zo zeer beschermend, maar maakt het mogelijk de prikkel snel over deze dikke zenuwvezel te geleiden. De dunne vezels hebben geen myelineschede en geleiden de prikkels, dientengevolge, iets langzamer. Over de dikke vezels verloopt, in het algemeen, sensibele informatie met een mild karakter, dus bijvoorbeeld ‘gewone’ aanraking en temperatuurverschillen, maar ook het normale gevoel van bewegen in gewrichten. Over de dunne vezels verloopt de zogenaamde nocisensorische informatie, dit is informatie over schade of dreigende schade in de periferie. In de hersenen kan dit leiden tot de ervaring van pijn of vermoeidheid.

Bloed en lymfevaten

Een zenuw is niet zo dik als de optelsom van al die zenuwcellen, maar is nog dikker en wel door de aanwezigheid van bloedvaten en beschermend bindweefsel. Een zenuw is als geheel omgeven door een beschermende laag waarin, onder andere, de bloed- en lymfevaatjes liggen. De bloedvaatjes zijn in de regel afkomstig uit de grotere arteriën die in de buurt van de zenuw meelopen. Takjes daarvan dringen regelmatig de buitenste laag van de zenuw binnen en vormen daar een uitgebreid, voedend vaatnetwerk. Verdere vertakkingen naar het centrum van de zenuw zorgen ervoor dat ieder axon wordt voorzien van haarvaatjes en dus van bloed met daarin zuurstof en alle benodigde voedingsstoffen. Zo wordt op een bijzondere wijze voldaan aan de hoge voedingseisen van de zenuwvezels. Bepaalde voedingsstoffen kunnen dan worden verbrand met die zuurstof (aeroob) en andere voedingsstoffen kunnen worden gebruikt voor herstel- en opbouwprocessen. Dankzij de perfecte aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen kunnen de stofwisselingsprocessen in de zenuwvezel prima plaatsvinden. Deze processen zijn hard nodig om de zenuwvezel zijn functie optimaal te kunnen laten uitvoeren, namelijk de doorgifte van prikkels. Raakt de zuurstof- en voedselvoorziening in het gedrang dan ga je dit merken als een verminderde of vreemde doorgifte van die prikkels over de zenuwvezels. Paraesthesieën (vreemde gevoelens) zoals tintelingen of prikkelingen kunnen dan ontstaan. Wanneer kan dit probleem dan ontstaan?

Bij een beknelling van de zenuw of bij een trauma dat op die zenuw inwerkt kan dit 

BMS MESSAGE

Een andere vorm die compressie kan geven is hypertonie als gevolg van stress. Langdurig, statisch aangespannen zijn van spieren heeft gevolgen. Een wet uit de neurofysiologie is dat een langer durende verhoging van de tonus (met 5 à 10%) leidt tot een afname van de doorbloeding met zo’n 30%. Ook dit fenomeen heeft indirect gevolgen voor het functioneren van de zenuw en kan leiden tot tintelingen. Anamnese

probleem ontstaan. Ik zal me hier beperken tot het fenomeen beknelling van de zenuw. Een zenuw ligt vaak iets vrij in het weefsel en kan in een situatie van compressie nog enigszins van de oorzaak van die compressie wegschuiven, voordat de krachten te groot worden, maar dit is niet altijd mogelijk. Als de druk, gedurende een iets langere periode, groter is dan de druk in de haarvaten dan kan de voortgeleiding van de prikkels over de zenuw gaan stagneren of rare vormen gaan aannemen. De doorbloeding van de zenuw raakt dan dus in het gedrang. De zenuw zelf kan op verschillende plaatsen en door verschillende oorzaken bekneld raken. Zo kan, zittend met de arm/oksel over de rugleuning van de stoel, in slaap vallen leiden tot vervelende gevolgen die betrekking hebben op de nervus radialis (bijvoorbeeld uitval van de strekkers van de pols). Ook het carpaal tunnel syndroom, waarbij de nervus medianus, in de pols onder een ligament, gecomprimeerd kan raken, kan leiden tot pijn en tintelingen in de vingers. Bij te strak aangelegd gips om het onderbeen kan de zenuw die achter het kopje van het kuitbeen langs loopt gecomprimeerd worden en kan dit leiden tot een klapvoet. Hernia

Bij een hernia is er sprake van compressie in de ruimte waar de zenuw doorheen loopt. Bij een hernia is echter sprake van een iets andere situatie, hier is namelijk (nog) geen sprake van een perifere zenuw, maar van de wortel van de zenuw in de wervelkolom. Deze zenuwwortel is omgeven door een hard, beschermend manchet, de dura mouw (dura is het buitenste hersen- en ruggenBMS MESSAGE



mergvlies). De dura zelf is ongevoelig voor druk. De bloedvaten die in dezelfde ruimte verlopen en de zenuwwortel verzorgen zijn echter zeer gevoelig voor druk en het is ook door compressie op die structuren dat de zenuwwortel in de problemen komt en er diepe, elektrische zenuwpijn of oppervlakkige, brandende, pijnlijke tintelingen of zelfs uitval kan voorkomen. Als pijn en tintelingen samen voor komen is er meestal sprake van betrokkenheid van de zenuw. Omringende weefsels

Het is niet altijd de zenuw zelf die bekneld is. Ook alle omringende weefsels kunnen verschijnselen van de zenuw veroorzaken. Dit verschijnsel is wel bekend bij een ‘slapende arm’ nadat men er ‘s-nachts op heeft gelegen. Het slapende gevoel bestaat uit tintelingen, prikkelingen en/of een doof gevoel in de arm. Dit gevoel wordt dan dus veroorzaakt door druk op die arm, waarbij de doorbloeding van de weefsels en de zenuw in het gedrang is gekomen. De klachten verdwijnen doorgaans snel na het ontwaken, als de druk van de arm is afgehaald natuurlijk.

Tintelingen en prikkelingen zijn dus niet altijd het gevolg van een beknelling van een zenuw. Meestal is zelfs wel goed in te schatten, via de anamnese, wat het probleem is, maar dan dient het probleem wel goed te worden uitgevraagd. Alleen het symptoom tintelingen horen en dan de diagnose stellen dat er een zenuw beklemd is, is wat erg kort door de bocht. Als de tintelingen of prikkelingen diep, schietend en pijnlijk zijn of als ze gepaard gaan met een schietend gevoel van elektriciteit (zoals bij het stoten van het ‘elektriciteitsdoosje’ van je elleboog) dan is een niet-pluis gevoel op zijn plaats. De laatste twee vormen die ik beschreven heb over het verschijnsel hypertonie komen ook ontzettend veel voor en dan is er feitelijk, direct niets met de zenuw aan de hand en zullen de tintelingen over het algemeen ook een ander karakter hebben (oppervlakkig, niet pijnlijk). Ook bij de tintelingen als gevolg van hyperventilatie of als gevolg van het komen van de kou in de warmte zijn niet echt als een symptoom van een zenuwaandoening te bestempelen. Dat een tintelend en/of prikkelend gevoel niet altijd een negatief karakter hoeft te hebben moge hierbij duidelijk zijn en wordt verder regelmatig bewezen door de reclamemakers onder ons. Men blijkt bijvoorbeeld meer doucheschuim en frisdrank te verkopen als je er in de reclames aan toevoegt dat ze tintelend en prikkelend zijn.

Hypertonie

Ook een vorm van compressie, die indirect kan leiden tot rare verschijnselen via de zenuw, is de situatie die kan ontstaan bij hypertonie. Een hogere tonus van de spieren, gedurende langere tijd, leidt ook tot een afname van de doorbloeding. Moet je bijvoorbeeld de temperatuur van je ‘muishand’ eens voelen als je een tijdje hebt zitten computeren. Die hand ligt dan vaak minuten, statisch aangespannen, stil op je muis. Dit doet de doorbloeding behoorlijk afnemen, met een koude hand/arm en mogelijk pijn en tintelingen als gevolg.

Reageren? [email protected]

Alternatief bekeken

Neuro emotionele integratie Neuro emotionele integratie (NEI) is door de arts Roy Martina in Nederland geïntroduceerd. NEI is een methode waarmee emotioneel onverwerkte incidenten en trauma’s op een snelle en eenvoudige manier alsnog opgespoord en verwerkt worden.

Onverwerkte incidenten

Emotionele incidenten die niet verwerkt zijn kunnen veel invloed uitoefenen op ons dagelijks functioneren. Het gedrag en de emotionele staat waarin wij ons bevinden wordt bepaald door ons onderbewustzijn. Dit onderbewustzijn wordt net als bij een computer, geprogrammeerd door onze ervaringen. Veel van onze ‘programma’s’ dateren van vroeger toen we nog kind waren. Vaak kan zelfs de periode van voor de geboorte hierop van invloed zijn. Bij NEI gaat het om het herkennen, erkennen, accepteren en daarna loslaten van negatieve (onverwerkte) emoties. Door middel van een specifieke vraagstelling gekoppeld aan speciale spiertesten is het mogelijk om met het onderbewuste in contact te treden. Hierdoor komen de oorzaken van het minder goed functioneren (in de vorm van niet volledig verwerkte emoties) aan het licht.Via deze vragen kan worden teruggegaan naar het ontstaan van de emotie. Dat is een spannende ontdekkingsreis die leidt tot bewustwording van het feit waarom we bepaald sabotagegedrag vertonen. Nadat dit herkend en erkend is, kunnen alsnog de onverwerkte emoties volledig verwerkt en geïntegreerd worden.

Onbewust

Kun je onverwerkte emoties hebben zonder dit te weten? Jazeker, iemand die als jong kind van een tafel is gevallen kan daardoor hoogtevrees hebben.Veel fysieke klachten zijn emotioneel belast zonder dat we ons hiervan bewust zijn. Door de emotionele ballast weg te nemen zal de klacht sneller genezen. Een NEI-behandeling is niet aan leeftijd gebonden. Er kan al heel jong worden begonnen, zelfs al voor de geboorte. Kinderen onder de 8-10 jaar worden via de ouders getest. Ervaring heeft geleerd dat kinderen met ernstige driftbuien, huilbaby’s, allergieën met ondersteuning van specifieke homeopathische middelen snel van hun klachten afkomen.

De informatie in deze rubriek wordt u ter kennisgeving aangeboden en mag niet worden gezien als een oordeel over de werkzaamheid door de BMS. 

BMS MESSAGE

Adem in...

Kortjakje Heb je wekenlang hard gewerkt om alle cliënten nog voor je vakantie in te plannen, word je na twee dagen geveld door een griepje, algehele malaise of een virus. En als je dan na een weekje weer een beetje bent opgeknapt, is het alweer bijna tijd om je druk te gaan maken over de werkzaamheden

Lianne Speelman is docent en initiatiefnemer van het Ademcentrum. Binnen deze praktijk is zij werkzaam als adem- en ontspanningstherapeut.

die na je vakantie op je liggen te wachten. Had je dat de vorige vakantie ook al niet, een soort 'omgekeerd Kortjakje'? ADEM IN... Lianne Speelman

De periode voor een vakantie is vaak zo hectisch dat je half overspannen in de auto of het vliegtuig stapt. En dan is het lastig om een gevoel van stress onder controle te houden. Wanneer je stress hebt of een hoge werkdruk ervaart, lijkt het steeds moeilijker te worden om uit te rusten en te ontspannen. Vakantie-effect

Niet iedereen komt tot rust tijdens een vakantie: zo’n 17 procent van de vakantiegangers voelt zich tijdens of na de vakantie slechter dan daarvoor en ben je wel tot rust BMS MESSAGE

10

gekomen dan duurt voor 40 procent het ‘vakantie-effect’ slechts één week. Je zit al snel weer in je gewone werk- en leefsituatie. Je voelt je prima, maar niet zo gezond en gelukkig als op vakantie. Vrijetijdsziekte

Volgens Ad Vingerhoets, hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Universiteit van Tilburg, lijdt meer dan 3 procent van de Nederlandse bevolking aan ‘vrijetijdsziekte’. De overgang van spanning naar ontspanning veroorzaakt toenemende stress.

Wat kun je nu doen om de vakantiestress of vrijetijdsstress te beperken? Na inspanning komt ontspanning. Rustpunten in de week en in het jaar ontspannen het lichaam en de geest en geven ons de mogelijkheid om nieuwe energie op te doen. Tijdens ontspanning daalt onze hartslag en bloeddruk en dat zorgt ervoor dat de productie van stresshormonen vermindert. Door het hele jaar door te werken aan ontspanning voorkom je een grote hoeveelheid aan hoge pieken in de spanning die op

lange termijn kunnen lijden tot overspanning. Stress komt niet uit de lucht vallen; het bouwt zich geleidelijk op. Wanneer spanning of stress vroegtijdig wordt herkend, kunnen lichamelijke en psychische klachten voorkomen worden of sneller worden verholpen. Ontspanningstherapie

Naast alle bekende methodes en technieken om te ontspannen is ontspanningstherapie een iets minder bekende. Ontspanningstherapie is een verzamelnaam voor een aantal verschillende soorten interventies, zoals zelfsuggestie (autogene training), spierontspanning (progressieve relaxatie), meditatie, yoga, ademtherapie en biofeedback. Het belangrijkste doel van de therapie is het vaststellen en, wanneer mogelijk, vergroten van het optreden van functionele processen in reactie op de instructie en handgrepen. Wanneer er weinig functionele processen zijn, de deelnemer heeft moeite met de instructies en de reactie is vaak disfunctioneel, dan is er een hoog niveau van overspanning. Een voorbeeld van een proces is aandacht. Wanneer je met ontspanningstherapie aan de slag gaat en je aandacht reageert positief op de therapie dan zijn er een aantal kenmerkende verschillen op te merken. Iemand is bijvoorbeeld minder afgeleid, aandacht bij zaken houden gaat beter, gedachten gaan trager en zijn meer op de achtergrond. Wanneer er een disfunctionele reactie volgt op ontspanningtherapie dan zien we bijvoorbeeld dat er moeite is met concentreren en het regelen van de eigen aandacht. Ontspanningstherapie werkt naast de aandacht met nog meer processen met hun specifieke kenmerken waardoor het duidelijk wordt hoe men reageert op de oefeningen. De mate van stress is daarin een belangrijk element. Het doen van ontspanningsoefeningen heeft het meest effect wanneer deze worden uitgevoerd op een moment dat iemand al relatief ontspannen is. Door de momenten van ontspanning te vergroten worden de pieken van de spanning minder hoog en zo neemt de stress weer af of wordt overspanning voorkomen. Zorg dat je geen ‘omgekeerd Kortjakje’ wordt!

Reageren? [email protected] 11

BMS MESSAGE

Het overtrainingssyndroom Enthousiaste sporters, zowel profs als amateurs, trainen vaak hard, lang en vaak, met als doel hun grenzen, op allerlei vlakken, steeds verder te verleggen. Een fysieke inspanning, zoals sporten verstoord de natuurlijke balans, ofwel de homeostase, en kost veel energie. Het herstellen van die balans en het weer aanvullen van de energievoorraad kost tijd en vereist ook 'herstelgedrag'. Wordt er niet voldaan aan de fysiologische principes van herstel, dan kan het zogenaamde overtrainingssyndroom ontstaan. Ongeveer de helft van alle sporters (vaak langeafstandlopers) krijgt hier op de één of andere manier in zijn sportieve loopbaan mee te maken. Een sporter kan merken dat hij (of zij natuurlijk) in een toestand van overtraining is gekomen als er een situatie is ontstaan waarin er sprake is van een onverklaarbare afname van prestaties en normaal, fysiologisch functioneren. Er is sprake van een disbalans tussen belasting en herstel. Vaak is er sprake van een onhandige opbouw van het trainingsBMS MESSAGE

12

volume of van de intensiteit. Dit heeft vaak vermoeidheid als gevolg. Normale vermoeidheid gaat natuurlijk gewoon over als je wat rust neemt of wat lichte hersteltrainingsvormen doet. Bij overtraining is dit niet het geval. Oververmoeidheid

Het overtrainingssyndroom kan worden voorafgegaan door een periode van oververmoeidheid. Een sporter kan dan een kleine week oververmoeid zijn, een periode

waarin hij ook niet tot optimale prestaties kan komen. Als aan deze situatie niets veranderd kan de sporter in het overtrainingssyndroom terecht komen, waarin de prestaties verder afnemen en er andere verschijnselen voor het voetlicht treden, zoals andere fysieke problemen en hele persoonlijke gedrags- en emotionele stoornissen. Zenuwstelsel

Een belangrijke rol in het ontstaan van het overtrainingssyndroom is weggelegd voor het vegetatieve zenuwstelsel. Dit uit de orthoen parasympaticus bestaande deel van het zenuwstelsel is uitermate belangrijk voor alle processen die met arbeid en herstel te maken hebben. De functie van dit neurale gedeelte wordt ondersteund door verschillende hormonen. Het orthosympatische gedeelte wordt actief tijdens sporten en de parasympaticus overheerst tijdens herstelprocessen. De parasympaticus wordt hormonaal ondersteund door verschillende hormonen, zoals, onder andere, insuline, het groeihormoon, het schildklierhormoon en testosteron. Cortisol is, als het in hoge concentratie aanwezig is, ook wel bekend als het stresshormoon (orthosympaticus). Cortisol kan in lage concentratie echter ook het effect van de hiervoor genoemde ‘herstelhormonen’ versterken. Verder blijkt dat testosteron erg belangrijk is bij de energievoorziening van de spieren. Ook dit heeft weer zijn invloed op het herstel. Hypothalamus

Dit geheel aan processen dient, vanzelfsprekend, optimaal te worden gecoördineerd. De hypothalamus speelt hierin, qua neurale en hormonale aansturing, een cruciale rol. Problemen binnen dit systeem, door bijvoorbeeld emotionele of fysieke stress, kunnen dan ook leiden tot een rare output en dus tot bijvoorbeeld het overtrainingssyndroom. Er worden dan ook twee vormen onderscheiden; de orthosympathische en de parasympathische vorm. De orthosympatische vorm wordt gekenmerkt door een toename van de rustpols, van de ruststofwisseling, van de hartfrequentie tijdens inspanning en van de bloeddruk. Verder is er, onder andere, sprake van slechter slapen, een verlies van eetlust, een afname van het lichaamsgewicht, hartkloppingen, emotionele instabiliteit, huilbuien en van tegenzin in trainen. De parasympathische vorm laat zich kenmerken door een afname van de rustpols, van de bloeddruk en van de hartfrequentie tijdens inspanning, evenals de glucosespiegels tijdens met name duurinspanning. De eetlust is goed en het slapen gaat goed en diep.

Wel is er neiging naar depressiviteit en is de sporter traag en onverschillig. Herkennen

Kennis van overtraining en het overtrainingssyndroom is voor de (sport)verzorger of therapeut van groot belang ter mogelijke herkenning, waardoor voorlichting en advies eerder kan plaatsvinden. Vermoeidheid bij een sporter, die ook nog slechter herstelt van een blessure zijn in dit opzicht alarmsignalen. Overleg met de sporter en trainer kunnen dan leiden tot aanpassingen in het trainingsschema. Overigens is zelfs een sporter ook maar een mens en heeft hij naast de sportieve activiteiten ook nog een leven waarin hij op allerlei manieren (fysiek, mentaal en emotioneel) wordt belast. Ook in dat ‘leefschema’ kunnen weleens onhandigheden zitten en kan dientengevolge aanpassingen behoeven. Fysiek

• Veranderingen in het prestatievermogen. • Vermindering fysieke efficiëntie en coördinatie in relatie tot de hartfrequentie tijdens

submaximale en maximale inspanningen. • Toename van de submaximale hartfrequentie is een aanwijzing voor insufficiënt herstel tijdens een trainingsperiode. • Veranderde hartfrequentie na het opstaan. • Veranderde lactaatconcentratie: dit moet wel altijd samengaan met een verminderd prestatievermogen. • Hartslag variabiliteit (niet genoeg wetenschappelijk bewijs), wordt wel af en toe gebruikt. • Verlies van kracht, coördinatie en maximaal inspanningsvermogen. • Verandering van eetlust. • Verlies van lichaamsgewicht. • Slecht slapen. De beste remedie is rust, hoewel bij de metabole overtraining een lagere intensiteit van de training vaak ook voldoende is. Herstel van het overtrainingssyndroom kan maanden duren, en daarom is het goed om de atleet af te leiden door het doen van andere sporten of activiteiten om de stress te verminderen. Het belangrijkste is echter: voorkomen is beter dan genezen. Zorg dat de training goed wordt opgebouwd. 13

BMS MESSAGE

Boekbespreking De voetbalvrouwen komen er aan!

Vera Pauw, de huidige bondscoach van het Nederlands vrouwenvoetbalelftal startte vijf jaar geleden met een mentaliteitsverandering bij de vrouwenvoetbalsters om in 2007 profclubs enthousiast te krijgen voor een, tot dan toe, ondenkbare Eredivisie voor vrouwen. De definitieve omslag volgde toen de oranjevrouwen zich in oktober 2008 voor het eerst plaatsten voor het EK. In ‘De voetbalvrouwen komen er aan’ vertelt Vera Pauw het openhartige verhaal over haar strijd, passie, succes en waarom voetballen de sport is voor alle meisjes. De ruim 100.000 bij de KNVB aangesloten voetbalsters zullen zich in woord en beeld herkennen in dit eerste echte boek over vrouwenvoetbal. Type Auteur(s) Uitgever ISBN Pagina’s Prijs

Paperback Pauw, W. de Lang Tirion Uitgevers 9789043912860 112 E 17,95 (bol.com)

Onderzoeker ontdekt ontstaan bloedvaten Onderzoekers van het Erasmus Medisch Centrum hebben onderzocht hoe nieuwe bloedvaten ontstaan en hebben genen ontdekt die daarbij een rol spelen. De ontdekkingen kunnen helpen bij het bestrijden van veelvoorkomende ziekten als kanker en hart- en vaatziekten. Onderzoeker Robert Herpers promoveerde woensdag 31 maart op de bevindingen. Genen

Herpers heeft eerst gekeken welke genen actief zijn in de bloedvatwand. Vervolgens heeft hij onderzocht wat die genen precies doen en welke zorgen voor de groei en aanleg van nieuwe bloedvaten. Zo heeft Herpers onder andere kunnen vastleggen hoe aders en slagaders met elkaar fuseren wanneer bepaalde genen niet goed functioneren. Het onderzoek was vooral bedoeld om meer te weten te komen over het ontstaan van nieuwe bloedvaten. De resultaten kunnen een stap op weg zijn naar een betere behandeling van hart- en vaatziekten. “Bij mensen die een hartinfarct hebben gehad stroomt er bijvoorbeeld onvoldoende bloed naar het hart omdat de slagaders beschadigd zijn. Door nieuwe bloedvaten te laten groeien, zijn die problemen mogelijk op te lossen.”

ten van en naar de tumor groeien. Daardoor krijgen de gezwellen meer ‘voeding’, groeien ze sneller en is de kans op uitzaaiingen groter. Herpers heeft gevonden dat een bepaald gen (delta-like 4) regelt hoe gevoelig de bloedvaten zijn voor dergelijke stoffen die de tumor uitscheidt. Ook speelt het gen een rol bij de aanmaak van nieuwe lymfevaten. Herpers: “Zulke bevindingen suggereren dat specifieke tumoren een verhoogde respons zullen vertonen na behandeling met remmers voor dit gen.” Vidi

Het onderzoek van Herpers is onderdeel van het Vidi project van Eric Duckers, hoofd van de afdeling Moleculaire Cardiologie van het Erasmus Medisch Centrum. Vidi is een subsidie uit de Vernieuwingsimpuls van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, bedoeld voor grensverleggend onderzoek.

Kanker

De kennis over bloedvaten helpt bij de bestrijding van bepaalde vormen van kanker. Sommige tumoren scheiden namelijk stoffen uit die ervoor zorgen er bloed- en lymfeva-

Bron Erasmus Medisch Centrum

Website ontwerp, bouw en hosting

- Advertenties

Huisstijl ontwikkeling

- Promotiematerialen

Visitekaartjes

- Belettering, stands en displays

WWW.ROMEC-DESIGNS.NL BMS MESSAGE

14

Donorschap op Hyves Sinds 12 april 2010 kunnen gebruikers van de netwerksite Hyves via hun pagina laten weten of ze orgaandonor zijn. Ook kunnen Hyvers zich via hun profielpagina online als donor laten registreren. Dat heeft de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) bekendgemaakt.

Kinderen dragen vaak foute schoenmaat

Alle Hyvers worden op hun persoonlijke pagina ook geconfronteerd met de vraag: 'Als je iemands leven kan redden, zou je dat dan doen?'. Hyves heeft zich met deze actie aangesloten bij de landelijke campagne 'Ja of Nee' die de NTS voert. Volgens de stichting staat driekwart van de mensen die niet geregistreerd staan als orgaandonor wel positief tegenover orgaandonatie. De NTS roept met de campagne mensen op om een keuze te maken over orgaandonatie en deze keuze vast te leggen in het donorregister.

Vrijwel alle kinderen tussen drie en tien jaar dragen verkeerde schoenen. Dat is de conclusie van een studie door twee studentes podologie. Verkoopsters zouden de voeten van kinderen op een verkeerde manier meten. Bénédicte Vandendriessche en Sarah Vanoverbeke, twee studentes van de Arteveldehogeschool Gent, hebben de voeten van 119 kinderen uit verschillende West-Vlaamse scholen gemeten. Daarvoor gebruikten ze zowel bestaande als zelf ontworpen meetapparaten. De resultaten zijn opmerkelijk: 94 % van de kinderen draagt een verkeerde lengtepasvorm en 92 % een foutieve breedtepasvorm.

zowel de lengte als de breedte van een kindervoet staand al tot één centimeter vergroot. Een andere reden betreft het groeiverloop. De linker- en rechtervoet zijn zelden gelijk en dit geldt zowel voor de breedte als de lengte. Als kinderen ouder worden, vergroot het lengteverschil tussen beide voeten. Zowel verkoopsters als ouders houden daar geen rekening mee.

Staand meten

Een foute schoenmaat kan tot complicaties leiden. Het kraakbeen vervormt tot het vierde levensjaar, hamertenen, ingegroeide nagels of een verkeerd stappatroon zijn mogelijke gevolgen.

Volgens de studentes worden er in de schoenenwinkels verkeerde methodes gebruikt. Verkoopsters meten de voeten door de kinderen te laten zitten. Dat is fout omdat

Complicaties

Bron ANP

Link www.jaofnee.nl 15

BMS MESSAGE

DE PRAKTIJK

Een goede voorbereiding... In de vorige editie van de Message schreef ik over het zoeken van één of meer coaches voor het behoud van een gezonde praktijk. In dit artikel ga ik in op het belang van een goede voorbereiding voordat je start met een eigen praktijk of wanneer je voor een belangrijke zakelijke beslissing staat.

Marja van den Ende runt een succesvolle praktijk en is in 2007 afgestudeerd als massagetherapeut. Marja is ervaringsdeskundige in het overwinnen van de angsten en het loslaten van de overtuigingen die haar ooit belemmerden een eigen praktijk te starten of een grote groep mensen toe te spreken. In haar rubriek deelt ze haar ervaring(en).

En vooral: hoe kun je voorkomen dat je 'verkeerde' beslissingen neemt en het hoofd niet meer boven water kunt houden. DE PRAKTIJK Marja van der Ende

Uit onderzoek blijkt dat binnen 5 jaar na de start van een eigen onderneming, de helft van de ondernemers alweer stopt (bron: www.zibb.nl). Ik ben geschokt door deze cijfers, vooral omdat ik van mening ben dat veel leed voorkomen had kunnen worden wanneer voldoende aandacht aan een goede voorbereiding was besteed. Hieronder vind je een opsomming van de meest genoemde redenen waarom men stopt, met daarbij een aantal tips waarmee je de ondergang van je eigen praktijk kunt voorkomen. Onvoldoende voorbereiding

De reden die het meest genoemd wordt door ondernemers die binnen 5 jaar na de start hun bedrijf beëindigd hebben, is onvoldoende voorbereiding. Veel mensen storten zich blijkbaar in een avontuur waar ze van tevoren niet goed over nagedacht hebben. Dan zul je sterk in je schoenen moeten staan om het ondernemerschap te overleven. Hoe kun je voorkomen dat dit de ondergang voor jouw praktijk betekent? Allereerst zijn er allerlei mogelijkheden om jezelf te informeren over alle zaken die bij het hebben van een eigen bedrijf of praktijk komen kijken. De Kamer van Koophandel organiseert regelmatig seminars zoals ‘Ondernemen, iets voor u?’ of de landelijke Startersdag. Op deze bijeenkomsten kun je veel informatie krijgen. Echter, veel mensen raken gedemotiveerd bij het zien van al die informatie. Veel informatie is ook niet op hen van toepassing. Ze zien door de bomen het bos niet meer en raken of totaal geblokBMS MESSAGE

16

keerd of starten met de gedachte ‘Ik zie wel hoe het verloopt’.

der las ik vorige week de volgende uitspraak: “Moed is bang zijn en toch doen.”

Het motiveren van starters die geblokkeerd zijn en het doorgeven van de juiste informatie aan de ‘wilde’ starter, is nu precies waarom ik een aantal jaren geleden begonnen ben met het geven van de eendaagse cursus ‘Het starten van een eigen praktijk’ bij IVS Opleidingen. Na het volgen van deze dag kun je beter voorbereid van start gaan. De gulden middenweg dus tussen ‘niet weten waar je aan toe bent’ en de grote bulk informatie van K.v.K. en Belastingdienst. Op 10 juni staat de eerstvolgende cursus gepland.

Dit klinkt allemaal erg tegenstrijdig. Om een goed ondernemer te zijn, heb je lef nodig. Maar lef raakt geblokkeerd door angst. En helemaal geen angst hebben, is ook niet goed. Waar het om gaat, is te leren omgaan met je angst. Angst is een signaal vanuit je innerlijke navigatiesysteem, waar je op kunt leren vertrouwen. De functie van angst is ‘wees op je hoede’ (bron: De Ontknooping, Marinus Knoope). Als je er aandacht aan besteed, kan het je behoeden voor gevaar.

Te weinig bluf

Voordat ik deze reden verder wil bespreken, wil ik het woord ‘bluf ’ graag in ‘lef ’ veranderen. De definitie van bluffen in de Dikke Van Dale is: ‘Meer zeggen dan men kan waarmaken, opschepperij.’ Ik denk dat wij in deze tijd juist moeten stoppen met ondernemen wanneer we de gevolgen ervaren van teveel bluf. Jezelf anders voordoen dan je bent, is zeker in ons vak vernietigend voor de voortgang van je eigen praktijk. Dus laten we er even vanuit gaan dat de ondernemers die deze reden hebben aangegeven, lef bedoelen. Hoe krijg je meer lef? Is lef aangeboren of kun je lef ontwikkelen? De basisemotie die ervoor zorgt dat je weinig lef hebt, is angst. Een uitspraak van Nelson Mandela: “Je bent een dwaas als je nooit angst hebt.” En op de coachingskalen-

Is het angst voor het onbekende? Zorg dan dat je bekend wordt met de zaken die je moet regelen om bewust van start te gaan. Hoe meer voorwerk je gedaan hebt, hoe minder onbekend alles voor je zal zijn. Is het de financiële onzekerheid die je blokkeert, oftewel angst om iets tekort te komen of kwijt te raken wat je nu hebt? Zorg dan dat je je praktijk gefaseerd opbouwt, eerst in combinatie met een vast inkomen. Zodra je voldoende afspraken hebt, kun je de overstap naar volledige zelfstandigheid maken. Voel je angst om de verkeerde beslissing te nemen? Hoe beter je je voorbereidt, hoe minder je daar bang voor hoeft te zijn. Op dit moment ben ik bezig met het bekijken van de mogelijkheden voor een andere woon/werkplek. Ik heb nu vijf jaar mijn praktijk op de eerste verdieping midden in mijn privé-omgeving. Ik ben daar al die jaren absoluut tevreden mee geweest, maar

Praktijk voor: Adem- en ontspanningstherapie volgens de van Dixhoornmethode elke keer ‘kriebelt’ het weer om naar een pand te kijken met praktijkruimte beneden en liefst met uitbreidingsmogelijkheden. Nu lijkt dit zover te gaan komen en ook al heb ik een rotsvast vertrouwen dat het een succes gaat worden, toch steken onzekerheid en angst de kop op. Ik besteed daarom zowel aandacht aan de fantasiekant (het dromen, de tekeningen maken) als aan de realiteit (berekeningen maken, doemscenario’s uitwerken) om zeker te weten dat we het financieel kunnen dragen. Het is ontzettend belangrijk om hier voldoende tijd aan te besteden, misschien wel van levensbelang. Gaat het pand vervolgens aan mijn neus voorbij omdat ik veel tijd neem om alles uit te werken? Dan was het gewoon niet voor ons bestemd. Tegenvallende verkoop

Veel ondernemers zijn genoodzaakt om hun activiteiten te staken, omdat ze gewoonweg niet voldoende verkopen. De berekening is heel simpel: zijn je kosten hoger dan je opbrengsten, dan is je bedrijf niet levensvatbaar. Maar hoe zorg je er nu voor dat je voldoende omzet binnenhaalt? Over dit onderwerp kan ik hele boeken vol schrijven en uren praten, maar ik zal het kort en simpel houden. De meeste (startend) praktijkhouders zijn heel goed in hun vak, maar zijn gestart vanuit een achtergrond waarin ze nooit geleerd hebben wat marketing is. Bij het woord marketing hebben ze het beeld van de ‘gladde verkoper’ en dat zijn zij zelf niet. Men denkt

dat mond-tot-mondreclame de beste vorm van reclame is en dat men dus alleen maar goed werk hoeft af te leveren om voldoende afspraken te hebben. Maar op een gegeven moment blijkt dat toch niet de juiste strategie te zijn. In mijn optiek mag je juist geen gladde verkoper zijn, wil jouw marketing het meeste resultaat hebben. Jezelf zijn is de enige juiste tactiek. Daarnaast is mondtot-mondreclame helemaal geen vorm van reclame of marketing, maar een resultaat van eerder uitgevoerde activiteiten. Noteren welke activiteiten dat allemaal kunnen zijn en welke voor jou het meest geschikt zijn, daarvoor heb ik niet voldoende ruimte in dit artikel. Daarom heb ik voor IVS Opleidingen de eendaagse cursus ‘PR en Marketing’ ontwikkeld. De eerstvolgende cursus staat gepland op 17 juni. Schrijf je in en ontdek zelf hoe je tegenvallende verkoop kunt voorkomen!

Massage Relaxweekends Adem- en stemgebruik Coaching stemgebruik Stemtraining beroepspraters Communicatietrainingen Toegepaste NLP

Praktijkadres: Prisma 91 3364 DJ Sliedrecht Telefoon: (0184) 416200

Reageren?

Meer informatie: www.ademcentrum.nl [email protected]

[email protected] 17

BMS MESSAGE

speciaal getraind. Als tijdens het sporten echter koolhydraten worden aangevuld door eten of drinken kunnen de eigen opgeslagen energievoorraden echter zo lang mogelijk worden gespaard. Drinken tijdens het sporten is dus niet alleen belangrijk voor de vocht en lichaamstemperatuur huishouding, maar ook voor het beter en langer volhouden van de inspanning. Keuze

Drinkadvies tijdens sporten Het menselijk lichaam bestaat voor het grootste deel uit water. Uitdroging van 2 tot 3% kan al leiden tot belangrijk prestatieverlies en meer dan 6% tot ernstige gevolgen. Afhankelijk van de temperatuur, vochtigheid, kleding, acclimatisatie en getraindheid kunnen mensen onder zware omstandigheden meer dan 2 liter zweet per uur kwijtraken. Tijdens hardlopen is dit lastiger bij te drinken dan bijvoorbeeld tijdens het fietsen. Verder zal een hockeykeeper door de beschermende kleding meer vocht verliezen dan de rest van zijn team. Drinkregels

Elke specifieke sport heeft daarom zijn eigen ‘drink’ regels voor het tijdig bijvullen van de

juiste hoeveelheden water om geen gevaar te lopen voor uitdroging en oververhitting. Naast het bijvullen van water is het met name bij langer durende activiteiten raadzaam ook extra energie bij te vullen. De suiker oftewel koolhydraat voorraden in het lichaam zijn opgeslagen in met name de spieren en de lever in de vorm van speciale suikerketens, die glycogeen worden genoemd. Deze glycogeen voorraden zijn afhankelijk van de intensiteit van de inspanning binnen 45-90 minuten opgebruikt. Bij duurinspanningen zal door het lichaam daarom vooral een beroep worden gedaan op de aanwezige vet voorraden. Bij een gemiddelde Nederlander kan hier wel tot 3 dagen lang op worden ingespannen! Hoe intensiever en explosiever de sport, hoe meer het lichaam de glycogeenvoorraden zal aanspreken. Voor duursporters is het dan ook belangrijk om zo snel mogelijk over te gaan op de vetverbranding. Hiervoor wordt

Voor solide schaats- of skeelerles kunt u in de winter en/of zomer terecht bij SDS! Skeelerbaan Sliedrecht

Schaatsbaan Dordrecht

Bel voor meer informatie: 06-13896946 BMS MESSAGE

18

Door de grote verscheidenheid aan sportdranken (hypo- of isotoon, vochtaanvullend of dorstlessend) met de meest fantastische prestatieverbeterende eigenschappen lijkt het steeds moeilijker om het juiste drankje op het juiste moment voor de juiste sport te drinken. Dranken met een samenstelling/concentratie die gelijk is als die van het bloed worden isotoon genoemd. Deze dranken en dranken met een lagere concentratie aan suikers en zouten (hypotoon) worden het snelst door het lichaam opgenomen. Isotoon betekent ongeveer een liter water met 60-80 gram suikers en een gram zout (of minder). Bij warm weer en heftig zwetende omstandigheden is het dus verstandig om veel ‘volume’ te drinken en iets zout toe te voegen om het zoutverlies door het zweten aan te vullen. Dit zijn dus de hypotone of isotone dranken (of siroop en een mespuntje zout in een liter water). Bij koudere omstandigheden en zeker na inspanning kan het suiker gedeelte wel twee maal zo groot zijn en is het aanvullen van zout (dit maakt het nl. ook minder lekker) minder belangrijk. Weeg jezelf eens voor en na een training of wedstrijd om na te gaan hoeveel kilo en dus liter vocht je tijdens het sporten bent verloren!

Bron M. van der Werve, sportarts

Licht verteerbaar

Een frisse wind Wie heeft er wel eens last van: vermoeidheid, slechte huid, puistjes, opgeblaMargriet Udding geeft in haar praktijk voor voeding en welzijn in Rotterdam voedingsadviezen, bio- en neurofeedback. Daarnaast is zij parttime docent en verzorgt zij diverse voedingsgerelateerde workshops en cursussen.

zen gevoel, dunner wordend haar, allergieën, ontlasting die aan de pot blijft plakken, buikkrampen, obstipatie, diarree, zin in zoet na maaltijd, stinkende ontlasting, drijvende ontlasting, onregelmatig stoelgang, winderigheid, sterke adem of depressieve buien? LICHT VERTEERBAAR Margriet Udding

Deze symptomen lijken zeer divers, maar ze kunnen allemaal een gemeenschappelijke deler hebben, namelijk de darmen. Gerommel in de onderbuik is vaak het ondergeschoven kindje, want wie bespreekt nu graag zijn persoonlijke toiletpottaferelen of de flatulente opvliegers? Wat we wel makkelijker met Jan en alleman bespreken is onze vermoeidheid of slechte huid.

Stoelgang

Wat betekent het woord stoelgang eigenlijk? Even googelen levert het volgende resultaat op: ‘het proces van zich op gezette tijden ontlasten van fecaliën’. Voorafgaand aan het ‘op gezette tijden ontlasten van fecaliën’ gebeurt er echter heel veel in onze darmen.

De darm is regelcentrum van onze gezondheid. Darmen horen de juiste voedingsstoffen binnen te halen en de schadelijke stoffen te weren. De darmen worden bedekt met een ‘vloerbedekking van micro-organismen’, ook wel de darmflora genoemd. Deze darmflora is per persoon uniek en kan door bijvoorbeeld een teveel aan junkfood veranderen in een schadelijke vloerbedekking met

Koopt u wel eens iets via het internet? Wist u dat u bij de meeste aankopen geld terug kunt ontvangen?

Spaarwinkelen of ‘cashback shopping’ is een nieuwe, slimme manier van winkelen op het internet waarbij u steeds een gedeelte van uw besteding weer terug kunt ontvangen; een soort ‘korting achteraf’ dus. Als u toch al winkelt op het internet is dat dus makkelijk verdiend!

Ontvang geld terug bij: Bol.com, Free Record Shop, Wehkamp, Expedia.nl, Apple Store, Sport-Thieme, Bruna, KLM en nog veel meer...

19

BMS MESSAGE

Kalender 1eNVVS

ongewenste micro-organismen. Deze microorganismen kunnen bijvoorbeeld stofjes produceren waardoor je winderig wordt en hoofdpijn krijgt. De goede micro-organismen zijn een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. Je kunt je wel voorstellen wat er met het immuunsysteem gebeurt als de foute micro-organismen de overhand krijgen. Vaak zien we allergieën bij mensen met een slechte darmflora. Er zijn meerdere factoren waardoor onze darmen negatief beïnvloeden: • Overmatig suiker-, vet- en dierlijk eiwitgebruik. • Emotionele en fysieke stress. • Langdurige of frequente obstipatie. • Zware metalen, medicijnen, fluor. • Vlees uit de bio-industrie met antibiotica. • Overmatig alcohol gebruik/misbruik (bijvoorbeeld kaas, vlees, melk). • Eten van bedorven voedsel, voedselvergiftiging. • Verteringsstoornissen (onvoldoende maagzuur, slechte galfunctie, slechte pancreasenzymen productie, slechte darmperistaltiek). • Darmoperatie, bestralingstherapie en chemokuur. • Medicijngebruik (antibiotica en NSAID’s). • Infecties. Gelukkig zijn er ook manieren om je darmen gezond te houden: • Meer vezels (groente, fruit en volkoren producten). • Minder eiwitten. • Minder suiker en alcohol. • Biologisch vlees. • Suppletie met probiotica en of prebiotica. BMS MESSAGE

20

Pro en pre

Probiotica zijn voedingsmiddelen/supplementen met levende bacteriën. Prebiotica zijn de voedingstoffen voor de micro-organismen in de darmen. Verhoog het gehalte aan vezels in je dagelijkse voeding door meer groente te consumeren. Wees voorzichtig met tarwe- en gistproducten, probeer eens (zuurdesem) spelt-en kamutbrood, volkoren kamut- en speltpasta. Van knoflook, geelwortel, koriander, tijm en kokosolie kunnen je darmen ook blij worden. De welbekende probioticadrankjes bevatten vaak onvoldoende micro-organismen om maar enig effect te hebben op de bestaande darmflora. Daarnaast bevatten ze ook vaak suiker, dit is bevorderlijk voor de schadelijke micro-organismen in de darmen. Als je erover denkt om een pro- en/of prebiotica te gaan gebruiken, laat je dan goed voorlichten. Houd er wel rekening mee dat het 2 maanden kan duren voordat je effect merkt. Heb je het vermoeden dat je eigen darmen niet optimaal werken, dan zou je met een levend bloed analyse kunnen checken of er sprake is van een dysbiose. Bij een dysbiose overheersen de schadelijke micro-organismen de goede micro-organismen. Maak je darmen blij en laat een frisse wind waaien door je eetpatroon!

Reageren? [email protected]

Stoelmassage 12 juni Wandelletsel Start 19 juni Open dag 26 juni Kinesiotaping Start 1 september Reanimatie/AED Start 6 september Opfriscursus massage Start 10 september Opfriscursus sportverzorging Start 10 september Ontspanningsmassage Start 15 september Hotstone massage Start 16 september Examenvoorbereiding Start 30 september Stoelmassage Start 7 oktober Reflexzone voetmassage Start 4 november Meer informatie: www.eerste-nvvs.nl

Kalender IVS Opleidingen Het starten van een eigen praktijk 10 juni PR en marketing 17 juni Workshop: lymftaping by sportblessures 19 juni, 22 juni Workshop: hotstone massage 24 juni Therapeutische basiskennis Start: 6 september Haptonomische ontspanningsmassage Start: 7 september Oefentherapie Start: 7 september Medische kennis HBO-niveau (BATC) Start: 8 en 10 september Gezondheidstherapie Start: 15 september Massagetherapie Start: 21 september Wellness-massage Start: 23 september Coachingsvaardigheden Start: 24 september MLD bij sportblessures Start: 24 september Stoelmassage Start: 25 september Voeding (BATC) Start: 4 oktober Podologsiche inzichten bij (sport)blessures Start: 5 oktober Meer informatie: www.ivsopleidingen.nl

Genetische oorzaak biedt nieuw inzicht in bot-, hart- en oogproblemen

Ter Haar-syndroom Steeds meer lichaamscellen blijken in het bezit van podosomen. Podosomen zijn een soort handen die de cel gebruikt om zich te verplaatsen en zich aan te passen aan de omgeving. Podosomen zijn daarom van cruciaal belang voor de vorm en functie van verschillende organen in ons lichaam. Onderzoekers van het UMC St. Radboud hebben als eerste ter wereld een genmutatie ontdekt, bij patiënten met het Ter Haar syndroom, die de functie van podosomen verstoort. De vondst, gepubliceerd in the American Journal of Human Genetics, legt volgens onderzoeksleider dr. Hans van Bokhoven een heel nieuw onderzoeksveld bloot. Een onderzoeksveld, dat vanwege de directe relatie met bot-, hart- en oogziekten, snel aan belang zal winnen. Staartje

Patiënten met het Ter Haar-syndroom (THS) hebben slecht gevormde botten, aangeboren hartdefecten, oogproblemen (glaucoom) en een huidflapje op de rug dat in de volksmond vaak een staartje wordt genoemd. THS is een ernstige ziekte: de pa- overlijden meestal in hun kinder- of tiënten jeugdjaren aan ernstige hart- en vaatziekten of luchtweginfecties. Deze gelukkig zeldzame aandoening werd begin jaren 80 voor het eerst beschreven door de kinderarts Ben ter Haar van het UMC St. Radboud. Jaren later zagen Han Brunner en Ben Hamel van

de afdeling Antropogenetica een kind met hetzelfde beeld. Dit kind bleek, als je acht generaties terugkeek, afkomstig van dezelfde stamboom als de door Ben ter Haar beschreven familie. Sindsdien heet de aandoening het Ter Haar-syndroom. De oorzaak van het syndroom was tot dusver onbekend. Oorzaak

In the American Journal of Human Genetics presenteren Zafar Iqbal en Hans van Bokhoven, afdeling Antropogenetica van het UMC St. Radboud, de oorzaak van deze ernstige ziekte. In samenwerking met internationale onderzoeksgroepen ontdekten ze dat de ziekte veroorzaakt wordt door een mutatie in het SH3PXD2B gen. Van Bokhoven: “We vonden een onbekend gen, dat nog met geen enkele ziekte in verband was gebracht en waarvan ook de functie niet duidelijk was. Via een zoektocht op internet ontdekten we dat een Amerikaanse groep in het Burnham Institute in La Jolla aan hetzelfde gen werkte, maar dan bij muizen. Vanuit een hele andere invalshoek, namelijk om meer te weten te komen over kanker. We hebben

contact gezocht en zijn vanaf dat moment gaan samenwerken.” Kankercellen

De Amerikaanse groep onder leiding van Sara Courtneidge onderzoekt communicatiepaden (pathways) in de kankercel. Een belangrijk eiwit in zo’n communicatiepad is het SRC-kinase. Van Bokhoven: “Dit kinase kan diverse genen activeren, waaronder het gen dat wij hebben ontdekt en dat zij TKS4 hebben genoemd. Wanneer dit TKS4 (of SH3PXD2B) gen door het kinase wordt geactiveerd, begint de cel met de aanleg van een eigen ‘handje’, van een podosoom. In kankercellen worden die handjes, waarmee ze andere cellen binnendringen en waardoor de tumor zich verder ontwikkelt, invadopodia genoemd. In gezonde cellen noemen we het podosomen, maar in feite doen podosomen en invadopodia hetzelfde; ze zijn betrokken bij celmigratie, celsignalering, cel-celinteracties en de bouw van grotere structuren.” Patiënten met THS hebben ernstige bot-, hart- en oogproblemen. Kennelijk zijn die problemen te wijten aan podosomen die niet goed functioneren. Iqbal: “Bij bot bestaat een delicate balans tussen aanmaak en afbraak en we weten inmiddels dat podosomen bij de afbraak een essentiële rol spelen. Ook macrofagen, de vreetcellen in ons lichaam die het afval opruimen, maken gebruik van 21

BMS MESSAGE

Het sporthart Het hart is een belangrijk orgaan voor duursporters. Het pompt immers tijdens inspanning grote hoeveelheden zuurstofrijk bloed naar de actieve spieren. Daarom is het belangrijk voor een renner om een groot en gezond hart te hebben.

podosomen. Maar pas recentelijk is ontdekt dat veel meer cellen van dergelijke handjes gebruik maken, bijvoorbeeld cellen in het oog, endotheelcellen in de vaatwand, hersencellen. Die lijst wordt snel langer.” Muismodel

De groep van Van Bokhoven gebruikt nu ook het muismodel van de Amerikanen om meer inzicht in het Ter Haar Syndroom, én de werking van podosomen, te krijgen. “THS is een ontwikkelingsstoornis”, zeg Van Bokhoven. “Alle ziektesymptomen ontstaan waarschijnlijk omdat podosomen op een bepaald moment in de ontwikkeling niet goed functioneren. Bij de ontwikkeling van de muis hebben we inmiddels gekeken wanneer ‘ons’ podosomen-gen actief is en op welke plaatsen. Tussen dag 10 en 14 is het heel actief bij de ontwikkeling van het hart. Dat is een goede verklaring voor de hartproblemen bij patiënten met THS en het feit dat hartfalen en plotselinge hartdood relatief vaak voorkomen. Ook andere symptomen van THS kloppen goed met de activiteit van het TKS4 gen tijdens de embryonale ontwikkeling.”. Iqbal: “We hebben ook aangetoond dat TKS4 actief is in specifieke gebieden van het ontwikkelend brein. Onlangs is beschreven dat podosomen ook een rol spelen in de synaptische spleet, een nauwe ruimte tussen twee zenuwcellen. Op die plaats worden de elektrische signalen omgezet in biochemische signalen, waarmee de afstand tussen beide zenuwcellen wordt overbrugd. Het kan toeval zijn, maar bij diverse THS-patiënten is sprake van mentale retardatie. We denken dat de ontdekking van dit gen de rol van podosomen in diverse belangrijke ziektebeelden nadrukkelijk op de kaart zet. Een belangrijk nieuw veld voor onderzoek is nu opengelegd.” Bron UMCV St. Radboud BMS MESSAGE

22

Door het vele trainen van wielrenners vinden er unieke aanpassingen plaats in de hartspier. Het hart van duursporters laat een vergroting, de zogenaamde excentrische hypertrofie, zien van de hartspier, met name in de linker kamer van het hart. In vergelijking met bijvoorbeeld hardlopers is er wel een duidelijk verschil in de anatomie van het hart bij wielrenners. Hardlopers hebben een vergroot hartvolume, wielrenners hebben naast dit grotere volume ook een verdikking van de hartspier. Dit komt waarschijnlijk vanwege de kracht die er tijdens het aanzetten met de armen wordt geleverd door wielrenners en de daarbij behorende toename in bloeddruk. Wielrennen

Uit de medische tests van alle renners voorafgaand aan de Tour de France blijkt dat renners een gezond sporthart hebben. In het verleden is er nog wel eens wat verontrustheid geweest over de mogelijke schade van lange duursporten op de hartspier. Extreme duursport zou de hartspier mogelijk kunnen beschadigen. Uit onderzoek bij beroepswielrenners tijdens de Giro d’ Italia blijkt dat er bij hen geen hartspierschade optreedt, zelfs niet na drie weken koersen. Echter bij recreatieve wielrenners die extreme inspanningen leveren zijn er wel aanwijzingen dat er hartspierschade op kan treden tijdens deze inspanningen. Het is voor deze categorie sporters dan ook van belang moet een goede trainingsvoorbereiding aan het vertrek van een wedstrijd, cyclosportieve of andere prestatietocht te staan. Daarnaast is het ook voor deze sporters aan te bevelen om regelmatig (1 maal per jaar) een sportmedisch onderzoek te ondergaan. Niet alleen inspanning kan mogelijk schade toebrengen aan de hartspier, ook ziekte kan een negatief effect hebben op de hartfunctie. Een bekend voorbeeld is het griepvirus. Dit virus kan een ontstekingsreactie geven in de hartspier of het hartspierzakje. Het is dan ook aan te bevelen dat renners alleen sporten als de ziektesymptomen slechts boven de nek bestaan. Daarbij valt te denken aan bovenste luchtweginfecties. Renners moeten nooit gaan sporten met koorts of griep. Het advies is dan ook om na een griep helemaal uit te zieken voordat de training weer wordt hervat. Een goede vuistregel is dat een renner na de griep minstens twee dagen helemaal oortsvrij

moet zijn voordat de training opnieuw wordt aangevangen. In de daarop volgende dagen mag er alleen heel rustig getraind worden en zeker niet te intensief. Voor elke ziektedag kan er twee dagen hersteltraining met een lagere intensiteit en omvang worden genomen. Een renner die vijf dagen met griep in bed heeft gelegen, doet er dus verstandig aan om minimaal tien dagen rustig te trainen. Per jaar overlijden er ongeveer 150 tot 200 mensen in ons lang aan een plotse hartdood tijdens of na het sporten. Dit jaar bleef de wielersport hier ook bepaald niet gevrijwaard, zo vonden onder anderen John Sulkers en Arno Wallaard de dood. In vergelijking met niet sportende leeftijdsgenoten hebben sportende jongeren en jongvolwassenen een 2,7 maal zo grote kans op een plotse hartdood. De kans voor mannen is aanzienlijk hoger dan voor vrouwen (2,6 per 100.000 sporters per jaar versus 1,0 per 100.000 sporters per jaar). Deze cijfers laten ook zien dat de kans op plotse hartdood onder sporter eigenlijk erg klein zijn. Echter de impact (en media aandacht) van een jonge sporter die onverwacht wegvalt is enorm. In Italië is een medisch onderzoek naar de hartfunctie al meer dan 25 jaar verplicht voor wedstrijdsporters vanaf de leeftijd van 12 jaar bij wet verplicht. Uit wetenschappelijke evaluatie van deze screening blijkt dat een groot aantal van de aangeboren hartgebreken te kunnen worden opgespoord door dit gestandaardiseerd medisch onderzoek. Dit medische onderzoek bestaat uit een vragenlijst, een eenvoudig lichamelijk onderzoek van een arts en een rustelektrocardiogram (hartfilm), welke elke twee jaar dient te worden herhaald. Goedkeuring geeft echter geen honderd procent garantie op het voorkomen van een plotse hartdood maar wel een enorme reductie. Het hart heeft veel te verduren tijdens zware inspanningen en reageert hierop door zich aan te passen aan de inspanning. Soms kan door ziekte of door een aangeboren hartafwijking het hart niet optimaal functioneren en kan er een ongezonde situatie ontstaan. Daarom is het van belang om goed naar eigen lichaam te luisteren en voor die sporten waarbij het hart behoorlijk wordt belast regelmatig (minimaal 1 maal per 2 jaar) een goede sportkeuring te ondergaan.

Uit de pers Vaccin tegen asbestkanker In het Rotterdamse Erasmus Medisch Centrum wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een vaccin tegen asbestkanker. Volgens onderzoeksleider Joachim Aerts is dit een wereldprimeur. Hij is verbonden als longarts aan het Amphia Ziekenhuis Breda en universitair docent van het Erasmus MC. "Eén patiënt leeft vier jaar na de behandeling nog steeds en het gaat goed met hem. Ons onderzoek wordt dan ook vanuit de hele wereld gevolgd", zegt Aerts in De Telegraaf. Mesothelioom kan in en rond longen ontstaan bij mensen die tot wel vijftig jaar geleden asbestdeeltjes hebben ingeademd. Tot op heden is mesothelioom onbehandelbaar omdat de ziekte, in tegenstelling tot andere vormen van kanker, zich bij iedere patiënt anders gedraagt. Maar ook omdat de tumor er met allerhande remmende stoffen voor zorgt dat het afweersysteem niet wordt geactiveerd. Naast de longversie is er ook een, nog lastiger behandelbare, buikvliesversie.

Zeewier als wapen tegen overgewicht Brood op basis van zeewier kan het nieuwste wapen zijn om obesitas te bestrijden. Britse onderzoekers ontdekten dat een bestanddeel uit

deze zeeplant ervoor zorgt dat je lichaam 75% minder vet opneemt.

Wetenschappers ontdekten dat zeewier toegevoegd aan brood, koekjes en yoghurt de hoeveelheid vet dat je lichaam absorbeert met 75 procent reduceert in vergelijking met een normale maaltijd. Het geheime ingrediënt is de natuurlijke de vezel alginaat. Die vindt je in het zeewier en het zit ook al in kleine hoeveelheden als bindmiddel in voeding. Smaaktests suggereerden dat grotere hoeveelheden succesvol kunnen zijn. Professor Iain Brownlee: "Dit onderzoek suggereert dat we zeewier kunnen toevoegen aan dagelijks gebruikte producten om de obesitasepidemie te bestrijden. We voegden alginaat al toe aan brood, de eerste tests zijn erg hoopgevend. Het zeewier is efficiënter dan alle huidige afslankingsmiddelen op de markt. Er zijn tal van producten die gewichtsverlies beloven, maar slechts van enkele is wetenschappelijk bewezen dat ze werken."

23

BMS MESSAGE

Trias Het aantal vrouwen dat intensief aan sport doet is de afgelopen decennia enorm toegenomen. Op zichzelf is dit een positieve ontwikkeling, maar in combinatie met het huidige ideaalbeeld van het lichaam van de vrouw, lopen veel atletes het risico gezondheidsproblemen te ontwikkelen. De combinatie van de drie gezondheidsproblemen die bij atletes regelmatig voorkomen zijn gestoord eetgedrag, menstruatiestoornissen en osteoporose. Tezamen worden ze de 'female athlete triad' genoemd. Deze trias van gezondheidsproblemen werd in 1992 voor het eerst beschreven. Gezien het gegeven dat bij veel sporten dun zijn een voordeel is, zal een atlete die graag wil uitblinken dus ook vaak willen afvallen en daarmee een risico lopen om een gestoord eetgedrag te ontwikkelen. Het verstoorde eetgedrag kan leiden tot een verstoring van de menstruele cyclus en uiteindelijk tot botontkalking (osteoporose). Botontkalking geeft een verhoogde kans op het ontstaan van vermoeidheidsbreukje (stressfracturen) en uiteindelijk ook van botbreuken. Elk van de drie factoren verhoogt de kans op andere aandoeningen en blessures, maar als ze alledrie tezamen voorkomen is het risico nog veel groter. Gestoord eetgedrag

Midden- en langeafstandlopen en de springnummers zijn binnen de atletiek de risicosporten voor het ontwikkelen van gestoord eetgedrag. Bij atleten die deze nummers beoefenen begint het Trias vaak met het volgen van een dieet om af te vallen. Als het dieetgedrag extremer wordt is er al snel sprake van een eetstoornis. Voor de meeste vrouwen is een kortdurend dieet niet schadelijk voor de gezondheid. Een langer durende disbalans tussen de opname van voedingsstoffen en het energieverbruik kan ernstige gezondheidsproblemen geven. Vooral jonge atletes die nog in de groei zijn moeten zorgen voor voldoende energieopname. Duursportsters als marathonloopsters zouden zo’n 4000 kcal. per dag moeten innemen. Als zij te weinig koolhydraten en eiwitten eten wordt het verbrande (spier)glycogeen onvolledig aangevuld en vindt er onvoldoende herstel plaats. Herkenning van gestoord eetgedrag

Een atlete die onvoldoende eet is te herkennen aan één of meer van de volgende kenmerken: BMS MESSAGE

24

• De atlete heeft honger, is geïrriteerd en heeft concentratiestoornissen. • Soms is er sprake van trillen en duizeligheid, vooral tijdens de trainingen tussen 3 en 4 uur ‘s middags. • De menstruatie wordt onregelmatig of stopt, • Er is sprake van gewichtsverlies, met name tijdens intensieve trainingsperiodes. Onderzoek geeft aan dat veel atletes gestoord eetgedrag vertonen, die soms zelfs leiden tot de psychiatrische ziektebeelden ‘anorexia nervosa’ en ‘bulimia nervosa’. Kenmerken van anorexia nervosa zijn: gewichtsvermindering tot minder dan 85% van het normale gewicht, angstig zijn/weigeren om aan te komen, gestoord lichaamsbeeld/zelfbeeld, overgeven, gebruik van laxeermiddelen en plastabletten en het hebben van menstruatiestoornissen. De kenmerken van bulimia nervosa zijn: periodes van extreem veel eten gevolgd door weinig eten en/of overgeven, gebruik van laxeermiddelen en plastabletten. Er bestaan een aantal overeenkomsten tussen een slanke actieve atlete en een anorectische patiënt. Er zijn echter ook een aantal duidelijke verschillen: • De atlete traint met een doel en heeft een toenemende fysieke belastbaarheid. • De atlete heeft een goed ontwikkeld spierkorset. • De atlete heeft een reëel lichaamsbeeld. • Het vetpercentage van de atlete ligt binnen de normale range. • De anorectische patiënt heeft elektrolytstoornissen, hartritmestoornissen, droge huid, donsachtige haargroei en koude-intolerantie. Het is voor een atlete belangrijk om te bepalen wat voor haar een normaal en gezond lichaamsgewicht is, passend bij de beoefende sport. Ze moet ervoor zorgen dat dit gewicht

gehandhaafd wordt. Minder eten en een nog lager vetpercentage leiden op langere termijn niet tot betere prestaties. Een optimale, uitgebalanceerde voeding is de basis voor een verdere verbetering van het prestatievermogen. Menstruatiestoornissen

Intensief sportende vrouwen lopen een grotere kans op een onregelmatige of zelfs geheel uitblijvende menstruatie. Dit laatste (amenorroe) komt normaal bij 2 tot 5% van de vrouwen voor. Bij sportende vrouwen ligt dit percentage aanzienlijk hoger: tot een gerapporteerd maximum van 60%. Op zich wordt het wegblijven van de menstruatie nogal eens als plezierig ervaren (dan ben je in eder geval van dat gedoe af ). Maar het is belangrijk dat de atlete weet dat er een medisch risico aan verbonden is. Het belangrijkste schadelijke effect van amenorroe is botontkalking (osteoporose), de derde factor van de trias. Er is nog maar weinig bekend over eventuele gevolgen op de langere termijn op de vruchtbaarheid. Mogelijk is er een hogere kans op het ontstaan van borstkanker. Om de precieze frequentie en duur van de cyclus respectievelijk van de ernst van de menstruatiestoornissen, verdient het aanbeveling dat de atlete een menstruatiekalender bijhoudt. Osteoporose

Bij osteoporose is sprake van een inadequate botopbouw en vroegtijdig botverlies. Normaal gesproken wordt de grootste botmassa bereikt tussen de 18 en 25 jaar. Verantwoorde fysieke belasting in de jeugd heeft een positieve invloed op de maximale waarde die bereikt wordt. Normaal gesproken neemt de botdichtheid na het 25e levensjaar licht af. Na de menopauze verloopt dit proces wat sneller. Bij intensief trainende atletes met amenorroe kan de vermindering snel gaan. Er zijn voorbeelden van een met 25% verminderde botmassa. Door de verlaagde oestrogeenspiegel wordt minder calcium opgenomen uit de voeding. Omdat calcium een onmisbare rol speelt bij onder andere de zenuwgeleiding en de samentrekking van het hart, zal dit mineraal noodzakelijkerwijs aan het skelet worden onttrokken. Hierdoor neemt de botdichtheid af en wordt de kans op stressfracturen en uiteindelijk ook botbreuken duidelijk vergroot. Aanvankelijk merkt de atlete niets van botontkalking. De meeste gevallen komen pas aan het licht door het optreden van een stressfractuur. De behandeling van osteoporose bestaat uit het aanpassen van het dieet en van de trainingsintensiteit. Als dit onvoldoende helpt kan oestrogeen worden toegediend (door middel van de anticonceptiepil of oestrogeenpleisters). Er kunnen calciumsupplementen worden gegeven of een neusspray met calcitonine om de calciumopname te verhogen. Door deze maatregelen neemt de

1e Nederlandse vakschool voor sportmassage verhuist Na meer dan 75 jaar zal de 1eNVVS van de Mathenesserlaan verdwijnen. botdichtheid doorgaans weer toe, maar deze keert nooit meer terug op het oude niveau. De risicoatlete

Om te ontdekken welke atletes risico lopen is preventieve screening erg belangrijk. Hiermee moet al worden begonnen voordat er sprake is van intensief sporten. Tekenen van gestoord eetgedrag moeten door de atlete en haar begeleiders worden herkend en erkend. De menstruatiecyclus moet worden bijgehouden. Bij lichamelijk onderzoek moet de arts letten op signalen die passen bij de trias, die in eerste instantie bestaan uit een relatief laag lichaamsgewicht en laag lichaamsvetpercentage. Daarnaast kan bloedonderzoek worden verricht, waarbij de schildklierfunctie, de voedingstoestand en de hormoonhuishouding in kaart worden gebracht. Tot slot kan de botdichtheid worden gemeten bij atleten die menstruatieproblemen hebben. Indien dit bijvoorbeeld om het jaar gebeurd kan de mate van botverlies worden bepaald. Het meten van de botdichtheid is (vooral uit kostenoverwegingen) binnen de huidige sportmedische begeleiding van sportsters nog geen gewoonte.

De stichter van de vakschool, Evert Wijburg (1908–2000), was in de jaren twintig, dertig en veertig een begenadigd lange afstandsloper. Bij de Olympische Spelen van Amsterdam in 1928 maakte hij deel uit van de Nederlandse marathonploeg en maakte kennis met de atleten uit Finland, die van oudsher

bestuurslid van andere nationale organisaties geweest. Als fysiotherapeut/masseur van de olympische atleten in 1972 te München was hij getuige van het gijzelingsdrama dat zich daar afspeelde. Jelle Koote

Conclusie

Alle vrouwelijke atleten, die intensief trainen en een sport beoefenen waarbij een laag lichaamsgewicht en/of een magere lichaamsvorm een voordeel oplevert, lopen het risico de ‘Female Athlete Triad’ te ontwikkelen. De atlete zelf, haar ouders en trainer en de begeleidend arts moeten zich bewust zijn van de risico’s die aan de trias verbonden zijn. Tijdige signalering en behandeling kunnen complicaties en blessures voorkomen. De begeleiding van een atlete mag zich niet beperken tot het voorschrijven van trainingsschema’s. Het uitvoeren van een voedingsanalyse, een registratie van de menstruatiecyclus, het regelmatig meten het lichaamsgewicht en het vetpercentage en zouden routine moeten zijn. Voorkomen is beter dan genezen! Bron Richting Sportgericht

was inmiddels heilgymnast-masseur, de voorloper van de fysiotherapeut, geworden en opende een saunabedrijf. Hij is voorzitter van de Nederlandse Sauna Vereniging en

duuratleten waren. In Nederland nog haast niet bekend, brachten deze Finnen de saunaen massagegewoonte mee. Dat resulteerde dat de sportmasseur Wijburg deze ideeën in Nederland introduceerde. De winnaar van de Marathon van Amsterdam in 1931 bouwde zelfs de eerste sauna in Nederland. Het massagewerk werd zo populair dat hij besloot in 1934 een opleiding voor sportmassage te beginnen: de eerste in Nederland. Tweede Wereldoorlog

Helaas gooide de Tweede Wereldoorlog roet in het eten, maar na de oorlog pakte Wijburg de zaak weer energiek op. Hijzelf

In 1974 nam Jelle Koote de leiding over en met zijn docenten wist hij de vakschool tot een begrip in Rotterdam en omstreken te maken. In zesendertig jaar zijn duizenden sportmasseurs opgeleid. Niet dat ze allemaal in ‘het vak’ terecht zijn gekomen. Velen hebben de cursus gedaan om meer inzicht te verkrijgen in het menselijk lichaam, anderen deden het puur als hobby. Niettemin worden vele Rotterdamse velden bevolkt door masseurs die door de vakschool zijn opgeleid. Als voorzitter van diverse organisaties op sportmassagegebied heeft Jelle Koote een aardig steentje bijgedragen voor de ontwikkeling van de sportmassage in Nederland. En nu is het de tijd voor Jelle Koote om het stokje over te geven. De volgende die de school zal voortzetten is Jos de Wit en hij zal dat doen, niet op de Mathenesserlaan, maar in Capelle a/d IJssel, pal naast het winkelcentrum ‘De Terp’ en het Metrostation. Een uitstekende bereikbaarheid dus! De dependance van de 25

BMS MESSAGE

1eNVVS op de Haagse Academie Voor Lichamelijke Opvoeding aan de Laan van Poot blijft onveranderd functioneren. Nieuwe wind

Er zal best een nieuwe wind gaan waaien. Zo zal het concept zoals de school nu draait in grote lijnen overeind blijven, maar er zullen ook wijzigingen plaats vinden. De cursusavonden zullen zijn van 19.30 tot 22.30 uur; er komt een modulair scholingssysteem, waardoor de cursisten in 3 etappes examen kunnen doen. Dit heeft consequenties voor de te geven lesstof en indeling van de lesavonden. Er wordt nu gesleuteld aan een avondindeling voor de gehele cursus. Daarnaast zullen er workshops worden gegeven en de applicatiecursussen worden uitgebreid. Een overzicht van dit alles is te vinden op de site www.eerste-nvvs.nl. Link www.eerste-nvvs.nl

Illegale medicijnen Het is nog steeds mogelijk om via internet illegaal aan geneesmiddelen te komen, zonder dat de voorschrijvend arts daarvoor gestraft kan worden. Dit komt door een maas in de Geneesmiddelenwet. In de wet, die de internetverkoop van geneesmiddelen juist moest tegengaan, zijn artsen namelijk wel strafbaar gesteld voor het online voorschrijven van geneesmiddelen aan patiënten die ze niet kennen, maar apothekers niet. De succesvolle internetapotheek Dokteronline.nl maakt daar handig gebruik van. De website, gevestigd op de Antillen, laat de recepten door een buitenlandse arts uitschrijven. Vervolgens gaan die recepten naar een apotheek in Delft die voor de verzending van de medicijnen zorgt. Net als de arts, kent ook

de apotheker de patiënten niet. Maar hij mag hen toch de medicijnen leveren omdat daarover niets in de Geneesmiddelenwet staat. Een Kamermeerderheid en apothekersorganisatie KNMP willen dat de wet wordt gerepareerd.

BOEKBESPREKING

WK voetbal Het WK komt eraan. Mocht je naast alle wedstrijden nog behoefte hebben aan meer dan zijn wellicht het onderstaande boek en DVD een optie. Grote Oranje-voetbalquizboek

Wie(1) werd na het WK 2006 de opvolger van Stanley Menzo als keeperstrainer van Oranje? Door welke(2) voetballegende werd Maxima tijdens het WK 2006 gezoend, voorafgaand aan het duel NederlandArgentinië? Wereldkampioen Marco Materazzi speelde in het seizoen 1998-’99 in de Premiership. Bij welke(3) club? De Oranjekoorts neemt al ernstige vormen aan. Jong, oud, man, vrouw, iedereen denkt verstand van voetbal te hebben en wil meepraten over mooie doelpunten, rode kaarten, blunderende doelmannen, opstellingen, gemiste strafschoppen, etc. Maar wie heeft er echt verstand van het wereldkampioenschap en Oranje? In Het grote Oranje-voetbalquizboek staan 1000 originele vragen met uiteen-lopende moeilijkheidsgraad, deels fotoquizvragen. Test uzelf en uw omgeving en kijk wie er BMS MESSAGE

26

straks recht van spreken heeft tijdens het WK voetbal. (1)

Ruud Hesp (2) Diego Maradona

Type Auteur(s) Uitgever ISBN Pagina’s Prijs

(3)

Everton

Paperback H. Borst, H. Nicolaï Nieuw Amsterdam 9789046806715 222 E 14,95 (bol.com)

Oranje op alle WK’s

Het Nederlands elftal heeft op het WK voetbal vrijwel altijd goed gepresteerd. Legendarisch zijn natuurlijk de finales in 1974 en 1978, maar ook vanaf de jaren negentig presteerde Nederland zodanig dat de voetbalkoorts in ons land tot grote hoogte steeg. Op deze DVD zijn alle hoogte- en dieptepunten van Oranje op WK-eindronden bijeen gebracht. Deze DVD is samengesteld uit de originele NOS-beelden. Uiteraard is er veel aandacht voor de heroï-

sche finales van 1974 en 1978, maar de DVD bevat ook wedstrijdfragmenten van de WK’s van 1990, 1994, 1998 en 2006. Geniet weer van Johan Cruijff, Johan Neeskens, Willem van Hanegem, Rob Rensenbrink en De Grote Drie van Milaan: Marco van Basten, Frank Rijkaard en Ruud Gullit. En ook niet te vergeten: Dennis Bergkamp, met zijn geweldige doelpunt tegen Argentinië in 1998. Kijk mee naar de goals uit de spannende wedstrijden tegen Brazilië in 1994 en 1998, maar ook hoe Oranje de poule des doods overleefde op het WK 2006 in Duitsland. Type Taal EAN Speelduur Prijs

DVD Nederlands gesproken 9789086022823 90 minuten E 11,25 (wehkamp.nl)

24 SEPTEMBER 2010

Coachingsvaardigheden (basis)

Praktijk voor

Voeding en Welzijn Rotterdam

Orthomoleculaire voedingsadviezen op basis van bloedtesten Neurofeedback training Biofeedback met behulp van Scalarscan

Wanneer u als coach wilt werken of uw huidige activiteiten of werkzaamheden wilt uitbreiden met coachende vaardigheden dan is de cursus coachingsvaardigheden (basis) iets voor u. Tijdens de cursus maakt u kennis met concrete, direct toepasbare coachingstechnieken. Door deze tijdens de lessen veelvuldig praktisch te oefenen zult u steeds vertrouwder met de materie en steeds vaardiger in de interactie met anderen worden. IVS Opleidingen, Spuiweg 105, 3311 GT Dordrecht, telefoon: (078) 6144934

Gratis vermelding op www.therapeuten-register.nl!

Margriet Udding geeft in haar Praktijk voor Voeding en Welzijn in Rotterdam ondermeer voedingsadviezen, bio- en neurofeedback. Daarnaast is Margriet parttime docent bij Zadkine Sport en Bewegen en verzorgt zij in samenwerking met IVS Opleidingen te Dordrecht diverse voedingsgerelateerde workshops en cursussen.

Margriet Udding Aagje Dekenstraat 39 3027 RA Rotterdam Telefoon: 06-45008369 www.foodclinics.com

MeerSport GROOTHANDEL IN SPORTVERZORGINGS-, EHBO/BHV- EN PEDICURE ARTIKELEN

Therapeuten-Register.nl is een onafhankelijk, doorzoekbaar, register voor therapeuten en andere specialisten in de para- en perimedi­sche gezondheidszorg. Therapeuten-Register.nl is uitstekend te vinden met o.a. Google.  . Met uw (gratis) vermelding bent u dat dus ook! Plus-vermelding Een plus-vermelding valt extra op en biedt vele extra’s. Met de kortingscode: BMSMSSGE krijgen lezers van de 'Message' 40% korting op de kosten van een Plus-vermelding.

Als u het niet vraagt zult u het nooit weten, dus vraag naar onze prijslijst of kom gerust eens langs in onze winkel/showroom. Leverancier van o.a. Biofreeze, Chemodis, Volatile, Toco Tholin, @Serve, BSN Medical, Mueller, Gehwol en Laufwunder, Curetape en Kinesiotape en ook draagbare en vaste massagebanken/stoelen en de diverse toebehoren.

Doe meer met MeerSport! Openingstijden: Woensdag 09.30 - 17.00 uur 19.00 - 21.30 uur Donderdag 09.30 - 17.00 uur Vrijdag 09.30 - 17.00 uur Zaterdag 09.30 - 13.00 uur

J.A. Beyerinkstraat 5a 2912 AA Nieuwerkerk a/d IJssel Telefoon (0180) 310750 Fax (0180) 311941 Email [email protected] Website www.meersport.nl

27

BMS MESSAGE