NATUURNIEUWS DE FRISSE WIND Gortdroog voorjaar speelt weidevogels parten, enkele deelgebieden nader bekeken, Grutto´s en grutto nesten
Grutto nest met 5 eieren gevonden door Tinus Mooy. Het gortdroge voorjaar lijkt zo langzamerhand z´n tol te eisen. Gras groeit nauwelijks meer en de bodem is bunkerhard. In de bovenste 15 a 20 cm (ik zag het tijdens het ploegen) is de grond helemaal uitgedroogd en verstoken van enig bodemleven. Boeren wikken en wegen, zal ik maaien of zal ik nog een weekje wachten? Kieviten hebben geen keus, zij hadden de keuze weken geleden al gemaakt en opvallend zijn de kieviten die nu al in groepjes bij elkaar zitten, schijnbaar wachtend op nattere tijden. Vooral op de bouwlanden waar het aanvankelijk bonkte van de eieren en waar het nu één en al alarm had moeten zijn is het oorverdovend stil. Op een stuk bouwland vond ik dode kievit pulletjes, een veeg teken en alle rek lijkt eruit. Ging er vroeger wel eens een seizoen verloren, nu is dat andersom en lukt het zo nu en dan een keer. Arme kievit. Maar wanneer de koe dood is wordt het paard vet. Hazen varen wel bij deze langdurende droogte en overal waar ik kom zie ik driekwart haasjes op de lopers, piepkleine haasjes tussen het gras en rammelende hazen. Rammelen betekend dat de rammetjes het moertje net zolang op de hielen zitten totdat er uiteindelijk één rammetje overblijft die het moertje mag bevruchten.
Dit rammelen gaat vaak gepaard met de meest waanzinnige bokkesprongen en luchtacrobatiek en dat is goed te zien op deze geweldige foto van onze vrijwilliger Fokke Terpstra.
Rammelende hazen
foto: Fokke Terpstra.
In alle deelgebieden zijn de afgelopen weken inventarisatie ronden uitgevoerd met als doel actuele gegevens over de verspreiding en aantallen weidevogels in kaart te brengen. Immers lang niet alle nesten worden gevonden, hoe ervaren de meeste vrijwilligers ook zijn. Het is erg moeilijk zo niet ondoenlijk alle nesten van de grutto, tureluur, slobeend, graspieper, veldleeuwerik en gele kwikstaart te vinden en in kaart te brengen. Met deze broedvogelinventarisatie gecombineerd met de gegevens van de vrijwilligers word een meer volledig beeld verkregen en kunnen we in de nabije toekomst ook de aantalsontwikkelingen van onze weidevogels nauwkeurig volgen. Duidelijk is zo langzamerhand ook dat vrijwilligers soms moeite hebben de eieren van de grutto en tureluur te vinden en eerlijk is eerlijk dat valt ook niet mee. Vooral als het gras langer wordt in combinatie met de harde wind is het vaak erg lastig deze nesten nog te vinden. Beter is vroeger in het voorjaar, zeg maar vanaf 15 april, te beginnen met het observeren en dan al proberen de nesten op te zoeken, je bespaart jezelf erg veel werk en tijd. Een goede langgras methode is de vogel van het nest opstoten, peilstokje plaatsen, terug lopen naar een damhek vanwaar je alles kunt observeren en wachten totdat de vogel weer terugloopt naar z’n nest. Vervolgens onderneem je een snelle actie richting verdwenen vogel en kun je bijna tot op de meter lokaliseren waar het nest zich bevind. Heel origineel en effectief is de Tom Tom methode van Leo en Gerrie Boeters, de vrijwilligers in de Braak en Weerepolder. Voorwaarde is dat je met z’n tweeën bent en een mobieltje aan je oor hebt.
De één loopt door het land en de ander (in dit geval Gerrie) houdt vanaf een ander standpunt de opvliegende grutto’s in de gaten, vervolgens wordt degene die door het veld loopt door de ander nauwkeurig naar de plek gedirigeerd waar de grutto of tureluur van het nest vloog. Perfect en niet onbelangrijk, het werkt! Een grutto legt meestal 4 eieren maar Tinus Mooy vond in deelgebied St Maartensbrug een nest met 5 grutto eieren. Dit deelgebied mag zich verheugen, buiten de vele alarmerende kieviten, op minimaal 7 a 8 paartjes van de grutto, enkele paren van de tureluur en slobeenden. Een in potentie sterk weidevogelgebied met greppeltjes en niet te steile slootkanten.
St. Maartensbrug: Tinus en Jan vinden 2 kievit pulletjes net buiten het nest , maar is het laatste ei nu wel of niet aangepikt? In de Neskaag is het betrekkelijk stil. Op de percelen bouwland zijn enkele paartjes van de kievit en scholekster waargenomen. In het Schagerwad op een perceel van 10 hectare die de familie Jimmink in gebruik heeft zijn 64 nesten gevonden, (echt waar Joop!)meer dan 20 van de grutto, ongeveer 30 van de kievit enkele tureluurs en scholeksters. Met betrekking tot de Braak en Weere polder kan gezegd worden dat de grutto’s (5 a 6 paartjes), kieviten en een tureluur zeer gecentreerd op een stukje van 2 hectare hun territorium hebben gevonden en in de bollen hevig alarmerende kieviten. Ik zag nog een
stelletje patrijzen en vanuit de rietkraag hoorde ik een roerdomp. (Toch het taaie wintertje overleefd) In een ander gedeelte van de polder zitten nog 4 paartjes van de grutto, enkele tureluurs en nog een handvol kievit paren. Op één perceel van J Sleutel zijn maar liefst 11 grutto nesten gevonden en bij Martin Groot, ook in de Moerbekerpolder die al vroeg maaide zitten op een perceel enkele grutto paren en tureluurs op de nesten. Martin heeft hier 2 kuikenstroken van 12 meter breed laten staan.
Kuikenstroken bij M Groot. Met betrekking tot deelgebied ’t Hoekje kan vastgesteld worden dat hier een positieve ontwikkeling gaande is. Agrariërs die feeling hebben voor weidevogels, hoge waterstand, en een goed last minute beheer heeft ertoe geleid dat de populatie weidevogels in vergelijking tot 2005 een stijgende lijn laat zien. Werden er in 2005 8 gruttoparen en 5 tureluurparen waargenomen, nu in 2011 hebben vrijwilligers al 12 nesten van de grutto gevonden en zijn er tijdens de 1e inventarisatieronde meer dan 15 paartjes van de grutto 9 paartjes van de tureluur en 3 nest indicerende slobeenden gesignaleerd. Kieviten en scholeksters zijn verdeeld over het hele gebied. En ook dit jaar zijn de agrariërs weer van plan mee te participeren in het last minute beheer in de vorm van kuikenstroken of kuikenland. Volgende nieuwsbrief Meer deelgebieden nader bekeken en ander nieuws. Herman Vos Veldwerker ANV De Frisse Wind en ANV De Rotgangs.
