De one-stop-shop inzake BTW

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2013 – 2014

De one-stop-shop inzake BTW

Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master of Science in de Handelswetenschappen

Anthony Deceuninck en Jens Ugille onder leiding van Prof. S. Ruysschaert

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE ACADEMIEJAAR 2013 – 2014

De one-stop-shop inzake BTW

Masterproef voorgedragen tot het bekomen van de graad van Master of Science in de Handelswetenschappen

Anthony Deceuninck en Jens Ugille onder leiding van Prof. S. Ruysschaert

Vertrouwelijkheidsclausule Ondergetekende verklaart dat de inhoud van deze masterproef mag geraadpleegd en/of gereproduceerd worden, mits bronvermelding.

Anthony Deceuninck

Jens Ugille

Woord vooraf Hoewel het een actueel thema is, hadden wij nog niet veel kennis van ons issue. Het leek dan ook een mooie uitdaging om iets meer over dit hedendaags onderwerp te weten te komen. Hierbij willen we zeker onze promotor bedanken voor de vele tips en advies, met name Stefan Ruysschaert. Onze promotor heeft ons eerst en vooral op het goede pad gebracht om zo de eerste stappen in het proces goed door te brengen. Vervolgens was hij ook bereid om doorheen deze literatuurstudie zijn visie te geven over onze problemen.

Daarnaast willen we ook de Universiteit Gent bedanken voor het beschikbaar stellen van hun elektronische databases. Het verschafte ons een brede waaier aan juridische teksten die we zo in een mum van tijd ter onzer beschikking kregen.

Ten slotte willen we ook Bert Derez van Deloitte Gent bedanken. We hadden enkele accountancykantoren om informatie gevraagd, en hij heeft ons een mooie stapel boeiende literatuur bezorgd die we hebben kunnen verwerken in ons eindwerk. Hij bracht naast gekende literatuur, ook nieuwe juridische teksten aan.

I

Inhoudsopgave Woord vooraf ................................................................................................................................................ I Lijst van gebruikte afkortingen .................................................................................................................... IV Lijst van figuren en tabellen ......................................................................................................................... V Inleiding ........................................................................................................................................................ 1 Hoofdstuk 1: Elektronische handel .............................................................................................................. 3 1.1 Achtergrond........................................................................................................................................ 3 1.2 Richtlijn 2000/31/EG .......................................................................................................................... 6 1.2.1 Analyse van de wetsartikels ........................................................................................................ 6 1.3 Andere Europese wetgeving ............................................................................................................ 13 1.3.1 Wijzigingen van de Richtlijn 77/388/EEG (de zesde BTW-Richtlijn van de Europese Unie) ..... 13 1.3.2 Wijzigingen van de Richtlijn 2006/112/EG ................................................................................ 17 1.3.3 Verordening nr. 792/2002 (EG) ................................................................................................. 18 1.3.4 Verordening nr. 143/2008 (EG) ................................................................................................. 18 1.4 Belgische wetgeving ......................................................................................................................... 19 1.4.1 Wet betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij - 11 maart 2003........................................................................................... 19 1.4.2 Circulaire nr. AFZ/2002-0944 .................................................................................................... 27 1.4.3 Parlementaire vraag van de heer Destexhe (23.01.2001)......................................................... 29 1.5 Rechtspraken .................................................................................................................................... 31 1.5.1 Beschikking van de voorzitter van de Rechtbank van Koophandel van Brussel van 15 oktober 1999 (vordering tot staking) ............................................................................................................... 31 1.5.2 Arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 12 september 2005 ....................................... 33 1.5.3 Vonnis van de Rechtbank van Koophandel van Nijvel van 26 november 2003 ........................ 34 1.5.4 Arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 13 februari 2001 ............................................ 37 1.6 SWOT-analyse................................................................................................................................... 38 1.6.1 Sterktes...................................................................................................................................... 38 1.6.2 Zwaktes...................................................................................................................................... 39 1.6.3 Kansen ....................................................................................................................................... 40 1.6.4 Bedreigingen.............................................................................................................................. 40 1.7 Vergelijking reële handel en elektronische handel .......................................................................... 41 1.7.1 Achtergrond............................................................................................................................... 41 1.7.2 Voordelen van elektronische handel voor de consument ........................................................ 41 1.7.3 Nadelen van elektronische handel voor de consument............................................................ 42 1.7.4 Voordelen van elektronische handel voor bedrijven ................................................................ 43 1.7.5 Nadelen van elektronische handel voor bedrijven ................................................................... 43 1.7.6 Besluit ........................................................................................................................................ 44 II

1.8 Klachten van elektronische handel................................................................................................... 44 1.8.1 Introductie ................................................................................................................................. 44 1.8.2 De producten die het meeste klachten binnenkrijgen op het gebied van elektronische handel ............................................................................................................................................................ 45 1.8.3 Klachten die men het meest binnenkrijgt ................................................................................. 45 1.9 Richtlijn ter bescherming van consumenten in het kader van de elektronische handel ................. 46 1.9.1 Voorgeschiedenis ...................................................................................................................... 46 1.9.2 Aanbeveling van de Raad aan de lidstaten................................................................................ 47 1.9.3 Opdracht van de Raad aan het Comité voor het Consumentenbeleid ..................................... 47 1.9.4 Toepassingsgebied..................................................................................................................... 47 1.9.5 Algemene beginselen ................................................................................................................ 48 1.9.6 Implementatie ........................................................................................................................... 51 1.9.7 Wereldwijde samenwerking ...................................................................................................... 51 Hoofdstuk 2: One-stop-shop als oplossing ................................................................................................. 53 2.1 Voorgeschiedenis ............................................................................................................................. 53 2.2 BTW-regels op telecommunicatiediensten, omroepdiensten en elektronische diensten ............... 53 2.2.1 Huidige wetgeving ..................................................................................................................... 53 2.2.2 Nieuwe wetgeving vanaf 1 januari 2015 ................................................................................... 54 2.3 Verordeningen van de Europese instanties ..................................................................................... 54 2.3.1 Uitvoeringsverordening nr. 815/2012 van 13 september 2012 van de Commissie.................. 54 2.3.2 Uitvoeringsverordening nr. 1042/2013 van 7 oktober 2013 van de Raad ................................ 58 2.4 Praktische BTW-gids omtrent de one-stop-shop ............................................................................. 59 2.4.1 Algemene bepalingen ................................................................................................................ 59 2.4.2 De registratieprocedure ............................................................................................................ 61 2.4.3 Uitschrijvings- en uitsluitingsprocedure .................................................................................... 66 2.4.4 BTW-aangiften omtrent de regeling van de one-stop-shop ..................................................... 69 2.4.5 De betaling................................................................................................................................. 73 2.4.6 Diverse bepalingen .................................................................................................................... 75 Conclusie..................................................................................................................................................... 77 Lijst van geraadpleegde werken .................................................................................................................. VI Bijlagen ........................................................................................................................................... Bijlage 1.1 Bijlage1: Identificatiegegevens ................................................................................................... Bijlage 1.1 Bijlage 2: Aangiftegegevens voor het mini-éénloketsysteem .................................................... Bijlage 2.1

III

Lijst van gebruikte afkortingen Afkorting

Betekenis

B.M.W.

Eenvormige Benelux Merkenwet

B2B

Business-to-Business

BTW

Belasting over de Toegevoegde Waarde

CCN/CSI

Common Communication Network/ Common System Interface

DBV

dubbelbelastingverdrag

ECB

Europese Centrale Bank

EEG

Europese Economische Gemeenschap

EG

Europese Gemeenschap

EU

Europese Unie

HTML

HyperText Markup Language

ICPEN

International Consumer Protection and Enforcement Network

ISP

Internet Service Provider

OESO

Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling

WDI

Wet Diensten Informatiemaatschappij

WHPC

Wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument

WTO

World Trade Organization (= Wereldhandelsorganisatie)

IV

Lijst van figuren en tabellen Figuren

Omschrijving

Pagina

Figuur 1

Internettoegang van de huishoudens (in %).

5

Figuur 2

E-commerce aan- en verkopen, e-commerceomzet (% van de

5

bedrijven). Figuur 3

Aantal klachten per product in de elektronische handel.

45

Figuur 4

Redenen van klachten inzake de elektronische handel.

46

Tabellen

Omschrijving

Tabel 1

Lidstaat van identificatie bij de Unieregeling en de niet-Unieregeling.

60

Tabel 2

Aangiftevakken met betrekking tot de datum van registratie.

65

Tabel 3

Quarantaineperiode in de one-stop-shop.

68

Tabel 4

Inhoudingpercentage in geval van de Unieregeling.

74

Pagina

V

Inleiding Deze masterproef handelt over een actueel thema, namelijk de one-stop-shop inzake de BTW. De one-stop-shop of het éénloketsysteem wordt aanzien als de oplossing van de Europese Unie om de problematiek die de elektronische handel met zich mee brengt, uit de wereld te helpen. De zogenaamde e-commerce wint de laatste jaren aan belang, maar het heeft nog een lange weg voor de boeg waar de Europese instanties nog de nodige ondersteuning dienen te geven.

De instanties houden voor een Europees geharmoniseerd BTW-stelsel drie pijlers voor ogen. Eerst en vooral is de rechtszekerheid van belang. De instanties hebben de bedoeling om zoveel mogelijk belastinggeschillen te vermijden. Daarnaast verzoeken ze ook om de onvoorziene belastingschulden te beperken. Dit willen ze bereiken door middel van duidelijke en strikte regels. Het tweede beginsel heeft betrekking op de eenvoud van het BTW-systeem. Eenvoud karakteriseert een minimum aan administratieve verplichtingen voor de belastingplichtige. Met de laatste pijler willen de instanties de neutraliteit binnen de Europese economische grenzen garanderen. De discriminatie tussen zowel diensten die online of offline verricht worden, alsook diensten die binnen of buiten de EU verworven zijn, wil Europa met deze pijler wegwerken. Deze drie pijlers hebben als doel ervoor te zorgen dat de elektronische handel volledig tot zijn recht komt binnen de EU.

Dit werkstuk is opgebouwd uit twee delen. Het eerste deel handelt over de elektronische handel waar de verschillende wettelijke kaders geschetst worden. Eerst en vooral wordt het Europese wettelijke kader betreffende deze BTW-materie nauwkeurig weergegeven. Dit gebeurt aan de hand van Richtlijn 2000/31/EG. Via deze rechtsregels wordt er een duidelijk juridisch kader geschept betreffende de elektronische handel. Dit werd gevolgd door enkele verordeningen die deze beleidslijn op bepaalde vlakken wijzigde. Vervolgens wordt de Belgische rechtspraak besproken om zo de nationale omzetting van de Europese richtlijn te achterhalen. Tevens wordt er in het eerste deel een SWOT-analyse van de elektronische handel voorzien, gevolgd door de vergelijking ervan met de traditionele handel. Als laatste issue komen de verscheidene klachten die de elektronisch handel met zich meebrengt aan bod, dit gekoppeld aan de richtlijn ter bescherming van de consument.

1

In het tweede deel van deze thesis wordt de praktische oplossing gegeven voor het probleem inzake belastingheffing dat elektronische handel teweegbrengt. Ook hier wordt eerst het wettelijke kader kort weergegeven aan de hand van Europese verordeningen. Vervolgens wordt er ook een beknopt overzicht van de huidige en de nieuwe regels weergegeven. Ten slotte wordt de oplossing voor het probleem aangereikt, namelijk de one-stop-shop of het éénloketsysteem. Dit systeem wordt zorgvuldig besproken aan de hand van de gids voor het mini-éénloketsysteem van de BTW, gepubliceerd door de Europese Commissie.

Aangezien deze materie een oplossing biedt aan een recente trend, is de doelstelling van deze masterproef louter het verschaffen van een grondig literatuuroverzicht. Deze literatuurstudie biedt de lezer een overzicht van de bestaande literatuur en wetgevingen die omtrent dit onderwerp in omloop zijn. Dit werkstuk is echter geen eindpunt want deze thesis verschaft een momentopname en zal hoogstwaarschijnlijk nog aanpassingen ondergaan vooraleer de onestop-shop helemaal op punt zal staan.

2

Hoofdstuk 1: Elektronische handel 1.1 Achtergrond Het internationale handelsverkeer kende het afgelopen decennia een enorme evolutie. Het klassieke handelsverkeer wordt meer en meer op de achtergrond geduwd ten voordele van de zogenaamde e-commerce. Elektronische handel is dan ook een recent fenomeen in het internationale handelsverkeer. Dit komt door het constant stijgende belang van het internet in onze samenleving. Toch blijven de traditionele manieren van handeldrijven de bovenhand halen. Dat elektronische handel een actueel thema is, reflecteert zich in de vele verdragen, richtlijnen en wederzijdse verklaringen van internationale staten en instanties die recent afgesloten werden. Op 6 juli 1997 werd de verklaring van Bonn door 29 landen ondertekend1. Door deze verklaring schepten de betrokken staatsleiders duidelijkheid over het gebruik van het internet. De gemaakte afspraken situeerden zich vooral op het vlak van de beveiliging van het internet, dit omdat het internet ook illegale en schadelijke inhoud met zich meebracht. Via dit plan trachtte Europa een positief elektronisch klimaat te scheppen zodat de privacy en informatie van de Europese staatsburgers beschermd werd. Daarnaast werden er ook afspraken gemaakt over eventuele belastingen op elektronische handel. Dit om eventuele concurrentievervalsing tussen de betreffende contractpartijen te voorkomen, het zogenaamde beginsel van nondiscriminatoire heffingen op het gebruik van wereldwijde informatienetwerken. Deze nietdiscriminerende gedachte werd later dat jaar geconfirmeerd in de gemeenschappelijke verklaring van de Europese Unie en de Verenigde Staten. Ook op multilateraal vlak werden door de WTO actieplannen opgezet om de elektronische handel te bevorderen, zodat er geen discriminerende heffingen werden ingevoerd ten koste van het handelen op elektronische wijze.

Met deze nieuwe inslag had de Europese Commissie een gunstig fiscaal klimaat voor deze nieuwe trend van handelen voor ogen. Het fiscale klimaat diende gerealiseerd te worden met zo weinig mogelijk lasten. De eventuele wetswijzigingen konden niet tot doel hebben om elektronische handel te bevoordelen, noch te benadelen ten opzichte van de klassiekere vormen. Elektronische handel is net zoals alle andere leveringen van goederen en diensten 1

COM(97)582 def. [Commissiedocument nr. 582 van 1997, definitieve versie].

3

onderworpen aan de BTW. Om de elektronische handel volledig tot zijn recht te laten komen, dient het Europese BTW-stelsel de nodige rechtszekerheid, eenvoud en neutraliteit te garanderen.2

De nodige rechtszekerheid kan gegarandeerd worden door duidelijke en consistente regels. Deze regels leiden bijgevolg tot een risicovermindering van belastingschulden en –geschillen. Eenvoud van het Europese BTW-stelsel impliceert een beperkt aantal administratieve verplichtingen. De Europese Commissie is hier een voorstander van de zogenaamde one-stopshop of het éénloketsysteem. Via dit systeem zal het elektronisch handelen gemakkelijker worden voor de ondernemers om aan hun grensoverschrijdende BTW-verplichtingen te voldoen. Neutraliteit duidt op de non-discriminatieregel. De Commissie benadrukt dat er geen onderscheid kan gemaakt worden tussen goederen en diensten die online of offline aangekocht werden. Tevens mag er ook niet gediscrimineerd worden op basis van de herkomst van deze goederen en diensten.3

De reden van het invoeren van dergelijke beslissingen en afspraken vindt zijn oorsprong in het stijgende belang van het internet. Het aantal gebruikers op het wereldwijde informatienet groeide de laatste decennia stelselmatig. Binnen de Europese Unie bezit bijna drie vierde van de populatie een internetverbinding. Op het Scandinavische en Nederlandse grondgebied surfen zo goed als de ganse bevolking op het wereldwijde netwerk. Op deze trend werd dan ook gretig ingesprongen door de ondernemingen, die hierin een nieuwe uitdaging zagen om hun producten aan de man te brengen. Griekenland, Roemenië en Bulgarije scoren gevoelig onder het Europees gemiddelde. Dit wordt geschetst in onderstaande figuur.

2 3

COM(1998)374 def. [Commissiedocument nr. 374 van 1998, definitieve versie]. COM(2010)695 def. [Commissiedocument nr. 695 van 2010, definitieve versie].

4

Figuur 1: Internettoegang van de huishoudens (in %) (Bron: Eurostat)

De volgende grafiek bespreekt een vierjarige evolutie van de e-commerce in de Europese Unie. Hieruit blijkt dat er in de Europese Unie meer aangekocht dan verkocht wordt via het web. Een positieve evolutie ten opzichte van de aanvangsperiode is hier duidelijk merkbaar. Het aandeel van de aankopen uit e-commerce groeide ook exponentieel ten opzichte van het begin van het millennium. Dit kwam door het feit dat het wereldwijde elektronische net toen nog maar in zijn beginschoenen stond. Het internet is nu ook veel meer ingeburgerd dan toen. Internet wordt in vele Westerse landen ook gezien als een basisbehoefte en niet langer dan een luxegoed. Daarnaast kan er opgemerkt worden dat de omzet uit elektronische handel ongeveer op hetzelfde niveau bleef gedurende deze periode.

Figuur 2: E-commerce aan- en verkopen, e-commerceomzet (% van de bedrijven)(2012) (Bron: Eurostat)

5

1.2 Richtlijn 2000/31/EG4 1.2.1 Analyse van de wetsartikels Hoofdstuk I – Algemene bepalingen Artikel 1 – Doel en toepassingsgebied Een goede werking van de interne markt door het vrije verkeer van de diensten van de informatiemaatschappij waarborgen, is de essentiële doelstelling van deze Europese richtlijn. Naast deze doelstelling omvat het eerste artikel ook een limitatieve lijst met situaties waar deze richtlijn niet van toepassing op is. Bijgevolg is de richtlijn niet geldig voor onder andere belastingen en kwesties in verband met overeenkomsten of praktijken die onder de mededingingswet vallen. Artikel 2 – Definities Het tweede artikel omvat verschillende specifieke termen die van belang zijn bij de interpretatie van de richtlijn. De verscheidene termen worden dan ook voldoende gedefinieerd zodat er geen reden tot twijfel is bij de implementatie van deze richtlijn. Zo worden diensten van de informatiemaatschappij, de dienstverlener, de gevestigde dienstverlener, de afnemer van de dienst, de consument, … verder gespecificeerd. Artikel 3 – Interne markt Onder dit artikel valt de nationale wetgeving, tevens beperkt het ook de bevoegdheid van de lidstaten. Geen enkele staat van de Europese Unie mag beperkingen in hun nationale wetgeving opnemen zodat het vrije verkeer van diensten in het gedrang komt. Tevens dient iedere staat ervoor te zorgen dat de diensten van de informatiemaatschappijen geleverd op hun grondgebied voldoen aan de definiëringen opgelegd door de Europese instanties. De lidstaten mogen echter maatregelen nemen waardoor er wordt afgeweken van de specifieke Europese richtlijn. Deze maatregelen moeten noodzakelijk zijn voor specifieke doelstellingen zoals de bescherming van de volksgezondheid, de bescherming van de consument, alsook de openbare veiligheid. De maatregelen moeten ook genomen worden ten aanzien van een bepaalde dienst van de informatiemaatschappij en evenredig zijn aan die specifieke doelstellingen. Voor deze afwijkingen dient de betrokken lidstaat wel een procedure te

4

Richtl. van het Europees Parlement en de Raad nr. 2000/31/EG, 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt (“richtlijn inzake elektronische handel"), Pb.L. 17 juli 2000, afl. 178.

6

doorlopen alvorens de afwijking toe te passen. In urgente gevallen kan er mits toestemming van de Europese Commissie meteen van de richtlijn afgeweken worden. Hoofdstuk II – Beginselen Afdeling 1 – Vestiging en informatieregeling Artikel 4 – Vrijheid van vestiging Iedere lidstaat van de Europese Unie laat de dienstverlener op het gebied van de informatiemaatschappij de nodige vrijheid bij het opstarten of uitoefenen van zijn activiteiten. De dienstverlener wordt bijgevolg niet afhankelijk gesteld van een voorafgaande vergunning of een gelijkaardig werkende vereiste. Hierop gelden echter twee uitzonderingen. Een eerste afwijking op dit artikel heeft gevolgen voor de diensten die niet specifiek en uitsluitend betrekking hebben op de diensten van een informatiemaatschappij. Een tweede uitzondering heeft zijn uitwerking in richtlijn 97/13/EG van het Europees Parlement. Deze richtlijn voorziet de machtigingen en individuele vergunningen betreffende telecommunicatiediensten. Artikel 5 – Algemene informatieplicht Een limitatieve lijst van informatie van de dienstverlener dient gemakkelijk, rechtstreeks en permanent toegankelijk gemaakt te worden voor zowel de afnemers van de dienst als voor de bevoegde autoriteiten. Deze limitatieve lijst is een aanvulling op de informatievoorschriften van het Gemeenschapsrecht. Het betreft de naam van de dienstverlener, het geografische adres, gegevens die een snelle communicatie mogelijk maken zoals een e-mailadres, een afschrift van het desbetreffende handelsregister, de toezichthoudende autoriteit indien er een vergunning vereist is, eventuele beroepsverenigingen en –titels bij gereglementeerde beroepen en een BTW-identificatienummer. Deze data worden door de lidstaten opengesteld zodat de betrokken partijen dit kunnen opvragen en achterhalen. De lidstaten zorgen voor een duidelijke en ondubbelzinnige prijsvermelding. Het vermelden of leveringskosten en BTW in de prijs inbegrepen zijn, is een vereiste. Hoofdstuk II – Beginselen Afdeling 2 – Commerciële communicatie Artikel 6 – Informatieplicht De commerciële communicatie die deel uitmaakt van een dienst van de informatiemaatschappij is aan strenge voorwaarden onderworpen. Ten eerste dient de commerciële communicatie duidelijk als zodanig herkenbaar te zijn. Een tweede voorwaarde berust op het feit dat de 7

natuurlijke persoon of rechtspersoon duidelijk identificeerbaar is. Ten derde zijn verkoopbevorderende aanbiedingen zoals kortingen, premies en geschenken toegestaan mits deze aanbiedingen ondubbelzinnig worden aangeduid. Daarnaast dienen de voorwaarden om hiervan gebruik te maken gemakkelijk realiseerbaar te zijn. De laatste voorwaarde betreft verkoopbevorderende wedstrijden en spelen. Ook deze zijn toegestaan binnen de lidstaten mits deze ook voldoen aan de vereiste van de ondubbelzinnigheid en het eenvoudig realiseerbaar karakter zoals de verkoopbevorderende aanbiedingen. Deze voorwaarden impliceren vooral dat de commerciële communicatie van de dienstverleners niet misleidend mag zijn voor de afnemers van de dienst. Artikel 7 – Ongevraagde commerciële communicatie Ongevraagde commerciële communicatie is in iedere lidstaat van de Europese Unie toegestaan. Toch dient de identiteit van de dienstverlener onmiddellijk bij ontvangst van deze communicatie ondubbelzinnig en duidelijk herkenbaar te zijn voor de afnemers. Iedere burger kan zich echter inschrijven in de zogenaamde opt-out-registers. Door zich in deze registers in te schrijven kiezen ze ervoor geen enkele vorm van ongewenste communicatie meer te ontvangen. Hier worden de richtlijn ter bescherming van de consument bij een op afstand gesloten overeenkomst (97/7/EG) en de richtlijn ter verwerking van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in de telecommunicatie (97/66/EG) gevolgd. Artikel 8 – Gereglementeerde beroepen Indien de commerciële communicatie deel uitmaakt van een gereglementeerd beroep, dan dienen de beroepsregels ten aanzien van de onafhankelijkheid, de beroepseer en het beroepsgeheim in acht genomen te worden. Dit geldt ook voor de eerlijkheid ten opzichte van cliënten en confraters. De lidstaten en de Europese Commissie dienen tevens de beroepsverenigingen te stimuleren om eventuele communautaire gedragscodes te formuleren. In deze gedragsregels binnen de beroepsverenigingen wordt vastgelegd welke informatie al dan niet moet worden verstrekt voor de commerciële communicatie. Bij het opstellen van deze voorstellen tot gedragscodes houdt de Commissie rekening met het Gemeenschapsniveau met als doel een zo goed mogelijke werking van de interne markt.

8

Hoofdstuk II – Beginselen Afdeling 2 – Contracten langs elektronische weg Artikel 9 – Behandeling van contracten De lidstaten zijn verplicht hun wetgevend stelsel aan te passen zodat het sluiten van contracten via een elektronische weg mogelijk is. De totstandkoming van dergelijke contracten zijn bijgevolg rechtsgeldig. Op iedere lidstaat rust dus de verplichting om eventuele belemmeringen weg te werken, zodat het elektronisch afsluiten van contracten als een geldig gesloten overeenkomst wordt aanzien. Toch zijn er voor de lidstaten enkele achterpoortjes die van deze verplichting afwijken. Contracten die rechten overdragen of doen ontstaan ten aanzien van onroerende zaken is er één van. Voor huurrechten geldt deze uitzondering niet. Een andere uitzondering op het contracteren via elektronische weg zijn de familiale en erfrechtelijke contracten. Ook voor contracten die een tussenkomst van een hogere rechterlijke macht eisen, kunnen niet rechtsgeldig op een elektronische manier worden afgesloten. Ten laatste kan de elektronische weg ook niet ingeroepen worden voor overeenkomsten die betrekking hebben op persoonlijke en zakelijke zekerheden die doeleinden buiten de beroepsactiviteit nastreven. Artikel 10 - Informatieplicht De vereiste informatieplicht voor het sluiten van elektronische contracten wordt op een duidelijke, begrijpelijke en ondubbelzinnige wijze verstrekt voordat de afnemer van de dienst zijn order plaatst bij de dienstverlener. Naast de verscheidene technische stappen om tot contractsluiting te komen, worden ook de technische middelen, de contracttalen en de eventuele archivering van het elektronische contract in het contract opgenomen. Dit is van toepassing op alle dienstverleners tenzij het handelt om een beding tussen partijen die niet als consument optreden. De dienstverlener geeft de gevolgde gedragscodes aan, alsook hoe deze elektronisch geraadpleegd kunnen worden. De afnemer van de dienst krijgt bij het sluiten van een elektronisch contract de mogelijkheid om de algemene en afgesproken voorwaarden van het contract op te slaan. Artikel 11 – Plaatsing van de order Wanneer een afnemer van een dienst met behulp van technologische middelen een order plaatst, is de dienstverlener verplicht de ontvangst van deze bestelling zo spoedig mogelijk te bevestigen via elektronische weg. Zowel het order als het ontvangstbewijs worden geacht te zijn ontvangen, wanneer deze toegankelijk zijn voor de betrokken partijen. De dienstverlener 9

stelt doeltreffende middelen ter beschikking om eventuele invoerfouten op te sporen en indien vereist deze te corrigeren vooraleer de eindafnemer zijn definitieve order plaatst. Hoofdstuk II – Beginselen Afdeling 3 – Aansprakelijkheid van dienstverleners die als tussenpersoon optreden Artikel 12 – Mere conduit (Doorgeefluik) Dit artikel uit de richtlijn behandelt de aansprakelijkheid van de dienstverleners indien zij informatie doorgeven of een communicatienetwerk toegankelijk maken. De dienstverlener is niet aansprakelijk tenzij hij niet voldoet aan enkele voorwaarden. De eerste voorwaarde luidt dat het initiatief tot doorgifte van de informatie niet bij de dienstverlener ligt. Ten tweede werd de ontvanger van deze informatie niet aangeduid door de dienstverlener. Ook mag de doorgegeven informatie niet door de dienstverlener worden geselecteerd of gewijzigd. Indien één van deze voorwaarden voldaan werd, zal de dienstverlener aansprakelijk gesteld worden. Deze rechtsregel biedt de mogelijkheid aan een rechtbank of administratieve autoriteit om in overeenstemming met de nationale wetgeving de beëindiging van een inbreuk te vorderen. Artikel 13 – Caching (Wijze van opslag) Dit deel van de richtlijn bespreekt de aansprakelijkheid van de dienstverlener op vlak van het opslaan van de verkregen informatie. Het oordeel luidt dat de dienstverlener niet aansprakelijk wordt gesteld voor de automatische, tussentijdse en tijdelijke opslag van die gegevens. Indien de dienstverlener deze informatie opslaat om op een later tijdstip doeltreffender op te vragen of te verwerken, dan is hij niet aansprakelijk onder strikte voorwaarden. Zo kan de dienstverlener onder geen beding de informatie wijzigen, tevens dient de dienstverlener de toegangsvoorwaarden in acht te nemen. Daarnaast is hij verplicht de gangbare regels in de desbetreffende bedrijfstak na te leven. Dit impliceert ook dat de dienstverlener de technologieën voor het verkrijgen van deze gegevens rechtmatig dient te gebruiken. Caching biedt een rechtbank of een andere bevoegde autoriteit ook de opportuniteit om de onmiddellijke stopzetting van een inbreuk te eisen in samenspraak met de nationale rechtspraak. Artikel 14 – Hosting (Host-diensten) Indien de dienstverlener het opslaan van de afnemersinformatie als core business heeft, dan kan de dienstverlener niet verantwoordelijk gesteld worden voor de opgeslagen gegevens. Zij zijn niet aansprakelijk op voorwaarde dat de dienstverleners geen daadwerkelijke kennis 10

hadden over de illegale activiteiten of onwettige informatie. De dienstverlener kan ook niet aansprakelijk gesteld worden indien hij wel besef krijgt van deze onwettige handelingen. Maar dan dient de dienstverlener prompt de verkregen informatie uit zijn databestanden te verwijderen of de toegang daartoe onmogelijk te maken. Deze regels zijn niet van toepassing indien de afnemer handelt onder het gezag van de dienstverlener. Ook hosting kent een rechtbank de autoriteit toe om de onmiddellijke stopzetting van een eventuele inbreuk te vorderen. Artikel 15 – Geen algemene toezichtverplichting De EU-lidstaten leggen de dienstverleners geen algemene verplichtingen op om toezicht te houden op de informatie die zij opslaan of doorgeven. Er rust ook geen enkele verplichting op de dienstverlener om actief op zoek te gaan naar onwettige informatie binnen zijn databank. Dit specifiek artikel heeft uitwerking op de levering van de in artikelen 12, 13 en 14 bedoelde diensten. De lidstaten kunnen de dienstverleners echter wel opleggen om vermeende illegale gegevens door te spelen aan de bevoegde autoriteiten, die deze informatie dan verder behandelen. Hoofdstuk III - Tenuitvoerlegging Artikel 16 – Gedragscodes De lidstaten van de Europese Unie, alsook de Europese Commissie zijn sterke voorstanders van het invoeren van een gedragscode binnen de informatiemaatschappijen. Daardoor stimuleren zij de opstelling van gedragscodes op communautair niveau en de indiening van ontwerpen op vrijwillige basis bij de Europese Commissie. Tevens streven de lidstaten naar een verhoogde elektronische toegankelijkheid van deze gedragscodes in alle talen van de Gemeenschap. Ook gedragscodes ter bescherming van minderjarigen en de menselijke waardigheid staan hoog aangeschreven binnen de Europese Unie. Ten slotte dienen de handels- , beroeps- en consumentenverenigingen de lidstaten en de Europese Commissie in kennis te stellen van eventuele evaluaties van hun afgesproken gedragscodes en de praktijkgerichte weerslag ervan. Artikel 17 – Buitengerechtelijke geschillenregeling Bij geschillen tussen de verleners en afnemers van de diensten van de informatiemaatschappij zorgen de lidstaten ervoor dat de nationale wetgeving geen obstakel vormt voor de buitengerechtelijke geschillenregeling, inclusief de daartoe geëigende elektronische middelen. Tevens sporen de lidstaten de bevoegde organen aan om voor passende procedurele garanties 11

te zorgen. Dit bijvoorbeeld bij consumentengeschillen. Tevens dienen de organen voor de buitengerechtelijke geschillenregeling de Commissie de nodige kennis te verschaffen over belangrijke beslissingen omtrent de elektronische handel. Artikel 18 – Beroep op rechterlijke instanties Elke lidstaat heeft de verplichting om in specifieke rechtsgedingen te voorzien waarbij snel maatregelen kunnen getroffen worden. Dit dient in de nationale wetgeving voorzien te worden zodat er onder geen enkel beding van afgeweken kan worden. Artikel 19 – Samenwerking De lidstaten beschikken over passende controle- en onderzoeksmiddelen en zorgen ervoor dat de dienstverleners de vereiste informatie verschaffen. Dit heeft als hoofddoel het correct uitvoeren van de richtlijn. Tevens heeft dit artikel de goede samenwerking tussen alle lidstaten voor ogen. Aan de hand van contactpunten wordt er dan voorzien in een snelle en goede uitwisseling van de gegevens uit deze diensten. Er is niet enkel een samenwerkingsverband tussen alle EU-landen, ook de Europese Commissie maakt deel uit van deze coöperatie. De lidstaten verstrekken zo spoedig mogelijk de gevraagde bijstand en gegevens. De lidstaten richten zelf één of meerdere contactpunten op. Zowel de afnemers, als de verleners van de dienst kunnen zich tot deze contactpunten wenden om algemene informatie over hun contractuele rechten en plichten te verkrijgen. Alle lidstaten moedigen ook de wederzijdse communicatie met de Europese Commissie aan. Dit omdat de Commissie in kennis wordt gesteld van de belangrijke administratieve en gerechtelijke beslissingen. Artikel 20 – Sancties Elke lidstaat kan haar eigen regeling betreffende sancties opstellen. De enige vereiste voor de bepaling van de sanctie is dat deze straffen doeltreffend, evenredig en afschrikkend dienen te zijn. Dit om eventuele recidivisten af te schrikken. De lidstaten kunnen ook alle middelen die ze voor handen hebben, benutten om de sancties effectief uit te voeren. Hoofdstuk IV - Slotbepalingen Artikel 21 – Heronderzoek Dit artikel stelt een nieuwe streefdatum voor de controle van deze richtlijn, namelijk op 17 juli 2003. En vervolgens een controle om de twee jaar. De Europese Commissie legt dan een verslag voor aan de Europese Raad, het Europees Parlement en het Economisch en Sociaal Comité. Dit 12

verslag is vergezeld van mogelijke wettelijke, technische of economische aanpassingen van de richtlijn. Deze aanpassingen zijn in overeenstemming met de economische werkelijkheid. De aansprakelijkheid van de aanbieders van de dienst dient bij ieder voorstel tot aanpassing te worden onderzocht. Artikel 22 – Omzetting De lidstaten voeren de nodige wettelijke en bestuursrechterlijke bepalingen in voor 17 januari 2002. Elke lidstaat dient de Europese Commissie van deze omzetting van de Europese richtlijn naar de nationale wetgeving op de hoogte te brengen. In de nationale rechtsregels dient er onverwijld verwezen te worden naar deze Europese richtlijn. Artikel 23 – Inwerkingtreding De richtlijn is pas van kracht op de dag van haar bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen. Artikel 24 – Adresstaten Het laatste artikel van deze richtlijn benadrukt enkel dat deze richtlijn van toepassing is voor alle lidstaten van de Europese Unie.

1.3 Andere Europese wetgeving 1.3.1 Wijzigingen van de Richtlijn 77/388/EEG (de zesde BTW-Richtlijn van de Europese Unie)5 In de zesde Richtlijn van de Europese Unie harmoniseerde de Europese Raad de verschillende wetgevingen van de EU-lidstaten inzake omzetbelasting. Het bekomen van een uniforme grondslag, m.a.w. een BTW-stelsel voor alle leden van de Europese Unie was de belangrijkste drijfveer van deze Richtlijn. De beleidslijn, dat dateerde van mei 1977, kende al heel wat aanpassingen. Dit omdat de wetgeving voortdurend evolueerde doorheen de tijd en ook omwille van de technologische ontwikkelingen. Één van die belangrijke uitvindingen was de oprichting van een elektronisch netwerk. Dankzij het internet was het elektronisch handeldrijven mogelijk en dus diende de Europese Unie haar wetgeving aan te passen aan dit nieuw fenomeen. Dit gebeurde aan de hand van twee specifieke richtlijnen, namelijk Richtlijn 2002/38/EG en Richtlijn 2006/58/EG. Beide richtsnoeren hadden uitwerking op de

5

Zesde Richtl. van de Raad nr. 77/388/EEG, 17 mei 1977 betreffende de harmonisatie van de wetgevingen der Lid-Staten inzake omzetbelasting – Gemeenschappelijk stelsel van belasting over de toegevoegde waarde: uniforme grondslag, Pb.L. 13 juni 1977, afl. 145.

13

oorspronkelijke Richtlijn en voerden tevens het begrip elektronische handel in het Europese rechtskader in. Richtlijn 2002/38/EG6 De eerste wijziging gebeurde in artikel 9 van de Richtlijn 2002/38/EG. In dit negende artikel werd de plaats van de dienst bepaald om vervolgens te bepalen welke BTW-wetgeving er van kracht was. Elektronische handel vormt echter een afwijking van de algemene regel van de plaatsbepaling. De plaats van de dienst wordt bepaald aan de hand van de zetel van de bedrijfsuitoefening van de dienstverrichter of diens vaste inrichting waaruit hij zijn dienst verricht. Bij gebreke van dergelijke zetel of vaste inrichting wordt de woonplaats of de gebruikelijke verblijfplaats van de verrichter van de dienst aangemerkt als plaats van de dienst. Het tweede lid van dit artikel behandelt de afwijkingen op de hoofdregel. Aan dit lid voegt deze Richtlijn twee supplementaire gevallen toe, namelijk de radio- en televisieomroepdiensten en de langs elektronische weg verrichte diensten.

Diensten verricht langs de elektronische weg worden in deze Richtlijn in vijf categorieën ingedeeld. Het leveren en overbrengen van websites, het onderhoud op afstand van programma’s en uitrustingen vormen de eerste klasse. Ten tweede vermeldt de Europese Unie de levering van software en de bijwerking ervan als categorie. Daarnaast wordt de levering van beelden, geschreven stukken en informatie en de terbeschikkingstelling van databanken aanzien als een voorbeeld van een elektronische dienst. Het vierde onderdeel heeft betrekking op de levering van muziek of films, van spelen, met inbegrip van kans- of gokspelen, en van uitzendingen of manifestaties op het gebied van politiek, cultuur, kunst, sport, wetenschappen of ontspanning. De levering van onderwijs op afstand wordt door Europa aangemerkt als laatste klasse van een elektronische dienst.

De bepaling van de plaats van de elektronische dienst vormt een afwijking ten opzichte van de hoofdregel. Terwijl bij de algemene regel de zetel van bedrijfsuitoefening of vaste inrichting belangrijk is voor het bepalen van de plaats van de dienst, viseert de afwijking de zetel van bedrijfsuitoefening of vaste inrichting van de ontvanger van de dienst. Als ontvangers van de 6

Richtl. van de Raad nr. 2002/38/EG, 7 mei 2002 tot wijziging, voor een gedeelte tijdelijk, van Richtlijn 77/388/EEG met betrekking tot de regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde die van toepassing is op bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook op radio- en televisieomroepdiensten, Pb.L. 15 mei 2002, afl. 128, 41-44.

14

dienst worden zowel de ontvangers van buiten de Europese Gemeenschap als de belastingplichtigen binnen deze Gemeenschap aangemerkt. Voor de belastingplichtigen binnen de Gemeenschap geldt de beperking dat deze persoon niet in het land van de dienstverrichter gevestigd is. Tevens bepaalt deze Richtlijn ook waar de plaats van de dienst voor een nietbelastingplichtige ontvanger ligt. Wanneer een ontvanger van een dergelijke elektronische dienst niet BTW-belastingplichtig is en hij in een lidstaat van de Europese Unie gevestigd is, dan is de plaats van de dienst gelijk aan de plaats waar de niet-belastingplichtige zijn vestigingsplaats heeft of waar hij zijn woonplaats of effectieve verblijfplaats heeft. Daarnaast dienen de diensten verricht te worden door een belastingplichtige die zijn zetel van bedrijfsuitoefening buiten de Europese Gemeenschap gevestigd heeft of daar over zijn vaste inrichting beschikt. De lidstaten van de EU hebben niet de mogelijkheid om gebruik te maken van het derde lid inzake het voorkomen van dubbele heffing of niet-heffing, alsook eventuele concurrentievervalsing. Dit geldt enkel in het geval van levering van de elektronische dienst aan een niet-belastingplichtige.

De Richtlijn bevat naast de voorgaande wijziging ook een belangrijke toevoeging aan de beleidslijn van 1977. Artikel 26 quater bevat de bijzondere regeling voor de niet in de Gemeenschap gevestigde belastingplichtigen die elektronische diensten verrichten voor nietbelastingplichtigen in de Europese Gemeenschap. Ten eerste definieert dit artikel de verschillende terminologie. Termen zoals een niet in de Gemeenschap gevestigde belastingplichtige, elektronische diensten en langs elektronische weg verrichte diensten, lidstaat van identificatie, lidstaat van verbruik en de BTW-aangifte worden in dit deel van het artikel uitgelegd.

Het tweede topic binnen artikel 26 quater omvat de specifieke regeling voor langs elektronische weg verrichte diensten. Eerst en vooral staan de EU-lidstaten toe dat een niet in de Gemeenschap gevestigde belastingplichtige elektronische diensten verricht voor nietbelastingplichtigen binnen de Gemeenschap, zij kunnen genieten van een bijzondere regeling. Deze specifieke regeling is van toepassing op al deze verrichtingen binnen de Gemeenschap. Bijgevolg dient de verrichter van de dienst een opgave in te dienen in de lidstaat van identificatie. In deze opgave maakt hij het begin of eventuele beëindiging van zijn activiteit als belastingplichtige bekend aan de betrokken lidstaat. Ook indien de belastingplichtige niet meer 15

in aanmerking zou komen voor de bijzondere regeling, dient hij een opgave over te maken aan de lidstaat van identificatie. Na het indienen van deze formaliteit identificeert de lidstaat deze belastingplichtige aan de hand van een individueel nummer. Dit proces verloopt volledig langs de elektronische weg. De lidstaat van identificatie beschikt tevens over de bevoegdheid om een niet

uit

de

Gemeenschap

gevestigde

belastingplichtige

te

schrappen

uit

het

identificatieregister. Dit gebeurt indien de BTW-plichtige niet langer elektronische diensten verricht, indien hij zijn belastbare activiteiten beëindigt of indien hij niet langer aan de opgelegde voorwaarden voldoet. De verrichter van de dienst die BTW-plichtig is in de lidstaat van identificatie dient ieder kwartaal een BTW-aangifte in, dit ongeacht of hij al dan niet elektronische diensten heeft verricht binnen deze periode. De aangifte wordt uiterlijk twintig dagen na het verstrijken van de periode elektronisch verwacht bij de bevoegde nationale instantie. De aangifte moet in de Europese eenheidsmunt ingediend worden. In het geval van een notatie in vreemde valuta dient de wisselkoers gehanteerd te worden die van toepassing was bij het verstrijken van de aangifteperiode. Op het moment van indienen van de BTWaangifte is de niet in de Gemeenschap gevestigde belastingplichtige verplicht zijn BTW-schuld over te maken aan de lidstaat van identificatie. Daarnaast dient de belastingplichtige dienstverrichter een voldoende gedocumenteerde boekhouding voor te leggen zodat de administratie de juistheid van de aangifte kan verifiëren.

De Richtlijn 2002/38/EG gaat in vanaf 1 juli 2003 en geldt voor alle lidstaten van de Europese Unie. De verschillende staten doen dan ook de nodige wettelijke en bestuursrechterlijke bepalingen om aan deze richtlijn te voldoen en deze vanaf 1 juli 2003 in werking te doen treden. De effectieve inwerkingtreding gebeurt op de dag van bekendmaking in het Europees Publicatieblad. Deze beleidslijn is voor een periode van drie jaar geldig. Na deze periode wordt dit thema verder onderzocht door de Europese instanties. Richtlijn 2006/58/EG7 Deze Europese richtlijn wijzigt de toepassingsduur van de BTW-regeling voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht, alsook radio- en televisieomroepdiensten. De Raad besliste via deze beleidsmaatregel om de termijn met zes maanden te verlengen tot en

7

Richtl. van de Raad nr. 2006/58/EG, 27 juni 2006 tot wijziging van Richtlijn 2002/38/EG wat betreft de toepassingsduur van de regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook radio- en televisieomroepdiensten, Pb.L. 28 juni 2006, afl. 174.

16

met 31 december 2006. Deze verlenging kwam er na de evaluatie van voorgaande Richtlijn 2002/38/EG. Het nieuwe uitgewerkte voorstel van de Europese Raad maakte echter gewag van een tweejarige verlenging tot en met 2008. Deze tweejarige verlenging kwam er echter niet en dus besliste de Raad om de periode tot het einde van 2006 uit te breiden. De Commissie motiveerde dat deze halfjarige verlenging van de oorspronkelijke bepalingen nodig waren om de interne markt goed te laten functioneren en de mededingingsverstoringen permanent op te heffen. 1.3.2 Wijzigingen van de Richtlijn 2006/112/EG8 Deze richtlijn is het verlengstuk van de zesde BTW-richtlijn die hierboven beschreven wordt. Deze handelt dus over het gemeenschappelijk stelsel inzake de belasting over de toegevoegde waarde. Richtlijn 2006/138/EG9 Hierboven was de BTW-regeling voor bepaalde diensten die langs de elektronische weg worden verricht, alsook voor de radio- en televisieomroepdiensten reeds tot 31 december 2006 van toepassing. Deze worden voor sommige artikelen van deze Richtlijn verlengd tot 31 december 2008. Het belangrijkste motief van de Raad bestond erin om de continuïteit van het BTW-stelsel voor elektronische diensten te garanderen.

Door Richtlijn 2006/138/EG werden artikelen 56, 57, 59 en 357 gewijzigd. Artikel 56 handelt over de plaatsbepaling van diverse diensten waaronder de diensten die langs de elektronische weg verricht aan een belastingplichtige ontvanger. In dit geval moet de plaats van de verrichter van de dienst soelaas bieden. Artikel 57 bepaalt dan weer de plaats van een elektronische dienst verricht aan een niet-belastingplichtige. Hier is de vestigingsplaats van de ontvanger van cruciaal belang. Artikel 59 heeft uitwerking op artikel 58 en bespreekt hoe een lidstaat dubbele belasting of niet-belasting kan voorkomen omtrent e-commerce. De laatste wijziging is deze van artikel 357. Deze verandering handelt over de bijzondere regeling voor niet in de Gemeenschap gevestigde belastingplichtigen die langs elektronische weg diensten verrichten

8

Richtl. van de Raad nr. 2006/112/EG, 28 november 2006 betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde waarde, Pb.L. 11 december 2006, afl. 347. 9 Richtl. van de Raad nr. 2006/138/EG, 19 december 2006 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de toepassingsduur van de regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook radio- en televisieomroepdiensten, Pb.L. 29 december 2006, afl. 384, 92-93.

17

aan niet-belastingplichtigen. Voor deze vier artikelen is de tweejarige verlengingstermijn van toepassing. Richtlijn 2008/8/EG10 Deze beleidslijn van de Europese Unie sluit nauw aan bij de Richtlijn 2006/138/EG. De gestemde richtlijn voert een verdere verlenging van de bovenstaande artikelen in. De verlengingstermijn bedraagt in deze specifieke richtlijn één jaar voor de artikelen 56, 57 en 59. Deze rechtsregels zijn van kracht tot en met 31 december 2009. Voor artikel 357 werd een langere termijn bedongen. Dit artikel heeft uitwerking tot en met 31 december 2014. Verder haalt deze richtlijn ook nog de specifieke plaats van de elektronische dienst aan. De plaatsbepaling werd echter niet gewijzigd door de Europese Unie waardoor dezelfde regels nog altijd van kracht zijn. 1.3.3 Verordening nr. 792/2002 (EG)11 Deze verordening heeft als doel om de eerdere Verordening nr. 218/92 tijdelijk te wijzigen. De wijziging is gebeurd omtrent de administratieve samenwerking op het gebied van indirecte belastingen, met andere woorden inzake de BTW. Deze verordening voegt een aantal maatregelen toe in de bestaande verordeningen van de EU inzake e-commerce. De wijziging is vooral tot stand gekomen omwille van het feit dat de Richtlijn 2002/38/EG ook de vroegere zesde BTW-richtlijn tijdelijk heeft gewijzigd. De wijzigingen die in deze Verordening aan bod komen, spelen in op de wijzigingen van de Richtlijn 2002/38/EG, meer specifiek op artikel 26 quater. De wijzigingen werden hierboven reeds aangehaald. 1.3.4 Verordening nr. 143/2008 (EG)12 Deze Verordening wijzigt de voorafgaande Verordening nr. 1798/2003 betreffende de invoering van de regeling voor de administratieve samenwerking en informatie-uitwisseling in het kader van de plaatsbepaling van de dienst, de uitzonderlijke systemen en de teruggaafprocedure inzake de BTW. Ook dit kwam reeds aan bod in de boven aangehaalde richtlijnen.

10

Richtl. van de Raad nr. 2008/8/EG, 12 februari 2008 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de plaats van een dienst, Pb.L. 20 februari 2008, afl. 44, 11-22. 11 Verord. van de Raad (EG) nr. 792/2002, 7 mei 2002 tot tijdelijke wijziging van Verordening (EEG) nr. 218/92 betreffende de administratieve samenwerking op het gebied van de indirecte belastingen (BTW) wat betreft aanvullende maatregelen inzake elektronische handel, Pb.L. 15 mei 2002, afl. 128. 12 Verord. van de Raad (EG) nr. 143/2008, 12 februari 2008 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1798/2003 met betrekking tot de invoering van een regeling voor administratieve samenwerking en informatie-uitwisseling in het kader van de bepalingen betreffende de plaats van een dienst, de speciale systemen en de btw-teruggaafprocedure, Pb.L. 20 februari 2008, afl. 44.

18

1.4 Belgische wetgeving De Belgische wetgever implementeerde de supranationale richtlijn van de Europese Gemeenschap inzake elektronische handel in 2003. Deze wet bevat alle artikelen die de Europese instanties opgenomen hadden in hun richtlijn. Toch is deze wet een uitbreiding van de Europese beleidslijn. De Belgische wetgeving plaatst de richtlijn namelijk in een context die specifiek toepasbaar is op België. Naast deze wet bevat de Belgische wetgeving een circulaire die het standpunt van de belastingadministratie duidelijk maakt. 1.4.1 Wet betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij - 11 maart 200313 Hoofdstuk I – Voorafgaande bepalingen Artikel 1 De Belgische wet betreffende de elektronische handel regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. Tevens bepaalt het eerste artikel dat de bepalingen zoals bedoeld in de richtlijn 2000/318/EG van het Europese Parlement worden omgezet in rechtsregelen van de interne markt. Artikel 2 Het tweede artikel omvat de belangrijkste definities. Deze definities zorgen ervoor dat er zo weinig mogelijk tweestrijdige begrippen in de wettekst zitten. Deze termen zijn van belang bij het interpreteren van deze wet, maar ook voor eventuele uitvoeringsbesluiten. Zo worden dienst van de informatiemaatschappij, elektronische post, (gevestigde) dienstverlener, afnemer van de dienst, consument, reclame, gereglementeerd en vrij beroep verder gedefinieerd. Deze uitleg van termen sluit zeer nauw aan bij de Europese richtlijn. De definitie van reclame wordt echter duidelijker omschreven in de Belgische wet. In artikel 2 van de Belgische rechtspraak wordt er namelijk een limitatieve lijst van handelingen opgenomen die niet als reclame aanzien worden. Artikel 3 In het derde artikel zijn er een aantal aspecten opgesomd waarop de wet niet van toepassing is. Ten eerste worden de belastingen uitgesloten van deze wet. Daarnaast vormen de kwesties in verband met diensten van de informatiemaatschappij die geregeld worden door de wetgevende of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer en de 13

Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, BS 17 maart 2003 (ed. 2).

19

verwerking van de persoonlijke gegevens een belangrijke uitzondering op deze wet. Ook overeenkomsten of praktijken die onder het kartelrecht vallen zijn niet onderhevig aan deze wetsbepalingen. Ten laatste worden er nog enkele specifieke diensten uitgesloten. Voorbeelden van dergelijke diensten zijn de activiteiten van notarissen, de vertegenwoordiging van een cliënt voor het gerecht of gokactiviteiten met inbegrip van loterijen en weddenschappen. Hoofdstuk II - Grondbeginselen Artikel 4 – Het beginsel van vrijheid van vestiging Indien een dienstverlener van een informatiemaatschappij zijn activiteiten in België wil starten en uitoefenen, dient deze dienstverlener niet in het bezit te zijn van een voorafgaande vergunning of enige andere vereiste met gelijkaardige werking. Artikel 5 – Het beginsel van vrij verrichten van diensten Dit artikel legt een aantal vereisten op aan alle dienstverleners die op het Belgisch grondgebied hun diensten van de informatiemaatschappij verrichten. Indien de diensten worden verricht door een in een andere lidstaat van de Europese Unie gevestigde dienstverlener, dan is het vrije verkeer van deze diensten niet beperkt door deze specifieke en algemene vereisten. De opgelegde vereisten hebben echter geen uitwerking op de fysieke levering van goederen. Dit geldt eveneens voor diensten die niet langs de elektronische weg worden verleend. Artikel 6 – Afwijkingen van het beginsel van het vrije verrichten van diensten Het zesde artikel bepaalt een aantal uitzonderingen op het voorgaande artikel. In enkele specifieke gevallen is artikel 5 niet van toepassing. De eerste afwijking wordt gevormd door de vrijheid die contractpartijen hebben om het toepasselijke recht te kiezen. Ook de contractuele verplichtingen inzake consumentenovereenkomsten vormen een uitzondering op de regel. Een andere beperking bevindt zich bijvoorbeeld op het vlak van de toelating van ongevraagde reclame via elektronische post. Hoofdstuk III – Informatie en doorzichtigheid Artikel 7 Dit artikel bespreekt net zoals de Europese richtlijn dat de dienstverleners er toe worden aangezet specifieke informatie ter beschikking van de afnemers van de dienst en de bevoegde autoriteiten te stellen. Deze gegevenstoegang dient gemakkelijk, rechtstreeks en permanent 20

toegankelijk te zijn voor deze doelgroepen. De toegankelijke informatie omvat onder andere de naam of handelsnaam, het geografische adres en het inschrijvingsnummer in het handelsregister. Deze informatiedetails werden overgenomen uit de Europese beleidslijn. Op het gebied van prijsaanduidingen rust er op de dienstverlener de bevoegdheid deze prijzen ondubbelzinnig en duidelijk aan te geven. Dit om de consument niet te misleiden en hem met verkeerde prijsaanduidingen te lokken. Artikel 8 Daarnaast hebben de dienstverleners van de informatiemaatschappij de uitdrukkelijke verplichting om enkele informatievoorschriften duidelijk, begrijpelijk en ondubbelzinnig aan de afnemers van deze dienst mee te delen. Deze informatie is verplicht ter ore van de afnemer te komen voordat hij zijn order langs de elektronische weg plaatst. De dienstverlener hoort naast de talen waarin het contract gesloten kan worden, ook de verschillende technische stappen tot het effectieve sluiten van het contract aan de afnemer kenbaar te maken. Tevens dient de verlener van de dienst ook de technische middelen om invoerfouten te wijzigen nauwgezet door te geven aan de afnemer. Een laatste voorschrift bevat de verplichting om aan te geven of de dienstverlener al dan niet het gesloten contract zal archiveren en of dit contract toegankelijk zal zijn. Deze bepalingen en de algemene voorwaarden van het contract dienen op een manier verspreid te worden, zodat de afnemers van de dienst deze informatie kunnen opslaan en zo ook terug kunnen raadplegen indien zij dit nodig achten. Artikel 9 Om eventuele invoerfouten te vermijden dient de dienstverlener de passende technische middelen ter beschikking te stellen van de afnemer. Deze middelen worden verschaft vooraleer de afnemer zijn order plaatst. Tevens zorgt de dienstverlener ervoor dat de afnemer zijn invoerfouten kan opsporen en corrigeren. Artikel 10 Indien de afnemer van een dienst langs elektronische weg een order plaatst, dan bevestigt de dienstverlener zo spoedig mogelijk en langs het elektronische medium deze bestelling. Het ontvangstbewijs omvat onder andere de bestelde diensten en de concrete afspraken. Zowel het order als het ontvangstbewijs worden geacht te zijn ontvangen wanneer ze voor beide contractpartijen openbaar zijn.

21

Artikel 11 Artikel 8, 9 en 10 zijn niet geheel van toepassing op partijen die niet als consument handelen. Zij wijken bijgevolg af van de vermelde wetsartikelen. Artikel 12 Op de dienstverlener rust de plicht te bewijzen dat hij aan artikelen 7 tot en met 10 voldaan heeft ten aanzien van de consumenten. Hoofdstuk IV – Reclame Artikel 13 Reclame die deel uitmaakt van een dienst van de informatiemaatschappij dient aan enkele specifieke voorwaarden te voldoen volgens dit artikel van de Belgische wetgeving. Een eerste voorwaarde is dat de reclame duidelijk en ondubbelzinnig de vermelding bevat dat het effectief om reclame gaat. Deze reclamevermelding wordt leesbaar, goed zichtbaar en ondubbelzinnig weergegeven. Daarnaast dient de natuurlijke persoon of de rechtspersoon van wie deze reclame uitgaat, identificeerbaar te zijn. Ten derde zijn verkoopsbevorderende aanbiedingen zoals eenmalige promoties of prijsverminderingen ook duidelijk herkenbaar. Tevens dienen de voorwaarden om aan deze acties te voldoen gemakkelijk vervulbaar te zijn voor de afnemers van de dienst. Ook eventuele verkoopbevorderende wedstrijden hebben dit herkenbare karakter en zijn eenvoudig te realiseren voor de afnemers. Artikel 14 Dit artikel verbiedt het gebruik van de elektronische post zonder voorafgaande, vrije, specifieke en geïnformeerde toestemming om reclame te verspreiden. De Koning kan echter uitzonderingen op dit verbod uitvaardigen. Indien de dienstverleners de toestemming ontvingen om elektronische reclame te verspreiden, dan verschaft hij duidelijke en begrijpelijke informatie zodat de afnemer zich kan verzetten tegen deze vorm van reclame. Daarnaast duidt hij een geschikt middel aan om dit recht langs de elektronische weg doeltreffend uit te oefenen. Het derde lid van dit artikel bevat toch twee beperkingen voor het versturen van elektronische reclame. Het is bij wet verboden de identiteit en het adres van een derde te gebruiken. Tevens is het strikt verboden informatie te vervalsen of te verbergen voor de consument. Een andere belangrijke voorwaarde van dit artikel omvat de verplichting van de dienstverlener tot het leveren van het bewijs dat de afnemer elektronische reclame aanvroeg.

22

Artikel 15 Reclame langs het elektronische medium is toegestaan voor gereglementeerde beroepen indien zij de beroepseer en –regels in acht nemen. Dit omvat de eerlijkheid ten opzichte van cliënten en confraters. Hoofdstuk V – Langs elektronische weg gesloten contracten Artikel 16 Wanneer de functionele kwaliteiten van de wettelijke of reglementaire vereisten gevrijwaard zijn, dan zijn de contracten langs elektronische weg volgens de regels afgesloten. Om de vereisten te kunnen toepassen wordt er een geschrift geëist. Een geschrift wordt gedefinieerd als een opeenvolging van verstaanbare tekens die toegankelijk zijn voor een latere raadpleging. Het omvat eveneens de uitdrukkelijke of stilzwijgende vereiste van een handtekening van de partijen. Artikel 17 Artikel 16 is niet van toepassing op contracten die rechten overdragen of doen ontstaan ten aanzien van onroerende zaken, uitgezonderd huurrechten. Contracten met tussenkomst van een rechtbank behoren eveneens tot deze uitzondering op artikel 16. Contracten van het familie- en erfrecht, alsook contracten voor persoonlijke en zakelijke zekerheden welke gesteld worden door personen die handelen voor doeleinden buiten hun beroepsactiviteit dienen artikel 16 niet te volgen. Hoofdstuk VI – Aansprakelijkheid van dienstverleners die als tussenpersoon optreden Artikel 18 – Mere Conduit (Doorgeefluik) De dienstverlener van de informatiemaatschappij is niet aansprakelijk voor de doorgegeven informatie, alsook niet voor het verschaffen van toegang tot deze informatie. Daarvoor dient hij aan elk van volgende voorwaarden te voldoen. Ten eerste ligt het initiatief tot doorgifte niet bij de dienstverlener. Tevens werd de ontvanger van de informatie niet door de dienstverlener geselecteerd. Ten laatste mag de doorgegeven informatie ook niet gewijzigd of geselecteerd worden door de dienstverlener. Artikel 19 – Opslag in de vorm van tijdelijke kopiëring De dienstverlener is niet aansprakelijk voor de automatische, tussentijdse en tijdelijke opslag van de doorgegeven informatie wanneer de dienst bestaat in het doorgeven van informatie via 23

een communicatienetwerk. Deze opslag geschiedt enkel om latere doorgifte van die informatie aan andere afnemers van de dienst en op hun verzoek. De dienstverlener is niet aansprakelijk als hij de informatie niet wijzigt, de toegangsvoorwaarden in rekening neemt, de gangbare sectorale regels incalculeert en niets wijzigt aan de technologie om deze gegevens te verkrijgen. De dienstverlener dient eveneens meteen de opgeslagen informatie te verwijderen of ontoegankelijk te maken indien hij verneemt dat deze zich niet meer op hun oorspronkelijke plaats bevinden. Daarnaast dient hij deze onmiddellijk te verwijderen wanneer een gerechtelijke of administratieve autoriteit dit eist. Artikel 20 – Hosting (Host-diensten) De verlener van de diensten van de informatiemaatschappij heeft ook geen aansprakelijkheid voor de opslag van informatie indien de dienstverlener kan aantonen dat hij geen kennis had van het illegale karakter van de activiteit. De dienstverlener is ook niet aansprakelijk indien hij de gegevens prompt verwijdert vanaf het moment dat hij op de hoogte werd gebracht van het onwettige karakter van de activiteit. Artikel 21 - Toezichtverplichtingen De dienstverleners hebben geen algemene verplichting om toe te zien of hun doorgegeven informatie, gegevens van onwettige activiteiten herbergen. De bevoegde gerechtelijke instanties kunnen de dienstverleners wel een tijdelijke toezichtverplichting opleggen indien zij dit vorderen. Wel dient er aangehaald te worden dat ze wel de verplichting hebben deze gegevens door te spelen aan de bevoegde autoriteiten wanneer zij vermoeden dat er bepaalde gegevens illegale activiteiten bevatten. De dienstverleners dienen eveneens alle nodige informatie te leveren als de administratieve of gerechtelijke instanties een officiële navraag doen naar deze gegevens. Hoofdstuk VII – Controlemaatregelen en sancties Artikel 22 - Waarschuwingsprocedure Wanneer de bevoegde autoriteiten, met name de Minister bevoegd voor Economische Zaken of een aangewezen ambtenaar, een inbreuk vaststellen op de besproken wetgeving, dan kunnen zij een waarschuwing uitvaardigen. Deze waarschuwing gebeurt ten aanzien van de wetsovertreder en beoogt het aanmanen tot beëindiging van zijn uitgevoerde activiteit of handeling. De waarschuwingstermijn bedraagt drie weken te rekenen vanaf de vaststelling van de 24

overtredende

feiten.

De

waarschuwing

wordt

per

aangetekende

brief

met

ontvangstbevestiging opgestuurd naar de overtreder. Dit kan ook door overhandiging van een afschrift van het proces-verbaal waarin de vastgestelde feiten gedetailleerd worden besproken. De waarschuwing vermeldt naast de ten laste gelegde feiten en de overtreden wetsbepalingen, ook de termijn waarbinnen de overtreder zijn activiteiten dient stop te zetten. Indien er geen gevolg wordt gegeven aan de waarschuwing van de beklaagde zijn kant, dan kan de Minister voor Economische Zaken of de bevoegde ambtenaar de zaak aanhangig maken bij de Procureur des Konings. Artikel 23 – Opsporing en vaststelling van de bij deze wet verboden daden Naast de door de Minister voor Economische Zaken aangestelde ambtenaren kunnen ook de officieren van de gerechtelijke politie inbreuken opsporen en vaststellen. Deze processenverbaal hebben een weerlegbaar karakter. De vastgestelde feiten worden met andere woorden gehandhaafd tot het tegendeel door de overtreder werd bewezen. Een afschrift van dit procesverbaal dient binnen de dertig dagen na vaststelling van de verboden daden in het bezit te zijn van de overtreder. Artikel 24 – Minnelijke schikking Dit artikel omvat de minnelijke schikking en beoogt het vervallen van de strafvordering mits de overtreder een opgelegde som betaalt. Deze som wordt bepaald door de bevoegde ambtenaren aan de hand van de opgestelde processen-verbaal. De tarieven en wijze van betaling worden vastgelegd door de Koning. De voorgestelde minnelijke schikking mag niet meer bedragen dan het maximum van de geldboetes, eventueel verhoogd met opcentiemen vastgelegd bij artikel 26. Dit artikel bevat boetes naargelang de inbreuk van de wet. De minnelijke schikking vervalt echter indien er op voorhand een klacht aan de Procureur des Konings werd ingediend. Tevens werd de onderzoeksrechter verzocht een onderzoek in te stellen of de zaak werd bij de bevoegde rechtbank aanhangig gemaakt. In deze specifieke gevallen worden eventueel betaalde geldsommen dan aan de overtreder teruggestort. Artikel 25 Artikel 22, 23 en 24 zijn niet van toepassing op titularissen van vrije beroepen. Zij komen bijgevolg niet in aanmerking voor de waarschuwingsprocedure, de opsporing en de vaststelling van de daden en de minnelijke schikking.

25

Artikel 26 – Strafsancties Op het overtreden van artikel 2, §6 staan boetes van 1.000 tot 20.000 euro. Hier worden bepaalde juridische aspecten van de informatiemaatschappij als bedoeld in de Belgische Grondwet niet nageleefd. Dienstverleners die de voorschriften van artikel 7 tot 10 en artikel 13 overtreden worden bestraft met een geldboete van 250 tot 10.000 euro. Een strafvordering van 250 tot 25.000 euro wordt ingesteld tegen dienstverleners indien zij reclame per elektronische post versturen en bijgevolg de voorschriften van artikel 14 overtreden. Wanneer een verlener van een dienst van de informatiemaatschappij de voorschriften van artikelen 7, 8, 9, 10, 13 en 14 ter kwader trouw overtreden, dan worden zij bestraft met een geldboete van 500 tot 50.000 euro. Boetes van 1.000 tot 20.000 euro worden uitgereikt aan dienstverleners die beschikkingen van een vonnis of een arrest op grond van artikel 3 van deze wet niet naleven. Deze geldbedragen zijn ook verschuldigd indien dienstverleners de bevoegde ambtenaren verhinderen of belemmeren om hun onderzoek naar de illegale daden van de dienstverleners te voeren. Ook indien ze hun medewerking weigeren te verlenen aan een onderzoek kunnen deze geldboetes verschuldigd zijn.

Naast deze geldsommen zijn vennootschappen en verenigingen ook burgerrechterlijk aansprakelijk

voor

de

veroordelingen

tot

schadevergoeding,

geldboeten,

kosten,

verbeurdverklaringen, teruggave en geldelijke sancties. De bepalingen van het Strafwetboek blijven ook van toepassing op inbreuken bedoeld in dit artikel. Indien de dienstverlener recidief gedrag vertoont binnen de vijf jaar, dan worden de genoemde straffen verdubbeld. De griffier van de rechtbank dient na het verstrijken van een termijn van tien dagen na de uitspraak van de rechtbank, de Minister voor Economische Zaken per gewone brief in te lichten. Artikel 27 De aanplakking van het vonnis kan door de rechtbank bevolen worden binnen en buiten de inrichting van de overtredende dienstverlener gedurende een bepaalde periode. Daarnaast kan de aanplakking van deze uitspraak gepubliceerd worden in kranten of op andere wijze. Deze aanplakking gebeurt integraal op de kosten van de overtreder. Tevens kan de rechtbank de verbeurdverklaring van onrechtmatige winsten die met behulp van de inbreuk werden behaald bevelen.

26

Hoofdstuk VIII – Slotbepalingen Artikel 28 Dit artikel bevat een aanvulling op artikel 1317 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel 29 Door dit artikel wordt een passage in artikel 23 van de wet van 14 juli 1991 betreffende handelspraktijken en consumentenbescherming geschrapt. Artikel 30 In de bijlage van de wet van 26 mei 2002 inzake intracommunautaire vorderingen wordt een tiende lid ingevoegd. Deze invoeging maakt de wet van 11 maart 2003 betreffende de diensten van de informatiemaatschappij kenbaar. 1.4.2 Circulaire nr. AFZ/2002-094414 Een circulaire omvat allerhande richtlijnen voor alle ambtenaren van de taxatiediensten. Deze specifieke circulaire bevat niet bindende richtsnoeren voor de ambtenaren op het vlak van de BTW. Deze circulaire werd opgesteld kort na de Europese richtlijnen omtrent de elektronische handel en zorgt ervoor dat de betrokken instanties een beter beeld kunnen vormen over bepaalde gevallen van elektronische handel. Deze circulaire loopt dan ook grotendeels evenwijdig met het Europees conceptueel kader.

Ook de belangrijke begrippen worden in deze circulaire verder uitgebreid en uitgelegd zodat de ambtenaren zich kunnen beroepen op deze termen. Een kernbegrip is dan ook de “langs elektronische weg verrichte diensten”. Een elektronische dienst wordt ten eerste omschreven als een dienst verleend via het internet of via een soortgelijk elektronisch netwerk. In tweede instantie zijn deze diensten sterk afhankelijk van de informatietechnologie. Dit zijn diensten die een minieme menselijke tussenkomst eisen, ze zijn dan ook grotendeels geautomatiseerd. Zonder deze nieuwe technologie zouden de elektronische diensten ook niet kunnen bestaan. De informatietechnologie is dan ook van essentieel belang voor het beoordelingsproces.

Daarnaast bevat deze circulaire de verschillende categorieën van langs elektronische weg verrichte diensten. De eerste categorie is een algemene categorie en wordt gedefinieerd als alle gedigitaliseerde producten. Dit zijn bijvoorbeeld alle software en upgrades of veranderingen 14

Circ. nr. AFZ/2002-0944, 12 augustus 2003.

27

van deze software. Ten tweede vallen diensten die een zakelijke of persoonlijke vertegenwoordiging op een netwerk verzorgen ook onder deze circulaire. Automatisch door een computer gegenereerde diensten vormen een derde klasse van elektronische diensten. Ten slotte bevat deze circulaire ook een limitatieve lijst met geautomatiseerde diensten die enkel door middel van het internet of een ander netwerk kunnen worden verleend.

Deze lijst van geautomatiseerde diensten wordt aangevoerd door het leveren en onderbrengen van websites en het onderhoud op afstand van programma’s en uitrustingen. Dit zijn bijvoorbeeld afstandsbeheerssystemen, online gegevensopslag, website en webpage hosting, enz. De levering van software en de bijwerkingen ervan vormen een volgende onderverdeling. De toegang tot of downloaden van software vormt hier het voornaamste voorbeeld, alsook programmatuur die online reclame voorkomt, de zogenaamde banner blockers. De derde en vierde categorie bevatten de meest gekende vormen van elektronische diensten, met name het downloaden van beelden, geschreven stukken en informatie, databanken, films, muziek, uitzendingen van manifestaties en spelen met inbegrip van kans- en gokspelen. Dit gaat dan vooral om het effectief toegang verschaffen tot deze diensten en informatievormen. Maar ook het elektronische abonnement op dag- en maandbladen vallen onder deze categorie. Ten vijfde is het onderwijs op afstand ook opgenomen in deze lijst van langs elektronische weg verrichte diensten. Dit is het exclusief recht van geautomatiseerd onderwijs dat enkel via het internet of soortgelijk netwerk kan verstrekt worden. Online veilingen, zoals ebay, vormen de laatste categorie van elektronische diensten. Deze veilingen maken dan ook gebruik van verscheidene geautomatiseerde databanken en gegevensinvoer van de klant. Deze diensten eisen dan ook een minimaal menselijk ingrijpen waardoor ze aanzien worden als langs elektronische weg verrichte diensten.

Daarnaast omvat de Belgische circulaire ook een opsomming van diensten die niet beschouwd worden als elektronische diensten en dus met andere woorden buiten het wettelijke kader vallen. De levering van Cd’s, video’s, audiocassettes, Cd-rom’s, floppy disks, … vallen buiten de richtlijnen van elektronische handel omdat dit simpelweg een levering van goederen inhoudt en niet gedigitaliseerd is. Ook de dienstverlening die grotendeels op een menselijk ingrijpen berusten kunnen niet als elektronische diensten aanzien worden. Dit omdat het internet bij deze dienstverlening uitsluitend als communicatiemiddel dient. Voorbeelden hiervan zijn de 28

adviesverlening van advocaten of financieel raadgevers aan hun klanten via e-mail. Ook het onderwijs op afstand aan de hand van een afstandverbinding vallen niet onder deze regeling. De levering van fysieke herstellingsdiensten van computerapparatuur, offline gegevensopslag, televisie en andere reclame, helpdeskdiensten via telefoon, … ontsnappen ook aan de wet op elektronische handel. De motivering hiervoor is de aanzienlijke menselijke tussenkomst die deze diensten vereisen. Wat ook niet tot de elektronische diensten behoort zijn simultane radio- en televisie-uitzendingen die op het internet aangeboden worden. Deze elektronische diensten worden gecatalogeerd als radio- en televisieomroepdiensten. Ten laatste sluit deze circulaire de levering van videofoondiensten, telefoondiensten en de toegang tot het internet uit. Deze diensten worden dan ook aanzien als telecommunicatiediensten en niet als diensten die langs de elektronische weg verricht worden. 1.4.3 Parlementaire vraag van de heer Destexhe (23.01.2001)15 De heer Destexhe kwam destijds met een interessante vraag op de proppen. De vraag luidde als volgt: “In welke landen moet een bedrijf dat zich met elektronische handel bezighoudt belastingen betalen? Bestaat er een specifieke regelgeving voor dit soort handel?”

Het antwoord op deze vraag van de heer Destexhe is van tweeërlei aard, namelijk inzake indirecte belastingen en langs de andere kant inzake de directe belastingen. Inzake indirecte belastingen zijn het de richtlijnen die een antwoord bieden die hierboven reeds werden aangehaald. Deze werden door Europa opgemaakt om de elektronische diensten op een gepaste manier te belasten, alsook om de concurrentieverstoringen tussen verschillende lidstaten te vermijden. In deze richtlijn vermeldt de Commissie de nieuwe regels omtrent de elektronische diensten. Het principe is wanneer diensten vanuit derde landen voor in de Gemeenschap gevestigde personen of vanuit de Gemeenschap voor in een derde land gevestigde ontvangers, dienen te worden belast op de plaats van de vestiging van de ontvanger van de dienst. Voor deze richtlijn te implementeren in de Belgische nationale wetgeving werd een wetsontwerp ingediend op 20 januari 2003.

Inzake de directe belastingen is het antwoord op de parlementaire vraag iets complexer vanwege het aan bod komen van het begrip “vaste inrichting”. Een vaste inrichting maakt het

15

Vr. en Antw. Senaat 23 januari 2001, Vr. 1123 (Destexhe).

29

namelijk mogelijk te bepalen wanneer een lidstaat de winst van een bedrijf van een andere staat mag belasten. Dit is gebaseerd op artikel 5 van het dubbelbelastingverdrag. Volgens artikel 7 van ditzelfde DBV kan een overeenkomstsluitende staat de winst van een onderneming van een andere overeenkomstsluitende Staat slechts belasten, wanneer die haar bedrijf uitoefent met behulp van een in de eerste staat gelegen vaste inrichting. Wanneer er geen sprake is van een vaste inrichting, dan mag de winst uitsluitend belast worden in de staat waar zij een inwoner is.

Het belang van een vaste inrichting is ook van tel bij elektronische handel. Eerst en vooral is er een belangrijk onderscheid tussen een server en een website. Het onderscheid is van tweeërlei aard. Eerst en vooral is er de geautomatiseerde uitrusting, namelijk de server. Langs de andere kant is er dan de data en de software die worden gebruikt door de uitrusting of hierin worden opgeslagen, namelijk de website. Een website is echter geen bedrijfsinrichting aangezien het niet als een lichamelijk goed kan worden beschouwd zoals een machine of een lokaal. Een website die aldus op een server wordt geplaatst kan dan ook niet aanzien worden als een bedrijfsinrichting of vaste inrichting omdat de server en de lokalisatie ervan niet ter beschikking van de onderneming staan.

Langs de andere kant kan een server wel een bedrijfsinrichting vormen wanneer hij is geplaatst en wordt gebruikt als een element van de uitrusting met een fysieke lokalisatie. Als het bedrijf een website gebruikt in het kader van haar bedrijf en die website plaatst op een server, beschikt de onderneming over een bedrijfsinrichting. Om het als een bedrijfsinrichting te kunnen beschouwen, dient de onderneming met andere woorden eigenaar, huurder of houder te zijn van de server. Deze bedrijfsinrichtingen kunnen beschouwd worden als een vaste inrichting mits ze aan enkele andere voorwaarden voldoen.

Een eerste voorwaarde is de vastheid van de server. Dit wil zeggen dat de server zich langdurig op dezelfde plaats dient te bevinden. Een volgende voorwaarde is dat de uitoefening van de werkzaamheden dient te gebeuren met behulp van de server. Dit dient altijd afzonderlijk per geval bekeken te worden. Deze tweede voorwaarde is in principe voldaan op het moment dat de onderneming een server gebruikt waarvan ze als eigenaar beschouwd kan worden. Een andere vereiste om het als een vaste inrichting te kunnen beschouwen, is de aanwezigheid van 30

personeel. Verder dient de onderneming ook voorbereidende werkzaamheden of hulpwerkzaamheden te verrichten. Deze belangrijke voorwaarde wordt ook geval per geval bekeken. De verschillende functies binnen de onderneming omtrent de server worden bijgevolg onderzocht. Hier worden de ondernemingsactiviteiten ook in rekening genomen.

Maar de vraag is nu wanneer oefent een dienstverlener een voorbereidende activiteit uit. Een dienstverlener die op het wereldwijde net zijn eigen servers runt met in zijn achterhoofd de bedoeling te hebben om er ook websites van andere ondernemingen op te plaatsen, worden niet beschouwd als een voorbereidende activiteit of hulpwerkzaamheid. Als een onderneming online goederen of diensten aan de consument aanbiedt via een server die specifiek voor verkoop zijn bestemd, dan is dit tevens niet als een voorbereidende activiteit te beschouwen. Wanneer er sprake is van een voorbereidende werkzaamheid brengt dit heel wat interpretatiemoeilijkheden met zich mee voor de verschillende landen. Het ene land beschouwt een gesloten verkoop via het internet met behulp van een server als voldoende om te kunnen spreken van een voorbereidende werkzaamheid, het andere land vindt dan weer van niet. Wanneer de informatica-uitrusting bij de transactie een doorslaggevende rol speelt, kan de server als een vaste inrichting worden beschouwd.

1.5 Rechtspraken 1.5.1 Beschikking van de voorzitter van de Rechtbank van Koophandel van Brussel van 15 oktober 1999 (vordering tot staking)16 Dit geschil gaat tussen Belgacom en Intouch Telecom Belgium NV. Intouch is een bedrijf dat goederen en diensten levert op het gebied van telecommunicatie, bijvoorbeeld telefoonkaarten. Intouch doet aan e-commerce om zo hun producten te promoten en te verkopen. In die website van Intouch zijn er metatags aanwezig met de woorden “Belgacom” en “Belgacon”. Een metatag is een woord dat in de HTML-code van een website wordt ingevoerd. Wanneer er gezocht wordt op die woorden komen ze met andere woorden op deze site terecht.

Belgacom is van mening dat ze benadeeld worden op deze manier. Ze zijn namelijk van oordeel dat Intouch op een ongeoorloofde manier profiteert van hun merkbekendheid en stelt een

16

Voorz. Kh. Brussel, 15 oktober 1999, AM, 2001, 290, Computerr., 2000, 245, Annuaire Pratiques du commerce & Concurrence, 1999, 742.

31

vordering tot staking in bij de Voorzitter van de Rechtbank van Koophandel van Brussel. Het baseert zich hiervoor op artikel 13, A, 1, d van de B.M.W. Verder beweert Belgacom ook dat Intouch een praktijk pleegde die strijdig is met eerlijke handel17. Intouch betwist de argumenten van Belgacom niet. Het bedrijf beweert wel dat ze niet aansprakelijk zijn voor deze inbreuken en verschuift de aansprakelijkheid aan de realisator van de internetsite.

De rechter zijn oordeel is in het voordeel van Belgacom. Hij baseert zich op het feit dat Intouch het gebruik van de metatags op hun website niet betwist en onderzoekt de zaak niet verder. Hij oordeelt dus dat er sprake is van een schending van het merkenrecht en dat de praktijk van Intouch in strijd is met de eerlijke handel. De rechter onderzoekt wel of Intouch aansprakelijk is voor deze praktijk. De rechter oordeelde dat Intouch wel degelijk aan de maker van de website alle informatie, inhoud, alsook de metatags bezorgde. Bovendien besliste de rechter dat de onderneming ook de controle over de inhoud had en dus ook de uitgever van de website is. Intouch profiteerde namelijk van de naambekendheid van Belgacom. Hierbij is het van belang dat er geen onderling verband bestaat tussen beide ondernemingen om te concluderen dat er sprake is van een ongerechtvaardigd voordeel die bestraft dient te worden. De rechter geeft Belgacom dus gelijk en zegt dat Intouch op dient te houden met het gebruik van de metatag “Belgacom”. Dit gebeurt door middel van een dwangsom.

Bij deze rechtspraak kunnen er enkele vragen worden gesteld. Een belangrijke vraag is:”Mocht Intouch de term Belgacom niet rechtmatig gebruiken om zijn website en zijn diensten te beschrijven?”

Om op deze vraag een antwoord te vinden, dient er gekeken te worden naar twee beroemde rechtszaken. De eerste zaak is een Amerikaanse zaak, namelijk de Playboy-zaak. Het lijkt vreemd omdat het een Amerikaanse zaak is, maar toch heeft ze nodige juridische impact in België omdat de redenering die er gevolgd wordt gelijkaardig is met diegene van hierboven. De zaak gaat over een voormalige playmate van het magazine Playboy. De playmate had namelijk “Playboy” als metatag gebruikt in haar websiteadres. Doordat de internetgebruikers deze metatag invoerden, kwamen ze bij Playboy Enterprises terecht en had dit ook een rechtszaak tot gevolg. De Amerikaanse rechter oordeelde dat de voormalige playmate hier het goed recht 17

Art. 93 WHPC.

32

had om deze metatag te gebruiken om haar site aan te duiden. Het feit dat de dame eerder een playmate was, was voor de rechter een attribuut van haar persoonlijkheid en het is logisch dat ze dat dan vermeld als metatag. Met andere woorden had ze een geldige reden om de metatag te gebruiken en was die metatag ook noodzakelijk om haar website te beschrijven. Deze zaak is wel verschillend van diegene die hierboven aangehaald werd. Het verschil zit in de kwestie van het attribuut van persoonlijkheid. De gelijkenis met de eerder aangehaalde zaak is echter dat de metatag dient om de inhoud van een site en de aangeboden diensten te beschrijven.

De tweede zaak is er één die voor het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen is gevoerd, namelijk de zaak BMW. Het gaat hier over een garagist die gespecialiseerd is in het repareren van tweedehandswagens van het Duitse merk. In zijn advertenties gebruikte hij namelijk de metatag “BMW-specialist”. Dit was vreemd aangezien hij geen concessiehouder was van het Duitse merk, alsook niet officieel erkend was door het merk. Het Hof oordeelde in het voordeel van de garagist. Het Hof zei dat de garagehouder geen schade berokkende aan het Duitse merk door deze metatag te gebruiken in zijn advertenties. Het gaat namelijk enkel om een getrouwe beschrijving van zijn aangeboden diensten. Bovendien is er ook geen enkel verband tussen beide partijen en is de garagist in zijn recht.

In deze twee zaken volgen er twee belangrijke opmerkingen voor de zaak Belgacom-Intouch. Ten eerste is het gebruik van een metatag die verwijst naar een bepaald merk toegelaten als het gebruikt wordt om de diensten van zijn/haar website te beschrijven. Een tweede opmerking is het criterium van verwarring betreffende het merkenrecht. Voor het Hof is het van cruciaal belang dat de merkhouder (een derde) en de merkgebruiker niet voor verwarring zorgen, alsook dat er geen onderlinge band is tussen beiden. 1.5.2 Arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 12 september 200518 In deze zaak is het terug Belgacom die het opneemt tegen Luc D. De heer Luc D. ontving maandelijks een factuur van Belgacom van circa 3.000-4.000 Belgische Frank. Op 20 november 1996 bedroeg het factuurtotaal meer dan 120.000 Belgische Frank en op 16 januari 1997 was het bedrag nog hoger, namelijk 167.223 Belgische Frank. Op beide facturen staan naast de gewone maandelijkse vermeldingen, opmerkelijk veel internationale gesprekken. De heer Luc

18

Brussel (4de k.) 12 september 2005.

33

D. betwist beide facturen aangezien hij praktisch nooit belt naar het buitenland. De gesprekken die vermeld stonden op de facturen vonden plaats “in vaste blokken” naar Oost-Europese landen. Belgacom voerde een eenzijdige controle van de heer Luc D. zijn telefoonlijn en dagvaardde hem om beide facturen te betalen.

De rechtbank van Eerste Aanleg gaf de heer Luc D. gelijk. Belgacom ging niet akkoord daarmee en trok naar het Hof van Beroep te Brussel. Als argument gaf Belgacom dat ze de lijn van de heer Luc D. gecontroleerd hadden. Verder zei het ook dat er enkel sprake kan zijn van piraterij als er gebruik is gemaakt van een niet door Belgacom erkende draadloze telefoon. Belgacom eist dat de heer Luc D. het volledige bedrag van beide facturen betaalt, vermeerderd met achterstallige en gerechtelijke interesten. De heer Luc D. haalde net als de eerste maal aan dat hij niet zo vaak naar het buitenland gebeld heeft en dat hij bovendien tijdig bezwaar heeft ingediend waarop Belgacom niet heeft gereageerd om het probleem op te lossen. Hij vraagt het Hof van Beroep een kwijtschelding van de gesprekken die hij zelf niet heeft gevoerd.

Het Hof van Beroep bevestigde het eerder uitgesproken vonnis en verleende aan de heer Luc D. een kwijtschelding van de internationale gesprekken. Het Hof haalde een aantal argumenten aan in het voordeel van de heer Luc D. Het Hof zei onder andere dat de gewone facturen nooit hoger waren dan 4.000 Belgische Frank en dat de frequentie van de gesprekken op zeer korte tijdstippen na elkaar werden herhaald. Het Hof zei dat dit onmenselijk was voor een normale persoon en besloot dus dat er sprake was van piraterij. Aangezien Belgacom de piraterij zelf niet uitsloot is de zaak dus heel helder en heeft de rechter deze zaak beslecht in het nadeel van Belgacom, net zoals de rechtbank van Eerste Aanleg al deed. 1.5.3 Vonnis van de Rechtbank van Koophandel van Nijvel van 26 november 200319 Deze zaak gaat tussen BVBA X en BVBA W. BVBA X biedt online aanmeldingsdiensten aan. Wanneer mensen online een zoekwoord intikken, verschijnen er allerlei resultaten in de gebruikte zoekoperator, alsook de meest bezochte websites. De vennootschap X biedt zo’n diensten aan en probeert op deze manier potentiële klanten te lokken, alsook hun naambekendheid uit te breiden. Er was een werknemer bij vennootschap X die tot maart 2003 in dienst was voor deze vennootschap, namelijk de heer C. Wanneer hij niet meer

19

Kh. Nijvel 26 november 2003, onuitg.

34

tewerkgesteld was voor vennootschap X, heeft hij deze diensten aangeboden aan vennootschap W. Hij handelde toen in de naam van een zelfstandig commercieel agent. Vennootschap W biedt een ruimer pakket van diensten aan waarbij de vennootschap gebruikmaakt van verschillende reclamenetwerken, waar de aanmeldingsdiensten een onderdeel van uitmaken.

Twee maanden na het ontslag van de heer C. bij vennootschap X stelt de vennootschap vast dat vennootschap W reclame heeft verzonden aan personen uit hun prospectbestand om deze personen aanmeldingsdiensten aan te bieden. BVBA X veroordeelt de heer C. voor het kopiëren van hun klantenbestand. Vennootschap X onderzoekt deze zaak verder en stuurt een mail naar al hun contacten om hun klanten op de te hoogte brengen van haar vermoedens. Op deze vraag antwoordden 19 mensen positief, ze werden wel degelijk aangesproken door vennootschap W. Vennootschap X brengt ook vennootschap W op de hoogte van haar vermoedens en vraagt de vennootschap daar onmiddellijk mee op te houden. Bovendien eist X ook een vergoeding voor de geleden schade. Vennootschap W betwist alle argumenten van X. De vennootschap X trekt naar de rechtbank van Koophandel te Nijvel en stelt een vordering tot staking in.

Vennootschap X vroeg de rechter heel wat zaken. Eerst en vooral vroeg het om vennootschap W te beschuldigen omdat het aan oneerlijke handelspraktijken heeft gedaan20. Daarnaast eiste X ook dat W haar klantenbestand niet meer mocht gebruiken voor publicitaire doeleinden. Dit alles op straffe van een dwangsom. Ten tweede wou het ook W beschuldigen omdat het ongevraagde reclame aan de mensen heeft verstuurd21. Bovendien mocht W dit ook niet meer in de toekomst doen van X. Ook dit gebeurde op straffe van een dwangsom. Een derde punt dat X vroeg aan de rechter is dat W de wetten met betrekking tot het handelsregister heeft geschonden. W voert volgens X activiteiten uit in het arrondissement Brussel en Nijvel waar het eigenlijk niet voor bevoegd is. Als argument haalde vennootschap X aan dat W niet ingeschreven was in deze arrondissementen. Om de mensen op de hoogte te stellen van het besluit van de rechter, vroeg X aan de rechter om de uitspraak bekend te laten maken in een tweetal streekkranten, alsook op de startpagina van de website van vennootschap W. 20

Schending art. 93 WHPC. Art. 14 wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, BS 17 maart 2003 (ed. 2). 21

35

Vennootschap W ontkent niet dat ze reclame via de elektronische weg hebben verstuurd naar een grote groep mensen. W ontkent wel dat ze de adressen via de heer C. heeft verkregen. Als argument haalde W aan dat ze de adressen heeft verkregen met het oog op haar beroepsactiviteit. Bovendien haalde W ook aan dat de Belgische markt niet zo groot is, en dat het dus mogelijk is dat er enkele adressen overeenstemmen met andere klantenbestanden van vennootschappen die ook aanmeldingsdiensten leveren. W vraagt dus aan de rechter om vennootschap X te bestraffen vanwege het onrechtmatig opstarten van een proces tegen haar. Volgens W was X te impulsief en stelde het te snel een proces in. Net zoals vennootschap X, wil vennootschap W ook een schadevergoeding hiervoor van X.

Eerst en vooral vindt de rechter die oordeelt over deze zaak zichzelf wel bevoegd. Vennootschap X riep een schending van artikel 93 in, van de wet betreffende handelspraktijken. De rechter verwees hiervoor naar het begrip vrije handel en zei dat het de heer C. zijn volste recht is om zijn professionele contacten aan te spreken. De rechter onderzocht de zaak verder en zag dat die 19 mensen waarover vennootschap X sprak vooral familieleden en vrienden waren. Ten slotte haalde de rechter aan dat de Belgische markt gering is inzake het aanbieden van aanmeldingsdiensten en dat het bovendien logisch is dat er een aantal gemeenschappelijke contacten in de verschillende klantenbestanden kunnen zijn. De rechter oordeelde dat vennootschap X onvoldoende feiten had beschreven zodat er sprake kon zijn van oneerlijke handelspraktijken en besloot dat W hiervoor niet gestraft zal worden.

BVBA X vroeg ook aan de rechter om een schending van het verbod voor het versturen van ongevraagde reclame in te roepen tegenover vennootschap W22. De rechter verwees eerst en vooral dat een toestemming impliciet kan zijn. De wet is daar namelijk niet zo duidelijk over. De rechter oordeelde dat de personen een stilzwijgende toestemming hebben verleend aan vennootschap W volgens het oude stelsel van de wet. Voor de rechter is de stilzwijgende toestemming hier het feit dat de personen hun e-mailadres hebben meegedeeld op de website van de reclamebedrijven of aan één van hun werknemers. Wanneer deze personen de vennootschap vragen om op te houden met reclame via het web te versturen in de toekomst, dient de vennootschap dat ook te respecteren en dus geen reclame meer via het web te

22

Art. 14 WDI.

36

versturen23. Aangezien de personen die reclame hadden ontvangen niet te kennen hadden gegeven dat de vennootschap in kwestie diende op te houden, is er geen sprake van een schending van het WDI. Ook hier werd de wens van vennootschap X door de rechter niet ingewilligd. Over het feit dat W een schadevergoeding van X heeft geëist wegens het te impulsief opstarten van een rechtszaak, heeft de rechter geoordeeld om hierover geen uitspraak te doen totdat vennootschap W heeft bewezen dat het wettig is ingeschreven in de Kruispuntbank van Ondernemingen. 1.5.4 Arrest van het Hof van Beroep van Brussel van 13 februari 200124 Deze rechtszaak was opgestart door IFPI en Polygram Records tegen Belgacom Skynet. Beide ondernemingen gaven Belgacom de schuld van het feit dat ze de mogelijkheid aanboden aan de internetgebruikers om illegale muziek te kopiëren die beschermd was door het auteursrecht. Ze hadden voor ogen dat deze praktijk ophield en stelden een vordering tot staking in bij de Voorzitter van de rechtbank van Koophandel. Om deze feiten te bewijzen, baseerden de eisers zich op het feit dat Belgacom gehandeld heeft in strijd met artikel 93 van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument (WHPC), namelijk het illegaal verspreiden van muziek die nog onder bescherming stond van het auteursrecht. De eisers vroegen aan de rechter dat Belgacom stopte met deze praktijken en dit op straffe van een dwangsom van 12.394,68 euro per dag. Bovendien vroegen ze nog dat de beslissing gepubliceerd werd op de startpagina van de ISP, alsook in verschillende kranten. Dit dient te gebeuren op kosten Belgacom Skynet.

Belgacom reageerde op de beschuldigingen van beide ondernemingen en riep daarbij de hulp in van de WHPC. Belgacom zei dat de rechter onbevoegd was en het riep ook de niet toelaatbaarheid van de vordering in25. Aangezien de zaak handelde over hyperlinks naar websites waar het mogelijk was om illegale muziek te downloaden, zei Belgacom dat de uitzondering van artikel 96 WHPC van toepassing was. De ISP voegde er ook nog aan toe dat IFPI en Polygram Records geen rechtstreeks verband hebben bij deze vordering.

23

Art. 14, §2, 2° WDI. Brussel (8ste k.) 13 februari 2001. 25 Art. 95-96 WHPC. 24

37

De rechter deelde eerst en vooral mee aan de partijen dat hij bevoegd was om zich uit te spreken over de grond van de zaak. De rechter haalde aan dat de uitzonderingen van artikel 96 WHPC strikt geïnterpreteerd dienen te worden. De rechter deelde aan beide partijen mee dat Belgacom Skynet wel degelijk op de hoogte was gesteld van de hyperlink op hun website om de internetgebruiker de mogelijkheid te bieden illegale muziek te downloaden. Nadat ze in kennis werd gesteld, heeft Belgacom deze link niet verwijderd volgens de rechtbank. De rechter oordeelde dat Belgacom aan oneerlijke handelspraktijken deed. De rechter beval Belgacom de hyperlinks onmiddellijk te verwijderen en dit op straffe van de gevraagde dwangsom van de eisers, namelijk 12.394 euro per dag. Bovendien was Belgacom verplicht de beslissing van de rechter te publiceren op hun website en in vijf dagbladen op hun kosten 26.

Hierboven werd de beschikking van de Voorzitter van de rechtbank van Koophandel te Brussel van 2 november 1999 reeds besproken. Belgacom Skynet was het niet eens met deze beslissing en trok naar het Hof van Beroep te Brussel. Ze vroeg aan het Hof om de vordering ongegrond te laten verklaren, alsook om de beslissing van de rechtbank van Koophandel te vernietigen. Daarnaast vroeg het ook nog aan de rechter van het Hof om de termijnen van de kennisgeving te herzien en dat de dwangsom beperkt zou worden.

Het Hof onderzocht de zaak grondig en analyseerde ook enkele hyperlinks waar een klacht tegen neergelegd was. Ze waren van oordeel dat de te volgen procedure niet correct was uitgevoerd en dat IFPI en Polygram Records niet hebben bewezen dat Belgacom Skynet niet heeft gehandeld zoals een normale ISP zou doen in dezelfde omstandigheden. De rechter oordeelde dat Belgacom geen daad had uitgevoerd die strijdig was met artikel 93 WHPC. Als gevolg van deze uitspraak, werd de vordering nietig en ongegrond verklaard. Bovendien werden IFPI en Polygram Records veroordeeld om alle kosten op zich te nemen.

1.6 SWOT-analyse27 1.6.1 Sterktes Het wereldwijde informatienetwerk stelt een waaier van informatie beschikbaar voor de gebruikers van het internet. De consument kan daardoor een goed zoekproces over een bepaald product of dienst opzetten. Een bedrijvige consument zoekt dus naar de kleinste 26 27

Art. 99 WHPC. ONGENA, Y., Betrouwbaarheid en fraude rond elektronische handel, onuitg. paper Rechten.

38

verschillen inzake prijs, kwaliteit, service, … Het wereldwijde netwerk is voor de consument met andere woorden het ideale middel om een concurrentieanalyse op te maken tussen verschillende bedrijven.

Wanneer de klant een zoekterm intikt in verband met het gewenste product, krijgt hij honderden of zelfs duizenden links naar bepaalde e-commercewinkels. Zo beschikt de klant over voldoende alternatieven, indien het product buiten stock is en gaat de consument het vaak elektronisch aankopen in een elektronische winkel waar ze het nog in voorraad hebben. De klant is tevreden aangezien hij snel bediend zal worden.

Vaak willen mensen de nieuwe trends volgen, maar deze nieuwe trends zijn vaak in het buitenland te vinden. De elektronische handel biedt dan ook een gemakkelijke en gebruiksvriendelijke oplossing. De koper van een product of dienst dient dan enkel achter zijn computerscherm plaats te nemen en het juiste webadres in te voeren. Zo heeft hij zijn product of dienst in een mum van tijd beet.

Een sterkte van e-commerce tussen bedrijven onderling biedt ook het voordeel dat de bestellingen sneller kunnen plaatsvinden. Er wordt geen omweg gemaakt in vergelijking met vroeger. Vroeger dienden de bedrijven eerst nog via de post te communiceren, nu kan het gewoon via een e-mail of via een formulier op het informatienetwerk.

Het bedrijf heeft ook geen grote opslagplaats nodig want indien een consument een bestelling plaatst op het web kan de e-commercewinkel het meteen laten doorsturen door zijn groothandel. Dit brengt ook een voordeel met zich mee voor zowel het bedrijf als voor de consument, want zo kunnen beide partijen genieten van een groter productengamma. Als een bedrijf een grote waaier aan producten kan voorschotelen, kunnen we spreken van digitale convergentie. 1.6.2 Zwaktes Ook al biedt de elektronische handel heel wat voordelen voor beide partijen, toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. Op het informatienetwerk zijn er namelijk heel wat hackers aanwezig waardoor de consument geen controle meer heeft over zijn internetaccount.

39

Consumenten kunnen met één muisklik iets kopen op het internet, maar de kans is groter dat ze bedrogen uitkomen. Deze “weakness” kan deels weggewerkt worden door goederen te kopen bij de meer gekende webshops, maar dan nog biedt het voor de cliënt geen zekerheid.

Sommige elektronische winkels waarborgen ook de rechten van de consument niet, waardoor de koper een gebrek aan vertrouwen ondervindt van zijn privégegevens. Dit leidt terug toch een onzekerheid voor de kopers die via het web iets willen aankopen. 1.6.3 Kansen Door het internet wordt de informatie supersnel en wereldwijd verspreid. De elektronische winkels zijn dus ook van internationale aard en dat biedt perspectieven om het concurrentievermogen in Europa te versterken. Het potentieel van de elektronische handel is zo enorm dat het een belangrijke factor kan zijn voor de ontwikkeling van de cohesie en integratie op Europees vlak.

Verder is er door de nieuwe trend van webshops ook een uitdaging voor de belastingsdienst. Het ingewikkelde van dit is dat de plaats van de dienst niet altijd zo eenvoudig te bepalen is en het is bijgevolg ook moeilijk te bepalen welke lidstaat bevoegd zal zijn om belastingen te heffen. Het is daarom nodig dat er een goed georganiseerd belastingheffingreglement wordt opgesteld, zodat de Europese economie groeit en dat er meer werkgelegenheid wordt gecreëerd.

Een andere kans situeert zich voor de bedrijven. Deze zien in het wereldwijde informatienetwerk het ideale marketingmiddel om hun producten bij de consumenten te promoten. Zo kunnen ze een breder publiek bereiken en dan ook daar de vruchten van plukken. 1.6.4 Bedreigingen Elektronische handel is handig maar is voor vele mensen nog een onzekerheid. Indien de consument iets aankoopt via het web heeft hij vele vragen. Zal de bestelling volledig zijn? Zal het product in goede staat verkeren? Wat moet de consument doen indien er mankementen aan het product zijn? Door de vele vragen dat een koper heeft, zal hij de elektronische handel misschien wel links laten liggen ten voordele van de traditionele handel.

40

1.7 Vergelijking reële handel en elektronische handel28 1.7.1 Achtergrond De vraag die door vele populaties door hun hoofd spoken is: “kiezen we voor de traditionele handel of wagen we ons om iets aan te kopen in de opkomende e-commerce?” We kunnen dit dilemma voorstellen als een wereldkampioen aan de ene kant van het veld, namelijk de reële handel en de alsmaar opkomende underdog aan de andere kant van het veld, de elektronische handel.

De klassieke handel heeft tal van voordelen, maar ook de elektronische handel heeft zijn voordelen. De pluspunten van de ene handel zijn vaak de nadelen van de andere handel. De consument dient dus in zijn beslissingsproces zijn belangrijkste criteria voorop te stellen. Daarna dient hij de voordelen van beide vormen in de weegschaal af te wegen en dient hij te kijken welke voor hem de meest geschikte manier van handeldrijven is, alvorens tot een aankoop over te gaan.

Hieronder maken we een overzicht van de voor- en nadelen van e-commerce voor zowel de consument als voor de bedrijven. De traditionele handel is zoals hierboven vermeld dan net het tegenovergestelde. 1.7.2 Voordelen van elektronische handel voor de consument Uit onderzoek is gebleken dat het belangrijkste voordeel voor de koper het gemak is. De consument dient zijn wagen niet uit de garage te halen en naar de winkel te gaan. Hij kan gewoon vanuit zijn luie zetel een online bestelling plaatsen en zo het product of dienst aankopen. Voor iemand met een overvol tijdschema is dit dus handig aangezien deze persoon veel tijd uitspaart.

Een ander voordeel is dat een traditionele winkel vroegtijdig zijn deuren sluit. Sommige mensen hebben vaak laat gedaan met werken en kunnen zich niet meer op tijd naar de winkel begeven om het product aan te kopen. De e-commerce is dan de ideale oplossing aangezien die 24 op 24 en 7 op 7 beschikbaar is, om producten of diensten aan te schaffen.

28

VALCKE, S., Directe verkoop vs. e-commerce, http://www.ping.be/~fvanriel/paperstephane.htm#_Toc509201099.

41

Een ander belangrijk punt voor de consument is dat de verkoper in een traditionele winkel vaak te opdringerig is en het duurste product promoot. Bij elektronische handel is er geen sprake van een traditionele verkoper en kan de consument dus niet beïnvloed worden.

Een laatste voordeel is dat via het internationale net de prijzen van verschillende online-winkels beter kunnen vergeleken worden. Dit kan zelfs leiden tot een prijsverschil van dertig procent. Bovendien is de aankoopprijs van bepaalde producten of diensten via het web vaak goedkoper, dan wanneer de consument opteert voor de klassieke handel. Dit komt doordat de ecommercesites op grotere schaal kunnen werken en ook omwille van de mogelijkheid om tussenpersonen uit te schakelen. 1.7.3 Nadelen van elektronische handel voor de consument Het grootste minpunt voor de consument van elektronische handel is dat het product niet voelbaar is. Het spreekt vanzelf dat iemand die een nieuwe keuken wil aankopen dit het liefst bekijkt in een toonzaal. Een CD of een boek daarentegen wordt via het web wel sneller verkocht.

Zoals hierboven al aangegeven, is het niet altijd een voordeel als er geen verkoper aanwezig is. De service naverkoop is beter als het op de traditionele manier aangekocht werd. De service na verkoop via webshops werkt vaak via mail. Het e-commercebedrijf heeft vaak geen tijd om alle mails tijdig te beantwoorden waardoor de service verwatert. Indien het online aangekochte product schade heeft opgelopen, dient dit met de post teruggestuurd te worden voor herstel. Het product is dan ook langere tijd onbruikbaar in vergelijking met een gewone winkel. Niet alleen daarvoor is een verkoper handig. Indien een consument twijfelt aan de prijs om een product aan te kopen, dan kan de verkoper van de winkel nog een korting geven zodat de consument het product alsnog aanschaft. Bij elektronische handel is dit uiteraard onmogelijk.

De aankoop via het web gebeurt wel sneller dan bij directe verkoop maar vaak wordt het product dan laattijdig geleverd of wordt zelfs het verkeerde product geleverd. Daardoor is elektronische handel vaak toch niet zo snel als het blijkt.

42

Een ander probleem is datgene van de veiligheid en de privacy. De bedrijven verzamelen zodanig veel gegevens waardoor er vaak andere computers over deze informatie kunnen beschikken. Aan de andere kant kunnen ook hackers het internetaccount van de webgebruikers kraken waardoor ze hun account niet meer onder controle hebben. Daar wringt het schoentje voor vele consumenten om iets aan te kopen via het internationale web. De consument heeft met andere woorden weinig vertrouwen in elektronische handel en voor e-commercebedrijven is dit een zeer moeilijk gegeven om dit wantrouwen terug te winnen. 1.7.4 Voordelen van elektronische handel voor bedrijven Wat hierboven door de consument als voordeel is beschouwd, namelijk tijdsbesparing, wordt ook door de bedrijven beschouwd als het grootste voordeel. De vertegenwoordigers die een bedrijf binnenwandelen en de catalogus bladzijde per bladzijde doorbladeren en alles uitleggen is voor een onderneming tijdsverlies. Via het wereldwijde informatienetwerk kunnen de bedrijven alle informatie ook online terugvinden van verschillende leveranciers. De bedrijven kunnen ook de prijzen op het internet vergelijken, alsook de kortingen indien ze een grote hoeveelheid aankopen. Zo besparen ze enorm kostbare tijd.

Een bedrijf via het web opstarten is ook iets eenvoudiger dan een traditionele winkel beginnen. Eerst en vooral is er geen plaats meer nodig om je bedrijf te vestigen, een website is al voldoende. Bovendien bespaart een elektronische winkel veel vaste kosten omdat de tussenschakels eruit gehaald worden waardoor ook de omzet stijgt.

Het betalingssysteem is ook een stuk sneller en simpeler bij e-commerce. De transacties gaan veel sneller aangezien je gewoon elektronisch kan betalen. Uiteraard is er nog de mogelijkheid om op de traditionele manier te betalen maar dit vergt meer tijd en kosten.

1.7.5 Nadelen van elektronische handel voor bedrijven Voor bedrijven is het grootste wantrouwen ook de veiligheid van de elektronische handel. Er zijn namelijk al vele hackers actief op het net. Sommige mensen hebben niets beters te doen dan ter kwader trouw accounts van bedrijven of consumenten te hacken en hebben zelfs hun beroep er al van gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan de cyberinbraak van Redattack in de

43

systemen van de Generale Bank. De bedrijven zouden voor minder ongerust worden en zo zien andere bedrijven een stuk van hun omzet verloren gaan.

Een ander probleem voor de bedrijven is dat er een stroomuitval kan plaatsvinden of dat er problemen zijn bij het installeren van de software. Deze problemen roepen hoge kosten voor het bedrijf in kwestie op, waardoor ook hun winsttotaal afzwakt. Dit is een negatief punt voor de consument aangezien zij tijdelijk geen gebruik kunnen maken van de e-services. 1.7.6 Besluit Dat de elektronische handel aan belang gaat winnen is een feit, maar het zal niet zo snel gaan als iedereen vooraf had gedacht. De traditionele handel heeft ook zijn voordelen waartegen de e-commerce nog kan concurreren. Het ideale is een mix van de klassieke en de elektronische handel. Sommige producten worden altijd beter in een toonzaal gepresenteerd zodat de consument het product met zijn eigen ogen kan waarnemen. Andere producten zijn via het web dan weer succesvoller, zoals het downloaden van muziek.

1.8 Klachten van elektronische handel 1.8.1 Introductie Zoals hierboven reeds besproken bevat de zogenaamde e-commerce enkele nadelen waardoor de consument dus ook nog klachten heeft over de elektronische handel. Deze kunnen ze indienen op een website speciaal ontwikkeld daarvoor, namelijk www.econsumer.gov. De website is opgestart door het ICPEN. Deze organisatie is een samensmelting van overheidsinstellingen en officiële agentschappen die bevoegd zijn om controle uit te oefenen op het vlak van consumentenbescherming. Op deze website kan je veel meer doen dan alleen maar een klacht indienen. De mensen kunnen er ook tips openen van hoe ze een klacht dienen op te lossen, of meer nog, ze kunnen ook de nieuwste ontwikkelingen terugvinden over de klachten inzake elektronische handel.

Het aantal klachten groeit stelselmatig aangezien de elektronische handel in opkomst is. In 2000 waren er in totaal 51 klachten, in 2002 waren dat er al 167 en voor 2012 zijn er al meer dan 25.000 klachten in het totaal binnengekomen. Welke klachten de consumenten hebben, alsook over welke producten het vaakst klachten worden ingediend, wordt hierna weergegeven in enkele taartdiagrammen. 44

1.8.2 De producten die het meeste klachten binnenkrijgen op het gebied van elektronische handel De figuur hieronder geeft weer welke producten het meest aantal klachten te verwerken kreeg voor het jaar 2012. Maar liefst 17 procent van de klachten kwamen binnen voor de catalogusverkopen. Dit is toch een vrij groot percentage waardoor het vertrouwen in de catalogusaankopen door de consument een flinke deuk heeft gekregen.

Verder kwamen er ook nog veel klachten binnen voor computersoftware en creditkaarten. Beiden nemen 6 procent van de klachten voor hun rekening in het jaar 2012. Voor de creditkaart valt dit nog heel goed mee want de betalingen worden voor maar liefst 53 procent met een creditkaart betaald. De consument hoeft dus niet meteen te vrezen dat gelijk wie hun nummer kan waarnemen op het web.

Figuur 3: Aantal klachten per product in de elektronische handel (Bron: Econsumer.gov)

1.8.3 Klachten die men het meest binnenkrijgt Één derde van de klachten die binnen kwamen, hadden betrekking op het verkeerde product of dienst die geleverd werd, alsook op beschadigde producten. Daarvoor is het transport wel een belangrijke oorzaak. De producten komen vaak van Amerika of China en dit is toch wel een hele weg die de producten of diensten dienen af te leggen. Maar de reden kan ook liggen bij een slordige verkoper die te weinig zorg biedt aan zijn organisatie, ofwel met frauduleus opzet het product niet naar de afzender toestuurt. 45

Figuur 4: Redenen van klachten inzake de elektronische handel (Bron: Econsumer.gov)

1.9 Richtlijn ter bescherming van consumenten in het kader van de elektronische handel29 1.9.1 Voorgeschiedenis Zoals bleek uit de SWOT-analyse heeft de consument problemen met de veiligheid van hun privacygegevens inzake elektronische handel. De Europese Unie was zich daarvan bewust waardoor ze deze richtlijn uitbrachten om de consument te beschermen tegen illegale handelspraktijken

via

het

web.

Deze

richtlijn

is

dan

ook

essentieel

om

het

consumentenvertrouwen te winnen en zo de elektronische handel verder te doen groeien. Het is niet voldoende dat de nationale wetgeving daarop inspeelt want de nationale wetten en rechtsregels kunnen de e-commerce belemmeren. Het wereldwijde netwerk heeft namelijk een internationaal karakter en dient dus mondiaal te worden aangepakt.

Het Comité voor het consumentenbeleid van de OESO is in april 1998 begonnen met algemene richtlijnen op te stellen die voor de consument beschermend dienden te werken en zonder dat er handelsbelemmering plaatsvond. De richtlijn is slechts een aanbeveling aan de regeringen, bedrijven en consumenten, maar mag ook de lidstaten niet verbieden om strengere en striktere maatregelen te nemen inzake consumentenbescherming.

29

Richtlijnen ter bescherming van consumenten in het kader van de elektronische handel via http://www.oecd.org/sti/consumer/34023331.pdf.

46

De richtlijn had enkele basisbeginselen tot doel betreffende elektronische handel. Eerst en vooral was het de bedoeling om consumenten te beschermen die online aankopen deden. Dit gebeurde door de regeringen te ondersteunen bij de beleidslijnen, praktijken en regelgevingen. Het tweede beginsel was om beroepsverenigingen, consumentenorganisaties en zelfregelende organen te informeren over een efficiënte consumentenbescherming. Een derde en laatste beginsel was bedoeld voor bedrijven en consumenten die actief deelnemen aan e-commerce te ondersteunen door duidelijk omschreven richtsnoeren mee te geven over eerlijke handelspraktijken. 1.9.2 Aanbeveling van de Raad aan de lidstaten De lidstaten dienen de hieronder besproken richtlijn wereldwijd te verspreiden onder alle relevante ministeries, bedrijven, consumentenorganisaties, media, enz. Verspreiden alleen is niet voldoende voor de Raad, ze willen ook dat bedrijven en consumenten dit implementeren op alle beleidsniveaus in hun reglementen. Het is ook de bedoeling dat ze regeringen, bedrijven en consumenten motiveren om deel te nemen aan de regels inzake het toepasselijk recht en inzake de rechtsbevoegdheid. De lidstaten dienen ook de staten die geen lid zijn van de OESO aan te moedigen om rekening te houden met deze richtlijn. De richtlijn bevat ook het aspect dat de samenwerking en communicatie over alle mogelijke instanties en lidstaten goed dient te verlopen, om zo de consumentenbescherming te optimaliseren. De lidstaten dienen uiteindelijk ook de richtlijn uit te voeren om de nieuwste technologieën en bedrijfsmodellen waarmee de consumenten voordeel kunnen halen te bevorderen, alsook om de consument aan te moedigen om hun positie als koper te versterken door alle beschikbare middelen te gebruiken. 1.9.3 Opdracht van de Raad aan het Comité voor het Consumentenbeleid De opdracht aan het Comité voor het Consumentenbeleid bestaat uit de gegevensuitwisseling over de evolutie van hoe de lidstaten de aanbeveling uitvoeren. Het Comité dient dan de gegevens te onderzoeken en te rapporteren aan de Raad in 2002 of vroeger, en indien nodig, nadien. 1.9.4 Toepassingsgebied De richtlijn is enkel en alleen bedoeld voor de elektronische handel tussen bedrijven en consumenten, en is niet van toepassing op B2B-transacties.

47

1.9.5 Algemene beginselen I. Doeltreffende en transparante bescherming Een samenwerking is essentieel tussen regeringen, bedrijven, consumenten en hun vertegenwoordigers om een even effectieve en transparante consumentenbescherming te bieden, dan diegene bij alle andere handelspraktijken geboden wordt. II. Eerlijke praktijken, inzake handel, reclame en marketing De bedrijven die aan elektronische handel deelnemen, dienen alle informatie over zichzelf en over hun reclame- en marketingcampagnes mee te delen aan de consument zodat er geen sprake kan zijn van oneerlijke handelspraktijken. Bovendien dient de meegedeelde informatie duidelijk en gemakkelijk interpreteerbaar te zijn voor de gewone consument. De bedrijven dienen ook rekening te houden met het mondiale karakter van de elektronische handel en dus ook met de nationale wetten en rechtsregels van de lidstaat waarmee ze handel voeren. De reclamecampagnes die de bedrijven voeren, zijn duidelijk herkenbaar, met andere woorden dient de naam van het bedrijf steeds vermeld te worden in de reclamecampagne. Een commerciële e-mail naar consumenten sturen, is niet verboden. Maar als de consument opteert om geen commerciële mails te ontvangen, dan dient het bedrijf in kwestie dat te respecteren. Bovendien vestigt het bedrijf ook zijn aandacht op het soort consument en houdt hij daar rekening mee. Zo kunnen kinderen, mindervalide mensen, bejaarden en erg zieke mensen niet alle informatie even goed interpreteren. III. Informatie online A. Informatie over het bedrijf De bedrijven die elektronische handel beschikbaar stellen voor de consumenten dienen met een aantal zaken rekening te houden. De website dient duidelijke, eenvoudige en interpreteerbare informatie ter beschikking te stellen omtrent de algemene gegevens over het bedrijf. Onder algemene gegevens wordt verstaan: de handelsnaam, het adres van de hoofdzetel en het telefoonnummer van de onderneming. Verder dient de website goed opgebouwd te zijn zodat de consument direct en efficiënt met het bedrijf kan communiceren, geschillen op een effectieve manier kunnen geregeld worden en procedurele akten betekenend kunnen worden. Ten slotte horen de wetten en de bestuurders van de onderneming eenvoudig te lokaliseren zijn.

48

B. Informatie over de diensten en goederen De meegedeelde informatie op een website van een onderneming dient eerst en vooral volledig, correct en eenvoudig toegankelijk te zijn voor de consument. Zo dient de consument in staat te zijn om te oordelen of hij al dan niet een bepaald product aankoopt. De consument dient ook de mogelijkheid te hebben om de informatie op een eenvoudige en toegankelijke manier te bewaren. C. Informatie over de transactie De consument beschikt over de nodige correcte en duidelijke informatie met betrekking tot de transactie. Zo is het de plicht van de onderneming om volgende informatie mee te delen: alle kosten, de leveringsvoorwaarden, de betalingsvoorwaarden, de gebruiksaanwijzing, de dienst naverkoop en de handelswaarborg. Indien de consument de e-commercesite in meerdere talen kan raadplegen, dan dient de onderneming deze informatie in alle talen beschikbaar te stellen voor de consument. Zo kan de klant zich een duidelijk beeld vormen van het aangeboden product of dienst en kan hij overgaan tot het aanschaffen van dit product of deze dienst. IV. Bevestigingsproces Indien een consument een bestelling plaatst via een webshop, dient de onderneming de mogelijkheid te bieden aan de consument om zijn bestelling eventueel eerst nog te wijzigen alvorens zijn bestelling te bevestigen. Zo stemt de consument ermee in dat zijn bestelling wel degelijk correct is en dan pas kan het bedrijf overgaan tot de volgende stap, namelijk de betaling. V. Betaling Voor de consument is de veiligheid van de betaling via de elektronische weg een belangrijk element om het vertrouwen in de elektronische handel hoog te houden. Daarom moeten de bedrijven eenvoudige en goed beveiligde betalingsmethoden garanderen. Een beperkte aansprakelijkheid bij frauduleuze handelspraktijken inzake de betalingssystemen en terugbetalingssystemen zijn hulpmiddelen om het vertrouwen van de consument te vergroten. De bedrijven horen de elektronische handel verder te promoten en aan te moedigen.

49

VI. Geschillenregeling en beroepsmogelijkheden A. Toepasselijkrecht en rechtsbevoegdheid De grensoverschrijdende transacties tussen bedrijven en consumenten dienen een efficiënte en transparante consumentenbescherming te bieden om de elektronische handel zijn opmars verder te laten zetten. Deze transacties zijn onderworpen aan het bestaande toepasselijk recht en de rechtsbevoegdheid. De regeringen dienen te streven naar een gelijkbehandeling tussen elektronische handel en andere vormen van handeldrijven. Met andere woorden hoort de elektronische handel ook de mogelijkheid te bieden van de geschillenbeslechting zoals in andere handelsvormen, alsook een snelle en rechtvaardige beroepsmogelijkheid zonder dat de kosten te hoog oplopen. B. Alternatieve geschillenbeslechting en beroepsmogelijkheden De verschillende instanties dienen samen te werken zodat de consument de mogelijkheid heeft om over een alternatieve geschillenbeslechting en beroepsmogelijkheden te beschikken. Dit dient zodanig georganiseerd te zijn dat de consument geen onredelijke lasten draagt en dat de geschillenregeling vlot verloopt voor de online-transacties. De samenwerking tussen bedrijven, consumentenorganisaties en regeringen is van essentieel belang daarvoor. VII. Bescherming van de persoonlijke levenssfeer Elektronische handel tussen de consument en het bedrijf dient te worden gevoerd overeenkomstig de erkende principes die leiden tot de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Hiervoor heeft de OESO in 1980 een aparte richtlijn uitgebracht, namelijk de Richtlijn tot regeling van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en van grensoverschrijdend verkeer van persoonsgegevens. Verder dient er ook rekening gehouden te worden met de Ministeriële Verklaring opgesteld in 1998 inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer op wereldwijde netwerken. VIII. Opleiding voorlichting en bewustwording De regeringen, bedrijven en vertegenwoordigers werken samen om goed toegankelijke en goed georganiseerde informatie op het net te plaatsen. Daarnaast brengen ze de bedrijven en de consumenten op de hoogte van de elektronische handel. Ze promoten het wereldwijde informatienetwerk inzake de veiligheid en moedigen de bedrijven en consumenten aan om meer en meer gebruik te maken van het elektronisch handelen.

50

1.9.6 Implementatie Om de doelen van deze aanbeveling tot een goed einde te brengen, dienen de lidstaten zowel op nationaal vlak, als op internationaal niveau goed samen te werken met bedrijven, consumenten en hun vertegenwoordigers. De lidstaten zijn verplicht hun wetten aan te passen, hun privésector aan te sporen om elektronische handel in te voeren en deze richtlijn zoveel mogelijk te verspreiden binnen de landsgrenzen van de lidstaat. De belangrijkste doelstelling is om het de consument zo comfortabel mogelijk te maken betreffende e-commerce. 1.9.7 Wereldwijde samenwerking De wereldwijde samenwerking is van essentieel belang om de e-commerce te doen slagen. Om de bescherming nog beter te doen verlopen, kunnen de lidstaten op internationaal niveau de communicatie en samenwerking nog wat aanscherpen. Deze samenwerking heeft als doel de frauduleuze handelspraktijken inzake de wereldwijde elektronische handel te verminderen. Met andere woorden is de samenwerking belangrijk om de consument meer zekerheid, veiligheid en vertrouwen te bieden op het vlak van elektronische services.

51

Hoofdstuk 2: One-stop-shop als oplossing 2.1 Voorgeschiedenis30 Vanaf 1 januari 2015 zal binnen de Europese Unie een nieuw BTW-regime van kracht gaan. Deze nieuwe regels worden aanzien als een belangrijke stap richting het vrijmaken van de elektronische markt en het voorkomen van concurrentieverstoring. Dit was niet altijd zo, in het prille begin van de elektronische handel waren er nog geen duidelijke wetten voor elektronische diensten gestemd binnen de EU. Dit zorgde ervoor dat deze diensten de hoofdregel voor diensten volgden, namelijk waar de dienstverrichter gevestigd was. Dit zorgde voor een riant voordeel voor de Amerikaanse internetondernemingen binnen de Unie.

Door deze oneerlijke concurrentie besloten de Europese instanties vanaf 1 juli 2003 de regelgeving aan te passen voor elektronische diensten. Het betrof een tijdelijke driejarige regeling. Maar zoals zo vaak blijven deze wetgevingen duren en zo ook werd deze voor twee jaar verlengd. De officiële regel hiervoor was, het langdurige wetgevende proces die de implementatie van een definitieve wet vertraagde. In werkelijkheid is deze tweejarige verlening te wijten aan het veto van Luxemburg. Zij blokkeerden een snellere inwerkingtreding van deze nieuwe wetten omwille van het fiscaal gunstige regime van vijftien procent dat van toepassing is op elektronische diensten in deze lidstaat. In 2008 werd de BTW-richtlijn inzake e-commerce aangenomen, maar ook deze werd verlengd onder druk van Luxemburg. Waardoor de nieuwe regelgeving er pas zal komen vanaf 1 januari 2015.

2.2 BTW-regels op elektronische diensten

telecommunicatiediensten,

omroepdiensten

en

2.2.1 Huidige wetgeving De huidige rechtsregels voor de plaatsbepaling van een telecommunicatie- , omroep- of elektronische dienst luidt dat de plaats bepaald wordt aan de hand van waar de afnemer gevestigd is. Deze regel geldt voor dergelijke diensten gepresteerd door een niet in de Europese Unie gevestigde dienstverrichter aan een afnemer binnen de Europese Unie. Ook de omgekeerde beweging, dus een EU-dienstverrichter aan een land dat zich niet binnen de Europese Unie bevindt, volgt deze plaatsbepalingregel. Zo zal een Belgische onderneming die een anti-virusprogramma verkoopt aan een Japanse onderneming geen btw opeisbaar maken 30

R. VOS, “De totstandkoming van het nieuwe btw-stelsel voor e-commerce vanaf 2015”, BTW-bulletin 2013, 8-10.

53

in België en vice versa. Een Duitse niet-belastingplichtige die op zijn beurt een softwarepakket downloadt van een Australisch bedrijf maakt dan weer dat er Duitse btw verschuldigd is op deze dienstverrichting.

Indien een dienstverrichter een dienst verricht aan een niet-belastingplichtige, dan is de plaats waar de verrichter van deze dienst zijn zetel van economische activiteit gevestigd heeft, de plaats waar de btw opeisbaar is. Dit is de algemene regel voor de plaatsbepaling van gelijk welke dienst. Telecommunicatie- , omroep- of elektronische diensten verricht voor belastingplichtige afnemers vormen echter een afwijking op deze hoofdregel. De plaats waar de ontvanger van de dienst gevestigd is of zijn woonplaats of gebruikelijke woonplaats heeft, vormt dus het belangrijkste element binnen deze plaatsbepalingregel. Voor B2B-transacties geldt met andere woorden dat de plaats van de belastbare handeling zich bevindt op de plaats waar de afnemer van de elektronische dienst zijn vestigingsplaats heeft. Wanneer het gaat om een prestatie van een dienst verricht ten voordele van een niet-belastingplichtige in de Europese Gemeenschap, dan dient de plaats waar de dienstverrichter zijn economische activiteiten uitvoert als plaats aangemerkt te worden waar de belastbare handeling zich voordeed en waar de btw bijgevolg verschuldigd is. 2.2.2 Nieuwe wetgeving vanaf 1 januari 2015 Vanaf 1 januari 2015 zullen de bovenstaande regels niet meer van kracht zijn. De Europese gezagvoerders kwamen namelijk een nieuwe richtlijn voor de plaatsbepaling van elektronische diensten, alsook telecommunicatie- en omroepdiensten overeen. Vanaf 1 januari 2015 zal de plaats altijd bepaald worden aan de hand van de plaats van het werkelijke verbruik. De plaats waar de afnemer van dergelijke diensten gevestigd is of zijn woonplaats of gebruikelijke verblijfplaats heeft. Dit ongeacht of het nu om een belastingplichtige of niet-belastingplichtige afnemer gaat.

2.3 Verordeningen van de Europese instanties 2.3.1 Uitvoeringsverordening nr. 815/2012 van 13 september 2012 van de Commissie31 De Europese Commissie schreef deze verordening uit tot vaststelling van bepaalde bepalingen omtrent de bijzondere regelingen voor niet-gevestigde belastingplichtigen die diensten 31

Uitvoeringsverord. van de Commissie (EU) nr. 815/2012, 13 september 2012 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van Verordening (EU) nr. 904/2010 van de Raad wat betreft bijzondere regelingen voor niet-gevestigde belastingplichtigen die telecommunicatie-, omroep- of elektronische diensten verrichten voor niet-belastingplichtigen, Pb.L. 14 september 2012, afl. 249, 3-5.

54

verrichten voor niet-belastingplichtigen. De diensten bedoeld in deze Europese niet-bindende richtlijn bevinden zich op het vlak van telecommunicatie- , omroep- of elektronische diensten. De bepalingen die via deze verordening verduidelijkt worden, zijn terug te vinden in Verordening 904/2010. Deze juridische tekst van de Europese Commissie legt de regels vast voor de administratieve samenwerking en de fraudebestrijding op het vlak van de belasting over de toegevoegde waarde. Deze verordening breit een vervolg aan de artikelen 44 en 45 van Verordening 904/2010.

Via artikel 44 en 45 van deze voorgaande verordening probeert de Europese Commissie de lidstaten aan te zetten tot een harmoniserend stelsel, waardoor de gegevensuitwisseling van elektronische diensten, alsook de omroep- en telecommunicatiediensten uniform gebeurt. Hierdoor dienen vooral de technische details voor een dergelijke uitwisseling van belastinggegevens vastgelegd te worden. Tevens is het noodzakelijk dat de elektronische interface voor iedere lidstaat op eenzelfde manier opgebouwd is. Dit gebeurt aan de hand van een gemeenschappelijk, elektronisch bericht. Verder bepaalt artikel 44 dat de lidstaat van identificatie de meegedeelde inlichtingen langs elektronische weg naar de bevoegde autoriteiten van de andere lidstaten dient toe te sturen. En dit binnen de tien dagen te rekenen vanaf het einde van de maand waarin de aangifte van de niet in de Europese Unie gevestigde belastingplichtige ontvangen werd. Ook de technische details zijn verplicht mee te delen aan de andere lidstaten binnen deze vooropgestelde termijn. De Uitvoeringsverordening 815/2012 breidt dit alles uit en omvat een achttal niet-bindende regels voor de lidstaten van de Europese Gemeenschap. Artikel 1 – Definities In de eerste rechtsregel wordt een omschrijving gegeven aan de bijzondere regelingen, dit om een duidelijk onderscheid te kunnen maken tussen beide verschillende regelingen. Het betreft de niet-Unieregeling en de Unieregeling. De niet-Unieregeling wordt aanzien als de regels waaraan een niet in de Europese Gemeenschap gevestigde belastingplichtige zich dient aan te houden. De Unieregeling behandelt logischerwijze de regeling voor een belastingplichtige die omroep- , telecommunicatie- of elektronische diensten aanbiedt en tevens in de Europese Unie gevestigd is.

55

Artikel 2 – Functionaliteiten van de elektronische interface De belastingplichtige die gebruikmaakt van een bijzondere regeling zoals bepaald in het eerste artikel van de uitvoeringsverordening, dient zich te registreren via een elektronische interface. Ook zijn maandelijkse aangiftes inzake BTW dient via dit elektronisch portaal aan de betrokken lidstaat meegedeeld te worden. Zowel de registratie als de aangifteprocedure gebeurt bij de lidstaat van identificatie. Deze elektronische interface wordt omwille van het toenemend belang van harmonisatie gekenmerkt door enkele specifieke functionaliteiten.

Ten eerste is het van belang dat de interface de mogelijkheid biedt om de belastingaangifte of de identificatiegegevens te bewaren vooraleer deze gegevens ingediend worden. Een tweede functionaliteit van deze elektronische interface bevindt zich op het vlak van de aangifteprocedure. Het elektronisch indienen van de aangifte voor de belastingplichtige is een noodzakelijke

vereiste.

De

aangifte

dient

door

middel

van

een

elektronische

bestandsoverdracht te gebeuren en dit overeenkomstig de nationale rechtsregels van de lidstaat van identificatie. Artikel 3 – Verzending van identificatiegegevens Op iedere lidstaat van identificatie rust de verplichting om via het CCN/CSI-netwerk de gegevens van de belastingplichtigen door te spelen aan alle andere lidstaten. Het toegekend identificatienummer en de gegevens ter identificatie van de bijzondere regelingen worden hiermee bedoeld. Ondernemingsnaam, adres, contactpersonen, bankrekeningnummers, datum van gebruikmaking van de bijzondere regeling, … vormen voorbeelden

van de

identificatiegegevens. Deze gegevens lopen voor de Unie- en niet-Unieregeling grotendeels gelijk, toch verschilt het op enkele gegevens na. Bijvoorbeeld het nationaal registratienummer dat belastingplichtigen met de Unieregeling reeds bezitten. Deze gegevens worden via een gemeenschappelijk elektronisch bericht verzonden naar de lidstaten.

De lidstaat van identificatie dient de andere lidstaten onverwijld in kennis te brengen via het elektronische netwerk van eventuele wijzigingen van de bijzondere regelingen bij de belastingplichtigen. Een eerste reden tot wijziging van de bijzondere regeling is de vrijwillige beëindiging van deze regeling door de belastingplichtige. Ook indien de belastingplichtige niet langer voldoet aan de verschillende voorwaarden voor de bijzondere regeling vormt een aanstoot tot berichtgeving van deze wijziging. Een laatste motief tot wijziging heeft betrekking 56

op de lidstaat van identificatie. De belastingplichtige kan er namelijk voor opteren om een andere lidstaat van identificatie te kiezen. Ook in dit geval dient de oorspronkelijke lidstaat van identificatie via een elektronisch bericht dit aan de andere lidstaten mee te delen. Artikel 4 – Indiening van de BTW-aangifte door de belastingplichtige Iedere belastingplichtige die kiest voor één van deze bijzondere regelingen dient de BTWaangiften overeenkomstig de voorschriften opgenomen in Richtlijn 2006/112/EG, met name artikelen 365 en 369 octies. Indien een belastingplichtige in geen enkele lidstaat van de Europese Unie diensten verricht binnen het aangiftetijdperk, dan dient er voor dit aangiftetijdvak toch een aangifte ingediend worden. Het betreft een nihilaangifte, dit is een sterk gereduceerde aangifte ten opzichte van een belastingplichtige die wel diensten verricht heeft. Voor een niet in de Europese Gemeenschap gevestigde belastingplichtige zijn enkel de vakken 1, 2 en 11 verplicht in te vullen. Bij een belastingplichtige van de Unieregeling worden enkel de vakken 1, 2 en 21 van het gemeenschappelijk elektronisch bericht ingevuld. Van de belastingplichtige wordt verlangd enkel de diensten gedaan in lidstaten van verbruik in de aangifte op te nemen. Artikel 5 – Verzending van de in de BTW-aangifte vermelde informatie De vermelde informatie in de BTW-aangifte wordt door de lidstaat van identificatie via het CCN/CSI-netwerk verzonden naar iedere lidstaat van verbruik en vestiging die door de belastingplichtige in de aangifte werd opgenomen. Enkel de lidstaten die vermeld worden op de aangifte krijgen deze informatie opgestuurd van de lidstaat van identificatie. Artikel 6 – Uniek referentienummer De lidstaat van identificatie voorziet elke specifieke BTW-aangifte van een referentienummer. Dit referentienummer is een unieke code dat betrekking heeft op die aangifte. Iedere aangifte krijgt met andere woorden een apart referentienummer waardoor het verschilt van de andere. Artikel 7 – Correcties op BTW-aangiften Door middel van de elektronische interface heeft de belastingplichtige de mogelijkheid om eventuele verkeerde gegevens in de aangifte te corrigeren. Op de lidstaat van identificatie rust dan de verantwoordelijkheid deze gewijzigde aangiftegegevens naar elke lidstaat van verbruik of vestiging zoals in de aangifte opgenomen toe te zenden. Tevens kent de lidstaat van identificatie een tijdstempel toe aan deze gecorrigeerde informatie.

57

Artikel 8 – Inwerkingtreding Deze uitvoeringsverordening treedt in werking op de twintigste dag na publicatie en is van toepassing met ingang van 1 januari 2015. 2.3.2 Uitvoeringsverordening nr. 1042/2013 van 7 oktober 2013 van de Raad32 Dit is een uitvoeringsverordening van de Europese Raad en wijzigt de Uitvoeringsverordening nr. 282/2011. Deze juridische bepaling is een bepalend wetgevend document voor de belasting over de toegevoegde waarde aangezien het de plaats van een dienst bepaalt voor de verscheidene soorten van dienstverlening. Bijgevolg verandert Uitvoeringsverordening 1042/2013 enkel het deel omtrent de plaats van een telecommunicatie- , omroep- of elektronische dienst. Uitvoeringsverordening 282/201133 hangt nauw samen met Richtlijn 2006/112/EG en vormt maatregelen ter uitvoering van deze Europese beleidslijn. Artikel 7 van deze verordening heeft belang voor de wetgeving op langs elektronische weg verrichte diensten. Deze rechtsregel overloopt de verschillende soorten diensten die aangemerkt worden als een dienst verricht langs de elektronische weg. Richtlijn 2006/112/EG voert vanaf 1 januari 2015 in dat alle telecommunicatiediensten, omroepdiensten zoals radio en televisie en elektronische diensten worden belast in de lidstaat van verbruik en dit ongeacht de plaats waar de verrichter van een dergelijke dienst zijn verblijfplaats heeft.

Daarnaast worden de specifieke gevallen kort geschetst zodat er zich geen verdere twijfel kan voordoen omtrent de plaats van de belastbare handeling binnen deze BTW-materie voor een in de Gemeenschap gevestigde dienstverrichter aan een niet-belastingplichtige. Indien een in de Europese Gemeenschap gevestigde verrichter van een elektronische, omroep- of telecommunicatiedienst een dergelijke dienst verricht aan een niet-belastingplichtige met verblijfplaats in de Europese Unie, dan dient er nauwkeurig gekeken te worden naar de datum van de uitvoering van deze dienst. Gebeurt deze verwezenlijking vóór 1 januari 2015, dan is de plaats waar de verrichter van de dienst gevestigd is, de plaats waar de belastbare handeling plaatsvindt en dus bijgevolg de plaats waar de BTW verschuldigd is. Wordt een elektronische dienst verricht na deze datum aan een in de Europese Gemeenschap gevestigde afnemer, dan 32

Uitvoeringsverord. van de Raad (EU) nr. 1042/2013, 7 oktober 2013 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft de plaats van een dienst, Pb.L. 26 oktober 2013, afl. 284. 33 COM(2012)763 def. [Commissiedocument nr. 763 van 2012, definitieve versie].

58

is de lidstaat van verbruik de plaats waar de belastbare handeling zich voordoet. In dit geval speelt de woonplaats of gebruikelijke verblijfplaats van de afnemer een belangrijke rol in de plaatsbepaling van het belastbare feit. Wanneer het belastbare feit zich zou voorgedaan hebben vóór 1 januari 2015 maar loopt tot na deze streefdatum, dan is er geen BTW meer verschuldigd in de lidstaat van de afnemer. Het belastbare feit wordt dan geacht te zijn gedragen door de lidstaat waar de dienstverrichter is gevestigd.

2.4 Praktische BTW-gids omtrent de one-stop-shop34 2.4.1 Algemene bepalingen De bovenvermelde gids heeft als doel de Europese wetgeving overzichtelijker weer te geven. Dit zal ze doen door dieper in te gaan op de bijzonderheden van het éénloketsysteem. Deze gids is ontstaan door een samenwerking tussen DG Taxud en de lidstaten. DG Taxud heeft gezorgd voor de publicatie op hun website en de lidstaten hebben gezorgd voor de nodige informatie door middel van diepgaande discussies te ondergaan. Deze gids is niet bindend voor de lidstaten, want het is slechts de opinie van hoe DG Taxud vindt dat het Europees recht dient toegepast te worden. De gids is tevens nog geen definitieve versie. Na een bepaalde termijn zal de gids hoogstwaarschijnlijk nog aangepast worden.

De one-stop-shop kan gebruikt worden in de Unieregeling, alsook in de niet-Unieregeling. De Unieregeling is voor belastingplichtigen die binnen de Europese Unie gevestigd zijn. Dit zijn dan de bedrijven die beschikken over een zetel van bedrijfsuitoefening of een vaste inrichting op het grondgebied van de Europese Unie. Bij de Unieregeling kan de belastingplichtige echter geen gebruikmaken van het systeem van de one-stop-shop voor de diensten in de lidstaten waar hij een vestiging heeft. De niet-Unieregeling is dan bestemd voor de belastingplichtigen die buiten de Europese Unie gevestigd zijn. Het bedrijf heeft dus geen zetel van bedrijfsuitoefening of een vaste inrichting op het grondgebied van de Europese Unie.

De belastingplichtige kan gebruikmaken van het éénloketsysteem, maar is daartoe echter niet verplicht. Eens hij in een bepaalde lidstaat kiest voor dit systeem, dan is hij gebonden om dit ook toe te passen in alle lidstaten die betrokken zijn. Er is dus geen keuze per lidstaat mogelijk.

34

Gids voor het mini-éénloketsysteem van de btw, Europese Commissie 23 oktober 2013.

59

Ofwel gebruikt de belastingplichtige het éénloketsysteem in alle betrokken lidstaten, ofwel maakt hij geen gebruik van het systeem.

De gids bevat verschillende termen die voor verwarring kunnen zorgen en dus worden deze verder toegelicht. Het gaat namelijk om volgende begrippen: de lidstaat van identificatie, de lidstaat van verbruik en de lidstaat van vestiging. Voor deze drie lidstaten is het ook belangrijk om een onderscheid te maken tussen de Unieregeling en de niet-Unieregeling.

De lidstaat van identificatie is de staat waar de belastingplichtige geregistreerd is voor het éénloketsysteem en waar hij ook de verschuldigde btw van de lidstaten van verbruik dient aan te geven en te betalen. Indien de belastingplichtige onder de Unieregeling valt, dan heeft hij in eerste instantie niet veel keuze welke lidstaat hij zal nemen als lidstaat van identificatie. De belastingplichtige is verplicht om de lidstaat te nemen waar zijn zetel van bedrijfsuitoefening is gelegen indien hij daarover beschikt. Indien hij geen zetel van bedrijfsuitoefening op het grondgebied van de Europese Unie gevestigd heeft, dan is de lidstaat van identificatie de lidstaat waar de belastingplichtige over een vaste inrichting beschikt. Indien de belastingplichtige over meerdere vaste inrichtingen en geen zetel van bedrijfsuitoefening beschikt op het grondgebied van de Europese Unie, dan kan hij kiezen tussen de lidstaten waar hij over een vaste inrichting beschikt, om deze te benoemen als lidstaat van identificatie. Als de belastingplichtige onder de niet-Unieregeling valt, dan mag hij zelf de lidstaat van identificatie kiezen. Wat hierboven besproken werd, wordt hierna schematisch weergegeven. Lidstaat van identificatie in geval van de Unieregeling Indien zetel van bedrijfsuitoefening op het Altijd de lidstaat waar de zetel van grondgebied van de Europese Unie is bedrijfsuitoefening is gevestigd. gevestigd. Geen zetel van bedrijfsuitoefening, maar er De lidstaat waar de vaste inrichting is is één vaste inrichting op het grondgebied gelegen. van de Europese Unie gevestigd. Geen zetel van bedrijfsuitoefening, maar er De belastingplichtige heeft de keuze tussen zijn meerdere vaste inrichtingen op het de lidstaten waar hij over een vaste grondgebied gevestigd.

60

van

de

Europese

Unie inrichting beschikt.

Lidstaat van identificatie in geval van de niet-Unieregeling De belastingplichtige heeft altijd de keuze welke lidstaat hij neemt. Tabel 1: Lidstaat van identificatie bij de Unieregeling en de niet-Unieregeling

De lidstaat van verbruik is dan de lidstaat waar de belastingplichtige telecommunicatie- , omroep- of langs elektronische weg verrichte diensten verleent aan niet-belastingplichtigen. Bij de Unieregeling is het belangrijk dat de belastingplichtige geen vaste inrichting, alsook zijn zetel van bedrijfsuitoefening niet in deze lidstaat gevestigd heeft. Voor de belastingplichtigen die onder de niet-Unieregeling vallen is het van belang dat ze over geen enkele vestiging beschikken in deze lidstaat. Bovendien moeten ze wel in de lidstaat van verbruik geregistreerd zijn voor BTW-doeleinden. De diensten die worden verleend in het kader van de one-stop-shop dienen verleend te worden in de lidstaat van verbruik. Dit brengt met zich mee dat de regels van de lidstaat van verbruik dan ook toepasselijk zijn op de binnenlandse diensten, alsook de diensten verleent in het kader van de one-stop-shop. Bij de niet-Unieregeling is het mogelijk dat de lidstaat van identificatie dezelfde lidstaat is als de lidstaat van verbruik.

De lidstaat van vestiging is iedere lidstaat waar de belastingplichtige een vaste inrichting ter beschikking heeft. Het is mogelijk dat de belastingplichtige zijn zetel van bedrijfsuitoefening in de lidstaat van identificatie heeft en tezelfdertijd verschillende vaste inrichtingen in verschillende lidstaten heeft. Diensten met betrekking tot deze vaste inrichtingen aan de lidstaat van verbruik dienen dan ook aangegeven te worden in de BTW-aangifte van het éénloketsysteem. De lidstaat van vestiging mag in geen geval dezelfde zijn als de lidstaat van verbruik. De diensten in kwestie worden bijgevolg aangegeven in de gewone binnenlandse aangifte van de vaste inrichting. 2.4.2 De registratieprocedure In de inleiding werd reeds aangehaald welke lidstaat bevoegd is als lidstaat van identificatie (zie tabel 1). In het geval van de Unieregeling heeft de belastingplichtige dus geen keuze en dient hij de regels te volgen. In het geval hij niet beschikt over een zetel van bedrijfsuitoefening op het grondgebied van de Europese Unie en wel over meerdere vaste inrichtingen op het grondgebied van de Europese Unie, dan kan hij wel kiezen tussen de lidstaten waar hij over een vaste inrichting beschikt. Stel dat de belastingplichtige die valt onder de Unieregeling geen zetel van bedrijfsuitoefening heeft binnen de EU en hij beschikt wel over een vaste inrichting in 61

Frankrijk en Duitsland, dan dient de belastingplichtige te kiezen tussen Frankrijk of Duitsland als lidstaat van identificatie. Indien hij voor één van beide landen kiest, is hij verplicht deze keuze te handhaven gedurende het kalenderjaar waarin hij zijn beslissing neemt, alsook de twee volgende kalenderjaren35. Na deze periode kan de belastingplichtige zijn keuze terug veranderen, maar dan is hij terug gebonden voor bovenvermelde periode. Een belastingplichtige die onder de niet-Unieregeling valt, is niet gebonden aan deze periode en kan te allen tijde zijn lidstaat van identificatie wijzigen.

In geval van de Unieregeling is het BTW-identificatienummer voor het éénloketsysteem identiek als het BTW-nummer waarmee de belastingplichtige zijn binnenlandse BTW-aangiften identificeert. Bij de niet-Unieregeling daarentegen kan de belastingplichtige gelijk welke lidstaat kiezen als lidstaat van identificatie. De lidstaat van identificatie zal de belastingplichtige vervolgens een individueel BTW-identificatienummer bezorgen. Het nummer is opgebouwd aan de hand van het volgende model: EUxxxyyyyyzz. Zowel bij de Unieregeling als bij de nietUnieregeling is er slechts één lidstaat van identificatie mogelijk. Wanneer de belastingplichtige kiest voor het systeem van de one-stop-shop, dan is de lidstaat van identificatie bevoegd om alle telecommunicatie- en omroepdiensten, alsook de langs elektronische weg verrichte diensten die de belastingplichtige levert aan niet-belastingplichtigen waar hij zelf niet is gevestigd, aan te geven via het systeem van de one-stop-shop.

Er bestaat één situatie waarbij de belastingplichtige niet kan opteren voor het éénloketsysteem. Namelijk als een niet-EU-belastingplichtige geïdentificeerd is of verplicht is zicht te laten registreren in de EU voor BTW-doeleinden en er ook niet gevestigd is. Dan kan hij geen gebruikmaken van het systeem van de one-stop-shop. Bijgevolg valt hij niet onder de nietUnieregeling omdat de belastingplichtige niet geïdentificeerd is voor BTW-doeleinden. Daarnaast kan hij ook geen gebruikmaken van de Unieregeling wegens een gebrek aan een vestiging binnen de Europese Unie. Als de belastingplichtige geen beroep kan doen op het éénloketsysteem, dient hij zich te registreren in elke lidstaat waar hij desbetreffende diensten aanbiedt en daar dan ook de BTW te voldoen.

35

Art. 369 bis van de BTW-richtlijn.

62

In alle andere gevallen is het wel mogelijk voor de belastingplichtige om zich te registreren voor het éénloketsysteem. Om de registratie te voltooien, dient hij enkele gegevens te bezorgen aan de lidstaat van identificatie. Deze gegevens worden door de lidstaten elektronisch verstrekt en dit gebeurt aan de hand van een webportaal waar de lidstaten deze gegevens kunnen uploaden. Als de belastingplichtige onder de Unieregeling valt, is het mogelijk dat de lidstaat minder gegevens dient te versturen aan de lidstaat van identificatie. Dit komt doordat de lidstaat van identificatie al meerdere gegevens ter zijner beschikking heeft, aangezien de belastingplichtige reeds geïdentificeerd is in deze lidstaat voor zijn binnenlandse prestaties. Voor beide regelingen verschaffen de lidstaten onder andere volgende gegevens aan de lidstaat van identificatie: de naam van het bedrijf, de handelsnaam, het adres, het e-mailadres, het telefoonnummer en nog enkele andere gegevens. Sommige gegevens zijn dan enkel noodzakelijk in te dienen als de belastingplichtige valt onder de niet-Unieregeling, zoals een verklaring dat hij niet voor BTW-doeleinden is geregistreerd in de EU. Het omgekeerde is ook mogelijk. Het uploaden van de BTW-identificatienummers van de belastingplichtige zijn vaste inrichtingen, die niet gelegen zijn in de lidstaat van identificatie, is enkel noodzakelijk als de belastingplichtige valt onder de Unieregeling.

Wanneer de lidstaat van identificatie de gegevens dan ontvangen heeft, gaat ze alle geüploade gegevens controleren om te weten of de belastingplichtige voldoet aan de voorwaarden van het éénloketsysteem. Een belangrijke controle die de lidstaat van identificatie altijd gaat uitvoeren, is de controle of de belastingplichtige al dan niet in een andere lidstaat is geregistreerd voor dit systeem. Daarnaast verifieert deze lidstaat ook hoe de situatie van de belastingplichtige is in verband met de quarantaineperiodes (zie infra). Van zodra de lidstaat van identificatie de gegevens goedgekeurd heeft, slaat deze lidstaat de gegevens op in een databank om vervolgens te versturen naar de overige lidstaten.

Zoals reeds vermeld treedt de regeling inzake de one-stop-shop vanaf 1 januari 2015 in werking. De belastingplichtigen kunnen zich ten vroegste op 1 oktober 2014 laten registreren voor de regeling van de one-stop-shop. De lidstaten stellen dan hun registratieportalen open zodat er een drukte vermeden wordt. De belastingplichtigen die zich registreren tussen 1 oktober 2014 en 31 december 2014, kunnen vanaf 1 januari 2015 gebruikmaken van dit systeem. Indien de belastingplichtige later wenst toe te treden tot deze regeling, dan geldt het 63

volgende. De registratie treedt in werking de eerste dag van het kalenderkwartaal volgend op het moment dat de belastingplichtige de lidstaat van identificatie heeft bekendgemaakt, dat hij wenst gebruik te maken van de regeling van de one-stop-shop. Stel dat de belastingplichtige dit meedeelt op 20 april 2017 aan de lidstaat van identificatie, dan valt hij pas vanaf 1 juli 2017 onder het éénloketsysteem. De belastingplichtige kan ook afwijken van deze regel en vroeger diensten verlenen die onder dit systeem vallen. De regeling gaat dan van start vanaf de eerste dienstverlening. Dit gebeurt enkel als de belastingplichtige uiterlijk de tiende dag van de maand volgend op de eerste dienstverlening de lidstaat van identificatie heeft geïnformeerd, dat hij van start is gegaan met diensten te verlenen die onder dit systeem vallen. Stel dat een belastingplichtige zijn eerste dienst verleent op 1 juni. Dan kan hij gebruikmaken van het éénloketsysteem indien hij de lidstaat van identificatie op de hoogte heeft gebracht uiterlijk op 10 juli. Bijgevolg vallen alle dienstverleningen vanaf 1 juni onder het systeem van de one-stopshop. Dit geldt zowel voor de Unieregeling, als voor de niet-Unieregeling.

Dezelfde termijn is ook van toepassing indien de belastingplichtige een wijziging in zijn registratiegegevens wil doorvoeren. De belastingplichtige kan onder andere wijzigingen aanbrengen in volgende registratiegegevens. De lijst van zijn vaste inrichtingen, zijn contactgegevens, de lijst van zijn BTW-identificatienummers in andere lidstaten, enz. Daar staat tegenover dat de belastingplichtige zijn individuele BTW-identificatienummer niet kan wijzigen. De wijzigingen worden dan terug bewaard in het webportaal van de lidstaat van identificatie. Wanneer de termijn door de belastingplichtige niet wordt nageleefd in de bovenstaande gevallen, dan kan hij geen beroep meer doen op het systeem van de one-stop-shop en dient hij zich te identificeren in de lidstaten van zijn afnemers, alsook daar zijn btw te voldoen.

Zoals hierboven reeds vermeld dient de belastingplichtige enkele registratiegegevens online up te loaden voor de lidstaat van identificatie. Daar zijn drie vakken die betrekking hebben met de datum van registratie. Deze worden hieronder in een tabel weergegeven.

64

Vak 17

Datum waarop de belastingplichtige van start gaat met het gebruik van deze regeling.

Vak 18

Datum van het verzoek van de belastingplichtige om zich te registreren voor deze regeling. In de praktijk is dit de datum wanneer de belastingplichtige alle registratiegegevens heeft bekendgemaakt op het webportaal van de lidstaat van identificatie.

Vak 19

De datum waarop de beslissing wordt genomen omtrent de registratie van de belastingplichtige door de lidstaat van identificatie.

Tabel 2: Aangiftevakken met betrekking tot de datum van aangifte

Een delicaat probleem inzake de regeling van de one-stop-shop is diegene van de BTWgroepen. De wetsregels voor deze groepen verschillen van lidstaat tot lidstaat. Voor het gebruik van het éénloketsysteem betreffende BTW-groepen, heeft de wet daarom een praktische oplossing bedacht. Een desbetreffende groep kan wel degelijk gebruikmaken van het systeem van de one-stop-shop. Daarvoor dient de belastingplichtige in vak 20 van het registratieformulier mee te delen dat het om een BTW-groep gaat. De groep registreert zich dan met hetzelfde identificatienummer als het nummer van hun binnenlandse prestaties. Indien de leden van de groep over een verschillend nummer beschikken op nationaal niveau, dan krijt de groep een eigen identificatienummer. Dit nummer kan zowel een bestaand nummer zijn van een groepslid, alsook een nieuw nummer die de groep verkrijgt. Het nummer dient de groep vervolgens te gebruiken voor de diensten die vallen onder de regeling van de one-stop-shop. Indien de groep over vaste inrichtingen beschikt of in de toekomst zal beschikken, worden de relaties met deze vaste inrichtingen vernietigd, zodat de groep zich kan registreren voor de regeling van de one-stop-shop. De dienstverleningen van de vaste inrichtingen kunnen bijgevolg niet opgenomen worden in de aangifte van de BTW-groep in het kader van de one-stop-shop. Belangrijk is dat de diensten aan een lidstaat van een vaste inrichting wel opgenomen worden in de aangifte van de BTW-groep. Deze diensten verschijnen bijgevolg niet in de binnenlandse aangifte van de vaste inrichting.

65

2.4.3 Uitschrijvings- en uitsluitingsprocedure Eens een belastingplichtige is toegetreden tot de regeling van de one-stop-shop, kan hij daar ook terug vrijwillig afstand van nemen. Dit gebeurt door een uitschrijving uit het register. Een andere mogelijkheid dat de belastingplichtige niet meer valt onder de regeling van de one-stopshop, is diegene dat hij uitgesloten is om gebruik te maken van de regeling door de lidstaat van identificatie. Zowel de uitschrijving, als de uitsluiting kan voor beide regelingen plaatsvinden. Nadat de belastingplichtige zich uitgeschreven heeft of uitgesloten wordt door de lidstaat van identificatie, kan hij in sommige gevallen voor een bepaalde tijd geen gebruik meer maken van het éénloketsyteem. Dit wordt de quarantaineperiode genoemd (zie infra).

Indien de belastingplichtige zichzelf wil laten schrappen uit het register, dient hij de lidstaat van identificatie daarvan in kennis te stellen. Hij brengt de lidstaat van identificatie tijdig op de hoogte en dit op zijn minst vijftien dagen voor het einde van het kalenderkwartaal dat voorafgaat aan het kwartaal waarin hij de regeling niet meer wenst te gebruiken. De beëindiging van het systeem vindt de eerste dag van het volgende kalenderkwartaal plaats. Stel dat een belastingplichtige geen gebruik meer wenst te maken van het éénloketsysteem vanaf 1 april 2018, dan dient de belastingplichtige de lidstaat van identificatie te informeren vóór 16 maart 2018. Bijgevolg zijn de diensten die de belastingplichtige verleent vanaf 1 april 2018 aan te geven in de lidstaat van verbruik en komt hij in deze lidstaat zijn BTW-verplichtingen na. Als de belastingplichtige in bovenstaand voorbeeld verkiest gebruik te maken van de uitschrijving, kan hij gedurende twee kalenderkwartalen geschorst worden voor de regeling waar hij is uitgetreden. Dit wil zeggen dat hij in dit geval enkel geschorst kan worden voor de Unieregeling of de niet-Unieregeling.

Het is ook mogelijk dat de belastingplichtige zijn zetel van bedrijfsuitoefening of zijn vaste inrichting verplaatst naar een andere lidstaat dan de lidstaat van identificatie. In dat geval kan hij ook nog gebruik blijven maken van het éénloketsysteem. Daarvoor dient hij zich te laten uitschrijven in de lidstaat van identificatie en zich vervolgens opnieuw aan te melden in de andere lidstaat waar hij zich wenst te identificeren. De belastingplichtige brengt zowel de oude lidstaat van identificatie, als de nieuwe lidstaat van identificatie daarvan op de hoogte. Dit hoort uiterlijk de tiende dag van de maand dat volgt op de wijziging van de lidstaat van identificatie te gebeuren. Wanneer dit allemaal vervolledigd is, is de datum van uitschrijving 66

gelijk aan de datum van wijziging. In dit geval is er geen schorsing mogelijk voor de belastingplichtige en is er dus geen sprake van een quarantaineperiode. De situatie wordt geschetst in volgend voorbeeld. Stel dat een belastingplichtige zijn zetel van bedrijfsuitoefening in Frankrijk heeft en hij is geregistreerd voor de regeling van de one-stop-shop vanaf 1 januari 2015. Er vindt op 8 maart 2017 een reorganisatie plaats in de onderneming en de zetel van bedrijfsuitoefening verhuist naar Duitsland. Als de belastingplichtige in kwestie gebruik wil blijven maken van de regeling, is hij verplicht uiterlijk vóór 10 april 2017 de oude en de nieuwe lidstaat van identificatie op de hoogte te brengen van deze wijziging. De dienstverleningen die de belastingplichtige uitvoert vanaf 8 maart 2017, dienen door de nieuwe lidstaat van identificatie te worden opgenomen in de aangifte die betrekking heeft op het éénloketsysteem. In bovenstaand voorbeeld is dit Duitsland. De datum van uitschrijving is bijgevolg gelijk aan de datum van wijziging indien de belastingplichtige de oude en de nieuwe lidstaat van identificatie tijdig op de hoogte heeft gebracht. Deze procedure wordt ook gevolgd indien een belastingplichtige overstapt van de Unieregeling naar de niet-Unieregeling of andersom. Indien de belastingplichtige de termijn niet respecteert en dus de oude en de nieuwe lidstaat van identificatie niet tijdig op de hoogte brengt van de wijziging, zal de belastingplichtige zich dienen te identificeren in de lidstaten van verbruik en zal hij daar ook de BTW horen te voldoen. Deze situatie gaat gepaard met een quarantaineperiode volgens de normale rechtsregels.

Een belastingplichtige kan ook uitgesloten worden door de lidstaat van identificatie om de regeling van de one-stop-shop te gebruiken. Andere lidstaten kunnen vragen aan de lidstaat van identificatie om een belastingplichtige uit te sluiten van het éénloketsysteem. De andere lidstaten kunnen dat wel niet zelf doen, want enkel de lidstaat van identificatie is bevoegd om deze beslissing te nemen. Een eerste reden waarvoor de belastingplichtige wordt uitgesloten uit de regeling is wanneer hij geen telecommunicatie- , omroep- of langs elektronische weg verrichte diensten meer levert. Een andere reden voor de lidstaat van identificatie is dat de belastingplichtige gedurende acht opeenvolgende kwartalen geen diensten meer heeft verleend die aan de bijzondere regeling onderworpen zijn. De belastingplichtige kan ook aanmaningen ontvangen om een aangifte in te dienen van drie voorafgaande kwartalen, alsook om de BTW te betalen van drie voorafgaande kwartalen. Indien de belastingplichtige zo’n aanmaningen ontvangt omtrent de aangifte, dient hij binnen de tien dagen na de aanmaning 67

zijn BTW-aangiftes in te dienen. Anders wordt hij uitgesloten van de regeling. Wanneer de belastingplichtige zo’n aanmaningen ontvangt omtrent de betaling van de btw, dient hij uiterlijk binnen de tien dagen na ontvangst van een aanmaning het totale bedrag te betalen. Wanneer hij dit niet doet, wordt hij uitgesloten van de regeling, tenzij het bedrag van elke aangifte kleiner is dan 100 euro. Een laatste reden waarom de belastingplichtige kan uitgesloten worden, heeft te maken met de boekhouding van de belastingplichtige. Hij is verplicht zijn boekhouding elektronisch te bezorgen aan de lidstaat van identificatie, alsook aan de lidstaat van verbruik. Indien hij daarvoor een aanmaning ontvangt, dient de belastingplichtige binnen het maand na deze aanmaning zijn boekhouding elektronisch beschikbaar te stellen voor bovenvermelde lidstaten. Wanneer de belastingplichtige het oneens is met de uitsluiting, kan hij beroep aantekenen omtrent deze beslissing. Dit kan de belastingplichtige doen met behulp van de nationale procedures die van kracht zijn in de lidstaat van identificatie.

Hierboven werd de quarantaineperiode al enkele keren aangehaald. Dit is eigenlijk een periode waarin de belastingplichtige letterlijk in quarantaine wordt geplaatst. Dit betekent dat hij gedurende een bepaalde tijd geen gebruik meer kan maken van de Unieregeling, de nietUnieregeling of beide regelingen inzake het éénloketsysteem. De onderstaande tabel heeft een overzicht weer van de situaties en de periodes dat de belastingplichtige in quarantaine wordt geplaatst.

Situatie

Quarantaineperiode

De belastingplichtige levert niet langer De quarantaine geldt enkel voor de regeling telecommunicatie- , omroep- of langs die elektronische weg verrichte diensten.

van

toepassing

was

bij

de

belastingplichtige. De periode bedraagt twee kalenderkwartalen en vangt aan vanaf de datum van beëindiging.

De belastingplichtige stapt vrijwillig uit de De quarantaine geldt enkel voor de regeling regeling van de one-stop-shop.

die

van

toepassing

was

bij

de

belastingplichtige. De periode bedraagt twee kalenderkwartalen en vangt aan vanaf de datum van beëindiging.

68

De belastingplichtige voldoet niet meer aan De quarantaine geldt voor beide regelingen. de voorschriften van de bijzondere regeling.

De periode bedraagt acht kalenderkwartalen en

vangt

aan

vanaf

de

datum

van

beëindiging. De belastingplichtige is uitgesloten omdat hij Er is geen quarantaineperiode. niet meer voldoet aan de voorwaarden van de bijzondere regeling. De belastingplichtige heeft gedurende acht Er is geen quarantaineperiode. opeenvolgende

kalenderkwartalen

geen

diensten verleend die aan de bijzondere regeling is onderworpen. Tabel 3: Quarantaineperiode in de one-stop-shop

2.4.4 BTW-aangiften omtrent de regeling van de one-stop-shop Nadat de belastingplichtige geregistreerd is voor het systeem, dient hij ook de aangiften tijdig in te dienen. De aangifte wordt elektronisch ingediend en dat ten laatste op de twintigste dag na het verstrijken van het kalenderkwartaal waarop de aangifte betrekking heeft. Dit gebeurt bij de lidstaat van identificatie. De termijn wordt niet verlengd als de twintigste van de maand valt in het weekend of op een feestdag. Ook al heeft de belastingplichtige gedurende een volledig kwartaal geen diensten met betrekking tot de one-stop-shop geleverd. In deze situatie is hij verplicht een nihil-aangifte in te dienen. De BTW-aangifte dient de gegevens te bevatten van de geleverde diensten in iedere lidstaat van verbruik, alsook de gegevens van de vaste inrichtingen in het geval dat de belastingplichtige geregistreerd is voor de Unieregeling. De lidstaat van identificatie stuurt de BTW-aangifte uit naar de lidstaat van verbruik. Bovendien bezorgt hij de nodige gegevens aan alle lidstaten van verbruik, alsook aan de lidstaat van vestiging. De lidstaat van identificatie maakt per BTW-aangifte een uniek referentienummer aan. Dit is van belang voor de belastingplichtige omdat hij dit nummer dient te vermelden als hij de betaling uitvoert. Het uniek referentienummer bevat de landencode van de lidstaat van identificatie, het individuele BTW-identificatienummer van de belastingplichtige en het aangiftetijdvak. Het nummer is als volgt opgebouwd: EU/xxxxxxxxx/Qx.yy.

69

Het is niet om het even welke gegevens de belastingplichtige verstuurd. De gegevens die hij dient te verstrekken zijn afhankelijk van de regeling waaronder hij valt. Voor de nietUnieregeling zijn dat alle telecommunicatie- , omroep- of langs elektronische weg verrichte diensten aan niet-belastingplichtigen die in de Europese Unie zijn verleend. Daaronder behoren ook de dienstverleningen die plaats hebben gevonden in de lidstaat van identificatie. Voor de Unieregeling zijn dit alle diensten die verricht worden door de vaste inrichtingen of de zetel van bedrijfsuitoefening in een lidstaat van verbruik. Indien de belastingplichtige dergelijke diensten presteert aan particulieren in een bepaalde lidstaat en hij is in het bezit van een vestiging in deze lidstaat, dan is hij verplicht dit niet aan te geven op de aangifte die onder de regeling van de one-stop-shop valt. De belastingplichtige geeft in dit geval de desbetreffende diensten aan op de binnenlandse BTW-aangifte. Dit principe is geldig voor de dienstverleningen die worden verleend door de vestigingen van de belastingplichtige die buiten de lidstaat gesitueerd zijn, alsook de dienstverleningen die verleend worden door de vestiging in die lidstaat. Het principe is niet geldig voor de lidstaten die niet over een vaste inrichting beschikken en wel geïdentificeerd zijn inzake de BTW. In onderstaand voorbeeld wordt dit verduidelijkt. Een belastingplichtige X beschikt over een hoofdkantoor dat gevestigd is in Italië. Daarnaast beschikt X ook over twee vaste inrichtingen die gelegen zijn in Duitsland en Spanje. Het Italiaanse hoofdkantoor verleent telecommunicatiediensten aan particuliere klanten uit Duitsland

en

Portugal.

De

Spaanse

vaste

inrichting

verleent

op

haar

beurt

telecommunicatiediensten aan particulieren uit Duitsland en Portugal. De belastingplichtige dient in dit geval zijn diensten in Portugal aan te geven op de aangifte van het éénloketsysteem in Italië. De diensten die in Duitsland geleverd zijn, hoort belastingplichtige X aan te geven op de binnenlandse aangifte van de Duitse vaste inrichting.

Iedere belastingplichtige is verplicht om alle diensten aan het normale en verlaagde tarief te vermelden, alsook het BTW-bedrag die daarmee gepaard gaat. Hij dient dit te doen voor iedere lidstaat van verbruik afzonderlijk. In de praktijk is het ook mogelijk dat er meerdere BTWtarieven in de aangifte worden vermeld. Dit is het geval wanneer een lidstaat in een kalenderkwartaal het desbetreffende tarief heeft veranderd. De aangifte bestaat uit twee delen en het tweede deel is dan nog eens opgesplitst in drie delen. In het eerste deel worden de algemene gegevens verzameld van de belastingplichtige. Het tweede deel van de aangifte bevat de specifieke gegevens voor elke lidstaat van verbruik. In deel a worden de gegevens 70

verzameld omtrent de lidstaat van identificatie. Voor de Unieregeling worden de diensten vermeld die geleverd worden vanuit een vestiging van de lidstaat van identificatie aan de lidstaat van verbruik. Voor de niet-Unieregeling worden alle diensten aan de lidstaat van verbruik daar ingevuld. Deel b is enkel voor de belastingplichtige die geopteerd heeft voor de Unieregeling. Het bevat alle diensten die aan dezelfde lidstaat van verbruik geleverd worden door een belastingplichtige die niet in de lidstaat van identificatie gevestigd is. Deel c is ook enkel van toepassing voor een belastingplichtige die onder de Unieregeling valt. In het laatste deel van de aangifte dient de belastingplichtige het totaalbedrag van alle diensten die geleverd zijn door alle vestigingen aan de lidstaat van verbruik te vermelden. Stel dat belastingplichtige Y diensten verleend in vier lidstaten van verbruik. Bijgevolg zal hij verplicht zijn om het tweede deel van de aangifte viermaal in te vullen. Dit gebeurt afzonderlijk voor elke lidstaat van verbruik.

Het is ook mogelijk dat er in de praktijk voor het ene kwartaal wel een aangifte ingediend wordt en het volgende kwartaal dan weer niet. Dit is het geval als de belastingplichtige tijdens een kalenderkwartaal geen diensten geleverd heeft die onder de regeling van de one-stop-shop vallen. Andere diensten kunnen vrijgesteld zijn in de lidstaat van verbruik en mogen bijgevolg niet opgenomen worden in de aangifte van het éénloketsysteem. Dit zijn vaak diensten die verleend worden inzake het elektronisch onderwijs, alsook omtrent de online-kansspelen.

De BTW op de uitgaven die een belastingplichtige in het kader van zijn beroep heeft gedaan in de lidstaat van verbruik, kan hij niet verrekenen in de aangifte van het éénloketsysteem. De belastingplichtige is dan genoodzaakt om een verzoek om teruggaaf van de gemaakte kosten in te dienen. Dit is van toepassing op beide regelingen. Voor de niet-Unieregeling is er ook nog een andere methode mogelijk. De belastingplichtige kan volgens die regeling ook de kosten recupereren via de binnenlandse BTW-aangifte. Daarvoor dient hij geïdentificeerd te zijn in de lidstaat van verbruik, maar mag hij daar niet gevestigd zijn.

Wanneer de aangifte is ingediend en er vindt nog een wijziging plaats, dan is de belastingplichtige in staat dit recht te zetten. Dit gebeurt door middel van een herziening van de oorspronkelijke aangifte en niet door een aanpassing van een latere aangifte. De belastingplichtige heeft daarvoor de tijd gedurende drie jaar vanaf de datum van die aangifte 71

dat hij wenst aan te passen. Dit is ook het geval wanneer de belastingplichtige geen gebruik meer maakt van de regeling van de one-stop-shop. De lidstaat van identificatie is dan verantwoordelijk voor het verspreiden van de aanpassing aan de betrokken lidstaat van verbruik. Na de aanpassing kan het zijn dat de belastingplichtige aanvullende belastingen dient te betalen. Hij betaalt het aanvullend bedrag aan de lidstaat waar hij geïdentificeerd is. De lidstaat van identificatie is vervolgens belast met het verdelen van de aanvullende belastingen over de lidstaten van verbruik. Het is ook mogelijk dat de belastingplichtige recht heeft op een teruggave. De lidstaat van verbruik betaalt het bedrag van teruggaaf dan rechtstreeks terug aan de belastingplichtige. Indien de belastingplichtige een creditnota ontvangt nadat hij zijn aangifte al ingediend heeft, kan hij gebruikmaken van een herziening van zijn oorspronkelijke aangifte. Hij beschikt niet over de mogelijkheid om dit te verrekenen in een latere aangifte.

Er kunnen ook boetes worden opgelegd wanneer de belastingplichtige zijn aangifte niet tijdig elektronisch verstrekt heeft aan de bevoegde lidstaat. De bevoegdheid voor het opleggen van deze boetes valt onder de voorschriften en procedures van de lidstaat van verbruik. De belastingplichtige krijgt dertig dagen na het verstrijken van het aangiftetijdvak een aanmaning toegestuurd om hem te herinneren aan zijn aangifteplicht. Indien de belastingplichtige nog niet betaald heeft, zal de lidstaat van verbruik verdere aanmaningen sturen. De belastingplichtige kan deze aanmaningen blijven negeren en dus worden bovenstaande sancties opgelegd. Hij kan zijn aangifte nog altijd indienen bij de lidstaat van identificatie en heeft daarvoor de tijd tot drie jaar nadat de aangiften verondersteld ingediend te zijn. Indien de periode van drie jaar verstreken is, dan heeft hij nog de mogelijkheid om zijn aangifte elektronisch te bezorgen bij de lidstaat van verbruik. De aangifte dient altijd ingediend te worden bij de lidstaat van identificatie, uitgezonderd als de termijn van drie jaar verstreken is.

De aangifte wordt in principe opgemaakt in de Europese eenheidsmunt. Enkel als de lidstaat van identificatie geen gebruikmaakt van deze munt, kan er afgeweken worden van dit principe. De lidstaat in kwestie kan dan eisen dat de aangifte opgemaakt wordt in hun nationale munt. De aangifte dient dan wel omgerekend te worden naar euro voor de verspreiding van de aangifte naar de andere lidstaten. Dit gebeurt aan de hand van de wisselkoers die de ECB gepubliceerd heeft op de laatste dag van het aangiftetijdvak.

72

Indien de aangifte niet volledig is ingevuld, dan kan de belastingplichtige de aangifte opslaan om vervolgens de aangifte op een later tijdstip te vervolledigen. Eens de aangifte volledig is opgemaakt en elektronisch is ingediend bij de lidstaat van identificatie, dan slaat deze lidstaat de gegevens op in zijn databank. Hij stelt de gegevens dan ook beschikbaar voor iedere betrokkene in alle andere lidstaten. De aangifte kan ook door een vertegenwoordiger worden ingediend. Dit verloopt volgens de procedures van de lidstaat van identificatie. 2.4.5 De betaling Nadat de aangifte ingediend is, betaalt de belastingplichtige ook de verschuldigde btw aan de lidstaat van identificatie. Hij dient de volledige som te betalen van alle lidstaten van verbruik. De lidstaat van identificatie heeft dan de taak om het totale bedrag te verdelen over de verschillende lidstaten van verbruik. Wanneer de belastingplichtige de betaling uitvoert, is hij verplicht te verwijzen naar het unieke referentienummer dat is meegedeeld door de lidstaat van identificatie. Indien de belastingplichtige niet verwijst naar dit nummer, is het mogelijk dat de lidstaat van identificatie het bedrag terugstort aan de belastingplichtige. De lidstaat van identificatie interpreteert deze situatie als een te late betaling van de belastingplichtige en de hij kan vervolgens een boete oplopen inzake een te late betaling. De betaling geschiedt uiterlijk op de laatste dag waarop de aangifte ingediend wordt. Stel dat een belastingplichtige zijn aangifte in het éénloketsysteem indient op 12 april, dan heeft hij tijd tot 20 april om de bijhorende betaling uit te voeren. In dit voorbeeld hoort het op 20 april wel op de rekening van de lidstaat van identificatie terug te vinden zijn en dient de belastingplichtige rekening te houden met de mogelijke vertragingen die kunnen opgelopen worden bij het uitvoeren van de overschrijving. De lidstaat van identificatie kan de belastingplichtige geen uitstel geven van betaling bij het éénloketsysteem.

Het is dan ook mogelijk dat de betaling niet of slechts voor een deel wordt uitgevoerd. Bijgevolg stuurt de lidstaat van identificatie een aanmaning naar de belastingplichtige toe en dit gebeurt op de tiende dag dat volgt op de uiterste betalingsdatum. Indien de belastingplichtige niet ingaat op deze aanmaning, krijgt hij verdere aanmaningen toegestuurd door de lidstaat van verbruik. De belastingplichtige kan dan niet langer de betaling verrichten aan de lidstaat van identificatie, maar dient dit rechtstreeks te doen aan de lidstaat van verbruik. Indien de belastingplichtige dit toch doet, dan stort de lidstaat van identificatie het betaalde bedrag terug aan hem en maakt hij dit bedrag vervolgens over aan de juiste lidstaat van verbruik. De sancties 73

die gepaard gaan met deze laattijdige betalingen vallen niet onder de regeling van de one-stopshop, maar onder de nationale procedures van de lidstaat van verbruik.

Wanneer de betaling echter wel is uitgevoerd, dan mag de lidstaat van identificatie tot 31 december 2018 een bepaald percentage inhouden. Dit wordt de inhoudingsperiode genoemd en is enkel van toepassing als de belastingplichtige onder de Unieregeling valt. De inhouding gebeurt echter niet op de BTW-bedragen, maar geldt voor de betalingen tussen de lidstaten onderling. Er wordt met andere woorden een percentage ingehouden door de lidstaat van identificatie wanneer deze lidstaat de som verdeelt over de verschillende lidstaten van verbruik. Het percentage varieert over de verschillende aangiftetijdvakken. Hieronder een overzicht van welk percentage gepaard gaat over welke periode.

Periode

Percentage

01/01/2015-31/12/2016

30%

01/01/2017-31/12/2018

15%

01/01/2019-…

Geen percentage meer

Tabel 4: Inhoudingspercentage in geval van de Unieregeling

De lidstaat van identificatie kan ook een te hoog bedrag ontvangen. Dit is mogelijk in twee situaties. De eerste situatie is dat de belastingplichtige zich vergist en gewoon een hoger bedrag betaalt dan vermeld op de aangifte. De lidstaat van identificatie dient het surplus dat hij ontvangen heeft, terug te storten aan de belastingplichtige volgens zijn nationale procedures. De tweede situatie is enkel van toepassing als de belastingplichtige een correctie heeft aangebracht aan zijn aangifte. Indien de lidstaat van identificatie het bedrag nog niet verdeeld heeft over de lidstaten van verbruik, dan stort de lidstaat van identificatie de desbetreffende som terug aan de belastingplichtige. Indien het wel al verdeeld werd over de lidstaten van verbruik, dan betaalt de lidstaat van verbruik dit bedrag terug aan de belastingplichtige. Tot 31 december 2018 stort de lidstaat van identificatie ook het percentage dat hij heeft ingehouden bij de verdeling terug aan de belastingplichtige. Dit gebeurt enkel als de lidstaat van verbruik akkoord gaat met de wijziging van de aangifte. De Commissie raadt aan dat de terugbetalingen gebeuren binnen de maand nadat de correctie aanvaard werd. De uiteindelijke beslissing ligt

74

nog altijd bij de nationale overheden en ze beschikken over de mogelijkheid dit bedrag op een later tijdstip terug te geven. Compensatie tussen de verschillende lidstaten van de BTWschulden en –teruggaven is echter niet mogelijk. 2.4.6 Diverse bepalingen Op de belastingplichtige rust de verplichting om enkele gegevens in zijn boekhouding bij te houden. Het omvat onder andere algemene gegevens zoals de lidstaat van verbruik waar de dienst is verricht, het soort dienst, enz. Maar ook specifieke gegevens worden bijgehouden door de belastingplichtige. Het betreft specifieke data zoals de gegevens over vooruitbetalingen of gegevens over de plaats waar de afnemer gevestigd is. Alle bijgehouden gegevens zijn opgenomen in artikel 63 quater van de Verordening nr. 967/201236. De gegevens worden verzocht langs elektronische weg te worden bezorgd aan de lidstaat van identificatie of verbruik. De belastingplichtige kan uitgesloten worden van het éénloketsysteem indien hij niet binnen een maand na een aanmaning van de lidstaat van identificatie de gegevens beschikbaar heeft gesteld. Deze gegevens worden geacht tien jaar bijgehouden te worden en dit vanaf het jaar waarin de handeling werd uitgevoerd. Dit is ook toepasbaar op een belastingplichtige die reeds afgestapt is van het gebruik van de regeling van het éénloketsysteem.

Een belastingplichtige kan recht hebben op een vermindering vanwege oninbare vorderingen. Dit kan gebeuren wanneer een afnemer niet betaalt aan de belastingplichtige. Als deze situatie zich voordoet, is een verlaging van de maatstaf van heffing mogelijk. Deze herziening volgt dezelfde procedures als alle andere herzieningen, namelijk via de oorspronkelijke aangifte.

36

Verord. van de Raad (EU) nr. 967/2012, 9 oktober 2012 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft de bijzondere regelingen voor niet-gevestigde belastingplichtigen die telecommunicatiediensten, omroepdiensten of elektronische diensten verrichten voor niet-belastingplichtigen, Pb.L. 20 oktober 2012, afl. 290.

75

Conclusie Gedurende de literatuurstudie kwam aan het licht dat de elektronische handel toch nog met enkele problemen kampt op het vlak van indirecte belastingen, namelijk BTW. Aan de hand van een grondige analyse van de bestaande Europese en nationale wetgevingen, een SWOT-analyse en een vergelijking met de reële handel werden deze pijnpunten duidelijk.

Het éénloketsysteem wordt verondersteld deze problemen uit de fiscale wereld te verhelpen en zo de elektronische handel een verdere boost te geven, zodat deze wijze van handelen zich verder kan ontwikkelen. Het principe van de one-stop-shop is opgebouwd volgens de doelstellingen van een geharmoniseerd BTW-stelsel van de EU. Het éénloketsysteem zorgt voor een eenvoudigere toepassing van de administratieve verplichtingen voor de belastingplichtige. Een verrichter van elektronische diensten kan zich voortaan in één lidstaat van de EU registreren en bijgevolg in deze lidstaat zijn BTW-verplichtingen nakomen.

Deze masterproef biedt een goed overzicht van de bestaande literatuur inzake het éénloketsysteem. Het is echter niet volledig omdat de regeling betreffende de one-stop-shop pas van kracht gaat op 1 januari 2015. De juridische teksten zitten hierdoor ook nog in een voorbereidende fase. Eenmaal het systeem ingeburgerd is in de Europese fiscaliteit, zal de wetgeving

omtrent

elektronische

handel

verdere

wijzigingen

ondergaan.

De

gebruiksvriendelijkheid voor de belastingplichtige zal hier een toonaangevende rol in spelen. De Europese instanties zullen tijdens de eerste implementatieperiode het systeem nauwgezet dienen op te volgen, zodat ze de gebreken van de one-stop-shop meteen kunnen opsporen en aanpassen. Toch functioneren deze eerste wetgevende beleidslijnen als een goede basis om een Europees geharmoniseerd BTW-stelsel voor elektronische diensten op te bouwen.

77

Lijst van geraadpleegde werken Art. 14 WDI. Art. 93 WHPC. Art. 95-96 WHPC. Art. 99 WHPC. Brussel (4de k.) 12 september 2005. Brussel (8ste k.) 13 februari 2001. Circ. nr. AFZ/2002-0944, 12 augustus 2003. COM(1998)374 def. [Commissiedocument nr. 374 van 1998, definitieve versie]. COM(2010)695 def. [Commissiedocument nr. 695 van 2010, definitieve versie]. COM(2012)763 def. [Commissiedocument nr. 763 van 2012, definitieve versie]. COM(97)582 def. [Commissiedocument nr. 582 van 1997, definitieve versie]. Gids voor het mini-éénloketsysteem van de btw, Europese Commissie 23 oktober 2013. Kh. Nijvel 26 november 2003, onuitg. MATTHIJSSEN, B., De wijziging van de plaats van dienst regels vanaf 1 januari 2015, BSc Thesis Fiscale Economie Tilburg University, 2013, 40p. ONGENA, Y., Betrouwbaarheid en fraude rond elektronische handel, onuitg. paper Rechten. Richtl. van de Raad nr. 2002/38/EG, 7 mei 2002 tot wijziging, voor een gedeelte tijdelijk, van Richtlijn 77/388/EEG met betrekking tot de regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde die van toepassing is op bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook op radio- en televisieomroepdiensten, Pb.L. 15 mei 2002, afl. 128, 41-44. Richtl. van de Raad nr. 2006/112/EG, 28 november 2006 betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde waarde, Pb.L. 11 december 2006, afl. 347. Richtl. van de Raad nr. 2006/138/EG, 19 december 2006 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de toepassingsduur van de regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook radio- en televisieomroepdiensten, Pb.L. 29 december 2006, afl. 384, 92-93.

VI

Richtl. van de Raad nr. 2006/58/EG, 27 juni 2006 tot wijziging van Richtlijn 2002/38/EG wat betreft de toepassingsduur van de regeling inzake de belasting over de toegevoegde waarde voor bepaalde diensten die langs elektronische weg worden verricht alsook radio- en televisieomroepdiensten, Pb.L. 28 juni 2006, afl. 174. Richtl. van de Raad nr. 2008/8/EG, 12 februari 2008 tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft de plaats van een dienst, Pb.L. 20 februari 2008, afl. 44, 11-22. Richtl. van het Europees Parlement en de Raad nr. 2000/31/EG, 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt (“richtlijn inzake elektronische handel"), Pb.L. 17 juli 2000, afl. 178. Richtlijnen ter bescherming van consumenten in het kader van de elektronische handel via http://www.oecd.org/sti/consumer/34023331.pdf. SEMETA, A., “The mini-One Stop Shio for VAT – the start of something big!”, World Commerce Review 2012, 44-46. Uitvoeringsverord. van de Commissie (EU) nr. 815/2012, 13 september 2012 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van Verordening (EU) nr. 904/2010 van de Raad wat betreft bijzondere regelingen voor niet-gevestigde belastingplichtigen die telecommunicatie-, omroep- of elektronische diensten verrichten voor niet-belastingplichtigen, Pb.L. 14 september 2012, afl. 249, 3-5. Uitvoeringsverord. van de Raad (EU) nr. 1042/2013, 7 oktober 2013 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft de plaats van een dienst, Pb.L. 26 oktober 2013, afl. 284. VALCKE, S., Directe verkoop vs. e-commerce, http://www.ping.be/~fvanriel/paperstephane.htm#_Toc509201099. Verord. van de Raad (EG) nr. 143/2008, 12 februari 2008 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1798/2003 met betrekking tot de invoering van een regeling voor administratieve samenwerking en informatie-uitwisseling in het kader van de bepalingen betreffende de plaats van een dienst, de speciale systemen en de btw-teruggaafprocedure, Pb.L. 20 februari 2008, afl. 44. Verord. van de Raad (EG) nr. 792/2002, 7 mei 2002 tot tijdelijke wijziging van Verordening (EEG) nr. 218/92 betreffende de administratieve samenwerking op het gebied van de indirecte belastingen (BTW) wat betreft aanvullende maatregelen inzake elektronische handel, Pb.L. 15 mei 2002, afl. 128.

VII

Verord. van de Raad (EU) nr. 967/2012, 9 oktober 2012 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 282/2011 wat betreft de bijzondere regelingen voor nietgevestigde belastingplichtigen die telecommunicatiediensten, omroepdiensten of elektronische diensten verrichten voor niet-belastingplichtigen, Pb.L. 20 oktober 2012, afl. 290. Voorz. Kh. Brussel, 15 oktober 1999, AM, 2001, 290, Computerr., 2000, 245, Annuaire Pratiques du commerce & Concurrence, 1999, 742. VOS, R., “De totstandkoming van het nieuwe btw-stelsel voor e-commerce vanaf 2015”, BTWbulletin 2013, 8-10. Vr. en Antw. Senaat 23 januari 2001, Vr. 1123 (Destexhe). Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, BS 17 maart 2003 (ed. 2). Zesde Richtl. van de Raad nr. 77/388/EEG, 17 mei 1977 betreffende de harmonisatie van de wetgevingen der Lid-Staten inzake omzetbelasting – Gemeenschappelijk stelsel van belasting over de toegevoegde waarde: uniforme grondslag, Pb.L. 13 juni 1977, afl. 145.

VIII

Bijlagen Bijlage1: Identificatiegegevens Kolom A

Kolom B

Kolom C

De niet-Unieregeling

De Unieregeling

1

Individueel btwidentificatienummer, toegekend door de lidstaat van identificatie in overeenstemming met artikel 362 van Richtlijn 2006/112/EG(a)

Individueel btwidentificatienummer, toegekend door de lidstaat van identificatie in overeenstemming met artikel 369 quinquies vanRichtlijn 2006/112/EG, inclusief de landencode

2

Nationaal belastingnummer, indien van toepassing

3

Naam van de onderneming

Naam van de onderneming

4

De handelsna(a)m(en) van de onderneming indien verschillend van de naam van de onderneming

De handelsna(a)m(en) van de onderneming indien verschillend van de naam van de onderneming

5

Het volledige postadres(b)

Het volledige postadres(c)

6

Het land waar de belastingplichtige zijn zetel van bedrijfsuitoefening heeft gevestigd

Het land waar de belastingplichtige zijn zetel van bedrijfsuitoefening heeft gevestigd indien niet in de Unie

7

Het e-mailadres van de belastingplichtige

Het e-mailadres van de belastingplichtige

8

De website(s) van de belastingplichtige, indien van toepassing

De website(s) van de belastingplichtige, indien van toepassing

9

Naam contactpersoon

Naam contactpersoon

10

Telefoonnummer

Telefoonnummer

11

IBAN- of OBAN-nummer

IBAN-nummer

Nummer van het vak

(a) (b) (c)

Volgens het model: EUxxxyyyyyz waarbij xxx de 3-cijferige ISO-code van de lidstaat van identificatie, yyyyy het door de lidstaat van identificatie toegewezen 5-cijferige nummer en z een controlecijfer is. Met de te vermelden postcode indien deze bestaat. Met de te vermelden postcode indien deze bestaat

Bijlage 1.1

12

BIC-nummer

BIC-nummer

13.1

Individue(e)l(e) btwidentificatienummer(s) of, indien niet beschikbaar, het/de fisca(a)l(e) registratienummer(s), toegekend door de lidsta(a)t(en)waarde belastingplichtige (een) vaste inrichting(en)(d) heeft, buitende lidstaat van identificatie

14.1

Volledige postadres(sen) en handelsna(a)m(en) van de vaste inrichtingen(e), buiten de lidstaat van identificatie

15.1

Individue(e)l(e) btwidentificatienummer(s), door de lidsta(a)t(en) toegekend aan een niet-gevestigde belastingplichtige(f).

16

Elektronische verklaring dat de belastingplichtige niet voor de btw binnen de Unie is geregistreerd

17

De datum van ingang van het gebruik van de regeling(g)

De datum van ingang van het gebruik van de regeling(h)

18

Datum van het verzoek van de kant van de belastingplichtige om op grond van de regeling te worden geregistreerd

Datum van het verzoek van de kant van de belastingplichtige om op grond van de regeling te worden geregistreerd

19

Datum waarop door de lidstaat van identificatie de beslissing is genomen over de registratie

Datum waarop door de lidstaat van identificatie de beslissing is genomen over de registratie Indicator of de belastingplichtige deel uitmaakt van een btw-groep(i)

20

(d) (e) (f)

(g) (h) (i)

Indien er sprake is van meerdere vaste inrichtingen, gebruik dan vak 13.1, 13.2, enz. Indien er sprake is van meerdere vaste inrichtingen, gebruik dan vak 14.1, 14.2, enz. Indien er sprake is van meerdere door de lidsta(a)t(en) toegekende btw-identificatienummers aan een niet-gevestigde belastingplichtige, gebruik dan vak 15.1, 15.2, enz. Dit kan in een beperkt aantal gevallen eerder zijn dan de registratiedatum voor de regeling. Dit kan in een beperkt aantal gevallen eerder zijn dan de registratiedatum voor de regeling. Simpelweg ja/nee aanvinken.

Bijlage 1.2

21

Individue(e)l(e) btwidentificatienummer(s), toegekend door de lidstaat van identificatie in overeenstemming met de artikelen 362 of 369 quinquies van Richtlijn 2006/112/EG voor zover de belastingplichtige reeds eerder van een van deze twee regelingen gebruik heeft gemaakt

Individue(e)l(e) btwidentificatienummer(s), toegekend door de lidstaat van identificatie in overeenstemming met de artikelen 362 of 369 quinquies van Richtlijn 2006/112/EG voor zover de belastingplichtige reeds eerder van een van deze twee regelingen gebruik heeft gemaakt

Bijlage 1.3

Bijlage 2: Aangiftegegevens voor het mini-éénloketsysteem Deel 1: Algemene informatie Kolom A Nummer van het vak

Kolom B

Kolom C

De niet-Unieregeling

De Unieregeling

Uniek referentienummer(j) 1

Individueel btwidentificatienummer, toegekend door de lidstaat van identificatie in overeenstemming met artikel 362 van Richtlijn 2006/112/EG

Individueel btwidentificatienummer, toegekend door de lidstaat van identificatie in overeenstemming met artikel 369 quinquies van Richtlijn 2006/112/EG, inclusief landencode

2

Btw-tijdvak(k)

Btw-tijdvak(l)

2a

Begin- en einddatum van de periode(m)

Begin- en einddatum van de periode(n)

3

Valuta

Valuta

Deel 2: Voor elke lidstaat van verbruik waarin de btw verschuldigd is(o) 2a) Diensten die worden verricht vanuit de zetel van bedrijfsuitoefening of vaste inrichting in de lidstaat van identificatie 4.1

(j)

(k) (l) (m)

(n)

(o)

Landencode van de lidstaat van verbruik

Landencode van de lidstaat van verbruik

Het door de lidstaat van identificatie toegewezen unieke referentienummer bestaat uit de landencode van de lidstaat van identificatie/btw-nummer/periode - bv. GB/xxxxxxxxx/Q1.yy + het tijdstempel voor elke versie. Het nummer wordt door de lidstaat van identificatie toegekend vóór de verzending van de aangifte aan de andere betrokken lidstaat. Heeft betrekking op kalenderkwartalen: Q1.yyyy –Q2.yyyy –Q3.yyyy Q4.yyyy. Heeft betrekking op kalenderkwartalen: Q1.yyyy –Q2.yyyy –Q3.yyyy Q4.yyyy. Uitsluitend in te vullen als de belastingplichtige meer dan één btw-aangifte voor hetzelfde kwartaal indient. Heeft betrekking op kalenderdagen: dd.mm.yyyy - dd.mm.yyyy. Uitsluitend in te vullen als de belastingplichtige meer dan één btw-aangifte voor hetzelfde kwartaal indient. Heeft betrekking op kalenderdagen: dd.mm.yyyy - dd.mm.yyyy. Indien er sprake is van meer dan één lidstaat van verbruik (of wanneer in het midden van een kwartaal in één lidstaat van verbruik een btw-tariefwijziging heeft plaatsgevonden), gebruik dan vak 4.2, 5.2, 6.2 enz.

Bijlage 2.1

5.1

Het normale btw-tarief in de lidstaat van verbruik

Het normale btw-tarief in de lidstaat van verbruik

6.1

Het verlaagde btw-tarief in de lidstaat van verbruik

Het verlaagde btw-tarief in de lidstaat van verbruik

7.1

Maatstaf van heffing tegen normaal tarief

Maatstaf van heffing tegen normaal tarief

8.1

Btw-bedrag tegen normaal tarief

Btw-bedrag tegen normaal tarief

9.1

Maatstaf van heffing tegen verlaagd tarief

Maatstaf van heffing tegen verlaagd tarief

10.1

Btw-bedrag tegen verlaagd tarief

Btw-bedrag tegen verlaagd tarief

11.1

Totaal te betalen btw-bedrag

Totaal te betalen btw-bedrag voor diensten die worden verricht vanuit de zetel van bedrijfsuitoefening of vaste inrichting in de lidstaat van identificatie 2b) Diensten die worden verricht vanuit vaste inrichtingen buiten de lidstaat van identificatie(p)

12.1

Landencode van de lidstaat van verbruik

13.1

Het normale btw-tarief in de lidstaat van verbruik

14.1

Het verlaagde btw-tarief in de lidstaat van verbruik

15.1

Individueel btwidentificatienummer, of indien niet beschikbaar, het fiscaal registratienummer, toegekend door de lidstaat van vaste inrichting, inclusief landencode

16.1

Maatstaf van heffing tegen het normale tarief

17.1

Te betalen btw-bedrag tegen het normale tarief

(p)

Indien er sprake is van meerdere vaste inrichtingen, gebruik dan vak 12.1.2, 13.1.2, 14.1.2, enz.

Bijlage 2.2

18.1

Maatstaf van heffing tegen het verlaagde tarief

19.1

Te betalen btw-bedrag tegen het verlaagde tarief

20.1

Totaal te betalen btw-bedrag voor diensten die worden verricht vanuit een vaste inrichting buiten de lidstaat van identificatie 2c) Totaalbedrag voor de zetel van bedrijfsuitoefening of vaste inrichting in de lidstaat van identificatie, en alle vaste inrichtingen in alle andere lidstaten

21.1

Totaal te betalen btw-bedrag door alle inrichtingen (vak 11.1 + vak 11.2 + vak 20.1 + 20.2)

Bijlage 2.3