Studiedag kansen zorgvastgoed. Vastgoed en zorg/BTW in de zorg. 10 december 2015
Cies GYSEN Advocaat-vennoot GD&A Bert DE KEYSER Advocaat-vennoot GD&A Steven MICHIELS Advocaat-vennoot GD&A
1
Economische context
2
3
Vergrijzing/verzilvering impliceert nood aan ouderenzorg Stijgende zorgvraag/zorgzwaarte; Nieuwe zorgvragen; Ouderen willen regie behouden; Diversificatie aanbod (CADO, gast-, nachtopvang,…);
investeringen
Versus:
Budgettaire krapte op alle niveau’s; Onzekerheid implementatie zesde staatshervorming? Overdracht financiering ouderenzorg. Nieuw systeem financiering. Quid? Persoonsvolgend? Timing? Woonzorgnetwerken? Ontschotting : samenwerking - samenhang Vraaggestuurde zorg : flexibiliteit
Uitdagingen/kansen vastgoed
5
Crisis in het algemeen financierbaarheid.
speelt
een
(negatieve)
rol
bij
Niet financierbaar is niet realiseerbaar Componenten die financierbaarheid, van het zorgvastgoed in het bijzonder, gaan bepalen : ◦ Inkrimpende rol van de overheid : wegvallen VIPA : wijzigend zorglandschap ◦ Aanboddiversificatie – vraaggestuurdere zorg heeft negatieve impact op functionele levensduur en dus ook de financieerbaarheid van het vastgoed ◦ Gespecialiseerder gebruik : risico’s bij vastgoed zijn groter als zorgvolume variabel is en het bezit gespecialiseerder
6
Druk op exploitatie en business plan: ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Onderfinanciering nieuwe WZC’s, Stijgende personeelskost, bijkomende eisen –energie, duurzaamheid, mobiliteit…-, stijgende prijzen, (…)
Risicoprofiel zorgvastgoed stijgt : financieringsrisico’s nemen toe: ◦ Traditionele (bancaire) financieringen : extra eisen gesteld aan solvabiliteit of hogere risicopremie rente
Vraagsturing zonder complementaire maatregelen?
Risicoprofiel stijgt bij ouder vastgoed.
7
Ondanks druk op de financierbaarheid Zorgvastgoed nog wel gegeerd? Veel slapend privaat kapitaal dat gemobiliseerd kan worden Wat kan een institutionele belegger er dan toe overtuigen om te investeren? ◦ Aantal m2 zorgvastgoed = m2 kantorenvastgoed. Economisch belangrijke sector – stijgende impact BBP. ◦ Stabiele investering met gegarandeerde huurinkomsten over langere periode. ◦ Solide afnamegegarandeerde markt / bezettingsgraad hoog
volstaat dit om gegeerd te zijn?
8
Gulden regel in vastgoed : Locatie – Locatie – Locatie
Bijkomende wellicht 1ste regel in zorgvastgoed = GOEDE ZORG!
Zorgvastgoed is bij uitstek exploitatiegebonden (communicerende vaten)
Inzetten op zorg en vastgoed als bedrijfsmiddel beschouwen
Als de noodzaak om in te gaan op veranderingen in de zorgvraag beperkt wordt door bestaande eigendom kan je niet flexibilel inspelen
Visie op zorg is eerste stap om visie op vastgoed te kunnen ontwikkelen !
Van intramuraal naar extramuraal (ambulantisering) met nieuwe woonzorgvormen/combinaties (levensloopbestendige woningen)
Scheiden wonen en zorg (woonaspect minder uit publieke middelen) ◦ Over de grens heen : Nederland en het lente-akkoord : Besparing 1,5 miljard EURO in zorg! Ouderen zijn verantwoordelijk voor hun woonlasten en krijgen enkel nog zorgvergoeding. Intramurale omzet daalt met 6,5 % in 2014. Sluiting 800 rusthuizen.
Optimaliseren gebruik activa : grootschalig opgezette locaties die niet meer voldoen
Consortia die opstaan en breed gespecialiseerd gamma kunnen bieden : aan concurrentiële voorwaarden,
Meer gesepcialiseerde partijen die zich op de markt richten. Nieuwe vastgoedmarktpartijen en nieuwe inzichten;
Gescheiden geldstromen (VIPA) : administratieve scheiding onvermijdelijk/minstens wenselijk
Stijgende complexiteit en specifieke eisen : specialisatie op zich die expertise vraagt. De zorg wordt ontzorgd!
VZW en zijn personeel ; focus op zorgverlening
Risicograad van activiteiten zorg en vastgoed is verschillend – fiscaal / financieel / juridisch scheiden
courante transactie in deze en andere sectoren
Met oog op (vastgoed) transacties (geheel - gedeeltelijk) op LT
Transparantie : (eindelijk) inzicht in werkelijke kost van de zorg en het vastgoed
11
De financieringstechnieken:
Obligatielening met woonrecht
Sales en lease back (effectisering)
Fondsvorming / vastgoedbevak
◦ Financieringsvorm : rente op kapitaal = woonrecht ◦ Vermeend eigenaarschap (geen zakelijk recht) versus effectief invulbare woonrechten ◦ Vandaag vnl. Serviceflats – breder naar de toekomst?
◦ Financieringsoperatie : vekoop – (werder)verhuur ◦ Liquiditeitspositie / solvabiliteit kan stijgen versus beschikkingsrecht en duurtijd daarvan ◦ Nuttig voor instellingen met onvoldoende expertise in ontwikkeling / beheer en onderhoud? ◦ Effectisering zoals sale en lease back in combinatie met belegging in vastgoedbevak ◦ vastgoed (juridische / economische eigendom) / Effectisering toekomstige huurgelden « herfinanciering »
12
Verzelfstandiging vastgoed
Financieringsvehikels aannemers: onmiddellijke exit / forward sale. Tussenvormen: Integrale consortia ontwikkelaars, financiers, zorgspecialisten. Potentiële exit op termijn. Crowdfunding ◦ De hype voorbij? ◦ Veelal eenmalige aantrekkelijk en minder structureel
Of toch maar eerst “Intern” verzelfstandigen? ◦ Orde in het huishouden ◦ Inbreng / afsplitsing naar aparte entiteiten
© Steven Michiels
Aandachtspunten
Attention au départ -
Due diligence vastgoed: -
Inventarisatie vastgoed en gebruik : meerder entiteiten nuttig? Behoud / impact op subsidies Vergunningen Erkenningen Bodem Bestaande erfpacht- en huurovereenkomsten? (…)
- Fiscale consequenties - Keuze partner (overheidsopdrachten)
14
Vormen o VZW o Traditionele en gekende sector’entiteit’ en structuur. o Gebrek aan kapitaalstructuur o Geen winstoogmerk beperkte mogeljikheid (bijkomstige) ‘handels’activiteiten – wettelijke specialiteit o Handelsvennootschappen (nv, bvba, cvba, …) o noodzakelijk winstoogmerk Voldoende sociale en ethische waarborgen?
o Naar een Vennootschap met Sociaal Oogpunt (VSO)
15
Vennootschap met Sociaal Oogmerk (VSO) o Per wet 13 april 1995 in het leven geroepen, mengvorm o Uitgangspunt gemeenschappelijk ethische gedachte (niet-kapitalistisch) o End of the day : een echte handelsvennootschap
o doel : beter positioneren in maatschappelijk verkeer o Vorm : principe van vrije keuze : nv, bvba, cvba, maar ook overige vormen niet uitgesloten o Bijgevolg ook specifieke bepalingen Venn.B op van toepassing
16
Vormen
17
NV Naamloze Vennootschap
BVBA Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid
BVBAstarter
Aantal vennoten
Minimum 2
Minimum 2
Minimumkapitaal
61.500 €
Akte Volstort kapitaal bij de oprichting Inbreng in natura Financieel plan Aandelen
Aandelenregister Overdracht van aandelen
Bestuur
CVBA Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid
Minimum 1
EBVBA Eenhoofdige Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid 1
Minimum 3
CVOHA Coöperatieve Vennootschap met Onbeperkte en Hoofdelijke Aansprakelijkheid Minimum 3
18.550 €
18.550 €
18.550 €
18.550 €
Vrij te bepalen
Notariële akte
Notariële akte
Notariële akte
Notariële akte
Notariële akte
1/4 met een minimum van 61.500 € Verslag van de revisor
1/5 met een minimum van 6.200 €
1€
1/4 met een minimum van 6.200 €
Verslag van de revisor
Verslag van de revisor
1/5 met een minimum van 12.400 € Verslag van de revisor
Notariële of onderhandse akte Volledig
Verslag van de revisor
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Geen bijzondere reglementering Niet verplicht
Aandelen op naam of op een effectenrekening Ja, als er aandelen op naam zijn Eventueel tijdelijk beperkt voor aandelen op naam
Aandelen op naam
Aandelen op naam
Aandelen op naam
Aandelen op naam
Aandelen op naam
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Wettelijke en statutaire beperkingen
Wettelijke en statutaire beperkingen
Wettelijke en statutaire beperkingen
Raad van bestuur, bestaande uit min. 3 bestuurders (2 indien slechts 2 aandeelhouders)
1 of meer zaakvoerders (praktisch onafzetbaar indien statutair benoemd)
1 of meer zaakvoerders (praktisch onafzetbaar indien statutair benoemd)
1 of meer zaakvoerders
Enkel aan andere vennoten of aan derden bepaald in de statuten 1 of meer zaakvoerders
Enkel aan andere vennoten of aan derden bepaald inde statuten 1 of meer zaakvoerders
VSO – (e)bvba o Min. maatschappelijk kapitaal, : 18.550 Euro o Ebvba 12.4k Eur volstort – bvba 6.2k Euro volstort
o Min. 1 vennoot (ebvba) o Beperkte aansprakelijkheid o Aandelenoverdracht – wettelijke en statutaire beperkingen o Bestuur : 1+ zaakvoerder o Tussenkomst notaris oprichting
o Inbreng : bedrijfsrevisoral verslag
18
VSO – nv o Min. maatschappelijk kapitaal, : 61.500 Euro o Min. 1/4 en min. 61.5k Euro volstort o Min. 2 vennoten o Beperkte aansprakelijkheid o Aandelenoverdracht – principe vrij
o Bestuur : Raad van Bestuur (3 – uitz. 2) o Tussenkomst notaris oprichting o Inbreng : bedrijfsrevisoral verslag
19
VSO – cvba o Min. maatschappelijk kapitaal, : 18.550 Euro o ¼ volstort met min. 6.2k Euro o Min 3 vennoten
o Beperkte aansprakelijkheid o Aandelenoverdracht – enkel andere of overeenkomstig statutaire beperkingen o Bestuur : 1+ zaakvoerder o Tussenkomst notaris oprichting
o Inbreng : bedrijfsrevisoral verslag
20
Bijzondere kenmerken VSO Gelet vrije keuze in vorm waar sociale oogmerk garantie? Statutair afgedekt (art. 661 – 669 Venn.B) o Nauw omschreven sociaal doel o Geen of beperkte verrijking van de vennoten (elk vermogensvoordeel beperkt)
o Besteding winst : statutair omschrijven Indien meerdere sociale doelen : rangorde bepalen
21
Bijzondere kenmerken VSO o Opmaken bijzonder jaarverslag : toelichting verwezenlijking sociaal doel en aanwending investeringen. o Enige vennootschapsvorm die moet voorzien in wettelijk recht tot werknemersparticipatie (stemrecht beperkt tot 10% (20%) van vertegenwoordigde aandelen) o Praktisch uitvoerbaar : 2 mogelijkheden o Overname bestaande aandelen o Creatie van nieuwe aandelen o Gebruik in praktijk dus beperkt o Evenwel belangrijke reden van weerhouden oprichting VSO
22
VSO oplossing afsplitsing zorgvastgoed? sociaal oogmerk en voordelen handels- vennootschap hebben zich gevonden Enkele gegevens : + 720 VSO’s waarvan + 500 cvba-vorm gekozen +/- 100.000 Vzw’s NACE code 2008 : activiteitensector + 90 gezondheidszorg + 208 administratieve en ondersteunende diensten
Participatiedrempel de facto niet aanwezig geen nood aan personeel in patrimonium Enkele gegevens :
45% geen werknemers in dienst – geen gegevens beschikbaar van het aantal VSO’s waarin Wn’s aandeelhouder zijn
23
Zorgvastgoed VSO : voorbeeldstructuur
Uitgangspunt : ◦ Bestaande vzw blijft instaan voor bestaande exploitatie ◦ Nieuw vehikel (VSO) waar vastgoed kan ingebracht worden ◦ Gevolg : juridische splitsing zorg - zorgvastgoed
Huidige vzw gaat over tot oprichting VSO
Inbreng- en oprichtingsakte
100 % economische eigendom : aandelen bij vzw
Registratierechten : 0%
24
Schematische voorstelling na inbreng
aandelen vastgoed
25
Inbreng in natura : traject bij oprichting
Toekomstige oprichters (vzw) stellen bedrijfsrevisor aan
Verslag (waardering) bedrijfsrevisor
Verslag oprichters gestaafd door waarderingsverslag
Akte notaris (samen met oprichtingsakte)
Vergoeding inbreng : aandelen
Neerlegging akte en verslag griffie bij Rb. Koophandel
Publicatie B.S.
26
Opportuniteiten nieuwe structuur
Eenvoudige, snelle en kostenefficiënte structuur
Afbakening doelstellingen
Beslissingsmacht en controle blijft behouden
Voorbereiding naar externe partners / financierders /
extern kapitaal
27
Verdere aandachtspunten nieuwe structuur
Lange termijncontracten dienen te worden afgesloten tussen de vastgoedentiteit en de exploitant (VZW)
Enkel met solide en sterke partners (derden) is de ketting sterk genoeg om (op lange termijn) niet te breken.
Opmaak van een corporate governance structuur noodzakelijk (ethische aspecten)
28
29
Kantoor Mechelen Antwerpsesteenweg 16-18 B-2800 MECHELEN T +32 15 404940 F +32 15 276276 E
[email protected] W www.gdena-advocaten.be
Kantoor Lokeren Vanaf 2016
Kantoor Westerlo 4WINGS - Nijverheidsstraat 13 B-2260 WESTERLO T +32 14 57 46 52 F +32 15 276276 E
[email protected] W www.gdena-advocaten.be
Niets uit deze presentatie mag door middel van elektronische of andere middelen, met inbegrip van automatische informatiesystemen, worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Steven Michiels.
Fiscale aspecten zorgvastgoed Zorgnet 10 december 2015 Steven Michiels Advocaat-vennoot GD&A Docent KU Leuven
30 © Steven Michiels
31
Vastgoedvehikel venn.b. of RPB?
31 © Steven Michiels
Vennootschapsbelasting
Wat? ◦ Belasting op aangroei EV+ uitgekeerde dividenden + verworpen uitgaven
Tarief: in principe 33,99% Wie? ◦ “binnenlandse vennootschappen”,… “enigerlei vennootschap, vereniging, inrichting of instelling die, regelmatig is opgericht, rechtspersoonlijkheid bezit en een onderneming exploiteert of zich bezighoudt met verrichtingen van winstgevende aard.”(art. 2, §1, 5° WIB 92)
Vennootschapsbelasting
Onderneming exploiteren ◦ nijverheids-, handels- of landbouwonderneming exploiteren waarvan de winst beroepsinkomen zou vormen in PB
Verrichtingen van winstgevende aard ◦ Bezigheden met winstoogmerk; of ◦ Zonder winstoogmerk, maar met aanwending van nijverheids- of handelsmethoden + herhalend karakter
Rechtspersonenbelasting
Wat?
Wie?
◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
OV RV Meerwaarden onroerende goederen Huurinkomsten Niet-verantwoorde kosten (309%) …
◦ Rechtspersonen ◦ Geen onderneming exploiteren ◦ Zich niet met verrichtingen van winstgevende aard bezighouden ◦ Ingevolge artikel 180, 181 en 182 niet aan de venn.b. zijn onderworpen (art. 220, 3° WIB 92)
Rechtspersonenbelasting
Niet aan venn.b. onderworpen (art. 180 WIB 92) ◦ Havenbedrijven,…
Bevoorrechte activiteiten (art. 181 WIB 92) ◦ Gezinds- en bejaardenhulp ◦ Onderwijs ◦ …
Bevoorrechte verrichtingen (art. 182 WIB 92) ◦ Alleenstaande verrichtingen ◦ Inzamelen van fondsen ten behoeve van maatschappelijk doel ◦ …
Rechtspersonenbelasting
Cass. 20 mei 2005: burgerlijke patrimoniumvennootschappen zijn aan de venn.b. onderworpen ◦ Ook al is doel zuiver passief beheer ◦ Winstoogmerk blijkt uit vorm handelsvennootschap
Quid VSO’s? ◦ Eveneens venn.b., tenzij VSO kan aantonen vw RPB voldaan Vraag nr. 404 van de heer Detienne dd. 06.06.1996 Vraag nr. 374 van de heer Canon dd. 01.04.1996
Rechtspersonenbelasting - VSO
Voorafgaande beslissing nr. 2011.554 dd. 10.01.2012 ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
VSO is aan RPB onderworpen indien Geen enkel vermogensvoordeel aan vennoten Geen dividenden Bij uittreding wordt enkel inbreng vergoed Bij ontbinding gaat vermogen naar organisatie met nauw aansluitend sociaal oogmerk
Huurinkomsten
Vennootschapsbelasting ◦ Normale tarief 34% ◦ Op netto-resultaat ◦ Te nuanceren als gevolg van diverse aftrekken (bv. aftrek risicokapitaal, vorige verliezen, …)
Rechtspersonenbelasting ◦ Art. 222, 2° en 225 WIB 92 ◦ Tarief 20% op werkelijke netto-huur (40% aftrek) – geïndexeerd KI Behalve indien gebouw zonder winstoogmerk door huurder als “rusthuis” bestemd
39
Meerwaardebelasting bij verkoop of inbreng
39 © Steven Michiels
40
Meerwaarden in VZW
Indien VZW haar patrimonium verkoopt aan of inbrengt in andere rechtspersoon: eventueel meerwaarde
Belastbaar in inkomstenbelastingen?
VZW rechtspersonenbelasting: ◦ (bedrijfs)winsten niet belastbaar ◦ Occasionele winsten niet belastbaar (i.t.t. art. 90, 1° WIB 92) ◦ Art. 222, 6° WIB 92: verkoop gebouw binnen 5 jaar: belastbaar 16,5 % Rudimentair: verkoopprijs – (125% verkrijgingsprijs + 5% per jaar) ◦ Art. 222, 4° WIB 92: verkoop grond binnen 5 of 8 jaar: belastbaar resp. 33% of 16,5%
© Steven Michiels
41
Onroerende voorheffing
41 © Steven Michiels
42
Onroerende voorheffing
Belastingplichtige is: eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker op 01/01 AJ
Vrijstelling onroerende voorheffing voor het KI van:
◦ 1°de onroerende goederen of delen ervan, gelegen in het Vlaamse Gewest die een belastingplichtige of een bewoner zonder winstoogmerk heeft bestemd […] voor het vestigen van hospitalen, klinieken, dispensaria, rusthuizen, vakantiehuizen voor kinderen of gepensioneerden, of van andere soortgelijke weldadigheidsinstellingen; […] ◦ Art. 2.1.6.0.1 Vlaamse Codex Fiscaliteit
© Steven Michiels
43
Onroerende voorheffing
Verlies vrijstelling indien koper WZC een winstoogmerk heeft?
Dubbele voorwaarde
Cass. 19 oktober 2012 en 20 maart 2014
Conclusie: indien VZW-exploitant huurt, behoudt verhuurder (NV, VSO,…) vrijstelling
◦ Zonder winstoogmerk bestemd als rusthuis ◦ Door belastingplichtige of bewoner ◦ Indien voorwaarden vervuld in hoofde van huurder: behoud vrijstelling
© Steven Michiels
Onroerende voorheffing
44
Cafetariaconcessies? ◦ Antwerpen 23 juni 2009: cafetaria niet vrijgesteld
Bejaardenwoningen? ◦ Rb. Gent 18 februari 2015: hoewel geen erkenning meer vereist, toch vrijgesteld
© Steven Michiels
45
Registratierechten
45 © Steven Michiels
46
Verkoop / inbreng
Verkoop ◦ Vergoed met geld ◦ 10% registratierechten
Inbreng ◦ Vergoed met aandelen ◦ 0% registratierechten (art. 115bis W.Reg.), behalve voor bewoning bestemd onroerend goed ◦ Ook voor inbreng bejaardentehuis in NV: Arbitragehof nr. 118/2002, 3 juli 2002 ◦ Quid opleg in geld?
© Steven Michiels
Btw en outsourcing in de zorgsector
47 © Steven Michiels
Btw-principes
48
Belastbare handelingen onder bezwarende titel: leveringen, diensten,… Leveringen Diensten = al wat geen levering is Belastingplicht is de regel Btw-vrijstelling is de uitzondering ◦ Strikte interpretatie uitzonderingen
© Steven Michiels
Interpretatie btw-vrijstellingen in de zorgsector
49
Artikel 44, §2, 1° btw-wetboek: ziekenhuizen Artikel 44, §2, 2° btw-wetboek: woonzorgcentra, assistentiewoningen, kinderdagverblijven, BKO,… Aanvankelijk zeer ruime interpretatie
Vrijstelling gekoppeld aan zorginstelling i.p.v. zorgactiviteit
© Steven Michiels
Klassieke benadering
50
Btw-vrijstelling
Zorgactiviteit
© Steven Michiels
Interpretatie btw-vrijstellingen in de zorgsector
51
Evolutie ingevolge rechtspraak Hof van Justitie Bijvoorbeeld Beslissing E.T. 116.111 van 21 februari 2011: onderzoekswerk btw-plichtig Administratieve btw-handleiding m.b.t. ziekenhuizen: ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Verkoop geneesmiddelen aan derden; Parking voor iedereen toegankelijk; Prothesen zonder zorgdiensten; Brillen en glazen; Wassen van linnen voor een ander ziekenhuis; Horecazaak die voor iedereen toegankelijk is; Verhuur van de roerende uitrusting van een ziekenhuis; …
Vrijstelling gekoppeld aan zorgactiviteit i.p.v. zorginstelling
© Steven Michiels
Actuele benadering
52
Btw-vrijstelling
Zorgactiviteit
Btw-plichtig © Steven Michiels
Tussentijdse conclusie
53
Zorginstellingen zijn vandaag gemengde btwplichtige Zorg-activiteiten zijn vrijgesteld Rand-activiteiten zijn btw-plichtig Gedeeltelijk recht op aftrek ◦ Algemeen verhoudingsgetal ◦ Werkelijk gebruik
© Steven Michiels
54
Outsourcen en samenwerken
In budgettair moeilijke tijden wordt gezocht naar efficiëntiewinsten Concentreren op kernactiviteiten Samenwerken tussen zorginstellingen: schaalvoordelen, professionalisering,… Outsourcen naar externe dienstverleners
© Steven Michiels
Geen outsourcing
55
Btw-vrijstelling
Zorgactiviteit
Btw-plichtig © Steven Michiels
Met outsourcing
56
Btw-vrijstelling
Btw niet aftrekbaar
Zorgactiviteit
Btw aftrekbaar Btw-plichtig © Steven Michiels
57
Btw-effect van outsourcing
Geen btw op interne dienstverlening binnen zelfde rechtspersoon In principe wel btw bij prestaties externe dienstverlener Steeds negatief? Btw aanrekenen betekent ook btw-aftrek ◦ Bij zorginstelling OF ◦ Bij dienstverlener zelf
Onderzoeken: weegt aftrekbare btw op tegen te betalen btw?
© Steven Michiels
58
Investeringen
Investeringen in kader van vrijgestelde activiteit: btw onmiddellijk te betalen en niet aftrekbaar Spreiding van btw realiseren: ◦ Onroerende leasing ◦ Bedrijvencentrum ◦ Verhuur roerende goederen
© Steven Michiels
59
Outsourcen infrastructuur via onroerende leasing
59 © Steven Michiels
60
Onroerende leasing
Onroerende verhuur is in principe vrijgesteld van btw Onroerende leasing is btw-plichtige onroerende verhuur, mits bepaalde voorwaarden Voorwaarden leasinggever ◦ « gespecialiseerd »: non-issue
Voorwaarden onroerend goed ◦ Gebouwd onroerend goed ◦ Nieuw
Voorwaarden contract ◦ ◦ ◦ ◦
Wedersamenstelling kapitaal over 15 jaar Aankoopoptie Voorafgaande opdracht …
© Steven Michiels
Onroerende leasing
61
Btw-vrijstelling Leasinggever
Zorgactiviteit
Btw-plichtig © Steven Michiels
62
Onroerende leasing
Voordeel: renteloze spreiding btw over 15 jaar ◦ ◦ ◦ ◦
Financieel voordeel ca. 1/4 btw-bedrag Positief effect kaspositie Lager te lenen bedrag Positieve btw-rulings
Hof van Justitie: spreiding btw is geen misbruik
© Steven Michiels
63
Outsourcen infrastructuur via bedrijvencentrum
63 © Steven Michiels
64
Bedrijvencentrum
Vastgoedpartner exploiteert gebouw als bedrijven- of dienstencentrum ◦ Administratief gebouw: bv. sociaal huis ◦ Andere functies met meerdere gebruikers: bv. kinderdagverblijven,…
Vergoeding aan 21% btw onderworpen
Berekeningsbasis is kost bij vastgoedpartner
Indien geen minimale dienstverlening: vrijgestelde onroerende verhuur
◦ Afschrijving gebouw (bv. 33 jaar) ◦ Werkingskosten (elektriciteit, gas,…) ◦ Personeel
© Steven Michiels
65
Bedrijvencentrum
Btw-plichtige dienst indien volgende minimale diensten: ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
terbeschikkingstelling van één of meer uitgeruste lokalen; terbeschikkingstelling van gemeenschappelijke vergaderzalen; terbeschikkingstelling van gemeenschappelijke ruimten; terbeschikkingstelling van gemeenschappelijke bureautica; Onthaal, onderhoud, postverdeling,… …
Duidelijk omschreven in Circulaire nr. AOIF 39/2005 (E.T.108.816) dd. 27.09.2005
© Steven Michiels
66
Dienstencentrum schematisch
Dienstencentrum
Zorgactiviteit
Zorgactiviteit
© Steven Michiels
67
Financieel voordeel
Btw wordt gespreid over termijn afschrijving
Voordeel ca. 50% btw-bedrag ◦ Afhankelijk van afschrijvingstermijn ◦ Afhankelijk van personeelskost
© Steven Michiels
68
Outsourcen randactiviteiten via concessie
68 © Steven Michiels
69
Concessies
Outsourcing economische randactiviteiten ◦ Al dan niet btw-vrijgesteld
Derde werkt in opdracht van zorginstelling: risico blijft bij zorginstelling Onroerende verhuur niet aangewezen want geen btw-vrijstelling Concessie kan onder btw-regime 21%, dus aftrek btw op investering Btw op concessievergoeding al dan niet aftrekbaar, afhankelijk van activiteit
© Steven Michiels
70
Concessie op btw-vlak?
Belastbare dienst art. 18, §1, tweede lid, 6° btwwetboek ◦ De overdracht van of het verlenen van rechten op een verkoop- of inkoopmonopolie alsook de overdracht van of het verlenen van al dan niet exclusieve rechten op het recht een beroepswerkzaamheid uit te oefenen
Vrijgestelde dienst art. 44, §3, 2° btw-wetboek ◦ Onroerende verhuur
71
Rulingcommissie
Positieve Voorafgaande beslissingen ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
nr. nr. nr. nr. nr.
600.298 dd. 29.05.2007 700.102 dd. 29.01.2008 900.450 dd. 22.12.2009 800.208 dd. 19.01.2010 2011.132 dd. 23.08.2011
Gebaseerd op ◦ Voldoende actieve inmenging ◦ Variabele vergoeding ◦ Voldoende bijkomende diensten
72
Rulingcommissie
Voorafgaande beslissing nr. 2011.405 dd. 22.05.2012 ◦ Concessie horeca in bedrijvencentrum ◦ Exclusieve terbeschikkingstelling ondanks exploitatievoorwaarden
Voorafgaande beslissing nr. 2011.566 dd. 28.08.2012 ◦ Concessie horeca in bedrijvencentrum ◦ Exclusieve terbeschikkingstelling ondanks exploitatievoorwaarden
Weerspiegelen nieuw standpunt Rulingcommissie ◦ Gemotiveerd op “strengere” rechtspraak BETWISTBAAR
◦ Nadruk op actieve diensten
73
Outsourcing via btw-plichtige concessie
Concessiehouder
Zorgactiviteit
© Steven Michiels
74
Outsourcen van lage btw-tarieven
74 © Steven Michiels
75
Outsourcen lage btw-tarieven
Outsourcen van ondersteunende activiteiten kan btwplicht én btw-recuperatie mogelijk maken Voorbeeld: ◦ Keuken wordt verzelfstandigd: verkoop maaltijden aan ziekenhuis, WZC,… aan 6% btw Btw-recuperatie nieuwe keuken
◦ Hoteldienst 6%
Valkuil: tevens btw op loonkosten ◦ Afweging maken: btw-recuperatie t.o.v. extra btw op loonkost
© Steven Michiels
76
Gebruik lagere btw-tarieven
Externe keuken
Zorgactiviteit 6% btw
© Steven Michiels
77
Samenwerken op basis van Circulaire samenwerkingsverbanden zorgsector
77 © Steven Michiels
Samenwerking zorginstellingen
78
Btw-administratie heeft oog voor problematiek btw bij samenwerking tussen zorginstellingen Circulaire nr. AAFisc 36/2012 (E.T. 123.129) dd. 27 november 2012 Circulaire onderscheidt 5 types samenwerkingsverbanden ◦ Samenwerkingsverbanden in specifiek juridisch kader type I) ◦ Erkende en/of gefinancierde zorgprogramma’s of –projecten (type II) ◦ Samenwerkingsverbanden die door overheid worden voorzien (type III) ◦ Samenwerkingsverbanden met zorgfinaliteit (type IV) ◦ Samenwerkingsverbanden buiten zorg (type V)
© Steven Michiels
Samenwerking zorginstellingen
79
Btw-vrijstellingen eisen niet dat afnemer dienst een zorgbehoevende persoon is ◦ Zorginstelling mag dus afnemer zijn
Uitgangspunten vrijstelling ◦ Prestaties door ”zorginstelling” aan andere ”zorginstelling” ◦ Prestaties hebben rechtstreeks het stellen van diagnose, behandeling, genezing, opvang, begeleiding of verzorging van een zorgbehoevende persoon tot doel ◦ Vrijstelling mag niet leiden tot concurrentieverstoring
© Steven Michiels
80
Btw-regime per type
Voorbeelden vrijgestelde handelingen samenwerkingsvorm type IV ◦ Diensten van verzorging ◦ Terbeschikkingstelling van goederen of infrastructuur Niet exclusief Bij exclusieve TBS: concurrentieverstoring, dus btw
◦ Terbeschikkingstelling van zorgpersoneel verbonden aan zorginstelling Niet-zorgpersoneel bv. ICT- of administratief personeel: wel btw
© Steven Michiels
Btw-regime per type
81
Voorbeelden belastbare handelingen samenwerkingsvorm type V ◦ Verstrekken van maaltijden ◦ Wassen van linnen ◦ Levering geneesmiddelen door ziekenhuisapotheek aan zorginstelling die geen ziekenhuis is ◦ Patiëntenvervoer zonder gespecialiseerd begeleidingspersoneel ◦ Boekhouder ◦ Klusjesman ◦ …
© Steven Michiels
Kostendelende vereniging
82 © Steven Michiels
83
Begrip
Permanente belangengemeenschap Gemeenschappelijk maken van uitgaven die door leden worden gedragen Vrijstelling art. 44, §2, 1bis btw-wetboek: diensten verleend door zelfstandige groepering aan haar leden is vrijgesteld mits voorwaarden ◦ Geen prestaties voor derden
Principieel geschikt instrument voor samenwerking
© Steven Michiels
84
Rulingcommissie
Voorheen gunstige beslissingen ◦ Voorafgaande Beslissing nr. 2013.373 08/10/2013: entiteiten die voor méér dan 10% btw-plichtig zijn, kunnen toetreden op voorwaarde dat >50% leden vrijgesteld of gemengd btw-plichtig is ◦ Voorafgaande beslissing nr. 2011.208 d.d. 21.06.2011: kostendelende vereniging tussen overheden voor ICT
Vandaag geen nieuwe beslissingen DVB ◦ EU Pilot-procedure: informele ingebrekestelling wegens te ruime toepassing
© Steven Michiels
85
Btw-eenheid
85 © Steven Michiels
86
Begrip
Verschillende personen in België gevestigd worden als één btw-plichtige aangemerkt Wettelijke fictie Deelnemers moeten hoedanigheid van (vrijgestelde) belastingplichtige hebben ◦ Niet: holdings, zuivere overheidslichamen,… ◦ Te streng volgens Hof van Justitie
Voorwaarden ◦ Financiële verbondenheid ◦ Organisatorische verbondenheid ◦ Economische verbondenheid
© Steven Michiels
87
Interne handelingen
Alle leveringen van goederen en diensten tussen leden btw-eenheid vallen buiten werkingssfeer btw
Gevolgen
◦ Werk in onroerende staat tussen leden = eigen werk in onroerende staat (art. 19, §2, 1°): maatstaf van heffing is normale waarde ◦ Verkoop investeringsgoed tussen leden = ingebruikneming als bedrijfsmiddel (art. 12, §1, 3°) ◦ …
Btw-eenheid heeft eigen btw-nummer t.a.v. btwadmin Leden btw-eenheid blijven met hun nummer werken ◦ Boekhouding uitzuiveren bij aangifte
© Steven Michiels
88
Tussentijdse conclusie btw-eenheid
Alle interne handelingen buiten btw ◦ Ook leveringen ◦ Ook prestaties tussen leden
Geen bewaking drempels vrijstelling (10% en 50%) Gebrek concurrentieverstoring geen voorwaarde
© Steven Michiels
89
Tussentijdse conclusie btw-eenheid
Hoofdelijke aansprakelijkheid
Mimimumduur 3 jaar
Administratieve opvolging
Men kan slechts deel uitmaken van één btweenheid
© Steven Michiels
Opgelet! Misbruik en btw
90 © Steven Michiels
91
Misbruikbepaling
Halifax-arrest Hof van Justitie (zaak C-255/02 dd. 21/02/2006)
◦ Handelingen objectief beoordelen ◦ Minst belaste weg is toegelaten indien ook andere valabele en reële voordelen bij werkwijze ◦ Misbruik indien fiscaal voordeel wezenlijk doel van verrichtingen
Overgenomen in art. 1, §10 WBTW
◦ “Voor de toepassing van dit Wetboek is er sprake van misbruik
wanneer de verrichte handelingen resulteren in het verkrijgen van een fiscaal voordeel waarvan de toekenning in strijd is met de doelstelling beoogd in dit Wetboek en de ter uitvoering ervan genomen besluiten en die handelingen in wezen het verkrijgen van dit voordeel tot doel hebben.”
© Steven Michiels
92
Kantoor Mechelen Antwerpsesteenweg 16-18 B-2800 MECHELEN T +32 15 40 49 40 F +32 15 276 276 E
[email protected] W www.gdena-advocaten.be
Kantoor Lokeren Vanaf 2016
Kantoor Westerlo 4WINGS - Nijverheidsstraat 13 B-2260 WESTERLO T +32 14 57 46 52 E
[email protected] W www.gdena-advocaten.be
Niets uit deze presentatie mag door middel van elektronische of andere middelen, met inbegrip van automatische informatiesystemen, worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van Steven Michiels.
© Steven Michiels