De Muzehof als Huis voor de podiumkunsten
Van zelf doen naar regisseren De Muzehof staat voor de grootste uitdaging in haar geschiedenis. Hoe kan zij ervoor zorgen dat de inwoners van Zutphen en Lochem zich kunnen oriënteren en bekwamen in muziek, dans en theater; dat kinderen op scholen kennis kunnen maken met het cultuuraanbod uit de regio; dat popgroepen kunnen oefenen of een CD opnemen; dat de amateurs in de regio ondersteuning krijgen bij hun hobby. Dat alles en nog veel meer maar dan met veel minder subsidie. Dat kan alleen als de Muzehof heldere keuzes maakt t.a.v. de vraag welke activiteiten nog met subsidiegeld worden georganiseerd en welke aan de markt worden overgelaten. De Muzehof gaat meer regisseren en minder zelf doen. De intermediair- en innovatiefunctie wordt belangrijker. De uitvoering wordt voor een deel overgelaten aan zelfstandig ondernemers. Bepaalde activiteiten zullen dus niet meer zelf worden uitgevoerd (muzieklessen), terwijl andere juist zullen worden uitgebreid (projecten voor scholen). Tevens wordt het duidelijker welke activiteiten met subsidiegeld worden uitgevoerd (maatschappelijke taken) en welke activiteiten vallen onder het cultureel ondernemerschap van de Muzehof. Deze uitdaging is alleen mogelijk wanneer de Muzehof zich verbindt aan een andere partij. Onderzocht is welke samenwerking de meeste voordelen biedt. Daarbij is ook gekeken naar een mogelijke fusie met centra in Deventer of Apeldoorn. Vooralsnog is gekozen voor een intensieve samenwerking met de Hanzehof in Zutphen de DOK partners in Lochem. Dit betekent dat de Muzehof onderdeel gaat worden van een Huis voor de Podiumkunsten aan de Coehoornsingel en een cultureel/maatschappelijk verzamelgebouw aan de Markt in Lochem. Waarbij de nadruk ligt op ‘Huis’. De Muzehof wil, samen met de Hanzehof, dé ontmoetingsplek worden in Zutphen op het gebied van de podiumkunsten. Het totale gebouw zal op den duur gezamenlijk worden beheerd. Taken op het gebied van financiën, marketing, beheer en directie zullen waar mogelijk worden samengevoegd. Hoewel hiermee in dit plan reeds rekening wordt gehouden stellen de besturen van de Hanzehof en Muzehof als voorwaarde voor de samenwerking dat beide partijen eert een aantal financiële zaken hebben opgelost. Ook moet er geld worden gevonden voor de frictiekosten die een fusie met zich meebrengt. Nieuwe taken zullen aan de organisatie worden toegevoegd. De meest in het oog springende daarvan is het zog. cultuurloket. Deze nieuwe functie gaat een
1
spilfunctie worden in het speelveld tussen scholen, wijken en culturele aanbieders; zowel in Zutphen als in Lochem. Onderdeel van het cultuurloket zijn twee nieuw aan te stellen ‘onderwijscultuurmakelaars’, waarvan die in Lochem onderdeel wordt van de zogeheten combinatiefunctieregeling. Kortom; veel veranderingen, zowel wat activiteiten betreft als organisatorisch. De Muzehof gaat meer doen met minder geld. Dit heeft veel gevolgen voor de huidige medewerkers. Wellicht kunnen zij als ondernemer bij de Muzehof aan de slag maar dat is niet voor iedereen weggelegd. Feit is in elk geval dat van meer dan de helft van de docenten als werknemer van de Muzehof afscheid zal moeten worden genomen. Het bestuur heeft ervoor gekozen de per 2015 opgelegde bezuinigingen naar voren te trekken en de transitie vóór 1 januari 2013 af te ronden. Daarmee wordt uit de beschikbare subsidies van Zutphen en Lochem een bedrag van ongeveer 3 ton vrijgespeeld dat kan worden ingezet voor de ombouw naar de nieuwe organisatie. Hierdoor is het mede mogelijk om per 1 januari 2013 de zo gewenste omvorming te maken. Een activiteit als het cultuurloket en de middelen die de Muzehof wil gaan inzetten voor de scholen komen pas vrij na ontslag van een deel van de vaste medewerkers. Kort samengevat zal de Muzehof zich meer richten op kennismaking, verbinding en ontmoeting. De scholing in muziek, nu kernactiviteit, zal niet meer door de Muzehof zelf worden uitgevoerd maar door zelfstandig ondernemers die worden gefaciliteerd door de Muzehof. Overigens wil de Muzehof in dit proces wel de rol van procesbewaker spelen en zo de kwaliteit van het aanbod voor de inwoners van Zutphen en Lochem bewaken. Deze omslag heeft verregaande gevolgen voor de medewerkers. In totaal moet afscheid worden genomen van 29 medewerkers (6,38 FTE). Dit betreft zowel docenten als ondersteunend personeel. Daarnaast moet de organisatie worden voorbereid op een nieuwe manier van werken; ook zullen de gebouwen moeten worden aangepast en geschikt gemaakt voor de ontvangst van grotere groepen. In deze notitie is uitgewerkt welke nieuwe producten en diensten de Muzehof gaat leveren en wat dat gaat kosten. We moeten ons realiseren dat de ombuiging van een op subsidie gerichte organisatie naar een culturele onderneming tijd en inspanning kost. Daarom is aangegeven wat deze overgang betekent. Bij een ondernemende organisatie hoort ook het denken in producten. Daarom is bij deze notitie een indicatieve productbegroting toegevoegd.
Uitgangspunten De Muzehof Centrum voor de Kunsten heeft als hoofddoel de inwoners van Zutphen, Lochem en omgeving te laten participeren in kunst en cultuur, waarbij de nadruk ligt op muziek, dans en theater. Daarbij hanteert de Muzehof de volgende uitgangspunten, die tevens als leidraad gelden voor deze notitie. Laagdrempeligheid: Iedereen die dat wil moet de weg naar de Muzehof kunnen vinden. Dat betekent niet dat er soms geen financiële drempels zijn omdat kunst & cultuur zich deels in het domein van de vrije tijdsbesteding bevindt. De
2
Muzehof streeft er echter naar de toegang tot kunst & cultuur zo laag mogelijk te houden en daar waar mogelijk doorstroming te faciliteren. Dit betreft ook het aanbod en de fysieke toegankelijkheid. Waar mogelijk worden afspraken gemaakt over gemeentelijke subsidieregelingen op het gebied van meedoen aan kunst & cultuur. Verbinden: De Muzehof wil partijen en functies met elkaar verbinden; professionals met amateurs, amateurs met elkaar, podium en educatie, verschillende disciplines. Daarnaast verbindt de Muzehof zich aan haar samenwerkingspartners: gemeenten, provincie, culturele instellingen, scholen en anderen. Regisseren i.p.v. uitvoeren: Bij iedere activiteit zal de Muzehof kijken of zij die zelf moet uitvoeren of dat moet laten doen. Wanneer de Muzehof de activiteit niet zelf uitvoert zal zij te allen tijde de kwaliteit bewaken door het maken van goede afspraken met de uitvoerders. Doorlopende ontwikkeling: De Muzehof is een instelling voor kunsteducatie. Alle activiteiten zijn erop gericht een ontwikkeling tot stand te brengen bij de deelnemers (individueel of groepsgewijs). Of dit nu op een school gebeurt of tijdens een les of orkestrepetitie. Ook zorgt de Muzehof ervoor dat er een doorgaande ontwikkelingslijn ontstaat tussen dat wat via de school wordt aangeboden en het buitenschoolse vervolg. Commercieel waar dat kan, maatschappelijk waar dat moet: De Muzehof zal zich meer als cultureel ondernemer gaan opstellen. Dat betekent kijken waar er een markt is of kan worden ontwikkeld voor activiteiten en producten die Muzehof aanbiedt. Daar waar deze activiteiten al worden aangeboden zal de Muzehof zich terughoudend opstellen. Daar waar de markt niet als vanzelfsprekend werkt zal de Muzehof (eventueel met inzet van de beschikbare subsidie) proberen tot een afgewogen aanbod te komen.
Activiteiten Vanaf 1 januari 2013 zullen de kerntaken van de Muzehof zijn: 1) Het bieden van een ontmoetingsplek, samen met de Hanzehof (Zutphen) en het DOK (Lochem) voor amateurs, schoolkinderen en professionals op het gebied van kunst & cultuur. 2) Een cultuurloket waar iedereen in Zutphen en Lochem en de regio terecht kan voor vragen over lessen, cursussen, schoolprojecten en kindervoorstellingen. 3) Cursussen dans, theater en muziek 4) Instrumentale oriëntatie 5) Samenspel op het gebied van muziek 6) Scholing op het gebied van muziek
3
1) Een ontmoetingsplek (samen met de Hanzehof en DOK) voor amateurs, schoolkinderen en professionals op het gebied van Kunst&Cultuur. De ruimtes aan de Coehoornsingel in Zutphen alsmede de nieuwe ruimtes aan de Markt 3 in Lochem zijn een ontmoetingsplek voor iedereen die zich bezig houdt met kunst & cultuur. Amateurs volgen er lessen en cursussen, schoolkinderen komen er om zich onder te dompelen in de wereld van cultuur; ouderen ontmoeten elkaar bij kunstzinnige activiteiten. Aanbieders van cultuureducatieve producten vinden er een plek waar zij hun klanten kunnen ontvangen. Uitgangspunt is dat de toegang tot de faciliteiten laagdrempelig is waardoor optimale kruisbestuiving kan plaatsvinden. Daarom wordt een deel van de subsidie geoormerkt voor het in stand houden van de faciliteiten en het beheer daarvan. Daarnaast zullen vrijwilligers worden aangetrokken voor ontvangst en begeleiding van groepen. Door de gebouwen beter te benutten kunnen op den duur inkomsten uit de markt worden gegenereerd. De Muzehof denkt op deze manier veel meer leerlingen en amateurs te kunnen bereiken dan tot nu toe het geval is. Immers, door de lessen en activiteiten deels uit te laten voeren door zelfstandig ondernemers zonder extra subsidie is er geen limiet meer aan het aantal deelnemers dat kan worden bediend. Concrete (gesubsidieerde) activiteiten zijn: -
Ruimte nu nog Ruimte Ruimte Ruimte Ruimte
bieden aan zelfstandig werkende muziekdocenten (voor een deel werkend bij de Muzehof) bieden aan amateurgroepen bieden aan schoolklassen bieden aan samenspel bieden aan popgroepen uit de regio
Mogelijke nieuwe (commerciële) activiteiten zijn: -
Verhuur ruimtes aan creatieve ondernemingen Verhuur aan Volksuniversiteit of Libelle Academy Culturele Kinderopvang i.s.m. De Blokketoren of andere kinderopvangorganisatie
2) Een cultuurloket Zowel in Zutphen als in Lochem komt er één loket waar zowel scholen als burgers, bedrijven en instellingen terecht kunnen met hun vragen over culturele activiteiten. Omdat het loket ook virtueel is, is het vanuit beide gemeenten permanent te benaderen. Het cultuurloket voert niet uit maar bemiddelt en is in deze een zelfstandig orgaan binnen de Muzehof (onder supervisie van de scholen, Zudocku/DOK en/of de gemeente). Het cultuurloket inventariseert de vragen van de scholen en andere instellingen en vertaalt deze in producten van de culturele aanbieders. Door een deel van de subsidie te oormerken voor schoolprojecten kunnen de producten met korting worden aangeboden om zo meer leerlingen te kunnen bereiken. Daarnaast zal het cultuurloket voldoende kennis en ondernemerschap in huis hebben om projectsubsidies te werven voor
4
bijzondere producten of doelsubsidies voor speciale doelgroepen die anders weinig in aanraking zouden komen met kunst & cultuur. Wat biedt het Cultuurloket aan? -
Het cultuurmenu voor alle basisscholen in Zutphen (uitvoeringskosten worden voor 100% door de scholen gedragen vanuit de Londo- en CEPO gelden) Workshops voor basisscholen Workshops en lessen voor scholen VO Activiteiten ihkv de brede school en naschoolse opvang Activiteiten voor bedrijven en instellingen (commercieel)
Op dit moment levert de Muzehof op beperkte schaal producten voor scholen en instellingen. Voorbeelden daarvan zijn ‘De Muzehofparade’, dans- en theaterworkshops, e.d. De Muzehof zal deze producten waar mogelijk uitbreiden, afhankelijk van de vraag. M.n. op het terrein van de interdisciplinaire projecten zal de Muzehof zich meer gaan profileren. Ook zal de Muzehof in nauwe samenwerking met partners producten op maat gaan ontwikkelen. Bij de ontwikkeling van deze producten speelt het cultuurloket een belangrijke rol. Mogelijke samenwerkingspartners zijn: -
St. Sutfene St. Ouderenwerk Lochem Perspectief Carion SCVBZ (scholen PO) Culturele commissie basisonderwijs Lochem Dalton College Baudartius College Isendoorn College Staring College St. De Blokketoren
Het cultuurloket zou ook een rol kunnen gaan spelen in de ondersteuning van de amateurs in Zutphen. Door ondersteuning in natura (zaalruimte, advies, scholing, ontmoeting) kunnen (teruglopende) gemeentelijke subsidies aan de amateurkunst effectiever worden ingezet. Graag gaat de Muzehof daarover in gesprek met de gemeenten. 3) Cursussen dans, theater en muziek De Muzehof biedt oriëntatiecursussen en workshops aan op het gebied van muziek, dans en theater. Deze cursussen kunnen een jaar duren maar ook eenmalig zijn. De cursussen kunnen plaatsvinden bij de Muzehof maar ook op locatie op (brede) scholen. Wat de inzet van subsidie betreft maakt de Muzehof onderscheid tussen kinderen en volwassenen. Voor de kindercursussen worden de directe kosten (docentkosten) door de deelnemers opgebracht. De coördinatie en huisvesting worden nog wel gesubsidieerd. Daarmee kunnen de activiteiten laagdrempeliger worden aangeboden. De cursussen voor volwassenen dienen ook qua coördinatie kostendekkend te zijn. Cursussen die niet het benodigd
5
aantal cursisten bevatten gaan dus niet door. De huidige cursussen dans en theater blijven gehandhaafd en worden waar mogelijk uitgebreid op basis van kostendekkendheid van de directe kosten. 4) Instrumentale Oriëntatie Ca. 400 muziekleerlingen uit Zutphen en Lochem krijgen de gelegenheid om zich 3 jaar lang te oriënteren op een muziekinstrument. Op dit moment heet dat bij de Muzehof de A fase. Ca. 3 FTE aan muziekdocenten geeft les in deze fase. Het lesaanbod binnen deze fase zal echter drastisch wijzigen. Door grotere groepen te maken en daar meerdere docenten verantwoordelijk voor te maken krijgen de leerlingen een ruimer aanbod. De leerlingen krijgen een brede oriëntatie op muziek. Door meer met digitale lesmethoden te werken zullen jongeren aangetrokken kunnen worden en wordt ook de thuissituatie meer betrokken bij de lessen. Door e-learning in te zetten kunnen de lessen goedkoper worden aangeboden. Leerlingen leren niet alleen een instrument te bespelen maar krijgen een muzikale bagage mee waar ze, ook als ze na drie jaar stoppen, hun hele leven iets aan hebben. Dit vergt andere competenties van medewerkers. Het gevolg van deze beleidswijziging is dat er wellicht niet meer in alle instrumenten oriënterend groepsonderwijs kan worden aangeboden. Wanneer er te weinig aanmeldingen zijn voor de oriënterende groepen zal de klant naar een ander aanbod moeten overstappen dat niet langer wordt gesubsidieerd. 5) Samenspel op het gebied van muziek Samenspel en podiumervaring is één van de belangrijkste producten van de nieuwe Muzehof. Hier ligt de meerwaarde van de muziekschool. Samengaan met de Hanzehof (Zutphen) en DOK (Lochem) biedt ineens een heel nieuw scala aan podiummogelijkheden. Het samenspel bestaat uit twee delen: A. Als onderdeel van de oriëntatiefase. Samenspel is een essentieel onderdeel van deze fase. Leerlingen kunnen dan ook als onderdeel van hun pakket deelnemen aan een orkest, koor, band of ensemble. B. Als los onderdeel binnen de Muzehof. Leerlingen uit de scholingslijn kunnen, tegen betaling, deelnemen aan een orkest, koor, band of ensemble. Ook niet-leerlingen kunnen deelnemen aan deze ensembles. 6) Scholing op het gebied van muziek Scholing in de muziek zal niet langer door de Muzehof worden aangeboden. Vastgesteld is dat, wanneer de lessen in loondienst worden aangeboden zonder subsidie, de kosten voor de klanten al snel te hoog worden. Om deze reden heeft de Muzehof ervoor gekozen de scholing niet langer zelf aan te bieden. Wel zal de Muzehof als intermediair ervoor zorgen dat de continuïteit en de kwaliteit van het aanbod is gegarandeerd. Dit doet de Muzehof door de huisvesting en verdere faciliteiten te bieden aan zelfstandig ondernemers die de lessen verzorgen. Door deze faciliteiten laagdrempelig aan te bieden en kwaliteitseisen te stellen aan de
6
ondernemers garandeert de Muzehof zowel in kwantitatieve als in kwalitatieve zin het aanbod in dit segment.
7
