De Kleine Prins Ambulante Dienstverlening
n e d e h k j i l e g o m t r Creëe Expertisewijzer Primair onderwijs
De Kleine Prins De Kleine Prins, stichting voor Speciaal Onderwijs en Ambulante Dienstverlening, biedt vanuit de afdeling Ambulante Dienstverlening ondersteuning aan leerlingen met een lichamelijke beperking of een langdurig ziekte in het regulier onderwijs (primair en voortgezet onderwijs en MBO). Het werkgebied is de regio Midden- Nederland. De Ambulante Dienstverlening beschikt over een team van specialisten waarop u een beroep kunt doen: ambulant begeleiders, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, orthopedagogen, specialisten bewegingsonderwijs en specialisten ICT. De ambulant begeleider is de contactpersoon voor de scholen, leerlingen en ouders en hij/zij beschikt over een brede deskundigheid op diverse gebieden zoals: • aanpassen van het onderwijs aan de hulpvraag van de leerlingen; • adviseren over methodes en lesmaterialen op maat; • in kaart brengen van de toekomstmogelijkheden van de leerling; • vinden van een passende school voor het vervolgonderwijs. Lees verder op de achterzijde van deze kaart.
De
Kleine
Prins
Bij specialistische ondersteuningsvragen schakelt de ambulant begeleider de relevante deskundige in om een adequate oplossing te bieden.
Over deze Expertisewijzer Deze wijzer geeft u een overzicht van de expertise die wij te bieden hebben aan leerlingen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar. De expertisewijzer is verdeeld in twee delen: 1. Ziektebeelden. In dit deel – herkenbaar aan het geelgroene kleurverloop – vindt u beschrijvingen van veelvoorkomende ziektebeelden, met daarbij de praktische hulp die De Kleine Prins kan bieden. 2. Ontwikkelingsgebieden. In dit deel – herkenbaar aan het blauwe kleurverloop – beschrijven we per ontwikkelingsgebied wat De Kleine Prins voor uw leerling en uw school kan betekenen. Meer informatie over de werkwijze van de afdeling Ambulante Dienstverlening van De Kleine Prins kunt u vinden op onze website: www.ambulantedienstverleningdekleineprins.nl
r i j ze w Over deze Expertise
Ziektebeelden • Achondroplasie/Dwerggroei • Cerebrale Parese/Hersenverlamming • Chronische Vermoeidheidsyndroom (CVS) • Diabetes • Dyspraxie/Developmental Coordination Disorder (DCD) • Epilepsie • Hartafwijkingen • Kanker • Spierziekten • Spina Bifida • Stofwisselingsziekten
Achondroplasie of Dwerggroei is een groeistoornis waarbij de lengtegroei van de botten verstoord is. Door de kleine lichaamsbouw en relatief korte armen en benen kan de leerling belemmeringen in de leeromgeving ervaren. Traplopen in de school, klimmen en rennen in de gymzaal of op het schoolplein kunnen lastige activiteiten zijn. Ook de toiletgang en het verplaatsen binnen de school kunnen problemen opleveren. De kans op frustratie is groot, wat een gezond zelfbeeld in de weg kan gaan staan. Er is vaak een veelheid aan aanpassingen nodig om de leerling optimaal deel te kunnen laten nemen aan het schoolse leven. Het team van De Kleine Prins biedt praktische hulp. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met Achondroplasie te helpen realiseren, bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
ts! o o r g r a a m n Klei
Ac ho nd ro
i e o r plasie /Dwergg
Wij bieden: Teamvoorlichting • Wat is Achondroplasie/dwerggroei? • Gevolgen voor het onderwijs. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Onderzoek & advies Ergotherapeut brengt fijn-motorische vaardigheden in kaart: bekijkt schrijven, knippen, tekenen, handvaardigheid, zithouding. Bespreekt dit met leerkracht en ouders. Verslag met handelingsgerichte adviezen voor in de klas. Hulpmiddelen worden uitgeprobeerd. Fysiotherapeut onderzoekt de grof-motorische vaardigheden en geeft adviezen voor verbetering. Specialist bewegingsonderwijs geeft tijdens gymles en buitenspelen handreikingen. Aanpassingen gebouw Onze fysiotherapeut adviseert en begeleidt bij eventueel noodzakelijke aanpassingen aan schoolplein, gebouw, toilet of meubilair. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, automatiseren van handelingen, sociale vaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling. School Video Interactie Begeleiding Handelingsadviezen op basis van videoopnames op school. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
e lasi p o r Achond
Cerebrale Parese of Hersenverlamming kent vele uitingsvormen, zoals hemiplegie en diplegie, ook wel spasticiteit genoemd. Leerlingen met Cerebrale Parese hebben een verminderde functie van armen en/of benen, de motorische ontwikkeling kan verstoord zijn. De gevolgen van hersenverlamming kunnen ook merkbaar zijn in de cognitieve ontwikkeling en soms is spreken moeilijk. Dit alles heeft veel impact op het dagelijks leven en de sociaalemotionele ontwikkeling van deze leerlingen. Het vraagt kennis en geduld van een onderwijsprofessional om het onderwijs goed te laten aansluiten op de mogelijkheden van de leerling. Het gespecialiseerde team van De Kleine Prins ondersteunt hierbij. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met Cerebrale Parese te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
e C
re br ale
ool! h c s r a a n n o G e wo
ng i m Par m a ese/Her enverl s
Wij bieden: Teamworkshop & voorlichting • Wat is Cerebrale Parese/hersen-verlamming? • Inzicht in leerontwikkeling en sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling aan de hand van theorie, voorbeelden en video. • Ervaringen uitwisselen met andere deelnemers. • Voorwaarden leren creëren voor optimale leeromgeving. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Onderzoek & advies Ergotherapeut brengt fijn-motorische vaardigheden in kaart: bekijkt schrijven, knippen, tekenen, handvaardigheid, zithouding. Bespreekt dit met leerkracht en ouders. Verslag met handelingsgerichte adviezen voor in de klas. Fysiotherapeut onderzoekt de grof-motorische vaardigheden en geeft adviezen voor verbetering. Specialist bewegingsonderwijs geeft tijdens gymles en buitenspelen handreikingen. Aangepaste materialen proberen we samen uit. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, automatiseren van handelingen, sociale vaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling. School Video Interactie Begeleiding Handelingsadviezen op basis van videoopnames op school. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
se are P e l Cerebra
Chronische Vermoeidheidsyndroom afgekort tot CVS, is een ziekte die gekenmerkt wordt door ernstige vermoeidheid die het lichamelijk en geestelijk functioneren van de leerling beïnvloedt. Hoofdpijn, overgevoeligheid voor licht, slecht slapen, concentratieverlies en tal van andere klachten kunnen het leren belemmeren. Om toch het onderwijs te kunnen blijven volgen, kunnen aanpassingen in tempo en taak nodig zijn. Het team van De Kleine Prins denkt mee bij het op maat maken van een goed onderwijsprogramma. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met CVS te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
n ro Ch
isc he
p m e t n e g i e p o Naar school Ve rm
oeidh
m o o r eidsynd
o!
) S V (C
Wij bieden: Teamvoorlichting • Wat is het Chronische Vermoeidheidsyndroom? • Gevolgen voor het onderwijs aan de hand van de specifieke situatie van de leerling. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Overige voorlichting • Verpleegkundige geeft voorlichting over gebruik medicijnen en begeleidt bij uitvoeren (risicovolle) medische handelingen. • Een leerling met CVS kan meestal niet volledig voldoen aan alle algemene standaard onderwijseisen. We geven voorlichting over mogelijkheden om als school daarvan af te wijken en individuele programma’s (incl. toets- en examenaanpassingen) te realiseren. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, automatiseren van handelingen, sociale vaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling. School Video Interactie Begeleiding Handelingsadviezen op basis van video-opnames op school. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
om o r d syn C hr d i onisch he e Vermoeid
Diabetes is een ziekte die steeds meer kinderen treft. De gevolgen van de ziekte en de impact hiervan op het leven van een leerling met diabetes zijn niet altijd zichtbaar in de dagelijkse gang van zaken op school. Het is van groot belang voor de gezondheid dat de leerling zelf én zijn directe omgeving de signalen herkent van een hypo of hyper en hier adequaat naar kan handelen. Door ziekenhuisbezoek, behandelingen en ziekteverlof mist de leerling gedeelten van de leerstof. Moeheid en gebrek aan concentratie kunnen leerachterstanden opleveren. Het is voor onderwijsprofessionals een intensieve taak om het onderwijs aan deze leerling goed vorm te geven. Het team van De Kleine Prins kan hierbij ondersteunen. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met diabetes te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
! n e t e w s i n e t Me Diab etes
Wij bieden: Teamworkshop & voorlichting • Wat is Diabetes? • Inzicht in klachten en gevolgen voor dagelijks leven. • Handreikingen d.m.v. cases en intervisie om optimale leeromgeving te creëren. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Overige voorlichting Verpleegkundige geeft voorlichting over gebruik medicijnen en begeleidt bij uitvoeren (risicovolle) medische handelingen. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, sociale vaardigheden, sociaalemotionele ontwikkeling. School Video Interactie Begeleiding Handelingsadviezen op basis van video-opnames op school. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
s Diabete
Dyspraxie/Developmental Coordination Disorder (DCD) is een stoornis in de motorische en zintuiglijke ontwikkeling, bij leerlingen met een gemiddelde tot bovengemiddelde intelligentie. Het aanleren van nieuwe praktische vaardigheden en bewegingen verloopt hierbij moeizaam. Doordat de ontwikkeling van de zintuigen minder goed tot stand komt, kan een leerling met DCD prikkels van buitenaf en signalen vanuit het lichaam op een andere manier ervaren. Dit is de oorzaak van de onhandigheid, ook in sociale situaties. Structuur aanbrengen in het handelen, aan het werk blijven, gym, schrijven en ‘leren leren’ zijn een uitdaging voor deze leerling. Begeleiding van de leerling vraagt veel van de creativiteit van de onderwijsprofessional. De Kleine Prins deelt graag de kennis en ervaring met het onderwijs aan deze leerlingen. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met dyspraxie te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
ids!
ige k d n a h n o r o o v s p Handige t i Dysp
raxie (DCD)
Wij bieden: Teamworkshop & voorlichting • Wat is Dyspraxie? • Welke invloed heeft het sensorische integratieproces op uitvoering schoolse vaardigheden. • Praktische aandacht voor motorische ontwikkeling, alertheid en werkhouding. • Handvatten om leerling te helpen bij structureren van activiteiten. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Onderzoek & advies Ergotherapeut brengt fijn-motorische vaardigheden in kaart: bekijkt schrijven, knippen, tekenen, handvaardigheid, zithouding. Bespreekt dit met leerkracht en ouders. Verslag met handelingsgerichte adviezen voor in de klas. Fysiotherapeut onderzoekt de grof-motorische vaardigheden en geeft adviezen voor verbetering. Specialist bewegingsonderwijs geeft tijdens gymles en buitenspelen handreikingen. Aangepaste materialen proberen we samen uit. Fysiotherapeut/ergotherapeut brengt in kaart in hoeverre leerling planmatig kan werken (idee vormen, taak voorbereiden, uitvoeren en controleren ervan). Stelt plan op voor onderwijsprofessional om leerling tot zelfstandig handelen te laten komen. Logopedist screent taal-, lees- en spellingsvaardigheden en schrijft plan met handelingsgerichte adviezen. Orthopedagoog bekijkt met u wat sociaal lastige situaties zijn voor de leerling en biedt u handvatten om hem/haar hierin te helpen. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden, sociale vaardigheden en sociaal-emotionele ontwikkeling. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
) Dyspraxie (DCD
Epilepsie is een soort kortsluiting in de hersenen. Dit kan resulteren in verschillende soorten toevallen. Van een kort afwezigheidsmoment – een absence – tot een grote toeval met ongecontroleerde bewegingen. Een leerling met epilepsie heeft hierdoor regelmatig specifieke (medische) hulp nodig. Dat vraagt expertise en oplettendheid van de onderwijsprofessional. Een leerling met epilepsie kan beperkingen ervaren tijdens het leren. Het team van De Kleine Prins begeleidt de onderwijsprofessional en ondersteunt bij het bewerkstelligen van een veilige leeromgeving en een passend onderwijsprogramma. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met epilepsie te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
l! o o h c s p o g i l Vei Epile ps
ie
Wij bieden: Teamvoorlichting • Wat is Epilepsie? • Gevolgen voor het onderwijs aan de hand van cases en voorbeelden. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, sociale vaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling. School Video Interactie Begeleiding Handelingsadviezen op basis van video-opnames op school. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
Epilepsi
e
Hartafwijkingen In Nederland heeft iets minder dan 1% van de baby’s een aangeboren hartafwijking. De ernst van de afwijking varieert van een klein bouwfoutje tot meer complexe afwijkingen. De oorzaak van de hartafwijking is vaak onbekend. Soms is de hartafwijking erfelijk. Niet alle aangeboren hartafwijkingen zijn even ernstig. Energietekort, concentratieverlies en vermoeidheid maken dat het volgen van onderwijs afgestemd moet worden op de individuele mogelijkheden van de leerling. Het team van De Kleine Prins denkt mee bij het op maat maken van een goed onderwijsprogramma. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met een hartafwijking te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
!
t p o l k r o o v t r Waar het ha Ha
rtafw ijk
ingen
Wij bieden: Teamvoorlichting • Uitleg over de hartafwijking die de leerling heeft. • Gevolgen voor het onderwijs aan de hand van cases en voorbeelden. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Overige voorlichting • Verpleegkundige geeft voorlichting over gebruik medicijnen en begeleidt bij uitvoeren (risicovolle) medische handelingen. • Een leerling met een hartafwijking kan meestal niet volledig voldoen aan alle algemene standaard onderwijseisen. We geven voorlichting over mogelijkheden om als school daarvan af te wijken en individuele programma’s (incl. toets- en examenaanpassingen) te realiseren. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, sociale vaardigheden, sociaalemotionele ontwikkeling. School Video Interactie Begeleiding Handelingsadviezen op basis van video-opnames op school. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
i ng Hartafwijk
en
Kanker Leukemie, tumoren of lymfklierkanker treft helaas ook kinderen. Beter worden staat voorop, naar school gaan levert hier een belangrijke bijdrage aan. Ziekteverzuim, het gebruik van medicatie, chemokuren, bestraling en de emotionele druk kunnen het leren flink belemmeren. Hoe gaan we daar mee om en waar moeten we op letten? Het organiseren van thuisonderwijs, contact houden met de leerling gedurende een ziekenhuisopname en met de ziekenhuisschool is zeer belangrijk. En wat als de leerling niet geneest? Op deze en vele andere vragen biedt het team van De Kleine Prins een antwoord. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met kanker te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
aat! m p o n e d j i t l o S cho Kanke r
Wij bieden: Teamvoorlichting • Uitleg over de vorm van kanker die de leerling heeft. • Gevolgen voor het onderwijs aan de hand van cases en voorbeelden. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Overige voorlichting Verpleegkundige geeft voorlichting over gebruik medicijnen en begeleidt bij uitvoeren (risicovolle) medische handelingen. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, automatiseren van handelingen, sociale vaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
r Ka n k e
Spierziekten kennen veelal een progressief verloop. Een leerling met de ziekte van Duchenne, SMA, de ziekte van Friedreich of een andere spierziekte heeft in verschillende fasen van de ziekte verschillende manieren van ondersteuning nodig. Van aanpassingen in werktempo tot een volledig aangepaste toiletruimte, gymlessen op maat en (medische) behandeling op school. De Kleine Prins zet haar ervaring in om met vooruitziende blik de schoolloopbaan van de leerling zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met een spierziekte te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
S amen sterk! Spie rziekten
Wij bieden: Teamvoorlichting • Uitleg over de spierziekte die de leerling heeft. • Gevolgen voor het onderwijs aan de hand van cases en voorbeelden. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Onderzoek & advies Ergotherapeut brengt fijn-motorische vaardigheden in kaart: bekijkt schrijven, knippen, tekenen, handvaardigheid, zithouding. Bespreekt dit met leerkracht en ouders. Verslag met handelingsgerichte adviezen voor in de klas. Fysiotherapeut onderzoekt de grof-motorische vaardigheden en geeft adviezen voor verbetering. Specialist bewegingsonderwijs geeft tijdens gymles en buitenspelen handreikingen. Aangepaste materialen proberen we samen uit. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, automatiseren van handelingen, sociale vaardigheden, sociaal-emotionele ontwikkeling. School Video Interactie Begeleiding Handelingsadviezen op basis van video-opnames op school. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
t en Spierziek
Spina Bifida is een aanlegstoornis in het ruggenmerg, ook wel ‘open ruggetje’ genoemd. Deze aandoening gaat vaak gepaard met een ‘waterhoofd’. Een leerling met Spina Bifida kan verlammingsverschijnselen en gevoelsverlies op verschillende plaatsen van het lichaam ervaren. Een groot aantal leerlingen met Spina Bifida kan lopen, met of zonder aanpassingen. Anderen verplaatsen zich middels een rolstoel. Spina Bifida brengt niet alleen lichamelijke beperkingen met zich mee, maar kan ook het leren beïnvloeden, vanwege concentratieproblemen en moeilijkheden met het structureren van het eigen handelen. Het organiseren van het onderwijs aan deze leerlingen is vaak complex. Het team van De Kleine Prins ondersteunt hierbij. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met Spina Bifida te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
l! o o h c s r a a n G e woon Spi na
Bifida
Wij bieden: Teamvoorlichting • Wat is Spina Bifida? • Gevolgen voor het onderwijs aan de hand van cases en voorbeelden. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Onderzoek & advies Ergotherapeut brengt fijn-motorische vaardigheden in kaart: bekijkt schrijven, knippen, tekenen, handvaardigheid, zithouding. Bespreekt dit met leerkracht en ouders. Verslag met handelingsgerichte adviezen voor in de klas. Fysiotherapeut onderzoekt de grof-motorische vaardigheden en geeft adviezen voor verbetering. Specialist bewegingsonderwijs geeft tijdens gymles en buitenspelen handreikingen. Aangepaste materialen proberen we samen uit. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, sociale vaardigheden, sociaalemotionele ontwikkeling. School Video Interactie Begeleiding Handelingsadviezen op basis van video-opnames op school. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
Spina Bi
fida
Stofwisselingsziekten of metabole ziekten zijn meestal aangeboren en vaak erfelijk. Deze openbaren zich in de regel op zeer jeugdige leeftijd. Merendeels berusten zij op verminderde werking of afwezigheid van een bepaald enzym, waardoor een bepaalde fase van de stofwisseling wordt geremd of geblokkeerd. De gevolgen van de ziekte en de impact hiervan op het leven van de leerling zijn niet altijd zichtbaar in de dagelijkse gang van zaken op school. Door ziekenhuisbezoek, behandelingen en ziekteverlof mist de leerling gedeelten van de leerstof. Vermoeidheid, gebrek aan concentratie, ontwikkelingsachterstand en groeiachterstand, kunnen leerachterstanden opleveren. Het is voor onderwijsprofessionals een intensieve taak om het onderwijs aan deze leerling goed vorm te geven. Het team van De Kleine Prins kan hierbij ondersteunen. Om optimaal en passend onderwijs voor een leerling met een stofwisselingsziekte te helpen realiseren bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
Sto
ingen! r e d n a r e v p o Inspelen
fwi sselin gsziekten
Wij bieden: Teamvoorlichting • Uitleg over de stofwisselingsziekte die de leerling heeft. • Gevolgen voor het onderwijs aan de hand van cases en voorbeelden. • Belangrijkste aanpassingen en aandachtspunten voor de leerling op school. Klassenvoorlichting Voorlichting samen met de leerling en leerkracht. Onderzoek & advies Ergotherapeut brengt fijn-motorische vaardigheden in kaart: bekijkt schrijven, knippen, tekenen, handvaardigheid, zithouding. Bespreekt dit met leerkracht en ouders. Verslag met handelingsgerichte adviezen voor in de klas. Fysiotherapeut onderzoekt de grof-motorische vaardigheden en geeft adviezen voor verbetering. Specialist bewegingsonderwijs geeft tijdens gymles en buitenspelen handreikingen. Aangepaste materialen proberen we samen uit. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties op gebied van schoolse vaardigheden zoals: lezen, taal, spelling & rekenen, huiswerk plannen, gestructureerd aanpakken van het werk, sociale vaardigheden, sociaalemotionele ontwikkeling. Consultaties orthopedagoog/maatschappelijk werker Bij specifieke vragen op gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling of maatschappelijke hulpverlening.
i e kt Stofwisselingsz
en
Ontwikkelingsgebieden • Motorische ontwikkeling Voorwaarden in de leeromgeving Bewegingsonderwijs voor iedereen! Schrijven is een kunst! Handvaardigheid, meer dan knutselen Naar buiten Passend computeren • Sociaal-emotionele ontwikkeling • Zelfredzaamheid • Spraak-taalontwikkeling
Motorische ontwikkeling Voorwaarden in de leeromgeving Bij een leerling met een lichamelijke beperking of langdurige ziekte verloopt de motorische ontwikkeling vaak niet op dezelfde manier als bij een leerling zonder beperking of ziekte. Tijdens activiteiten kan deze leerling motorische beperkingen ervaren. Om de leerling toch voldoende te kunnen bieden op school, zijn er speciale voorwaarden voor de leeromgeving die maken dat de leerling tot leren kan komen. De fysiotherapeut of de ergotherapeut kan bijvoorbeeld meekijken of er aanpassingen aan het gebouw wenselijk zijn. Een aanpassing draagt er aan bij dat de leerling tijdens de schoolse activiteiten zo min mogelijk hinder van de motorische beperking ervaart. Ook kan hij/zij bijvoorbeeld onderzoeken hoe de leerling zich (zo zelfstandig mogelijk) van, naar en in de school kan verplaatsen. Aan de achterzijde van deze kaart staan enkele richtvragen die de school zich kan stellen bij de komst van een leerling met een motorische beperking. Het (paramedisch) team van De Kleine Prins onderzoekt, overlegt en adviseert. Waar nodig helpen we bij de aanvraag van hulpmiddelen en aanpassingen.
Vo or wa ard
en in de le
ing v ge m ero
Voorwaarden in de school • Hoe is de toegankelijkheid van het gebouw: drempels, lift/trap, hellingen, deurdrangers, op-/afstapjes? • Hoe is de toegankelijkheid van de gymzaal? • Wat zijn de mogelijkheden voor toiletbezoek/verzorging? Verplaatsen naar de school • Kan de leerling zelfstandig reizen? Op de fiets/ lopend/met de bus? • Is er een aangepaste fiets nodig? • Is er (rolstoel)taxivervoer nodig? • Willen ouders zelf halen/brengen? Verplaatsen in de school • Komt de leerling zelfstandig naar school en kan de leerling zich zelfstandig verplaatsen? • Zijn er hulpmiddelen nodig? • Is een helpende hand nodig? • Kan de leerling zelf een tas met boeken vervoeren? • Kan de leerling bij brand de vluchtroute gebruiken? In de klas • Kan de leerling zelfstandig boeken/materialen pakken? • Heeft de leerling adequaat schrijfgerij of een alternatief schrijfmiddel? • Is het schoolmeubilair geschikt?
Voo rwaa
rden in d
ing v e mg o r e l ee
Motorische ontwikkeling Bewegingsonderwijs voor iedereen! Bij de lessen bewegingsonderwijs is het soms lastig om een leerling met een lichamelijke beperking of langdurige ziekte voldoende mee te laten doen aan het reguliere programma. Vaak krijgt deze leerling de rol van scheidsrechter of hij/zij is toeschouwer. Het team van De Kleine Prins heeft de beschikking over specialisten bewegingonderwijs, die samen met de onderwijsprofessional een passend programma maken dat naadloos aansluit op een aantal veelgebruikte lesmethodes. En meer! Om passend bewegingsonderwijs voor een leerling met een lichamelijke beperking of langdurige ziekte te helpen realiseren, bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
Be
w
eg
ing so
n! e re e nder d wijs voor ie
Optimaal meedoen De specialist bewegingsonderwijs brengt de motorische mogelijkheden en de risicofactoren van de leerling in kaart en bekijkt welke specifieke begeleiding nodig is. Hij/zij formuleert een advies over aanpassingen bij de verschillende bewegingsthema’s en de inzet van speciale materialen. Waar nodig worden aanvullende lesmethodes geïntroduceerd. Ook krijgt u advies met betrekking tot het bevorderen van de mate van zelfstandigheid van de leerling bij het verplaatsen van en naar de gymzaal en het aan- en uitkleden. Sportadvies Waar nodig kan er een sportadvies worden gegeven aan de leerling. Daarbij wordt natuurlijk rekening gehouden met de wensen van de leerling. We zoeken samen naar een geschikte vereniging en we bekijken wat de leerling aan begeleiding nodig heeft om in verenigingsverband mee te kunnen doen. Workshop bewegingsonderwijs Bewegingsonderwijs aan leerlingen met een beperking is een uitdaging! Aan de hand van de meest voorkomende ziektebeelden en beperkingen laten we u zien en ervaren wat de consequenties zijn voor het bewegingsonderwijs als een leerling een beperking heeft. We bespreken tips en trucs om die leerling actief te betrekken bij de lessen. We bekijken (aangepaste) materialen en u probeert ze zelf uit. Een praktische workshop in de gymzaal.
Bew eg
ingsonder
e or i o v s j i w
d
n! e ere
Motorische ontwikkeling Schrijven is een kunst! Leren schrijven is een hele kunst. Zeker als een leerling problemen heeft met (fijn)motorische handelingen. Wat kunt u als onderwijsprofessional verwachten van een leerling met een motorische beperking en hoe ondersteunt u het schrijfproces? De fysiotherapeuten en ergotherapeuten van De Kleine Prins onderzoeken welke mogelijkheden er zijn, adviseren en bieden alternatieven waar nodig. Ter ondersteuning van het schrijfproces bij een leerling met een lichamelijke beperking of langdurige ziekte bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
Sc h
rijv en is
een kunst!
onderzoek & advies De fysiotherapeut of ergotherapeut neemt een praktisch onderzoek af bij de leerling op school. De therapeut bekijkt de mogelijkheden van de fijne motoriek, het schrijftempo en beoordeelt de zithouding en meubilair. De fysiotherapeut geeft praktische adviezen om het schrijven aan te leren, met het juiste materiaal. Waar nodig kan een speciaal programma worden opgesteld waarin gewerkt wordt aan schrijfvoorwaarden en het ontwikkelen van een leesbaar handschrift. TeamWorkshop Workshop schrijfontwikkeling. U krijgt informatie over de (senso)motorische ontwikkeling gerelateerd aan het proces van leren schrijven. U leert op welke manieren u kunt werken aan schrijfvoorwaarden. Aan de hand van cases oefent u hoe u vroegtijdig schrijfproblemen kunt signaleren en wat u kunt doen om de leerling goed op weg te helpen. Verschillende (hulp)materialen komen aan de orde. Veel tips waar alle leerlingen van kunnen profiteren!
Schrijven is ee
st! n u nk
Motorische ontwikkeling Handvaardigheid, meer dan knutselen! Knippen, plakken, vouwen, scheuren, tekenen, kleuren, verven, kleien, timmeren… kunstwerken ontstaan niet zomaar. Wat ga ik maken? Hoe ga ik dat doen? Wat heb ik nodig? Voor leerlingen met een beperking is het niet altijd mogelijk om met de reguliere middelen en methoden te werken. Gelukkig bestaan er verschillende hulpmiddelen en trucjes om als een ware Picasso of Rodin aan de slag te gaan. Het team van De Kleine Prins beschikt over de kennis, de trucjes én de materialen om hierbij te ondersteunen. Ter ondersteuning van de creatieve vakken bij een leerling met een lichamelijke beperking of langdurige ziekte bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de
H
an dv aa
n!
achterzijde van deze kaart.
rdig
heid, meer dan
k
le e ts nu
Observatie & advies De fysiotherapeut of ergotherapeut observeert de leerling in de klas of op een rustige plek in de school. De therapeut bekijkt de mogelijkheden van de fijne motoriek, de ruimtelijke oriëntatie en het planmatig handelen. Samen met de leerling worden verschillende materialen en hulpmiddelen uitgeprobeerd. De fysiotherapeut geeft praktische adviezen om handelingen in een gemakkelijke volgorde aan te leren. Planmatig en zelfstandig handelen De fysiotherapeut of ergotherapeut observeert in hoeverre de leerling planmatig kan handelen bij deze activiteiten. Het vormen van een idee, het voorbereiden van de taak, het uitvoeren en het controleren ervan zijn de aspecten die onderzocht worden. De therapeut brengt de mogelijkheden van de leerling in kaart en stelt een plan op voor de onderwijsprofessional om de leerling tot zelfstandig handelen te laten komen.
Ha n
! en l dv e ts aar knu dighe n a id, meer d
Motorische ontwikkeling Naar buiten! Op het schoolplein gebeurt het! Lekker spelen met vrienden, de energie vrij laten of juist rustig opladen. Dat geldt ook voor leerlingen die minder gemakkelijk bewegen of rolstoelgebonden zijn. Toegankelijkheid van alle speelmogelijkheden en de juiste materialen zijn van groot belang om spel- en sociale situaties te bevorderen. Meedoen, dat willen we toch allemaal? Het team van De Kleine Prins beschikt over specialisten die ‘buiten-spel’ kunnen ombuigen naar echt buitenspel. Om de voorwaarden voor het buitenspelen te scheppen voor een leerling met een lichamelijke beperking of langdurige ziekte bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
Na
a r b u it ! en
Observatie & advies Onze specialist bewegingsonderwijs observeert de leerling in verschillende situaties op het schoolplein. De mogelijkheden van het plein worden in kaart gebracht. Hij/zij formuleert een advies over aanpassingen aan bestaande materialen en de inzet van speciale materialen. De risicofactoren van de leerling worden met u besproken. Ook krijgt u advies met betrekking tot het bevorderen van de mate van zelfstandigheid van de leerling bij het verplaatsen van en naar het plein. Soms vraagt buitenspelen om aanpassingen Voor sommige leerlingen zijn aanpassingen nodig aan het schoolplein of schoolgebouw om buiten spelen mogelijk te maken. Onze fysiotherapeut adviseert hierbij en begeleidt de aanvraag van middelen en installatie hiervan.
en! t i u b Naar
Motorische ontwikkeling Passend computeren! De computer en het digibord zijn niet meer weg te denken uit de klas. Om leerlingen met een lichamelijke beperking of langdurige ziekte optimaal gebruik te laten maken van deze middelen beschikt De Kleine Prins over een computer adviesteam. Het team, bestaande uit een onderwijskundig ICT’er en een ergotherapeut, onderzoekt de mogelijkheden van de leerling en realiseert passende oplossingen. Van muis tot methode en van digibord tot Daisyspeler. Het computer adviesteam biedt verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
Pa s
sen d
computeren!
Onderzoek & advies Het computer adviesteam onderzoekt, adviseert, past aan en ontwikkelt waar nodig. Ondersteuning leerling • Leren typen binnen de eigen mogelijkheden van de leerling. • Trainen van een specifieke computervaardigheid. Ondersteuning onderwijsprofessional • Begeleiden van en instructie geven aan de onderwijsprofessional bij de inzet van een computer. Voorbeelden • Inzetten van een passende computer om het leerproces te ondersteunen. • Realiseren van een goede werkplek en uitgangshouding. • Inzetten van passende educatieve software. • Het gebruik van het juiste toetsenbord, muis en andere randvoorwaarden. • Toegankelijk maken van Windows, door aanpassingen in de software en instellingen te doen. • Speciale programma’s zoals dyslexie-software, muisbesturingssoftware, visussoftware, spraakherkenningssoftware. • Gedigitaliseerde leermiddelen zoals digitale werkbladen, geluidsbestanden, digitale foto’s en picto’s, video, Daisyspelers, digitale agenda. • Moderne media waaronder digitale (foto)camera, webcam, mobiele telefoon, mp3 speler, GPS apparatuur, omgevingsbesturing, voice recorder. • Het gebruik van het digitale schoolbord.
! ren e t u Passend comp
Sociaal-emotionele ontwikkeling Leven met een lichamelijke beperking of een langdurige ziekte kan een behoorlijke invloed hebben op de emotionele ontwikkeling van de leerling. Anders bewegen of leven met medicijnen kan gevolgen hebben voor samenspelen en het onderhouden van sociale contacten. Dit kan zijn weerslag hebben in het zelfbeeld van de leerling en op het gedrag. Op zijn beurt kan dit weer lastige sociale situaties opleveren. Zichzelf afzonderen, bang zijn voor contact of iets niet durven, conflicten, clownesk gedrag of zichzelf overschatten is wat we kunnen waarnemen. Het team van De Kleine Prins kan vanuit haar ervaring voorlichting en ondersteuning bieden. Ter ondersteuning van de onderwijsprofessional en de leerling bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
S
oc
ia a lem o
g n i l tionele ontwikke
Onderzoek & advies Onze orthopedagoog bekijkt met u wat sociaal lastige situaties zijn voor de leerling en biedt handvatten om hem/haar hierin te helpen met als doel: een betere aansluiting met de groep en minder vervelende situaties. Desgewenst zetten wij Video Interactie Begeleiding in. Ambulante begeleiding & consultatie Structurele ambulante begeleiding of collegiale consultaties, onder andere op gebied van sociale vaardigheden, sociaalemotionele ontwikkeling. Klassenvoorlichting Voorlichting aan de klas over beperking/ziekte van de leerling. Teamworkshops Workshop sociaal-emotionele ontwikkeling bij leerlingen met een beperking. Aan de hand van theorie, ervaringen en cases krijgt u inzicht in het verloop van de sociaal-emotionele ontwikkeling en de zelfbeeldontwikkeling bij deze leerlingen. U leert het niveau van sociaal-emotionele ontwikkeling van uw eigen leerling in te schatten en krijgt handreikingen hoe u de begeleidingsstijl in de klas kunt aanpassen. Workshop “In gesprek met ouders met een kind met een beperking”. Hoe gaan we om met ouders met wie we moeizaam communiceren over hun kind? Ouders die we als ‘lastig’ ervaren, omdat ze beter lijken te weten dan de leerkracht wat goed is voor hun kind? Ouders die – in onze ogen – niet accepteren dat hun kind gehandicapt is en teveel verwachten? We gaan in op vragen als Wat betekent het voor ouders om te leven met een kind met een handicap of langdurige ziekte? Hoe is hun beleving en perspectief? Welke consequenties heeft dit voor onderwijsprofessionals tijdens gesprekken met ouders? Aan de hand van eigen casuïstiek wordt het thema verder uitgewerkt.
Soc iaa
kel l-emotionele ontwik
ing
Zelfredzaamheid Naar school fietsen, spelen op het plein, de school in, de trap op, de klas in, jas ophangen, beker openmaken, naar het toilet gaan, handen wassen… deze dagelijkse handelingen kunnen als lastig worden ervaren door een leerling met een beperking of langdurige ziekte. Dit kan liggen aan de motorische (on)mogelijkheden van de leerling, vermoeidheid of een verminderde functie van armen of benen. De juiste hulpmiddelen en materialen kunnen ervoor zorgen dat de leerling zo min mogelijk beperkingen ervaart. Van traplift tot drinkrietje en van aangepaste schommel tot toiletsteunen, de medewerkers van De Kleine Prins weten overal een praktische oplossing voor. Ter ondersteuning van de onderwijsprofessional bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
Ze lfre dzaam id he
Observatie & advies Ergotherapeut brengt de fijn-motorische vaardigheden van de leerling in kaart: bekijkt verplaatsen in en om de school, aan- en uitkleden, eten, drinken, toiletgang en specifieke probleemgebieden. Bespreekt dit met leerkracht en ouders. U ontvangt een verslag met handelingsgerichte adviezen voor in de klas/school. Aangepaste materialen proberen we samen uit. Fysiotherapeut onderzoekt de grof-motorische vaardigheden en geeft adviezen om deze spelenderwijs te verbeteren. Specialist bewegingsonderwijs geeft tijdens gymles en buitenspelen handreikingen om leerling optimaal mee te laten doen. Aangepaste materialen proberen we samen uit. Indien nodig begeleiding van aanvraag van fysieke aanpassingen in en om de school. Fysiotherapeut/ergotherapeut brengt in kaart in hoeverre de leerling planmatig kan handelen op gebied van zelfredzaamheid (idee vormen, taak voorbereiden, uitvoeren en controleren ervan). Stelt plan op voor onderwijsprofessional om leerling tot zelfstandig handelen te laten komen. Voorlichting Verpleegkundige geeft voorlichting over het gebruik/toedienen van medicijnen en adviseert in overleg met arts en ouders bij het aanleren van uitvoeren van (risicovolle) medische handelingen door de leerling of de onderwijsprofessional.
d hei m a Zelfredza
Spraak-taalontwikkeling Zeg het maar! Er kunnen problemen ontstaan bij de ontwikkeling van taal, spraak en communicatie. Een leerling kan vanwege een lichamelijke beperking of langdurige ziekte niet spreken, moeilijkheden ondervinden bij het leren spreken of bij het opbouwen van zinnen. Voor deze leerling zijn er tal van aanpassingen en mogelijkheden voorhanden om te leren communiceren op een eigen manier. Het team van De Kleine Prins beschikt over de praktische kennis om de ontwikkeling van de communicatieve vaardigheden op allerlei manieren te ondersteunen en te bevorderen. Ter ondersteuning van de onderwijsprofessional, de leerling en ouder(s) bieden we verschillende diensten aan. Deze vindt u op de achterzijde van deze kaart.
Sp ra ak
-taa
lontwikkeling
Observatie & advies Onze logopedist onderzoekt welke (on)mogelijkheden de leerling heeft op gebied van taal, spraak en communicatie. Ook het gehoor wordt onderzocht. De logopedist kijkt samen met u welke communicatieve situaties lastig zijn voor de leerling. U krijgt advies op gebied van het stimuleren van taal en spraak, het aanpassen van lestaken en het komen tot optimale communicatieve vaardigheden. Bij problemen met het leren van de Nederlandse taal en spelling geeft de logopedist, in samenwerking met een onderwijskundige, handreikingen om een lesprogramma op maat te realiseren. Hulpmiddelen Bij spraakproblemen gaat onze logopedist samen met de leerling en ouder(s) op zoek naar de juiste hulpmiddelen en materialen om de spraak te bevorderen.
ling e k k i Spraak-taalontw
De Kleine Prins heden k j i l e g o m Creëert
De Kleine Prins is een stichting voor Speciaal Onderwijs en Ambulante Dienstverlening waar de volgende scholen en diensten bij zijn aangesloten:
• Mytylschool Ariane de Ranitz in Utrecht • Mytylschool De Trappenberg in Huizen • De Utrechtse Buitenschool De Schans in Utrecht • Ambulante Dienstverlening De Kleine Prins in Baarn Postbus 77 3740 AB BAARN 035 - 52 80 448
www.dekleineprins.nl
De Kleine Prins Ambulante Dienstverlening
Postbus 77 3740 AB BAARN 035 - 52 80 446
e-mail:
[email protected] www.ambulantedienstverleningdekleineprins.nl
en d e h k j i l e g o Creëert m
