De onderneming “JetFun bvba” produceert ´e´en type jetski, de JetStar. De JetStar bestaat uit een motor die de jetski aandrijft. De motor is een Kawasaki 23 pk die wordt aangekocht. De JetStar bestaat uit een reeks onderdelen die in de onderneming JetFun bvba worden geproduceerd. Motor en onderdelen worden nadien geassembleerd tot een volwaardige jetski. Verdere gegevens in verband met de productie van de JetStar. • De kostprijs van de materialen om de onderdelen te maken bedraagt 910€ • Het maken van de onderdelen vergt 32 arbeidsuren van de arbeiders. Deze maken de onderdelen op een machine. Deze wordt dus ook 32 uren gebruikt per jetski • De motor wordt aangekocht voor een prijs van 1.500€ • Om de JetStar te assembleren zijn er 38 arbeidsuren nodig • De arbeiders die de onderdelen afwerken en de jetski assembleren, zullen we de directe arbeiders noemen. Er zijn 32 directe arbeiders in dienst. • De directe arbeiders presteren aan een tarief van 40 €/u • Naast de directe arbeiders zijn er nog 5 mensen werkzaam in de onderhoudsdienst • Zij presteren op jaarbasis 1.800 uren aan een uurprijs van 50€ • De machines kunnen volgens de leverancier zeker 90.000 uren draaien per jaar • Per uur verbruikt een machine 1,25€ aan elektriciteit • De afschrijvingen op het fabrieksgebouw en de machines bedragen 300.000€ per jaar • Er is uiteraard ook administratief personeel inclusief de directie van de onderneming JetFun bvba . Per jaar wordt hiervoor een bedrag van 740.000 € uitgetrokken • Het kantoorgebouw wordt gehuurd en de huur bedraagt 5.000€ per maand • De jetski’s moeten aan de man worden gebracht en hiervoor zijn verkopers nodig • De verkoopafdeling kost qua salarissen 300.000€ per jaar • Tevens krijgt elke verkoper 5% commissie op elke verkochte jetski • Om het fabrieksgebouw te financieren werd geleend bij een bank. Het totaalbedrag van de rente bedraagt 150.000 €/jaar • Tevens wordt elk jaar 100.000€ afgelost van de lening • De JetStar wordt verkocht aan 7.500€ per stuk
1
• Er worden 2.000 stuks geproduceerd per jaar
Gevraagd : • Wat is de VERKOOPKOSTPRIJS van de JetStar ? • Wat is de winst per JetStar ?
Vooraleer in de oplossing te duiken, even wat uitleg bij het begrip kostprijs. We hanteren de definitie van “kostprijs” van Bruggeman/Everaert. De kostprijs is gelijk aan de som van de kosten nodig voor het realiseren van een prestatie. Kosten kennen we al. Het zijn de in geld uitgedrukte verbruikte productiemiddelen. Deze laatste kunnen menselijke arbeid zijn, grond- en hulpstoffen en kapitaalgoederen. Als de onderneming producten verkoopt, is het verkochte product de prestatie. De prestatie omvat dan zeker volgende zaken: de productie, de verkoop zelf en het management van dit alles. Aan elk proces is een kost verbonden. In kostprijscalculatie worden dan ook 3 kostengroepen gehanteerd: • de productiekosten • de beheerskosten • de specifieke verkoopkosten
De VERKOOPKOSTPRIJS is de som van deze 3 kostengroepen:
VERKOOPKOSTPRIJS = productiekosten + beheerskosten + specifieke verkoopkosten
(1)
De beheerskosten zijn kosten van administratie en management. Deze kosten slaan op zowel productie als verkoop. De algemeen directeur van een onderneming zal werken voor de ganse onderneming. Zijn kost, een beheerskost, zal moeten verdeeld worden over zowel de productieafdeling als de verkoopafdeling. Daarom worden 2 nieuwe begrippen ingevoerd. De verkoopkostprijs is de som van de fabricagekosten en de verkoopkosten. De fabricage kosten zijn de som van de productiekosten en het deel van de beheerskosten die toegewezen zijn aan de productieafdeling. De Verkoopkosten zijn de som van de specifieke verkoopkosten en het deel van de beheerskosten die toegewezen zijn aan de verkoopafdeling.
2
Fabricagekosten = Productiekosten + Deel van de beheerskosten die
(2)
toegewezen zijn aan de productieafdeling
Verkoopkosten = Specifieke verkoopkosten + Deel van de beheerskosten die
(3)
toegewezen zijn aan de verkoopafdeling
VERKOOPKOSTPRIJS = Fabricagekosten + Verkoopkosten
(4)
De directe productiekosten • de kostprijs van de motor, 1.500€ • de kostprijs van de materialen voor de onderdelen, 910 € • de kostprijs van de arbeiders die instaan voor – de productie van de onderdelen – de assemblage van de JetStar • de kostprijs van de energie De productie van de onderdelen vraagt 32 “machine-uren” van de directe arbeiders. De kostprijs van een directe arbeider per uur bedraagt 40€/uur. De kostenpost “productie van onderdelen” kost JetFun bvba dus per JetStar 1.280€. De assemblage van de JetStar vraagt 38 arbeidsuren van dezelfde directe arbeiders. De kostenpost “assemblage van de JetStar” kost JetFun bvba 1.520€. Vermits de machines per JetStar 32 uren werken, verbruiken ze voor 40€ energie. De directe productiekosten bedragen dan ook:
3
Directe Productiekosten Motor Materialen voor onderdelen Directe lonen Energiekost
1.500€ 910€ 2.800€ 40€
Directe Productiekosten per JetStar
5.250€
Tabel 1: Directe Productiekosten van de JetStar De bedrijfskosten Deze worden ook indirecte productiekosten genoemd. Naast de directe arbeiders die de onderdelen maken en de JetStar assembleren, werken er bij JetFun bvba ook 5 zogenaamde indirecte arbeiders. Die staan in voor het onderhoud van de machines. Zij werken 1.800 uren per jaar aan een “tarief” van 50€ per uur. Hun kost bedraagt dus in het totaal 450.000€. Tot de bedrijfskosten rekenen we ook de afschrijvingen op de machines en het fabrieksgebouw. In het geval van JetFun bvba bedragen deze 300.000€. De rente op de lening voor het fabrieksgebouw bedraagt 150.000€. Bedrijfskosten Indirecte lonen Afschrijvingen op fabrieksgebouw Rente op lening voor fabrieksgebouw
450.000€ 300.000€ 150.000€
Bedrijfskosten
900.000€
Bedrijfskosten per JetStar
450€
Tabel 2: Bedrijfskosten per JetStar bij JetFun bvba Deze bedrijfskosten zijn “verdeelbaar” over de totale productie van de JetStars. Pas nadat we de som van alle indirecte productiekosten hebben berekend - in ons geval 900.000€ - kunnen we de indirecte productiekost per JetStar berekenen. Vermits er 2.000 JetStars gepro4
duceerd worden is de indirecte productiekost per JetStar gelijk aan 450€. De totale productiekosten per JetStar bedragen dan ook 5.250€ + 450€ = 5.700€
JetFun bvba kreeg een lening van de bank om het fabrieksgebouw te financieren. Het bedrag van de lening bedroeg 1.000.000€. Elk jaar zal JetFun bvba 100.000€ aflossen aan de bank. JetFun bvba ontving dus het eerste jaar 1.000.000€ van de bank. Op dat ogenblik was dat een kasinkomst. Gedurende de volgende 10 jaar zal JetFun bvba elk jaar 100.000€ terugbetalen aan de bank. Elk jaar is dat een kasuitgave. Dit is echter GEEN kost. De kost die verbonden is aan lenen is de rente die de onderneming betaalt aan de bank. De beheerskosten Onder beheerskosten verstaan we de salarissen van de administratie en de leidinggevenden van JetFun bvba. Verder ook alle kosten die verband houden met de administratie (kantoor). In de eerste plaats heeft JetFun bvba voor 740.000€ kosten aan salarissen voor de administratie en de leiding. Het kantoor wordt gehuurd voor een bedrag van 60.000€ per jaar. Samen zijn de beheerskosten gelijk aan 800.000€. Dit is 400€ per JetStar. Beheerskosten Salarissen administratie en leiding Huur kantoorgebouw
740.000€ 60.000€
Beheerskosten
800.000€
Beheerskosten per JetStar
400€
Tabel 3: Beheerskosten per JetStar
Een deel hiervan wordt toegewezen aan de productie-afdeling en een ander deel aan de verkoopafdeling. Laten we veronderstellen dat 50% van de beheerskosten wordt toegewezen aan elke afdeling. Deze verdeling moet in de praktijk nauwkeurig worden gedocumenteerd. In ons voorbeeld van JetFun bvba wordt 200€ per JetStar aan beheerskosten toegewezen aan de productie-afdeling.
5
De fabricagekosten bedragen dan ook 5.700€ + 200€ = 5.900€ De specifieke verkoopkosten bestaan uit: • Salarissen verkoop: 300.000€. Dit komt neer op 150€ per verkochte JetStar. • Commissie voor de verkopers: 5% per verkochte JetStar. De JetStar wordt verkocht aan 7.500€. De verkopers krijgen dus 375€ commissie per verkochte JetStar. De specifieke verkoopkosten per JetStar bedragen dan ook 525€. Specifieke Verkoopkosten Salarissen Verkoop Commissie per JetStar
300.000€/2.000 375€
Specifieke Verkoopkosten per verkochte JetStar
525€
Tabel 4: Specifieke verkoopkosten per verkochte JetStar
De verkoopkosten vinden we door aan de specifieke verkoopkosten het deel van de beheerskosten toe te voegen dat nog niet aan de productie-afdeling werd toegevoegd. We weten dat het gaat om 50% van de beheerskosten, nl. 400.000€ of 200€ per JetStar. De verkoopkosten bedragen dan ook 725€. De verkoopkostprijs was gelijk aan de fabricagekosten plus de verkoopkosten. De verkoopkostprijs is dan ook gelijk aan 5.900€ + 725€ = 6.625€.
6
Kosten per JetStar Directe Productiekosten Motor Materialen voor onderdelen Directe lonen Energiekost
1.500€ 910€ 2.800€ 40€
Bedrijfskosten Indirecte lonen Afschrijvingen op fabrieksgebouw Rente op lening voor fabrieksgebouw
450.000€ 300.000€ 150.000€
Bedrijfskosten per JetStar
450€
Beheerskosten Salarissen administratie en leiding Huur kantoorgebouw
740.000€ 60.000€
Beheerskosten per JetStar te verdelen over productie en verkoop
400€
Beheerskosten per JetStar ten laste van productie (50%)
200€
Fabricagekosten per JetStar
5.900€
Specifieke verkoopkosten Salarissen verkoop Commissie verkopers
300.000€
Beheerskosten per JetStar ten laste van verkoop (50%)
–¿ 150€ 375€
200€
Verkoopkosten per JetStar
725€
Verkoopkostprijs per JetStar
6.625€
Tabel 5: Kostprijsfiche van de JetStar bij JetFun bvba
Tabel ?? vat alle kosten nog eens samen, ditmaal per JetStar.
7
We kennen nu de verkoopkostprijs van de JetStar, namelijk 6.625€. De verkoopprijs bedraagt 7.500€. Per JetStar wordt 875€ winst gemaakt. Dit is de winst v´o´or belastingen maar n´a interest. We kunnen de kostprijsfiche van JetFun bvba ook grafisch voorstellen.
Figuur 1: De kostprijsfiche van de JetStar
8
