De intelligentie van honden College 3: Communicatie-onderzoek Begrip van wat mensen zien, horen en weten Basale cognitie Fysieke cognitie
© Esteban Rivas juli 2015 – Alleen voor persoonlijk gebruik.
Kunnen honden praten? Blaffen ook bijproduct domesticatie? Wolven: maar 3% vocale uitingen. Experimentele vossen: blaffen als mensen zien. Controlevossen niet. Honden vrij soepele stembanden: “modificeerbaar stemorgaan.” Geluiden met verschillende betekenissen?
Grommen studie Boedapest/Wenen 2010
Playback grommen Bot-bewaak gegrom meest effectief om van bot af te blijven. Honden onderscheiden niet alleen speels en agressief, maar ook 2 varianten agressief gegrom. Filmpje
Onderscheiden blaffen door mensen Boedapest 2005: geblaf Mudi honden opgenomen in 6 situaties: Vreemde mens: voor de deur of in tuin Beschermhond: mens doet alsof “bad guy” is Uitlaten: mens pakt lijn en kondigt uitlaten aan Alleen: eigenaar bindt hond met lijn aan boom en loopt weg, uit zicht. Bal: eigenaar houdt bal 1,5 m voor hond Spel: eigenaar speelt met hond.
Akoestische verschillen: Vreemde: laagst. Alleen: hoogst. Beschermhond: kortste pauzes. Alleen en Bal: langste pauzes.
Playback geblaf Mudi eigenaren, andere-honden eigenaren en mensen zonder hond. Emotionaliteit: agressief, angstig, wanhopig, speels, gelukkig. Vreemde mens en Beschermhond: Meest agressief. Alleen: Meest wanhopig en angstig, minst gelukkig. Spel: Meest speels, minst angstig en wanhopig. Uitlaten en bal: speels en gelukkig, geen bijzonder onderscheid. Dan delen de mensen geblaf in in de 6 situaties. Best ingedeeld: Vreemde, Beschermhond en Alleen.
Interpretatie resultaten Alle mensen, ook zonder hond: herkennen emoties. Sommig geblaf ontwikkeld als interspecifieke communicatie. Meeste dieren: Aangeboren vaardigheid om roepen van meerdere dieren te onderscheiden. Eugene Morton 1977: Zoogdieren en vogels: Luid en laag = dreiging of intimidatie. Zacht en hoog = afwezigheid van dreiging, vriendelijkheid. Filmpje
Onderscheiden blaffen door honden Boedapest 2008: 14 honden horen 3x ‘vreemdelingenblaf’: hartslag omlaag: verliezen aandacht. Maar 4e geluid ‘alleenblaf’: hartslag weer omhoog. Ook omgekeerd. Niet bij geluid boormachine en daarna ijskast. Maken onderscheid tussen 2 vormen blaffen.
Onderscheiden identiteit blaffer Boedapest 2009: Honden horen 4x vreemdelingblaf of alleenblaf. Oriëntatie naar luidspreker. 3x blaf zelfde hond, 4e blaf: andere hond ⇒ oriënteert weer naar luidspreker. Honden onderscheiden geblaf van verschillende honden.
Onderscheiden blaffers door mensen Boedapest 2006. Mudi eigenaren, andere-honden eigenaren en mensen zonder hond. Playback geblaf 2 verschillende honden. 2x zelfde hond of 2 aparte honden? Alleen matig succes geblaf tegen Vreemde: 65-70% correct, tegen kans 50%. Playback geblaf eigen hond: niet beter. Blaffen “chaotic noisy vocalization”: Altijd moeilijk onderscheid te maken.
Gebruiken honden gebaren? Spelen: speelbuiging: gedrag wat volgt niet serieus bedoeld. Hard op ander afrennen en ruw contact maken: andere hond denkt agressie. Zelfde gedrag voorafgegaan door spelboog: vriendelijk, spel. Reageren met gebaar op rug liggen: willen spelen.
Intentionele communicatie en begrip van het zien, horen en weten van mensen.
Intentionele communicatie heeft communicatief doel oriënteert zich tot ander wacht op reactie geen reactie: herhaalt signaal of varieert signaal • gewenste reactie: stopt communicatie • • • •
Toongedrag Oreo
Brian weer buiten: Oreo: • rent onder gevulde mand door • wisselt blik tussen Brian en gevulde mand • blaft Alleen als Brian weer buiten kwam.
Toongedrag andere honden Parijs 2009: Bal is verstopt, eigenaar weet niet waar. 24 honden toongedrag lokatie verstopte bal. Eigenaar geeft ander object dan bal (geen speelgoed): herhalen toongedrag: communicatie faalde: herhalen vraag => intentionele communicatie.
Voer niet toegankelijk Boedapest 2005. Katten probeerden langer het voer te bereiken. Honden staarden sneller en langer naar hun eigenaar. Honden wisselden blik tussen voedsel en eigenaar meer dan katten. Katten meer onafhankelijk dan honden.
Communicatie aangepast aan ontvanger Visuele signalen: ontvanger moet ze kunnen zien. Als Oreo wil spelen: laat bal altijd zo vallen dat Brian kan zien. Expt: Brian gooit bal, Oreo moet apporteren. • Met gezicht naar Oreo • Met rug naar Oreo Legt bal vrijwel altijd vóór Brian neer. Niet: duwt bal tegen rug en gaat blaffen.
Object brengen Boedapest 2004. Eigenaar naar hond toeof afgewend. Onderzoeker geeft hond object eigenaar. Beiden zeggen: Breng het naar... Legden object vrijwel altijd vóór eigenaar neer. Ook als daarvoor om moesten lopen. Begrijpen iets van blik mens: moet object kunnen zien om in ontvangst te nemen.
Bij wie moet ik bedelen? Boedapest 2004: Test 1. Twee mensen met boterham leverworst. 1e mens naar hond gedraaid, 2e mens weg van hond. Voorkeur mens naar hen toe gericht.
Test 2. Voorkeur bedelen bij mens met doek om kin.
Letten ze op wat andere hond kan zien? Alexandra Horowitz, Columbia University. Video analyse initatief hond tot sociale interactie met andere hond. Alleen speelbuiging als andere hond die kon zien. Niet het geval: eerder tactiel signaal: met voorpoot aantikken.
Letten op blik van mens Leipzig 2003: 5 condities: Mens • ogen gesloten • draait weg van hond • speelt computerspel • verlaat ruimte • ogen open Aten voer als aandacht niet op hen gericht was. Zelden als mens hun aankeek. Vermeden oogcontact en stelden zich tussen mens en voer op. Filmpje
Voer achter barrières
Leipzig 2004 Grote barrière: vaakst. Kleine en plexiglas raam: even vaak. Raam: verdekt bij nadering voer.
Stelen in het donker Leipzig 2012
Meest: Voer+Mens Donker. Minst: Voer+Mens Licht. Meer aarzeling bij verlicht voer. Mens verlicht of niet: geen verschil in aarzeling.
Begrip onwetendheid mens Kinderen 12 maand: letten op wat volwassene weet. Helpen volwassene als niet weet. Boedapest 2006: Bal hulphond Philip in 1 van 3 dozen gestopt, sleutel verstopt. Eigenaar afwezig bij verstoppen: Philip informeert eigenaar lokatie: • kijken naar lokatie • aanraken lokatie • blik wisselen tussen eigenaar en lokatie Eigenaar wel aanwezig: veel minder vaak dergelijk gedrag.
Leipzig 2011: Geen hulp dingen vinden die ze niet interessant vinden. Verschil in motivatie: willen niet zozeer ons helpen, als dat wij hen helpen.
Wat mensen weten
Leipzig 2009. Mens zegt: Breng het hier! Brengen alleen object achter plexiglas barrière.
Mens en hond zelfde kant: Geen voorkeur. Mens tegen muur: Iets vaker object achter plexiglas. Letten dus op perspectief van mens.
Variatie experiment. 2 barrières tussen mens en hond. Plaatsing bal achter rechter barrière: Mens aanwezig. Plaatsing ring achter linker barrière: Mens afwezig. Mens vraagt hond speelgoed te brengen: kan alleen bal bedoelen. Hond begrijpt het niet: brengt niet bij voorkeur bal.
Wat hoort de mens? Maryland 2010. 18 van 20 honden kiezen stille bak. Ook als mens met rug naar hond stond. Vanaf eerste trial. 2e groep honden: mens kijkt wel. Even vaak stille of lawaai makende bak. Honden begrijpen wat mens kan horen.
Geleidehonden Parijs 2008. Huisdierhonden en geleidehonden. In kamer met eigenaar en doos koekjes. Doos dicht: kunnen er niet meer bij. Alle honden: kijken naar eigenaar, naar doos, wisselen blik eigenaar-doos. Geleidehonden: auditief signaal: hoorbaar mond likken.
Sofia’s toetsenbord
Herhaalt lexigram als mens niet reageert, of verkeerde geeft. Filmpjes
Philip vraagt wat hij wil
Heeft dorst, wil uitgelaten worden, wil spelen, is moe, heeft hulp nodig bij iets. Filmpje
Basale cognitie
Objectpermanentie Object of persoon blijft bestaan, ook als even niet waarneembaar. Test: Rij barrieres. Bal voor ogen hond achter 1 barriere verstopt. Hond zoekt achter juiste barriere.
De bal in de houder
Boedapest 2005: zoeken achter juiste barrière. Kan alleen als mentale representatie bal hebben.
Transpositie
Leipzig 2009. Chimps en orang-oetans: meteen goed. Honden en katten: falen. Zelfs met verschillend gekleurde bekers. Begrijpen het verschuiven niet.
Kinderen vs. honden Boedapest: kinderen 4 - 6 jaar en honden. Speelgoed in houder, verdwijnt achter 3 barrieres en verschijnt leeg. Kinderen: Zoeken achter 1e barriere. Als niet vinden, snel naar 2e nog sneller naar 3e barriere ⇒ begrijpen logica spel. Honden: juist langzamer, ontmoedigd ⇒ begrijpen logica niet.
De toverbeker
Aten saaie voer op en zochten naar lekkere voer. Zochten niet als zelfde voer tevoorschijn kwam. Zelfde in omgekeerde situatie. Onthouden exact welk voer verstopt was.
Schending constante grootte
Wenen 2011. Reuen kijken even lang. Teven 3x zo lang. Eerste studie met verschil tussen seksen. Filmpje
Visuele categorisatie
Wenen 2008. Succesvol ook bij nieuwe foto’s. Zelfs bij foto’s met tegenstrijdige info.
Filmpje
Hoeveelheden onderscheiden
Michigan, 2007. Beredeneerd in hoofd. Hoeveelheden 1 t/m 5 goed. Net als mensen en mensapen: Beter met groter verschil: 2 en 5 vs 3 en 4. Wolven en coyotes ook.
Hoeveelheden onderscheiden Eigenaar enthousiast over kleine hoeveelheid ⇒ hond kiest kleine hoeveelheid.
Onverwachte uitkomsten Lincoln 2002. 1+1=2: kijken alleen kort. 1+1=1 en 1+1=3: onverwacht ⇒ kijken langer. Kinderen 5 maanden.
Fysieke cognitie
Filmpje hond met stok
Navigatie vermogens Genève 2003: Onderzoeker loopt met hond 30 m weg, draait kwartslag en loopt nog 10 m door. Hond blinddoek en koptelefoon. “Food dummies” met zelfde geur overal. Moet in hoofd kortste route berekenen. 97%: vindt voer in 20 seconden.
Cognitieve kaart omgeving
Sommige honden vinden weg naar huis terug. Meeste verdwaalde honden hoor je niet over.
Doorgang door hek UK 2010. Gaan naar eerdere doorgang. Meerdere keren proberen voor lukte. Sommige honden helemaal niet. Moeite succesvolle strategie te vervangen door nieuwe.
Filmpjes
Voer achter hek Michigan 1980: Hek van 1 meter, 7 meter, en U-vormig. Wolven: snel directe weg. Honden: • bleven krabben naar eten achter hek • heen en weer lopen vóór bij einde hek Lange hek: 2x zo slecht als wolven. U-vormig hek: 10 x Wolven hier geniaal i.p.v. honden.
Touwtrekken
Exeter 2005, Wenen 2012. Geen begrip principe van connectiviteit. Wolven idem. Alleen mensapen en vogels.
De rammelende beker Leipzig 2006: 1 beker met droogvoer, andere beker leeg. Beker met voer geschud, maakt geluid ⇒ kiezen correcte beker. Maar: lege beker geschud ⇒ kiezen lege beker. Letten niet op causale verband voer en geluid. Gericht op wat mens deed: daarom fout. Chimpansees niet. Chimps meer causaal, honden sociaal gericht.
