De Innovatiekrant. Focus op internationalisering IWT stimuleert grensoverschrijdend onderzoek

agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie

De Innovatiekrant >> Focus op internationalisering

IWT stimuleert grensoverschrijdend onderzoek

>> TriPhase ontwikkelt technologie voor bergvoertuig Vlaams bedrijf stapt mee in internationaal project

>> IWT loodst drie Vlaamse kmo’s naar Europa

Ontdek hun bijdrage aan Ambient Assisted Living-projecten

>> Vlaams innovatielandschap in de spotlights Kanaal-Z pakt uit met de reeks ‘Z-Innovatie’

Nr 24 - oktober 2012

Inhoud

Voorwoord

3

Vlaanderen is geen eiland

Wegen naar internationale samenwerking

4

Vlaamse TriPhase ontwikkelt technologie voor innovatief bergvoertuig

5

Internationale invalshoeken voor lokale projecten

6

Vernieuwend Baekeland-onderzoek naar vermoeiingsmodellering van korte vezel composieten (RFRC’s)

7

NCP en EEN wijzen de weg naar Europese programma’s

8

IWT loodst Vlaamse kmo's naar Europese projecten

9

Kanaal Z zet Vlaams innovatielandschap in de kijker

10

Enkele cases uitgelicht

11

Agenda

12

REDACTIE IWT Ellipsgebouw Koning Albert II-laan 35, bus 16 1030 Brussel T. +32 (0)2 432 42 00 F. +32 (0)2 432 43 99 E. [email protected] WEB www.iwt.be TEKSTEN, VORMGEVING EN OPMAAK www.comco.be

De Innovatiekrant - nr 24 - oktober 2012

2

DRUK www.comith.be

Voorwoord

>> Vlaanderen is geen eiland

IWT maakt werk van internationalisering

De voorbije jaren is de samenwerking tussen de EU-lidstaten sterk toegenomen. Dankzij de Europese integratie hebben we op dat vlak een lange weg afgelegd. Hoewel het agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT) een duidelijke focus op Vlaanderen heeft, met het mandaat om innovatie in Vlaanderen aan te moedigen en te ondersteunen, willen ook wij maximaal rekening houden met deze internationale context. In het bereiken van ons einddoel – de valorisatie van vernieuwend onderzoek in Vlaanderen – geven samenwerkingen over de grenzen heen immers steeds vaker de doorslag. Daarom keurde onze raad van bestuur in september 2011 een visietekst goed, waarin het IWT zich engageert om internationale samenwerkingsverbanden maximaal te stimuleren en ondersteunen.

“Vroeger stond het IWT grensoverschrijdend onderzoek toe. Nu geven we het actief de wind in de zeilen.”

Daarbij beginnen we uiteraard niet vanaf nul. Onze steunprogramma’s stonden in het verleden al open voor internationale onderzoekers en bedrijven. We schakelden ze ook in om grensoverschrijdende O&O-projecten te ondersteunen en via dienstverlening bevorderden we deelname aan Europese initiatieven, zoals het kaderprogramma voor onderzoeksprojecten en het Enterprise Europe Network (EEN) voor technologietransfers.

Toch wil het IWT een stap verder gaan. Waar we internationalisering vroeger toestonden, geven we het nu de wind in de zeilen. We vertrekken daarbij vanuit onze bestaande dienstverlening, maar diepen die verder uit. Het is onze ambitie dat 20% van ons beschikbare budget op termijn zal besteed worden aan internationale projecten. In deze Innovatiekrant ontdekt u de verschillende manieren waarop we dat willen bereiken. • Voor samenwerkingen binnen de EU, steunen we maximaal op de bestaande netwerken en schakelen we onze eigen steunprogramma’s in. Hiervoor bouwen we verder op onze ervaring met onder meer EUREKA en de ERA-netten. • Naast het inzetten van onze steunprogramma’s om internationale O&O-projecten te ruggensteunen, moedigen we ook de internationale mobiliteit van onderzoekers aan. Dat doen we bijvoorbeeld met onze Baekeland-mandaten, waarmee buitenlandse studenten in Vlaamse bedrijven kunnen doctoreren. Daarnaast hebben we de intentie om ook buitenlandse bedrijven beter te ondersteunen in het opzetten van hun R&D-activiteiten in hun vestigingen in Vlaanderen. • Via sensibilisering promoten we de deelname aan Europese initiatieven, zoals het kaderprogramma, EEN, EUREKA en ERA-netten. We zetten in op een geïntegreerde en gerichte dienstverlening, waar we vroeger louter als informatieverstrekker optraden. Ook samenwerkingen buiten Europa kunnen ons helpen bij het bereiken van ons einddoel. Hoewel het IWT op dit vlak nog in de kinderschoenen staat, verkennen we actief de mogelijkheden en kansen van wereldwijde onderzoeksprojecten. Maarten Sileghem, Directeur strategisch & Europees onderzoek

3


Duiding

naar internationale >> Wegen samenwerking Binnen de Europese Unie maken verschillende netwerken grensoverschrijdende O&O-projecten mogelijk. IWT-adviseur Elsie De Clercq geeft tekst en uitleg over deze initiatieven en legt uit hoe het IWT zijn financiële steunprogramma’s hiervoor inschakelt. Vlaamse bedrijven die een product willen innoveren of onderzoekers die een nieuwe technologie willen ontwikkelen, kunnen daarvoor een beroep doen op verschillende steunprogramma’s van het IWT. Wie overweegt om samen te werken met één of meer buitenlandse partners kan die financiële steun ook aanwenden om deel te nemen aan een van de Europese samenwerkingsnetwerken. Twee belangrijke daarvan zijn de ERA-netten en EUREKA.

ERA-netten “De European Research Area-netten of kortweg ERA-netten zijn grensoverschrijdende netwerken van financieringsinstanties – zoals het IWT – uit verschillende EU-lidstaten of regio’s”, legt IWT-adviseur Elsie De Clercq uit. “De Europese Commissie biedt financiële ondersteuning voor de samenwerking tussen deze partijen, maar het zijn de subsidieverstrekkers die beslissen of ze in een ERA-net meestappen en met subsidies over de brug komen voor de binnen het ERA-net gegenereerde projecten. Het gaat dus om ad hoc-netwerken, meestal thematisch georganiseerd, waarbij de deelnemende instanties onderling een proces afspreken, en waarbij zowel regionale als internationale criteria meespelen. Elke deelnemer gaat na of het project past binnen zijn eigen lokale subsidiekanaal, en of het interessant is voor de eigen regio. Er gebeurt ook een gemeenschappelijke, wetenschappelijk-technologische evaluatie van het voorstel.”

EUREKA en EUROSTARS “Naast de ERA-netten is het IWT ook actief binnen het EUREKA-netwerk”, gaat Elsie verder. “Dit intergouvernementeel initiatief focust op industriële, marktgerichte O&O-projecten. Het EUREKA-netwerk kent aan de geschikt bevonden projecten een internationaal erkend EUREKA-kwaliteitslabel toe. Wanneer de projectpartners overheidsfinanciering beogen, dan kunnen zij terecht bij de eigen nationale of regionale overheden. Uit EUREKA is EUROSTARS gegroeid, een Europees innovatieprogramma dat werd opgezet door EUREKA in samenwerking met de Europese Commissie. De doelgroep voor EUROSTARS zijn O&O uitvoerende kmo’s. EUROSTARS gaat uit van het bottom-up principe: kmo's aan het stuur, kleine consortia en marktgeoriënteerde projecten in thema’s die de kmo’s zelf bepalen.’’

“Vooral voor kmo’s liggen er nog heel wat kansen in grensoverschrijdend onderzoek.”

Het zevende kaderprogramma

Naast deze samenwerkingsnetwerken waarin de lidstaten elk een deel subsidiëren, is er ook nog het zevende kaderprogramma (KP7). “Dit grootschaligere EU-programma ondersteunt onderzoek en ontwikkeling die de concurrentiekracht van de Europese industrie kunnen versterken”, verklaart Elsie. “De Europese Commissie staat dan ook volledig in voor de financiering. ERA-netten en EUREKA kunnen vaak een opstap naar dit soort projecten zijn.”

Barrières wegwerken Zowel de ERA-netten als EUREKA kunnen erg complex lijken voor bedrijven of onderzoekers die er weinig of geen ervaring mee hebben. Toch blijken deelnemers achteraf erg tevreden te zijn over de resultaten. Daarom wil het IWT nog meer dan vroeger een ondersteunende rol spelen. Elsie: “Vooral voor kmo’s liggen er nog heel wat kansen in grensoverschrijdend onderzoek. Daarom proberen we de barrières zoveel mogelijk weg te werken en begeleiden we bedrijven vanaf het prille begin in hun zoektocht naar Europese partners en naar het meest geschikte indieningskader.”

Wilt u de internationale toer op? Denkt u dat een samenwerking met buitenlandse partners de innovatie van uw product of de ontwikkeling van uw technologie in een stroomversnelling kan brengen? Aarzel niet om contact op te nemen met het IWT via +32 (0)2 432 42 00 of [email protected]. Onze adviseurs zoeken samen met u naar de beste piste voor uw project. Surf naar www.iwt.be voor meer informatie.


4

Case

TriPhase ontwikkelt technolo>> Vlaamse gie voor innovatief bergvoertuig De Steinbock HX1 is een conceptvoertuig dat zowel tijdens de zomer als in de winter in staat is om off-road te opereren in berggebieden. Het Leuvense TriPhase is, samen met bedrijven en onderzoekscentra uit Vlaanderen, Oostenrijk, Duitsland en Slovenië, betrokken bij de ontwikkeling van dit prototype. De grensoverschrijdende samenwerking vloeit voort uit een ERA-net dat voor het eerst in 2005 werd georganiseerd. De ontwikkeling van de Steinbock HX1 kadert in ‘HYCAT’, een project dat liep onder het Europese samenwerkingsverband EraSME (zie kader). De doelstelling was een elektrisch aangedreven voertuig te ontwikkelen dat uitgerust kan worden met zowel rupsbanden als wielen. Bovendien moet het voertuig hellingen van 45 graden kunnen trotseren en zowel op asfalt, rotsen, aarde en sneeuw voldoende tractie behouden. Zo’n voertuig kan zowel in zomerse als in winterse omstandigheden leveringen en hulpverlening uitvoeren in berggebieden. Momenteel wordt voor dergelijke operaties gebruikgemaakt van pistenbully’s, helikopters of klassieke voertuigen uitgerust met rupsbanden.

Steinbock HX1: het prototype Het resultaat van HYCAT is een functioneel prototype met de naam Steinbock HX1. Het werd van conceptueel idee tot prototype ontwikkeld door een consortium van bedrijven en onderzoekscentra uit Vlaanderen, Oostenrijk, Duitsland en Slovenië, die elk eigen financiële middelen inbrachten. Eén van die bedrijven is het Leuvense TriPhase NV, dat via het Innovatiecentrum in Vlaams-Brabant bij het project terecht kwam.

Vlaamse input: magnetische motoren in de wielen In tegenstelling tot klassieke voertuigen, is de Steinbock HX1 volledig opgebouwd uit composietmaterialen en gebeurt de aandrijving door vier elektromotoren in plaats van een traditionele mechanische overbrenging. Daardoor ligt het zwaartepunt van het voertuig aanzienlijk lager. Dit innovatieve, elektrische aandrijfsysteem werd verzorgd door TriPhase, in samenwerking met het Sloveense Elaphe. “TriPhase stond in voor de sturing van vier compacte direct drive permanent magneet motoren die werden gemonteerd in de wielen”, legt Frederik Loeckx, CEO van TriPhase uit. “Een dieselmotor, gekoppeld aan een generator levert de energie voor deze vier motoren. Ook de vermogenbalans tussen deze componenten controleerden wij. Het resultaat is een unieke, dieselelektrische aandrijving die het mogelijk maakt om kortstondig erg veel kracht op de wielen te produceren, om bijvoorbeeld steile hellingen te beklimmen.”

Stappen naar productie “Gedurende de volgende twee jaren zal deze aandrijflijn verder verfijnd worden op basis van een gelimiteerd aantal testvoertuigen die bij geselecteerde klanten zullen opereren”, gaat Frederik verder. “In deze fase zijn ook gesprekken gaande om de bestaande ontwikkelpartners aan te vullen met enkele grote groepen die voor de productie en de commercialisatie kunnen zorgen.” Zo zullen de nodige investeringen in productiefaciliteiten worden voorzien om jaarlijks een 250-tal voertuigen te produceren.

Het ERA-net ‘EraSME’ werd tot 2010 twee keer georganiseerd en ondersteund door de Europese Commissie, binnen KP6 en KP7. Het richt zich op de bevordering van internationale innovatie, netwerking en samenwerking tussen kmo’s en onderzoeksinstellingen. Hoewel het contract met de Europese Commissie sinds januari 2011 is afgelopen, organiseert een beperkt aantal ministeries en agentschappen – waaronder het IWT – verder EraSME-oproepen met eigen financiële middelen. In één van die oproepen kadert het project HYCAT.

5


Duiding

invalshoeken voor >> Internationale lokale projecten Ook bij lokale projecten maakt het IWT werk van internationalisering. IWT-adviseur Veerle Cauwenberg belicht de verschillende manieren waarop dat gebeurt. Ook bij Vlaamse onderzoeksprojecten – waar geen verschillende internationale partners als subsidieverstrekkers bij betrokken zijn – kan het lonen om over de grenzen heen te kijken. Zowel voor individuele onderzoekers als bedrijven kan een internationale context immers frisse inzichten of onverwachte stimulansen opleveren.

Studentenmobiliteit aanmoedigen “Voor studenten bestaan er vandaag heel wat mogelijkheden om het buitenland te verkennen”, begint IWT-adviseur Veerle Cauwenberg. “Denk bijvoorbeeld aan het populaire Erasmusprogramma. Ook het IWT promoot internationale mobiliteit van doctoraatsstudenten. Onze mandaten bieden ruimte voor reis- en verblijfkosten. Momenteel nemen we verschillende initiatieven om jonge Vlaamse onderzoekers warm te maken voor een buitenlands avontuur, want we merken dat een lang verblijf in het buitenland voor velen nog een drempel vormt.”

“Over de complexiteit en de administratieve verplichtingen voor Europese samenwerkingen bestaan nog veel mythes.”

Buitenlandse onderzoekers verwelkomen “Behalve die outgoing mobility moedigen we ook incoming mobility aan”, gaat Veerle verder. “Met onze Baekeland-mandaten trekken we bijvoorbeeld buitenlandse onderzoekers – ook van buiten de EER - aan die in een Vlaams bedrijf willen doctoreren. Wel moet er sprake zijn van een zekere verankering of valorisatie in Vlaanderen. Ook onze mandaten voor strategisch basisonderzoek staan open voor alle Europese onderzoekers. Het is de taak van het IWT om buitenlandse studenten zo goed mogelijk te begeleiden en er bijvoorbeeld voor te zorgen dat alle informatie en administratie in het Engels beschikbaar is.’’

Grenzen openbreken voor bedrijven Niet enkel studenten of onderzoeksinstellingen, maar ook bedrijven kunnen er baat bij hebben om hun projectvoorstellen door een internationale bril te bekijken. “Het IWT moedigt samenwerking met buitenlandse partners aan”, bevestigt Veerle. “Zolang er een duidelijke terugkoppeling is naar kennisverwerving en valorisatie in Vlaanderen. Hetzelfde geldt voor buitenlandse ondernemingen: met onze bestaande steunprogramma’s kunnen we financieel tussenkomen bij het opzetten van hun R&D-projecten van hun vestigingen in Vlaanderen. Internationale standaarden hanteren Tot slot is er nog een laatste manier waarop de internationale context een rol speelt in lokale projecten. Veerle: “Zelfs voor de meest lokaal verankerde projectvoorstellen gaan we te rade bij internationale experten. Bij de selectie van projecten ligt de lat dus steevast op internationaal niveau. Net door die manier van evalueren, leggen we soms kansen tot samenwerking met buitenlandse spelers bloot.”

Wilt u de internationale toer op? Denkt u dat een samenwerking met buitenlandse partners de innovatie van uw product of de ontwikkeling van uw technologie in een stroomversnelling kan brengen? Aarzel niet om contact op te nemen met het IWT via +32 (0)2 432 42 00 of [email protected]. Onze adviseurs zoeken samen met u naar de beste piste voor uw project. Surf naar www.iwt.be voor meer informatie.


6

Case

Baekeland-onderzoek >> Vernieuwend naar vermoeiingsmodellering van korte vezel composieten (RFRC’s) Atul Jain is afkomstig uit India en is een van de buitenlandse onderzoekers die dankzij een Baekeland-mandaat kan doctoreren aan de KULeuven-’Composites Materials Group’. Hij spitst er zich toe op onderzoek naar simulatiemethoden voor het voorspellen van het vermoeiingsgedrag van composieten met willekeurig georiënteerde korte vezels (RFRC), en werkt daarvoor samen met LMS International. “Aan de hand van mijn doctoraat wil ik nieuwe simulatiemethoden ontwikkelen, implementeren en valideren, om het vermoeiingsgedrag van RFRC-composieten te voorspellen. Dat is een ambitieus doel, maar ook een unieke opportuniteit, die enkel mogelijk is dankzij het Baekeland-mandaat van het IWT”, vertelt Atul. Het mandaat ging in op 1 april 2011 en bestrijkt vier jaar.

Nieuwe methoden om kosten te besparen Atul baseert zich bij het onderzoek niet enkel op materiaaltesten, maar maakt ook gebruik van productieprocessimulatie, micromechanische modellering en macroscopisch vermoeiingsgedragsimulatie. “Ik hoop een nieuwe modellerings- en simulatiemethode te realiseren, die toepasbaar is op complexe industriële toepassingen. Als we het vermoeiingsgedrag van composieten nauwkeuriger kunnen voorspellen, zijn er minder experimentele testen noodzakelijk. Zo kan er heel wat tijd en geld bespaard worden”, legt Atul uit.

Verbreding toepasbaarheid Atul verricht zijn onderzoek in nauwe samenwerking met LMS International. Zij kaderen het doctoraatsproject binnen hun strategische doelstelling om hun vermoeiingssimulatiesoftware uit te breiden van metalen (staal, aluminium, lasnaden) naar nieuwe materialen. Atul: “Het doel is om de toepasbaarheid van hun bestaande softwaretools te verbreden tot innovatieve lichtgewichtcomposietmaterialen. De markt voor onderdelen of componenten in vezel versterkte composieten kent een stevige groei, en biedt dus veel potentieel voor vermoeiingssimulatietools.”

Stevige basis voor samenwerking “Ik heb vooraf heel wat gesprekken gehad met LMS International. Bij een project als dit is het belangrijk meteen op dezelfde lijn te zitten. Ik werd als enige uit veertig internationale sollicitanten geselecteerd om met hen samen te werken. LMS International bouwde al een stevige reputatie op op vlak van valorisatie van onderzoeksresultaten, en is een ideale uitvalsbasis voor mij met het perspectief dat de door mij ontwikkelde methodes na afloop van mijn doctoraat ook echt industrieel zullen ingezet worden”, besluit Atul.

7


Duiding

en EEN wijzen de weg naar >> NCP Europese programma’s Via sensibilisering en dienstverlening promoot het IWT actief de deelname van Vlaamse actoren aan Europese samenwerkingsverbanden. Daarin spelen het Enterprise Europe Network (EEN) en het National Contact Point (NCP) een essentiële rol. Alain Deleener, IWT-coördinator van de Europese programma’s, geeft toelichting bij deze twee diensten en legt uit waarom ze in de toekomst nog meer zullen samenwerken. “Het IWT is door de Europese Commissie erkend als National Contact Point (NCP) voor het zevende kaderprogramma (KP7)”, begint Alain. “We krijgen daarvoor continu informatie en opleiding van de Europese Commissie en zijn dus uitstekend geplaatst om Vlaamse bedrijven en onderzoekers te ondersteunen in hun zoektocht naar de meest geschikte financieringskanalen voor hun grensoverschrijdende projecten.”

Proactieve begeleiding via NCP “In het kader van onze NCP-werking zet het IWT meer dan ooit in op een gerichte dienstverlening”, gaat Alain verder. “Waar we vroeger vooral informatie verstrekten, willen we bedrijven en onderzoekers nu actief begeleiden. Als ze met een idee naar ons komen, gaan wij na welk Europees programma daar het beste op aansluit. Soms dienen bedrijven bijvoorbeeld voorstellen in voor KP7, terwijl een ERA-net of EUREKA in hun geval betere opties zijn.

“Niet enkel studenten of onderzoeksinstellingen, maar ook bedrijven kunnen er baat bij hebben om hun project door een internationale bril te bekijken.”

Stimuleren van technologietransfers via EEN Ook het Enterprise Europe Network (EEN) is een initiatief van de Europese Commissie. De focus van dit netwerk ligt op het ondersteunen en adviseren van Europese kmo’s inzake technologietransfers. “Enterprise Europe Vlaanderen is een samenwerkingsverband tussen het IWT en het Agentschap Ondernemen”, legt Alain uit. “In tegenstelling tot NCP ligt de klemtoon niet op onderzoek, maar op het gebruik van de eindresultaten daarvan. EEN ondersteunt kmo’s in het vinden van de juiste technologie of helpt hen bij het valoriseren van eigen onderzoek en ontwikkeling.”

Geïntegreerde aanpak

Vooral bij kmo’s heerst soms terughoudendheid om de stap naar Europa te zetten. “Over de complexiteit en de administratieve verplichtingen bestaan nog veel mythes”, bevestigt Alain. “Die proberen wij zoveel mogelijk te ontkrachten via onze dienstverlening. Daarnaast maken we ook werk van een geïntegreerde NCP/EEN-aanpak. Als een bedrijf bijvoorbeeld onderzoek wil doen naar een bepaalde technologie via het NCP, is het mogelijk dat EEN een transfer van bestaande, buitenlandse technologie kan voorstellen, die dat onderzoek onnodig maakt. Daarom is communicatie tussen de twee diensten essentieel.”

Internationale kmo’s doen het beter Omdat universiteiten en grotere bedrijven de stap gemakkelijker zetten, worden vooral kmo’s aangemoedigd om deel te nemen aan Europese programma’s. Dat zij er voordeel uit halen, werd bewezen door een studie van de Europese Commissie. Meer zelfs: de studie toonde zwart op wit aan dat er bij kmo’s een direct verband bestaat tussen internationalisering en betere prestaties. Zo kennen internationaal actieve kmo’s een tewerkstellingsgroei van 7%, ten opzichte van 1% voor kmo's zonder internationale activiteiten. Maar liefst 26% van de kmo’s die zich over de landsgrenzen wagen, ontwikkelen producten of diensten die nieuw zijn in eigen land. Bij de andere kmo's is dat slechts 8%.


8

Case

loodst Vlaamse kmo's naar >> IWT Europese projecten Dankzij snelle en gerichte acties van de EEN- en NCP-teams binnen het IWT konden onlangs drie Vlaamse kmo’s participeren in projecten van het Europese O&O-steunprogramma ‘Ambient Assisted Living’ (AAL).

“De IWT-adviseur bracht ons in contact met de coördinator van ‘Mobility Motivator’, een AAL-project dat ouderen op innovatieve manieren in beweging wil brengen. Onze expertise in location based gaming bleek hierin perfect te passen. We kregen heldere informatie van het IWT en konden snel een voorstel doen aan het consortium. Uiteindelijk werd ook onze steunaanvraag bij het IWT aanvaard. Wij zijn erg tevreden over deze samenwerking die ongetwijfeld zal uitmonden in een mooi en leerrijk project.” Kristof Van Den Branden, Managing Director van La Mosca “Als productontwikkelaar hebben wij een grote expertise op het vlak van medische apparatuur en draagbare sensoren in het bijzonder. Flanders Inshape was hiervan op de hoogte en zag al snel een mogelijke match met ‘Happy Walker’, een AAL-project dat ouderen buitenshuis mobieler wil maken. Dankzij de snelle en professionele hulp van het EEN-team binnen het IWT maken wij nu deel uit van dit uitdagende project.” Koen Verhaert, CEO van Verhaert Masters in Innovation “Het AAL-project ‘COM'ON’ zoekt manieren om ouderen gemakkelijker gebruik te laten maken van het openbaar vervoer. Het is een thema waarin wij als design consultants actief zijn, dus bleek dit al snel de perfecte match. Dankzij de proactieve actie van het IWT kwam de samenwerking snel tot stand. Dit project is een unieke kans om onze kennis in deze niche te verdiepen.” Alain Denis, Managing Director van Enthoven – Yellow Window “Flanders InShape heeft een methodiek ontwikkeld die gericht is op het vinden van een dienstverlener met de benodigde expertise. Die kan antwoorden bieden op complexe vragen rond productontwikkeling. Vaak komen deze vragen van Vlaamse bedrijven, maar meer en meer ook van internationale spelers. Dat was in dit AAL-project zeker het geval. Onze kennis van het werkveld en de daarin aanwezige spelers, gecombineerd met deze aanpak heeft al heel wat succesvolle samenwerkingen voortgebracht.” Remco Lenstra, Programmamanager Kennistransfer Flanders InShape

Het hoofddoel van AAL is ouderen langer thuis laten leven door hun zelfstandigheid en onafhankelijkheid te verhogen. Dat kan bijvoorbeeld door technologieën te ontwikkelen die hen helpen bij het uitvoeren van dagelijkse taken. Dit gemeenschappelijke O&O-steunprogramma is een samenwerking van 20 Europese lidstaten en drie geassocieerde staten. AAL geniet de financiële steun van de Europese Commissie, maar alle deelnemende staten en regio’s zorgen ook voor eigen financiële inbreng.

De opportuniteit Op 31 maart 2011 lanceerde AAL zijn vierde oproep met als thema het verhogen van de mobiliteit van oudere mensen door middel van ICT-toepassingen, zowel binnenshuis als buitenshuis. De evaluatie van de voorstellen gebeurde op Europees niveau. Een aantal projecten die werden goedgekeurd, konden echter niet doorgaan met het voorziene consortium. Aan de basis lagen telkens uitgeputte budgetten bij lidstaten, waardoor bepaalde partners uiteindelijk niet op de geplande steun konden rekenen. In dergelijke situaties kan een nieuwe partner met dezelfde technologische en financiële capaciteiten aangetrokken worden. In dit zogenoemde proces van ‘herconfiguratie’ zag het IWT kansen voor enkele Vlaamse kmo’s.

De uitdaging Aangezien Vlaanderen nog budgettaire ruimte had voor deze AAL-oproep, speelde het IWT via haar NCP- en EEN-diensten kort op de bal. Om de relevante Vlaamse partijen zo snel mogelijk in contact te brengen met coördinatoren van de AAL-projecten moest snel en gericht gehandeld worden. IWT-adviseurs bestudeerden de projecten en contacteerden mogelijke Vlaamse partners, waaronder vooral kmo’s. Dat gebeurde zowel rechtstreeks als via actoren in het Vlaamse Innovatienetwerk (VIN), zoals Flanders InShape. Ondertussen legden onze EEN- en NCP-diensten contact met de projectcoördinatoren.

De deelnemers Deze actie heeft ertoe geleid dat drie Vlaamse kmo’s konden toetreden tot Europese AAL-projecten: La Mosca, Verhaert en Enthoven – Yellow Window.

9


Z-Innovatie

Z zet Vlaams innovatie>> Kanaal landschap in de kijker Sinds 20 april pakt de zender Kanaal Z elke vrijdag uit met Z-Innovatie, een reeks waarin innovaties in Vlaanderen in de schijnwerpers staan. Elke week komt een bedrijf aan bod dat innoveerde in samenwerking met het IWT. Dertig weken lang kunnen Vlaamse bedrijven, kmo’s in het bijzonder, op Kanaal Z terecht voor inspirerende succesverhalen over innovatieprojecten. In korte maar krachtige afleveringen vertellen bedrijfsleiders uit verschillende sectoren en provincies hun innovatieverhaal. Ook medewerkers van het IWT en van de Innovatiecentra, en van het Vlaams innovatienetwerk (VIN) komen daarbij aan het woord.

Resultaten in beeld In Z-Innovatie ligt de klemtoon op de mooie resultaten die bedrijven kunnen behalen door cross-disciplinair samen te werken en een beroep te doen op overheidssteun. Ook kennisoverdracht en technologietransfers vormen belangrijke thema’s. De bedoeling is om de inspanningen en de realisaties op het vlak van innovatie op een aantrekkelijke manier in beeld te brengen, zodat meer kmo’s hun weg vinden naar de dienstverlening van het IWT. In de komende afleveringen treden nog bedrijven als Foodpairing, eSATURNUS, Decca, Renson, Steenfun, Yesplan en nog zoveel andere voor het voetlicht. Z-Innovatie zie je nog tot 8 februari 2013 elke vrijdagavond in de Kanaal Z-lus vanaf 19u45, behalve tijdens de kerstvakantie. Per drie afleveringen wordt een compilatie gemaakt die wordt uitgezonden in de daaropvolgende weekendlus. Alle voorbije afleveringen kunt u ook online bekijken op www.iwt.be of www.kanaalz.be.

• De tweede oproep voor projectaanvragen Landbouw (LA)-trajecten 2012-2013 is opengesteld. De uiterste indiendatum is 29 november 2012 (12 uur). • De derde oproep voor projectaanvragen in het kader van het projecttype VIS-trajecten is opengesteld. De uiterste indiendatum is 29 november 2012 (12 uur). • De oproep voor TGO-projectaanvragen 2012-2013 is geopend. De uiterste datum voor indiening van projectvoorstellen is 17 december 2012 om 12 uur ‘s middags. • De oproep 2012-2013 voor projectaanvragen Strategisch Basisonderzoek (SBO) staat open. De uiterste indiendatum voor projectvoorstellen is 07 januari 2013 (12 uur). • Lancering Proeftuin Zorginnovatieruimte Vlaanderen en eerste oproep voor projectaanvragen. De uiterste indiendatum is 08 januari 2013 (12 uur). • De lancering van TBM oproep 2012-2013 zal plaatsvinden in oktober 2012. De deadline voor indiening van projectvoorstellen is 20 februari 2013 (12 uur).


10

>> In 2012 steunde het IWT tot nu toe • 251 O&O-projecten van bedrijven voor een totaal bedrag van 52 miljoen euro • 16 projecten van onderzoeksinstellingen en innovatie-actoren voor een totaal bedrag van 15,8 miljoen euro

O&O bedrijfsprojecten O&O-algemeen KMO-Programma TOTAAL Onderzoeksinstellingen Innovatie-actoren VIS TOTAAL

Aantal

Subsidie (kEUR)

70 181 251

35 065 16 963 52 028

Aantal

Subsidie (kEUR)

16 16

15 847 15 847

Z-Innovatie

>> Enkele cases uitgelicht Vleesverwerker Goldmeat pekelt voortaan automatisch

Het Limburgse bedrijf Goldmeat, dat onder meer voedingswaren uit varkenskoppen maakt, heeft haar productieproces deels geautomatiseerd. Een dure en ingewikkelde onderneming, waarbij het IWT een hand toestak. Goldmeat maakt al sinds 1975 varkenskop- en geleiproducten voor binnen- en buitenland. Om te kunnen voldoen aan de toenemende eisen van consumenten, besloot het bedrijf het pekelen van de varkenskoppen grotendeels te automatiseren. “Dat heeft veel voordelen,” legt productieverantwoordelijke Dominic Bousard uit. “Het gaat veel sneller en omdat de pekelvloeistof beter wordt verdeeld is het eindproduct minder zout. En dus gezonder.” Goldmeat kon voor dit project rekenen op de steun van het IWT. “De totale kostprijs lag boven de 500.000 euro, maar het IWT heeft ons zo’n 200.000 euro gesubsidieerd,” zegt gedelegeerd bestuurder Francis Titeca. En het IWT bood meer dan enkel financiële ondersteuning. “Het IWT heeft ons er ook toe aangezet om grondig over onze plannen na te denken. Zo hebben we onze ideeën bijgestuurd.”

RS Scan brengt looppatronen scherper dan ooit in beeld

Omdat iedereen een eigen manier van lopen heeft, is aangepast schoeisel enorm belangrijk. Het Olense bedrijf RS Scan heeft een techniek ontwikkeld die looppatronen tot in de puntjes analyseert. Met de hulp van het IWT heeft RS Scan zijn revolutionaire technologie geperfectioneerd én gepatenteerd. De 'ganganalyse'. Zo heet de onderzoeksmethode van RS Scan. Oprichter Jean-Pierre Wilssens geeft toelichting: "Met speciaal ontworpen camera's en een hypergevoelige loopstrook kunnen we zelfs de minste afwijking in een looppatroon berekenen. Zo kan de loper de juiste schoen of steunzool kiezen en het risico op blessures fors verkleinen." RS Scan is mede dankzij het IWT de absolute wereldleider in zijn domein. Zo heeft het bedrijf met de steun van het Innovatiecentrum Antwerpen hoogtechnologische camera's in gebruik genomen. Sterren als Tia Hellebaut en Kim Clijsters zijn niet toevallig vaste klant. Om dat marktleiderschap te behouden, was een patent noodzakelijk. Opnieuw schoot het IWT te hulp. Wilssens: "Het IWT en het Innovatiecentrum Antwerpen hebben ons eigenlijk een beetje verplicht om onze techniek te beschermen. Een patent is daarbij van vitaal belang." Het Innovatiecentrum begeleidde RS Scan bij de patentaanvraag. Zo kan het bedrijf ook in de toekomst een voortrekkersrol spelen.

Thrombogenics ontwikkelt revolutionair geneesmiddel

Het beursgenoteerde biotechnologiebedrijf Thrombogenics voert onderzoek naar geneesmiddelen tegen kanker en oogaandoeningen. Dankzij een Baekeland-mandaat van het IWT kreeg het bij dat laatste de dankbare hulp van doctoraatsstudente Tine Van Bergen. Het Leuvense Thrombogenics is geen kleine vis in de biotechvijver. "Wij hebben een product ontworpen dat samen met chemotherapie een tumor onder controle houdt," vertelt doctor Patrik De Haes, algemeen directeur bij Thrombogenics. “Daarnaast hebben we nu als eerste een middel ontwikkeld dat de oogaandoening VMA met amper één injectie verhelpt. Midden volgend jaar willen we dat product op de markt brengen.” Daarvoor kon Thrombogenics rekenen op de steun van het IWT. Dankzij een Baekeland-mandaat legde Tine Van Bergen van de KU Leuven haar doctoraat af in samenwerking met het bedrijf. En daar had Thrombogenics zelf ook baat bij. "Samen met de doctoraatsstudente voerden we heel wat bijkomende experimenten uit tijdens de productontwikkeling," zegt professor Koen Kas, directeur onderzoek en ontwikkeling. “Onze samenwerkingen met het IWT zijn altijd zeer constructief. Mede dankzij het IWT staat België met stip op de biotechkaart.”

Bekijk alle afleveringen van Z-Innovatie Heeft u een aflevering van Z-Innovatie gemist of wilt u ze gewoon allemaal nog eens herbekijken? Dat kan op www.iwt.be of www.kanaalz.be.

11


Agenda

>> Afspraak met Z-Innovatie

• Informatiesessie Proeftuin Zorginnovatieruimte Vlaanderen op 8 oktober 2012 om 16u30 (Hendrik Conscience-gebouw,

Op Kanaal Z kunt u nog tot 8 februari 2013 elke vrijdag vanaf

zaal Hadewych te Brussel)

19u45 genieten van Z-Innovatie, behalve tijdens de kerstvakantie.

Meer Informatie bij Patricia Menten

De komende weken komen onder andere Steenfun, Yesplan,

(02 432 42 13) en Alain Thielemans

Cavalier, Orfit en Cochlear aan bod. Per drie afleveringen wordt

(02 432 42 44) of via

een compilatie samengesteld die te zien is tijdens de weekendlus op

[email protected]

dezelfde zender. Alle voorbije afleveringen kunt u ook online bekijken op www.iwt.be of www.kanaalz.be.

• Trainingsseminarie “Hoe schrijf ik een succesvol Europees projectvoorstel?” op 16 oktober 2012 (het IWT te Brussel) Meer informatie bij Luc De Ridder (02 432 42 38 – [email protected] – www.europrogs.be) • KMO kennisbeurs voor innoverende ondernemers op 25 oktober 2012 vanaf 13u30 (Brabanthal te Leuven) Meer informatie op www.kmokennisbeurs.be

De Innovatiekrant. Focus op internationalisering IWT stimuleert grensoverschrijdend onderzoek

Recommend Documents