Medicatieveiligheid : focus op de patiënt

Medicatieveiligheid : focus op de patiënt 26 mei 2011 Froukje Boersma, specialist ouderengeneeskunde UMCG, Lentis/Dignis

Opbouw presentatie 1. 2.

3.

Medicatieveiligheid – achtergrond Patiënt • risicofactoren • risicogeneesmiddelen • de patiënt als actor Aanbevelingen

Froukje Boersma, Verenso, 2011

2

Medicatieveiligheid & farmacotherapeutisch proces • Medicatieveiligheid: alle activiteiten die zijn gericht op juiste voorschrijving en aflevering en juist gebruik van geneesmiddelen (IGZ 2005) • Farmaceutische zorg: geheel van zorgverleningsactiviteiten dat de patiënt nodig heeft om op het juiste moment over het juiste geneesmiddel in de juiste toedieningsvorm en dosering te beschikken voorzien van de juiste begeleiding en informatie (NZA, 2009)


3

Achtergrond • To Err is Human (IOM) (1999) • Leape (1994), Reason (2000) • Risicobeheersing Streven naar veiligheidscultuur Inbouwen barrières


4

‘Versterken verdedigingslinies’


5

Farmacotherapeutisch proces -Voorschrijven - Afleveren - Toedienen - Beheer


6

Risicogeneesmiddelen • • • • • • •

‘diabetes’ medicatie ‘cardiovasculaire’ medicatie orale oncolytica orale anticoagulantia NSAID’s corticosteroiden psychofarmaca


7

CMR alert Te lange gebruiksduur van capecitabine (Xeloda®) 21 september 2010 Centrale Medicatie-incidenten registratie (CMR), ontwikkeld door de NVZA. Froukje Boersma, Verenso, 2011

8

Risicofactoren • • • • • •

verminderde cognitie aantal geneesmiddelen mate van multimorbiditeit verminderde zelfstandigheid nierfunctiestoornissen verminderde compliance


9

Over compliantie, adherentie en concordantie • Compliance

mate van overeenstemming van gedrag patiënt met advies .. instemmen met.. mede-verantwoordelijkheid, actieve rol in besluitvorming

• Adherence • Concordance

• Intelligent non-compliance

avoiding adverse effects

• Enforced compliance

continueren, rigiditeit, verlies intelligent non-c, niet herkennen bijw. innametijd, -methode

• Erratic compliance


10

Compliance in verpleeghuizen 2 artikelen van Carmel M. Hughes (2008, 2009)


11

Rol van de patiënt • • • • • •

Betrokkenheid medicatie-beslissingen? Eigen verantwoordelijkheid met toezicht? Verschillende regimes binnen een unit/afdeling? Cognitieve problematiek (hoog prevalent)… Competent weigeren? Aandacht voor gepercipieerde bijwerkingen?


12


13

Aanbevelingen • Voorschrijven – Hou rekening met bekende risicogroepen en risicogeneesmiddelen – Hou rekening met (zorg/leef)-omstandigheden van patiënt – Betrek patiënt bij keuze therapie en geef voorlichting – Specificeer indicatie en therapieduur – Overleg laagdrempelig met apotheker – Zorg voor monitoring


14

Aanbevelingen • Monitoring & bewaking • Faciliteer apotheker bij de bewaking: – Labgegevens, indicatie, bijwerking – Tijdige bewaking • Beoordeel periodiek de medicatie (medicatiereview door arts, apotheker, patiënt of verzorger) op effect, bijwerkingen, indicatie en gebruik • Let op OTC-medicatie!


15

Aanbevelingen • Verantwoordelijkheid en regie – Spreek af wie als hoofdbehandelaar regiefunctie over de farmacotherapie bij chronisch gebruik van meerdere middelen (polyfarmacie) – Maak dit duidelijk aan alle betrokkenen (patiënt/mantelzorger/verzorger, voorschrijvers, apotheek)


16

Aanbevelingen • Medicatieverstrekking • Hou rekening met deskundigheidsniveau betrokkenen • Faciliteer scholing – periodiek • Werk hierbij samen met apotheek • Let op kuren! (oncolytica) • Let op wijziging van verpakking, naam, aanlevering etc. • Wees alert op clandestiene medicatie-voorraden en gebruik van derden • Maak afspraken over OTC-medicatie (NSAID’s)


17

Aanbevelingen • Overdracht – Volg de conceptrichtlijn medicatie-overdracht – Zorg voor een periodieke actualisering van het medicatie-overzicht – Geef bijwerkingen tijdig door aan alle betrokkenen – Geef redenen van wijziging medicatie door aan alle betrokkenen


18

Ten slotte


19

Dank voor uw aandacht!

• www.ephor.artsennet.nl/home.htm • www.medicatieveiligheid.info

[email protected]; [email protected] Froukje Boersma, Verenso, 2011

20

Stellingen • Periodieke medicatiereview: hierbij is naast arts en apotheker ook altijd de patiënt betrokken. • Intensief onderwijs in farmacotherapie en medicatieveiligheid verdient een prominente plaats in de vervolgopleiding aan ALLE specialisten ouderengeneeskunde i.o. en in de nascholing zo mogelijk samen met apothekers • Een goede samenwerkingsrelatie en laagdrempelig contact met de apotheker is noodzakelijk voor een adequate farmaceutische 24-uurs zorg Froukje Boersma, Verenso, 2011

21


22

Medicatieveiligheid : focus op de patiënt

Recommend Documents