De Hoofdzaak. Cliëntenkrant. voor cliënten van de GGZ. september 2007

De Hoofdzaak Cliëntenkrant voor cliënten van de GGZ september 2007

NIEUWS VAN DE CLIËNTENRADEN SAMEN NAAR EEN VOETBALWEDSTIJD IN HET DSB STADION Kort geleden werd ik benaderd door Anjo van de Ven die mij vertelde dat de skybox in het DSB Stadion op zaterdag 11 augustus beschikbaar was voor de Cliëntenraden. Wauw! daar had ik best oren naar, maar hadden wij niet een negatief advies uitgebracht over het – in onze ogen – vele geld dat aan de zorg voor cliënten besteed had moeten worden? Dus ik een rondje bellen naar de raadsleden.

Zij reageerden niet allen even gretig op deze gedachte: ja, wij waren er tegen en nu dus daar gaan zitten was voor een aantal leden een brug te ver. Maar, zo stelden ze voor, ga jij gerust heen en neem een paar mensen mee die het meer nodig hebben dan wij. En zo ben ik aan de slag gegaan met de gedachte ‘wie komen er normaal niet aan zo iets toe’. Buiten mij ging er nog een raadslid mee. We mochten met vier personen komen en na rijp beraad heb ik gekozen voor een cliënt van de Geestercogge. Zij heeft een zoontje van negen jaar en die heb ik de andere plaats gegund. Dat was in de roos! “Helemaal het einde, gaaf!”, was zijn eerste reactie. Zo ben ik dus op die zaterdag met m'n gezelschap naar Alkmaar gereden. En het was in een woord geweldig. Daar aangekomen het terrein op rijden van het DSB Stadion, helemaal in de rondte tot vlakbij de eretribune. Wij waren ruim op tijd en moesten nog wat wachten, maar dan zie je ook weer veel. De aankomst van de bus met de Italiaanse voetballers van Internationale Milaan en de

2

bedrijvigheid rondom het stadion. Er was bij de entree nog een probleempje met de toegang maar dat werd snel en goed opgelost. En toen begon het genieten: de lift naar boven, de aankomst in de skybox en het gastvrije onthaal. Ik kreeg daar een ‘Petry-gevoel’ bij. Nog leuker was het geweest als er in ons midden iemand van de Raad van Bestuur, een regiodirecteur, een psychiater of een andere medewerker van de GGZNHN met ons de voetbalwedstrijd had meegemaakt. Petry doet ook samen met zijn cliënten leuke dingen (ik hoor Adriaan al brommen, “ze zijn ook nooit tevreden, die cliënten”, maar ooit komt dat ook nog wel eens goed). De wedstrijd tussen de beide clubs was fascinerend voor mij. Ik zelf had dit nog nooit meegemaakt. Dat enthousiasme van het publiek, een prachtige ervaring! Ook genoten van de mensen van de groep en de wijze van genieten van ons jongste raadslid van negen jaar, daar geniet je dan zelf ook weer van. Het was in een

woord genieten en ik ben eigenlijk wel om en geef op persoonlijke titel alsnog een positief advies. Wel heb ik nog mijn vraagtekens over wat de zakelijke kant hiervan kan betekenen voor de GGZ-NHN. Graag zou ik, als er afspraken gemaakt worden, er een keer bij aanwezig zijn. En er getuige van zijn dat er voordelen uit gesleept worden ten behoeve van de cliënten van de GGZ-NHN, afgezien van een bezoek aan het DSB Stadion en eventuele werkzaamheden door cliënten. En ik spreek denk ik namens veel cliënten als ik zeg dat we met regelmaat een uitnodiging mogen krijgen voor nog meer wedstrijden, ook tegen bijvoorbeeld Ajax, PSV en andere bekende clubs. Kortom, ik zelf en ik weet bijna zeker ook de andere leden van de raden, de cliënten en de kleine jongen hebben 11 augustus enorm genoten van dit gebeuren. Ik zou willen zeggen, ondanks de kritische noot, Raad van Bestuur GGZ-NHN, dank voor deze fantastische avond! Lies Bijwaard

REDACTIONEEL Beste lezer, Voor u ligt de qua lay-out vernieuwde september-uitgave van onze krant. Met onder andere aandacht voor gulgolvende goudvissen die hun psychisch uitgedaagde baasjes uit een diep dal kunnen trekken. Verder verdwijnen de vooroordelen over eetstoornissen in een openhartig artikel. Dan is er nog een leuk doch kritisch verslag van een voetbalwedstrijd vanuit AZ’s skybox en kan Maarten Biesheuvel een fijngeurende feestsigaar opsteken na ontvangst van een zeer verdiende oeuvreprijs. Veel leesplezier, en kopij voor de volgende Cliëntenkrant kunt u insturen tot en met de eerste week van oktober.

Cliëntenkrant Nr. 4 2007, een uitgave van RCO De Hoofdzaak

ADRESSEN Cliëntenraad GGZ KBV (kortdurende behandeling volwassenen) Oude Hoeverweg 10,1816 BT Alkmaar telefoon 072 – 5270447 e-mail: [email protected] voorzitter: Adrie Gevers ([email protected]) ondersteuner: Christianne Moussault ([email protected]) Clientenraad GGZ circuit langdurige zorg De Dijk Kennemerstraatweg 464, 1851 NG Heiloo telefoon: 072 – 5312635 e-mail: [email protected] voorzitter: Jos Wokke ([email protected]) ondersteuner: Marion Popken ([email protected]) Cliëntenraad GGZ Kop van NoordHolland locatie Den Helder Huisduinerweg 5, 1782 GZ Den Helder (Noordduyne) telefoon: 0223 – 685036 e-mail: [email protected] voorzitter: Jacqueline Harskamp ([email protected] en [email protected]) ondersteuner: Marion Popken ([email protected]) Cliëntenraad GGZ Kop van NoordHolland locatie Schagen Piet Ottstraat 2, 1741 NX Schagen (Geestercogge) telefoon: 0224 – 211311 e-mail: [email protected] voorzitter: Lies Bijwaard ([email protected]) ondersteuner: Miranda Kuin Cliëntenraad Van Foreestcentrum (ouderenpsychiatrie) Oude Hoeverweg 10, 1816 BT Alkmaar telefoon: 072 – 5270312 e-mail: [email protected] voorzitter: Gerrit Klaver ondersteuner: (tijdelijk) Theo van Ooi ([email protected]) Cliëntenraad GGZ-centrum Westfriesland Wilhelminalaan 2, 1623 MA Hoorn telefoon: 06 – 10202934 e-mail: clië[email protected] voorzitter: Corine Leek ondersteuner: Jodi van der Molen

NIEUWS VAN HET ONDERSTEUNERSFRONT Vanaf begin dit jaar waren er slechts twee ondersteuners actief. Dit betekende voor de cliëntenraden en de ondersteuners een slecht werkbare situatie. In mei is er een sollicitatieprocedure gestart voor een ondersteuner voor de Cliëntenraad Schagen waarbij zowel de Cliëntenraad Schagen als de Cliëntenraad Den Helder betrokken was. Vanaf 1 september 2007 is Miranda Kuin de Cliëntenraad Schagen gaan ondersteunen. Voor het opstarten van het Centraal Aanspreek Punt voor de GGZ NoordHolland Noord heeft Christianne Moussault 12 uur gekregen. Aangezien zij dit niet kan combineren met het werken voor twee andere raden (KBV en VFC) gaat Theo van Ooi tijdelijk de Cliëntenraad van het Van Foreest Centrum ondersteunen. Theo van Ooi is interim ondersteuner en supervisor bij de LPR. Marion Popken blijft voorlopig de Cliëntenraden ‘de Dijk’ en Den Helder ondersteunen. Wanneer er meer duidelijkheid over is of en hoe de ondersteuners vanuit de GGZ in dienst gaan bij de RCO zal er, in overleg met de Cliëntenraden, weer een verschuiving van ondersteuners over de raden plaatsvinden.

“ZOLANG JE NIET UITGEMERGELD BENT VALT HET ALLEMAAL WEL MEE” VOOROORDELEN RONDOM MENSEN MET EEN EETSTOORNIS Binge eaters hebben geen eetstoornis maar zijn dik uit eigen keuze. Anorexia nervosa is levensgevaarlijk, andere eetstoornissen niet. Staat als een huis. Toch? Voor veel mensen met een eetstoornis niet. In hun ogen zijn deze stellingen hardnekkige vooroordelen die voortvloeien uit onwetendheid of onbegrip. Hoog tijd om hier wat aan te doen. Drie vrouwen met elk een eetstoornis laten je tijdens een tafelgesprek toe in de wereld van eetstoornissen en vooroordelen. Welke vooroordelen komen jullie zoal tegen? Jane (binge eating disorder): “Genoeg! Ik stoor me bijvoorbeeld mateloos aan mensen die denken dat ze deskundig zijn. Dat ze, omdat ze ook elke dag eten, precies weten hoe een eetstoornis in elkaar zit. Zij veronderstellen dat ik zo dik ben omdat ik ‘gewoon’ te veel eet. Dat ik meer discipline moet opbrengen om af te vallen. Of dat ik gewoonweg meer


illustratie: Doubleuno

CLIËNTENRADEN

moet sporten. Ik pas niet binnen het beeld dat mensen hebben van iemand met een eetstoornis.” Sandra (combinatie anorexia/boulimia): “Er zijn ook verschillende vormen van een eetstoornis en dat beseffen veel mensen niet.” Ruby (combinatie anorexia/boulimia): “En het is ook niet altijd zichtbaar voor iedereen. Ik heb jarenlang normaal gefunctioneerd mét een eetstoornis.” Jane: “Ik hoor ook wel eens dat ik niet zo moet zeuren. Dat ik geen eetstoornis heb, maar dat ik dik ben

3

omdat ik er zelf voor kies. Maar ik heb ook continu obsessieve gedachten, net zoals mensen met anorexia en boulimia! Het verschil zit ‘m in het compenseren. Kijk, mensen met anorexia eten niet of nauwelijks. Als ze eten compenseren ze dit voedsel, net als mensen met boulimia, door bijvoorbeeld te braken en/of te laxeren en/of overmatig te sporten. Binge eaters compenseren helemaal niet.” Sandra: “Mensen gaan ook af op je uiterlijk om te bepalen welke eetstoornis je hebt. Ik heb wel eens gehoord: heb jij een eetstoornis? Dan zul je wel boulimia hebben want je bent niet dun.” Jane: “En ik zou met de term binge eating disorder een excuus hebben om dik te zijn! Ik heb wel eens het idee dat anorexia veel serieuzer wordt genomen dan de andere eetstoornissen. Dat het allemaal wel meevalt zolang je niet uitgemergeld bent.” Klopt dat beeld dan niet? Het beeld dat alleen anorexia nervosa levensgevaarlijk is? Sandra: “Ik denk dat mensen niet beseffen hoeveel patiënten overlijden als gevolg van een eetstoornis. Ik schrok echt toen ik te horen kreeg dat van alle psychiatrische gevallen de groep van eetstoornissen de grootste mortaliteit heeft.” Ruby: “Inclusief de mensen die braken en enorme hoeveelheden voedsel naar binnen werken. Dat kan levensgevaarlijk zijn! Je slokdarm kan scheuren, je maagwand kan gaan bloeden en je kunt bijvoorbeeld een hartstilstand krijgen.” Jane: “En weet je wat het ook is? Een eetstoornis wordt over het algemeen niet als een ziekte gezien, maar als iets wat tussen je oren zit.” Ruby: “Ik zie het zo: iemand die ooit een alcoholverslaving heeft gehad, die kan nooit meer een glas alcohol drinken. Een schizofreen krijgt medicijnen om de psychosen te stoppen. Voor mensen met een eetstoornis bestaat er geen pilletje of een ‘gegarandeerd beter-therapie’. Ja, er bestaan wel medicijnen om de eet-

4

buien enigszins te temperen (overigens werken de medicijnen om eetbuien enigszins te temperen zoals bijvoorbeeld Prozac lang niet bij iedereen), maar geen pilletje om de eetstoornis op zich te genezen.” Jane: “Misschien is dat wel de reden dat mensen veronderstellen dat je zelf verantwoordelijk bent voor je eetstoornis. Tuurlijk, je hebt er wel enigszins invloed op, maar het blijft een ziekte. Een irritante en gevaarlijke ziekte.” Maar elke vrouw is toch wel eens op dieet? Of let op haar figuur? Hebben zoveel vrouwen dan een eetstoornis? Sandra: “ Er bestaat verschil tussen iemand met een eetprobleem en iemand met een eetstoornis. Hoe zat dat ook alweer?” Ruby: “Iemand die na de kerst een paar pondjes wil afvallen, of iemand die zo nu en dan worstelt met zijn of haar gewicht vertoont heel normaal gedrag. Er is pas sprake van een eetprobleem wanneer dit een continue gevecht betreft met afvallen of aankomen/eten/ lichaamsbeleving of een slecht eetpatroon. Een eetstoornis is iets heel anders, bij een eetstoornis komen er obsessieve gedachtes bij plus het verslavende aspect. Bovendien gebruik je, als je een eetstoornis hebt, eten als beloning of straf in plaats van waarvoor het bedoeld is: als voeding voor je

lichaam.” Jane: “En uiteindelijk gaat het niet eens om de kilo’s. Bij mij gaat het in feite om hele andere dingen zoals perfectionisme. Maar ook zelfdestructie en zelfhaat. Weet je, soms denk ik wel eens: ik ben dik en lelijk zodat ik niet hoef te falen in mooi zijn.” Ruby: “Het gaat inderdaad niet alleen om gewicht. Als mensen van mijn eetstoornis horen is het eerste wat ze vragen: hoeveel woog je dan? Dan zeg ik ook: dat doet er niet toe. Het gaat om de achterliggende gevoelens en gedachten. Maar daar vragen mensen vaak niet naar.” Sandra: “Ja, dat ken ik! Elke keer als ik naar het UWV ga en ze lezen mijn dossier, dan is het eerste wat ze vragen: hoe gaat het met je gewicht?” Ruby: “Alsof je daaraan kunt afleiden hoe goed of slecht het met je gaat.” Buitenstaanders zijn dus vaak gefixeerd op gewicht. En verder? Sandra: “Ik denk dat buitenstaanders het moeilijk vinden om met een eetstoornis om te gaan. Neem als voorbeeld mijn ouders. Eens in de zoveel tijd vragen ze voorzichtig hoe het met me gaat. Ze zijn gewoon bang. Bang dat het niet goed gaat, dat zij zich weer machteloos voelen en dat het hele verhaal van voren af aan begint.” Ruby: “Dat lijkt wel struisvogelpoli-


tiek. Zolang je er niet naar vraagt is er ook geen probleem.” Sandra: “Ik heb het ook anders meegemaakt. Ik mocht bijvoorbeeld, nadat ik was opgenomen voor mijn eetstoornis en weer aan de slag ging, bepaalde werkzaamheden uit mijn functie niet meer uitvoeren. Zoals het aanleggen van een infuus. En dat terwijl ik gediplomeerd verpleegkundige ben! Ik kreeg te horen: meisje, je bent veel zieker dan het gros van de patiënten dat hier ligt, dus daar houden we rekening mee.” Jane: “Of mensen doen net alsof er niks aan de hand is. Neem nou mijn familieleden. Zij denken: Jane is niet meer fulltime in behandeling dus het gaat vast hartstikke goed met haar. Vragen hoe het nu met me gaat? Welnee, ik ben toch zogenaamd weer beter?” Sandra: “Zelfs sommige therapeuten weten niet hoe ze ermee om moeten gaan. Het gesprek blijft dan hangen bij: wat eet je en wat doe je dan? Het feit dat ik me beroerd of machteloos voel komt dan niet eens ter sprake.” Dat geeft niet veel hoop voor mensen die hulp zoeken. Of wel? Sandra: “Dat valt wel mee. Ik heb ook heel goede ervaringen met therapeuten, met name therapeuten die gespecialiseerd zijn op gebied van eetstoornissen. Juist op afdelingen binnen de GGZ die niet zijn gespecialiseerd op eetstoornisgebied, daar is goede hulpverlening uit gebrek aan ervaring vaak ver te zoeken.” Jane: “Ik ben op zich ook te spreken

over de hulp die ik heb gehad. Wat ik wel merk is dat veel mensen met een eetstoornis moeite hebben om in de juiste hulpverlening te komen. Vooral veel ouderen belanden bij therapeuten die niet echt gericht zijn op de eetstoornis maar zich focussen op andere problematiek. De eetstoornis wordt dan vaak gezien als bijkomstig probleem. Dit geldt met name voor mensen met binge eating problematiek.” Sandra: “Ik moet wel zeggen dat het ook erg moeilijk is om een goede vorm van behandeling te geven. Elk individu heeft behoefte aan een andere aanpak en het moet ook klikken met de therapeut. Wat ik wel belangrijk vind is dat het een proces is van de cliënt en niet van de therapeut. Iemand die zegt: “Zo moet je het doen, dat is goed voor je”, dat werkt dus niet. In veel gevallen zal dat juist averechts werken.” Ruby: “De behandeling die ik heb gehad, een behandeling gespecialiseerd op eetstoornisgebied, heeft mij alle nodige tools gegeven om de eetstoornis te verslaan. Algemene behandelingen, bijvoorbeeld Riagggesprekken, zijn in mijn ogen vaak minder effectief. Ik vind wel dat er in de hulpverlening veel vooroordelen heersen over eetstoornissen. Maar dat is eigenlijk ook het geval met andere psychiatrische problematiek. Zeg tegen een afdeling dat er een ‘borderliner’ wordt opgenomen en de kans is zeer groot dat minimaal de helft van het team zegt: “Hè getver, die winden je zo om hun vinger, ver-

trouw ze niet!”, ook al hebben ze de persoon in kwestie nog nooit gezien.” Ten slotte: wat zouden jullie de lezers willen meegeven? Jane: “Ik zou zo graag erkenning willen voor de binge eaters. We zijn niet allemaal emotie-eters die niet met hun emoties om kunnen gaan. Ik noem het de dr. Phil-hype. Volgens hem gebruiken we voedsel om met spanning, stress of verdriet om te gaan. Natuurlijk zit er wel een kern van waarheid in, maar er komt veel meer bij kijken. Ruby: “Een eetstoornis heeft ook te maken met zelfpijniging.” Sandra: “En controle.” Ruby: “Eigenlijk is het een soort copingmechanisme. Of het nou met emoties te maken heeft of met het feit dat je bijvoorbeeld in een winkel iets wilt ruilen.” Jane: “Hoe ik eruit zie, dat is inderdaad niet het voornaamste. Mijn eetstoornis is in feite een misvormde manier om met het leven om te gaan.” Sandra: “Dat is een mooie omschrijving van een eetstoornis. Misschien dat mensen op deze manier snappen dat het niet gemakkelijk is om van een eetstoornis af te komen.” Met dank aan Jane, Ruby en Sandra. Voor meer informatie over eetstoornissen: www.sabn.nl Tekst: Louise Hildebrand

Wat is anorexia? Mensen met anorexia hebben een sterke drang om af te vallen. Zij onderdrukken hun eetlust/hongergevoel en proberen zo min mogelijk te eten. Voedsel is bedreigend, omdat ze denken dat ze hiervan aankomen. Iemand met anorexia heeft ook een vertekend lichaamsbeeld: ondanks ondergewicht voelen zij zich dik. Hoe vaak komt het voor? Anorexia is vrij zeldzaam. Ongeveer 5600 mensen hebben in Nederland anorexia. Gaat het over? Gemiddeld heeft iemand 4 jaar anorexia. Een kwart van de patiënten geneest niet. Wat is boulimia? Boulimia nervosa is een eetstoornis, die gekenmerkt wordt door eetbuien. Tijdens de eetbuien wordt een grote hoe-


5

veelheid voedsel in korte tijd naar binnen gewerkt, veel meer dan ‘normale’ mensen in die tijd eten. Tijdens een eetaanval heeft iemand met boulimia het gevoel geen controle over het eten te hebben. Na de eetbui wordt geprobeerd het eten kwijt te raken door te braken, te laxeren, te vasten of door extreem veel te bewegen (het zogenaamde compenseren). Mensen met boulimia hebben meestal een normaal gewicht. Hierdoor is het moeilijk aan hen te zien dat ze een eetstoornis hebben. Hoe vaak komt het voor? Ongeveer 22.000 tot 40.000 mensen in Nederland hebben boulimia (4 tot 8 personen op de 1.000). Gaat het over? Na een jaar is 35% eetstoornis vrij. 30% heeft nog steeds boulimia en 35% heeft een andere eetstoornis. Na vijf jaar heeft de helft geen eetstoornis meer, 15% heeft nog steeds boulimia en 35% een andere eetstoornis. Wat is Binge Eating Disorder? Bij Binge Eating Disorder (of te wel ‘eetbuienstoornis’) wordt in korte tijd (net als bij boulimia) veel eten naar binnen gewerkt. Ook hier is sprake van het gevoel het eten niet meer onder controle te hebben en is er een schuld- of onrustgevoel achteraf. Het verschil met boulimia is dat ‘compensatiegedrag’ als braken, laxeren, vasten of extreem sporten achterwege blijft. Hierdoor hebben mensen die aan binge eating lijden hebben vaak overgewicht. Hoe vaak komt het voor en gaat het over? Binge eating is nog niet zo lang erkend als een psychische ziekte. Hierdoor is er weinig bekend over het aantal lijders aan de ziekte en het verloop van de ziekte. Vermoedelijk lijdt ongeveer 1% van de bevolking hieraan wat neerkomt op ongeveer 160.000 mensen. Bij mannen en vrouwen komt deze ziekte even vaak voor.

In het kader van de Landelijke Dag Psychische Gezondheid op 10 oktober 2007 organiseren de GGZ NHN en de GGZ Dijk en Duin een aantal publieksvoorlichtingsdagen. PROGRAMMA 4 oktober 2007 Theaterzaal Provadja, Verdronkenoord 12 Alkmaar; tijd: 20.00 – 22.00 uur • Inleiding • Toneelvoorstelling ‘Eten tot je een ons weegt’ • Reacties op de voorstelling • Pauze • Informatie van een deskundige van de GGZ Meer info: Marijke Vellekoop, tel. 072-5270340 9 oktober 2007 Buurthuis De Beuk, Hertzogstraat 7 Den Helder; tijd: 20.00uur – 22.00uur Programma: zie 4 oktober Meer info: Vincent Smit, tel. 0224-211311 10 oktober 2007 Theater ‘De dansende duinen’ Castricum; aanvang: 20.00 uur Meer info: Ada Huizinga, tel. 0251-665245 11 oktober Filmavond in Cinetheater de Luxe in Schagen; aanvang film: 20.00 uur; zaal open 19.00 uur; kosten: € 5,- (voorverkoop in Geestercogge). Met inleiding en nabespreking; met medewerking van een ervaringsdeskundige. 31 oktober Theaterzaal Provadja te Alkmaar. Speelfilm over eetstoornissen met inleiding en nabespreking; aanvang film: 20.15 uur; kosten: €7,50 De toneelvoorstelling ‘Eten tot je een ons weegt’ van M Power toneel is mede mogelijk gemaakt door het fonds RVVZ van Univé verzekeringen.

6


KOKSOPLEIDING HORIZONCOLLEGE SUCCESVOL AFGESLOTEN

Donderdag 5 juli waren we in het Horizoncollege te Heerhugowaard om getuige te zijn van de feestelijke diploma-uitreiking van de opleiding horecaassistent nivo 1. In het kader van een leerwerktraject werd deze ‘op maat opleiding’ alweer voor de derde keer door het Horizoncollege in samenwerking met restaurant de DACPAN verzorgd. De DACPAN, onderdeel van GGZ Noord-Kennemerland, staat garant voor een leermeesterkok terwijl het Horizoncollege de docenten verschaft. Vanuit de arbeidsrehabilitatiegedachte opgezet, is hier sprake van een volledig erkende opleiding die al vele cursisten een diploma heeft opgeleverd waaronder de negen die in 2006 waren gestart. Wie verder wilde kon zich inschrijven voor nivo 2, een individueel traject waar vier mensen aan deelnamen. Twee hiervan verwierven op deze manier een vaste baan. Het DACPAN-restaurant in de Stad van de Zon, dat op 2 augustus jongstleden officieel geopend werd, is een van de opties die voor de gediplomeerden openstaat. Gezien het succes van deze opleiding is het des te spijtiger dat er volgend

seizoen geen nieuwe groep zal starten daar de fondsen die voor de financiering moeten zorgdragen hiervoor niet langer beschikbaar zijn. De docenten van het Horizoncollege hadden alleen maar lovende woorden voor de cursisten. De resultaten waren dusdanig dat deze de prestaties van mensen die een eigen zaak


beginnen op sommige gebieden zelfs nog overtroffen. Leermeesterkok Hugo Zentveld van het DAC liet weten dat de lunch- en avondkaart van het DACPAN restaurant nu zondermeer uitstekend is te noemen. Hoe werd de cursus door de deelnemers zelf ervaren? We vroegen het aan een van hen, Mary Zut. Op 17jarige leeftijd begonnen als serveerster is ze momenteel bij het DAC werkzaam. Ze wilde haar kennis en vaardigheden vergroten en meldde zich daarom aan voor de opleiding. Ze is er erg over te spreken. De cursus was een perfecte combinatie van leerzaam maar tegelijkertijd ook gezellig wat blijkbaar voor de hele groep stimulerend heeft gewerkt. De zwaarte van de opleiding is haar niet tegengevallen, maar ze heeft niet de intentie door te gaan met niveau 2. De conclusie mag zijn dat iedereen die op een of andere manier bij de opleiding betrokken is hier zeer enthousiast over is. Hopelijk is de onderbreking waar nu om financiële redenen sprake van is, dan ook van zeer tijdelijke aard. Kees Kwak

7

CONFERENTIE ‘GEK MET DIEREN!’ nog in de kinderschoenen. Een belangrijke uitzondering vormt Stichting ZorgDier Nederland die speciaal opgeleide koppels (‘zorgdierteams’) uitzendt van huisdier met baasje. Samen bezoeken zij instellingen om deel te nemen aan activiteiten of therapieën. Jan van Summeren, directeur van Stichting ZorgDier Nederland gaf hier een lezing over en ging in op de voorwaarden voor een verantwoorde en veilige toepassing van huisdieren in de zorg. Wat mij vooral opviel, was dat dieren op talrijke gebieden in de psychiatrie ondersteuning kunnen geven en dat er vele toepassingen zijn. Gelukkig dat kwaliteit van leven en welzijn van het dier ook goed aan bod kwamen. Dit ook ter opluchting van een dierenactiviste uit het publiek, die zo haar vraagtekens bij dit onderwerp had.

Huisdieren hebben een grote betekenis voor mensen die kampen met psychiatrische problemen. Ze verlichten de psychische nood, dragen bij aan herstel en werken soms preventief. Huisdieren maken ons huis tot een thuis. Huisdieren geven structuur, affectie, rust, vriendschap en liefde. Ze bestrijden eenzaamheid en geven een doel om voor te leven. Met dit gegeven in ons achterhoofd gingen Jodi van de Molen en ik (Sandra Hogenhout) op 12 juni jl. naar Artis, Amsterdam, waar de conferentie ‘Gek met dieren!’ werd gehouden. Ik ben er al jaren van overtuigd dat dieren een positieve invloed uitoefenen op mensen en dan specifiek voor mensen met psychiatrische problemen. Het aanschaffen van twee katten heeft in mijn geval er voor gezorgd dat ik minder in een diepe put zakte. Het helpt veel cliënten om contact te hebben met een huisdier, thuis of bij

8

vrienden, in activiteiten of in therapieën. Jammer is het dat mensen bij een langdurige opname vaak afstand moeten doen van hun huisdier. In de meeste ziekenhuizen en woonvoorzieningen in Nederland zijn huisdieren verboden. In het buitenland worden huisdieren daarentegen vaak ingezet bij activiteiten en bij therapieën. Amerika kent een bloeiende praktijk van ‘animal assisted activities’ (AAA) en ‘animal-assisted therapies’ (AAT). Bij Delta Society zijn al ruim 6400 gecertificeerde teams aangesloten. In Nederland staan AAA en AAT dus

Over de internationale ontwikkelingen binnen de therapie-ondersteunende inzet van huisdieren sprak de Italiaanse gastspreker Debra Butram. Daarnaast vertelde zij over haar beroepspraktijk van huisdiertoepassing bij psychiatrie-cliënten in Italië. Een positief verhaal hoe dit in Italië sinds 1990 verloopt. Het verhaal was wat minder goed te volgen omdat het in het Engels was. Het kwam wel weer duidelijk naar voren dat Nederland achterloopt vergeleken met het buitenland; onder meer om hygiënische redenen wil men geen huisdieren toelaten in de zorg. Het Emma Kinderziekenhuis is een uitzondering. Hier mogen dieren op bezoek komen bij hun baasjes. Met de hygiëne blijkt het mee te vallen. Dasja Pajkrt, kinderarts en infectioloog, vertelde hier meer over. Gasten in het EmmaKinderziekenhuis zijn: • Kinderboerderijdieren: konijnen,


hamsters, cavia’s, geiten, kippen, poezen, honden; • Eigen huisdieren: hond, poes, konijn, cavia, hamster. Er kwam even een vies verhaal over micro-organismen uit katten- en hondenbeten, allergieën en zoönosen; dit zijn ziekten die overgedragen worden (op natuurlijke wijze, dus zonder bijten of krabben) van dier op mens. Echter, in alle jaren van (huis)dierbezoeken zijn er nog nooit bijten krabwonden, allergieën of zoönosen bemerkt! Onderzoek naar de effecten van het bezit van huisdieren of van hun inzet in activiteiten of therapieën is schaars. Een van de weinige onderzoekers op dit gebied in Nederland is Marie-José Enders-Slegers. Zij heeft samengevat welke bewijzen er zijn voor de effectiviteit van de inzet van huisdieren in de zorg. De conclusie was dat bij alle onderzochte groepen positieve effecten door (huis)dieren werden vernomen. Met toename van de kwaliteit van leven. De effecten, hoe klein dan ook, betekenen een wereld van verschil voor patiënten. Er blijft: scepsis bij staf en directies, angst voor zorgverzwaring. En: hoe blijft de zorg voor de dieren gewaarborgd. Marc Janssen sloot de lezingen af met de resultaten van een onderzoek van bureau Adsearch. Dit bureau inventariseerde de kennis over huisdieren in de psychiatrie en hield een enquête hierover onder de psychiatrische voorzieningen in het land. Initiatiefnemer en opdrachtgever: Centrale Cliëntenraad AMC de Meren. Dus dit project komt voort uit de ervaringskennis van GGZcliënten, gesteund door diervriendelijke therapeuten en professionals. Opzet van het project: een schrijfwedstrijd, literatuuronderzoek, een enquête onder instellingen en een conferentie. Ik wil jullie de volgende conclusies uit de schrijfwedstrijd, ‘Ja, huisdieren helpen’ niet onthouden (dit is trouwens een erg leuk boekje om te lezen).

• Voorkomen suïcides • Verminderen gebruik van zorg • Geven plezier, werken antidepressief • Kalmeren, verminderen spanning en angst • Verminderen eenzaamheid • Geven structuur • Verhogen eigenwaarde • Bieden steun, troost en bescherming • Faciliteren sociaal contact • Functioneren als spiegel En uit het onderzoek bij bezitters van huisdieren kwam het volgende: - minder hartklachten, gezondheidsklachten, gebruik van zorg, stress, depressieve klachten en eenzaamheid - meer competentie, eigenwaarde en welzijn. Dat zijn dus een hoop positieve berichten. Na deze waterval van informatie werd ons een eenvoudige doch voedzame lunch aangeboden en waren wij in de gelegenheid om Artis een bezoek te brengen. Natuurlijk eerst de apenrots, op zoek naar een eenzame wolf, de gorilla’s (veilig achter glas) en een hitsige olifant. En toen weer snel terug voor het tweede gedeelte van de middag. Die bestond uit twee workshops. Ik ging naar de workshop die over de

praktische toepassingsmogelijkheden van huisdieren in de zorg, over concrete projecten, ervaringen en voorbeelden ging. Veel mensen kwamen aan het woord, zowel voor- als tegenstanders. De conclusies van de bijeenkomst vormen praktische aanbevelingen voor individuen en projecten om te helpen in de dagelijkse praktijk van de inzet van dieren in de psychiatrie: • zorg voor het welzijn van de dieren • doe het niet alleen • heb mogelijkheden achter de hand voor als je terugvalt • zorg dat het geld blijft stromen • begin klein, zodat het langzaam groter kan worden Jodi ging naar de workshop over het beleid: hoe kan het houden en toepassen van dieren gefaciliteerd worden? Welk onderzoek is er nodig? Wat zijn de voorwaarden van financiering, veiligheid en dierenwelzijn? Al met al een leuke, enerverende dag. En nou niet direct naar het asiel toe rennen maar, bezint eer ge begint. Meer weten? www.gekmetdieren.nl Sandra Hogenhout

Bij uitgeverij Tobi Vroegh verscheen de bundel ‘Dieren en de psychiatrie’. ‘Dieren en de psychiatrie’ neemt de lezer mee in de wereld van GGZ-cliënten. Hierin vormen trouwe viervoeters en gulgolvende goudvissen het toneel van veiligheid, geborgenheid en van onvoorwaardelijke liefde . In dit boek leest u niet alleen de belevenissen en opvattingen van cliënten uit de GGZ, maar ook die van hun familie, hun dieren en hun hulpverleners. Over de mens en dier relatie binnen de muren van psychiatrische instellingen wordt eveneens verhaald. ‘Dieren en Psychiatrie’ is een aanrader voor mens en dier. Het is een selectie van 42 verhalen uit de schrijfwedstrijd van Deviant. De bundel kost €6,-. Info: Uitgeverij Tobi Vroegh, Wenslauerstraat 22, 1053 BA Amsterdam tel.: 020 – 6181968 e-mail: [email protected] website: www.tobivroegh.nl


9

HUISDIERENOPVANG Reeds in juni 2002 suggereerden we in de Cliëntenkrant dat het een goede zaak zou zijn als de GGZ in onze regio zou nadenken over huisdierenopvang bij opname. Dit naar aanleiding van een bezoek aan het Delta Psychiatrisch Ziekenhuis in Portugaal nabij Rotterdam waar zo’n service aan cliënten toen al bestond. Met dit voorstel werd indertijd niets gedaan of men zag allerlei bezwaren. Nu lezen we in een artikel in het dagblad Kennemerland van 9 augustus 2007 dat er in een loods op het terrein van Dijk en Duin in Castricum hoogstwaarschijnlijk een dierenpension komt. Het verbouwen van het pand kost € 90.000,- waarvan de helft inmiddels is gegarandeerd. In afwachting van de komst van de opvang is er al begonnen met een hondenuitlaatservice. Al sinds de stichting Roads de dagbesteding van de Dijk en Duiners twee jaar geleden op zich nam, was het pension een van de eerste prioriteiten die de patiënten zelf aangaven. De opvang dient meerdere doelen maar de therapeutische waarde van een wandeling met de eigen hond tijdens een opname wordt door iedereen erkend. Locatiemanager Kees Onderwater van de Stichting Roads: “Bij navraag bleek dit juist voor psychiatrische patiënten een mooi project. Bij acute opname kunnen ze hun huisdier vaak niet elders onderbrengen, of moeten ze naar een asiel waar de prijzen hoog oplopen. Toen we dit plan uitwerkten, bleken er een heleboel punten bij elkaar te komen die allemaal in één klap opgelost konden worden”. We wachten de ontwikkelingen met belangstelling af en zijn benieuwd of de GGZ Noord-Holland-Noord dit onderwerp ook weer op de kaart zet.

"Voor alle vlinders." Voor alle vlinders. Vlieg mooie vlinder, vlieg Vlieg en laat los Laat los alle pijn uit het verleden Gisteren is niet meer en zal nooit meer komen Morgen, morgen gaat het vast beter Maar leef NU, geniet van het moment en groet elke bloem die je tegenkomt en zegen die met liefde. Vlieg langs de regenboog en weer terug Vlieg mooie vlinder, vlieg en laat los. Laat me meevliegen vlinder, ik wil mee op je vleugels van geluk Laat me meevliegen vlinder want ik ben al zo lang op zoek naar geluk. Je mag mee lieve pop, maar dan op eigen kracht Spreid je vleugels en zie wat een pracht! Kijk je kan het zelf! Vlieg mooie vlinder vlieg en maak je eigen vleugels van geluk. Vlieg en laat los. Maar m’n vleugels zijn zo teer meneer de vlinder? Kom, ken je kracht, je bent zo sterk niks kan je gebeuren zolang je op jezelf vertrouwt Kom nu kleine vlinder dan vliegen we samen en voel de kracht in je vleugels en zie de pracht die uit jou straalt! Kom dan vliegen we samen, samen kunnen we de wereld aan. Kom vlieg mee kleine vlinder vlieg mee de wereld in langs de regenboog en weer terug en we roepen alle vlinders om mee te vliegen. Ken je kracht, Je bent zo sterk! Dus vlieg mooie vlinders vlieg en laat los.

Kees Kwak juni 2007, Joyce, BasicPublishing.nl

10


WMO: UW MENING TELT! De Wet Maatschappelijke Ondersteuning is nog geen jaar oud en er zijn al signalen dat de wet mensen voor problemen stelt. Met thuiszorg onder meer. Help al die signalen te bundelen en aan de politiek over te dragen. Eind september vindt in de Tweede Kamer een belangrijk Algemeen Overleg plaats over de stand van zaken in de WMO. De landelijke belangenorganisaties willen een beter beeld krijgen van de aard en omvang van de problemen. Zo kunnen de belangenorganisaties de Kamerleden beter informeren over wat goed en wat niet goed loopt in de dagelijkse praktijk en uitvoering van de WMO. U kunt daarbij helpen door uw ervaringen te melden bij het landelijke WMO Meldpunt op www.wmomeldpunt.nl. Het meldpunt verzamelt alle signalen over de WMO. Dus over problemen bij een aanvraag, het opheffen van een platform, maar ook meldingen over gemeenten waar het goed geregeld is. Bent u niet in de gelegenheid thuis of elders gebruik te maken van een computer met internetverbinding, dan kunt u bij RCO De Hoofdzaak, Eduard van Leeuwen, terecht voor hulp bij het doorgeven van uw ervaringen. Desgewenst is er een schriftelijk exemplaar van het enquêteformulier beschikbaar dat u thuis kunt invullen en opsturen.

WAARDERING MANTELZORG Aanvragers van zorg die na 1 april 2007 een indicatie van het Centrum Indicatiestelling Zorg hebben gekregen, kunnen op de indicatie zien of er rekening is gehouden met mantelzorg. Die vermelding is belangrijk voor mensen die AWBZ vervangende mantelzorg krijgen; dit is hulp die je krijgt vanuit je eigen omgeving en die daardoor niet vanuit de AWBZ betaald hoeft te worden. Als er in het indicatiebesluit voor extramurale zorg voor 6 maanden of langer rekening is gehouden met die zorg, dan kun je een mantelzorger aanwijzen die op de dag van de mantelzorg, 10 november, in aanmerking komt voor een waardering van maximaal 250 euro (dit is een nettobedrag, dus belastingvrij). Op die manier kun je als zorgvrager je mantelzorger eens iets teruggeven. De uitkering van deze waardering wordt geregeld door de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Probleem is wel – dat moet gezegd worden – dat mensen die al jaren thuiszorg ontvangen een herindicatie moeten aanvragen om ook een mantelzorgvergoeding te krijgen. En mensen die helemaal geen zorg uit de AWBZ afnemen, moeten toch een indicatie aanvragen bij het CIZ als zij hun mantelzorger de 250 euro willen geven. Wanneer kan de mantelzorger een vergoeding krijgen? • De mantelzorger moet aangewezen zijn door degene die verzorgd wordt, de zorgvrager;

• • • • •

Er kan door de zorgvrager maar één persoon voorgedragen worden voor het bedrag; De mantelzorger kan maar door één zorgvrager worden voorgedragen; De zorgvrager moet een indicatie hebben voor extramurale AWBZ-zorg, die minimaal 6 maanden geldig is; De indicatie moet zijn afgegeven na 1 april 2007 (sinds die datum registreert het CIZ de mantelzorg); Het CIZ moet vastgesteld hebben dat er sprake is van mantelzorg. Dat houdt in dat AWBZ-zorg, die normaal door professionele krachten verstrekt wordt, wordt gegeven door een buur, kennis of familielid.

Hoe gaat het in zijn werk? Alle zorgvragers met de aantekening mantelzorg in de indicatie krijgen van de Sociale Verzekerings Bank (SVB) vanzelf een aanvraagformulier. De informatie krijgt de SVB van het Centrum Indicatiestelling Zorg. De zorgvrager en de mantelzorger moeten het formulier samen invullen en ondertekenen. Onder de bovengenoemde voorwaarden wordt het geld in november op bank- of girorekening van de mantelzorger overgemaakt. Wilt u over het voorgaande meer informatie hebben dan kunt u terecht bij Suzanne Verbeek of Eduard van Leeuwen van RCO De Hoofdzaak Alkmaar, telefoon. 072-5143380


11

ZONDER HEN ZOU DE WERELD EEN STUK ARMER ZIJN Zij leden allen aan een ernstige psychiatrische ziekte

MAARTEN BIESHEUVEL Jacob Martinus Arend (Maarten) Biesheuvel (Schiedam, 23 mei 1939) debuteerde met de verhalenbundel In de bovenkooi (1972), waarmee hij onmiddellijk naam maakte. Biesheuvel had een bijzondere relatie met zijn hoogleraar Russische literatuur Karel van het Reve, die hij ‘God’ noemde en met wie hij een intensieve correspondentie onderhield. Op zijn beurt erkende Van het Reve Biesheuvels uitzonderlijke talent. Biesheuvel maakt gebruik van allerlei literaire verteltechnieken, hij parodieert en ironiseert. In zijn debuut rekende hij op speelse wijze af met een verleden waarin een gereformeerde opvoeding, een verblijf in een psychiatrische inrichting en de literatuur (bijvoorbeeld Moby Dick, Vladimir Nabokov) een grote rol spelen. Naast verhalen met een hoog werkelijkheidsgehalte schreef hij kolderieke, surrealistische vertellingen. In zijn talrijke volgende bundels bewees Biesheuvel een meester te zijn in het soms autobiografische, soms gedeeltelijk fictieve verhaal. Een voorbeeld van een autobiografisch verhaal is Paviljoen E. Hierin beschrijft Biesheuvel hoe hij eraan toe was tijdens een opname in Endegeest. Zijn vriendin Eva en haar ouders hebben hem juist bij de dokter naar binnen gebracht: “Dit is bepaald niet de manier waarop men de Zoon des Heeren een ontvangst bereidt !” (…) De patiënt rent op de arts achter zijn bureautje af en slaat hem tegen de grond. (…) De arts krabbelt op (…)“Jezus Christus”, mompelt hij. “Hier ben ik!” roept de patiënt angstig met gedempte stem uit zijn ineengekreukelde houding, “kom maar op, ik ben niet bang !” De arts drukt op een knop en een

12

sirene weerklinkt met een paar korte stoten in een lange gang buiten. Vier witgejaste broeders komen met haastige pas het vertrek binnen en nemen de zieke mee. Gillend en tegenspartelend wordt de patiënt uit de kamer weggedragen. (…) Dan helpt het toeval: er verschijnt een nieuwe broeder, een vriendelijk uitziende neger van zwaar postuur. De patiënt ziet de zwarte kop, het kroeshaar en de witte tanden en mompelt: “Ezau, ben je dan eindelijk gekomen ? Vader… in uw handen beveel ik mijn geest.” Nu kan de injectie worden toegediend. Biesheuvel kreeg de P.C. Hooftprijs 2007 voor proza. De Leidse auteur kreeg de belangrijkste literaire oeuvreprijs uit het Nederlands taalgebied in mei dit jaar uitgereikt. Aan de prijs is een bedrag van € 60.000,verbonden. “Ik ben maar een romantische randfiguur, die helemaal niet hoort in het middelpunt van de literaire aandacht”, reageerde de laureaat beduusd. De jury prijst Biesheuvels sterk associatieve verteltechniek, die “zijn proza een weldadig effect van irrationaliteit en onlogica geeft, waardoor het fantastisch element te meer een kans krijgt.” Ook geeft de jury hoog op van zijn “verbeeldingskracht, absurdistische humor en stilistische rijkdom” en maakt ze melding van “meer dan een dozijn prachtige ver-

halenbundels, in de afgelopen decennia”. Biesheuvel is een veelgeprezen en geliefd schrijver van korte verhalen. Onovertroffen is zijn eerder genoemde debuut uit 1972, In de bovenkooi, waaraan hij tien jaar werkte en waar al de thema’s zijn aan te treffen die zijn oeuvre blijvend domineren: de zee, God, krankzinnigheid, angst en eenzaamheid. De bekroning van Biesheuvel komt, ook voor hem, als een volslagen verrassing. Volgens zijn goede vriend Maarten ‘t Hart is het “absoluut terecht” dat Biesheuvel de prijs ontvangt. “Vooral om zijn wonderlijke, grillige verteltoon, en die rijke, overladen fantasie; hij is een groot stilist.” Volgens ‘t Hart gaat het doorgaans “niet zo best” met Biesheuvel. “Maar van deze onderscheiding knapt hij vast geweldig op!” Biesheuvel publiceerde in de jaren zeventig en tachtig zo ongeveer om het jaar een bundel, met titels als De angstkunstenaar, De verpletterende werkelijkheid en Reis door mijn kamer. Zoals ook te lezen valt in het autobiografische fragment hiervoor wordt de schrijver geplaagd door manische depressiviteit, waarvoor hij geregeld in een inrichting werd opgenomen. Met behulp van medicatie slaagde hij erin zijn boeken te schrijven, geholpen door zijn echtgenote Eva. Zij laat een fles Calvados zien die aan de deur van hun huisje Sunny Home is afgegeven, met een briefje erbij. “Maarten houdt erg van Calvados”, zegt ze, “maar het is nogal duur, dus koop ik het niet zo vaak. “Calvados!”, roept de laureaat, “dan is het echt feest!” Edwin Bronnen: Wikipedia; Internetpagina NRC 15 december 2006; Foto: de Volkskrant, 16 december 2006 Paviljoen E: J.M.A Biesheuvel; Eva’s keus, verhalen. ISBN 902907216 4 / NUR 300 Pag. 128 - 147


DE RAZENDE BOL (oftewel een kleine update vanuit Den Helder)

Na alle overwegingen vanuit de strandstoel over dromen en doen (Jaantje Nevel), de overdenking over arm en rijk (Ko Majoor) en de column ‘scoren’ (Eleonoor Willemse) uit het julinummer van deze ‘glossy’ is het weer gewoon tijd om aan het werk te gaan.Ja mensen, gewerkt wordt er ook bij De Hoofdzaak. In Den Helder zijn de lotgenotencontacten Depressie, Stemmen horen en Borderline voor het tweede half jaar gepland en wordt er hard gewerkt aan de start van een lotgenotencontact voor mensen met psychose of schizofrenie. De training Zicht op Herstel is juist afgerond, de intakes voor Werken met eigen ervaringen geboekt en de presentatie van de training Van Groepslid tot Groepsleider bijna af. Ondertussen lopen er afspraken met Cliëntenraden en experts over de crisiskaart die wij ook in Noord-Holland Noord graag zouden invoeren. Meer over de crisiskaart was al te lezen in het julinummer van deze krant. Gemeenteraden zijn weer voltallig en praten over onderwerpen waar we direct mee te maken hebben, zoals invoering van de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Dat heeft ook onze aandacht. Overigens maakt de gemeente Den Helder het wel heel gemakkelijk: raadsvergaderingen zijn live op internet te volgen! Voor de liefhebber, natuurlijk! Trainingen en lesuurtjes voor nieuwe medewerkers van de GGZ NHN en de ADB in Den Helder zijn weer begonnen, kortom, we zijn weer in de running. Ik weet niet hoe het u vergaat maar, na twee weken werk, ben ik wel aan een stukje ontspanning toe. Dat kan gelukkig ook op het werk. Vanaf 1 september neemt exposant Josee Mastenbroek het stokje over van Anneke Kieft. Lekker, kunst op de werkplek! Kom gerust eens kijken. En dan natuurlijk café Anders. Om het café een doorstart te kunnen geven hebben we vrijwilligers nodig die zin en tijd hebben om het café te organiseren. Ik hoop u in de volgende Cliëntenkrant hierover positief te kunnen berichten. Zo, iedereen weer een beetje bij voor wat betreft de locatie Den Helder en meer weten? Ideeën? Kom eens langs tijdens een koffieochtend. De eerste koffieochtend na de vakantie staat gepland voor woensdag 17 oktober van 10.00 tot 12.00 uur. Tot ziens en in de tussentijd: werkze! Ariëla Bos

VAN GROEPSLID NAAR GROEPSLEIDER Regelmatig vroegen mensen naar de mogelijkheden om lotgenotencontacten op te starten onder de paraplu van De Hoofdzaak. Steeds vaker worden ‘onze’ ervaringsdeskundigen gevraagd om workshops of voorlichtingen te geven over uiteenlopende onderwerpen. In de praktijk bleek dat ‘Werken met eigen ervaring’ en de training ‘Presentatievaardigheden’ mensen onvoldoende toerust om voor groepen te staan. Iedereen maakt deel uit van verschillende groepen maar

groepen begeleiden is een andere tak van sport. In de training wordt veel gebruik gemaakt van ervaringen van deelnemers als groepslid. Bijvoorbeeld omgaan met macht en onmacht, conflicten in de groep, afstand en nabijheid. Daarnaast wordt gewerkt aan methodische vaardigheden zoals vragen stellen, problematiseren en thematiseren en komen groepsfuncties en groepsprocessen aan de orde. De training bestaat uit 6 dagdelen en twee terugkommiddagen waarin ervaringen van deelnemers in de


praktijk centraal zullen staan. De eerste ervaringen zijn opgedaan in 3 try-outs waar de training zeer goed gewaardeerd werd. ‘Van groepslid tot groepsleider’ is ontwikkeld door Ina van Mierlo en Ariëla Bos. Zij zullen de training ook geven. Ina is sinds november vorig jaar vrijwilligster in Den Helder; zij is ervaringsdeskundige en geschoold op het gebied van trainingen en opleidingen. Ariëla werkt inmiddels al zes jaar voor De Hoofdzaak als voorlichter/ trainer. Voorafgaand aan de training worden intakegesprekken gevoerd waarin

13

wederzijdse verwachtingen worden besproken. De training wordt gratis aangeboden; reiskosten kunnen niet worden vergoed.

Het is de bedoeling de eerste training te starten na ‘Werken met eigen ervaringen’ en ‘Presentatievaardigheden’. Medio januari 2008 te Den Helder. Opgeven kan tot 15 november 2007

via de website of door het sturen van een e-mail naar Ariëla: [email protected] Telefonisch contact opnemen kan ook. Tel. 0223-684696

Inmiddels werk ik alweer ruim een jaar als Patiëntenvertrouwenspersoon bij GGZ Noord-Holland Noord. In dat jaar heb ik al vele cliënten geïnformeerd, geadviseerd en bijgestaan in hun gang naar de klachtencommissie. Veel klachten van cliënten gaan over dwangmedicatie. De behandelaar wil dat de cliënt medicatie gebruikt, de cliënt wil dit niet. Dwangmedicatie is een vorm van dwangbehandeling. Onder dwangbehandeling wordt verstaan het tegen de wil van de cliënt in toch uitvoeren van het behandelplan. Dwangbehandeling mag niet zomaar. In de Wet BOPZ (Wet Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen) worden ten aanzien van dwangbehandeling een aantal regels gesteld. Zo is het uitgangspunt van de wet BOPZ dat cliënt en behandelaar overleggen over het behandelingsplan. Indien dit overleg niet tot overeenstemming heeft geleid, mag de behandeling niet worden toegepast. Ook als de cliënt in eerste instantie wel heeft ingestemd met de behandeling, maar zich later verzet mag de behandeling niet worden uitgevoerd. In de praktijk denken veel cliënten dat het feit dat er een Rechterlijke Machtiging is afgegeven en ze dus gedwongen opgenomen zijn, automatisch betekent dat er ook dwang-

PATIËNTENVERTROUWENSPERSOON

anderen, voortvloeiende uit de stoornis van de geestvermogens, af te wenden”. Met andere woorden, dwangbehandeling is alleen toegestaan indien de cliënt een gevaar is voor zichzelf of voor anderen binnen het psychiatrisch ziekenhuis. Het gevaar dat een cliënt kan zijn voor zichzelf of voor anderen buiten het psychiatrisch ziekenhuis telt bij de beoordeling tot dwangbehandeling op dit moment nog niet mee. Vaak vinden behandelaars dwangmedicatie nodig om maatschappelijke teloorgang van de cliënt te voorkomen. Tot op heden zijn deze behandelaars teruggefloten door de klachtencommissie. Het gevaar voor maatschappelijke teloorgang is een gevaar dat zich voor kan doen indien de cliënt zelfstandig buiten de instelling woont. Door de gedwongen opname is dit gevaar weggenomen. Overigens gaan de regels rond toepassing van dwangbehandeling in de toekomst wellicht veranderen. Op dit moment ligt er een voorstel tot wijziging van de Wet BOPZ op het punt van de dwangbehandeling bij de Tweede Kamer.

14

TIENKE VERMEULEN

DWANGBEHANDELING behandeling toegepast mag worden. Dit is niet juist. Helaas kom ik vaker situaties tegen waarin de verpleging en/of de behandelaar bij de cliënt ten onrechte de indruk gewekt heeft dat een gedwongen opname de behandelaar ook het recht geeft gedwongen behandeling toe te passen. Op dit moment mag een behandelaar op basis van de Wet BOPZ alleen tot dwangbehandeling overgaan indien de behandeling “volstrekt noodzakelijk is om gevaar voor de patiënt of

Tienke Vermeulen Patiëntenvertrouwenspersoon Tel.: 06-22 940 882 E-mail: [email protected]


EXPOSITIE ANNEKE KIEFT een onopgemerkte schat van een vrouw

Onlangs was er in de panden van RCO De Hoofdzaak in Hoorn en Den Helder een expositie te zien van schilderijen van Anneke Kieft. Hieronder een portret van de kunstenares. Al op haar vijftiende hield Anneke Kieft een kleine expositie in de bijkeuken van haar ouderlijk huis, met zo natuurgetrouw mogelijke kinderportretjes. Voor een gulden of vijf konden buren, familie en vrienden zo’n werkje kopen. Jaren later exposeert Anneke opnieuw, onlangs in RCO de Hoofdzaak in Den Helder. Ze schildert en tekent met name figuratief, en naast kinderen vrouwenportretten (met bijvoorbeeld een prachtige Mata Hari) treffen we ook stillevens met bijvoorbeeld fruit aan of een vaas met bloemen. Het oudste stuk dateert uit 1964, en is volgens Anneke “een poging tot abstract tekenen”. Ze was toen zestien, zat midden in haar ‘Sturm und Drangperiode’, verzette zich tegen het ouderlijk gezag. Ze wilde graag naar de Kunst Academie, maar haar ouders verhinderden dat. Later, toen ze Anneke’s werk zagen, waren ze toch wel trots. Toen de Provo-tijd zich aandiende heeft ze uitbundig meegedaan, hield zich veel bezig met actievoeren. Tijdens één van die acties ontmoette ze haar man. Ze trouwden snel, en kinderen hadden ze ook al gauw. Pas toen die zich een beetje zelfstandig konden redden kreeg Anneke weer wat tijd voor zichzelf. Ze ging naar het avondgymnasium, en heeft nog enige tijd Kunstgeschiedenis gestudeerd aan de VU in Amsterdam, waar ze naar eigen zeggen “goed heeft leren kijken”. Doordat ze van haar man scheidde kon ze dit niet afmaken; ze moest gaan werken voor haar geld. Secretaresse werd ze, via uitzendbureau’s, ze bleef nergens lang.

Ook nu is ze secretaresse, bij RCO de Hoofdzaak in Hoorn, voor tien uur in de week. Het houdt haar scherp, en ze vindt het een prettig gevoel om nodig te zijn. Haar voornaamste dagvulling is echter toch het tekenen en schilderen, daar ligt haar passie. Op dinsdagochtend schildert ze op DAC Hoorn, daar loopt een enthousiaste activiteitenbegeleidster rond. Haar favoriete materialen zijn acryl, aquarel, houtskool en potlood, en binnenkort gaat ze weer een poging wagen om met olieverf te schilderen. Dat vind ze het moeilijkst, maar het kan wel hele mooie resultaten geven, vooral bij portretten. De schilders waar ze zich het meest verwant mee voelt zijn Rembrandt en Vermeer. De diepte die zij in hun werk weten te leggen, zo wil zij graag schilderen. Anneke verdiept zich nu in de archi-

tectuurgeschiedenis, zij houdt ervan om iets te doen dat helemaal losstaat van de GGZ. Met deze organisatie heeft zij een haat- liefdeverhouding: constant herinnerd te worden aan wat je niet (meer) kan, tegenover de mogelijkheden die zij bieden op het terrein van schilderkunst en exposities. Op de volgende pagina vindt u een gedicht van Elbert Gonggrijp dat geïnspireerd is op een van Annekes schilderijen. RCO De Hoofdzaak biedt kunstenaars regelmatig ruimte om te exposeren. Zo stellen Anita te Braak en Ruud Scheffer tot 10 oktober hun werk tentoon in Hoorn. Informatie hierover vindt u in de aankondiging hieronder. Edwin

DUBBELEXPOSITIE Anita te Braak & Ruud Scheffer

Waar: Wanneer: Info:

Expositie RCO De Hoofdzaak, locatie Hoorn, Wilhelminalaan 2, 1623 MA Hoorn Tot 10 oktober 2007 Maandag t/m donderdag 10.00 – 16.00 uur Anneke Kieft, tel.: 0229 249040 e-mail: [email protected]


15

Naakt met hoed Badend in laat zomerlicht, zit zij voluptueus te wezen. Zij is zelfverzekerd in dit gedicht, laat onbevangen haar lichaam zien. Enkel een hoed die haar bedekt. Raad ik haar gedachten. Zij zal het niet toegeven, dat zij elders is. Elbert Gonggrijp

Bejegening APARTHEID Cliënten hebben formeel geen toegang tot de bibliotheek van het personeel. Andersom mogen personeelsleden ‘natuurlijk wel’ in de bibliotheek van de cliënten komen. Dit soort formele maar ook informele regels maken de ongelijkwaardigheid van cliënten en personeel zichtbaar. Een goede bejegening van cliënten uit zich in de gelijkwaardigheid die er bestaat tussen de cliënten en de medewerkers. Niet alleen op papier maar ook in de alledaagse praktijk. In de week van de psychiatrie hebben we een leuk cliëntenfeest gehad. Het personeel liet zich niet zien op dit feest. Waarschijnlijk is er een heel groot verschil tussen personeel en patiënten. Het personeel wil niet op ons feest komen. Wij willen wel graag naar een feest samen met het personeel, maar wij mogen niet op het personeelsfeest komen. Zorg ervoor dat er niet teveel regels en afspraken zijn binnen de instelling die de ongelijkwaardigheid van de cliënt benadrukken. Sinds ik voor de cliëntenraad werk mag ik ook gebruik maken van de personeelsbibliotheek. Daarvoor mocht ik er alleen komen als ik toestemming kreeg van mijn behandelend arts, dat vond ik nogal kleinerend. Uit: ‘Bejegening in de G.G.Z.’, een uitgave van de Cliëntenraad Willem Arntsz Huis te Utrecht

UITNODIGING Voor iedereen die zin heeft om eens gezellig bij te praten, organiseert het Platform Ervaringsdeskundigheid op donderdag 25 oktober een inloopochtend. Vanaf 10.30 uur tot ongeveer 13.00 uur ben je van harte welkom bij RCO de Hoofdzaak, Koorstraat 33-35 te Alkmaar. Telefoonnummer 072 – 5143380. Wij zorgen voor koffie, thee en iets erbij. Je opgeven hoeft niet, iedereen is vrij om te komen. Met vriendelijke groet, John Lemmens en Agnes van Veen

16


KREDIETBANK NOORD-WEST Op de commerciële markt, in winkels, op tv en in tijdschriften, komt het vaak voor dat bepaalde producten zeer voordelig worden aangeboden of aantrekkelijk worden gemaakt. Wist u dat: • Het kopen op afbetaling goedkoop en aantrekkelijk lijkt, maar dat u hiervoor altijd een hele hoge rente betaalt. • ‘Koop nu en betaal over een paar maanden of een paar jaar’ zeer verleidelijk is, maar vaak betekent dat je over drie jaar nog iets aan het afbetalen bent wat je mogelijk niet meer hebt of al stuk is gegaan. Vaak dus meer ellende oplevert dan plezier.

• Wanneer u iets op afbetaling koopt bij een postorderbedrijf, u meer geld aan rente en de afbetalingsregeling betaalt dan dat het product zelf heeft gekost. U kunt dus beter sparen, dan heeft u de mogelijkheid om van hetzelfde bedrag meer te kopen. • Als u uw kleingeld na het doen van boodschappen in een potje doet, dit bedrag na verloop van tijd aardig kan oplopen. Dit is een soort ongemerkt sparen. Bij diverse banken kunt u plastic rolletjes halen waar u het kleingeld in kunt doen, zodat u, nadat u flink gespaard heeft, het geld gemakkelijk bij de bank kunt inleveren.

• Reclame vaak aantrekkelijk lijkt maar dat het product dat in de reclame is bij een andere winkel misschien wel goedkoper is, zonder dat het in de reclame is.

• Het niet handig is om boodschappen te gaan doen als je nog niet gegeten hebt. Men koopt altijd veel meer dan oorspronkelijk op het lijstje stond, want alles lijkt zo lekker.

• De goedkope producten in de supermarkt laag bij de grond worden geplaatst. De producten op ooghoogte zijn vaak duurder.

• Er een website is die u kan helpen bij het oplossen van betalingsachterstanden: www.zelfjeschuldenregelen.nl

Uitgaanstips september en oktober: Taptoe Waagplein 22 september 2007 Waagplein 20.00 uur Lappendag/Landbouwdag 26 september In de binnenstad De hele dag Jazzfestival 5, 6 en 7 oktober Waagplein, Platte Stenenbrug, Canadaplein, diverse cafe’s in Alkmaar. 8 oktober-viering In de gehele binnenstad van Alkmaar, de hele dag en avond. Wanneer u vragen, tips of suggesties heeft voor een volgend artikel, het geven van voorlichting of informatie, dan kunt u ons mailen op het volgende adres: [email protected]

Maaike van Weering

GEVONDEN TROUWRING Een activiteitenbegeleidster van de Raat in Heiloo, liet ons weten dat er bij hen al jaren een trouwring in de la ligt. Ze weten daar niet wat ze er mee moeten. In de ring staat een tekst met inscriptie ‘Johan’ en een datum. Mensen die meer inlichtingen kunnen geven wordt verzocht te bellen naar tel. 072 5352459.


17

Prikbord

&

Oproepen

‘GOED, BETER, BEST’ themadag over kwaliteit van GGZ-zorg in Noord-Holland Noord

dinsdag 25 september 2007 Een dag waarop je in gespreksgroepen je mening kunt geven en ervaringen, ideeën en wensen kunt uitwisselen over de kwaliteit van GGZ-zorg in Noord-Holland Noord. De uitkomsten van deze dag worden meegenomen in het zorginkoopbeleid en in gesprekken van het zorgkantoor met de aanbieders. Het belooft een gezellige en interessante dag te worden met een afwisselend programma. Voor de lunch wordt gezorgd. Reiskosten kunnen op de dag zelf gedeclareerd worden. Door: Zorgkantoor NHN in samenwerking met RCO De Hoofdzaak Tijd: 10.30 uur, einde 16.30 uur Plaats: Hotel-Restaurant De Zandhorst, Gildestraat 2 te Heerhugowaard (op 3 minuten loopafstand van het NS-station) Aanmelden en info: Zorgkantoor NHN, telefoon 072-5278449 of per e-mail: [email protected]

MEDEDELING CAFÉ DE HOOFDZAAK In verband met de geringe belangstelling is de busroute Zuid komen te vervallen.

SCHEURKALENDER PSYCHIATRIE 2008 Voor iedereen die van galgenhumor, zwarte humor of soms wat ‘zieke’ humor houdt, is de scheurkalender psychiatrie 2008, inmiddels al voor het derde achtereenvolgende jaar, verkrijgbaar. De kalender is een uitgave van uitgeverij Tobi Vroegh. Tobi (19311997) had een prominente rol in de oorspronkelijke ‘gekkenbeweging’ en werd in 1996 tot erelid van de Cliëntenbond benoemd. Het doel van de uitgeverij is met behulp van gemotiveerde vrijwilligers zoveel mogelijk publicaties te laten verschijnen. Publicaties die hulp of kennis bieden aan zowel GGZ-insiders als aan mensen die nog onbekend zijn met de psychiatrie. Kijk voor meer informatie eens op de website: www.tobivroegh.nl De kalender kost €10,-, is te bestellen via internet en verkrijgbaar bij de betere boekhandel onder ISBN-nummer 978-90-78761-03-7.

18


Prikbord

&

Oproepen

CURSUS ‘WERKEN MET EIGEN ERVARING’ DEN HELDER In de vorige cliëntenkrant werd gemeld dat er in september weer een cursus ‘Werken met eigen ervaring’ in Alkmaar start. Besloten is dat er in september naast de cursus in Alkmaar ook een cursus in Den Helder gaat starten. De cursus is opgedeeld in drie blokken; in het eerste blok worden ervaringen met ziekte en psychiatrische behandeling uitgewisseld, in het tweede blok vertellen ervaringsdeskundige gastdocenten over hun werk en in het derde blok staan praktische vaardigheden centraal. We hebben nog enkele plekken vrij, dus als je geïnteresseerd bent, geef je dan snel op! Dat kan bij Cindy Schreurs door te bellen van dinsdag t/m donderdag op het nummer 0223-684696 of door een mailtje te sturen naar [email protected]

RCO De Hoofdzaak Alkmaar Bezoekadres: Koorstraat 33–35, 1811 GM Alkmaar: maandag t/m vrijdag 10.00-16.00 Postadres: Postbus 3031, 1801 GA Alkmaar Telefoon, fax, e-mail en website: Tel.: 072-5143380; fax: 072-5143390; e-mail: [email protected]; website: www.rcodehoofdzaak.org afdeling Informatiecentrum Voorlichter Steunpunt Cliëntondersteuning Project Lokale Versterking (WMO) Cliëntenkrant Platform Ervaringsdeskundigheid

telefoon 072-5143032 072-5143033 072-5143380 072-5143380 072-5143387 072-5143034

e-mail [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Den Helder Ruijghweg 55B, 1781 DB Den Helder: dinsdag 09.00-12.00 en 13.00-16.00; woensdag en donderdag 09.00-12.00; Telefoon, fax en e-mail: Tel.: 0223-684696; fax: 0223-684838; e-mail: [email protected]

Hoorn Wilhelminalaan 2, 1623 MA Hoorn maandag t/m donderdag 10.00 -12.00 telefoon: 0229-249040; fax: 0229-267722; e-mail: [email protected] website: www.rcodehoofdzaak.org


19

NIET STOREN Ja, hallo u spreekt met Jaantje Nevel. U kent me wel, ik loop al zo’n 20 jaar rond bij wat jullie nu Kortdurende Behandeling Volwassenen noemen. Wat zegt u? Nee, dat begrijp ik ook niet. Ik heb een tijdje terug zelf eens geopperd dat ik naar de Dijk zou gaan, weet u wel, van de langer durende zorg maar dat ging niet want ik schijn geen chronische aandoening te hebben. Lastig ja, ook in verband met het aanvragen van geld uit het bijzondere bijstandspotje van de gemeente. Maar dat is een ander verhaal. Wat ik vragen wou, mijn (zoveelste) behandelaar en ik zijn er laatst achtergekomen (via allerlei testen) dat ik eigenlijk helemaal niet lijd aan een vaak met vrouwen in verband gebrachte stoornis, maar dat ik lijd aan een vaak aan vrouwen toegebracht letsel en dat ik dat eigenlijk eens zou moeten verwerken. Ik ben ontzettend blij met deze erkenning want zelf wist ik dat al wat langer. Maar ja, mijn vorige behandelaar, u weet wel, die ijzeren dame, die nooit op tijd is maar je altijd

Colofon Redactie: Edwin Schut, Kees Kwak, Eduard van Leeuwen, Kees Geljon Medewerkers: Arjen Brink, Ruud Scheffer, Marja de Koning, Ruud Dingerdis, Henk Bruinning, Loesje van den Bogaert Vormgeving en Druk: Drukkerij Tijl Uilenspiegel Redactieadres: RCO De Hoofdzaak Postbus 3031, 1801 GA Alkmaar Telefoon: 072-5143387 E-mail: [email protected] Website: www.rcodehoofdzaak.org

oplage: 1500 ex. De cliëntenkrant is een 2-maandelijkse uitgave

20

wegstuurt als jij te laat bent, die vond, dat als ik het zelf zo goed wist, ik het ook maar zelf op moest lossen. Vreemd zegt u? Ja, dat vond ik ook best raar, maar ja, wat doe je ertegen. Geeft niet, geeft niet, ik ben al lang blij dat mijn huidige behandelaar wel naar me luistert en me niet laat zitten. Wat? Ja, ik heb het gehoord, hij gaat weg, nou ja weg, hij gaat ergens anders heen ja, Heerhugowaard, waarschijnlijk hoor, want helemaal zeker is het niet, nee. Nou ja, wel jammer hoor, maar het geeft niet, maakt niet uit, want hij heeft me nog opgegeven voor een groep, speciaal voor vrouwen zoals ik. Dat laatste moet ik nog zien trouwens, want ik kom weinig types van het vrouwelijk geslacht tegen als ikzelf, maar goed, het is een plekje waar ik, met hulp, mijn verleden kan verwerken. Je moet het een kans geven, niet waar? Nou was mijn vraag, want daarvoor belde ik tenslotte, wanneer begint die groep eigenlijk? Ik heb namelijk nog helemaal niets gehoord en het is toch wel een maandje of twee geleden dat ik opgegeven ben. U heeft geen idee? Verhuizing? Onduidelijk welke groepen wel of niet blijven draaien? Maar wanneer weet u dat dan wel? Dat weet u niet? Enne… die persoon die de groep gaat draaien, zeg maar, weet die het dan niet? Oh, dat is ook nog onzeker, die gaat misschien wel weg? Oh, en hoe kom ik er dan achter hoe het verder gaat? Dat weet u niet. Maar sorry hoor, misschien vindt u me wel een zeurpiet, maar hoe moet het dan met mij? Even afwachten, tot alles weer rustig is? Oh, omdat ze zo druk zijn met alle interne wijzigingen? Oh, niemand is er blij mee. Beter nu even niet storen, niet lastig vallen met mijn vraag? Ja, nee, natuurlijk, dat begrijp ik. Nou zeg, vervelend voor jullie, al die veranderingen, ja en dat nog in vakantietijd, rot hoor. Succes ermee enne … maakt u zich om mij als cliënt geen zorgen hoor. U heeft al genoeg aan uw hoofd en ik ben tenslotte wel wat gewend. Nou, bedankt hoor en misschien tot ziens.

Koken met MAAIKE

RIJST MET WOKGROENTEN Goedkoop en gezond!

BENODIGDHEDEN: 400 GRAM GEMENGDE GROENTEN 200 GRAM GEHAKT 2 KOPJES RIJST 1 A 2 TEENTJES KNOFLOOK KETJAP MANIS

1 EETLEPEL OLIE

Bereidingswijze: Doe twee kopjes rijst in de pan, voeg water toe en zet de pan op het vuur. Voor de bereiding van de rijst kunt u kijken op het pak. Verhit de olie in een hapjespan of wok, knijp de teentjes knoflook uit in de pan of snij deze in kleine stukjes en doe ze in de pan. Voeg vervolgens het gehakt toe, bak deze totdat het bruin is. Voeg de gemengde groenten toe en roer zo nu en dan goed. Wanneer de groenten gaar zijn, ketjap toevoegen naar smaak en even laten intrekken. Eet smakelijk!

Jaantje Nevel


De Hoofdzaak. Cliëntenkrant. voor cliënten van de GGZ. september 2007

Recommend Documents