De grens voorbij. Twence in 2013

De grens voorbij Twence in 2013

2

Geworteld in Twente zoekt Twence de grenzen op, zowel in de markt als in de techniek. Als Nederlands bedrijf ontwikkelt het zich tot speler op een steeds veranderende Europese markt. Economie, milieu en duurzaamheid kennen immers geen grenzen. Kennis, kunde en service op het gebied van het benutten van de grondstof afval zijn waardevolle exportproducten. Twence is een gezond bedrijf, dat nieuwe mogelijkheden zoekt én vindt om afvalmaterialen herbruikbaar te maken of nuttig in te zetten. We zijn ervan overtuigd dat de maatschappij binnen enkele decennia alle afval opnieuw kan gebruiken en dat we onze energie uitsluitend nog uit hernieuwbare bronnen zullen winnen. Om daar aan bij te dragen, blijven we de grenzen ook in technische zin verleggen, op bedrijfseconomisch verantwoorde wijze.

Twence B.V. – Publieksjaarverslag 2013

03 4

5

Inhoudsopgave

Voorwoord

Voorwoord 7

Economie, milieu en duurzaamheid kennen geen grenzen. Voor Twence betekent dat logischerwijs dat wij verder moeten kijken dan onze eigen regio en ons eigen land, in het belang van de continuïteit van ons bedrijf, van onze leefomgeving en van een duurzame toekomst. ‘De grens voorbij’ is dit jaar dan ook het thema van onze jaarverslagen.

Onze visie sluit naadloos aan bij de beleidsbrief van staatssecretaris Mansveld ‘Invulling programma Van Afval Naar Grondstof’ (VANG-programma). Dit beleid geeft nadrukkelijk richting aan de transitie naar een circulaire economie. Nederland wil daarmee ook internationaal gezien een belangrijke positie als recycling-hub ontwikkelen. Twence gaat daar een bijdrage aan leveren.

We gaan telkens weer een stap verder. We kijken niet alleen letterlijk over de landsgrenzen, we gaan ook in de eigen regio grensoverschrijdend te werk door het kwantitatief en kwalitatief uitbouwen van grondstoffenterugwinning, het zoeken naar mogelijkheden om –lokaal– materiaalketens te sluiten en de energieopbrengst van onze installaties te verhogen.

De kennis en kunde die we in Nederland hebben ontwikkeld op het gebied van afvalverwerking staan op zeer hoog niveau. Het zijn exportproducten geworden. Dat biedt ons de gelegenheid voor het contracteren van RDF, al voorgescheiden huishoudelijk restafval, op de Britse markt. Daarmee stellen we de vollast van onze afvalenergiecentrale zeker en kunnen we voldoen aan onze langjarige contractuele verplichtingen voor levering van duurzame energie aan AkzoNobel en de stadsverwarming. In Groot-Brittannië ontstaat hierdoor ruimte om de eigen recyclingindustrie op te bouwen en wordt daar de noodzaak kleiner te gaan investeren in kapitaalintensieve verbrandingscapaciteit. Tegelijkertijd biedt het ons ruimte om voor de langere termijn belangrijke projecten op het gebied van afvalscheiding en recycling te ontwikkelen.

Twence in het kort

9

Mensen Klanten Samenwerking Leiding en toezicht Sociaal verslag Relatie met onze omgeving Maatschappelijk verantwoord ondernemen en SROI Veiligheid en gezondheid

12 12 15 16 18 19 21 22

Wereld 26 Grondstoffen & hergebruik 26 Energie uit hernieuwbare bronnen 29 Energie uit niet-recyclebaar afval 32 Reststoffen 36 Storten 38 Kwaliteit 40 Milieuaspecten 42 Financieel 47 Kerncijfers 47 Het jaar 2013 48 Vooruitblik naar 2014 49 De toekomst 49

Over enkele decennia leven we in een maatschappij die grondstoffen uit afval terugwint en energie uit hernieuwbare bronnen haalt. Focus op het terugwinnen van grondstoffen nu is essentieel om toekomstige uitputting van de aarde te voorkomen, zonder in te boeten op onze levensstandaard. Preventie, scheiding en recycling zijn de sleutelwoorden. De technieken om de waardevolle componenten in de ‘grondstof’ afval zo goed mogelijk te benutten en geschikt te maken voor hergebruik zijn de afgelopen jaren sterk verbeterd en verfijnd. De deskundigheid die wij hebben op dit gebied is in die tijd gegroeid, evenals de mogelijkheden die wij hebben om materialen terug te brengen in de kringloop.

lees verder op pagina 8 >

Tekst / eindredactie: Afdeling Communicatie Twence B.V. Fotografie:

Simone Gerard, Ton Koene, Christian van der Meij,

Foto Dema Enschede, Hans Beerens, Sjoerd van der Meulen

Foto pagina 10/11:

© Esther van Velden

Foto gemaakt door Leonard Baruch (1905-1978)

Vormgeving:

Reclamebureau VanderVeer, Enschede

Druk:

Drukkerij Hofmeijer, Hengelo

Dit jaarverslag wordt uitgegeven in het Nederlands, Duits en Engels. De Nederlandse gedrukte uitgave is leidend. Dit jaarverslag is gedrukt op Plano Superior FSC Mixed resources.

LOGO FSC door Jurgen


7

< vervolg van pagina 7 In onze afvalscheidingsinstallatie wordt nader onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van het sorteren van kunststoffen. We hebben in 2013 onder meer besloten tot aanschaf van de zogenoemde NIR-technologie, waarmee we waardevolle ervaring opdoen die van pas komt bij het onderzoek naar een nieuwe grondstoffenfabriek. Ook vergroot het al op korte termijn onze mogelijkheden om afvalstromen te verwerken. In de gemeente Rijssen-Holten is per 1 januari 2014 in samenwerking met Twence een proef van één jaar van start gegaan met de ‘Recyclezak’. Hiermee biedt de gemeente scheidingsgemak aan de burger en kan Twence de verwerking van de ‘grondstoffenton’ testen. Dit is één van de meestbelovende scenario’s volgens recent regionaal onderzoek naar de mogelijkheden en kansen van gemeentelijke samenwerking op het gebied van afval. In 2013 startten we met de bouw van een nieuwe hal, waarin innovatieve installaties voor het terugwinnen van non-ferro metalen uit bodemassen worden geplaatst. Door het terugwinnen van de metalen uit de bodemassen genereren we niet alleen inkomsten, maar worden de bodemassen ook breder toepasbaar als bouwstof, ter vervanging van zand en grind. Ook begonnen wij met de realisatie van de CO2/NBC installatie, waarmee we natriumbicarbonaat voor onze eigen rookgasreiniging gaan produceren, met CO2 die we afvangen uit onze eigen processen.

Naast de verdere internationalisering, het sluiten van materialenkringlopen, de levering van duurzame warmte voor stadsverwarming en industriële toepassingen zal ook energiewinning uit hernieuwbare bronnen de komende jaren een speerpunt zijn in de ontwikkeling van Twence. Nederland gebruikt grote hoeveelheden fossiele brandstoffen waarvan maar liefst 40 procent voor warmte wordt gebruikt en 25 procent voor opwekking van elektriciteit. Als lid van de stichting Warmtenetwerk wil Twence een bijdrage leveren aan de besparing op het gebruik van fossiele brandstoffen en een verduurzaming van de energievoorziening. Dat we in 2013 maar liefst twee keer werden gewaardeerd met een belangrijke prijs op het gebied van verduurzaming, de Groene Twinkeling en de Global District Energy Climate Award, zien wij als beloning voor de inspanning van velen – ook van buiten Twence. Het maakt ons trots én is voor ons een stimulans om door te gaan op het ingezette pad. In dit verslag leest u meer over onze doelen, projecten en ontwikkelingen. In ons ‘Financieel jaarverslag 2013 Twence Holding B.V.’ vindt u de financiële details. Hengelo, 13 maart 2014

ir. Paul G.T. de Jong algemeen directeur

Missie Twence staat voor hoogwaardige inzet van afval als bron van herbruikbare grondstoffen; wij maken afval hiertoe geschikt en brengen grondstoffen terug in de keten. Daarnaast produceert Twence energie uit hernieuwbare bronnen. Wij zetten restafval in voor energetische benutting, zolang dit nog de meest efficiënte vorm van gebruik is. Dit doen wij met passie, innovatief en bedrijfseconomisch verantwoord. Wij respecteren mens en milieu en dragen bij aan verduurzaming van de samenleving.

8

Economie, milieu en duurzaamheid kennen geen grenzen

Twence levert - Elektriciteit (aan het openbare net en aan gemeenten) - Warmte (voor stadsverwarming) - Stoom (voor nabijgelegen industrie) - Herbruikbare deelstromen (metalen en andere stoffen) - Bodemassen en FORZ® (voor onder meer wegenbouw) - Compost

Twence in het kort Twence haalt met behulp van innovatieve technologie herbruikbare materialen en duurzame energie uit afval en biomassa. Daarmee draagt het bedrijf bij aan de besparing van grondstoffen, de besparing op fossiele brandstoffen en de reductie van CO2-uitstoot.

waardevolle stoffen in de circulatie. Wij zijn ervan overtuigd, dat bedrijven als Twence, die expertise hebben op het gebied van be- en verwerking van uiteenlopende afvalstromen en biomassa, een onmisbare schakel vormen voor de transitie van afval naar volledig herbruikbare materialen.

Twence is een internationale speler op de markt van grondstoffen, duurzame energie en hoogwaardige verwerking van afvalstromen en biomassa. Deze markt is competitief én maatschappelijk zeer relevant. Het afval dat als onze grondstof en brandstof dient, halen wij uit de eigen regio, uit andere delen van Nederland, uit Duitsland en in toenemende mate uit het Verenigd Koninkrijk.

Zo lang er echter nog niet-herbruikbaar afval overblijft, zullen wij dit benutten voor de productie van energie. Het rendement van onze afvalenergiecentrales verhogen wij door enerzijds te werken aan de optimalisatie van onze dagelijkse processen en anderzijds de mogelijkheden voor warmte-uitkoppeling verder te benutten. Daarmee dragen we bij aan de besparing van fossiele brandstoffen en de reductie van CO2-uitstoot.

Om de ‘grondstof’ afval zo goed mogelijk te benutten, verbeteren wij onze processen voortdurend. Op die manier maken wij steeds meer afvalstoffen geschikt voor hergebruik en halen wij zoveel mogelijk energie uit het resterende materiaal. Twence werkt aan duurzame relaties met klanten, overheden, maatschappelijke organisaties en diverse samenwerkingspartners. Met een netto omzet van bijna € 100 miljoen en met meer dan 200 medewerkers in dienst, is het bedrijf een belangrijke –en nog steeds groeiende– werkgever en een economische motor in de regio Twente. Ons uiteindelijke doel is een afvalloze samenleving, met optimaal hergebruik van goederen en terugwinning van grondstoffen. Energie moet uiteindelijk nog uitsluitend met hernieuwbare bronnen opgewekt worden. De komende jaren zullen wij daarom blijven investeren in de ontwikkeling van kennis en installaties om grondstoffen terug te winnen uit afval. Zo kunnen we bijdragen aan het sluiten van materialenkringlopen en het terugbrengen van


Twence is veruit de grootste producent van duurzame energie in Overijssel. En ook landelijk gezien behoren wij tot de grootste duurzame energieproducenten. In 2013 produceerden wij een hoeveelheid elektriciteit, waarmee de behoefte van ruim 75.000 huishoudens kan worden gedekt. Daarnaast produceerde Twence warmte en stoom, die gelijk staat aan het warmteverbruik van ongeveer 57.000 huishoudens. Daarmee is de energieproductie van Twence bijna gelijk aan het totale energieverbruik van alle huishoudens in Enschede. Door de energieproductie van Twence wordt jaarlijks circa 300.000 ton CO2-uitstoot vermeden, doordat minder fossiele brandstoffen hoeven worden verbruikt. Voor de productie van energie gebruiken we afval en biomassa, die niet op andere wijze geschikt kan worden gemaakt voor hergebruik.

03 9

Het zo veel en zo goed mogelijk benutten van afvalstromen is geen vondst van de laatste tijd. Voor onze grootouders was het vanzelfsprekend dat de aardappelschillen en ander keukenafval werd opgehaald door de schillenman, die er zijn varkens mee voerde. De voddenman haalde oude stuk gedragen kleding op, die de grondstof vormde voor de papierindustrie of tot poetskatoen werd verwerkt. Nu, in de 21ste eeuw, heeft Twence een groot deel van die taken op zich genomen. GFT-afval is de basis voor bioenergie en compost, de afvalscheidingsinstallatie sorteert afval in deelstromen, geschikt voor verdere verwerking. De afvalenergiecentrale en de biomassa elektriciteitscentrale benutten niet alleen de energie die in het afval zit, maar winnen uit het afval ook steeds meer metalen terug.

Mensen Onze klanten, medewerkers, aandeelhouders, leveranciers en samenwerkingspartners vormen onze basis. Samen met hen kunnen wij invulling geven aan onze missie op het gebied van grondstoffenterugwinning en duurzame energieopwekking. Verantwoorde verwerking van afval, het sluiten van de materialenkringloop en een duurzame energievoorziening zijn grensoverschrijdende maatschappelijke vraagstukken. Daarnaast hebben activiteiten van de omvang als die van Twence breed draagvlak nodig, zowel in onze naaste omgeving, als op politiek en bestuurlijk vlak. Wij werken daarom hard aan een goede verstandhouding met alle belanghebbenden.

Klanten In onze bedrijfsfilosofie staan onze klanten centraal. Omdat de afvalmarkt internationaliseert, zoekt en vindt Twence in toenemende mate klanten in het buitenland. We bedienen al jaren klanten uit Duitsland. In eerste instantie waren dat relaties uit het nabije grensgebied, in het ‘natuurlijke’ verwerkingsgebied van Twence. Afvalmanagement wordt steeds internationaler en wij groeien daarin mee. Niet alleen op de Duitse markt, maar sinds 2012 ook in het Verenigd Koninkrijk. Het mes snijdt hier aan twee kanten. Met de brandstoffen die wij uit het Verenigd Koninkrijk halen kunnen we de duurzame energielevering aan onze nabije afnemers van warmte en stoom voor langere termijn zeker stellen. Tegelijkertijd vindt het Verenigd Koninkrijk, waar het storten van afval sinds 1 januari 2012 fiscaal zwaarder wordt belast, tijd om te investeren in de duurzame verwerking van afval in eigen land. AkzoNobel in Hengelo verduurzaamt door stoom van Twence

Verklaring CO2 vermijding Twence in Hengelo verwerkt op duurzame wijze verscheidene

en energieopwekking bij Twence worden (elders) minder

afvalstromen uit Twente, andere delen van Nederland en het buitenland.

fossiele brandstoffen en natuurlijke grondstoffen gebruikt.

Het produceert grondstoffen, elektriciteit, industriële stoom en

Daarmee wordt tevens de uitstoot van het broeikasgas

warmte voor stadverwarming. Door de efficiënte afvalverwerking

CO2 vermeden.

Twence heeft berekend dat op basis van de aangeleverde

Twence feliciteert de gemeente Almelo met dit resultaat

hoeveelheid huishoudelijk afval en het aantal in bezit

en haar inzet voor een duurzaam milieu.

zijnde aandelen Hengelo, december 2013

Twence Holding B.V.

Twence Holding B.V.

Ir. Paul G.T. de Jong Algemeen Directeur

Mr. Paul Horsthuis Directiesecretaris

van hun bedrijf of de aard van het te verwijderen materiaal, zijn drijfveren in onze verdere ontwikkeling als grondstoffenbedrijf. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om de verwerking van kunststoffen, het sorteren van (varianten van) de grondstoffenton of integrale nascheiding.

In 2013 werd elektriciteit aan de gemeenten Almelo, Borne, Dinkelland, Enschede, Hengelo en Oldenzaal geleverd. Per 1 januari 2014 volgden Haaksbergen, Hellendoorn, Hof van Twente, Losser, Rijssen-Holten, Twenterand, Tubbergen en Wierden.

Grondstoffenafzet

Klanten voor afvalverwerking in 2013 een vermijding van CO2-uitstoot heeft gerealiseerd van 25.000 ton.

CO2-certificaten voor Twentse gemeenten Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 12 december 2013 ontvingen alle Twentse gemeenten uit handen van algemeen directeur Paul de Jong van Twence een CO2-verklaring. In deze verklaring staat per gemeente aangegeven hoeveel CO2-uitstoot vermeden wordt doordat Twence het gemeentelijke en ander afval duurzaam verwerkt tot groene energie. Daardoor hoeven minder fossiele brandstoffen te worden verbruikt. Alle Twentse gemeenten bereiken samen een CO2-vermijding van jaarlijks 230 kton.

Klanten voor energie Een grote afnemer van door Twence geproduceerde energie is onze ‘buurman’ AkzoNobel in Hengelo. Sinds 2011 maakt AkzoNobel in de zoutproductie al gebruik van stoom van Twence voor de indamping van pekel. Deze leveringen zijn per 1 januari 2013 contractueel verhoogd naar minimaal 650.000 ton stoom per jaar en in de loop van dat jaar gestaag doorgegroeid naar 840.000 ton. Dit maakt het voor AkzoNobel mogelijk hun locatie Hengelo verder te verduurzamen. Sinds 2011 leveren wij ook warmte via een ondergrondse leiding aan het warmtenet in Enschede. Dit net voorziet 7.000 woningen en 200 bedrijven van warmte. De bedrijven, waaronder de Grolsch Veste, Universiteit Twente, zwembadcomplex Aquadrome en Intratuin gebruiken ongeveer 70 procent van de warmte. Omgerekend naar huizen levert Twence hier de warmte voor circa 20.000 woningen. Al sinds de ingebruikname van de afvalenergiecentrale in 1996 leveren wij duurzame energie aan het openbare net. Sinds 1 januari 2013 wordt onze groene elektriciteit ook door Twentse gemeenten afgenomen, die hiermee lokaal geproduceerde duurzame energie in kunnen zetten.

12

De gemeenten gebruiken de elektriciteit voor openbare gebouwen, inrichtingen zoals zwembaden en straatverlichting. In totaal gaat het om circa 5.400 aansluitingen in veertien gemeenten en een verbruik van circa 55.000 MWh per jaar. Dit is vergelijkbaar met 15.000 huishoudens.

Op basis van onze goede tarieven en duurzame verwerkingsmethodiek wonnen wij in 2013 de aanbesteding voor de verwerking van GFT van Afvalverwerking Rivierenland, een samenwerkingsverband van 10 gemeenten met in totaal ruim 85.000 huishoudens. De overeenkomst loopt tot september 2016, met mogelijkheid tot verlenging. Hiermee is onze positie op de markt voor biomassa verder versterkt. Met vele van onze regionale en Nederlandse klanten werken wij al jaren plezierig en constructief samen. Het ‘thuisfront’ biedt ons de basis die wij nodig hebben voor onze ontwikkeling, zowel op de markt als in de techniek. Ons doel om deze klanten te kunnen bedienen met efficiënte verwerkingsmogelijkheden die passen bij de aard

We winnen meer en meer herbruikbare materialen en grondstoffen terug uit het afval dat ons ter verwerking wordt aangeboden. Een fors deel bestaat uit bodemassen, die in diverse bouwprojecten worden toegepast. Metalen worden door staalfabrieken en tussenleveranciers afgenomen. Deelstromen uit onze afvalscheidingsinstallatie gaan naar verwerkingsbedrijven in binnen- en buitenland.

We winnen meer en meer herbruikbare materialen en grondstoffen terug uit het afval

Proef recyclezak Met de gemeente Rijssen-Holten is een proef voorbereid met een ‘recyclezak’. Deze proef is per 1 januari 2014 van start gegaan. In de zak, die tweewekelijks aan huis wordt opgehaald, mogen niet alleen alle plasticsoorten, maar ook sap- en melkpakken, blik, metalen en kleine elektrische apparaten worden aangeboden. Voor de inwoners wordt het makkelijker en de grijze bak raakt minder snel vol. Door de snelle technische ontwikkelingen kan een mix van afvalsoorten tegenwoordig relatief eenvoudig gescheiden worden in een sorteerinstallatie. Op deze wijze kunnen waardevolle grondstoffen beter worden gerecycled. Doel van de proef in Rijssen-Holten is de hoeveelheid terug te winnen grondstoffen uit afval flink te vergroten en het volume restafval in de gemeente te laten afnemen. In de Regio Twente is de ambitie uitgesproken om voor 2030 90% van het afval her te gebruiken. Rijssen-Holten en Twence willen met de Recyclezak een belangrijke stap zetten in het realiseren van die doelstelling. Ook andere gemeenten hebben interesse in de proef getoond.


Wethouder Jan Ligtenberg van Rijssen-Holten

is blij met de recyclezak

03 13

Internationale ontwikkeling afvalmarkt

Engels afval wordt verpakt in folie bij Twence aangeleverd

Milieubalans Volgens onderzoeksbureau CE Delft valt de milieubalans van het vervoer vanuit het Verenigd Koninkrijk en het omzetten van het afval in stroom en warmte door Twence positief uit ten opzichte van het storten in het Verenigd Koninkrijk. Dit land heeft namelijk onvoldoende verwerkings- en verbrandingscapaciteit en stort nog veel afval. Het afval wordt ingepakt in folie en als balen van ruim een ton per stuk in vrachtwagens naar de afvalenergiecentrale van Twence vervoerd. Zodoende komt tijdens het transport geen geur vrij en ontstaat er geen zwerfvuil. Ofschoon het vervoer in Nederland over de weg plaatsvindt, is deze werkwijze toch milieuvriendelijker dan het storten van het afval in het Verenigd Koninkrijk. Hierbij is gekeken naar alle relevante milieueffecten, zoals de CO2-vermijding, het minder-verbruik van fossiele brandstoffen, emissies van verzurende stoffen en fijnstof. Dit milieuvoordeel is mede het gevolg van het feit dat Twence over een afvalenergiecentrale beschikt met een zeer hoog energetisch rendement en daarmee beschikt over de zogeheten R1-status. Onafhankelijk Engels onderzoek door het bureau Eunomia (WRAP-onderzoek) bevestigt de conclusies van CE. Daarbij is ook gekeken naar het alternatief van verbranden in de Verenigd Koninkrijk (met een laag energetisch rendement). Ook dan is thermische verwerking in een Europese hoogrendementinstallatie een betere optie voor het milieu.

14

Sinds 1 januari 2012 wordt het storten van afval in het Verenigd Koninkrijk fiscaal zwaarder belast. Er wordt gewerkt aan het opzetten van duurzame verwerkingsmogelijkheden in eigen land. Tot er voldoende recyclingcapaciteit is om grondstoffenkringlopen te sluiten, zal niet-herbruikbaar brandbaar afval thermisch worden verwerkt bij Europese afvalenergiecentrales met een hoog energetisch rendement (R1 status), zoals Twence. Twence heeft de ambitie om blijvend actief te zijn in het Verenigd Koninkrijk en zal in 2014 de eerste stappen ondernemen om een positie in de keten in te nemen. Dit kunnen en willen we niet alleen, daarom onderzoeken we nu of dit met één of meerdere lokale partners bereikt kan worden.

Contracten In 2012 werd de eerste meerjarige overeenkomst gesloten met een Engels bedrijf voor het verwerken van RDF , voorgescheiden huishoudelijk restafval. De grondstoffen die bij sortering uit het materiaal worden gehaald, blijven in het Verenigd Koninkrijk voor verdere bewerking en hergebruik. In 2013 sloten wij vergelijkbare overeenkomsten met andere Engelse bedrijven. Mede hierdoor is de vollast voor onze afvalenergiecentrales gegarandeerd tot en met ten minste 2017.

Beurs in Birmingham In september 2013 presenteerden Twence en Attero zich voor de tweede keer als Dutch Recycling in op de internationale beurs Recycling & Waste Management (RWM) in het Verenigd Koninkrijk. Met onze unieke ‘Dutch Approach’ lieten we daar zien hoe afval voor ons –met een enorme ervaring in nuttige toepassing– een bron van grondstoffen en duurzame energie is. RWM is het langst bestaande, best bezochte en grootste jaarlijkse evenement in het Verenigd Koninkrijk voor de recycling- en afvalindustrie. De deelname aan de beurs heeft, net als in 2012, waardevolle contacten opgeleverd.

Samenwerken is de sleutel voor duurzame ontwikkeling

Samenwerking Wij zijn ervan overtuigd dat samenwerking de sleutel is voor duurzame ontwikkeling. Door onze eigen kennis en ervaring met die van andere bedrijven en kennisinstituten samen te voegen, kunnen we kansen tot successen maken, wat in zeer brede zin ‘winst’ oplevert. De projecten waaraan we met de diverse samenwerkingspartners werken, komen elders in dit verslag aan de orde. Voor het verkennen van de internationale afvalmarkt –in het bijzonder in het Verenigd Koninkrijk– werkten we in 2013 samen met Attero. Voor marketingdoeleinden gebruikten we daar de merknaam Dutch Recycling. Op het terrein van grondstoffenterugwinning uit bodemassen is Inashco een van onze belangrijkste partners. Met AkzoNobel werken we niet alleen samen op het terrein van stoomlevering, maar ook bij de voorbereidingen van de pilot ‘stabilisering cavernes’. De participatie van Twence is wat dit laatste betreft op een hoger niveau getild onder de strategische noemer ‘verwerking reststoffen’.


Voor technische vraagstukken en ontwikkeling van nieuwe technieken wordt met een veelheid aan publieke en private partijen uit de branche samengewerkt. Op het terrein van onderzoek naar mogelijke vormen van mestverwerking werken we samen met LTO en ForFarmers. Met Twente Milieu werken we samen aan de activiteiten rond de Landelijke Compostdag en bij de organisatie van de Twentse Afvalestafette . Ook de Universiteit Twente en Saxion waren daar dit jaar traditiegetrouw weer bij betrokken. Daarnaast hebben we met Twente Milieu, Cogas en Beleef Media Producties samengewerkt bij het maken van een goed bekeken serie over duurzaamheid, die werd uitgezonden op RTV-Oost. Helaas is –omdat geen sluitende business case mogelijk was– in 2013 besloten het project ‘Bio-energiepark Twente’, waarin we samenwerkten met de Universiteit Twente en Saxion, te beëindigen.

15

Leiding en toezicht Directie Twence heeft één statutair directeur, de heer ir. Paul G.T. de Jong.

Raad van commissarissen De raad van commissarissen houdt toezicht op en adviseert over het beleid van de directie en de algemene gang van zaken. Daarbij handelt de raad in het belang van de vennootschap, gericht op de continuïteit van het bedrijf. Voor belangrijke bestuursbeslissingen is goedkeuring van de raad van commissarissen vereist. De raad van commissarissen van Twence Holding B.V. bestaat statutair uit vijf leden. In de raad van commissarissen hadden in 2013 de volgende leden zitting:

Aandeelhouders In overeenstemming met de statuten heeft Twence uitsluitend overheden als aandeelhouder. Per 31 december 2012 zijn de aandeelhouders van Twence: Attero Holding N.V., Regio Twente, Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen en de gemeenten Almelo, Berkelland, Borne, Dinkelland, Enschede, Haaksbergen, Hellendoorn, Hengelo, Hof van Twente, Losser, Oldenzaal, Rijssen-Holten, Tubbergen, Twenterand en Wierden. Het Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen is een samenwerkingsverband van de gemeenten De Marne, Eemsmond, Loppersum en Winsum. Attero is een zelfstandig bedrijf met alleen overheden als aandeelhouder.

Naam Functie Drs. H.P.M. Wenneger (m) Voorzitter (lid auditcommissie; voorzitter benoemings en selectiecommissie; afgetreden 12 december 2013) Prof. dr. F. Eising (m) Lid (voorzitter remuneratiecommissie; lid benoemings en selectiecommissie, voorzitter technische commissie) J.B. Kroeze (m) Lid (lid remuneratiecommissie) T.R. Doesburg (m) Lid (voorzitter auditcommissie) Ir. J.A. Casteleijn (m) Lid (lid technische commissie) Drs. W.M. van Ingen (v) Lid (benoemd per 12 december 2013) De heer Wenneger trad per 12 december 2013 af, vanwege het bereiken van de maximale zittingstermijn van twee perioden. Hij is acht jaar commissaris geweest, waarvan drie jaar voorzitter.

Door de benoeming van de mevrouw Wilma van Ingen door de algemene vergadering van aandeelhouders eveneens op 12 december 2013, is de vacature die door het aftreden van de heer Wenneger ontstond, ingevuld. Mevrouw Van Ingen is aanbevolen door de ondernemingsraad met gebruikmaking van het versterkt recht van aanbeveling.

Management team Het management team van Twence bestaat per 31 december 2013 uit: Naam Functie Drs. Gert-Jan Bennink* Manager Marketing & Sales Drs. Isabel van Dijk Manager QHSE&S Mr. Paul Horsthuis* Secretaris van de vennootschap Ing. Huub Nijkamp Manager Production Ir. Frank de Nobel Manager Technology Marc Peerik / Drs. Ing. Rob G. Moorer a.i. Manager HR Richard G.H. te Riet fc* Manager Finance Ir. Paul G.T. de Jong* Algemeen directeur In 2013 werd een Executive Team binnen het managementteam ingesteld. Hiervan zijn de met een asterisk gemarkeerde personen lid. Dit team focust op de strategische ontwikkeling

V.l.n.r. Gert-Jan Bennink, Huub Nijkamp,

Paul de Jong, Isabel van Dijk, Richard te Riet

Zittend Paul Horsthuis en Frank de Nobel

van de onderneming. Het managementteam richt zich vooral op de dagelijkse gang van zaken.

Ondernemingsraad In 2013 is er na succesvol verlopen verkiezingen een nieuwe ondernemingsraad gevormd. De nieuwe ondernemingsraad bestaat uit negen leden en een

ambtelijk secretaris, de raad is daarmee voltallig. De ondernemingsraad bestaat uit:

Naam Erik Hemmer Wander Geerdink Peter Koel Ben ter Brake Bert Arends Ton Baan Enrico Busi Henk Mulder Egon Schreven Marja van der Zee

Functie bij Twence Advisor WP&C Coördinator Logistiek Market Analyst Medewerker Informatisering Onderhoudsplanner Sr medewerker Operationele Teams Sr medewerker Operationele Teams Budgetanalist Health & Safety Specialist Excursieleider

Functie in de OR Voorzitter Plv. Voorzitter Secretaris Lid Lid Lid Lid Lid Lid Ambtelijk secretaris

V.l.n.r. de heren Doesburg, Casteleijn,

16

Kroeze, De Jong, Eising en Wenneger

Mevrouw Van Ingen ontbreekt op deze foto


03 17

Sociaal verslag

productgerichte naar een marktgerichte organisatie en onze mensen worden opgeleid om internationaal te kunnen denken en werken.

Organisatieontwikkeling De richting die Twence inslaat is gebaseerd op het in het voorjaar van 2012 door de aandeelhouders goedgekeurde strategisch meerjaren beleidsplan. Onze stip aan de horizon is de afvalloze maatschappij die grondstoffen uit afval terugwint en energie uit hernieuwbare bronnen haalt. Onze keuzes en ons handelen hebben deze visie als leidraad. Twence wil niet alleen nu, maar ook in de toekomst een solide bedrijf zijn.

Ziekteverzuim

De organisatieontwikkeling van de afgelopen twee jaren heeft tot doel gehad enerzijds te zorgen voor optimalisatie van de ‘dagelijkse’ processen en anderzijds ruimte te creëren voor toekomstgerichte ontwikkelingen. Er zijn jonge academici aangetrokken, er is een afdeling Technology geformeerd, we maken de omslag van een

Het ziekteverzuimcijfer (exclusief zwangerschapsverlof) is in 2013 licht gestegen ten opzichte van 2012. Dit komt voornamelijk doordat het aantal langdurige ziektegevallen iets is toegenomen. Er waren weinig beïnvloedingsmogelijkheden om dit aantal terug te brengen. Het korte verzuim en het daarmee samenhangende frequente verzuim is in 2013 geen punt van zorg geweest.

Personeelscijfers Personeelsbezetting* Waarvan deeltijders Stagiaires/afstudeerders totaal Uitstroom jaarcijfer (fte’s) Instroom jaarcijfer (fte’s) Vacatures (openstaand) Gemiddelde leeftijd Ziekteverzuim

Twence is een kennisintensief bedrijf met gespecialiseerde arbeidsplaatsen. Hiervoor is goed gekwalificeerd personeel nodig. Medewerkers worden gestimuleerd hun kennis op peil te houden en te vergroten door middel van opleidingen en cursussen.

Eenheid 2013 2012 in fte 211,3 205,2 aantal 35 40 aantal 12 27 in fte 12,1 10,0 in fte 18,2 14,3 aantal 9 3 in jaren 45,0 44,8 % 4,1 3,5

* exclusief stagiairs, inclusief managementtrainees (in 2013 zes, in 2012 vier)

Relatie met onze omgeving Inpassing van Twence in omgeving In een werkgroep, waarin Waterschap Regge en Dinkel, de Vereniging Behoud Twekkelo (VBT), AkzoNobel, de gemeenten Hengelo en Enschede, Landschapsfonds Enschede, Stawel, de Zuivelhoeve, Eelerwoude en Twence actief zijn, is sinds 2011 gewerkt aan een betere landschappelijke inpassing van de industriële activiteiten van AkzoNobel en Twence aan de rand van het gebied Twekkelo-West. Twee beken die door dit gebied lopen, de Twekkelerbeek en de Strootbeek, hebben een meer natuurlijke loop gekregen en er zijn retentiegebieden aangelegd. Ook de landschappelijke versterking door bijvoorbeeld de nieuwe inplant van lanen en fruitbomen en de aanleg van kikkerpoelen, passend in het landschap, maakt deel uit van de plannen. Het project was in twee fasen gesplitst. De eerste fase omvatte de herinrichting van de Twekkelerbeek en omgeving op het Twence-terrein. Deze fase is in 2012 afgerond. In de tweede fase van het plan is het gebied rond de Strootbeek aangepakt en ook werd het deel van de Twekkelerbeek, dat parallel loopt aan de A35, onder handen genomen. De inpassing van de 2,5 kilometer lange stoomleiding tussen Twence en AkzoNobel maakt deel uit van deze fase van het project beekherstel. De werkzaamheden van deze fase zijn in het laatste kwartaal van 2013 uitgevoerd. In het voorjaar van 2014 zal de laatste hand worden gelegd aan de beplanting. De Strootbeek en de Twekkelerbeek zorgen samen voor de afvoer van water uit een gebied van ongeveer 160 ha. Door de nieuwe inrichting van de beken wordt circa 80.000 m3 waterberging gerealiseerd.

De Groene Twinkeling Op 9 januari 2013 ontving Twence tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van Natuurmonumenten, Natuur en Milieu Overijssel, Staatsbosbeheer en Landschap Overijssel de Groene Twinkeling 2012. Met het uitreiken van de Groene Twinkeling laten de groene organisaties zien dat biodiversiteit en ondernemerschap goed samengaan en stimuleren zij bedrijven zich sterk te maken voor natuur en landschap. Volgens de jury heeft Twence de Groene Twinkeling gewonnen vanwege zijn rol als initiatiefnemer, inspirator en aanjager van de natuurlijke inrichting van zijn terreinen en de omgeving in Twekkelo. Twence ziet het winnen van de prijs als een erkenning voor alle partijen die zich hard hebben gemaakt voor het project.

De meanderende Twekkelerbeek op het terrein van Twence

Biodiversiteit en ondernemerschap gaan goed samen

18

Op 22 augustus viert het personeel van Twence het 12,5-jarig bestaan van de organisatie


03 19

Maatschappelijk verantwoord ondernemen en SROI Social Return on Investment (SROI) is een van de pijlers in het bevorderen van de sociale economie. Sociale economie verbindt economische activiteiten door middel van allianties of coalities aan maatschappelijke doelen, met het doel sociaal maatschappelijk rendement te realiseren. De SROI taakstelling van Twence maakt integraal deel uit van het MVO-beleid van Twence. Wij zijn vanuit het energiecontract met onze aandeelhoudende gemeenten verplicht om jaarlijks een vastgelegd bedrag in te zetten voor SROI.

Steun voor het solarteam

We overleggen over onze plannen en de inpassing in onze omgeving

Belangenorganisaties We overleggen regelmatig met belangenorganisaties, zoals de Vereniging Behoud Twekkelo en Natuur en Milieu Enschede, Hengelo en Overijssel, over onderwerpen rond onze activiteiten, plannen en onze inpassing in de omgeving. We treffen onze ‘buren’ daarnaast ook in de klankbordgroep Boeldershoek en in de klankbordgroep Industrieterrein Twentekanaal-Zuid. Bij actualiteiten wordt overlegd met de Dorpsraad Zenderen en de stichting Behoud Elhorst/Vloedbelt.

Maatschappelijke en brancheorganisaties Managers en medewerkers van Twence participeren in de besturen van uiteenlopende maatschappelijke en brancheorganisaties, zoals BIT (Belangenvereniging Industrieterrein Twentekanaal), BEON (Bio-energiecluster Oost Nederland) , VA (Vereniging Afvalbedrijven), natuur en milieu- en educatieve organisaties.

Vierde Twentse Afvalestafette: ‘Focus op grondstoffen’ Twence, Twente Milieu, Saxion en Regio Twente organiseerden gezamenlijk de vierde Afvalestafette, die 26 september 2013 gehouden werd in de Creatieve Fabriek in Hengelo. Centraal stond het thema ‘Focus op grondstoffen’, waar verschillende sprekers hun visie op gaven.

Onderzoek naar meerwaarde gemeentelijke samenwerking afvalbeleid in Twente In 2012 en 2013 heeft het bureau IPR Normag in opdracht van de gezamenlijke Twentse gemeenten een onderzoek gedaan naar de meerwaarde van samenwerking tussen gemeenten op het gebied van afvalinzameling en –verwerking. Op 4 april 2013 werden de resultaten van dit onderzoek tijdens een regionale afvalconferentie gepresenteerd. Alle gemeenten bevestigden de door de onderzoekers gesignaleerde voordelen van, en zelfs noodzaak tot, meer afstemming en onderlinge samenwerking. De meeste gemeenten hebben de doelstelling van 50 kg restafval per persoon in 2030 overgenomen en een aantal werkt aan een gezamenlijk uitvoeringsplan.

20

Ook participeerden wij 2013 in Stichting Het Groene Oosten, een organisatie die een ‘duurzaamheids TV-serie’ produceerde voor uitzending op RTV-Oost, met daaraan gekoppeld een eigen website. Twence had in de serie een eigen aflevering over grondstoffen en nam deel aan de redactie van andere afleveringen. De uitzendingen zijn zeer goed bekeken. Naast Twence participeerden Cogas, Twente Milieu en Beleef Media Producties in de stichting. Ook waren wij in de zomer gastheer voor het live TVprogramma ‘Heerlijk Overijssel’, een kleurrijk en informatief programma over aan Twente gerelateerde onderwerpen. Twence sponsort de boomfeestdag

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is inherent aan de wijze waarop Twence ‘in de wereld’ wil staan. Door houding en gedrag, door de eigen activiteiten en het stimuleren van anderen. Voorbeelden hiervan zijn het tewerkstellen van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, onder meer door de ‘inhuur’ van Aveleijn, een organisatie die werkt met mensen met een verstandelijke beperking. We bieden verder werkervaringsplaatsen en stageplekken, afstudeerplekken en traineeships aan studenten. We ondersteunen milieueducatie en technisch onderwijs, bijvoorbeeld door het ‘leveren’ en begeleiden van projecten voor het Technasium van het Bonhoeffer College uit Enschede. Wij stellen boerderijen, die ons eigendom zijn, ter beschikking aan het kunstenaarscollectief Art Twekkelo en aan een organisatie die mensen met afstand tot de arbeidsmarkt helpt om weer arbeidsritme en werkervaring te krijgen. Daarnaast subsidiëren wij (mede) projecten met maatschappelijke meerwaarde, zoals Techniekmuseum Heim in Hengelo, het Solarteam van de Universiteit Twente, het Twents Jeugd Symfonie Orkest, de Boomfeestdag en diverse duurzaamheidsbeurzen in de regio.


Excursies Excursies zijn een visitekaartje voor ons bedrijf en hebben een grote educatieve waarde. Ook dit jaar hebben onze bezoekers gezien hoe we uit afval energie en grondstoffen winnen. Veelgehoorde reacties van excursiegasten zijn dan ook ‘ik wist niet dat je zo veel met afval kan doen, ik wist niet dat ze energie maken van ons afval, ik ga mijn afval vanaf nu nóg beter scheiden’. In 2013 ontvingen we bijna 3.800 excursiegasten, waaronder ruim 2.000 scholieren en studenten.

03 21

Gezondheid Ook in 2013 heeft Twence onderzoeken uitgevoerd in het kader van gezondheid van de werknemers. Dat varieert van individuele beeldscherm-werkplekonderzoeken tot metingen naar gevaarlijke stoffen en omstandigheden. Dit heeft geresulteerd in meerdere aanpassingen. In 2014 wordt het meetprogramma voortgezet met specifieke aandacht voor arbeidsomstandigheden die van invloed kunnen zijn op de gezondheid. Ook zal de opzet en inhoud voor een nieuw Periodiek Medisch Onderzoek (PMO) worden voorbereid.

Mobiliteit

Veiligheid en gezondheid Verbetering veiligheidscultuur Om het veiligheidsbewustzijn en de veiligheidsperformance binnen onze organisatie verder te vergroten, zijn in 2013 verschillende activiteiten ontplooid. Ter verbetering van orde en netheid op de werkplek is het lean manufacturing concept 5S ingevoerd. 5S staat voor scheiden, schikken, schoonmaken, standaardiseren en systematiseren. Een nette en ordentelijke werkplek draagt bij aan veiligheid. Het concept is met speciale bijeenkomsten bij alle Twence medewerkers geïntroduceerd. Samen met een externe adviseur zijn alle werkplekken bij Twence beoordeeld en is een verbeterprogramma doorlopen dat uitmondde in Twence-brede 5S-audits. In 2014 zal dit programma afgerond worden waarna dit continue aandacht zal houden. Onze Arboambassadeurs , medewerkers die extra getraind zijn om op de werkvloer collega’s te helpen veilig te werken, hebben diverse veiligheidsverbeteringen geïnitieerd en hun rol als initiator en promotor op veiligheidsgebied ingevuld.

Medewerkers van buitenfirma’s kunnen pas bij Twence aan de slag na het bekijken van de Twence-veiligheidsfilm, die beschikbaar is in het Nederlands, Duits, Engels en Pools, en het succesvol afleggen van een toets. Specifieke ‘Veilig werken’ afspraken worden vastgelegd in werkvergunningen per klus.

Twence is gebaat bij adequate doorstroming van het verkeer op de Twentse wegen. Enerzijds voor de medewerkers die dagelijks van en naar Twence forenzen en anderzijds vanwege de bereikbaarheid voor onze klanten en leveranciers. Daarom heeft Twence zich in 2009 als convenantpartner aangesloten bij Twentemobiel, een initiatief van Regio Twente, gemeente Hengelo, gemeente Enschede, VNONCW, MKB-Nederland, ANWB en Kamer van Koophandel. Het hoofddoel was om het aantal autokilometers voor woon-werkverkeer in Twente vóór 31 december 2013 met

tenminste vijf procent te reduceren ten opzichte van de situatie in 2009. Het beoogde resultaat is al in 2012 bereikt, mede dankzij beter mobiliteitsmanagement bij de 38 aangesloten convenantpartners. In 2013 heeft Twentemobiel diverse acties gelanceerd om de mobiliteit in Twente verder te verhogen. Zo zijn een woon-werkkostencalculator en een ‘traffic information monitor’ geïntroduceerd. Beide hulpmiddelen zijn actief onder de aandacht gebracht bij Twence. Ook in 2013 hebben we deelgenomen aan de E-fiets actie van Twentemobiel. Elke medewerker die in de periode aprilmei 2013 een elektrische fiets aanschafte kon -met elke dag dat men ermee naar het werk fietste- een bijdrage verdienen die kon oplopen tot ruim € 300 bovenop het fiscale fietsplanvoordeel. Acht medewerkers hebben in 2013 deelgenomen, waardoor nu sinds het begin van de actie in 2011 in totaal 18 medewerkers regelmatig de elektrische fiets kiezen voor het woon-werkverkeer, in plaats van de auto. Om het gebruik van deze fietsen te faciliteren heeft Twence inmiddels 12 oplaadpunten voor elektrische fietsen bij de overdekte fietsenstalling laten installeren.

Twence kent al enkele jaren een traditie waarbij de contractor die het beste veiligheidsgedrag heeft getoond tijdens de onderhoudsstops, een jaarprijs uitgereikt krijgt. In 2013 is deze prijs gewonnen door de firma Brunink.

Ongeval cijfers In 2013 vonden op het terrein van Twence drie ongevallen plaats die tot verzuim geleid hebben. Een persoon was in dienst van Twence en twee personen in dienst van derden. Daarnaast vonden in totaal veertien ongevallen plaats die niet tot verzuim leidden. Daarbij waren zeven medewerkers van Twence en zeven medewerkers van derden betrokken. Gelukkig was er bij geen van de ongevallen sprake van blijvend letsel.

Twence is gebaat bij adequate doorstroming van het verkeer op de Twentse wegen

De doelstelling is en blijft nul ongevallen met verzuim. Dit heeft ook in 2014 weer onze volle aandacht.

In 2014 zal een campagne worden gestart om elkaar aan te spreken op veilig en onveilig gedrag en zullen alle bestaande risico-inventarisaties en -evaluaties (RI&E’s) worden geactualiseerd.

Contractors en veiligheid Van medewerkers van externe bedrijven wordt verwacht dat zij in het kader van de eigen en andermans veiligheid de Twence-regels en -afspraken op dat gebied respecteren. Al jaren werken we daarom uitsluitend met contractors die zijn gecertificeerd volgens de Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers (VCA).

22

Onze Arbo-ambassadeurs zijn getraind om op de werkvloer collega’s te helpen veilig te werken


03 23

Al vroeg heeft Twente gebruik gemaakt van natuurlijke energiebronnen. Het rad van de watermolens zorgde voor de aandrijving van houtzagerijen, de wieken van de windmolens lieten de molenstenen rondgaan om de rogge te malen. Nog steeds hecht Twente aan duurzame energie. Met zijn afvalenergiecentrale en de biomassa elektriciteitscentrale is Twence een belangrijke leverancier daarvan. Aanvankelijk werd alleen elektriciteit geleverd, maar de laatste jaren ook thermische energie in de vorm van stoom en warm water. Daarmee benut Twence de energiepotentie van afval en biedt het een duurzaam alternatief voor energie opgewekt in kolencentrales. Daarnaast is het terugwinnen van grondstoffen uit afval een steeds belangrijker activiteit van het bedrijf. Hiermee levert Twence niet alleen een substantiële bijdrage aan het terugdringen van aardgasverbruik, maar ook aan het verminderen van de CO2-uitstoot.

Wereld Wij willen meer waardevolle materialen en secundaire grondstoffen uit afval halen en terugbrengen in de kringloop. Niet-recyclebaar materiaal benutten wij voor de productie van energie. Zo dragen we bij aan de besparing van fossiele brandstoffen en de vermijding van CO2-uitstoot.

Grondstoffen & hergebruik Het sluiten van materiaalkringlopen is van maatschappelijk belang. Wij geven invulling aan onze missie door doelgericht te werken aan meer materiaal- en grondstoffenterugwinning. Dat met gescheiden afval veel mogelijk is op dit gebied is bij ‘het grote publiek’ bekend. Niet iedereen is zich er echter van bewust dat er ook interessante hergebruiksmogelijkheden zijn met het materiaal dat na energieopwekking over is van het afval.

Afvalscheiding De vele technische ontwikkelingen van de afgelopen twintig jaar hebben de mogelijkheden van scheiding en terugwinning van (grond)stoffen uit afval vergroot. De verschillende scheidingsvarianten die we bij Twence onderzoeken en testen hebben tot doel in de toekomst maatwerk en flexibiliteit te kunnen bieden aan onze klanten in binnen- en buitenland. Rond de mogelijkheden van uitbreiding van de afvalscheidingsactiviteiten zijn in 2013 drie hoofdrichtingen gedefinieerd, te weten de scheiding van kunststofafval, van droge afvalstromen (grondstoffenton) en van huishoudelijk afval (integrale nascheiding). Deze worden verder onderzocht en uitgewerkt. In 2013 hebben we besloten tot aanschaf van Near-Infra-Red technology (NIR), waarmee uiteenlopende afvalstromen gescheiden kunnen worden, zoals alle soorten kunststoffen, hout, metalen en dranksapverpakkingen. De ervaring die we zullen opdoen met de NIR komt van pas bij het verder

Vermeden CO2-uitstoot Kijken we alleen naar de CO2-vermijding als gevolg van onze elektriciteits- en warmteproductie, dan komen we in 2013 uit op circa 300.000 ton. Met de hoeveelheid elektriciteit die we produceerden, kan de behoefte van ruim 75.000 huishoudens worden gedekt. Daarnaast produceerden we warmte waarmee in de behoefte van (een equivalent van) 57.000 huishoudens kan worden voorzien.

ontwikkelen van onze recyclingactiviteiten. Deze geavanceerde sorteertechniek wordt in juni 2014 in bedrijf genomen. Daarnaast is met de gemeente Rijssen-Holten een proef rond de ‘recyclezak’ , een variant van de ‘grondstoffenton’ uitgewerkt. Dit is een vorm van afvalinzameling en scheiding, die volgens het onderzoek van IPR-Normag (zie pagina 20) een van de hoogst mogelijke rendementen oplevert. Ook biedt deze variant veel scheidingsgemak aan de burger. Om de proef, die op 1 januari 2014 is gestart, mogelijk te maken, zijn in 2013 in de afvalscheidingsinstallatie van Twence aanpassingen doorgevoerd. Wij onderzoeken de verdere mogelijkheden waardevolle stromen uit afval te halen en ketens –lokaal– te sluiten.

Scheiding bedrijfsafval en grof huishoudelijk afval Bedrijfsafval, bouwen sloopafval en grof huishoudelijk afval worden in onze bestaande afvalscheidingsinstallatie verwerkt tot opnieuw te gebruiken materialen, zoals puin voor onder meer de wegenbouw en hout voor de productie van groene stroom. Zand dat is afgescheiden wordt samen met andere producten van Twence ingezet als bijvoorbeeld fundatiemateriaal. Ook wordt materiaal uit deze installatie ingezet als grondstof voor alternatieve brandstoffen.

Maatwerk en flexibiliteit voor onze klanten in binnen- en buitenland

De eerste heiwerkzaamheden voor de bouw van een hal voor vergaande afvangst non-ferro’s uit bodemassen

Kunststoffen, papier en karton zijn voor hergebruik geleverd aan bedrijven die zorgen voor verdere opwerking van het materiaal. Naast deze stoffen sorteren we materialen als ijzer (ferro), koper en lood (non-ferro). In 2013 heeft de scheidingsinstallatie ongeveer 31.000 ton bedrijfsafval, bouwen sloopafval en grof huishoudelijk afval ingenomen en verwerkt.

ONFA (Optimalisatie Non Ferro Afvangst) Na verbranding blijft ongeveer een kwart van alle afval over als bodemas, bij Twence circa 150.000 ton per jaar. In de bodemas-opwerkingsinstallatie wordt de bodemas geschikt gemaakt voor onder meer de wegenbouw, door het ruwe materiaal eerst te verkleinen en er vervolgens zo veel mogelijk metalen en vervuiling uit te halen. Na enkele jaren van voorbereiding is in oktober de eerste paal geslagen voor de bouw van een hal met nieuwe installaties voor terugwinning van non-ferro metalen. Dankzij deze uitbreiding kan Twence straks naar verwachting 60 tot 70 procent meer herbruikbare metalen, zoals aluminium, blik en koper, uit de verbrandingsresten halen. Tegelijkertijd worden de bodemassen daarmee schoner, wat meer mogelijkheden zal bieden voor toekomstig hoogwaardiger gebruik als bouwmateriaal. De machines zijn gebaseerd op de nieuwste technologieën. Een noviteit is de zogenoemde ADR (advanced dry recovery) in combinatie met een verbeterde combischeider. Twence werkt in dit project samen met de firma’s Aan de Stegge, Recco B.V., Moekotte, Inashco en N.M. Heilig B.V., die onder meer verantwoordelijk zijn voor het realiseren van het gebouw, de inrichting, elektrische en technische installaties. De installatie zal naar verwachting in de zomer van 2014 in gebruik worden genomen.

26


Productie natriumbicarbonaat uit afgevangen CO2 Twence heeft in samenwerking met onder meer de firma Procede, een spin-off van de Universiteit Twente, een installatie ontwikkeld om in de droge rookgasreiniging van één van de lijnen van de afvalenergiecentrale koolstofdioxide (CO2) af te vangen en te gebruiken als grondstof voor natriumbicarbonaat. Vanwege het duurzame en innovatieve karakter krijgt het project subsidie van de provincie, de rijksoverheid en de Europese Unie. De installatie zal op jaarbasis circa 8.000 ton NaHCO3 produceren uit soda en CO2. Dit levert een reductie van de uitstoot van 2.000 ton CO2 op jaarbasis. Soda is een bulkproduct dat beter verkrijgbaar is dan natriumbicarbonaat. Het project is vooralsnog uniek in de afvalwereld en wordt dan ook met belangstelling door de branche gevolgd. Naar verwachting wordt de installatie medio 2014 in gebruik genomen.

03 27

Bioconversie De in 2011 geopende biovergister vormt samen met onze composteringsinstallatie een compleet systeem voor bioconversie. Organische afvalstromen worden hier met behulp van biologische processen omgezet in nieuwe producten, zoals compost, biobrandstof voor onze biomassa energiecentrale, elektriciteit en warmte. Het organische afval bestaat hoofdzakelijk uit integraal ingezameld groente-, fruit- en tuinafval. Een kleiner deel is afkomstig van bedrijven, groenvoorzieningen en landbouw. Bij de afdeling Bioconversie (vergisting en compostering) werd 122.000 ton organisch restmateriaal aangeboden voor verwerking tot energie (door vergisting), compost en brandstof voor de biomassa-energiecentrale (BEC). In totaal werd 33.000 ton compost in bulk afgezet als structuurverbeteraar in de landbouw, veenvervanger in de potgrond industrie en als zogenoemde box compost;

vervanging van houtvezel strooisel in ligbedden voor melkkoeien. Daarnaast werd 16.000 ton biobrandstof geleverd aan onze biomassa-energiecentrale. Wij kijken voortdurend naar mogelijkheden om de bioconversie-processen te optimaliseren. Zo wordt bijvoorbeeld onderzocht of het mogelijk is om restwarmte, die nu nog via het biofilter wordt afgeblazen, te benutten voor optimalisatie van het composteerproces.

Houtbank In 2013 is door Twence circa 41.000 ton hout ingenomen van externe relaties en ruim 6.500 ton vanuit de afvalscheidingsinstallatie van Twence. Daarvan is 44.000 ton na bewerking en opslag bij de houtbank als brandstof voor de biomassa-energiecentrale ingezet. Daarnaast zijn voor andere afnemers leveringen op specificatie geproduceerd en geleverd. Verwerking gft bij de afdeling bioconversie

Energie uit hernieuwbare bronnen Energie uit hernieuwbare bronnen is energie waarover de mensheid voor onbeperkte tijd kan beschikken en waarbij, door het gebruik ervan, het leefmilieu en de mogelijkheden voor toekomstige generaties niet worden benadeeld. Duurzame of hernieuwbare energie maakt ons land minder afhankelijk van fossiele brandstoffen zoals olie en kolen. Wij willen daar aan bijdragen. De bouw van de biomassa-energiecentrale, die in 2008 in gebruik werd genomen, was hierin een eerste stap (pagina 32). Daarna volgde de biovergistingsinstallatie, die in 2011 in gebruik werd genomen. In 2013 startte de bouw van een combi-vergister. Daarnaast zetten wij lopend onderzoek naar de mogelijkheden op het gebied zonne-energie en mest voort.

Bio-energie Bio-energie is energie die wordt gewonnen uit organisch materiaal (biomassa). Twence kiest uitdrukkelijk voor het verwerken van organisch afvalmateriaal en maakt dus geen gebruik van biomassa die speciaal voor dit doel wordt verbouwd en daarmee rivaliseert met landbouwgrond voor de voedselketen.

Vergisting Sinds de ingebruikname van de biovergister in 2011 werken wij aan het verder optimaliseren van het vergistingsproces. Er worden onder andere testen uitgevoerd waarbij het te vergisten materiaal voorafgaand aan vergisting wordt voor

Compleet systeem voor bioconversie Het daartoe meest geschikte deel van het bij Twence aangeleverde organische afval wordt in een zuurstofloze vergistingsreactor door bacteriën omgezet in biogas. Met het biogas wordt duurzame energie geproduceerd, die aan het openbare net en aan Twentse gemeenten wordt geleverd. Het residu (digestaat) van het vergistingsproces wordt gemengd met het overige deel van het organische afval. Dit mengsel doorloopt een composteringsproces, waarbij vocht verdampt wordt en bacteriën de organische stof verder afbreken in humus-achtige delen. Na het composteerproces vindt een nabehandeling plaats, waarbij de compost wordt gezeefd en verontreinigingen worden verwijderd. Vergistbaar organisch materiaal wordt zo dus twee maal achtereen nuttig toegepast. Te grof materiaal, dat niet als compost kan worden gebruikt, dient als biobrandstof voor de biomassaenergiecentrale. De biobrandstof wordt hier omgezet in groene stroom.

28


Plaatsing van de containervergister voor de

nieuwe combi-vergistingsinstallatie

behandeld met als doel er in dezelfde verblijftijd meer gas uit te halen. We doen daarnaast proeven met het opslaan van vergistbaar materiaal, zodat de beschikbare capaciteit het gehele jaar volledig benut kan worden. In totaal werd in 2013 circa 30.000 ton organisch afval verwerkt in de vergister. De optimalisatie-inspanningen hebben in 2013 geresulteerd in een 10 tot 20 procent hogere biogasopbrengst per ton, vergeleken met 2012. In 2014 zal worden gewerkt aan verdere verbetering van het proces en de receptuur van de voeding voor de vergister, met als doel de biogasopbrengst verder te verhogen.

Combi-vergister In februari 2012 werd met de firma HoSt een contract getekend voor de bouw van een combivergistingsinstallatie. Deze innovatieve installatie zal bestaan uit een natte vergistingslijn, gekoppeld aan een ‘droge’ containervergister. In de natte vergister worden organische afvalstromen, zoals putvetten en flotatieslibben vergist. In de containervergister vindt vergisting plaats van grotere en grovere delen biomassa, die vervuild zijn met bijvoorbeeld grof hout, steen of glas. Een voorbeeld is bermgras, dat lastig te vergisten is. Het biogas dat bij de vergisting vrijkomt wordt geconverteerd naar elektriciteit en warmte. De combivergistingsinstallatie heeft de status van proefopstelling. In april 2013 waren alle vergunningen definitief en zijn met HoSt de voorbereidingen gestart. In september werden twee opslagtanks en twee vergistingstanks geplaatst, de containervergister -het nieuwe en innovatieve deel van de combi-vergister- volgde in november. Het idee voor de combi-vergister is afkomstig van de firma HoSt. Het is voor het eerst dat een dergelijke installatie in Nederland wordt gebouwd. In eerste instantie starten we in april 2014 met één containervergister met een capaciteit van 2.000 ton berm- en maaigras per jaar. In de toekomst kunnen we de installatie uitbreiden. We verwachten dat de gehele combi-vergister, na uitvoerige tests, medio 2014 operationeel is.

03 29

Samen met Cogas in biogas

Energie uit rioolwaterzuiveringsinstallaties

Mest als waardevolle grondstof

Twenergy is de naam van het Twents bio-energiebedrijf dat Cogas en Twence begin 2012 hebben opgericht. Het bedrijf heeft als doelstelling het realiseren van een ‘open’ netwerk voor aanbieders en afnemers van biogas. Dit om de kansen voor de producenten (bijvoorbeeld agrariërs en rioolwaterzuiveringsinstallaties) en gebruikers van biogas in Twente te verbeteren. De noodzakelijke infrastructuur wordt gerealiseerd door Cogas-Infra en Beheer.

Waterschap Regge en Dinkel werkt aan het energieneutraal worden van alle rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s). Sinds 2010 werkt Twence samen met het waterschap om dit te realiseren. In 2012 bracht Twence voor het waterschap de energiebehoefte bij de rwzi in Hengelo in kaart, evenals de mogelijkheden om de energieopbrengst in Hengelo te optimaliseren. In januari 2013 heeft het Waterschap besloten de slibverwerking te centraliseren in Hengelo. Vervolgens zijn de mogelijkheden verder uitgewerkt. Twence heeft hierbij kennis geleverd.

Sinds 1 januari 2014 geldt voor de Nederlandse vee- en pluimveesector een mestverwerkingsplicht. Deze verplichting houdt in dat een bepaald deel van het mineralenoverschot in die mest uit de Nederlandse mestketen wordt gehaald, zodat landbouwgronden, andere bodems en oppervlakte- en grondwater niet (verder) worden verontreinigd. Mestverwerking is een voorwaarde voor de instandhouding en groei van de intensieve veehouderij.

Uiteindelijk doel is dat Twente meer zelfvoorzienend wordt op het gebied van energie, er minder fossiele brandstoffen worden verbruikt en een lagere uitstoot van CO2 plaatsvindt.

Bio-energiepark Twente Saxion, Universiteit Twente en Twence B.V. hebben in 2009 de ‘Stichting Bio-energiepark Twente’ opgericht. Deze stichting had ‘het bevorderen van en bijdragen aan de verdere ontwikkeling van een bio-energiepark én de daadwerkelijke realisatie daarvan’ ten doel. Eind 2013 is besloten de stichting op te heffen omdat een gezonde exploitatie door de huidige economische omstandigheden niet mogelijk bleek. Het project had als doel om faciliteiten te bieden voor pilot-installaties op het vlak van de omzetting van afval en biomassa naar energie en groene grondstof. Het initiatief had een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan ontwikkelingen in de verduurzaming van de samenleving en een spin off naar de Twentse economie.

Bij het vergisten van slib, afkomstig uit rioolwaterzuiveringsinstallaties komt biogas vrij, dat wordt omgezet in warmte en elektriciteit. Waterschap Regge en Dinkel gaat deze energieopbrengst in Hengelo optimaliseren. Hiervoor wordt geïnvesteerd in een nieuwe techniek die meer biogas uit het zuiveringsslib haalt. Het mes snijdt daarmee aan twee kanten, namelijk meer biogas en minder zuiveringsslib. Door de eigen warmtebehoefte van de nieuwe techniek in combinatie met een subsidieregeling voor elektriciteit heeft het waterschap besloten het beschikbare biogas voor eigen gebruik te valoriseren. Twence beschikt zelf ook over volumes biogas, uit de bioconversie-installaties en door stortgasonttrekking. Door de volumes van Twence met die van het waterschap te combineren zou een win-winsituatie kunnen ontstaan. Ook dit is in 2013 verder onderzocht. Het bleek bedrijfseconomisch niet aantrekkelijk om het biogas via Twence in de verdere omgeving toe te passen, bijvoorbeeld via een biogasnetwerk. Dit kan echter –afhankelijk van marktontwikkelingen– in de toekomst wel haalbaar worden.

Twence heeft de ambitie om samen met partners een duurzame mestverwerkingsketen in Oost-Nederland te realiseren. Hierbij kijken we hoe we zo efficiënt mogelijk energie en grondstoffen kunnen winnen uit mest. In 2013 is besloten om ook mest te labelen als strategisch project. Concreet wordt het onderzoek naar mestverwerking onder terugwinning van mineralen gekoppeld aan een onderzoek naar mestvergisting. Eind 2014 zal dit uitmonden in een concreet projectvoorstel. We werken in dit traject samen met regionale kennisinstellingen en organisaties zoals LTO Noord, Innovatienetwerk Agro, Cogas (Twenergy) en ForFarmers. Ook voeren we gesprekken met veehouders en mesttransporteurs in de regio. Daarnaast neemt Twence deel aan het landelijke Nutriëntenplatform. Het Nutriëntenplatform verbindt partijen die zich inzetten voor het behoud van waardevolle minerale grondstoffen, onder meer uit mest.

Zonne-energie Het onderzoek naar de rol die Twence mogelijk kan spelen in zonne-energie loopt intern al langere tijd. We kijken onder meer naar de mogelijkheden tot nieuwe bedrijfsmodellen en inpassing binnen de strategie van Twence. Ook onderzoeken we hoe we de zonneparken maatschappelijk het best kunnen inpassen, zowel landschappelijk als qua verdienmodel.

De combinatie van zowel warmte als stoomlevering maakt dit een uniek initiatief

30


Global District Energy Climate Award 2013 voor Twence Twence heeft de prestigieuze internationale Global District Energy Climate Award gewonnen voor de levering van warmte aan de stadsverwarming in Enschede en de levering van stoom aan de zoutfabriek van AkzoNobel. Het Internationale Energie Agentschap was onderdeel van de selectiecommissie die de inzendingen vanuit de hele wereld beoordeeld heeft. Sinds 2011 produceert de afvalenergiecentrale van Twence niet alleen elektriciteit, maar levert deze ook warmte aan Essent en stoom aan AkzoNobel. Dit is mogelijk gemaakt door de aanleg van een warmtetransportleiding van ruim 5 km en een stoomleiding van 2,5 km. Hierdoor is in 2011 en 2012 een besparing op het gebruik van aardgas bij beide bedrijven gerealiseerd van in totaal 125 miljoen kubieke meter. De combinatie van zowel warmte als stoomlevering maakt dit een uniek initiatief en Twence hiermee koploper in de toepassing van deze techniek. De Award, die tweejaarlijks wordt uitgereikt, is een initiatief van Euroheat & Power en van International District Energy Association (IDEA) onder supervisie van Energie Technologie Netwerk van het Internationale Energie Agentschap. De Award wordt uitgereikt aan organisaties over de hele wereld die een voorbeeld zijn voor aanbieders van schone en duurzame oplossingen voor de levering van energie aan lokale warmtenetwerken. De prijs is op 23 september 2013 uitgereikt aan voormalig directeur Jan Rooijakkers van Twence, tijdens de internationale klimaatweek in New York.

03 31

Energie uit niet-recyclebaar afval

Afvalenergiecentrale (AEC)

Niet-recyclebaar restmateriaal benutten wij voor de productie van energie. Daarmee dragen we bij aan de besparing van fossiele brandstoffen en de reductie van de CO2-uitstoot.

Met een beschikbaarheid van bijna 95 procent hebben de lijnen 1 en 2 van onze afvalenergiecentrale naar tevredenheid gefunctioneerd. De beschikbaarheid van lijn 3 lag met 94,4 procent iets onder de prognose. Dit werd veroorzaakt door de commissioning en opstart van de gereviseerde turbine, waardoor de ongeplande stilstand hoger was dan verwacht. In de drie productielijnen van de afvalenergie-centrale werd 598.000 ton restafval verwerkt.

We hebben in 2013 in totaal 313.000 MWh elektriciteit gewonnen uit de thermische verwerking van afval en biomassa. Daarvan is 235.000 MWh elektriciteit aan het openbare net geleverd. Dit is lager dan voorgaand jaar, als gevolg van schade en groot onderhoud aan de turbines van de afvalenergiecentrale. Daarnaast is 180.000 MWh thermisch geleverd in de vorm van warm water voor stadsverwarming.

Schade Operationeel hadden we het afgelopen jaar enkele tegenslagen in de afvalenergiecentrale, zoals de versnelde slijtage aan een van de turbines van de afvalenergiecentrale en de nasleep van de in 2012 opgetreden schade aan een andere turbine. Het energieverlies is echter beperkt gebleven, omdat wel stoom aan AkzoNobel en warmte aan de stadsverwarming in Enschede kon worden geleverd.

Biomassa-energiecentrale (BEC) In deze centrale werd in 2013 150.000 ton organisch afvalmateriaal verwerkt tot groene stroom, waarvan 136.000 MWh aan het openbare net werd geleverd. Als gevolg van een defect aan de tandwielkast van de turbine duurde de onderhoudsstop dit jaar drie weken langer dan gepland. Daaruit voortvloeiend was de beschikbaarheid 82 procent.

Prestaties afvalverbrandingsinstallatie en bio-energiecentrale

eenheid

2011 BEC Lijn-1/2/3

2012 BEC Lijn-1/2/3

2013 Lijn-1/2/3 BEC

kton kton

609 - 117

604 - 159

598 - 150

GWh GWh GWh

110,7 319,1 98,1 250,9 12,7 68,2

154,6 269,1 138,9 204,1 15,7 64,9

177,3 136,0 113,3 121,8 63,9 14,3

Warmte warmwater levering stoom levering

GWh GWh

95 279 -

160 366 -

181 546 -

Reststoffen bodemas metalen overige as RGR-zout slib

kton kton kton kton kton

10,0 144,3 1,0 15,7 3,0 7,4 1,4 10,0 0,0 1,6

10 133,3 1,2 16,1 3,0 7,3 1,7 9,5 1,5

141,9 10,3 15,8 1,2 6,9 2,4 8,9 1,6 1,7 -

AEC + BEC Afval input HH+BA biomassa Elektriciteit bruto E-productie levering openbare net eigen verbruik

32

De turbine van de biomassa energecentrale

Aanpassing subsidieregime SDE+ Twence is blij met de wijziging in het subsidieregime SDE+, die in oktober door het ministerie van Economische Zaken naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Sinds 2007 wekt de biomassa-energiecentrale (BEC) van Twence duurzame elektriciteit op door verbranding van organische afvalmaterialen. Met deze ‘groene stroom’ kunnen alle huishoudens in een stad als Hengelo van elektriciteit worden voorzien. Het Ministerie van Economische Zaken subsidieert de BEC tot en met 2017 via de MEP-regeling. Vanaf 2018 geldt een ander subsidieregime: SDE+.

van stoom en warmte mogelijk gemaakt moet worden. Om deze uitbreiding te kunnen realiseren is subsidie van het rijk noodzakelijk én is het van belang om tijdig duidelijkheid te hebben over de mogelijkheden ná 2017, omdat het project ongeveer drie jaar tijd zou vergen. Door tijdige aanpassing van de installatie kan Twence een verdere bijdrage leveren aan het bereiken van de overheidsdoelstellingen op dit gebied. Die gaan uit van 14 procent duurzame energie in 2020 en een volledig duurzame energievoorziening in 2050.

Twence ziet goede mogelijkheden om de BEC na 2017 nog steeds in te zetten voor de productie van duurzame energie. Deze kan bijna verdrievoudigd worden, als naast elektriciteit ook stoom en warmte wordt geproduceerd. Dit betekent dat Twence moet investeren in de verlenging van de levensduur van de installatie, waarbij ook de uitkoppeling


33

Warmtelevering Sinds 1 januari 2011 levert Twence vanuit de derde verbrandingslijn warmte en stoom voor huishoudens en voor industriële toepassing. Daarna is ook warmteuitkoppeling vanuit de twee andere lijnen mogelijk gemaakt. Door de leverzekerheid die wij dankzij onze drie productielijnen kunnen bieden, konden onze warmteafnemers Essent en AkzoNobel hun minder duurzame eigen energievoorziening ‘in de mottenballen’ zetten. AkzoNobel is in 2013 nog meer stoom van Twence gaan afnemen.

Feestelijke start verhogen stoomlevering Op 13 maart heeft burgemeester Sander Schelberg van Hengelo, geassisteerd door Knut Schwalenberg, managing director van AkzoNobel Industrial Chemicals en Paul de Jong, algemeen directeur van Twence de officiële starthandeling verricht voor het verhogen van de stoomlevering van Twence aan AkzoNobel. Op het terrein van AkzoNobel werd bij de stoomleiding een zes meter hoge ‘champagnefles’ ontkurkt, waardoor een wolk ballonnen vrijkwam.

Stoomlevering aan AkzoNobel AkzoNobel produceert op haar locatie in Hengelo zout door pekel in te dampen met behulp van stoom. In de afvalenergiecentrale van Twence wordt stoom geproduceerd voor het opwekken van elektriciteit. Door het betrekken van een deel van deze stoom van Twence bereikt AkzoNobel een substantiële besparing op fossiele brandstoffen en wordt de uitstoot van CO2 beperkt. Het transport van stoom vindt plaats via een geïsoleerde bovengrondse leiding die in 2010 werd aangelegd. In totaal leverden we in 2013 838.000 ton stoom. Hiermee is het verbruik van bijna 80 miljoen kubieke meter aardgas bespaard en de uitstoot van circa 140.000 ton CO2 vermeden. Twence voorziet hierdoor in belangrijke mate in de stoombehoefte van de locatie Hengelo van het zoutbedrijf.

Met de levering van 838.000 ton stoom werd 80 miljoen m3 aardgas bespaard

Aansluitingen voor warmtelevering in onze afvalenergiecentrale

Stadsverwarming Essent Met de warmte uit onze installaties worden in Enschede ruim 7.000 huishoudens en enkele honderden bedrijven en instellingen, waaronder de Universiteit Twente en het stadion van FC Twente, verwarmd. In 2013 werd in totaal 180.000 MWh thermisch geleverd. Hiermee is het verbruik van circa 22,5 miljoen kubieke meter aardgas bespaard, en als gevolg hiervan de uitstoot van ruim 40.000 ton CO2 vermeden.

34


Afvalenergiecentrales Twence voldoen aan criteria R1 status Mede doordat Twence naast elektriciteit ook stoom en warmte levert vanuit zijn afvalenergiecentrale, is het energetisch rendement van de installaties aanzienlijk groter dan die van ‘klassieke’ afvalverbrandingslijnen. Dit rendement is zo hoog, dat de Rijksoverheid de centrale heeft aangemerkt als installatie voor ‘nuttige toepassing’ van afval en niet voor ‘verwijdering’ van afval. Deze zogenaamde R1 status betekent dat de installaties qua rendement ruimschoots de vergelijking aan kunnen met de huidige generatie kolengestookte elektriciteitscentrales. Daarom spreken we ook met ‘recht’ én trots over ‘afvalenergiecentrale’.

03 35

Reststoffen

Na verbranding blijft ongeveer een kwart van alle afval over als bodemassen, bij Twence circa 150.000 ton per jaar. In onze bodemas-opwerkingsinstallatie wordt het materiaal geschikt gemaakt voor onder meer de wegenbouw, door het ruwe materiaal eerst te verkleinen en er vervolgens zo veel mogelijk metalen en vervuiling uit te halen. In 2012 is besloten te investeren in verdere uitbreiding van onze bodemas-opwerkingsinstallatie. De bouw daarvan is in oktober 2013 gestart. Na uitbreiding in het kader van dit zogenoemde ONFA-project (Optimalisatie Non Ferro Afvangst uit bodemassen) zal met innovatieve technieken 60 tot 70 procent meer metalen worden teruggewonnen uit de bodemassen. Hierdoor zal ook de kwaliteit van de bodemassen verder verbeteren, zodat er meer mogelijkheden ontstaan voor hoogwaardiger hergebruik van dit materiaal als vervanger van primaire grondstoffen zoals zand en grind. Meer informatie over dit project leest u op pagina 27.

16000

2500

14000

2000

12000 10000

1500

8000

1000

6000 4000

500

2000

0 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Non-ferro productie, ton/jaar

Ook uit het afval dat thermisch is verwerkt voor energieopwekking is veel waardevol materiaal terug te winnen. Wij doen dit al sinds de realisatie van de afvalenergiecentrale in 1997.

Ferro productie, ton/jaar

Grondstoffen uit bodemassen

FORZ® Terugwinning metalen uit bodemassen

Ferro ton Non-ferro (zuiver) ton

Ferro Non-ferro ton (zuiver) ton 2007 6.162 819 2008 5.880 1.031 2009 10.866 1.471 2010 12.918 1.676 2011 13.697 1.434 2012 13.038 2.129 2013 12.645 1.853 Alleen metalen uit bodemas Ferro is incl. RVS

Twence beschikte in 2013 over een mobiele installatie die van bodemas ‘FORZ®’ maakt. FORZ® wordt door Van Gansewinkel Minerals bij Twence geproduceerd met bodemassen en sorteerzeefzand van Twence. Het wordt als betonmortel gemixt en is zogenoemd ‘vrij toepasbaar’. Er zijn dus geen beperkingen voor dit materiaal. Ook geldt voor dit materiaal niet de verplichting dat het weer moet kunnen worden verwijderd. In 2013 werd 5.000 ton FORZ®geproduceerd. Dit werd gebruikt als fundatiemateriaal bij CTT (Container Terminal Twente) in Hengelo.

Stabilisatie van zoutcavernes

AkzoNobel heeft aan Twence gevraagd deel te nemen aan dit pilot project. In 2011 zijn voorbereidende onderzoeken gestart en zijn de eerste gesprekken met belanghebbenden over dit onderwerp gevoerd. In 2012 is begonnen met de MER-procedure, als eerste aanzet voor de formele procedures, de bestemmingsplanwijziging is in procedure. In 2014 worden de voorbereidingen voortgezet.

Verwerking reststoffen Parallel aan bovengenoemd project loopt het strategisch onderzoek ‘benutting reststoffen’, een verkenning van de mogelijkheden om aanwezige nuttige elementen in de bodemassen en reststoffen terug te winnen.

AkzoNobel treft voorbereidingen voor de uitvoering van een proefproject voor de stabilisatie van zoutcavernes die potentieel instabiel zijn. In de vorige eeuw is een aantal zoutcavernes gevormd volgens de toenmalige technische inzichten, die met de huidige kennis als onvoldoende stabiel worden beoordeeld. Hierdoor bestaat het risico dat op termijn bodemdaling optreedt of zelfs een ‘sinkhole’ ontstaat. Door het injecteren van de juiste vulstoffen kan de stabiliteit weer worden gewaarborgd. Om te vermijden dat waardevolle primaire grondstoffen gebruikt worden, is in het Landelijk afvalbeheerplan (LAP2) bepaald dat er een proef kan worden uitgevoerd met een vulstof die op basis van reststoffen uit de afvalenergiecentrale wordt gemaakt.

Kwaliteitsverbetering bodemassen Bodemassen zijn de niet-brandbare resten die na thermische verwerking van afval overblijven. Dit is bij afvalverbranding verreweg de grootste stroom aan reststoffen (circa 25 procent van de afvalinput) en het is dus belangrijk hier een goede toepassing voor te vinden. De Nederlandse afvalenergiecentrales hebben in 2012 een ‘green deal’ met de overheid gesloten om de kwaliteit van de bodemassen te verbeteren. Vanaf 1 januari 2017 moet minstens de helft van de bodemassen vrij kunnen worden toegepast als bouwstof in bijvoorbeeld de beton- en cementindustrie. Nu mogen ze alleen zodanig geïsoleerd worden ingezet, dat het materiaal indien nodig weer terug te halen is. Verder moet het percentage non-ferrometalen, zoals aluminium, dat uit de bodemas wordt teruggewonnen, omhoog naar 75 procent in 2017. Hierbij snijdt het mes aan twee kanten: enerzijds wordt de terugwinning van metalen verhoogd wat uit milieuoogpunt van belang is, anderzijds leveren deze metalen ook geld op.

Met innovatieve technieken 60 tot 70 procent meer metalen terugwinnen

Verscheping bodemassen voor nuttige toepassing. De kade is gefundeerd met FORZ®

36


37

Duurzaam storten De Nederlandse stortplaatsexploitanten maken zich sterk om de milieurisico’s van stortplaatsen na sluiting verder te verlagen. Met grootschalig en langjarig onderzoek naar duurzaam stortbeheer willen ze aantonen dat dit kan. Een intentieverklaring hiervoor is mede ondertekend door Twence. Bij het verlagen van de milieurisico’s gaat het voornamelijk om het terugdringen van de potentiële emissies uit stortplaatsen naar bodem en lucht. Het doel van duurzaam stortbeheer is om de emissies zodanig te beperken dat stortplaatsen binnen één generatie geen risico meer

vormen voor mens en milieu. Duurzaam stortbeheer leidt tot het versneld afbreken, afvoeren en vastleggen van verontreinigingen. Het onderzoek moet duidelijk maken in welke mate met deze methode bestaande stortplaatsen, waaronder die van Twence, te verduurzamen zijn. De eerste onderzoeken, die de voorwaarden bepalen om het verdere onderzoek naar duurzaam stortbeheer mogelijk te maken, zijn in 2012 begonnen en zullen naar verwachting in 2014 worden afgerond. Het Ministerie van I&M spreekt in een brief aan de Tweede Kamer de verwachting uit dat eind 2014 een Green Deal gesloten kan worden tussen overheden en exploitanten.

Het jaar in getallen eenheid Inname Hergebruik

De stortactiviteiten zijn zeer beperkt, maar nog altijd noodzakelijk. Er is in 2013 bij Twence ongeveer 10.000 ton afvalmateriaal gestort, voornamelijk verpakte asbesthoudende afvalstoffen en gevaarlijk afval. Het betreft uitsluitend afval waarvan is vastgesteld dat er geen mogelijkheden zijn ze op andere wijze te verwerken, zoals recycling of verbranding met energieopwekking. Om dit afval binnen de verschillende voorzieningen milieuverantwoord te verwerken zijn voor onder meer (zicht)afschermingswallen en afdekkingen circa 18.000 ton bouwstoffen toegepast. Een deel daarvan bestaat uit onze eigen bodemassen, die hier nuttig worden toegepast. Een deel van het stortterrein wordt gebruikt voor tijdelijke opslag van (bio)brandstoffen.Deze opslag is vooral bedoeld om pieken en dalen in de in de aanvoer van materiaal voor onze biomassa-energiecentrale op te vangen. In 2013 is 41.000 ton hout en 72.000 ton afval in tijdelijke opslag genomen, om later te worden verwerkt in de energiecentrales.

Nieuwe stortgasonttrekkingsinstallatie Boeldershoek Nadat in 2012 was besloten te investeren in een nieuwe stortgas-onttrekkingsinstallatie, is hiervoor in 2013 het

38

programma van eisen ten behoeve van de aanbesteding opgesteld.Met de oude installatie was de stortgasopbrengst uit de stortlobben op ons terrein op de Boeldershoek de afgelopen jaren afgenomen tot ongeveer 1 miljoen m3 per jaar. Onderzoek heeft aangetoond dat de productie met een nieuw leidingstelsel weer kan toenemen tot ongeveer 3 miljoen m3 stortgas per jaar. Dit gas kan vervolgens worden omgezet in 6 GWh groene stroom en 6 GWh thermische energie.

2013

ton ton

2.072 37.154

32.694

30.648

Nuttige toepassing

KCA Compostering Papier Hout AEC lijn 1 + 2 + 3 (1) BEC (1)

ton ton ton ton ton ton

566 140.860 33.821 45.990 608.702 117.183

569 124.228 33.398 52.246 604.407 159.272

129 121.541 43.177 597.774 149.891

Eindverwerking

Stort Boeldershoek (2) Stort Boeldershoek C3 Stort Elhorst/Vloedbelt

ton ton ton

-50.561 1.167 36.138 (3)

55.145 1.476 -

51.778 1.119 -

Stortgas Boeldershoek Stortgas Elhorst/Vloedbelt Vergister AEC lijn 1 + 2 AEC lijn 3 BEC

GWh GWh GWh GWh GWh GWh

1,9 1,7 2,3 113,9 137,0 98,1

1,0 1,3 5,5 108,9 95,2 138,9

1,0 5,8 78,8 34,5 121,8

Warmte levering

Stoom Warm water

GWh GWh

279 95

366 160

546 181

Grondstoffen levering

Bouwstof bodemas Bouwstof Forz Compost

ton ton ton

219.009 19.597 35.784

129.248 8.799 33.378

167.065 5.091 32.642

Producten Elektriciteit levering

Het contract voor de aanleg door de firma Enwell is op 6 februari 2014 getekend. Het is de bedoeling dat de installatie in de zomer van 2014 in gebruik wordt genomen. In 2012 is tevens onderzoek verricht naar een alternatief voor de huidige stortgasmotoren. Het verwerken van het stortgas in de warmtekrachtkoppeling (WKK) van onze bio-vergistingsinstallatie bleek bedrijfseconomisch het meest interessant. Daarom zal tegelijk met de aanleg van het nieuwe stortgas-onttrekkingssysteem een inkoppelpunt worden gerealiseerd waarmee gelijktijdig gas uit de vergistingsinstallatie, de nieuwe combi-vergister en uit de stortlobben kan worden geleverd aan de WKK. Dit geavanceerde inkoppelpunt is in 2013 in samenwerking met de ontwerpers en bouwers van de biovergister en combi-vergister ontworpen.

2012

Grond Scheidingsinstallatie

Storten blijft soms de enige verantwoorde oplossing

Storten

2011

(1) - hoeveelheid verbrand (2) - is hoeveelheid gestort + aanvoer tijdelijke opslag - afvoer tijdelijke opslag - hoeveelheid afgegraven (3) - alleen bodemas als bouwstof


03 39

Kwaliteit Kwaliteitsbeheersing Kwaliteitsbeheersing is een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering van Twence. Jaarlijks toetst DEKRA Quality B.V. of onze gecertificeerde managementsystematiek nog voldoet aan de eisen uit de normen ISO 9001:2008 voor kwaliteitszorg, ISO 14001:2004 voor milieuzorg en OHSAS 18001:2007 voor arbozorgmanagement. Daarnaast kent Twence nog een aantal specifieke productcertificaten waarvan de systematiek leunt op de ISO-systematiek. Ook in 2013 hebben we onze certificaten mogen prolongeren.

Ongewone voorvallen De meeste meldingen aan de provincie over voorvallen met mogelijke milieugevolgen hadden ook dit jaar betrekking op afschakeling van (een deel van) de rookgasreinigingsinstallatie als gevolg van automatische beveiligingen. De brandweer is ingezet voor het blussen van brand in een houtcontainer bij de biomassa-energiecentrale, in een elektrische schakelkast en in een afvalcontainer op een vrachtwagen. Bijzonder was het voorval waarbij de blusvijver bij de houtbank verontreinigd raakte met dieselolie, nadat een vrachtwagen zijn brandstoftank had lek gereden. Er konden tijdig maatregelen genomen worden om verspreiding naar bodem en oppervlaktewater te voorkomen. In totaal zijn 27 ongewone voorvallen aan de provincie gemeld, inclusief oorzaakanalyse en verbetermaatregelen.

Naleving milieuwet- en regelgeving In 2013 heeft de Provincie Overijssel Twence acht keer gecontroleerd op naleving van de milieuwet- en regelgeving. De onderwerpen die hierbij zijn gecontroleerd hebben betrekking op verificatie van het milieujaarverslag, brandveiligheid van de TAS, geluidsvoorschriften,

Bij al deze controles zijn er geen overtredingen van de vergunningsvoorschriften geconstateerd

grondwatermonitoring en onderafdichting van de stort, getroffen maatregelen n.a.v. gemelde non-comply situaties, de financiële goederenadministratie, naleving van de vergunningsvoorschriften bij de locatie Elhorst Vloedbelt, afvalwaterbehandeling PWZI, acceptatie van afvalstoffen bij Bioconversie en rerouting van interne stromen en de risico-inventarisatie en -analyse. Bij al deze controles zijn er geen overtredingen van de vergunningsvoorschriften geconstateerd.

Procedure zeefoverloop Dit fraaie resultaat komt mede doordat Twence zelf ook intern proactief de naleving van weten regelgeving controleert en beheert. Hiervoor heeft Twence een compliance managementsysteem geïmplementeerd. De systematiek van dit compliance-systeem wordt, naast de reguliere ‘praktijk’-controles in het veld, ook jaarlijks door de Provincie getoetst. Er wordt hierbij getoetst aan de eisen die in het Convenant Vernieuwing Toezicht zijn opgenomen. Bij deze toetsing is geconcludeerd dat Twence een uitgebreid en werkend compliance managementsysteem heeft. Tevens is er een aantal (minor) verbeterpunten geconstateerd die door Twence worden opgepakt om het systeem nog verder te optimaliseren.

Twence heeft volgende certificeringen Keuringsinstantie ISO 9001:2008 DEKRA Quality B.V. ISO 14001:2004 OHSAS 18001:2007 KOMO Productcertificaat Kiwa N.V. AEC-bodemas op grond van BRL 2307 FPC-certificaat voor AEC-bodemas (= certificaat van de Fabriekseigen Productie Controle in het kader van de CE-markering) Beoordelingsrichtlijn Keurcompost

MPS-ECAS

FSC-bosbeheer (Forest Stewardship Council)

Unie van Bosgroepen

40

Naar aanleiding van een controle in juli 2012 heeft de Provincie in 2013 Twence een last onder dwangsom opgelegd wegens het niet uitvoeren van een milieutoets bij de gewijzigde verwerking van zeefoverloop, een restproduct uit de compostering. De Provincie is van mening dat Twence hiermee in strijd met één van de vergunningvoorschriften heeft gewerkt. Twence heeft tegen dit besluit bezwaar aangetekend, omdat het van mening is dat het wel in overeenstemming met geldende weten regelgeving en de vergunning heeft gehandeld. In februari 2014 is met de Provincie afgesproken dat de last onder dwangsom komt te vervallen, indien Twence in 2014 een verzoek tot aanpassing van de vergunning indient. Zodra de last is komen te vervallen, zal Twence op haar beurt haar bezwaarschrift intrekken.

NEN Normcommissie / ISO norm voor compliance management Twence heeft de opgedane ervaringen op het gebied van compliance management ingebracht, door actief deel te nemen in de normcommissie, voor de ontwikkeling van een internationale ISO-norm voor compliance management. In 2014 zal in overleg met de Provincie Overijssel worden bepaald of deze nieuwe norm, die eind 2014 of begin 2015 definitief wordt vastgesteld, als basis kan dienen voor het bestaande Convenant Vernieuwing Toezicht.

Daarnaast heeft ook het ILT (Inspectie Leefomgeving en Transport, onderdeel Ministerie van Infrastructuur en Milieu) in verband met dezelfde partij zeefoverloop een last onder dwangsom opgelegd aan Twence, omdat Twence door de gewijzigde verwerkingsmethode de zeefoverloop zou hebben verwerkt in strijd met de voorwaarden die aan een drietal EVOA (Europese Verordening Overbrenging Afval)- kennisgevingen verbonden zijn. Op dit moment loopt een beroepsprocedure bij de Raad van State tegen dit besluit van het ILT. Twence is er van overtuigd dat het geen voorwaarden heeft overtreden.


41

Milieuaspecten Emissies naar lucht aangescherpt. Daarnaast staat in onze milieuvergunning een aantal strengere jaargemiddelde luchtemissiewaarden, welke als grenswaarde of richtwaarde gelden. Daar bovenop hebben we met milieuorganisaties voor enkele stoffen nog aanvullende streefwaarden afgesproken.

Voor de uitstoot van stoffen naar de lucht is de Europese richtlijn IED (Industrial Emissions Directive), in het Nederlands RIE (Richtlijn Industriële Emissies) normbepalend. Bij de implementatie van de RIE per 1 januari 2013 zijn onder meer de tot dan geldende besluiten Bva en BEMS geïntegreerd in het Activiteitenbesluit. In dit besluit staan de exploitatievoorwaarden en emissie-eisen voor de afvalenergiecentrale (AEC) en de biomassa-energiecentrale (BEC) beschreven. Ook zijn de emissiegrenswaarden ten opzichte van het Bva

De schoorsteenemissies van de afvalenergiecentrale en de biomassaenergiecentrale zijn in 2013 in vergelijking met 2012 voor de meeste stoffen op hetzelfde goede niveau gebleven. Aan de wettelijke eisen uit het Activiteitenbesluit werd ruim voldaan.

Toetsing schoorsteen emissies aan normen (waarden in mg/Nm3) Component

Geldende normen voor Twence

dag norm

Behaalde emissies bij Twence

Wm-jaargemiddelde norm

Twence jaargemiddelde emissies

grensw. grensw. grensw. richtw.* richtw.* richtw.*

2012

2012

2012

2012

2013

2013

2013

2013

alle inst.

BEC

Lijn-1

Lijn-2

Lijn-3

BEC

Lijn-1

Lijn-2

Lijn-3

63,9 0,4 10,6 1,3 0,3 <0,2 0,8

63,9 1,0 10,2 0,7 0,4 <0,2 1,1

64,8 15,1 26,8 <0,2 0,3 3,3 1,7

63,8 0,7 8,6 0,3 0,4 <0,2 0,5

64,0 0,6 10,2 0,6 0,3 <0,2 1,2

64,0 4,5 8,9 0,6 0,4 7,3 0,4

BEC

Lijn-3

Lijn-1/2

Lijn-3

BEC

Continu metingen: Stikstofoxiden Zwaveldioxide Koolmonoxide Stof (totaal) Koolwaterstoffen Zoutzuur Ammoniak

200 40 50 5 10 8 5

65 15 2 5 8 -

65 (15) (20) (1) 5 (5) -

30 (1) (5) -

64,8 12,6 31,4 0,3 0,4 3,7 2,2

Periodieke metingen: Waterstoffluoride Kwik Cadmium/Thallium Zware metalen Dioxinen/furanen

1 0,05 0,05 0,5 10x10-8

0,2 0,2 0,2 0,005 0,005 0,005 0,01 0,01 0,01 0,05 0,05 0,05 2x10-8 2x10-8 2x10-8 -

-

0,08 0,03 0,09 0,14 0,06 <0,02 0,03 0,18 <0,002 <0,002 0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,002 <0,01 <0,01 0,02 <0,01 <0,01 <0,01 0,02 <0,01 <1x10-8 <1x10-8 <1x10-8 <1x10-8 <1x10-8 <1x10-8 <1x10-8 <1x10-8

2 5 -

65 7 20 2 (1) 5 2 -

64,2 5,5 9,1 <0,2 0,4 7,5 0,2

Emissies naar water

Milieuprestaties

Vanuit de afvalenergiecentrale wordt in principe alleen huishoudelijk afvalwater geloosd. Het proceswater wordt ingedampt, waardoor geen milieubelastende stoffen in de riolering of het oppervlaktewater komen. Ketelwater van de stoomproductie komt soms in grote hoeveelheden vrij en incidenteel wordt een teveel aan ketelwater geloosd op het riool. Schoon hemelwater wordt afgevoerd naar oppervlaktewater. Hemelwater van wegen en opslagterreinen wordt op het gemeentelijk riool geloosd.

Twence is gecertificeerd tegen de norm IS0 14001:2004. Eén van de normeisen is dat de milieuaspecten van onze processen en activiteiten geïnventariseerd moeten zijn. Vervolgens dient bepaald te worden welke milieueffecten deze aspecten tot gevolg hebben. Deze effecten moeten geprioriteerd worden, waarna de meest milieubedreigende effecten verbeterd dienen te worden met hulp van SMARTgeformuleerde milieudoelstellingen.

Door optimalisatie van de percolaatwaterzuivering met de ingebruikname van een membraan bioreactor (MBR) is de kwaliteit van het afvalwater dat Twence loost op het riool (effluent) de afgelopen jaren sterk verbeterd. In 2012 werd het leidingensysteem rondom de gemalen bij de percolaatwaterzuivering gereviseerd en aangepast, waarmee een verdere verbetering werd bereikt. Door deze optimalisaties werd ons door waterschap Regge en Dinkel een beschikking verleend, de zogenaamde ‘T-correctie’, waarmee de verontreinigingsheffing aanzienlijk kon worden verlaagd.

In 2013 is de milieurisicoanalyse afgerond. De risico’s worden gekoppeld aan maatregelen in een nieuw op te stellen BedrijfsMilieuPlan (BMP). In dit BMP zullen bovendien de milieuprestaties van Twence op het gebied van onder meer energiebesparing, terugdringing waterverbruik en hergebruik van reststoffen worden opgenomen.

Daarnaast is de kwaliteit van het door ons gezuiverde water nu zo goed dat een deel sinds oktober 2013 wordt ingezet als waswater voor de twee ‘natte’ lijnen in onze afvalenergiecentrale. Daardoor wordt minder water geloosd op het riool en hoeven we minder bedrijfswater in te kopen.

Definities: Grenswaarden - verplicht aan te houden Richtwaarden - inspanningsverplichting om te bereiken Richtwaarden* - tussen haakjes vermelde waarden zijn streefwaarden (afgesproken met milieuorganisaties)

42


43

Ooit was stoom de drijvende kracht voor de industriële revolutie. Twente ontwikkelde zich dankzij de stoom tot een van de belangrijkste industriegebieden van Nederland, zowel op het gebied van de textiel- als de metaalindustrie. Stoomtreinen zorgden voor de verbinding met de rest van de wereld. Vandaag de dag heeft de wereld de stoom opnieuw ontdekt als duurzame drager van energie. Met de unieke combinatie van zowel warmte- als stoomlevering draagt Twence substantieel bij aan de duurzame bedrijvigheid in de regio. Zowel huishoudens als industrie profiteren daarvan. AkzoNobel gebruikt de stoom van Twence voor de productie van zout. Universiteit Twente, het stadion van FC Twente, industrieterrein Marssteden en woonwijken van Enschede koesteren zich zo in de warmte van Twence.

Financieel De onderstaande kerncijfers hebben betrekking op de geconsolideerde jaarrekening 2013 van Twence Holding B.V. De balansgegevens zijn per 31 december.

Kerncijfers

Eenheid

2013

2012

Afvalverwerking, energie, grondstoffen Netto-omzet Som der bedrijfsopbrengsten

€ mio € mio

99,5 105,8

102,2 103,3

Resultaten Bedrijfsresultaat/EBIT Netto resultaat Netto resultaat als % van de bedrijfsopbrengsten EBITDA

€ mio € mio % € mio

20,3 11,9 11,2 56,0

21,3 11,8 11,4 54,8

Kasstroom uit operationele activiteiten

€ mio

46,3

47,6

Materiële vaste activa Aanschafwaarde totaal Boekwaarde totaal Investeringen Afschrijvingen

€ mio € mio € mio € mio

611,2 302,7 17,7 35,8

597,3 320,9 13,9 33,5

Vermogen Balanstotaal

€ mio

335,8

354,8

% %

6,0 9,7

6,0 9,8

Afvalhoeveelheden Aangeleverde hoeveelheden Verwerkte hoeveelheden

in kton in kton

938,0 938,0

899,0 865,0

Energie Bruto elektriciteitsproductie Warmte- en stoomlevering

in GWh in GWth

320,0 725,0

430,0 526,0

Overige kerncijfers Personeelsbezetting ultimo Ziekteverzuim (%) Gemiddelde leeftijd

in fte % in jaren

211,3 4,1 45,0

205,2 3,5 44,8

Kengetallen Rentabiliteit totale vermogen (%) Rentabiliteit eigen vermogen (%)

46


03 47

Het jaar 2013 Het afgelopen decennium heeft in het teken gestaan van uitbreiding van het bedrijf in technisch opzicht: het bouwen van nieuwe installaties voor het verwerken van afval tot energie. Het komende decennium zullen we ons concentreren op het aanboren van nieuwe markten, terugwinnen van herbruikbare materialen en grondstoffen uit afval, het zoeken naar mogelijkheden om energie uit hernieuwbare bronnen te halen en het verder optimaliseren van onze bestaande activiteiten. Door het sluiten van contracten voor de levering van RDF uit het Verenigd Koninkrijk is de vollast voor de afvalenergiecentrale tot en met 2017 gegarandeerd, dus ook de levering van energie aan onze klanten. Dit biedt ons ruimte om de voor de langere termijn belangrijke projecten te ontwikkelen. In 2013 hebben we ook intern de stappen gezet om onze ambities te kunnen realiseren. De ‘nieuwe organisatie’ van Twence is klaar om toekomstige kansen te benutten en risico’s te beheersen. Door duidelijk te definiëren wat we op termijn willen bereiken, hebben we nu de mensen met de juiste kennis, kunde en ervaring op de juiste plek in de organisatie. Zo kunnen we de komende jaren weer vol energie werken aan onze doelen.

De ontwikkeling van Twence draagt bij aan de ontwikkeling van de regionale economie en werkgelegenheid

Omzet en resultaat

Vooruitblik naar 2014

De toekomst

De netto-omzet bedroeg € 99.488.000 (2012: € 102.240.000). Van onze omzet is 51 procent afkomstig uit de verkoop van energie en 49 procent uit de verkoop van grondstoffen en het verwerken van afval. Een vijfde deel van het verwerkte afval komt uit onze eigen regio terwijl eenzelfde deel uit het Verenigd Koninkrijk komt.

Het jaar 2014 wordt voor Twence een jaar van implementatie van de eerder vastgestelde strategie. Het internationaliseringsproces zal verder gaan door het aanbieden van onze kennis en diensten op het gebied van afvalverwerking in het buitenland. We zullen zowel in Nederland als in het Verenigd Koninkrijk een positie verwerven op de grondstoffenmarkt en de daarbij ondersteunende samenwerkingsverbanden ontwikkelen. Hiermee zullen we een stevige basis leggen voor de ontwikkelingen van wat eens een regionale afvalverwerker was, naar een internationaal georiënteerde grondstoffenproducent en duurzaam energiebedrijf.

Om uitputting van natuurlijke grondstoffen te voorkomen moet de samenleving overgaan op volledig hergebruik. Het terugwinnen van grondstoffen uit afval vormt een onmisbare schakel in de keten van verbruik naar nieuw gebruik. Energie zal worden opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Restafval wordt slechts tijdelijk ingezet voor energetische benutting, omdat er steeds betere technieken worden ontwikkeld om het in te zetten voor de terugwinning van grondstoffen. Wij zijn er van overtuigd dat de wereld van afval en energie er binnen enkele decennia zo uit zal zien.

Voor 2014 verwachten wij bedrijfseconomisch gezien bevredigende resultaten. Mede door de lange termijn contracten voor het verwerken van RDF uit het Verenigd Koninkrijk zullen wij vollast realiseren in onze afvalenergiecentrales en daarmee de levering van warmte, stoom en elektriciteit zeker stellen.

In 2013 zijn belangrijke stappen gezet om onze toekomstige rol te realiseren. Met de ontwikkeling van nieuwe markten en de investering in kennis en nieuwe technologieën zijn wij voorbereid op de veranderingen die noodzakelijk zijn. Bij onze activiteiten houden wij het bedrijfseconomische aspect voor ogen, een randvoorwaarde voor duurzame ontwikkeling van ons bedrijf en van onze maatschappelijke bijdrage. De ontwikkeling van Twence draagt bij aan de ontwikkeling van de regionale economie en werkgelegenheid. Zo zal een nieuwe verwerkingsfabriek voor kunststoffen werkgelegenheid bieden aan 35 fte’s én deze zal spin-off geven naar de regionale maakindustrie. Het voornemen om deze fabriek te bouwen is een eerste stap in de ontwikkeling van een grondstoffenbedrijf Twence, een activiteit waar naar verwachting over enkele jaren werk zal zijn voor circa 100 FTE.

Onze inspanningen hebben in 2013 geleid tot een netto resultaat van € 11.865.000.

Schade Operationeel hadden we het afgelopen jaar enkele tegenslagen, zoals de versnelde slijtage aan een van de turbines van de afvalenergiecentrale, de nasleep van de in 2012 opgetreden schade aan een andere turbine en een defect in de tandwielkast van de biomassa-energiecentrale. Onderzoek naar de oorzaken heeft inzichten en maatregelen opgeleverd waarmee we verwachten dit soort schades in de toekomst te kunnen voorkomen. Deze technische ‘tegenvallers’ hebben ons duidelijk gemaakt dat we een bedrijf zijn dat tegen een stootje kan. De spreiding van activiteiten, in dit geval het feit dat we naast elektriciteit ook stoom en warmte leveren, maakt ons flexibel.

Dividend Twence motor achter ‘Agenda van Twente’ Twence is de financieringsbron van de Regio Twente voor de ‘Agenda van Twente’. Via het zogenoemde superdividend, dat sinds 2008 wordt uitgekeerd aan onze gemeentelijke aandeelhouders, worden in Twente projecten gefinancierd, die de regionale economie, innovatie en werkgelegenheid stimuleren.

In 2014 zullen onze combi-vergister voor energieopwekking uit duurzame bronnen, het ONFA-project (Optimalisatie Non-Ferro Afvangst) en de CO2 /NBC installatie worden opgeleverd en gaan renderen. Daarnaast zal onze kennis op het gebied van scheiding van kunststof verpakkingsmaterialen (KVM) toenemen door de ingebruikname van de Near Infra Red technologie in onze scheidingsinstallatie en de proef bij onze aandeelhouder Rijssen-Holten. Met sortering van KVM op onze locatie kunnen we bijdragen aan het sluiten van de kunststofketen én de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de regio. In 2014 zal een besluit worden genomen over verdere investeringen in afvalscheiding. Daarnaast zullen we investeren in diverse kleinere projecten.

De helft van onze omzet is nu afkomstig van de productie van energie uit niet-herbruikbare materialen. Door onze inspanningen op het gebied van materialenterugwinning en productie van energie uit hernieuwbare bronnen, zijn onze bedrijfseconomische perspectieven ook op langere termijn positief.

Over de jaren 2008 tot en met 2012 is in totaal al € 40 miljoen als super-dividend door ons uitgekeerd ten behoeve van de Agenda van Twente. Over het jaar 2013 zal hiervoor wederom € 8 miljoen worden uitgekeerd, waarmee de totale uitkering uitkomt op € 48 miljoen. De ‘Agenda van Twente’ zal binnen Regio Twente als meerjarig investeringsprogramma tot en met 2017 blijven bestaan. Wij zijn er trots op dat wij deze bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van de leefbaarheid van en werkgelegenheid in Twente.

48


49

Zand erover. De uitdrukking om aan te geven dat iets voltooid verleden tijd is. Ooit dachten mensen dat dit ook zou gelden voor afval. Elke stad of dorp had in het buitengebied wel een vuilnisbelt of stort. Vandaag de dag is storten zo goed als verleden tijd. Van al het afval dat bij Twence wordt aangeboden krijgt minder dan één procent de stort als eindbestemming. In de praktijk is dat vrijwel alleen asbesthoudend afval. De andere 99 procent is de basis voor het terugwinnen van grondstoffen én grondstof voor de opwekking van energie. De afvalenergiecentrale en de biomassa elektriciteitscentrale spelen hierbij een belangrijke rol, niet alleen voor energieproductie maar ook voor het terugwinnen van grondstoffen. Dankzij de geavanceerde technieken kunnen deze centrales de vergelijking met de conventionele kolencentrales gemakkelijk aan.


03 51

Twence B.V. Bezoekadres Boldershoekweg 51 7554 RT Hengelo Nederland Postadres Postbus 870 7550 AW Hengelo Nederland T +31 (0)74 240 44 44 F +31 (0)74 240 43 33 E [email protected] I www.twence.nl

De grens voorbij. Twence in 2013

Recommend Documents