stapaf
GRATIS FIETSMAGAZINE VAN TOERISME OOST-VLAANDEREN
Voorjaar 2009
www.tov.be
Zo w e onlin rkt de e rou teplan ner p.4
Overnachtingen in het Waasland
Dirk Draulans ontdekt 4 natuurpareltjes
Voorbij de grens Fietsen in het Waasland en Zeeuws-Vlaanderen 1
stapaf
Eddy Couckuyt Gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen bevoegd voor onder meer Toerisme
Column DE KNOOP IN HET SYSTEEM
stapaf
Vooraf
Meteen na de uitvinding van het wiel, moet die van het knooppuntensysteem gezien worden als de belangrijkste bijdrage tot de hedendaagse beschaving. Ik richt mij hier tot fietsfanaten, dus iedereen weet waar ik het over heb. Dat briljante systeem, waardoor je het klooien met kaarten en het oeverloos discussiëren over de te volgen weg achterwege kan laten. Het was uitgerekend de trage provincie Limburg, waar ze toch maar weer veel sneller waren om het systeem te implementeren.
Beste lezer, Oost-Vlaanderen draagt de fietsers een warm hart toe. Niet alleen is het in onze provincie heel leuk fietsen, we zorgen ervoor dat u de kans krijgt om al dat moois op een comfortabele manier te ontdekken. Dat bewijzen we graag met twee recente initiatieven.
04
Het eerste is de realisatie van een online fietsrouteplanner. Via de website www.tov.be kan u makkelijk en eenvoudig een route op het fietsnetwerk uitstippelen. U kan niet alleen tochten uitstippelen maar alles downloaden naar GPS, een lijst met knooppunten afdrukken en bekijken welke bezienswaardigheden u onderweg tegenkomt. U leest er verder alles over maar test het vooral zelf eens uit op www.tov.be. En laat ons gerust weten wat u ervan vindt, op die manier kunnen we de planner alleen maar verbeteren. Ten tweede stelden we onlangs drie fietsboxen voor. In elke box zitten de brochures van 10 lusvormige fietsroutes, met een gedetailleerde wegbeschrijving en boordevol leuke informatie voor onderweg. Er is voor elk wat wils. De ‘Trap Door’ box zal vooral de meer ervaren fietser aanspreken, de ‘Trap Mee’ box is ideaal voor wie er tussenuit wil met familie en vrienden en wil je gewoon simpelweg genieten en op tijd eens afstappen voor een drankje dan is de ‘Trap Uit’ box u op het lijf geschreven. Verder steken we in deze StapAf de grens met Nederland over met een, heel toepasselijk, grenzeloos fietskoppel; we gaan op zoek naar de mooiste natuurparels met Dirk Draulans en natuurlijk kan u zelf weer de fiets op met de 5 uitneembare routes in het midden van deze StapAf. Veel leesplezier en alvast een prachtige fietslente toegewenst!
stapaf Fietsnet
08
stapaf Reportage
Herman en Danielle, een Belgisch-Nederlands koppel, gingen voor StapAf grensoverschrijdend fietsen in het Waasland en Zeeuws-Vlaanderen. Lees over hun tweedaagse trip vanaf p. 8.
02 stapaf
22
stapaf Gezelschap
24
stapaf Eerste keer
In dit nummer stapaf FIETSNET
stapaf fietstips
04 Routeplanner op www.tov.be: zo werkt het! Francky en Christine creëerden hun fietstocht op maat met
21 Zien en... gezien worden!
22 In het wiel van handbiker Steven Handbiker Steven Verheyen leerde na zijn ongeval Oost-Vlaanderen
behulp van de online routeplanner op www.tov.be.
stapaf REPORTAGE
08 Grensoverschrijdend fietsen
Een Vlaams-Nederlands koppel gaat een weekendje knooppuntfietsen in het Waasland en Zeeuws-Vlaanderen. Fietsen voorbij de grens... Lees erover en win zelf een arrangement in het Waasland!
stapaf EROPUIT
14 Vijf fietsroutes in de kijker
Coverfoto
Nic Balthazar (44) is Gentenaar, reportagemaker, regisseur, columnist én fietser.
De 5 Oost-Vlaamse regio’s en Gent presenteren een leuke fietstocht met veel stapaf-mogelijkheden. Kies jouw route... en fiets! De uitneembare kaart in deze StapAf helpt je op weg.
COLOFON StapAf is een magazine van vzw Toerisme Oost-Vlaanderen en verschijnt twee keer per jaar. De provinciale vereniging Toerisme Oost-Vlaanderen vzw staat in voor de ontwikkeling en uitwerking van het toeristisch beleid van en voor de provincie en staat onder voorzitterschap van de Gedeputeerde, bevoegd voor toerisme. • Verantwoordelijke uitgever: Pierre Goffaux, Sint-Niklaasstraat 2, 9000 Gent • Redactie en realisatie: Grinta! Publicaties, Tielt • Foto’s: Toerisme Gent, Gianni Barbieux, Marco Mertens, David Stockman, Toerisme Oost-Vlaanderen, Philip Vanoutrive, Daniël De Kievith • Cartoon: Francis Bekaert • Cartografie: Toerisme Oost-Vlaanderen • Redactie: Frederik Backelandt, Bieke Deceuninck • Lay-out: Kim de La Marche
Opvallen in het verkeer: StapAf geeft jou tips.
stapaf GEZELSCHAP
van een andere kant kennen.
stapaf EERSTE KEER
24 Dirk Draulans ontdekt 4 natuurpareltjes
Bioloog/journalist Dirk Draulans spotte vier natuurpareltjes in Oost-Vlaanderen en was onder de indruk van het verborgen natuurschoon.
Abonneer je gratis op stapaf! Wil je op de hoogte blijven van al het fietsnieuws in Oost-Vlaanderen? Neem dan een gratis abonnement op StapAf. Stuur een e-mail met je adresgegevens naar
[email protected] met als onderwerp ‘abonnement StapAf’ en je krijgt de toekomstige edities van ons magazine gratis in je brievenbus.
Als fietser hoefde je voortaan nog maar een cijfer of zes te onthouden om je van Hasselt naar Neerpelt te verplaatsen. En dit over de meest lieflijke wegen en doorheen de meest pittoreske gehuchten. Meteen hadden alle tweewielers een ijzersterk kompas en alle wielertoeristen een perfect uitgetekend parcours, waarbij ook over de plaats van de meet niet meer te redetwisten viel. Er hoeft nog nauwelijks naar de weg gekeken te worden. Iedereen kan zich volop concentreren op zijn kilometriek en, met de stem van Michel Wuyts in het achterhoofd, dromen van een snoeiharde demarrage in Parijs-Roubaix. Verrukt, extatisch, uitzinnig was ik dan ook, toen het knooppuntensysteem eindelijk in mijn favoriete achtertuin werd geïnstalleerd: de Vlaamse Ardennen! Het Toscane van de lage landen, het favoriete strijdtoneel van de Flandrien, het hooggebergte van de krabbers… Voortaan niet meer als een totale kakkewiet de weg staan vragen naar de Muur van Geraardsbergen, of vruchteloos zoeken naar de Patersberg. “De kaart kan je zelfs achterlaten!”, riep ik triomfantelijk.
“Zeven nummers voor zeven knooppunten had ik genoteerd op mijn hand.” Zeven nummers voor zeven knooppunten had ik genoteerd op mijn hand. Meteen genoeg voor een mooi criterium in de brede omtrek van de botte kerktoren van Oudenaarde. Maar was het nu omwille van de duizelingwekkende snelheden die ik op de fiets pleeg te ontwikkelen, of was het vooral de overmatige zweetproductie die daarmee gepaard gaat? Halverwege de fietsrit, waarbij ik mijn luttele restjes adem verspilde aan het loven van het knooppuntensysteem, waren de cijfers op mijn handpalm zodanig vervaagd, dat we uiteindelijk niet één Ronde van Vlaanderen reden, maar zeker wel drie. De drinkbussen die ik daarbij door mijn gabbers naar het hoofd gelanceerd kreeg waren gelukkig leeg. “Belangrijk is niet het doel, vrienden. Belangrijk is de weg erheen”, probeerde ik nog. Maar dat kostte me enkel nog een tournée générale extra. ‘Het leven is een opeenvolging van knooppunten’, weet de filosoof die elke fietser per definitie is. Het kan daarbij al eens belangrijk zijn om goed te onthouden waar je eigenlijk naartoe wou.
03
stapaf Fietsnet
Nieuwe online fietsrouteplanner op www.tov.be
Maak je fietsroute met een muisklik qHet Kasteel van Laarne was het vertrekpunt van de route van Francky en Christine.
Waarom de routeplanner? Daarom!
Oost-Vlaanderen beschikt over meer dan 3.000 kilometer fietsnetwerk. Via de website www.tov.be kan je voortaan een beroep doen op de online fietsrouteplanner waarmee je het Oost-Vlaamse fietsnet in enkele muisklikken ontsluit. Met de routeplanner stippel je eenvoudig en snel een tocht uit van knooppunt naar knooppunt.
Routeafstand zichtbaar “Dankzij de routeplanner kan je niet alleen starten waar je zelf wil. Je kan je route ook zo lang maken als je wil”, zegt Christine. “Tijdens het uitstippelen zie je op het scherm meteen het aantal kilometer tussen de verschillende knooppunten én hou je de afstand van je ganse route in de gaten.” Francky: “Je hoeft zelfs niet meer te kunnen hoofdrekenen!” Dat de routeafstand automatisch berekend wordt en meteen zichtbaar is, is bijvoorbeeld praktisch voor het uitstippelen van een familiefietstrip met kinderen of wanneer je wat krap bij tijd bent.
Christine Debaes (48) en Francky Deceuninck (53) uit het WestVlaamse Roeselare houden van de buitenlucht. Elk weekend maken ze een stevige wandeling met hun trouwe viervoeters Ticha en Freya of trekken ze er een dagje op uit met de fiets. Wij vroegen hen de online fietsrouteplanner uit te testen. Dat moest je hen geen twee keer vragen: een dagje fietsen in buurprovincie Oost-Vlaanderen zag het tweetal zeker zitten. Bovendien konden ze de hulp van de online routeplanner inroepen. Francky en Christine bouwden een eigen, kortere versie van de Kastelenroute. Een fietstocht van 37,1 km in de omgeving van Destelbergen in Scheldeland. Als start- en eindplaats kozen ze het Kasteel van Laarne.
Online een fietsroute maken Hoe? Zo! 1. Ga naar de website van Toerisme Oost-Vlaanderen: www.tov.be. Kies ‘Fietsen’ en daarna ‘Routeplanner’ in de linker navigatiebalk en je kan aan de slag! 2. Zoom in of uit op de kaart. 3. Klik op de locatie in het fietsknooppuntennetwerk waar je wil starten. 4. Duidt vervolgens, één voor één, de plaatsen aan die je wil aandoen. Punten van je fietsroute kan je eenvoudig verleggen door ze met je muis te verslepen. Om een lusvormige route te maken, zet je het eindpunt dicht tegen het startpunt.
qFrancky en Christine erkennen de voordelen van de online routeplanner.
04 stapaf
5. Klik op ‘Opslaan’ of ‘Afdrukken’ om te downloaden of te printen. Fietsen in Oost-Vlaanderen was nog nooit zo eenvoudig!
Onverharde wegen “Wie de volle natuur in wil, kan via de routeplanner ook kiezen voor onverharde of autovrije weggetjes”, weet Francky. “Een handig hulpmiddel en ideaal voor wie ten volle wil genieten van de Oost-Vlaamse groene landelijke pracht. Wielerliefhebbers die met hun racefiets een tocht plannen, kunnen kiezen om onverharde wegen te vermijden.”
Hotspots in beeld “Nadat we de nodige punten op het fietsknooppuntennetwerk hadden aangebracht, sloegen we onze route op. Meteen daarna verscheen onze tocht bovenaan de lijst met routes en werden er verscheidene bezienswaardigheden onderweg en een reliëfkaartje
toegevoegd.” Door te klikken op dat reliëfkaartje of op de bolletjes op de plattegrond, krijg je meer informatie over de hotspots op de route. Francky, die wel houdt van lekker eten en drinken, merkt meteen op dat wie rustpauzes wil voorzien, ook aan zijn trekken komt. Want bij het overzicht van de rit worden ondermeer mooie fietsvriendelijke tavernes vermeld.
Reliëf van de tocht
Voor elk wat wils “Dankzij de routeplanner kan een grote variatie aan fietstochten eenvoudig en in slechts enkele muisklikken aangemaakt worden. Een familie met kinderen stippelt zonder problemen een fietstocht met een beperkt aantal kilometers uit, maar heeft wellicht meer oog voor de leuke stapaflocaties voor de kids. De kilometervreters kunnen de ritten onuitputtelijk langer maken om hun eigen fysieke grenzen te verleggen. Kortom, er is voor elk wat wils.”
“Aan de hand van het profiel van de rit zie je ook meteen hoe heuvelachtig of vlak je uitgestippelde route is.” Sportievelingen kunnen met behulp van de routeplanner dus ook zoeken naar een meer geaccidenteerd parcours met de nodige kuitenbijters zoals in de Vlaamse Ardennen. “Ikzelf hou het liever vlak”, bekent Christine.
Inspiratie opdoen Nu Christine en Francky hun route hebben gepland en opgeslagen op de website, hoeven ze die enkel nog uit te printen of te downloaden naar GPS vooraleer ze aan hun fietstocht kunnen beginnen. “Naast het zelf plannen van routes kan je via de fietsrouteplanner ook een lijst raadplegen met routes van andere bezoekers. Zo kan je ideeën opdoen voor een volgende route of kan je eens een fietstrip van iemand anders uitproberen. Praktisch toch?” 05
stapaf
ontdek
3 nieuwe fietsboxen Na de lancering van de wandelboxen brengt Toerisme Oost-Vlaanderen nu ook drie fietsboxen uit: ‘Trap Door’, ‘Trap Mee’ en ‘Trap Uit’. In elke box vind je tien brochures van fietsroutes en gedetailleerde route-informatie: samen goed voor honderden kilometers fietsplezier. En er is voor elk wat wils. ‘Trap Door’ is voer voor de meer geoefende fietser onder ons. Logischerwijze zijn de parcours iets selectiever dan bij de andere boxen. In de ‘Trap Mee’ box vind je dan weer tien ontspannende fietstochten voor wie graag geniet van een ontspannend uitstapje met het gezin, de familie of vrienden. Tot slot is er de ‘Trap Uit’ box die de brochures bevat van tien klassiekers onder de Oost-Vlaamse fietsroutes. De trajecten zijn ideaal voor een zalige zondagse fietstocht met op tijd een aangename rustpauze op een terrasje of in een cafeetje. Je geniet van kunst, cultuur en natuur die je onderweg tegenkomt. Klaar om Oost-Vlaanderen te ontdekken op twee wielen? Schaf dan nu deze fietsboxen aan via www.tov.be. Bekijk ook onze StapAf Shop op p.13. Eén box kost 12 euro.
Gent met internationale allure Gent was onlangs wereldnieuws! In het november-decembernummer van het reismagazine National Geographic Traveler Magazine werd het historisch centrum van Gent immers uitgeroepen tot de derde meest authentieke historische bestemming wereldwijd. Een panel van gerenommeerde reisexperten oordeelde dat Gent alleen de Abdij van Melk in het Oostenrijkse Wachau en het Rideau-kanaal in de Canadese provincie Ontario moest laten voorgaan. Is dat geen reden om apetrots te zijn op de hoofdstad van Oost-Vlaanderen?
www.rogerraveelmuseum.be
Clausroute
Gewonnen!
Emile Claus (1849-1924) geldt als de belangrijkste Belgische vertegenwoordiger van het impressionisme. Er lopen twee boeiende tentoonstellingen rond de man en zijn oeuvre van 21 maart tot 21 juni: enerzijds in het Museum van Deinze en de Leiestreek (Deinze) en anderzijds in het Museum voor Schone Kunsten (Gent). Via het fietsnetwerk zijn beide locaties gemakkelijk te bereiken doorheen de idyllische en landelijke Leiestreek. Bovendien worden vijftien locaties die een rol spelen in het oeuvre van Emile Claus, in een aparte folder toegelicht.
Vlaamse Ardennendag Zin om het verrassende bochtenwerk van de Vlaamse Ardennen te ontdekken? Dat kan op de Vlaamse Ardennendag, op zondag 19 april. Je kan vanaf 14 uur proeven van een ruime waaier aan activiteiten die de natuur en het landschap in deze boeiende regio in de kijker plaatsen. De wandelaars kunnen genieten van landschapswandelingen tot 6 kilometer naar het Muziekbos of het Patersbos. Met de fiets kan je langs het knooppuntennetwerk de steile hellingen van het heuvelende landschap op de taalgrens verkennen. In jeugdherberg de Fiertel in Ronse (Ruddersveld 7) kan je kennismaken met de verenigingen en de werkgroepen van Natuurpunt. Een hoogtepunt wordt het loslaten van vogels uit het opvangcentrum. Je kan er ook proeven van een streekbier of een mattentaart uit de Vlaamse Ardennen en een keuze maken uit de activiteitenlijst.
06 stapaf
Nog tot en met 22 februari loopt in het Roger Raveelmuseum in Machelen de tentoonstelling ‘Ensor en Raveel’. Blijkt dat er tussen de kunstenaars Roger Raveel en James Ensor sprake is van een bijzonder sterk artistiek verwantschap. Twee van de belangrijkste kunstenaars in ons land hebben elk op hun manier het artistieke klimaat van de 19de en de 20ste eeuw ingrijpend veranderd en daardoor ook de hedendaagse beeldende kunst van de 21ste eeuw mogelijk gemaakt. In de tentoonstelling wordt op zoek gegaan naar thematische en plastische verwantschappen tussen beide kunstenaars.
www.visitgent.be
www.vvvleiestreek.be,
[email protected], T 09 380 46 01
Bestel de fietsboxen via www.tov.be of de StapAf Shop (p.13)
Ensor en Raveel
Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen, www.rlva.be, T 055 20 72 65 Natuurpunt, www.vlaamseardennenplus.be, T 0488 36 22 79
Twee StapAf- Lezers vielen in de prijzen. Zowel Mathieu Boelen uit Zutendaal als Christiane Vlieghe uit Estaimpuis wisten dat het natuurgebied Den Bunt aan de samenvloeiing van de Schelde en de Durme lag. Mathieu Boelen wint één overnachting voor twee personen in Hotel ‘t Laurierblad in Berlare. Christiane Vlieghe wint één overnachting voor twee personen in het Best Western Hotel Serwir in SintNiklaas.
SteM Zwijgershoek heropende de deuren Het cultuurhistorisch museum SteM Zwijgershoek in Sint-Niklaas heropende op 22 november de deuren na een sluiting van meer dan drie jaar en een grondige verbouwing. Het stedelijk museum brengt met een bonte stoet van allerlei voorwerpen en documenten, in beeld en geluid de rijke geschiedenis van Sint-Niklaas en het Waasland tot leven.
Alles kids in het Meetjesland! De nieuwe M3-box ‘Meetjesland Mee Maken’ bevat vijf korte gezinsvakanties in het Meetjesland. Je logeert op een boerderij of gastenkamer, waar de kinderen als eregasten worden ontvangen. Overdag staat er een leuke activiteit op het programma: een survivalrun, een ritje met een tank, bowlen of schaatsen, op bezoek bij een biologische boerderij, paarden verzorgen, … Het arrangement kost 120 euro en is geldig voor 2 volwassenen en 1 kind. Je gastheer of –vrouw maakt graag een reservatie voor meer kinderen. Alles is kids in het Meetjesland, dé regio voor een gezinsvakantie! Hou daarom de website van Toerisme Meetjesland in het oog: het gezins- en kindvriendelijk aanbod zal er in de loop van 2009 danig worden uitgebreid. In 2009 pakken Toerisme Meetjesland en Toerisme Oost-Vlaanderen overigens uit met de campagne ‘Meetjesland, niet voor mietjes’. Speciaal voor kinderen van 8 tot 11 jaar. Surf samen met de kids naar www.nietvoormietjes.be en maak snel kennis met Olof de Herbakker, Slodder het Waterspook, Rufus de Struikrover, Roderik de Ridder en Jelmer de Smokkelaar. www.nietvoormietjes.be
De Ronde van Wetteren Wetteren mag zich in 2009 ‘Dorp van de Ronde’ noemen. Lang voor Meerbeke was Wetteren de aankomstplaats van de Ronde van Vlaanderen. Bovendien won Achiel Buysse, afkomstig uit Wetteren, drie keer Vlaanderens Mooiste. Wetteren draagt de eretitel dus met recht en reden. De activiteitenkalender van het Dorp van de Ronde puilt alvast uit van toffe evenementen in de aanloop naar de Ronde. Een greep uit het aanbod: van een verkiezing van de ambassadrice ‘Dorp van de Ronde’ (7 februari) over gastronomische Rondegerechten geserveerd door de Wetterse restauranthouders (februari-maart), een gedichtenwedstrijd, een Rondequiz (7 maart), een bal (3 april) tot de climax in het weekend van 4-5 april. Dienst Toerisme en Evenementen in Wetteren Markt 27, 9230 Wetteren T 09 366 31 04 www.wetteren.be
[email protected]
www.sint-niklaas.be 07
stapaf
reportage
t Danielle en Herman fietsten langs de Moervaart, verkenden met een treintje het provinciaal domein Puyenbroeck en
Hij: een Vlaming, zij: een Nederlandse.
hielden halt bij het schrijvershuis van
Ze zijn man en vrouw en voor StapAf gaan
Anton Van Wilderode.
ze knooppuntfietsen door het Waasland en Zeeuws-Vlaanderen. In een oase van rust, door het groen en Reynaert achterna: grensoverschrijdend fietsen op zijn best!
q
De passage door het Heidebos: één van de bossen in het Waasland.
Voorbij de grens DAG 1
“Mooiweerfietsers”
(Moerbeke-Wachtebeke-Moerbeke, afstand: 46,5 km) Knooppunten: 65-66-82-69-89-9796-84-82-83-67-7864-65
“De Wase weergoden willen vandaag niet mee. Het miezert in Moerbeke-Waas. Vlaming Herman Thielens (62) en zijn Nederlandse echtgenote Danielle D’Hondt (61) zijn echter niet onder de indruk. “Alles komt goed. Vandaag gaan we fietsen en we houden ons aan dat plan”, knipoogt Herman. “We zijn nochtans mooiweerfietsers. ’s Zomers fietsen we van terras naar terras”, corrigeert Danielle. Het gepensioneerde Vlaams-Nederlandse koppel woont nu al 40 jaar in Hulst, een charmante gemeente in Zeeuws-Vlaanderen. Vandaag en morgen gaan ze met z’n tweetjes ‘grensoverschrijdend’ fietsen in het Waasland en Zeeuws-Vlaanderen. Een passage langs Hulst
“Fietsen midden de polders. Alleen voor de rust zou je hier terugkomen.” staat ondermeer op het programma. Uitvalsbasis van de tweedaagse is Het Mennershof in Moerbeke-Waas, bij fietsknooppunt 65. Het Mennershof, een gezellige, gerenoveerde hoeve midden de Wase polders, wordt uitgebaat door Marc De Witte en Monique De Smet. “Bij ons beleef je een vakantie die anders is dan alle andere”, 08 stapaf
verzekert Monique. “Alleen al voor de rust zou je hierheen komen”, weet Danielle. De route van vandaag blijft op het grondgebied van het Waasland en maakt vanuit Moerbeke-Waas een lus naar Wachtebeke. “Dit is een regio waar we al vaker zijn komen fietsen. Waarom ook niet? We zijn op een boogscheut van Hulst. Dan is het fijn om eens de wagen te nemen, de fietsen op de fietsdrager te zetten en eropuit te trekken. Dan maken we er een gezellige daguitstap van. We zien nu dingen waar we vroeger, toen we nog onze eigen zaak runden, geen oog voor hadden.”
Langs kreken en water In het eerste deel van de tocht wordt voortdurend geflirt met de Nederlandse grens. Herman en Danielle fietsen door het krekengebied. Een kreek is een kleine watergeul, die ontstaat als gevolg van een dijkdoorbraak of is een restant van een ingedijkte vroegere getijdegeul. In nauwelijks tien kilometer passeren ze de Grote Kreek (65-66) en de Sint-Elooiskreek (82). Ter hoogte van de Grote Kreek kan je ook de fietsen even aan de kant laten en te voet door het krekengebied trekken via de Pereboomsgatroute: hier wordt je op rust en een verrassende fauna en flora getrakteerd. Het tweede deel van die wandelroute brengt je overigens naar het Nederlandse
dorpje Koewacht, waarlangs Danielle en Herman morgen zullen fietsen. Nu fietsen ze verder langs het water, langs de Langelede. Tot de spoorweg Lokeren-Zelzate wordt gedwarst (69-89), een spoorlijn die in 1867 in gebruik werd genomen. De verbindingen tussen Moerbeke-Waas en Lokeren en Moerbeke-Waas en Sint-Gillis-Waas zijn intussen omgevormd tot een traject waarlangs het aangenaam fietsen is. Fietsen langs de Moervaart is iets wat het koppel al vaker deed. “Doorgaans fietsen we dan naar Sinaai. Temse en Rupelmonde, Stekene en Koewacht: het zijn fietsbestemmingen die ons geenszins onbekend zijn.”
Het treintje in Puyenbroeck Wie Wachtebeke zegt, zegt al gauw het provinciaal recreatiedomein Puyenbroeck. “Hier zijn we al vaker geweest met de kleinkinderen Raphaël en Edgar. Dan amuseren ze zich kostelijk in de speeltuin”, zegt Herman. “Of op het treintje”, voegt Danielle toe. “Dat laat bezoekers het hele domein zien.” De kids zijn er vandaag niet bij, maar als dat wel zo is dan kunnen ze zich in Puyenbroeck 100% uitleven: in het dierenpark, op de klimmuren, in het doolhof, ... Via knooppunt 82 is het nog even verder fietsen langs de Moervaart. Een kano of kajak huren om de Moervaart af te peddelen zit er vandaag niet in. Misschien in de zomer? Al houden Herman en Danielle liever de... boot af. “We houden dan wel van actieve vakanties maar laat het ons houden op wandelen of fietsen. In Oost-Vlaanderen of daarbuiten.” Natuur en landschappen spreken Herman het meest aan. “Ze zijn een inspiratiebron. Ik schilder, moet je weten.” Vanaf Wachtebeke gaat het terug naar Moerbeke via het Heidebos (83-67). Er zit een stuk onverharde weg bij en door de regen is het een ietwat zompige passage. Maar zowel Herman als Danielle tonen hun stuurmanskunsten en trappen gezwind verder Het Heidebos is een prachtig natuur- en wandelgebied
van ca. 260 ha waarbij bos en heide zich op een unieke manier vermengen. Het Heidebos fungeert ook als broedgebied voor zeldzame vogelsoorten. Hier bevindt zich ook het Fort Francipany, dat een rol speelde tijdens de Tachtigjarige Oorlog, het conflict dat in de 16de en 17de eeuw de Lage Landen in de ban hield. Het Waasland was in die woelige tijd een frontgebied: de Spaanse forten zijn de blijvende getuigenissen. De oude wallen en grachten van Francipany zijn nu nog altijd zichtbaar.
Wie in het Waasland werd geboren... De buiken beginnen te rammelen en dus wordt in hartje Moerbeke-Waas even afgestapt bij café/taverne Aquarella om ‘de innerlijke mens te versterken’. “We zijn hier ooit al eens langsgeweest en werden toen teruggeflitst in de tijd”, herinnert Danielle zich. “Een oud vrouwtje maakte toen voor ons pannenkoeken klaar. Heerlijk! De beste die ik totnogtoe heb gegeten.” Blijkt nu dat er nieuwe eigenaars zijn maar het eten is nog net zo lekker. En de porties groot! De ‘jumbo’ wafels laten zich alvast smaken... De dag zit er al bijna op. Lekker gefietst, lekker gegeten. Danielle denkt al aan de ontspannende buitensauna die haar vanavond te wachten staat. Maar voor het zover is: poëzie! Moerbeke-Waas is immers het geboortedorp van dichter Anton Van Wilderode (1918-1998). Het 8 km lange literaire wandelpad loopt ondermeer langs het Schrijvershuis, waar een stèle voor Van Wilderode is opgericht. Die schreef ooit…
Wie in het Waasland werd geboren hoort van de duizend kanada’s het ruisen altijd in zijn oren en ziet, zover zijn ogen boren, de groene overvloed van gras. 09
stapaf
reportage
DAG 2 (Moerbeke-HulstMoerbeke, afstand: 56,9 km) Knooppunten: 65-95-89-78-45-4647-49-50-80-73-7574-81-84-86-91-9496-98-64-65
Een verse kop koffie, zelfgebakken brood en zelfgemaakte confituur, een eitje van de eigen scharrelkippen, vers fruit, ... Daar beginnen Herman en Danielle de dag mee. Dat moet wel want er wacht het Vlaams-Nederlandse koppel nog een dagje grensoverschrijdend fietsen. Monique, gastvrouw van Het Mennershof, serveert met de glimlach dit uitgebreide en smaakvolle ontbijt. Vandaag wordt het meer dan flirten met de Nederlandse grens. De bijna 57 km lange fietstocht brengt hen tot in Hulst, hun woonplaats. Nog even gedag zeggen aan uibaters Monique en Marc, aan de paarden - de benaming ‘mennershof’ is geen toeval – Gaaike, Fanny en Leentje, aan hond Sloeber en poes Zorro, en dag twee kan beginnen. Herman en Danielle hebben hun eigen fietsen meegebracht maar eigenlijk hoefde dit niet want Het Mennershof stelt ook huurfietsen ter beschikking waarmee je zo op weg kan. “De ferventste fietsers nemen altijd hun eigen fietsen mee. Alleen: we houden eraan deze extra service aan te bieden. Nee, de fietser laten we in het Waasland niet in de kou staan.”
logen in de zeventiende en achttiende eeuw “Kijk, ginds staat nog een katapult die ze hebben nagebouwd. Die wordt nog altijd gebruikt tijdens de Vestingfeesten op het einde van de zomer.” Een Hulsters biertje gaat er nu wel in, al is de tocht nog lang niet ten einde.
9 De Reynaertbank aan de ingang van het Stropersbos.
bij een deel van de Linie, een belangrijke verdedigingswal in het begin van de achttiende eeuw, wordt gereconstrueerd. Voor ze het goed en wel beseffen trappen Herman en Danielle weer door Vlaanderen.
Vestingstad Hulst De weg loopt nu parallel met de drukke E34 en trekt naar het Nederlandse grensdorpje Koewacht (65-95), dat op het grondgebied van drie gemeenten (Stekene, Moerbeke en Axel) ligt. “Hier moet je de ogen de kost geven”, taxeert Herman het landschap van het bosrijke gebied Groene Putte. Eens voorbij de grens, veranderen de knooppuntenbordjes van Oost-Zeeuws-Vlaanderen een beetje qua looks maar daar merk je nauwelijks iets van. Het duo fietst Hulst binnen. Voor Danielle en Herman is dit gekend terrein. ‘De meest Vlaamse stad van Nederland’, is de slogan van deze historische en gezellige gemeente. Herman: “Daar is iets van aan: het verschil tussen Vlaanderen en Zeeuws-Vlaanderen is quasi nihil. De sfeer, de
“Hulst is een gezellig stadje met een historische sfeer. Dat spreekt aan.” mensen. Er is misschien één groot verschil: in ZeeuwsVlaanderen moet je kilometers fietsen vooraleer je een leuke stopplaats tegenkomt. In Vlaanderen fiets je van café naar café!” In Hulst zelf heerst een gezellige drukte. De smalle steegjes van het historisch centrum zorgen voor een sfeervol decor. Aan de Gentsepoort staat het Reynaertmonument. De aarden wallen van vestingstad Hulst bieden een mooie wandeling van ca. één uur, waarna je nog even gezellig in de vesting kan vertoeven. Op het einde van hun wandeling houden Herman en Danielle halt aan de stadsmolen en het kanon. Het maakt de herinnering weer levendig aan de militair-strategische rol die Hulst speelde tijdens de Spaanse en Oostenrijkse Successieoor10 stapaf
Via De Klinge belanden ze in het krekengebied van Saleghem (75), een natuurpareltje waar ook Dirk Draulans wild van is. Dat lees je verderop in deze StapAf. Vanaf Sint-Gillis-Waas volgt de fietsroute het traject van de oude spoorweg Sint-Gillis-Waas-Moerbeke (81). In Stekene worden Herman en Danielle bij het zien van het Reynaertbeeld nog eens geconfronteerd met dé figuur van het Waasland. Het Mennershof komt snel dichter-
9 Fietsen over de wallen van vestingstad Hulst.
“We zien nu méér dingen waar we vroeger nooit oog voor hadden.”
9 Het Reynaertmonument in Hulst. t Onderweg even de innerlijke mens versterken. Reynaert, stropers en ‘wulle’ Danielle en Herman laten Hulst achter zich liggen en trekken via knooppunt 80 het Stropersbos in. De schaduw van Reynaert de Vos achtervolgt hen blijkbaar. Aan de ingang van het Stropersbos, op de Tromp in Stekene, merkt Herman een Reynaertbank op, één van de negen die in het Waasland staan opgesteld. Danielle leest verzen 2582 en 2583 van het Reynaert-epos, die op de banken gekalkt staan, hardop voor. “Dats een de meeste in de wildernisse, die men hevet in trompe eenich rike.” Tot zo ver de legende. Het Stropersbos heeft ook een historische basis. Er is immers een natuurinrichtingsproject in uitvoering waar-
bij. “Jammer want ik begin net op dreef te komen”, lacht Danielle en ze steekt de duim omhoog. “Deze tweedaagse was echt een aanrader. De regio tussen Moerbeke en Hulst, gedeeltelijk op Vlaamse en Nederlandse bodem, is verrassend mooi met zijn riviertjes, zijn bossen en mooie dorpskernen, met het Reynaertepos als rode draad door de tocht en natuurlijk met de passage door Hulst en zijn authentieke karakter.” Het tweetal rijdt door het Wullebos (98), genoemd naar de ransuil ‘wulle’ die je in dit naaldbos terugvindt. Het is het laatste loodje. Maar... de doortocht door dit streepje groen weegt helemaal niet zwaar. Na bijna 60 km zit de tweede dag grensoverschrijdend fietsen er helemaal op. Maar dit wordt vervolgd, als we Danielle en Herman mogen geloven. “We zijn ook fervente wandelaars. En aangezien de wandelroutes hier ook voor het grijpen liggen... Of misschien rijden we wel eens mee met de huifkar!”
11
tip
beste via l
Beleef wervelend Waasland! WIN een verblijf in het Waasland Wil je net als Herman en Danielle voor twee dagen grensoverschrijdend gaan fietsen in het Waasland en Zeeuws-Vlaanderen? Een goed idee! We hebben overigens goed nieuws: wie deelneemt aan onze wedstrijd en de vraag correct beantwoordt, kan een verblijf winnen in één van de logies langs beide Wase routes die we voorstelden, inclusief Het Mennershof.
Fietsen of wandelen in Oost-Vlaanderen doe je met StapAf! In onze StapAf Shop vind je alles wat je op weg kan helpen. Het aanbod is groot: fietsnetwerkkaarten, fiets- en wandelboxen, brochures, … En je kan daarenboven helemaal gratis vorige afleveringen van StapAf nabestellen. Fiets door onze Shop en pik eruit wat
Wat zit er in de prijzenpot? Het Mennershof (bij knooppunt 65) Kruisstraat 70, 9180 Moerbeke-Waas T 09 346 54 26 E
[email protected] W www.mennershof.be Schenkt 2 overnachtingen op basis van kamer en ontbijt.
je bevalt… De fietsnetwerkkaarten (uit stevig waterafstotend papier) zijn te koop via de website van Toerisme Oost-Vlaanderen (www.tov.be), bij de Oost-Vlaamse toeristische diensten of bij de boekhandel. Je kan de fietsnetwerkkaarten en alle andere brochures en boxen ook bestellen door dit formulier in te vullen en te sturen naar: Toerisme Oost-Vlaanderen, SintNiklaasstraat 2, 9000 Gent. Het totale bedrag van je bestelling kan je storten op rekeningnummer 737-0176819-31 (voor Nederland: 14.59.05.152) ter attentie van Toerisme OostVlaanderen, met vermelding ‘Bestelling brochures’ en de naam die je op het formulier hebt ingevuld. Zodra wij je betaling hebben ontvangen, sturen we jouw bestelling op.
De Klampe (bij knooppunt 91) Ketelaarsgras 11, 9190 Stekene T 03 779 98 20 E
[email protected] W www.de.klampe.be Schenkt 1 overnachting voor 2 personen op basis van kamer en ontbijt. Camping en trekkershutten Fort Bedmar (bij knooppunt 73) Fort Bedmarstraat 42, 9170 Sint-Gillis-Waas (De Klinge) T 03 770 56 47 E
[email protected] W www.fortbedmar.be Schenkt 1 overnachting in een trekkershut. Camping en trekkershutten Provinciaal Domein Puyenbroeck (bij knooppunt 84) Puyenbrug 1 A , 9185 Wachtebeke T 09 342 42 31 E
[email protected] W www.puyenbroeck.be Schenkt 1 overnachting in een trekkershut.
Het Mennershof in Moerbeke - Waas
Aantal
FIETSEN
Fietsnetwerken … x Fietsnetwerkkaart Meetjesland … x Fietsnetwerkkaart Scheldeland, langs Schelde en Dender … x Fietsnetwerkkaart Scheldeland, langs Schelde en Rupel … x Fietsnetwerkkaart Waasland … x Fietsnetwerkkaart Leiestreek Oost … x Fietsnetwerkkaart Leiestreek West … x Fietsnetwerkkaart Vlaamse Ardennen … x Fietsnetwerkkaart Gent (NIEUW!) Thematochten … x Brochure Bakens van kunst aan de Leie … x Brochure Fietsen langs meersen en meanders … x Brochure Lekker fietsen in het spoor van Adriaen Brouwer … x Brochure Scheldeverentocht (NIEUW!) … x Brochure De Kreken Spreken (NIEUW!) Fietsboxen … x Fietsbox ‘Trap Door!’ (NIEUW!) … x Fietsbox ‘Trap Mee!’ (NIEUW!) … x Fietsbox ‘Trap Uit!’ (NIEUW!)
WANDELEN
Wandelboxen … x Wandelbox ‘Stap Door!’ … x Wandelbox ‘Stap Mee!’ … x Wandelbox ‘Stap Uit!’
Prijs
Totaal
€ 6,00 € 6,00 € 5,00 € 6,00 € 6,00 € 6,00 € 6,00 € 6,00
€… €… € … €… €… €… €… €…
€ 3,00 € 3,00 € 3,00 € 3,00 € 3,00
€… €… €… €… €…
€ 12,00 € 12,00 € 12,00
€… €… €…
€ 9,00 € 9,00 € 9,00
€… €… €…
STAPAF MAGAZINE … x StapAf 1 (voorjaar 2007) … x StapAf 2 (zomer 2007) (UITGEPUT) … x StapAf 3 (voorjaar 2008) … x StapAf 4 (zomer 2008)
gratis gratis gratis
PORT- EN VERZENDINGSKOSTEN De Klampe - Stekene
De wedstrijdvraag Tijdens welk conflict ontstonden de Staat-Spaanse linies? a. de Dertigjarige Oorlog b. de Tachtigjarige Oorlog c. de Honderdjarige Oorlog
Voor 1 kaart of brochure: Voor 2 kaarten of brochures: Voor 3 of kaarten of brochures: Bij bestelling 1 box en maximum 1 brochure: Bij bestelling 1 box en 2 of meer brochures: Bij bestelling van 2 of meer boxen:
€ 1,00 € 1,75 € 2,50 € 2,00 € 2,50 € 3,00
Totaal port- en verzendingskosten TOTAAL TE BETALEN BEDRAG
€… € …
Fort Bedmar - Sint-Gillis-Waas Hoe neem je deel? Stuur je antwoord voor 31 mei 2009 naar: Toerisme Oost-Vlaanderen, Wedstrijd StapAf, Sint-Niklaasstraat 2, 9000 Gent (België). Mailen kan ook, met als onderwerp “Wedstrijd StapAf”, naar
[email protected], ten laatste op 31 mei 2009. Vergeet je naam en je adresgegevens niet te vermelden. De winnaars krijgen persoonlijk bericht en worden vermeld in het najaarsnummer van 2009. Veel succes!
12 stapaf
naam en voornaam:............................................................................................................... straat en nr:............................................................................................................................. postcode en gemeente:.......................................................................................................... land:.......................................................................................................................................... telefoon:................................................................................................................................... email:........................................................................................................................................ datum:...................................................................................................................................... ❏ JA ik wens op de hoogte te blijven van de activiteiten en de publicaties van Toerisme Oost-Vlaanderen.
Puyenbroeck - Wachtebeke
❏ Je gegevens worden opgenomen in ons bestand , kruis het vakje aan indien je dit niet wenst.
it u p o Er
5 x op weg vanuit Gent
Het fietsnetwerk van de provincie OostVlaanderen staat op punt... Of beter gezegd:
Fietsen in en rond één van
2. Latemdorp en Deurledorp
op knooppunt! Goed voor 3.173 km
‘s werelds meest authentieke
fietsplezier!
bestemmingen: het kan... in
Sint-Martens-Latem en deelgemeente Deurle zijn twee bekende kunstenaarsdorpen. Latemdorp ligt aan een beschermde Leiemeander, die talloze keren op doek vereeuwigd is. In de dorpsstraat van Deurle zijn de huisjes uit de bloeiperiode van het kunstenaarsdorp perfect bewaard gebleven. www.toerisme-leiestreek.be
Gent! Met de nieuwe fietskaart Gent op zak blijkt dat de Arteveldestad de ideale uitvalsbasis is om de andere Oost-Vlaamse
Kies... en fiets! De fietsmogelijkheden in Oost-Vlaanderen zijn quasi onbeperkt. Met meer dan 3.173 km aan fietswegen is Oost-VLaanderen trouwens primus van alle Vlaamse provincies! In ‘Eropuit’ stellen we telkens 5 fietsroutes voor die elk een Oost-Vlaamse regio aandoen.
5 kant-en-klare fietsroutes Het fietsnetwerk Oost-Vlaanderen kan je voortaan heel eenvoudig ontsluiten dankzij de online fietsrouteplanner op www.tov.be. Op bladzijde 4 en 5 van deze StapAf las je er reeds alles over. Voor wie niet wil puzzelen tot hij zijn ideale route op maat te pakken heeft, kan gewoon één van de vijf door ons voorgeprogrammeerde routes kiezen. Die hebben we voor jou al helemaal op punt gezet. Voor elke Oost-Vlaamse regio creëerde StapAf immers een leuke knooppuntenroute.
Komt deze keer aan bod: de groene route door de Leiestreek laat je kennismaken met de kunstenaarsdorpen langs de Leie; Scheldeland dompelt je onder in het mysterie van de Rechtvaardige Rechters (en nog veel meer); de Wase fietsroute heeft als uitvalsbasis Bazel, één van de mooiste dorpjes van Vlaanderen; de route in de Vlaamse Ardennen leert de meest diverse kantjes van Ronse en omgeving kennen; het Meetjesland tenslotte serveert voor jou een molenroute. Kortom: genoeg inspiratie om op de fiets te kruipen, geregeld eens af te stappen en te genieten van wat Oost-Vlaanderen te bieden heeft.
p.15
Stad Gent p.16
De Leiestreek p.17
De Vlaamse Ardennen p.18
Scheldeland p.19
Het Waasland p.20
Het Meetjesland
Uitneembaar Met de online routeplanner speur je zelf naar StapAf-locaties langs een fietsroute. Met de vijf kant-en-klare routes die op de volgende bladzijden aan bod komen, kan je zo aan de slag.
14 stapaf
Eropu
regio’s te ontdekken.
3. Provinciaal domein Puyenbroeck
Gent is het centrum van de wereld! Volgens de Gentenaars zelf toch. Wie een tijdje in de stad doorbrengt zal ze echter moeilijk ongelijk kunnen geven. Gent is een unieke cultuurstad die bruist van het leven. Dit alles, overgoten met een goeie dosis eigenzinnigheid, maakt van Gent een bestemming die je niet gauw zal vergeten. Gent is tegelijk een stad op mensenmaat. Dat maakt de fiets een perfect vervoermiddel om Gent op een comfortabele manier te leren kennen. Het centrum van de stad is autoluw, wat het fietsen extra aangenaam maakt. De fiets brengt je bovendien op plekken die met eender welk ander vervoermiddel onbereikbaar zijn. Wat je misschien niet weet: Gent wordt doorkruist door de Oost-Vlaamse fietsnetwerken. De nieuwe fietskaart Gent biedt je alvast een overzicht van het knooppuntennetwerk rondom de stad. Op die manier fiets je makkelijk van het centrum de groene regio’s in. En zo kun je eindeloos veel tochten samenstellen met Gent als uitvalsbasis. Gent het centrum van de wereld? Vast en zeker het centrum van Oost-Vlaanderen! Wij selecteerden vijf hotspots in Oost-Vlaanderen die je makkelijk kan bereiken vanuit Gent...
In de reportage grensoverschrijdend fietsen, gaan Danielle en Herman ook langs in het provinciaal recreatiedomein Puyenbroeck in Wachtebeke. Welnu, dat is ook goed bereikbaar vanuit Gent. Puyenbroeck is het hele jaar door gratis toegankelijk. Het riviertje de Zuidlede splitst Puyenbroeck in twee delen. Ten noorden ervan ligt een park met een grote speeltuin, roeivijvers, een openluchtzwembad, een golfterrein, sportaccommodatie,… Ten zuiden ervan krijgt de natuur vrij spel en kan je wandelen en fietsen door bossen en meersen. www.puyenbroeck.be
1. Kasteel Ooidonk De brochure Wegwijs in OostVlaanderen van Toerisme Oost-Vlaanderen biedt een overzicht van alle lusvormige routes.
Verscholen in een groene oksel van de rivier ligt deze ‘parel van de Leiestreek’. Dit kasteel in Spaans-Vlaamse renaissancestijl zou niet misstaan aan de Loire. Net buiten de kasteelpoort ligt het rustieke dorpje BachteMaria-Leerne. www.ooidonk.be
4. Provinciaal domein Het Leen Vlak ten zuiden van Eeklo, op de grens met Zomergem en Waarschoot, ligt provinciaal domein Het Leen: een bos van 225 hectare in een moerassige omgeving. Tot in 1972 was dit een militair domein, nu kan je er naar hartelust fietsen en wandelen of een bezoek brengen aan het bosinfocentrum of het arboretum. www.hetleen.be
it
Praktisch Fietskaart Gent Prijs: € 6 Verkrijgbaar via www.tov.be of in Fnac en Standaard Boekhandel of Toerisme Gent Toerisme Gent Infokantoor Belfort Botermarkt 17A 9000 Gent T 09 266 56 60 www.visitgent.be
5. Kasteel van Laarne Het Kasteel van Laarne is één van de best bewaarde waterburchten in België. De oudste delen dateren uit de twaalfde eeuw. De burcht heeft een vijfhoekige vorm, met vijf torens. Het kasteel herbergt een rijke verzameling kunstvoorwerpen en waardevol meubilair. www.scheldeland.be
qKasteel van Laarne 15
it u p o Er Praktisch
route 1 49,6 km
Afstand: 49,6 km Landschap: vrij vlak met enkele korte, onverharde stukken Uitvalsbasis: Zevergem Route: knooppunten 34 – 40 – 32 – 29 – 38 – 36 – 26 – 21 – 19 – 10 – 8 – 7 – 5 – 6 – 9 – 11 – 12 – 90 – 86 – 20 – 23 – 22 – 79 – 88 – 30 – 34 Bewegwijzering: knooppunten + fietsnetwerkkaart Leiestreek Oost (€ 6) VVV Leiestreek, Markt 46 bus 2 9800 Deinze, T 09 380 46 01
[email protected] www.vvvleiestreek.be Meer info Leiestreek: www.toerisme-leiestreek.be
Langs meersen en meanders De thematocht ‘Fietsen langs meersen en meanders’ heeft vooral aandacht voor de natuur in de Leievallei tussen Gent en Deinze. De meanderende Leie vormt het fundament van de natuurgebieden waarlangs het heerlijk fietsen is. De tocht is 41,5 km lang, er worden twee inkortingen voorgesteld. We starten in Drongen en rijden langs de Assels, de Latemse Meersen in Sint-Martens-Latem, de Ooidonkmeersen in Deinze en de Keuzemeersen in Drongen. Onderweg komen we ook in de pittoreske dorpen Afsnee, Sint-MartensLatem en Deurle, langs het vakantiecentrum De Ceder, Astene Sas en het kasteel Ooidonk. Start: Drongenplein (bij de kerk van Drongen) Afstand: 41,5 km Prijs: € 3,00 Te bestellen via www.tov.be
16 stapaf
Hoogvliegers langs Schelde en Leie
Architectuur, textiel en koers
Deze fietsroute toont je diverse kantjes van de Leie-
Ronse is een moderne taalgrensstad die een hele voet
streek. Je fietst langs waardevolle landschappen, gaat
heeft in de Vlaamse Ardennen en een halve in het Pays des
op een historische ontdekkingstocht en je maakt een
Collines. Dat moet gewoon een boeiende tocht opleveren!
kunstzinnige kennismaking met de streek.
Architectuur, textiel, koers: Ronse biedt het allemaal.
Zevergem is een deelgemeente van De Pinte. Je vindt er, langs de oevers van de Schelde, nog volop mooie groene plekjes. Het Doornhammeke bijvoorbeeld is zo’n enig plekje dat er best mag zijn. Ook Dirk Draulans hield er halt bij zijn ‘natuurtoer’ door Oost-Vlaanderen. Lees erover verderop in deze StapAf. Op het traject van de wandelroute Doornhammeke ligt overigens het kasteel van Welden. Maar dé bezienswaardigheid in Zevergem is zondermeer De Pastorie. Het is vandaag een brasserie die zich enkel op groepen richt. Er zijn nog enkele mooie fresco’s te bewonderen die terecht geklasseerd werden als beschermd erfgoed. Je fietst nu verder langs de Schelde. Ter hoogte van Gavere kruis je even de grens met de Vlaamse Ardennen. Vanaf Deinze wissel je de Schelde in voor de Leie.
Deinze, centrum van de Leiestreek Deinze is het centrum van de Oost-Vlaamse Leiestreek. Veel historische gebouwen zijn er niet in de stad. De Onze-Lieve-Vrouwekerk is een uitzondering op de regel met enkele kunstschatten zoals een werk van Gaspar De Craeyer (1584-1669). In het Museum van Deinze en de Leiestreek tref je nog meer cultureel erfgoed van de Leiestreek. Ondermeer met een zeer waardevolle en omvangrijke collectie schilderijen van kunstenaars die ooit in Deinze, Latem en de omringende Leiestreek woonden. Ruil je cultuur liever in voor een moment van rust en ontspanning? Tussen de Leie en het Schipdonkkanaal ligt het 40 ha grote natuur- en recreatiedomein De Brielmeersen.
een van de mooiste kastelen van het land. De 16de-eeuwse waterburcht staat groots, streng en weelderig in een oude Leiebocht en is omgeven door een prachtig park. Ook de tuinen van het kasteel zijn een bezoek meer dan waard. Je waant je even in de Loirestreek maar nee hoor, dit is de Leiestreek op z’n mooist.
Kunstenaarsdorpen Bachte-Maria-Leerne zelf is een romantisch kunstenaarsdorp waarmee je kan kennismaken via de Ooidonkwandelroute. Na BachteMaria-Leerne ligt nog een kunstenaarsdorp op de route. Deurle, deelgemeente van het al even schilderachtige Sint-Martens-Latem, is een beschermd dorpsgezicht. Vele kunstenaars die ooit inspiratie vonden voor een van hun meesterwerken, liggen nu begraven op het stemmige kerkhof. Deurle werd vorig jaar verkozen tot één van de mooiste dorpen van Vlaanderen. Je vindt er enkele musea zoals het Gemeentelijk Museum Gust De Smet, Gevaert-Minne en het Museum DhondtDhaenens. Terug in startplaats Zevergem besef je pas goed dat je in nauwelijks 49,6 km ondergedompeld werd in het culturele bad van de Leiestreek.
Sint-Hermes is de patroonheilige van Ronse. Zijn relieken worden bewaard in de gelijknamige laatgotische Sint-Hermeskerk, die overigens Romaanse sporen heeft. De Romaanse onderkerk met 32 zuilen is zowel op esthetisch als op archeologisch vlak een unieke parel. Recenter in de geschiedenis profileerde Ronse zich als een textielstad. Een bezoek aan het MUST (Museum voor Textiel) is in die zin een... must. De textielindustrie zorgde ervoor dat Ronse in de periode tussen de twee wereldoorlogen economisch opveerde. Tot op vandaag zijn de tekenen daarvan zichtbaar wanneer je door Ronse fietst. Stille getuigen zijn immers de prachtige art deco huizen en villa’s die de textielbaronnen in de eerste helft van de twintigste eeuw lieten bouwen.
Klimmen Eens je Ronse hebt verlaten begint de weg al aardig op te lopen. Af en toe word je ook getrakteerd op een heuse knik. De Kanarieberg bijvoorbeeld is niet van de poes. Maar de beloning wacht op de top: je vertoeft nu in het Muziekbos. Hier kan je ook relaxed wandelen. Je fietst verder en de route brengt je naar de top van de Hotondberg (met 150m het hoogste punt van Oost-Vlaanderen), aan de Molen Ten Hotond, van waar je via de oriëntatietafel van het Vlaamse en Waalse landschap kan genieten. Daarna gaat het richting Kluisbergen waar je met het Kluisbos nog op een waardevol landschap wordt getrakteerd. Het 300 ha grote Kluisbos is een groot wandelbos (het wordt klimmen geblazen!) met recreatiezones, restaurants en gezellige tavernes.
route 2 48,1 km
In het wiel van Flandriens Op de flanken van de Kluisberg vind je ook Peetje en Meetje, twee megalieten van meer dan drieduizend jaar oud die de voetstukken vormen van een dolmen, een offertafel van de druïden. Van de tijd van de Kelten word je dan gepiloteerd naar die van de Flandriens. Na de steile afdaling van de Kluisberg is het nog een klein stukje fietsen en dan beland je in Berchem, aan de voet van de Oude Kwaremont. De kasseihelling is elk jaar opnieuw de poort naar de finale van de Ronde van Vlaanderen. In één ruk naar de top dokkeren is niet nodig: hou even halt in het pittoreske kunstenaarsdorp Kwaremont. Er zijn nogal wat kunstgalerijen en je kan er ook een lekker hapje eten. De Panorama wandelroute die hier vertrekt, stuurt je langs bossen, holle wegen en schitterende panorama’s.
De hand van Horta Nog even op de tanden bijten en daar is dan de top van de Oude Kwaremont. Je steekt de steenweg over en je bent in de Ronde van Vlaanderenstraat, waar een monument staat ter ere van de stichter van Vlaanderens Mooiste, Karel Van Wijnendaele. Genoeg koers nu, terug naar vertrekpunt Ronse. Als je even afwijkt van het traject, ter hoogte van knooppunt 24, kan je de Villa Carpentier bezoeken. Deze art nouveau villa, voltooid in 1902, is van de hand van Victor Horta, boegbeeld van de art nouveau of Jugendstil in België. Dit is een stukje van Ronse en omgeving dat weinig mensen kennen. Fietsen rondom Ronse doet heden en verleden samenkomen.
Praktisch
it
Afstand: 48,1 km (2 lussen: hoofdlus van 32 km rond Ronse + extra lus van 16,1 km rond Kluisbergen) Landschap: heuvelachtig, met enkele steile hellingen Uitvalsbasis: Ronse Route: knooppunten 34 – 42 – 36 – 26 – 28 – 23 – 19 – 16 – 17 – 14 – 3 – 5 – 7 – 14 – 17 – 24 –29 – 34 Fietsenverhuur: • Toerisme Ronse De Biesestraat 2 9600 Ronse T 055 23 28 16
[email protected] www.ronse.be Bewegwijzering: knooppunten + fietsnetwerkkaart Vlaamse Ardennen (€ 6) Toerisme Vlaamse Ardennen T 055 20 76 81 toerisme.vlaamseardennen @oost-vlaanderen.be www.toerismevlaamseardennen.be
Kluisbos wandelroute De fietsroute door de Vlaamse Ardennen doet ook Kluisbergen en het mooie Kluisbos aan. Een bewegwijzerde wandelroute (12 km lang) start aan het Sport- en Recreatieoord Kluisbos in Ruien. Langs talrijke paadjes word je door het statige beukenbos geleid. Je komt voorbij de Vierschaar, waar de route kan ingekort worden tot 3,5 km of vertrekkend van Kwaremont tot 8 km. Je passeert het gehucht Pensemont, het kasteel Calmont, de vroegere herberg ‘In de IJzermijn’ en wandelt via de kamlijn van de Kluisberg, langs de witte toren terug naar het eindpunt.
Start: Ruien, Sport- en Recreatieoord Kluisbos Afstand: 12 km Prijs: € 1,25 Te bestellen via www.tov.be
Loire of Leie? Verderop langs de Leie zal de omgeving van Astene Sas je zeker bekoren. Het is een beschermd sas dat in 1861 werd aangelegd en waar de vzw Historische vaartuigen het maritiem erfgoed beheert. In Bachte-MariaLeerne tref je het Kasteel Ooidonk, mogelijk
Eropu
qAstene Sas
q Sint-Hermeskerk
qMuziekbos 17
it u p o Er Praktisch
route 3 47 km
Afstand: 47 km Landschap: vrij vlak met enkele verkeersvrije en onverharde stukken Uitvalsbasis: Wetteren Route: knooppunten 35 – 40 – 61 – 67 – 73 – 72 – 65 – 64 – 60 – 59 – 55 – 17 – 19 – 16 – 13 – 54 – 56 – 57 – 47 – 43 – 40 – 35 Fietsenverhuur: • Gastenkamers en trekkershut Bloemenlust Smetledestraat 61 9230 Wetteren T 09 369 10 30
[email protected] www.bloemenlust.be Bewegwijzering: knooppunten + fietsnetwerkkaart Scheldeland, langs Schelde en Dender (€ 6) Toerisme Oost-Vlaanderen Sint-Niklaasstraat 2 9000 Gent T 09 269 26 00,
[email protected] www.tov.be Meer info Scheldeland: www.scheldeland.be
Vier Uitersten wandelroute De gemeente Lede ligt centraal in de driehoek Gent-Aalst-Dendermonde. Van 1559 tot 1801 behoorden de parochies Impe, Wanzele, Smetlede-Oordegem en Serskamp tot het Aartsbisdom Mechelen. Dit was ver verwijderd van de kerkelijke macht, vandaar de naam ‘Vier Uitersten’. Blikvangers zijn ongetwijfeld de Fauconniersmolen, de vele kapelletjes en het uitgesproken landelijke karakter van de streek. De route bestaat uit twee wandellussen van ongeveer 11 km. Start: Smetlede Afstand: 2 lussen van ca. 11 km Prijs: € 1,25 Te bestellen via www.tov.be
18 stapaf
Variatie troef in Scheldeland
Waasland, tussen natuur en cultuur
Wie meer wil weten van de rijke geschiedenis van Wet-
Bazel behoorde in 2008 tot de finalisten van ‘Het Mooiste
teren, startplaats voor de tocht door Scheldeland, kan
Dorp van Vlaanderen’, het concours van Vlaanderen Vakantie-
terecht in het Heemkundig Museum. Maar neem daarna
land. Geef toe, niet slecht als vertrekpunt voor een fietstocht!
meteen de fiets en ontdek zelf de rijke variatie in de streek rond de sierteeltstad. De monumentale Sint-Gertrudiskerk op het marktplein van Wetteren is het startpunt van een lus van 47 km. Bij deze eerste locatie is al meteen wat mysterie mee gemoeid. De Sint-Gertrudiskerk zou immers de vermeende schuilplaats zijn van ‘De Rechtvaardige Rechters’, het in 1934 gestolen paneel van Het Lam Gods. We blijven overigens in de sfeer van het meesterwerk van Jan Van Eyck wanneer we in recreatiedromein De Warande een donker biertje proeven dat de naam... Lam Gods draagt. Maar verdrink je niet in het mysterie, er is immers nog een behoorlijke weg af te leggen. Langs de Wetterse rozenvelden bijvoorbeeld. Wist je dat Wetteren meer dan 200 sierteelbedrijven telt?
Massemen en Oordegem Massemen is een deelgemeente van Wetteren. Op het pittoreske dorpsplein staat een indrukwekkende, eeuwenoude lindeboom. Langs de Molenbeek tref je dan de Van Hauwermeirsmolen, een maalvaardige watermolen. Wie verder zou wandelen langs de Molenbeek ontdekt het typische landschap dat zich aan de oevers van de beek uitstrekt. Wie verder fietst, belandt op grondgebied Lede. Aan de voet van de stenen, witgekalkte Fauconniersmolen in Oordegem strekt zich een afwisselend landschap uit dat wordt gekenmerkt door een opeenvolging van bomen, weiden en boomkwekerijen. In Oordegem kunnen sportieve zielen hun hart ophalen in het Bloso Centrum Putbos met zijn uitstekende atletiekvoorzieningen.
een grote groene long in het centrum van Lede en herbergt een belangrijke reigerkolonie. Blikvanger in Lede is ook de kerk die een rijke traditie kent als Maria bedevaartsoord. De tweejaarlijkse Mariale Processie – de volgende is in 2010 - vormt het hoogtepunt van de verering van het Mariabeeld dat in de Sint-Martinuskerk staat. De processie gaat al terug tot begin 15de eeuw en is het sluitstuk van een negendaagse ommegang waarvan de kaarskensprocessie en de paardenommegang de andere hoogtepunten zijn.
In Serskamp, deelgemeente van Wichelen, word je geconfronteerd met culinair erfgoed. Je kan er de Likeurstokerij De Klok bezoeken en advocaat ‘op grootmoeders wijze’ proeven. Het veer van Schellebelle – trek aan de bel om de veerman te roepen! – zet je af aan de toegangspoort van de Kalkense Meersen. Op het dorpsplein van Schellebelle wordt naar aloude traditie jaarlijks de Potjesmarkt georganiseerd. Met dit evenement wordt verder gebouwd op de eeuwenoude verkoop van aardewerk waarvoor Schellebelle bekend was. Terug in Wetteren maak je de cirkel rond: laat je in het Provinciaal Domein Den Blakken verrassen door de promotietuin die er is aangelegd. Die herinnert je nog eens aan de sterke reputatie van Wetteren als (inter)nationaal sierteeltcentrum.
treffen we het Provinciaal Domein Roomacker waarbij drie kleiputten de stille getuigen zijn van de ontginningen die in het tweede kwartaal van de 20ste eeuw plaatsvonden. Waarom hier niet even van de fiets stappen en een fikse wandeling door dit natuurgebied maken? Of misschien reserveer je dat voor een andere keer. Fiets dan gewoon door tot Tielrode of verder langs de Schelde waar er genoeg picknickmogelijkheden zijn.
Flirten met Scheldeland
Aardewerk in Schellebelle
q Wissekerke in Engelse landschapsstijl. De laatste grote verbouwingswerken dateren van 1906 en gaven het kasteel zijn huidig uitzicht. Het interieur van het kasteel werd met veel geduld gerestaureerd en ook de ijzeren hangbrug in het park is een bezienswaardigheid. In het heemmuseum Wissekerke leer je alles over het kasteel. In het museumgebouw is er ook het volkscafé De Drij Klakken, een authentieke herberg uit 1900. De beschermde Bazelse dorpskom is een parel voor het oog. De Eenhoorn is wellicht nog de oudste, bestaande herberg in de regio. Er is ook de 14de-eeuwse Sint-Pieterskerk.
In Temse moet je gewoon even afstappen! Om één van de musea te bezoeken, om te verpozen op een bankje, om zelf een boottocht te maken of om, zoals één van de Kaailopers, te turen over de Schelde. Genoeg mogelijkheden dus. Wanneer je jouw tocht verderzet, verlaat je in de overgang van knooppunt 75 naar 3 het Waasland en fiets je Scheldeland en de provincie Antwerpen in. Het blijft fietsen langs de Schelde met onderweg leuke ‘stapaflocaties’. Ter hoogte van knooppunt 54 kan je vanaf mei het veer nemen richting Mercatorstad Rupelmonde. Maar gewoonweg verder de Schelde volgen, tot in vertrekpunt Bazel, is net zo goed. In de slotfase van de tocht, in Schelle-Hemiksem, passeer je nog de Sint-Bernardusabdij, een 13de eeuwse cisterziënzerabdij.
Een dosis natuur
Mariaprocessie in Lede Via Smetlede en Impe gaat het dan naar Lede waar de resten van het Kasteel van Mesen in het gelijknamige park herinneren aan de rijke geschiedenis van de plaats waar ooit honderden meisjes school liepen. Het park vormt
Bazel is zondermeer één van de mooiste dorpjes van Oost-Vlaanderen. In de Middeleeuwen was Bazel één van de machtigste heerlijkheden van Vlaanderen. De laatste kasteeleigenaar van het kasteel van Wissekerke was de familie Vilain XIV. En net dat kasteel van Wissekerke is de eerste halte op onze tocht. De historische oude waterburcht bevindt zich in een romantisch park
q Kalkense meersen
Genoeg cultuur nu, tijd voor een forse dosis natuur. Vanuit Bazel, Kruibeke trekken we van het ene natuurgebied richting het andere. Eerst is er de passage langs recreatiedomein De Ster in Sint-Niklaas waar motorgeronk en uitlaatgassen taboe zijn. Een steenworp daarvandaan, dan bevinden we ons al op grondgebied Tielrode (Temse),
route 4 51,5 km
Eropu
it
Praktisch Afstand: 51,5 km Landschap: vlak met enkele autovrije en onverharde stukken Uitvalsbasis: Bazel Route: Knooppunten: 71 – 49 - 48 – 67 – 9 – 95 – 4 – 96 - 48 – 45 – 44 – 76 – 75 – 3 – 2 – 1 – 54 – 31 – 34 – 30 – 70 – 71 Fietsenverhuur: • Fietshandel Franky D’Eer Vrijheidstraat 26 9140 Temse T 03 771 30 63
[email protected] Bewegwijzering: knooppunten + fietsnetwerkkaart Waasland (€ 6) Toerisme Waasland Grote Markt 45 9100 Sint-Niklaas T 03 760 92 62,
[email protected], www.toerismewaasland.be
Rijk Rupelmonde De bekendste inwoner van Rupelmonde was cartograaf Gerard De Cremer, alias Mercator. Nog altijd vind je in Rupelmonde referenties aan Mercator en zijn tijd: er is niet alleen zijn standbeeld maar ook de Graventoren, gebouwd op de ruïnes van het middeleeuwse Gravenkasteel, waar ‘ketter’ Mercator een aantal maanden gevangen zat. Nog geen 100 meter verder staat de getijdenmolen, een 16de-eeuwse molen die Mercator danig inspireerde. Maar Rupelmonde heeft nog meer te bieden: de vroegere vissersen schipperswijk ’t Schelleke bijvoorbeeld waar nog jaarlijks in augustus de Schellekeskermis plaatsvindt. Sinds 1963 mag Rupelmonde zich ook ‘Reynaertgemeente’ noemen. In het Reynaertmuseum (kelders Scaldinia) kan je een bijzonder fraaie expo bezichtigen over dit Wase icoon. www.kruibeke.be
q Kaailoper in Temse 19
it u p o Er
stapaf
route 5 Praktisch
45 km
Afstand: 45 km Landschap: vlak Uitvalsbasis: Eeklo, Huysmanhoeve Route: knooppunten 87 – 88 – 62 – 5 – 11– 17 – 27 – 31 – 38 – 40 – 41 – 46 – 43 – 42 – 39 – 1 – 99 – 58 – 56 – 65 – 66 – 69 – 77 – 84 – 87 Fietsenverhuur: • F’iets Anders Oostveldstraat 304 9900 Eeklo T 09 377 87 29
[email protected] Bewegwijzering: knooppunten + fietsnetwerkkaart Meetjesland (€ 6) Toerisme Meetjesland, Stationsstraat 21 9900 Eeklo T 09 377 86 00 toerisme.meetjesland @oost-vlaanderen.be, www.toerismemeetjesland.be
Lembeekse Bossen wandelroute De Lembeekse Bossen waren ooit het trainingsterrein van veldritkampioenen Erik en Roger De Vlaeminck. Nu zijn ze vooral een hotspot voor wandelaars. De Lembeekse Bossen wandelroute laat je kiezen uit drie lussen die elk een ander aspect van deze streek laten zien. Naast de eigenlijke Lembeekse Bossen met de naaldbomen, zijn dat de loofbomen van het Kwadenbos en de landelijke rust van het gebied in de omgeving van kasteel Aveschoot en het niet te missen, eigenzinnige heemmuseum Bardelaere. Start: Heihoek in Lembeke, kerk van Bellebargie in Waarschoot en kerk Lembeke Afstand: 7, 8 en 9 km Prijs: € 1,25 Te bestellen via www.tov.be
20 stapaf
fietstips
Tussen oude en nieuwe windmolens
Zien en... gezien worden!
Ooit verdienden in het Meetjesland handarbeiders van
Veiligheid primeert van zodra je de weg opgaat. De fietser is een zwakke weggebruiker en moet daarom
allerlei pluimage in moeilijke omstandigheden de kost.
extra op zijn hoede zijn. Zeker in het vroege voorjaar, wanneer de weersomstandigheden slecht en de
Molenaars bijvoorbeeld. Fietsen daarentegen kost in
dagen nog akelig kort kunnen zijn.
dit biljartvlakke land heel wat minder moeite, tenzij de wind te veel op kop zit. De tocht begint in Eeklo, de hoofdstad van het Meetjesland. Da’s handig. Vooral omdat je hier ook heerlijk kan finishen op een terrasje onder het belfort en in de schaduw van de imposante Sint-Vincentiuskerk en het 17de-eeuwse stadhuis. Vanuit het Provinciaal Streekbezoekerscentrum De Huysmanhoeve, waar de klok 300 jaar wordt teruggedraaid, vertrekt deze ‘molentocht’ door het Meetjesland
Gerardsmolen in Wippelgem Mooi en stil is het traject tussen Eeklo en Sleidinge omdat je daar vaak gewoon tussen percelen landbouwgrond mag slalommen. Daarna zet je koers richting Ertvelde. Een paar honderd meter voorbij het witte kasteel van Wippelgem en het aan de overkant gelegen kerkje staat de ranke Gerardsmolen (41-46), die na een recente restauratie (2003) weer helemaal maalvaardig is. Een gedreven team van vrijwillige molenaars brengt hem regelmatig aan het draaien, tot groot genoegen van de buurtbewoners die er alles aan doen om dit laatste plekje plezier in hun dorp, dat al lang gekneld zit tussen autowegen en industriezones, te bewaren.
Driesmolen in Doornzele Het loont beslist de moeite om een ommetje te maken naar de historische Dries in Doornzele (hiervoor fiets je aan knooppunt 46 naar knooppunt 47, daar aangekomen volg je de bordjes naar knooppunt 4), een uit de kluiten gewassen dorpsplein tussen kerk en molen. Nou ja, molen… Eigenlijk een gerestaureerde romp die werd gedegradeerd tot uitkijktoren. Deze stenen beltmolen was net als de Gerardsmolen ooit een kettingkruier. Wat verderop kan je naar de grote vrachtschepen kijken die ter hoogte van het Rodenhuizedok door de Gentse haven varen.
Stenenmolen en rosmolen in Ertvelde Even buiten de dorpskom van Ertvelde kom je aan een molenplek die ook al uniek is voor Vlaanderen en ver daarbuiten (1-99). Als er geen wind is, haalt molenaar Johan Van Holle de (Noorse) paarden van stal om een molensteen aan te drijven in een rosmolen. De stenen grondzeiler werd gebouwd in 1798. De gelaste roeden zijn ongeveer 24 meter lang en zijn uitgerust met fokwieken, een uitvinding die het rendement van de molen aanzienlijk verbetert. Bekijk ze even van nabij… als de wieken stilstaan! De jongste, omvangrijke herstelling dateert uit 1985.
Westermolen in Lembeke Je fietst verder naar Lembeke. Daar kan je halthouden om je te wagen aan de Lembeekse Bossen wandelroute. Om de laatste molen op deze tocht aan te doen, de Westermolen, moet je dan weer even voorbij knooppunt 77 het netwerk verlaten. Zeker doen, want het is een staakmolen en dus de oudste op deze route. Hij werd in 1785 opgetrokken en staat op hoge teerlingen. Hopelijk heb je na 45 km boeiend fietsen geen slag van de molen gekregen!
q Westermolen
Wat moet?
Iedereen die zich in het verkeer begeeft, moet zichtbaar zijn voor de andere weggebruikers. Zo ook fietsers, inclusief drie- en vierwielers. Mist, regen, sneeuw en invallende duisternis: hierin gezien worden is de opdracht. In zo’n omstandigheden is fietsverlichting verplicht. Wanneer spreken we over ‘slecht’ zicht? Van zodra je niet verder kan zien dan tweehonderd meter. Als je niet zo goed bent in het schatten van afstanden, tel dan de verlichtingspalen. Want tweehonderd meter komt overeen met de afstand tussen vier zo’n palen. Het voorlicht moet wit of geel zijn. Het achterlicht rood. In tegenstelling tot twee jaar terug, is het niet langer verplicht om overdag een vast op de fiets gemonteerd licht te hebben. De losse knipperlichtjes, die te vinden zijn in allerlei vormen en maten, zijn toegestaan. Bovendien heeft de fietser zelf de keuze waar hij het licht bevestigt: op de fiets, zijn lichaam, kledij of rugzak. Zolang hij of zij maar opvalt! Naast fietsverlichting moeten ook de nodige reflectoren op je fiets aanwezig zijn. Een reflector langs achter en op de trappers, en per wiel twee oranje reflectoren of een reflecterende strip in de banden.
nen te korten, is zeker niet overbodig. Zijn alle reflectoren nog aanwezig? Werken mijn voor- en achterlicht nog? Heb ik mijn knipperlichtjes bij? Zijn de batterijen nog opgeladen? Maar zorg ook dat de banden goed zijn opgepompt. Wat heeft dat nu te maken met verlichting, denkt u? Stel dat je ’s avonds of ’s morgens lek rijdt en je de fiets aan de kant van de weg dient te herstellen: ook dat is een risicovolle onderneming wanneer je ‘onverlicht’ op pad gaat.
Val op! Naast verlichting kan opvallende fietskledij op zijn plaats zijn. Kies niet voor een donkere outfit maar voor lichte kledij met felle kleurtjes: rood, geel, oranje, ... Het kleurenspectrum bestaat uit tal van mooie, markante kleuren. Bedenk trouwens dat fluokleuren stilaan weer ‘in’ zijn. Hip en veilig op pad: het kan dus! Door opvallende kledij te dragen, word je niet enkel gezien, het helpt ook de winterblues te voorkomen. Ook kleding met reflecterende strips of reflecterende bandjes om rond je armen of enkels te vouwen, zijn nuttig en meer dan alleen maar gadgets. Bovendien zijn er in heel wat Vlaamse steden, in samenwerking met de plaatselijke politiekorpsen, acties om het dragen van retro-reflecterende veiligheidsjasjes te promoten.
Checkup: niet overbodig!
Het is niet voldoende om te wéten wat verplicht is, je moet er ook naar handelen. Vooraleer je op fietstrip vertrekt, check je best even of jouw fietsverlichting nog werkt. Wanneer je geen vaste verlichting hebt, controleer je ook best of je jouw losse lichtjes wel bij hebt. Stop die altijd op dezelfde plaats, bijvoorbeeld in je jaszak, handtas of fietszak, zo zal je ze zeker bij hebben wanneer je ze nodig hebt. Een extra grondige checkup van je stalen ros - en in het bijzonder van de verlichting - in de periode van het jaar waarin de dagen begin21
stapaf
gezelschap BIO Steven Verheyen Geboren: 1 April 1975 in Zottegem Woonplaats: Velzeke (Zottegem) StapAf-tips: “Fietsen langs de Schelde vind ik enig mooi, rustgevend en niet lastig. Ik hoef het eigenlijk niet ver te zoeken want achter mijn deur, in Dikkele, is het ook prachtig om te vertoeven met de handbike. Er is geen verkeer en een zeer mooie natuur. Daarnaast is ook de Zwalmvallei een van mijn favorieten. Ik speur naar mooie wegen waarlangs ik jaarlijks de fietstocht laat passeren die ik zelf organiseer. Die organisatie heet ‘We go for it classic - Steven Verheyen’.”
Handbiker Steven Verheyen geeft ogen de kost bij het fietsen
BIO Joke Declercq
“Van hier beneden zie je meer ” q Joke, Steven en Guido fietsen langs de Schelde. Steven Verheyen (33) fietst door Oost-Vlaanderen met zijn handbike. “Soms is dat een hele beproeving want de infrastructuur in Vlaanderen is niet gemaakt voor handbikers. Maar fietsen op charmante, verkeersvrije wegels in Oost-Vlaanderen maakt alles goed.” Een motorongeval gooide in 1997 het leven van Steven Verheyen helemaal overhoop. De ene dag was hij nog een beloftevol wielrenner, klaar om van fietsen zijn beroep te maken. De andere werd hij veroordeeld tot de rolstoel. Maar Steven herpakte zich keihard. Fietsen kon je ook met de armen, besefte hij. “Sporten was mijn leven: ik kon niet zonder, wat er ook was gebeurd. Na jaren van revalidatie en powertraining, ging ik in 2003 dan te rade bij rolstoelatleet Marc Herremans. Ik kon acht weken lang zijn handbike gebruiken. De sport sprak me onmiddellijk aan”, aldus Steven. Als handbiker kan hij nogal wat adelbrieven voorleggen. Zo fietste hij in 2003 in elf dagen naar Lourdes. “Ik stoof cols af aan 97 km per uur. Maar ik heb er ook beklommen aan 3 per uur!” Steven is iemand die zijn grenzen steeds verlegt en is intussen een vaste waarde geworden in het competitief handbiken in België. Zo kroonde hij zich in 2008 voor de tweede keer tot Belgisch kampioen in zijn categorie. Handbiken is een sport van een kleine groep enthousias22 stapaf
telingen. Maar niet alleen de wedstrijden interesseren Steven. Ook, en vooral, het eropuit trekken met zijn bike. Dan gaat hij vaak op pad met de wielertoeristen van Café De Plezante Hof uit Zottegem. Dan wordt hij vergezeld door zijn vriendin Joke Declercq (22) en Guido De Geyter (70).
Tijd om te genieten “Met hen mogen en kunnen meerijden is voor mij een enorme opsteker ”, geeft Steven toe. “Soms gaat het echt hard: tot 37 km per uur! Maar al even vaak, en zeker als ik er alleen op uit trek, is er ook tijd om de ogen de kost te geven en te genieten van wat de streek te bieden heeft. Ja, van hier beneden zie je nog méér dan op een gewone fiets.”
“Fietsen langs de Schelde is machtig” Fietstrips brengen Steven in de diverse regio’s van Oost-Vlaanderen. Lang niet alleen de Vlaamse Ardennen, ook Scheldeland, het Waasland en de Leiestreek staan op het menu. “Fietsen langs de Schelde vind ik machtig: enig mooi, rustgevend en niet lastig. Da’s niet onbelangrijk want als ik de heuvels in de Vaamse Ardennen over moet, bedenk dan dat ik het allemaal met m’n armspieren moet zien te doen. Niet altijd even evident, hoor. Maar afzien is niet altijd de prioriteit. Onderweg eens wat zien, dat maakt het fietsen zoveel boeiender.”
Betere infrastructuur Joke en Guido zijn keer op keer verbaasd hoe goed Steven zijn streng trekt in hun fietsgezelschap. “Steven heeft karakter voor twee”, weet Guido. “Sommige tochtjes die we maken zijn echt wel pittig en zijn voor mij al lastig genoeg. Wat moet het dan voor Steven zijn?” Joke knikt. “Soms vraag ik me af hoe hij het doet.” Steven voelt zich goed in zijn vel als hij met z’n fietsmaats op pad kan.
Geboren: 18 september 1986 in Zottegem Woonplaats: Velzeke (Zottegem) StapAf-tips: “Tot rust komen doe ik bij een fietstocht langs de Schelde of de Zwalmvallei. Hoewel, soms is het er best wel op de tanden bijten gezien het reliëf maar dat neem ik er graag bij. En met Steven erbij, sla ik me er makkelijk door.
“Ik rij nu verrassende routes die ik vroeger nooit deed met de koersfiets” “Het is gezelliger. Ik beleef zo meer plezier aan het handbiken.” Steven zoekt de verkeersvrije wegen op en doet dat met succes. “Ik heb de afgelopen jaren als handbiker méér verrassende routes ontdekt dan toen ik nog dagelijks ging trainen met de koersfiets. En telkens ziet de omgeving er anders uit.” Eén ding kan volgens Steven in Vlaanderen beter: de veiligheid van de handbikers. “Het is paradoxaal. Enerzijds vallen we op door het feit dat we ‘anders’ zijn. Maar anderzijds vallen we ook niet op omdat we zo kort bij de grond fietsen. Veilig is anders.” En dus, zegt Steven, moet er werk worden gemaakt van het comfort en de veilgheid van de handbikerscommunity in Vlaanderen. “Nederland staat daarin verder ”, zucht Steven. “Neem nu de aanschaf van een handbike: dat is een investering van 10.000 euro. In Vlaanderen recupereer je een fractie van dat bedrag. In Nederland doen ze daar een schep bovenop.”
BIO Guido De Geyter Geboren: 23 februari 1938 in Leeuwergem Woonplaats: Leeuwergem (Zottegem) StapAf-tips: “Ik verkies fietsen langs de Schelde als mijn ideale fietsdecor. Wekelijks maak ik er een punt van om een ritje mee te pikken. Veelal blijf ik in de Vlaamse Ardennen maar het schrikt me niet af om andere regio’s binnen de provincie te ontdekken.”
23
stapaf
Eerste keer
stapaf
Eerste keer
“Hier kan ik mijn hoofd vrij maken ”
Dirk Draulans ontdekt 4 natuurpareltjes
Dirk Draulans Dirk Draulans (52) is afkomstig van het Kempense Dessel, studeerde biologie aan de KU-Leuven, woonde een poos in Gent en woont nu op een steenworp van Antwerpen en de grens met Oost-Vlaanderen. “Heel rustig, in het weiland. Met grazende koeien voor de deur en van die dingen.” Na zijn studies wierp Draulans zich eerst op het wetenschappelijk onderzoek, aan de universiteiten van Leuven en Oxford. Daarna werd hij journalist bij het weekblad Knack en dat is hij nu al 21 jaar. Tussen 2003 en 2006 werd hij een BV door zijn ‘beestenrubriek’ in het Eén-avondprogramma De Laatste Show. Draulans’ meest recente publicatie is “Het succes van slechte seks”, uitgegeven bij Meulenhoff-Manteau. 24 stapaf
Wie anders dan bioloog/journalist/natuurmens Dirk Draulans konden we vragen om op stap te gaan door Oost-Vlaanderen, op zoek naar vier natuurpareltjes? “Gek genoeg ben ik zelf nog in geen van de vier locaties geweest”, verontschuldigde hij zich bij zijn bezoek aan de Saleghemse Kreken, het natuurgebied Bourgoyen-Ossemeersen in hartje Gent, de Scheldemeander Doornhammeke en het natuureducatief centrum De Kaaihoeve. 25
stapaf
Eerste keer
1
2
Krekengebied Saleghem (Sint-Gillis-Waas, Waasland) In Meerdonk, in het uiterste noorden van Oost-Vlaanderen, treffen we Etienne Van Den Hende van het natuurhuis Panneweel. Deze opgeknapte schuur ligt in het hart van het krekengebied van Saleghem en wordt door Natuurpunt Waasland-Noord gebruikt als bergruimte en plek voor natuureducatie. Het krekengebied vormt een kronkelige snoer van kleine en grote plassen, rietkragen, wilgenbosjes en moerassen. Etienne is vereerd met de komst van dé Dirk Draulans naar het Wase natuurgebied. De begroeting is hartelijk. “Ik had van dit gebied nog nooit gehoord terwijl ik hier toch niet zo gek ver vandaan woon”, zegt Dirk terwijl halt wordt gehouden aan het Sint-Jacobsgat. “Genoemd naar de heilige op wiens naamdag de dijken destijds braken”, zegt Etienne. “Het is een vroegere maïsakker waar de natuur zich nu herstelt. Wandelaars kunnen het vrij betreden.” Overigens is er ook een bewegwijzerde wandelroute die je door het krekengebied van Saleghem leidt, een ideale manier om de fauna en flora
“Een uniek stukje natuur, in de schaduw van de Antwerpse haven.” van het gebied te ontdekken. De wandeling leid je volledig rond de grote Saleghemgeul. Het uitzicht is prachtig: mens en natuur gaan hand in hand. Aan de ene kant van de geul staan de visserskoten op een lange rij. Aan de andere kant de polders en de rietkragen en moerassen waar blauwborst, rietgors en bruine kiekendief broeden. Dirk haalt af en toe zijn verrekijker boven en is geïnteresseerd in het vogelbestand. “Ik maakte ooit een doctoraat over de blauwe reiger, vandaar ”, verklaart hij. Zijn ogen fonkelen dan ook wanneer Etienne vertelt dat er nog steeds een kolonie reigers dit krekengebied aandoet. Dirk is overtuigd: dit is een uniek stukje natuur, op een zucht van de E34 en haast in de schaduw van de Antwerpse haven.
www.panneweel.be 26 stapaf
stapaf
3
Eerste keer
4
Bourgoyen-Ossemeersen (Gent)
Het Doornhammeke (Zevergem, Leiestreek)
De Kaaihoeve (Zwalm, Vlaamse Ardennen)
Onderweg naar Bourgoyen-Ossemeersen, een opmerkelijke groene oase in de Gentse stadsrand, slaat Dirk Draulans mea culpa. “Het is totaal absurd. (Zucht) Ik heb vijf jaar in Gent gewoond, ik wist af van het bestaan van dit natuurgebied maar heb het nooit bezocht. Als ik zou kunnen, dan kroop ik van schaamte in de grond.” Vandaag brengt hij daar dus eindelijk verandering in. Het landschap van de Bourgoyen-Ossemeersen is een riviervallei, uitgeschuurd door de Leie, met vochtige graslandpercelen (meersen) en veel sloten. Centraal ligt een zandige donk met daarop de historische Valkenhuishoeve uit 1624. Bourgoyen-Ossemeersen is Draulans’ dada,
Onze volgende halte ligt niet zo ver weg van Bourgoyen-Ossemeersen. In Zevergem, een deelgemeente van De Pinte, ligt het Doornhammeke. Dat is een oude Scheldearm of meander die een waardevol biotoop vormt voor planten en vogels. Het Doornhammeke ligt in de straat Pont Zuid. Bij het erheen rijden heb je een ruim zicht op het meersenlandschap met weiden, knotwilgenrijen en populierenbossen. Uiteindelijk belandt ook Dirk aan de Oude Scheldearm. Het bordje zegt ‘Doornhammeke’. Hier passeren veel wandelaars en fietsers. Dat wordt duidelijk bij het zien van de bewegwijzering voor het fietsknooppunt 34 van de Leiestreek en de Scheldevalleiroute. Een gelijknamige wandelroute die start aan de pastorie van Zevergem brengt je tot bij het Doornhammeke. Deze meander
De Zwalmstreek in de Vlaamse Ardennen is op zich al een natuurparel. De Kaaihoeve is daar een kleine schakel in. De Kaaihoeve is een natuureducatief centrum van de provincie Oost-Vlaanderen, gelegen aan de Oude Scheldearm in Zwalm. Het wordt dagelijks druk bezocht door scholen en senioren. Je vindt er niet alleen een documentatiecentrum waar je tijdschriften, naslagwerken en publicaties over natuur en milieu kan raadplegen. Sinds 1997 is ook de natuurtuin van De Kaaihoeve in volle ontwikkeling. “Er zijn in onze natuurtuin verschillende plantencombinaties ontstaan doordat de begroeiing zich in grote mate spontaan ontwikkelt”, legt Ugo Sansen, medewerker bij De Kaaihoeve, uit. Het hoofdgebouw zelf dateert van het laatste kwart van de achttiende eeuw en was oorspronkelijk een overslaghoeve waarbij goederen netjes werden overgezet van de schepen op de Schelde naar de hoeve en omgekeerd. Vandaag produceert dit gebouw duurzame energie uit zonlicht dankzij de zonnepanelen op het dak van het hoofdgebouw. “Maar dat is niet alles”, zegt Ugo Sansen. “Het afvalwater van het centrum wordt gereinigd door een waterinstallatie, waarvan de nazuivering nog eens gebeurt door onze vijver.” Waar de Kaaihoeve in het bijzonder werk van maakt is de educatie van groepen. “Ook groepen met kleuters komen langs.
“De fauna hier went aan de bezoekersgolf.” zoveel is duidelijk. Ondanks zijn unieke ligging (op nauwelijks 3 km van het Gravensteen!) is het een van de meest vogelrijke reservaten van Vlaanderen. In het Natuur- en Mileucentrum De Bourgoyen kan je alle fauna en flora van het 212 hectare grote gebied in detail bekijken. De permanente tentoonstelling waarbij bezoekers via digitale aanraakschermen dit stedelijk natuurreservaat kunnen ontsluiten is bijzonder ingenieus. Je leert zelfs hoe de Grutto, een vogelsoort die hier de laatste jaren met ruim een tiental koppels broedt, klinkt. Het leukste is echter nog altijd om zelf de wandelpaden langs het natuurgebied te volgen. Die worden druk gefrequenteerd door het grote publiek. Elke zondag is het hier op de koppen lopen. Heel Gent wil dan dit unieke natuurplekje komen koesteren. Een mes dat langs twee kanten snijdt, lijkt het wel. Want de weinige plekjes natuur die Vlaanderen nog heeft, worden dan plots platgelopen door wandelaars/natuurliefhebbers. Of niet? Dirk Draulans relativeert. “In het geval van Bourgoyen-Ossemeersen valt het goed mee: de paden doorkruisen de meersen niet, ze lopen langs de rand van het natuurgebied. De fauna en flora blijft zo intact. Ook al komt hier wekelijks een processie mensen langs, de dieren hier wennen daaraan en hebben er geen last van.” www.gent.be/bourgoyen-ossemeersen
“Dit natuurgebied is goed verstopt.” is nog ouder dan de rechttrekking van de Schelde rond 1890. Ze is waarschijnlijk samen met de nabij gelegen Bomput op een natuurlijke manier ontstaan, doordat de rivier soms van loop veranderde na grote overstromingen. Vandaag is het Doornhammeke een ideale pleisterplaats. “Jammer dat zo’n mooie mini-natuurgebieden zo goed verstopt zitten”, vindt Dirk Draulans. “De Vlaamse lintbebouwing speelt hierin een rol. Vlaanderen en zijn ruimtelijke ordening bemoeilijken de ontsluiting van de natuurgebieden. Probleem is dat als een groen gebied niets opbrengt, het al snel van de kaart wordt geveegd. Nog een geluk dat vanuit Europa de regelgeving rond de natuurcompensatie werd doorgedrukt, anders hadden we er vandaag nog slechter voor gestaan. Nederland staat veel verder dan wij. Ik zeg altijd: je ziet veel meer en maakt veel meer mee als je de autosnelweg neemt van Breda naar Groningen dan wanneer je op secundaire wegen rondtuft in Vlaanderen. Zonde, want kijk wat voor een mooie gebieden er gecamoufleerd worden. Stuk voor stuk locaties waar een mens zijn hoofd kan vrijmaken.”
www.toerisme-leiestreek.be
“Hier kom ik met mijn kinderen terug.” Op een speelse maar onderzoekende manier wijden we hen dan in met wat de biotoop van de Kaaihoeve heeft te bieden. Onze natuurtuin, die het midden houdt tussen tuin en reservaat, is daarvoor het ideale decor.” Dirk ziet het helemaal zitten en wil hier graag nog eens terugkomen met de kids als er wat meer tijd is. “Zeker weten. Dit is een plek waar ik nog eens terugkom met de kinderen. Ik ben benieuwd hoe kleine kinderen spelenderwijs vertrouwd worden gemaakt met de natuur.”
www.dekaaihoeve.be 27
stapaf Laatste
blik
Roger Raveel
in zijn kunstzinnige kapel in Machelen De religie van het leven vind je in Machelen-aan-de-Leie. Aan de overkant van de gewestweg N43 Gent-Kortrijk ligt in de Posthoornstraat de kapel Maria-Hulp-derChristenen. Aan de buitenkant ziet de kapel eruit als een gewoon huis. Niets doet vermoeden dat het interieur een totaalkunstwerk van de hand van Roger Raveel (°1921) is. Raveel schilderde ‘de religie van het leven’ in het begin van de jaren negentig van vorige eeuw op vraag van pastoor E.H. Desmaele. Onlangs, speciaal voor StapAf, poseerde geestelijke vader Raveel in zijn kapel. Raveels oeuvre kan bewonderd worden in het naar hem genoemde museum in Machelen-aan-de-Leie. www.toerisme-leiestreek.be 28 stapaf
