Zo werkt de provincie Gelderland De werkwijze van het bestuur
Op bezoek Basisschool ‘Vuurvogel’ uit Malden op bezoek bij de provincie Gelderland. Een klas kinderen, hun onderwijzer en zes ouders kregen een rondleiding in het provinciehuis en de leerlingen speelden het Statenspel.
Geschiedenis
1
Taken provincie
2
Commissaris van de Koningin
3
Provinciale Staten
3
Woensdag Statendag
4
Statencommissies
5
Contact
5
Gedeputeerde Staten
6
Op bezoek
7
Het bestuur van de provincie Gelderland wordt gevormd door Provinciale Staten (PS), Gedeputeerde Staten (GS) en de Commissaris van de Koningin (voorzitter van PS en GS). De leden van PS, te vergelijken met de Tweede Kamer, controleren het college van GS dat je de regering van de provincie kunt noemen.
Geschiedenis Verhalen over Gelderland gaan terug tot het jaar 1096. Het slot van Gelre
kwam toen in gebruik bij de graven
van Gelre. In 1340 werd graaf Reinald II door de Duitse keizer tot hertog
verheven. Gelre viel onder de graaf en
werd hierdoor een hertogdom. Geldern (een gemeente over de grens in de
buurt van Venlo) werd de hoofdstad. Wapen Het wapen van Gelderland is een combinatie van de wapens van de hertogen van Gelre en Gulik uit de periode 1339-1538. Enkele elementen, zoals de gekroonde leeuw, vind je terug in het huidige wapen.
Karel V. Hij liet het gebied besturen
door een stadhouder. De Nederlandse opstand van 1568-1648 leidde ertoe dat Gelderland samen met zes
andere Nederlandse gewesten in 1581 zelfstandig werd. In 1648 werd deze
Republiek der Verenigde Nederlanden officieel erkend in het Vredesverdrag van Münster. De macht van de
gewesten verdween in de Bataafs-
Franse tijd (1795-1813) en met de komst van Koning Willem I werd het land voortaan centraal geregeerd.
In 1848 werd in Nederland door de grondwet van Thorbecke de
basis gelegd voor onze huidige parlementaire democratie. De
provincies kregen een positie als
middenbestuur met een gekozen Na 1543 maakte Gelderland deel uit van de Zeventien Nederlanden van keizer
vertegenwoordiging (PS), een dagelijks bestuur (GS) en de Commissaris van
de Koningin. De commissaris werd als
1
Vlag
Taken provincie
De Gelderse vlag heeft drie horizontale
Het takenpakket omvat natuur en
banen in de kleuren blauw, geel en zwart (van boven naar beneden). Deze kleuren komen ook in het wapen voor. Provinciale Staten van Gelderland hebben de vlag op 13 april 1953 officieel vastgesteld.
landschap, ruimtelijke ordening, regionaal openbaar vervoer en
jeugdzorg. De provincie zorgt ook
voor de meeste doorgaande wegen (1.200 km) en draagt bij aan de
leefbaarheid van stad en platteland. En verder zijn milieu, water,
veiligheid en bijvoorbeeld cultuur
2 voorzitter van PS en GS meer en meer
belangenbehartiger van de provincie. Toen had de provincie 264.000 inwoners, vandaag meer dan 2 miljoen.
aandachtsgebieden. In het belang van de inwoners van Gelderland
werkt het provinciebestuur nauw
samen met andere overheden (Rijk en gemeenten) en met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties en instellingen.
Commissaris van de Koningin
Partij
De Commissaris van de Koningin is
VVD
voorzitter van Provinciale Staten (PS) en van Gedeputeerde Staten (GS). De commissaris wordt niet gekozen,
maar voor zes jaar benoemd door de
Koningin en de regering (de Kroon).
De commissaris heeft geen stemrecht in de vergaderingen van PS. Hij mag wel advies geven. In het college van
GS stemt de commissaris wel mee. Als de stemmen staken geeft zijn of haar
Zetels 2011 (55) 11
PvdA
9
CDA
9
PVV
6
SP
5
D66
4
GroenLinks
4
ChristenUnie
3
SGP
2
Partij vd Dieren
1
50PLUS
1
stem zelfs de doorslag. Provinciale Staten (PS)
Het algemeen bestuur van de provincie heet Provinciale Staten. 55 mannen
en vrouwen uit alle windstreken van Gelderland hebben hierin zitting. Deze volksvertegenwoordigers
worden elke vier jaar gekozen door de kiesgerechtigde inwoners van
Gelderland. Vervroegde verkiezingen, zoals we die kennen na een
kabinetscrisis, zijn bij Provinciale Staten niet mogelijk.
Om lid van Provinciale Staten te
kunnen zijn moet je minimaal 18 jaar, inwoner van Gelderland én
Nederlander zijn en ook echt gekozen worden. Bij de verkiezingen van 7
maart 2007 waren, bij een opkomst
van 48,9%, voor het behalen van een zetel 13.729 stemmen nodig. In 2011 was het opkomstpercentage 58,8%
(892.815 stemmers). Kiesdeler = geldige stemmen gedeeld door beschikbare
plekken. Dus dat is 892.815: 55 = 16.233. Het lidmaatschap van de Staten is
geen dagtaak, de meeste leden hebben daarnaast ander werk.
3
Inkomsten provincie
Woensdag Statendag
De uitvoering van de taken van
In Gelderland is woensdag Statendag.
de provincie wordt betaald uit de inkomsten uit het Provinciefonds, dat door het Rijk wordt vastgesteld. Daarnaast zijn er inkomsten uit de motorrijtuigenbelasting (opcenten) en rente.
Een keer per maand vergaderen Provinciale Staten voltallig. De
vergadering begint om 10.00 uur en is openbaar. Iedereen kan op
de tribune en op internet (www.
gelderland.nl/statenlive) meekijken en -luisteren. De Statenleden
debatteren over de voorstellen. Zij
4
kunnen met een voorstel instemmen,
De belangrijkste taken van Provinciale Staten zijn: het vaststellen van de begroting (ruim een miljard euro per jaar) en de jaarrekening, het
vaststellen van verordeningen en plannen en het controleren van
Gedeputeerde Staten. Een bijzondere taak, of voorrecht, van Provinciale
Staten is het kiezen van de leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal.
maar het ook op onderdelen
wijzigen met een amendement.
In een Statenvergadering worden
regelmatig moties ingediend. Het
gaat dan vaak om een verzoek aan GS, zoals het organiseren van een gratis
museumdag. Als er op woensdag geen
Statenvergadering is, dan wordt de dag benut voor commissievergaderingen, werkbezoeken en contacten met de Gelderse inwoners.
Statencommissies De voorbereiding van de debatten
Op www.gelderland.nl/
in Statencommissies. Er zijn vier
toegelicht en zijn formulieren te
in de Statenvergadering gebeurt commissies met elk een eigen werkterrein, zoals Algemeen
burgerinitiatief wordt dit nader downloaden.
Bestuur, Financiën en Welzijn. Ook
Wie op een andere manier ideeën of
Iedereen kan in een commissie
natuurlijk een brief schrijven of
hun vergaderingen zijn openbaar.
vijf minuten inspreken. Je kunt je
hiervoor aanmelden bij de griffie van
Provinciale Staten, T (026) 359 91 34 of
[email protected]. Contact Elke inwoner van Gelderland van 16 jaar of ouder kan een onderwerp op de agenda van Provinciale Staten
laten plaatsen door gebruik te maken van het burgerinitiatief. Provinciale Staten zijn verplicht een ingediend
burgerinitiatief op de agenda te zetten en er een besluit over te nemen.
Niet over elk onderwerp kan een
voorstel worden ingediend. Er zijn 750 handtekeningen nodig van mensen
van 16 jaar of ouder, die het met het voorstel eens zijn.
wensen duidelijk wil maken, kan
mailen aan PS, een Statencommissie,
een partij of een individueel Statenlid. Ook kun je hen uitnodigen voor een werkbezoek.
Actuele (mail)adressen zijn te vinden op de provinciale website onder
politiek. Of neem contact op met: Griffie van Provinciale Staten van Gelderland
Postbus 9090
6800 GX Arnhem
[email protected] www.gelderland.nl
5
Gedeputeerde Staten (GS)
Portefeuilles van de gedeputeerden
De leden van PS kiezen de
Conny Bieze (1957, Twello, VVD).
en de commissaris van de Koningin
(weginfrastructuur, openbaar vervoer,
Gedeputeerde Staten (GS), het dagelijks
recessie) en Omgevingsvergunningen
gedeputeerden. De gedeputeerden
Zij is verantwoordelijk voor mobiliteit
vormen samen het college van
fietsbeleid), economie (bedrijventerreinen en
bestuur van de provincie. Zij bereiden
en -handhaving.
de voorstellen voor PS voor en voeren
de besluiten van PS uit. Gedeputeerde 6
Staten beslissen over zaken als
milieuvergunningen en subsidies.
De gedeputeerden hebben een dagtaak
aan hun werk. In Gelderland komen de vijf gedeputeerden van vier partijen: VVD (2), CDA (1), PvdA (1) en D66 (1).
Elke gedeputeerde heeft zijn of haar
Jan Jacob van Dijk (1964, Buitenpost, CDA). Hij heeft als werkterrein regiocontracten en stedenbeleid, landelijk gebied, recreatie en toerisme, economie (arbeidsmarktbeleid), zorg en welzijn. Jan Markink (1954, Borculo, VVD). Hij ‘doet’ algemeen bestuur, financiën, aandeelhouderschappen, toezicht gemeente-
eigen werkterrein (portefeuille).
financiën, interbestuurlijk toezicht en
verantwoordelijk. Het college van
organisatie en communicatie.
voorzitterschap van de commissaris.
Annemieke Traag (1960, Wenum-Wiesel,
De besluiten worden na afloop
energie, innovatie, jeugdzorg, cultuur en
Voor de besluiten zijn zij samen
GS vergadert iedere dinsdag onder
Deze vergaderingen zijn niet openbaar. bekendgemaakt aan de pers en op www.gelderland.nl.
toezicht handhaving, sport, personeel en
D66). Zij heeft milieubeleid, klimaat en cultuurhistorie in haar portefeuille. Co Verdaas (1966, Breda, PvdA). Hij zorgt voor wonen, ruimte, water, buitenlandse betrekkingen, Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD), bestuur Interprovinciaal Overleg en luchtvaart.
Op bezoek
Informatie
Wil je meer weten over het Huis
Uitgebreide en actuele informatie
der Provincie? Op werkdagen geven medewerkers van de provincie en Statenleden op afspraak
rondleidingen. Zij vertellen over
staat op www.gelderland.nl. Daar zijn agenda’s, (mail)adressen en besluiten te vinden. Ook kun je er de PSvergaderingen live én achteraf bekijken.
de geschiedenis, de architectuur,
de kunst en de gebruikers van het gebouw.
7 Open Huis Op Open Monumentendag, de tweede zaterdag van september, houdt de provincie ook Open Huis. Je kunt
zonder afspraak binnenlopen. Iedereen is van harte welkom. Er zijn op
vaste tijden rondleidingen door het monumentale Huis der Provincie,
maar je kunt ook zelf op ontdekking uitgaan via uitgezette looproutes.
Bovendien heeft de provincie altijd wel een verrassing in petto. En natuurlijk is er vaak informatie over speciale projecten. De koffie staat klaar.
Nieuws over de Open Monumentendag (openingstijden, speciale
gebeurtenissen) is in de locale media en op de website van de provincie (www.gelderland.nl) te vinden.
Aan deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend. september 2011
Provincie Gelderland Markt 11 6811 CG Arnhem Postbus 9090 6800 GX Arnhem T (026) 359 90 00 www.gelderland.nl
[email protected]
Provincie Gelderland, dichterbij dan je denkt
