De doorontwikkeling van de brede scholen in Etten-Leur

De doorontwikkeling van de brede scholen in Etten-Leur Uitvoeringsnotitie

December 2008

20051128\P.C.A.\0121

2

Uitvoeringsnotitie: “De doorontwikkeling van de brede scholen Etten-Leur” 1. Inleiding De brede school heeft in Etten-Leur al enige historie opgebouwd. Onze kennismaking met de brede school dateert ondertussen van januari 2003. Op dat moment is de Brede School “Het Voortouw” in de wijk de Keen van start gegaan. In de afgelopen jaren heeft het Voortouw een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Er wordt met enthousiasme en in harmonie samengewerkt om kinderen van 0-12 jaar een veilig en uitdagend dagarrangement aan te bieden en de ontwikkeling van kinderen te stimuleren in een doorgaande lijn van 0-12 jaar. Ondanks diverse obstakels die de brede school is tegengekomen -denk hierbij aan de overbevolking van deze school in het afgelopen jaar- is een ieder enthousiast gebleven en ziet men de meerwaarde van de brede school. Naast het Voortouw is er vanaf 2005 ervaring opgedaan met brede school samenwerking in het BOS project in Etten-Leur Zuid, wordt de brede school Schoenmakershoek “De Pijler” in januari 2009 in gebruik genomen en staat het programma van eisen voor de brede school in het Hooghuis in de steigers. Etten-Leur werkt met de diverse partners gezamenlijk, actief aan de ontwikkeling van brede scholen. Etten-Leur volgt landelijke trend Etten-Leur volgt hiermee de landelijke trend. Brede scholen komen in heel Nederland in een steeds hoger tempo tot stand. In ruim driekwart van de gemeenten zijn inmiddels brede scholen gerealiseerd. In de komende jaren zullen er naar verwachting nog honderden nieuwe brede scholen bij komen (bron: jaarbericht 2007 van Oberon). Daarnaast is de brede school al lang niet meer voorbehouden aan achterstandswijken in grote steden. Overal in Nederland zijn, zowel in het primair als in het voortgezet onderwijs, brede scholen te vinden. Kansen voor kinderen door inhoudelijke samenwerking De doelen die brede scholen formuleren betreffen in de eerste plaats het creëren van kansen voor kinderen. Kansen op een brede persoonlijke ontwikkeling, optimale ontplooiing van talenten en sociale participatie. De brede scholen willen hun doelen bereiken door de samenwerking tussen scholen en instellingen te intensiveren. Partners uit diverse disciplines willen gezamenlijk een breed en sluitend aanbod realiseren. Dit aanbod richt zich op educatie, opvang, zorg, begeleiding en op culturele, sportieve en sociale activiteiten. Hierbij is het tevens van belang oog te hebben voor de doorgaande lijn in het aanbod. Ook kan de brede school bijdragen aan een levendige en leefbare wijk. Meerwaarde brede school heeft zich in Etten-Leur bewezen In Etten-Leur zijn we door ervaring overtuigd geraakt van de meerwaarde van de brede scholen. Zo zien we een uitbreiding van activiteiten en voorzieningen voor kinderen en jongeren. Zij zijn meer gaan sporten en bewegen, komen vaker in aanraking met kunst en cultuur en worden sneller en beter geholpen als er problemen zijn. Voorts zien wij ook opbrengsten in de sfeer van samenwerking en afstemming tussen scholen en instellingen. Medewerkers van verschillende instellingen -die met dezelfde kinderen werken- kennen elkaar en werken gezamenlijk aan de doelstellingen van de brede school. De samenwerking wordt versterkt, er wordt expertise uitgewisseld en er is een start gemaakt met een doorgaande lijn in de werkwijze en afstemming van werkprocessen. Gemeente regisseert en creëert de voorwaarden Onze gemeentelijke rol in de brede school is een regisserende en voorwaardenscheppende rol. Onze rol is om partijen betrokken bij de brede school bij elkaar te brengen en te houden. We dragen financieel bij aan de brede school ontwikkeling, we bouwen multifunctionele accommodaties en zijn samen met het veld verantwoordelijk voor de randvoorwaarden waardoor de medewerkers in een brede school aan hun kerntaken en constructieve samenwerking toe komen.

20080508\P.C.A.\0303

3

Complexe organisatie vraagt veel van professionals De bedrijfsvoering van brede scholen is complex en kwetsbaar. Organisaties die in een brede school participeren doen dat per definitie in een multi-disciplinaire omgeving. Elke organisatie heeft zijn eigen taak, eigen cultuur, eigen expertise, eigen ruimte en eigen geldstromen, maar in de brede school wordt op al deze terreinen toenadering gezocht. Dit is een ingewikkeld proces, dat gaat met vallen en opstaan. Bovendien verandert de multi-disciplinaire omgeving vaak als gevolg van de voortschrijdende ontwikkeling van de brede school. In de loop der tijd kunnen de partners van de brede school wijzigen. Het samenwerken in een brede school vraagt extra inzet en inspanningen van professionals. Niet alleen op het inhoudelijke vlak als het bijvoorbeeld gaat om coördinatie en afstemming van werkwijze, maar ook wat betreft beheer en exploitatie van een multifunctioneel gebouw. Tot dit moment komt dit neer op de schouders van (een deel van) het zittende personeel. Zij zien zich voor extra taken geplaatst, maar de benodigde extra personele capaciteit ontbreekt vaak. Ook vanuit diverse gemeentelijke kaders onderscheiden wij ambities op het terrein van brede scholen. Met deze uitvoeringsnotitie willen we voor deze problemen structurele oplossingen aanreiken. Deze uitvoeringsnotitie is met bijdragen van het onderwijs en welzijnsveld tot stand gekomen. Multifunctionele gebouwen en samenwerking vragen goede randvoorwaarden In onze structuurvisie+ en de bijbehorende ambtelijke projectenbundel is veel aandacht voor de ontwikkeling van brede scholen in onze gemeente. We hebben de ambitie om alle basisscholen in Etten-Leur omgevormd te hebben tot brede scholen. Bij de te realiseren nieuwbouw is multifunctionaliteit uitgangspunt. Het samenwonen van diverse organisaties in één gebouw zal tevens een inhoudelijke stimulans voor het brede school gedachtegoed betekenen. Om deze opschaling van de brede scholen in Etten-Leur te kunnen realiseren en samenwerking constructief te blijven volhouden dient een aantal randvoorwaarden op een goede wijze ingevuld te worden. Uitvoeringsnotitie geeft randvoorwaarden voor doorontwikkeling brede scholen In deze uitvoeringsnotitie brede scholen Etten-Leur zal op een aantal -voor de doorontwikkeling van de brede scholen- belangrijke randvoorwaarden worden ingegaan. Het gaat hierbij om:



Management/coördinatie (hoofdstuk 4) Beheer brede scholen (hoofdstuk 5)

Maar eerst zullen we in hoofdstuk 2 aangeven welke kaders inzake de brede school inmiddels zijn vastgesteld. We blikken terug en bespreken kort de huidige stand van zaken van de brede scholen in Etten-Leur (hoofdstuk 3). Daarna komen we tot de kern van deze notitie: wat is er voor nodig om ook op de langere termijn in brede scholen te kunnen werken aan het bieden van kansen voor kinderen. Tot slot vatten we in hoofdstuk 6 de belangrijkste zaken uit deze uitvoeringsnotitie nog even samen.

20080508\P.C.A.\0303

4

2. Kaders voor de uitvoeringsnotitie brede scholen Etten-Leur In de afgelopen jaren zijn er in verschillende documenten al diverse kaders vastgesteld die van belang zijn voor de doorontwikkeling van de brede scholen in Etten-Leur. De belangrijkste documenten in deze zijn:






Visiedocument Brede Scholen Etten-Leur Notitie vastgestelde besluiten naar aanleiding van de discussienotitie “Werken aan brede scholen” structuurvisie + / ambtelijke projectenbundel. Programma akkoord 2006 -2010: “De burger centraal door continuïteit en vernieuwing” Kaders WMO-beleidsplan

Deze notities zullen wij hieronder kort aanstippen en de belangrijkste kaders van de brede scholen zullen hierin opgenomen worden. Visiedocument brede scholen Etten-Leur In 2005 heeft het college een document vastgesteld, waarin de gemeentelijke visie ten aanzien van de brede school is geformuleerd. Deze visie is in januari 2006 ter informatie aan de gemeenteraad aangeboden. De gemeentelijke visie ten aanzien van brede scholen luidt als volgt: “De brede school staat voor een geïntegreerde aanpak ter verbetering van de ontwikkelingskansen van kinderen en jongeren in hun diverse leefmilieus; op school, in het gezin en in hun vrije tijd. Het gaat daarbij tevens om de inrichting van een netwerk van onderwijs, welzijn en zorg rond kind en gezin ter bevordering van de sociale competentie van jongeren en van hun actieve deelname aan samenleving, onderwijs, recreatie en werk”. Overigens betreft het niet alleen een gemeentelijke visie, maar een visie die onderschreven wordt door alle direct betrokken partners bij de brede school, verenigd in de themagroep brede scholen. Dit zijn:
Stichting katholiek Primair Onderwijs Etten-Leur
Stichting Protestants Onderwijs Etten-Leur
Openbaar onderwijs Stichting Leersaam
Kinderopvang stichting de Markenlanden
Stichting Peuterspeelzalen Etten-Leur
Stichting Welzijn Etten-Leur
Vertegenwoordiger culturele instellingen Met de brede school ontwikkeling kunnen diverse gemeentelijke doelstellingen gerealiseerd worden, met name doelstellingen op het terrein van onderwijs- en jeugdbeleid. Maar ook doelstellingen op het terrein van leefbaarheid en sociale cohesie kunnen met behulp van brede scholen gerealiseerd worden. Het visiedocument hebben we als bijlage bij deze uitvoeringsnotitie gevoegd. Een aantal voorbeelden van praktische uitwerking van doelstellingen van de brede school Etten-Leur: • Stimuleren motorische ontwikkeling: in het BOS project hebben de partijen met elkaar afgesproken een gezonde leefstijl te promoten, bewegingsarmoede tegen te gaan en te werken aan preventie van overgewicht. Dit heeft geresulteerd in een programma ter verbetering van het bewegingsonderwijs op 5 basisscholen, een buurtsportprogramma gedurende 3 dagen per week toegankelijk voor alle kinderen in 3 wijken, vele kinderen die kennismaken met sportverenigingen, een beweegprogramma voor kleuters, introductie

20080508\P.C.A.\0303

5

•

•

•

• •

van een actief sportprogramma bij de BSO, diverse projecten op het vlak van gezondheid, waarbij 2 scholen hebben gekozen voor structurele inbedding van het programma Lekker Fit! in de reguliere lessen. Zonder de brede samenwerking, en de coördinatie daarvan was dit niet gerealiseerd. Stimuleren creatieve ontwikkeling: zowel onder schooltijd (ik project, consulenten drama, dans, muziek, beeldend, activiteiten mediatheek, jeugdliteratuur) als na schooltijd (kunstige uurtjes, sociaal-cultureel werk) wordt er in het Voortouw, het BOS project en straks ook Schoenmakershoek samengewerkt tussen het onderwijs, welzijnswerk en de culturele instellingen. Kinderen maken kennis met alle disciplines onder schooltijd en kunnen zich verder oriënteren na schooltijd. Dit stelt hen in staat zelf keuzes te maken hoe zij zich verder op creatief vlak kunnen ontwikkelen. Samenwerking tussen organisaties: Peuters die naar de kleuterklas gaan, dat is een hele stap. Op het Voortouw wennen ze alvast aan de basisschool, doordat ze met hun eigen pasje prentenboeken gaan lenen in de mediatheek in het schoolgebouw. Leidsters en leerkrachten komen elkaar zo ook tegen en leren elkaar kennen. Leefbaarheid/ levendigheid: de brede school het Voortouw is een levendige plek in de wijk: er worden door de wijkvereniging zeer populaire disco’s gehouden en kerstbomen opgetuigd. Dit zou nog verder versterkt kunnen worden. Ook het BOS project heeft veel leven in de brouwerij gegeven: op de scholen, bij Avoord en bij het wijkgebouw. Er zijn vele vrijwilligers en stagiaires actief. Sociale competenties vergroten: bij de kinderkookclub leren kinderen samenwerken in de keuken, en serveren zij een heerlijke (gezonde) maaltijd voor ouderen van de Kloostergaard. Zelf prikken ze natuurlijk ook een vorkje mee. Inrichting van een netwerk: de gemeenschappelijke programmering, op gemeenschappelijk gekozen thema’s, die gemeenschappelijke doelen nastreven is hiervan een voorbeeld. Maar er wordt bv ook een groot beroep gedaan op het onderwijs vwb zorg en opvoeding, het is prettig en noodzakelijk dat zij in hun netwerk een samenwerkingspartner hebben zitten, die hierin is gespecialiseerd. Zo kan het onderwijs zich beter houden aan hun kerntaak: goed onderwijs verzorgen.

Notitie besluiten n.a.v. de discussienotitie “Werken aan brede scholen” Op 11 mei 2007 heeft een discussiedag “werken aan brede scholen” plaatsgevonden, waarbij alle direct betrokkenen aanwezig waren. Tijdens die discussiedag is door de partijen overeenstemming bereikt over een aantal belangrijke uitgangspunten die als kaders voor de brede school ontwikkeling aangemerkt kunnen worden. Deze besluiten zijn in een document vervat dat door alle betrokken partijen ondertekend is. Ook dit document is als bijlage bij deze notitie gevoegd. De besluiten hebben betrekking op:
Volgorde brede school ontwikkeling
Clusters als voedingsgebieden
Profielen voor de verschillende brede scholen
Vaststellen van de 9 basisingrediënten
Organogram Een paar belangrijke conclusies uit de notitie zijn: De direct betrokkenen van de brede school, vertegenwoordigd in de themagroep brede school, streven naar de ontwikkeling van tenminste 7 nieuwe brede scholen tot 2015. Met uitzondering van basisschool het Kompas zijn in 2015 alle huidige basisschoollocaties ondergebracht in nieuwe brede schoolgebouwen. Hierbij plaatsen wij de volgende kanttekening: Een eventueel temporiserende woningbouwontwikkeling kan ertoe leiden dat de planning doorgeschoven kan worden.

20080508\P.C.A.\0303

6

De themagroep brede scholen gaat akkoord met de in de notitie genoemde clusterindeling. De brede scholen die in een cluster gebouwd worden werven hun leerlingen zoveel mogelijk uit het eigen cluster. De clusters vormen dus de voedingsgebieden voor de brede scholen. Hierin wordt echter niet een strak regime gehanteerd, om de vrijheid van onderwijs (keuze van onderwijsconcepten) te kunnen blijven waarborgen. Hierbij is tevens vastgesteld dat de gemeente na realisering van de brede scholen zoals in de notitie is aangegeven niet geconfronteerd kan worden met een toegenomen huisvestingsvraag. Gelet op het gegeven dat in 2015 kwantitatief en kwalitatief de huisvesting van het basisonderwijs op orde is, zou zich alleen nog een verschuiving van leerlingstromen kunnen voordoen vanuit een voorkeur voor een bepaald onderwijsconcept. In dat geval is het de verantwoordelijkheid voor het onderwijsveld om een dergelijk onderwijsconcept ook in andere clusters aan te bieden. Bij de gemeente wordt geen vraag meer om extra huisvesting neergelegd. Dit laatste kan alleen nog aan de orde zijn bij afwijkingen van de leerlingprognoses. In de verschillende wijken in Etten-Leur zullen de brede scholen een verschillende invulling krijgen. In de ene wijk zal het accent meer liggen op het realiseren van dagarrangementen en verrijking, in de andere meer op het vergroten van kansen en het versterken van de buurtfunctie. Basisingrediënten van een brede school zijn: onderwijs, kinderopvang (4-12 jr), peuterspeelzaal, gymfaciliteiten, mogelijkheden voor naschoolse activiteiten, mediatheek. Bij een brede school plus vinden we faciliteiten voor bijzondere doelgroepen en een zorgfunctie. Per cluster is er tevens voldoende kinderopvang voor 0-4 jaar. Structuurvisie + / ambtelijke projectenbundel In de structuurvisie+ wordt voor de gemeente Etten-Leur een ruimtelijke en sociaal maatschappelijke ontwikkeling op hoofdlijnen voor de periode 2004-2020 uitgewerkt. Hierin is aangegeven dat de brede school een belangrijke spilfunctie in de wijk kan betekenen, waarbij het vooral gaat om de samenwerking van de voorzieningen. Het doel van de brede school is de ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen en jongeren in hun verschillende leefmilieus te verbeteren. Naast onderwijs gaat het ook om buitenschoolse activiteiten zoals sport en culturele activiteiten waarbij het verenigingsleven een belangrijke rol speelt. Ook in de structuurvisie + wordt de ambitie uitgesproken om op termijn alle basisscholen om te vormen tot brede scholen. Een en ander is nader uitgewerkt in de ambtelijke projectenbundel van de structuurvisie +. Programma –akkoord 2006-2010: “De burger centraal door continuïteit en vernieuwing” In dit programma-akkoord, wat gezien kan worden als een opdracht van de gemeenteraad aan het college van burgemeester en wethouders, is bij het hoofdstuk onderwijs ook een en ander ten aanzien van de brede school ontwikkeling opgenomen. De volgende van toepassing zijnde punten geven wij hierbij aan: “ Wij willen dat conform het Integraal Huisvestingsplan verder wordt gegaan met het realiseren van Brede Scholen. Binnen het brede school concept moet ook kinderopvang worden ingebed. Wij willen dat brede scholen ook een rol vervullen in het kader van de sociale- en welzijnsfunctie. Het brede schoolconcept is daarvoor een middel.” “Wij willen structurele ondersteuning van cultuureducatie en van diensten zoals voor- en naschoolse opvang in Brede Scholen. Ook structurele ondersteuning van de voor het slagen hiervan belangrijke coördinatie binnen de brede scholen vinden wij noodzakelijk“. In deze uitvoeringsnotitie wordt aan beide punten een verdere uitwerking gegeven.

20080508\P.C.A.\0303

7

Kaders Wmo-beleidsplan Prestatieveld 1 van de Wmo staat voor het bevorderen van de sociale samenhang in en leefbaarheid van wijken en buurten. In het Etten-Leurse Wmo beleidsplan ziet men hierin ook voor de brede school hier een belangrijke taak. Bij het onderdeel accommodaties is vermeld dat we vier brede scholen en vier brede scholen plus willen realiseren (Indien de wijk Hoge Haansberg ontwikkeld wordt dan verwachten wij dat daar een 8e brede school gerealiseerd zal worden). Bij de brede scholen plus betreft het vier multi-functionele centra, levendige wijkcentra, waar meerdere voorzieningen worden aangeboden en die als ontmoetingsplaats voor de wijk zullen fungeren. Bij de uitwerking van wijkplannen/woonservicegebieden zal vanuit en in samenhang met een wijkgerichte aanpak, het brede school concept vormgegeven worden.

20080508\P.C.A.\0303

8

3. Terugblik en huidige stand van zaken brede scholen Etten-Leur. In dit hoofdstuk zal teruggeblikt wordt op de ontwikkelingen van brede school. Hierbij zal achtereenvolgens op de volgende onderwerpen ingegaan worden;






Brede school het Voortouw Brede school Schoenmakershoek Brede school Hooghuis BOS-project. LEA (lokale educatieve agenda); themagroep brede school

Per ontwikkeling zal steeds aangegeven worden wie de samenwerkende partners zijn en welk brede school profiel van toepassing is. Uitgangspunt is steeds dat het profiel aansluit bij de eigenschappen van de wijk(en) die tot het voedingsgebied van de school behoort. We onderscheiden de volgende profielen: -

-

-

dagarrangementen met verrijkingsmogelijkheden: dit profiel past bij een wijk met relatief veel tweeverdieners en met weinig sociaal-economische en onderwijsachterstanden. Nadruk van de brede school ligt bij de mogelijkheden van kinderopvang. Dit profiel komt tegemoet aan de wens om arbeid en zorg goed te kunnen combineren. Het profiel biedt aan de kinderen verrijkingsmogelijkheden om zich breed (cognitief, motorisch en sociaal-emotioneel) te ontwikkelen. Kansenprofiel met een sterke buurtfunctie: dit profiel past bij een omgeving met relatief veel sociaal-economische en onderwijsachterstanden en bij een wijk die de investering van een sterke basisvoorziening nodig heeft om de kwaliteit van de wijk te verbeteren. Nadruk ligt in dit profiel op het wegwerken van achterstanden en het aanbieden van ontwikkelingskansen voor kinderen. Gemixt profiel: dit profiel past bij een wijk met een diverse samenstelling, waarbij elementen van bovenstaande profielen met elkaar gecombineerd worden.

Brede School het Voortouw. Het betreft hier de eerste brede school in de gemeente Etten-Leur ( jan 2003) De school is gelegen in de wijk de Keen. Een wijk die relatief veel tweeverdieners kent en weinig sociaal economische en onderwijsachterstanden heeft. Het betreft dan ook een school met als profiel “dagarrangementen met verrijkingsmogelijkheden”. Ruim 80 kinderen maken dagelijks gebruik van de mogelijkheden van de BSO (buitenschoolse opvang), en 225 kinderen blijven dagelijks over in deze brede school. De samenwerkende partners in deze brede school zijn: katholiek primair onderwijs, openbaar onderwijs, protestants christelijk onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk. Naast deze “vaste bewoners” zijn de volgende partners in deze brede school aanwezig: wijkvereniging buurtbelang de Keen, culturele instellingen, sportaanbod, spreekuur onderwijs- en zorgcentrum, sociale vaardigheidstrainingen en de bibliotheek. Een wensbeeld bij het voortouw is dat in de eindsituatie zowel de schoolwoningen als de noodlokalen verdwenen zullen zijn. In het schooljaar 2007-2008 is het Voortouw door zwaar weer gegaan. Het huisvestingsprobleem met de grote drukte in het gebouw, heeft veel gevraagd van kinderen, ouders, medewerkers en vrijwilligers. We kunnen stellen dat iedereen alle zeilen bijgezet heeft om het schip varende te houden. Het is een compliment waard dat de betrokken organisaties in harmonie zijn blijven samenwerken en bereid zijn om elkaar te helpen. Toch kan de onderlinge communicatie (tussen de organisaties) en de interne communicatie (tussen medewerkers en MT) verder verbeteren. In 2007-2008 hebben de mensen van het Voortouw ook een aantal belangrijke positieve ontwikkelingen in gang gezet. Zo is er in het kindercentrum een groep peuters aan het kaboutergymmen geslagen, onder leiding van gymclub DIO. De vraag was zo groot, dat er een tweede groep bij is gekomen op de woensdagochtend. Verder gaan de peuters van het kinderdagverblijf regelmatig boeken lenen in de 3+ mediatheek in het schoolgebouw. De verkeerswerkgroep heeft op actieve wijze bijgedragen aan het verbeteren van de verkeersveiligheid rondom de brede school.De school beschikt inmiddels over het zgn. BVL-label (het Brabantse Verkeersveiligheids label) De TSO is verder geprofessionaliseerd en er is een nieuwe full-time conciërge voortvarend aan de slag gegaan. Leerkrachten hebben samen met een stagiaire van de Fontys sportacademie op succesvolle wijze een doorgaande leerlijn aangebracht in de gymlessen, waardoor de kwaliteit van het bewegingson-

20080508\P.C.A.\0303

9

derwijs een impuls heeft gekregen. En in januari hebben we verder het 5-jarig bestaan van het Voortouw met de kinderen en met de medewerkers op een plezierige wijze gevierd. Ook de reeds bestaande activiteiten hebben we dit schooljaar voortgezet: de mediatheek is met de activiteiten rondom leesbevordering steeds een belangrijke spil in het Voortouw. Ook na schooltijd hebben kinderen zich volop kunnen vermaken én zich breed kunnen ontwikkelen. De succesvolle disco’s verdienen hier een eervolle vermelding. Maar ook de kennismaking met sportclubs konden weer op veel belangstelling rekenen. Bij de kunstige uurtjes zijn veel kleuters aan het dansen gegaan en hebben een aantal kinderen kennis gemaakt met diverse muziekinstrumenten. De trajectbegeleiding door het O&ZC loopt goed en worden sociale vaardigheidstrainingen aangeboden aan kinderen. (Bron: Jaarplan brede school het Voortouw 2008-2009)

In oktober 2004 is een evaluatierapport over de brede school “het Voortouw” van Oberon verschenen, waarin al werd opgemerkt dat coördinatie van brede scholen een voorwaarde is om de brede school te doen slagen. In het Voortouw werken omstreeks 110 professionals, veel vrijwilligers, betrokken bij in het totaal 12 organisaties. De meerwaarde van een coördinator op locatie is dat er 1 persoon, op 1 centraal punt deze mensen bij elkaar brengt om na te denken over de gemeenschappelijke doelen die nagestreefd worden, de taakverdeling daarin en de gemeenschappelijke programmering. De huidige manager brede scholen heeft in haar takenpakket 4 uur per week beschikbaar voor brede school het Voortouw. Met deze uren kan zij, als voorzitter van het management team, op hoofdlijnen het beleid van de brede school mede vorm geven. Samen met alle uitvoerende organisaties stelt zij een (thematisch) jaarplan op, maakt ze 2 maal per jaar een gemeenschappelijke activiteitenkalender en is zij bezig met het doorvoeren van verbeteringen op het vlak van interne communicatie. In deze uren is het echter niet mogelijk om op medewerkerniveau te werken, terwijl dit wel noodzakelijk is om de 13 thema’s waarop in de brede school wordt samengewerkt (w.o. VVE, sport, leesbevordering, verkeer, cultuur etc) goed neer te zetten. Bij uitbreiding van het aantal brede scholen, zal de coördinatie op locatie nog belangrijker worden.

Brede School Schoenmakershoek Ook deze brede school heeft het profiel “dagarrangementen met verrijkingsmogelijkheden”. De wijk Schoenmakershoek wordt gekenmerkt als een wijk met veel tweeverdieners en weinig sociaal-economische en onderwijsachterstanden. Naast het aanbieden van een dagarrangement met behulp van kinderopvang en BSO zal het verrijkingsonderdeel vorm krijgen middels het aanbieden van cultuureducatie en leesbevordering zowel onder schooltijd als daarna. Bijzonder is verder dat de BSO geheel geïntegreerd is in het schoolgebouw. De in deze wijk te realiseren brede school wordt aangemerkt als een brede school +. Het merendeel van de multifunctionele ruimten zijn gesitueerd in het nieuw te realiseren Turfschip, waarin ook een sporthal gerealiseerd wordt. Wijkverenigingen en verenigingen voor diverse doelgroepen zullen gebruik kunnen maken van de faciliteiten van het Turfschip. Ook een samenwerking met Avoord, die in de onmiddellijke omgeving seniorenwoningen realiseert biedt kansen voor samenwerking. Hierover zijn al concrete afspraken gemaakt. De brede school Schoenmakershoek gaat in januari 2009 van start. Het nieuw te realiseren Turfschip moet echter nog helemaal gerealiseerd worden. Dit betekent dat de brede school Schoenmakershoek tot 1 augustus 2010 nog aangewezen zal zijn op de ruimten van het oude Turfschip. Ook voor de sportactiviteiten is middels gebruik van de sporthal de Lage Banken een oplossing bedacht. De nieuwe brede school Schoenmakershoek bestaat uit 27 klaslokalen. In de brede school zijn zowel het katholiek als openbaar onderwijs vertegenwoordigd. Peuterspeelzaal De Turfjes krijgt een plaats in deze brede school, evenals een kinderdagverblijf met drie groepen, en een BSO die plaats biedt aan circa 80 kinderen.

20080508\P.C.A.\0303

10

In november 2007 is het management team van de brede school Schoenmakershoek gestart met de inhoudelijke samenwerking, onder voorzitterschap van de manager brede scholen. Er is een draaiboek opgesteld en er zijn uitgangspunten geformuleerd voor samenwerking. Een aantal thema’s waarop wordt samengewerkt is al gekozen (w.o. leesbevordering, VVE, naschoolse activiteiten, dagarrangement). In januari 2009 wordt de school officieel geopend en vindt er een startconferentie voor de medewerkers plaats. Hierin zullen doelstellingen en pedagogische visie met elkaar bediscussieerd worden: wat willen wij voor de kinderen van onze brede school bereiken? Aan het einde van schooljaar 2008-2009 zal er een door alle participanten gedragen jaarplan klaarliggen met daarin thema’s, doelstellingen en activiteiten voor het schooljaar 2009-2010. Een coördinator op locatie is dan noodzakelijk voor de gemeenschappelijke programmering, de betrokkenheid van medewerkers , ouders en kinderen en het bij elkaar brengen van alle partijen om dat te realiseren.

Brede School Hooghuis Een nieuwe brede school + in de Wijk Hooghuis staat gepland voor het jaar 2010. De voorbereidingen zijn dan ook in volle gang, een programma van eisen voor het gebouw is in concept klaar. Inmiddels is er door een groep bewoners beroep aangetekend tegen de goedkeuring van het bestemmingsplan Hooghuis. Dit kan leiden tot een vertraging in de realisering van de brede school. In deze brede school ligt het accent op kansen met een sterke buurtfunctie. De brede school wordt de basis van de wijk met voorzieningen voor verschillende buurtbewoners en mogelijkheden voor ontmoeting en integratie. De wijk is divers samengesteld, waarbij delen van de wijk gekenmerkt worden door relatief veel mensen met een zwakkere sociaal-economische achtergrond. Als gevolg hiervan nemen maatschappelijke problemen en sociaal economische achterstanden toe. De betrokkenheid bij de wijk en sociale controle in de wijk scoren gemiddeld. In de te realiseren brede school krijgen de drie te onderscheiden onderwijsrichtingen in EttenLeur een plaats. Tevens wordt de peuterspeelzaal het Kwetternest onderdak geboden in de nieuwe brede school. Ook voorzieningen voor kinderopvang en BSO worden in de nieuwbouw gerealiseerd. Het eindbeeld in het Hooghuis is dat de schoolwoningen binnen afzienbare tijd verdwijnen. Ook zijn in het programma van eisen van de brede school + in het Hooghuis m² opgenomen ten behoeve van de wijkvoorziening. BOS-project In Etten-Leur Zuid wordt tot juli 2009 het project Buurt – Onderwijs – Sport uitgevoerd. Het betreft de wijken Grauwe Polder, Hoge Neerstraat en Banakker. In het BOS-project werken circa 18 organisaties (waaronder de vijf basisscholen) samen om de kinderen uit de wijken meer kansen te bieden om zich te ontwikkelen. Er zijn activiteiten opgezet op het vlak van gezondheid, sport en bewegen, kunst en cultuur, welzijnsactiviteiten voor kinderen, opvoedingsondersteuning en verminderen van overlast. Het BOS-project is te kenschetsen als een vorm van brede schoolontwikkeling waar de toekomstige (fysieke) brede scholen op kunnen voortborduren. Het komende schooljaar wordt gebruikt om met het MT het project een structureel karakter te geven in de Brede Scholen Zuid. In het BOS project heeft de manager brede scholen 8 uur ter beschikking voor de projectleiding. Met deze uren kan zij de BOS-werkgroep aansturen, de gezamenlijke programmering en inschrijvingen doen, de publiciteit vormgeven, werving van kinderen mede verzorgen, en de kwaliteit van het geboden programma halfjaarlijks onder de loep leggen. Veel meer dan in het Voortouw het geval is (waar maar 4 uur beschikbaar is) kan de manager beleidsmatig/ inhoudelijk sturing geven aan de “brede scholen Zuid”. Dit gebeurt nu nog hoofdzakelijk op het niveau van de leidinggevenden, de ambitie is dit uit te breiden naar de medewerkers. De participanten in het BOS project geven dan ook aan dat het noodzakelijk is een coördinator op locatie aan te stellen, die met de voortgang van de “brede scholen zuid” verder kan. De voortzetting van de samenwerking die opgebouwd is, en waar de partners in het algemeen zeer tevreden over zijn, wordt dan gegarandeerd.

20080508\P.C.A.\0303

11

In 2009 zal een eindverslag opgesteld worden voor het BOS-project. Dit eindverslag zal inzicht geven in de opbrengsten/effecten van de BOS-inzet. In schooljaar 2007-2008 hebben we 389 deelnemers gehad aan het kidsfun programma, omstreeks 100 kinderen hebben kennis gemaakt met verschillende sportverenigingen, 40 kleuters zijn gaan gymmen en 130 kinderen hebben zich verdiept in verschillende kunstdisciplines. De kinderkookclub van de stichting Welzijn en de dansexpressie van Sint Frans waren de absolute toppers. Door de samenwerking tussen de organisaties, het laagdrempelig organiseren samen met (en op) de scholen, en het aanbieden van een totaalprogramma is het gelukt veel kinderen in de wijk te laten participeren. Ook onder schooltijd is er in het kader van het BOS project het 1 en ander gebeurd: een sportconsulent is gestart om het bewegingsonderwijs een kwaliteitsimpuls te geven, scholen zijn met het project “eten+gymmen= gewicht dimmen” bezig geweest met een gezonde leefstijl en de bibliotheek heeft verschillende activiteiten ondernomen om kinderen te stimuleren (meer) te lezen.

20080508\P.C.A.\0303

12

4. Manager brede scholen, locatiecoördinatie en combinatiefuncties in de brede scholen Als we de doelstellingen van de brede school willen realiseren en meerwaarde willen halen uit de brede school dan is coördinatie op inhoud en samenwerking voor de brede school een basisvoorwaarde. Gelet op de eerder genoemde visie en doelstellingen van de brede school is er zowel voor het onderwijs- en welzijnsveld als de gemeente meerwaarde te halen uit het brede school gedachtegoed. Een belangrijke doelstelling van de brede school is het bieden van ontwikkelingskansen aan kinderen in de diverse te onderscheiden leefmilieus; school gezin en vrije tijd. Met het bieden van doorgaande leerlijnen van de voorschoolse voorzieningen naar het basisonderwijs kan een bijdrage geleverd worden aan voornoemde doelstellingen. Ook geldt dit voor het bieden van naschoolse activiteiten, zeker als er een relatie gelegd wordt met de schoolse activiteiten. De brede school legt dwarsverbanden tussen de diverse leefmilieus waardoor bevorderd wordt dat kinderen nu en later actief deelnemen aan de samenleving, onderwijs, cultuur, recreatie en werk. In de Themagroep Brede Scholen is meerdere malen gesproken over de organisatievorm ten behoeve van de brede scholen. Tot op heden is er de themagroep brede scholen: een nietgeformaliseerde samenwerking, met vertegenwoordiging van alle participanten. Belangrijke besluiten worden op papier gezet en ondertekend door de leden. De juridische vormgeving en de fiscale aspecten spelen een belangrijke factor bij de keuze van de juiste samenwerkingsvorm. Deze keuze kan echter ook niet los gezien worden van de doelen die met de brede school worden nagestreefd. Zoals eerder in deze notitie is aangegeven zijn deze doelen al eerder vastgesteld in de gemeentelijke visie brede scholen en in de door het onderwijs en welzijnsveld ondertekende vastgestelde besluiten naar aanleiding van de discussienotitie Brede Scholen Etten-Leur. Themagroep brede scholen is beleidsmaker In de overwegingen van de deelnemers van de brede school met betrekking tot de organisatiekeuze is uitgesproken dat de themagroep brede school (een samenwerking tussen gemeente, onderwijs- en welzijnsveld) de beleidsmaker voor de brede scholen is. De themagroep brede scholen maakt onderdeel uit van de structuur van de lokale educatieve agenda (LEA). Samen met andere themagroepen van de lokale educatieve agenda komen onderwerpen van het onderwijs- en jeugdbeleid bijeen in de ronde tafelbijeenkomsten van de lokale educatieve agenda. Vanuit de verschillende themagroepen kunnen hier voorstellen ingebracht worden. Hierbij is het denkbaar dat ook voorstellen voor activiteiten in het kader van de brede school hier ingebracht worden. De themagroep brede scholen formuleert de ambities en uitwerkingen op het terrein van coördinatie en beheer. Ook in financiële zin is er sprake van een gedeelde verantwoordelijkheid tussen de partners van de brede school c.q. de deelnemers van de themagroep brede school. In de discussies zoals die bij de partners in de brede school hebben plaatsgevonden is duidelijk geworden dat zij er geen heil in zien om zelf een nieuwe stichtingsvorm voor de brede school te realiseren. Dit omdat zij een steeds toenemende vraag op allerlei terrein op het onderwijs zien afkomen en zij vinden dat zij hun aandacht op hun corebussiness “het onderwijs” moeten richten. Voorts willen zij geen verdere bestuursverantwoordelijk in een nieuw op te richten stichting voor hun rekening nemen. Tevens is door het onderwijs en kinderopvang aangegeven dat het brede schoolgedachtegoed veel verder gaat dan de onderwijs en kinderopvangsector. Gelet op de gestelde doelen onderschrijven wij deze opvatting. Kortom wij hebben er gelet op de door hen aangedragen argumenten begrip voor dat het onderwijs geen heil ziet in het zelf oprichten van een nieuwe stichtingsvorm.

20080508\P.C.A.\0303

13

Gelet op voornoemd standpunt is in de themagroep omgezien naar alternatieven. Gelet op de relatie die gelegd wordt tussen brede school coördinatie en de combinatiefuncties is voor wat betreft de werkgeversrol een payroll-constructie in beeld via Sport Service Noord-Brabant. Hierover verderop meer. Uitgangspunt hierbij is dat de themagroep beleidsmaker is en de vraag beantwoordt:”wat willen we met de brede school?” De manager brede scholen en de coördinatoren geven handen en voeten aan deze antwoorden. Overtuiging in de themagroep is dat zonder coördinatie de brede school aan elkaar hangt van ad hoc toevalligheden van samenwerking en de goodwill van de participanten van de brede school. Als gevolg hiervan zal het realiseren van de doelstellingen van de brede school onder druk komen te staan en zelfs niet gerealiseerd worden. De noodzaak van coördinatie van brede scholen is door de gemeenteraad al onderkend in het programma-akkoord 2006-2010. We maken ten aanzien van de management en coördinatie structuur onderscheid in de manager brede scholen en de locatie coördinatie. We zullen eerst een aantal uitgangspunten benoemen voor management en coördinatie waarna de beide functies zullen worden toegelicht. Uitgangspunten Ten aanzien management en coördinatie zijn de volgende uitgangspunten van toepassing:
















Zonder coördinatie geen brede school. De ervaringen in het Voortouw hebben uitgewezen dat coördinatie en beheer een basisvoorwaarde zijn en dus goed geregeld moeten zijn. Zowel onderwijsveld, welzijnsveld als gemeente hebben belang bij een goede coördinatie. Alleen met die basisvoorwaarde kan de visie gerealiseerd worden. Aansturing van de coördinatie, de inhoudelijke richting, wordt bepaald in de themagroep Brede School. De themagroep beantwoordt de vraag wat wij willen met de brede scholen en de manager brede scholen geeft hier handen en voeten aan. De manager brede scholen beantwoordt tezamen met de locatiecoördinatoren de hoe vraag. Alle partners hebben een verantwoordelijkheid in de bekostiging van coördinatie. Er is sprake van een gezamenlijke verantwoordelijkheid in het welslagen van de brede scholen. De mate van verantwoordelijkheid hierin is per organisatie verschillend. De kostenverdeling moet uitdrukking geven aan de verantwoordelijkheid die een ieder draagt. We onderscheiden twee type functies: stedelijk management en coördinatie op locatie. De manager brede scholen wordt betaald door de gemeente. De positionering van deze functie zal vooral gekenmerkt moeten worden door onafhankelijkheid. De coördinatie op locatie wordt betaald door de participanten onderwijs en kinderopvang in de brede scholen. Dit wordt berekend naar rato van het totaal aantal kinderen in Etten-Leur. De manager brede scholen alsook de locatiecoördinatoren dienen zo mogelijk in één organisatorisch verband bijeengebracht te worden. Partners als culturele instellingen, sportorganisaties en welzijn dragen niet bij in de kosten van coördinatie en management brede scholen. De gemeente heeft, door bekostiging van de manager brede scholen Etten-Leur, op een zodanige wijze haar verantwoordelijkheid genomen, dat het niet reëel is om via de weg van subsidiebijdragen van andere welzijns- en/of culturele instellingen nog een aanvullende financiering aan de gemeente te vragen. Hiermee wordt voorkomen dat een eventuele bijdrage in de kosten van coördinatie management van bijvoorbeeld peuterspeelzaalwerk of een culturele instelling afgewenteld wordt op de gemeente.

20080508\P.C.A.\0303

14




De uitvoerende organisaties blijven datgene doen wat zij altijd al deden. Zo organiseert bijvoorbeeld de wijkvereniging zelf de activiteiten, mogelijk met ondersteuning van het sociaal cultureel werk en het jongerenwerk.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid Het brede school gedachtegoed is in partnerschap tussen gemeente, onderwijs en welzijnsveld tot stand gekomen. De themagroep brede school heeft hierin een belangrijke rol vervuld. In deze themagroep heeft het beleid van de brede scholen verder vorm gekregen. Wij zien de themagroep dan ook als beleidsmaker/regisseur voor de brede scholen. De inbreng vanuit de gemeente gebeurt vanuit vastgestelde kaders, zoals de visie brede scholen en andere kaders genoemd in hoofdstuk 2 van deze uitvoeringsnotitie. In de themagroep hebben de drie richtingen van het basisonderwijs, het peuterspeelzaalwerk, de kinderopvang, de Stichting Welzijn Surplus, de culturele instellingen, de breedtesportconsulent en de gemeente zitting. De themagroep maakt onderdeel uit van de lokale educatieve agenda en is daarmee een van de thema’s van het lokale onderwijs- en jeugdbeleid. Het partnerschap, zoals dat uitgangspunt is bij het inhoudelijk vormgeven van de brede school, krijgt niet alleen in de themagroep zijn uitwerking, maar komt ook tot uiting in de gezamenlijke financiering van het management/coördinatie van de brede scholen. Manager brede scholen De manager brede scholen Etten-Leur is de brug tussen themagroep en locaties en draagt zorg voor de aansturing van de locatiecoördinatoren. Hij/ zij initieert en voert stedelijk beleid uit in opdracht van de themagroep. Verder is hij/ zij nauw betrokken bij de oprichting van de nieuwe brede school locaties. In het jaar voorafgaand aan de opening van een nieuw gebouw en het eerste jaar van het bestaan van de brede school adviseert de manager brede scholen de management teams, maakt een draaiboek en faciliteert hij/zij de discussies over pedagogische visie, doelstellingen en mogelijkheden voor samenwerking. Verder is de manager brede scholen verantwoordelijk voor het opzetten en uitvoeren van een monitoring- en evaluatie systeem voor brede scholen, en verzorgt hij/zij de gemeenschappelijke communicatie (website, nieuwsbrief, media etc). De taken van de manager brede scholen zullen verwerkt worden in een jaarplan. Dit jaarplan zal mede gebaseerd zijn op de besluiten in het kader van de brede schoolontwikkeling zoals die in oktober 2007 door direct betrokken partijen ondertekend zijn. Hiermee is overeenstemming bereikt over een aantal essentiële zaken met betrekking tot de toekomstige ontwikkeling van brede scholen in Etten-Leur. Over de voortgang van het jaarplan van de manager brede scholen zal gerapporteerd worden. De hiërarchische aansturing van de manager brede scholen vindt plaats via onze ambtelijke organisatie i.c. De inhoudelijke invulling vindt plaats in overleg met de themagroep brede scholen. Mochten zich onverhoopt belangentegenstellingen met het veld voordoen, dan geldt “wie betaalt, bepaalt”. In dit geval dus de gemeente Etten-Leur Locatiecoördinatie De locatiecoördinator is aanspreekpunt voor alle organisaties binnen de brede school, is tevens voorzitter van het MT, en is verantwoordelijk voor de jaarplannen, verantwoording, evaluatie en afstemming van brede school activiteiten. Dit wordt nu nog gedeeltelijk gedaan door de stedelijk manager, maar met de uitbreiding van het aantal brede scholen is dit niet langer houdbaar. Bovendien willen we streven naar een coördinatie op medewerkers-niveau, en niet (zoals momenteel) alleen op MT niveau. De locatie coördinatoren vervullen voor de brede school organisatie een verbindende functie; zij stellen plannen op, hebben overleg met uitvoerende instellingen, maken contracten en voeren de administratie. Hierdoor kan de directeur basisonderwijs gewoon zijn werk blijven doen en 20080508\P.C.A.\0303

15

zijn ook de leerkrachten ontheven van veel regelwerk. De locatiecoördinator dient zicht te hebben op de bijdragen die de verschillende instellingen en organisaties van zorg, welzijn en opvang kunnen bieden binnen de doelstellingen van de brede school. De locatiecoördinator is de schakel tussen beleid en praktijk, die veel brandjes blust en de smeerolie voor de organisatie is. De locatie coördinator springt altijd in de bres voor de gezamenlijke doelstellingen die ten goede komen voor de kinderen en wijkbewoners van de brede school. Hij/zij haalt de afzonderlijke organisaties op gezette tijden uit hun dagelijkse beslommeringen van lesgeven, kinderen opvangen of activiteiten begeleiden. Dit is nodig want veel organisaties zijn van nature op zichzelf gericht. Samenwerken is moeilijk, dat moet gefaciliteerd en gestructureerd worden. De coördinator maakt het mogelijk dat organisaties over de eigen schutting heen kijken. Hij/zij kan zorgen voor continuïteit en enthousiasme en het inzetten van de juiste expertise op de juiste plek. De coördinator kan (veel beter dan de manager brede scholen nu) de brede school van onderop vorm geven. De locatiecoördinator is een parttime functie De locatiecoördinator betreft een parttime functie. We gaan uit van een het volgend aantal uren per cluster uit: - Zuid; Grauwe Polder en Vier Heemskinderen - Centrum: Overkant, Vincent van Gogh en Hasselbramen - Noord; Voortouw en Schoenmakershoek - Hooghuis

8 +/+ 4 uur = 12 uur 8 +/+ 4 uur = 12 uur 8 +/+ 4 uur = 12 uur 8 = 8 uur totaal 44 uur

In april 2009 zal ten aanzien van locatiecoördinatie gestart worden met de clusters Zuid en Noord, kortom met 24 uur locatiecoördinatie. Er is gekozen voor april 2009 enerzijds om voldoende voorbereidingstijd te hebben en anderzijds omdat op dat moment een nieuwe arbeidsovereenkomst met de manager brede scholen aangegaan zal worden en dat een goed moment lijkt om de nieuwe structuur weg te zetten. De omvang van het aantal uren is voor een deel gebaseerd op ervaringen vanuit het BOSproject. We kiezen voor een beperkt aantal uren per cluster om te voorkomen dat de coördinator uitvoeringstaken van de participanten gaat overnemen. Wel zal in 2009 vinger aan de pols gehouden worden en eind 2009 geëvalueerd worden of het aantal uren in overeenstemming is met de te verrichten taken. Voor wat betreft die te verrichten taken zal een notitie gemaakt worden waarin de verdeling van werkzaamheden tussen MT-leden en locatiecoördinatoren brede school vastgelegd zal worden. Als het vorenstaande leidt tot een uitbreiding van uren voor de locatiecoördinatie zullen ook in dat geval de meerkosten voor rekening van onderwijs en kinderopvang komen. We streven naar verdeling van de uren locatiecoördinatie over meerdere personen. Hierbij stellen we voor per cluster 1 coördinator aan te stellen (voor 12 of 8 uur). Gezien het aantal medewerkers, vrijwilligers en aangesloten organisaties is het netwerk van 1 cluster al behoorlijk groot. Het combineren van coördinatie-uren van diverse clusters (zoals nu door de stedelijk manager gebeurd) vinden we dan ook niet wenselijk. In de bijlage van deze uitvoeringsnotitie is een taakomschrijving en een opsomming van taken van zowel de locatiecoördinator als de manager brede scholen opgenomen. Kosten manager brede scholen voor rekening gemeente Gelet op de taakinhoud van de manager brede scholen wordt voorgesteld te volstaan met functie van 24 uur. Deze 24 uur is op basis van ervaring in de huidige functie van de stedelijk ma20080508\P.C.A.\0303

16

nager. Bij de uitgangspunten is al vermeld dat de kosten voor rekening komen van de gemeente Etten-Leur. Wij stellen voor deze functionaris een dienstverband bij de gemeente aan te bieden. Hiermee is het mogelijk om een onafhankelijke positie in te nemen ten opzichte van alle partners en betrokkenen bij de brede school. Hetzelfde argument voor onafhankelijkheid deed ook opgeld bij de functie van cultuurcoördinator. En ook daar is gekozen voor een dienstverband bij de gemeente Etten-Leur. Overigens komt het werkgeversrisico hierdoor bij de gemeente liggen. De kosten van een 24 urig dienstverband bedragen op jaarbasis € 45.200,--. Voor 2009 vanaf april 9/12 x € 45.200,-- = € 33.900,--De huidige gemeentelijke bijdrage aan de manager brede scholen vanuit de middelen van de lokale educatieve agenda bedragen op jaarbasis € 11.400,--. Ook een mogelijkheid van detachering is onderzocht. De kosten voor een 24 urig dienstverband liggen in een dergelijke constructie beduidend hoger (€ 56.409,60). Kosten locatiecoördinatie voor rekening van onderwijs en kinderopvang Voor de coördinatie op locatie wordt (verdeeld over de vier clusters) 44 uur voorzien in de eindsituatie. Vanaf april 2009 zal reeds 24 uur (clusters Noord en Zuid) ingezet moeten worden. Later zal uitbreiding met 8 uur voor de locatie Hooghuis plaatsvinden en nog verder in de tijd 12 uur ten behoeve van het cluster Centrum. Deze groei zal parallel lopen met de ontwikkeling van de verschillende brede scholen. Voor wat betreft het werkgeverschap van de coördinatoren is een aantal mogelijkheden vergeleken. Eén van de mogelijkheden die we onderzocht hebben is een zgn. pay-roll constructie van Sport Service Noord-Brabant. Aansluitend hierop is ook Surplus Welzijn met een vergelijkbaar aanbod gekomen in een overleg met onderwijs en kinderopvang op 17 december jl. Het onderwijsveld en de kinderopvang hebben in dat overleg aangegeven, dat zij voor wat betreft de locatiecoördinatie gebruik willen maken van het aanbod van Surplus Welzijn. De kosten per fte locatie bedragen € 60.436,-- (deze kosten zijn voor een hbo-kracht, inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering, werkgeverslasten, kosten voor salarisadministratie, arbo etc.). Voor rekening van onderwijs en kinderopvang komen vervolgens ook de kosten voor werkplek, GSM, reiskostenvergoeding (woon- werkverkeer + reiskosten binnen werktijd) aansturing (inhoudelijke aansturing door manager brede scholen) en bijscholing. De kosten in de eindsituatie ( 44 uur) komen dus voor rekening van onderwijs en kinderopvang en bedragen (44:36) x € 60.436,-- = € 73.866,22. Gelet op bovengenoemde uitgangspunten worden de kosten voor locatiecoördinatie door het onderwijsveld en kinderopvang gedragen. Aansluitend op eerdergenoemde uitgangspunten zal de locatiecoördinator werkzaam zijn binnen de brede scholen. De brede scholen zullen dan ook de werkplek voor de locatiecoördinatoren moeten faciliteren en bekostigen. Ten aanzien van de aan te stellen locatiecoördinatoren zal er een directe relatie tot stand komen tussen het onderwijsveld en kinderopvang met Surplus Welzijn. De Gemeente Etten-Leur maakt daar geen onderdeel van uit. Op inhoud worden deze locatiecoördinatoren aangestuurd door de manager brede scholen. De taken van de locatiecoördinatoren worden ook verder uitgewerkt in het jaarplan van de manager brede scholen. Op dit moment dragen het onderwijsveld en de kinderopvang mee aan de bekostiging van de manager brede scholen. De verdeelsleutel zoals die nu toegepast wordt leidt tot het volgende overzicht. Openbaar onderwijs 16,1 % Katholiek Onderwijs 64,2 % PC Onderwijs 11,3 % Surplus kinderopvang 8,4 %

20080508\P.C.A.\0303

17

Organisatie Brede scholen Vanuit de inhoud gedacht en in acht genomen dat de manager brede scholen ook zorg draagt voor de aansturing van de locatiecoördinatoren is het voor de hand liggend om de functionarissen manager brede scholen, locatie coördinatoren en mogelijk in de toekomst ook combinatiefunctionarissen in één organisatorische eenheid onder te brengen. Vanuit het uitgangspunt dat de functies manager brede scholen en cultuurcoördinator vanuit onafhankelijkheid moeten kunnen opereren is ervoor gekozen om zowel de manager brede scholen als de cultuurcoördinator onder te brengen bij de gemeente. De locatiecoördinatoren worden via een vorm van pay-roll via Surplus Welzijn te werk gesteld binnen de brede scholen. Inhoudelijk worden zij gelinkt aan de manager brede scholen. Er ontstaat voor de locatiecoördinatoren een directe relatie tussen onderwijs/ kinderopvang en Surplus Welzijn. De gemeente Etten-Leur maakt hier geen onderdeel van uit. De locatiecoördinatoren zullen gehuisvest worden op de brede scholen. Als we definitief besluiten gebruik te maken van de combinatieregeling zal bezien worden of voor deze functies gebruik gemaakt kan worden van deze regeling. ORGANOGRAM BREDE SCHOOL ETTEN-LEUR Themagroep Brede School EttenLeur: Algemeen directeuren van de drie onderwijsrichtingen, directie Surplus kinderopvang, stichting peuterspeelzalen EttenLeur,vertegenwoordiger culturele instellingen Etten-Leur, Directie Surplus Welzijn, breedtesportconsulent en de gemeente Etten-Leur (voorzitter, dhr. P. van Batenburg)

Manager Brede Scholen EttenLeur

locatiecoördinator

MT Keen, leiding diverse organisaties 20080508\P.C.A.\0303

Locatiecoördinator

Locatiecoördinator

locatiecoördinator

MT Hooghuis, idem

MT Zuid, idem

MT Centrum, idem.

18

Bovenstaand organogram geeft de inhoudelijke lijnen van de brede school aan. Zoals in deze notitie doorontwikkeling brede scholen is aangegeven is de themagroep brede scholen de beleidsmaker van de brede scholen. Ontwikkeling van brede scholen is tenslotte een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Onze inbreng van de gemeente in deze themagroep is steeds gebaseerd op vastgestelde kaders. Zoals de visie brede scholen (raad), door het college vastgestelde besluiten, en de in hoofdstuk 2 van deze uitvoeringsnotitie brede school genoemde kaders.

De combinatiefuncties In november 2008 hebben wij een aanvraag onder voorbehoud bij het ministerie ingediend voor de impulsregeling combinatiefuncties brede school sport en cultuur. Het voorbehoud is gemaakt ten aanzien van financiële en organisatorische haalbaarheid van de impulsregeling voor onze gemeente. Voor juni 2009 moet er een definitief besluit vallen over de impulsregeling in de zin of we wel of niet gebruik maken van deze regeling. Indien we wel gebruik maken van de regeling dan willen we de 12 (of 8) uur locatiecoördinatie aanvullen met een inhoudelijke, uitvoerende taak binnen de brede scholen. Deze taak zal erop gericht zijn het sportaanbod op de brede scholen uit te breiden of het cultuuraanbod op de brede scholen te vergroten. We gaan in dat geval m.a.w. op zoek naar een coördinator met een affiniteit voor sport of cultuur. Los van de vraag of we wel of geen gebruik maken van de impulsregeling streven we een dergelijke affiniteit na. Hierbij zijn de uren coördinatie inzetbaar in 1 cluster, en de inhoudelijke taak inzetbaar voor heel Etten-Leur. De coördinatoren/ combinatiefunctionarissen zullen als we gebruik maken van de regeling mede bekostigd worden door de combinatiefunctieregeling brede scholen sport en cultuur vanuit het rijk. Uitgangspunt blijft overigens dat de partners in de brede school (onderwijs en kinderopvang) de kosten voor de locatiecoördinatie dekken. Voorts zullen de locatiecoördinatoren werkzaam zijn op de brede scholen en daar hun werkplek hebben, De eerdergenoemde partners zullen deze werkplek moeten faciliteren en bekostigen. Middels voornoemde impulsregeling worden gemeenten gesteund om combinatiefunctionarissen aan te stellen in de sectoren onderwijs, sport en cultuur. Met de impuls brede scholen, sport en cultuur worden de volgende doelstellingen nagestreefd:





het uitbreiden van het aantal brede scholen met sport en cultuuraanbod in zowel het primair als het voorgezet onderwijs. Het versterken van ca. 10% van de sportverenigingen met het oog op hun maatschappelijke functie en inzet van sportverenigingen voor het onderwijs, de naschoolse opvang en de wijk. Het stimuleren van een dagelijks sport- en beweegaanbod op en rond de scholen voor alle leerlingen Het bevorderen dat de jeugd tot 18 jaar vertrouwd raakt met één of meer kunst en cultuurvormen en het onder jongeren stimuleren van actieve kunstbeoefening.

De impulsregeling brede scholen, sport en cultuur biedt voor onze gemeente mogelijkheden om op diverse beleidsvelden kwalitatieve slagen te kunnen maken. De impuls wordt stapsgewijs ingevoerd in de periode 2008 t/m 2012 en wordt uitgevoerd onder regie van de gemeenten. Gemeenten ontvangen een bijdrage van de rijksoverheid. In het eerste jaar financiert de rijksoverheid 100%. In de jaren daarna betaalt het rijk ca. 40% en gemeente ca. 60%.

20080508\P.C.A.\0303

19

De impuls wordt gefaseerd ingevoerd. In 2008 is de eerste tranche beschikbaar gekomen voor de G-31 gemeenten. In 2009 volgen de volgende 90 gemeenten waaronder de gemeente EttenLeur. De impulsbijdrage vanuit het rijk bedraagt voor de gemeente Etten-Leur voor 2009 € 150.807,-- (t.b.v. 3,4 fte). In 2009 is de bijdrage voor 100% financiering.

Jaar

bijdrage rijk

bijdrage rijk bijdrage gemeente max aantal fte

2009 2010 2012 e.v.

100% financiering 40% 40%

€ 150.807,-€ 75.404,-€ 125.042,--

€ 0,00 € 120.228,-€ 188.633

3,4 fte 4,3 fte 7 fte

Begin november 2008 hebben we een aanvraag onder voorbehoud ingediend voor e middelen van de combinatieregeling. Het voorbehoud is gemaakt ten aanzien van financiële en organisatorische haalbaarheid. Indien besloten wordt tot definitieve deelname aan de impulsregeling dan zullen de functies manager brede scholen en de locatiecoördinatoren ingebracht worden als combinatiefunctionarissen. Voorlopig 24 uur locatiecoördinatie. Naast de manager brede scholen wordt voorgesteld om in april 2009 met 24 uur (clusters Noord en Zuid) locatiecoördinatie te starten. De kosten hiervan bedragen via de payroll-constructie van Surplus Welzijn 24/36 x € 60.436,-- = € 40.290,66 op jaarbasis. Voor 2009 bedragen de kosten (vanaf april 2009) 9/12 x € 40.290,66 = € 30.218,00 In de eindsituatie als er sprake is van 44 uur locatiecoördinatie bedragen de totale kosten 44/36 x € 60.436,00 = € 73.866,22. De kosten van locatiecoördinatie komen voor rekening van de partners onderwijs en kinderopvang. Zoals eerder vermeld komt hiervoor een directe relatie tussen onderwijsveld/kinderopvang en Stichting Surplus Welzijn. Voor 2009 zijn op basis van de eerder genoemde verdeelsleutel de kosten voor onderwijs en kinderopvang als volgt. Kosten 2009 € 30.218,00. Openbaar onderwijs 16,1 % € 4.865,10 Katholiek Onderwijs 64,2 % € 19.399,96 PC Onderwijs 11,3 % € 3.414,63 Surplus kinderopvang 8,4 % € 2.538,31 In de eindsituatie voor de locatiecoördinatie is de verdeelsleutel als volgt. Totale kosten in de eindsituatie bij 44 uur locatiecoördinatie is € 73.866,22. Openbaar onderwijs Katholiek Onderwijs PC Onderwijs Surplus kinderopvang

16,1 % 64,2 % 11,3 % 8,4 %

€ 11.892,46 € 47.422,11 € 8.346,89 € 6.204,76

Indien in het voorjaar besloten wordt definitief gebruik te maken van de impulsregeling combinatiefuncties dan is het mogelijk gedeeltelijke financiering te vinden via die impulsregeling. Bovenstaande bedragen zijn exclusief gebruik van deze impulsregeling.

20080508\P.C.A.\0303

20

5 beheer en exploitatie brede scholen. De bedrijfsvoering van brede scholen is complex en kwetsbaar. Organisaties die in een brede school participeren doen dat per definitie in een multi-disciplinaire omgeving. Elke organisatie heeft zijn eigen taak, eigen cultuur, eigen expertise, eigen ruimte en eigen geldstromen, maar in de brede school wordt op al deze terreinen toenadering gezocht. Dit is een ingewikkeld proces, dat gaat met vallen en opstaan. Bovendien verandert de multi-disciplinaire omgeving vaak als gevolg van de voortschrijdende ontwikkeling van de brede school. In de loop der tijd kunnen de partners van de brede school wijzigen. Het samenwerken in een brede school vraagt extra inzet en inspanningen van professionals. Niet alleen op het inhoudelijke vlak als het bijvoorbeeld gaat om coördinatie en afstemming van werkwijze, maar ook wat betreft beheer en exploitatie van een multifunctioneel gebouw. Tot dit moment komt dit neer op de schouders van (een deel van) het zittende personeel. Zij zien zich voor extra taken geplaatst, maar de benodigde extra personele capaciteit ontbreekt vaak. Door een gestructureerde aanpak van het facilitair beheer zijn efficiencyvoordelen te behalen en kunnen gebruikers zich richten op de eigen kerntaken en inhoudelijke samenwerking in de brede school. Met onderliggend voorstel willen wij t.a.v. beheer en exploitatie een structurele oplossing aanreiken voor de huidige brede scholen (Voortouw /Pijler) Voor wat betreft de vormgeving van het beheer van brede scholen Voortouw en Schoenmakershoek is aansluiting gezocht bij een bestaande stichting, te weten Surplus Welzijn. Zij hebben ook nu de taak voor het beheer van de wijkaccommodaties in hun taakopdracht zitten. Uitgangspunt van de brede scholen is dat de wijkaccommodaties geïntegreerd worden in deze voorzieningen. Gelet op de ervaringen en opgebouwde deskundigheid ligt het voor de hand om naar de toekomst toe de mogelijkheden van de stichting Surplus Welzijn in deze te bekijken. In de accommodatienota zoals die in 2009 voorgelegd gaat worden zullen definitieve besluiten genomen worden over het beheer van brede scholen. Ook andere mogelijkheden dan Surplus Welzijn zullen hierbij onderzocht worden. Uitgangspunten op het terrein van beheer van brede scholen zijn vastgesteld in de collegevergadering van 9 september jl. Deze uitgangspunten zijn meegenomen in deze notitie en komen in hoofdstuk 5 van deze notitie terug. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de raad in 2009 d.m.v. de accommodatienota een definitief standpunt zal vaststellen m.b.t. het beheren en exploiteren van gemeentelijke accommodaties (waaronder brede scholen). Gemeente heeft de regierol op zich genomen m.b.t. het facilitair organiseren van beheer en exploitatie (zie collegebesluit 26-8-2008). De volgende uitgangspunten worden hierbij gehanteerd: - gemeente is vooralsnog eigenaar van de accommodatie en verhuurt aan gebruikers - gemeente heeft de regierol voor beheer en exploitatie brede scholen - facilitair beheer en exploitatie wordt dusdanig georganiseerd dat gebruikers hier zo min mogelijk omkijken naar hebben - alle vaste bewoners van de accommodatie zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor eventuele financiële tekorten. - sluitende meerjarenbegroting met gestructureerde PenC-cyclus - splitsing in vast gebruik (instellingseigen ruimte), multifunctioneel gebruik op basis van vooraf afgesproken rooster (multifunctionele ruimten: peuterspeelzaal, handvaardig-

20080508\P.C.A.\0303

21

-

heidslokaal, mediatheek, aula, speellokalen) en tenslotte incidenteel gebruik van ruimten (onderling afspreken zonder dat hier extra kosten voor in rekening worden gebracht1) in geval van leegstand van instellingseigen ruimten, wordt in gezamenlijk overleg met gebruikers in het MT invulling van deze ruimten bepaald gebruikers storten maandelijks een –op de begroting gebaseerd- voorschotbedrag in de exploitatie. Hieruit wordt beheer en exploitatie betaald van 7.00 – 18.00 uur wordt de brede school in principe gebruikt door de brede school participanten. Van dit principe wordt alleen afgeweken na instemming van MT als het gebruik van ruimten in de accommodatie in de praktijk niet of slechts marginaal afwijkt (< 10%) van de vooraf afgesproken inroostering van het gebruik zal financiele verrekening achterwege blijven

Dit heeft geleid tot de volgende beheersstructuur voor de Pijler: • OSG verzorgt het financieel beheer (begroting, jaarrekening, innen vergoeding en betaling van facturen) • Surplus Welzijn coördineert het beheer • Gemeente draagt zorg (en bekostigt) het buitenonderhoud • Gemeente is aanspreekpunt en draagt zorg voor onderhoud van de installaties die bepalend zijn voor de kwaliteit van het gebruik van de accommodatie (vb. DuBo-installatie). De kosten hiervan komen ten laste van de exploitatie van de gezamenlijke gebruikers. • Facilitair coördinator Surplus draagt zorg voor de uitvoering van de meerjarenonderhoudsplanning aan de binnenkant van het gebouw. Kosten komen ten laste van exploitatie gezamenlijke gebruikers. • Na ingebruikname van de accommodatie zullen de gebruikers minimaal 2 keer per jaar bijeen komen om eventuele knelpunten m.b.t. beheer en exploitatie met elkaar te bespreken • OSG zal per kwartaal financiële stand van zaken terugkoppelen. Deze kwartaaloverzichten zullen ter info aan themagroep brede school worden toegezonden. • Begroting en jaarrekening worden ter kennisname gebracht aan de themagroep. • Alle facturen zullen pas betaald worden na inhoudelijk akkoord (door facilitair coördinator) EN na financieel akkoord (door gemeente). In het geval individuele begrotingsposten overschreden worden, wordt hiervan melding gemaakt aan de themagroep onder vermelding van de oorzaak hiervan. In 2006 is het beheer en exploitatie van brede school Het Voortouw overgedragen aan de Stichting Brede Scholen Etten-Leur. I.v.m. beheersmatige problemen is in gezamenlijk overleg met participanten en op basis van cofinanciering besloten om in schooljaar 2008-2009 een facilitair coördinator in te zetten voor de stroomlijning van beheer. In het voorjaar van 2009 zal evaluatie plaatsvinden. Uit deze evaluatie en overleg met alle participanten zal moeten blijken in hoeverre het mogelijk is om de genoemde uitgangspunten ook in het Voortouw te realiseren. Gemeente voert hierin de regie.

1

Dus ruimten die niet vooraf op een bepaald tijdstip door een instelling in het rooster zijn opgenomen kunnen door alle participanten gebruikt worden op basis van onderlinge afspraken op de werkvloer zonder dat daar kosten voor worden berekend. Niet-participanten betalen natuurlijk een huurtarief

20080508\P.C.A.\0303

22

6. Samenvattend In de inleiding van deze notitie hebben wij aangegeven dat wij met deze uitvoeringsnotitie structurele oplossingen willen aanreiken voor de onderdelen coördinatie en beheer van de brede scholen. Vanuit het gedachtegoed om de brede scholen samen met het onderwijsveld en de kinderopvang vorm te geven is in goed overleg met deze partners afgesproken dat de kosten van de manager brede scholen (24 uur) voor rekening van de gemeente komt en dat de kosten van locatiecoördinatoren (in de eindsituatie 44 uur) voor rekening van het onderwijs en de kinderopvang komt. Het onderwijsveld en kinderopvang kopen deze uren in bij Stichting Surplus Welzijn. De kosten van de manager brede scholen bedragen op jaarbasis € 45.200,--. Deze kosten komen ten laste van de gemeente. Tot april 2009 zijn er afspraken gemaakt met de samenwerkingspartners over de bekostiging van de manager brede scholen. Voor de periode hierna (april t/m december) komen de totale lasten voor rekening van de gemeente. Het gaat dus om een bedrag van 9/12 x € 45.200,--= € 33.900,--. In het voorjaar van 2009 zal duidelijk moeten worden of er vanuit de impulsregeling middelen komen ter dekking van deze kosten. Bij deelname aan de impulsregeling is er voor 2009 100% financiering vanuit deze regeling en daarna voor 40%. Ook bij deelname aan de impulsregeling blijft er 60% structureel voor rekening van de gemeente. In de eerste bestuursrapportage zullen deze kosten 2009 ad. € 33.900,-- meegenomen worden. Nu een groot aantal brede scholen in Nederland operationeel zijn is duidelijk, dat gemeenten tenminste een regierol moeten vervullen bij het ontwikkelen en implementeren van een adequaat beheerplan. College heeft deze regierol erkent in het collegebesluit van 28 augustus jl. Met name in brede school De Pijler in Schoenmakershoek is deze regierol vormgegeven d.m.v. een gestructureerde facilitaire aanpak met gezamenlijke verantwoordelijkheid van gebruikers en een sluitende meerjarenbegroting. Daar waar mogelijk zal deze gestructureerde aanpak ook doorgevoerd worden in brede school Het Voortouw. In de wijkgebouwen en de brede scholen het Voortouw en de Pijler vervult Surplus Welzijn een rol in het kader van beheer. De rol en positie van de gemeente m.b.t. bouw, beheer en exploitatie van brede scholen in de toekomst zal vastgelegd worden in de accommodatienota die eind 2009 door de raad wordt vastgesteld.

20080508\P.C.A.\0303

23

Bijlage 1: Taakomschrijvingen Manager brede scholen en locatiecoördinatoren Manager brede scholen Krijgt opdracht van de themagroep
Initiatief nemen beleidsvoorbereiding en uitvoering brede school ontwikkeling – stedelijk (opdracht van themagroep)
Aansturing en begeleiding van de locatiecoördinatoren
Vaste afspraken maken met partners die voor alle brede scholen gelden. Hiermee stedelijk aanbod realiseren van brede schoolactiviteiten, bv op vlak van leesbevordering, VVE, cultuureducatie, sport, sociale vaardigheden etc. Er worden verbanden gelegd tussen de beleidsvelden onderwijs, cultuur en sport
Volgen bouwproces brede scholen, adviseren PVE’s
Betrokkenheid bij het opzetten van brede scholen, gedurende het jaar voorafgaand aan de opening van het gebouw en het eerste jaar. Taken tijdens deze periode zijn: - Het opzetten van een overlegstructuur (MT, Beheergroep etc). - Het maken van een draaiboek - Het opstellen van een pedagogische visie met de teams van alle participanten. - Het bepalen van lange-termijn doelstellingen van de brede school. (i.s.m teams en doelgroepen) - Het benoemen van thema’s waarop participanten kiezen voor samenwerking (om de doelstellingen te bereiken). - Regelen van een coördinator op locatie.
Opzetten systeem voor monitoring en evaluatie brede school ontwikkeling
Aanleveren van (standaard) materiaal voor het opstellen van jaarplannen, Coördinator op locatie Krijgt opdracht van de themagroep, wordt aangestuurd door stedelijk manager
Aanspreekpunt voor medewerkers en doelgroepen. Netwerk van de specifieke brede school opzetten en onderhouden (medewerkers diverse organisaties, vrijwilligers, ouders, kinderen, buurt)
Voorzitter MT brede scholen, agendasetting
Maken van een jaarplan waarin de thema-activiteiten opgenomen worden.
Realiseren publiciteit brede school (activiteitenkalender, persberichten, wijkkrant etc)
Inplannen activiteiten, regelen inschrijvingen, administratie voeren, contact met uitvoerende organisatie onderhouden.
Ondersteuning (thema) werkgroepen indien nodig.
Een jaarlijkse verantwoording van activiteiten.
Betrokkenheid leerkrachten, leidsters, vrijwilligers realiseren.
Deskundigheidsbevordering organiseren.
Realiseren ouderbetrokkenheid en kinderparticipatie.
Monitoring en evaluatie met medewerkers, ouders en kinderen.
Stimuleren gebruik multifunctionele ruimtes door derden.
Stimuleren initiatieven van binnen uit.
Bewaken pedagogisch beleid /klimaat.
Programmering van buitenschoolse activiteiten op de terreinen onderwijs, cultuur en sport.

20080508\P.C.A.\0303

24

Bijlage 2: Visie brede scholen. Visie gemeente Etten-Leur ten aanzien van brede school.

Voorwoord. Als u zo meteen doorbladert, neemt u kennis van de visie van onze gemeente t.a.v. het fenomeen Brede School. Drie jaar geleden zijn wij gestart met de brede school Het Voortouw in De Keen, en inmiddels zijn in die afgelopen jaren successen, wensen en knelpunten beter uitgekristalliseerd. We zeggen niet:” Dat is ‘t dan; we weten tot in detail wat de Brede School tot in lengte van jaren in zal houden.” Dat we dat niet willen zeggen, heeft drie redenen: In de eerste plaats zullen in de diverse wijken de brede scholen zich met andere prioriteiten ontwikkelen: de wijk en de demografische gegevens, onderwijskundige insteek, wensen en aanwezige voorzieningen zijn niet overal gelijk. In de tweede plaats is een brede school geen statisch gegeven. Met enige regelmaat zal er, letterlijk en figuurlijk, gebouwd en verbouwd worden, zullen kansen die zich voordoen worden benut en aanpassingen plaatsvinden. Tenslotte verandert de verhouding lokale overheid en scholen door gewijzigde wetgeving; we zitten meer dan voorheen als gelijkwaardige partners aan tafel. De kernfunctie is echter stevig: De brede scholen hebben een spilfunctie in de wijk. Daarin moet een netwerk worden opgebouwd door samenwerking van diverse participanten, die zorgen voor een samenspel van onderwijs, welzijn en zorg rond kind en gezin. Zo staat het verwoord in het uitgangspunt. Dat netwerk heeft tot doel om onze jeugd in staat te stellen om actief deel te nemen aan samenleving, onderwijs, sport, recreatie en werk. Ten aanzien van het decentrale aanbod van culturele zaken is al heel wat gediscussieerd. Een verduidelijking hierover vindt u terug in de als bijlage toegevoegde visie van 1 maart 2005. De ontwikkeling van het sociaal-cultureel en educatief knooppunt is nog volop gaande. Als de betreffende activiteiten in het knooppunt zijn uitgekristalliseerd en helder is wat de inzet kan zijn, zullen we het document structureel in de visie verwerken. Ook dit element behoort tot de dynamiek van de brede school. Ons beeld van de eisen die aan een brede school moeten worden gesteld, is duidelijker geworden. Nog volop in ontwikkeling, maar geen pilot meer. Frida Vergunst Wethouder Onderwijs

20080508\P.C.A.\0303

25

Hoofdstukindeling 1. Inleiding Brede School 2. Visie Brede School 2.1 Onderbouwing visie 3. Pedagogisch uitgangspunt 3.1 ontwikkelingsgebieden 3.2 de totale ontwikkeling nastreven 3.3 Op school, thuis en in de omgeving 4. Inbedding in Structuurvisie Plus 4.1 Tijdpad ontwikkeling brede scholen 5. Positie en rol van de gemeente 5.1 Regiefunctie 5.2 Faciliterende rol 6. Visie op de toekomst 6.1. Coördinatie

Bijlage: 1. Organogram brede scholen Etten-Leur 2. visie ten aanzien van brede school in relatie tot sociaal cultureel educatief knooppunt d.d. 1 maart 2005 (door college voor kennisgeving aan op 1 maart 2005).

20080508\P.C.A.\0303

26

1. Inleiding Reeds geruime tijd bestaat er een duidelijke behoefte aan een visie van de gemeente Etten-Leur ten aanzien van het fenomeen Brede school. Dit blijkt ook uit het amendement op het onderwerp evaluatie brede school Etten-Leur dat in de gemeenteraad van 14 februari 2005 is aangenomen. Hierin is aangegeven, dat er bij het brede school concept een visie ontwikkeld moest worden over het gedachtegoed en doelstellingen van de brede school. Dit werd nog eens bevestigd tijdens de commissievergadering Maatschappelijk Zorg van 6 september jl. Hierbij willen wij graag aan deze behoefte voldoen. Inmiddels draait de pilot brede school de Keen bijna drie jaar (in januari 2003 is de Brede school het Voortouw in de Keen gestart). In die drie jaar hebben we duidelijk kennis gemaakt met de kansen en bedreigingen van de brede school. In de afgelopen jaren is zowel bij ons als op andere plaatsen gebleken dat de brede school een probaat middel is om achterstanden te bestrijden danwel te komen tot een verrijking van de mogelijkheden/kansen van kinderen. De brede school Het Voortouw past in het verrijkingsmodel, omdat de leerlingen van deze school over het algemeen niet aan de achterstandscriteria voldoen. Op andere locaties kan de brede school weer meer gericht zijn op het bestrijden van achterstanden. In oktober 2004 heeft Oberon het rapport “evaluatie brede school Het Voortouw Etten-Leur” gepresenteerd. De algemene conclusie van dat rapport willen we hier even herhalen: “Ouders en kinderen zijn blij met de brede school zoals die in het Voortouw gestalte krijgt. Het gemeentelijk beleid en de stimuleringsregeling lijken de noodzakelijke voorwaarden gecreëerd te hebben voor een succesvolle verdere ontwikkeling van het voortouw. De tijd is nu rijp om kansen te benutten en zowel de samenwerking als het activiteitenaanbod verder uit te bouwen. Dat vereist met name een goed gepositioneerde coördinator die een voortrekkersrol kan vervullen, een gedegen interne en externe communicatie en blijvende inzet van alle betrokkenen.” Tevens willen we hier verwijzen naar de motie van Aartsen /Bos zoals die tijdens de algemene beschouwingen is aangenomen. Het kabinet heeft inmiddels deze motie overgenomen. Kern van de motie is de WPO zodanig te wijzigen dat de scholen voor en naschoolse opvang organiseren als de ouders daarom vragen. De scholen krijgen dus de wettelijke verplichting om voor ouders die dat wensen kinderopvang te organiseren. Over de exacte juridische vorm van deze verplichting heeft het kabinet advies gevraagd aan de Onderwijsraad. In april 2006 zal het kabinet mede op basis van het advies van de onderwijsraad de kamer informeren over de verdere uitwerking. In de stuurgroep brede scholen Etten-Leur zal dit advies te zijner tijd aan de orde komen.

20080508\P.C.A.\0303

27

2. Visie brede school Onze visie ten aanzien van de brede school luidt als volgt: “De brede school staat voor een geïntegreerde aanpak ter verbetering van de ontwikkelingskansen van kinderen en jongeren in hun diverse leefmilieus; op school, in het gezin en in hun vrije tijd. Het gaat daarbij tevens om de inrichting van een netwerk van onderwijs, welzijn en zorg rond kind en gezin ter bevordering van de sociale competentie van jongeren en van hun actieve deelname aan samenleving, onderwijs, recreatie en werk.” Bij de start van de brede school is deze visie onderschreven door het onderwijsveld en de direct bij de brede school betrokken instanties (Stichting Katholiek Primair Onderwijs Etten-Leur, Stichting Protestants onderwijs Etten-Leur, Openbaar onderwijs Etten-Leur, kinderopvang stichting de Markenlanden, Stichting Peuterspeelzalen Etten-Leur en Stichting Welzijn Etten-Leur). 2.1 Onderbouwing visie (geïntegreerde aanpak , inrichting van een netwerk, bevordering van de sociale competentie en actieve deelname) Geïntegreerde aanpak Een optimale ontwikkeling van het kind op alle ontwikkelingsgebieden staat dus centraal. Deze ontwikkeling van het kind zal zoveel mogelijk via een geïntegreerde aanpak plaatsvinden. Door afstemming en een integrale werkwijze dient de brede school een veilig schoolklimaat te bieden dat kinderen zorg en ondersteuning bij hun ontwikkelingsproces biedt ( de ontwikkeling van het onderwijs en zorgcentrum loopt hiermee parallel). Inrichting van een netwerk Het onderwijs en zorgcentrum in Etten-Leur en Zundert is een concrete uitwerking van een netwerk van onderwijs, welzijn en zorg rond kind en gezin. In dit netwerk werken partners als Kruiswerk Mark en Maas, GGD West-Brabant, Algemeen maatschappelijk Werk de Markenlanden, MEE West-Brabant, peuterspeelzaalwerk, basisonderwijs, leerplicht en gemeenten samen. Ook de ouders spelen hierbij een nadrukkelijke rol en zijn de eerstverantwoordelijken voor de zorg van hun kinderen. Dit sluit overigens ook aan bij de uitgangspunten van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Eén van de uitgangspunten is daar tenslotte dat als eerste ieder zelf op zijn verantwoordelijkheid wordt aangesproken danwel ondersteuning wordt geboden in de mogelijkheden daartoe. Bevordering van de sociale competentie In de brede school wordt tevens aandacht besteed aan de bevordering van de sociale vaardigheden. Het eigen maken van de benodigde sociale vaardigheden is een toenemend probleem. De roep om aandacht voor sociale vaardigheden neemt dan ook toe en is een aandachtspunt in de brede school Bevordering van actieve deelname Een ander uitgangspunt van de WMO is dat een ieder zelf keuzes maakt. Ook bij een brede school is het buitenschools aanbod facultatief. Er kunnen hier zelf keuzes in gemaakt worden. Wel gaat er van de brede school een stimulerende werking uit om kinderen actief te laten deelnemen aan activiteiten op het terrein van cultuur, sport, etc. Kinderen ontwikkelen zich niet alleen op school, maar ook thuis en in de omgeving van gezin en school. De brede school wil dwarsverbanden leggen tussen de diverse leefomgevingen en bevorderen dat kinderen nu en later actief deelnemen aan de samenleving, onderwijs, cultuur, recreatie en werk. We willen hier ook nadrukkelijk verwijzen naar het rapport “cultuureducatie vanaf de basis” van 30 juni 2005 en naar bijlage 2 van deze notitie: “visie t.a.v. brede school in relatie tot het sociaal cultureel educatief knooppunt”. (door ons college op 1 maart 2005 voor kennisgeving aangenomen). 20080508\P.C.A.\0303

28

3.Pedagogische uitgangspunt Aan deze visie is als pedagogisch uitgangpunt gekoppeld dat de brede schoolaanpak erop gericht is om het vermogen van kinderen te stimuleren om zelf in hun eigen omgeving de beste melange aan ontwikkelingsmogelijkheden te vinden. 3.1. ontwikkelingsgebieden. Voor een optimale ontwikkeling van het kind zijn alle ontwikkelingsgebieden van belang. De brede school dient niet alleen aandacht te schenken aan de cognitieve ontwikkeling, maar ook aan aspecten op het gebied van de sociaal-emotionele, motorische en creatieve ontwikkeling. Als een kind lekker in zijn vel zit en zelfvertrouwen uitstraalt geeft dit meer kans op succes op school. Als het kind het goed doet op school geeft dit meer kans op een goed gevoel. Als het kind voldoende ruimte heeft om te bewegen en te ontspannen draagt dit bij aan zijn lichamelijk en geestelijk welbevinden. 3.2. de totale ontwikkeling nastreven. De verschillende aspecten van de genoemde ontwikkelingsgebieden zijn nauw met elkaar verbonden en zijn niet los van elkaar te zien. In de brede school staat de totale ontwikkeling van het kind centraal. Ook door de diverse mogelijkheden in het kader van het naschools aanbod wordt een bijdrage geleverd aan de optimale ontwikkeling van het kind. 3.3. Op school thuis en in de omgeving. Kinderen ontwikkelen zich niet alleen op school, maar ook thuis en in de omgeving van gezin en school. Door afstemming en een integrale werkwijze kunnen in de brede school opvoedings- en onderwijsfacetten aan elkaar gekoppeld worden. De brede school dient een omgeving te creëren die kinderen zorg en ondersteuning biedt bij hun ontwikkelingsproces. Bij de ontwikkeling en opvoeding van kinderen spelen ouders een nadrukkelijke rol. Goed onderwijs dient bij een brede school centraal te staan. Daarnaast dient een brede school zich ook te richten op: - Stimuleren van sociale competenties. - Stimuleren van participatie via opvang- en vrijetijdsvoorzieningen - Zorgen voor de kwaliteit van de leefomgeving - Zorgverbreding en opvoedingsondersteuning (uitwerking via onderwijs en zorgcentrumstructuur)

20080508\P.C.A.\0303

29

4. Inbedding in structuurvisie+ Tevens willen wij hier de verbinding leggen met de structuurvisie+ waarin een ruimtelijke en sociaal maatschappelijke ontwikkeling op hoofdlijnen voor de periode 2004-2020 met een toekomstvisie op de brede schoolontwikkeling in Etten-Leur is opgenomen. Hierin is aangegeven, dat de brede school een belangrijke spilfunctie in de wijk kan betekenen, waarbij het vooral gaat om de samenwerking van de voorzieningen (een netwerk). Het doel van de brede school is de ontwikkelingsmogelijkheden van kinderen en jongeren in hun verschillende leefmilieus te verbeteren. Naast onderwijs gaat het ook om buitenschoolse activiteiten zoals sport en culturele activiteiten waarbij het verenigingsleven een belangrijke rol speelt. In de structuurvisie + wordt de ambitie uitgesproken om op termijn alle basisscholen om te vormen tot brede scholen. Dit kan gepaard gaan met nieuwbouw, maar dat hoeft niet. In de meeste situaties zal het alleen gaan om samenwerking tussen de voorzieningen en bijbehorende instanties. Elke brede school is anders, omdat de scholen tot stand komen op basis van behoeften van jeugdigen en hun ouders en op basis van de plaatselijke mogelijkheden en omstandigheden. Deze verscheidenheid en de integrale aanpak zijn de kracht van de brede school. In de structuurvisie+ gaan we ervan uit dat in vier clusters een multifunctionele accommodatie, inclusief brede school gerealiseerd wordt. 4.1 Tijdpad ontwikkeling brede scholen In tijd gezien zien we voor wat betreft de start van brede school ontwikkelingen in Etten-Leur de volgende chronologische volgorde: - Brede school De Keen - BOS-project Etten-Leur Zuid (Brede School Etten-Leur Zuid) - Brede School Schoenmakershoek - Brede School Scholencomplex Hooghuis - Brede School ontwikkeling Etten-Leur Centrum In de projectenbundel van de structuurvisie+ zal een en ander een nadere uitwerking krijgen.

20080508\P.C.A.\0303

30

5. Positie en rol van de gemeente: 5.1. regiefunctie De gemeente Etten-Leur profileert zich nadrukkelijk als regisseur van het lokale onderwijs- en jeugdbeleid. Het realiseren van brede scholen is een complexe onderneming waarbij zowel inhoudelijke, organisatorische als financieel beheersmatige aspecten aan de orde zijn. We hebben dus een regisserende taak. Deze taak richt zich met name op het formuleren van beleid, de totstandkoming van samenwerkingsverbanden, het integreren van relevante gemeentelijke plannen en beleidsvisies, het prioriteren van waar en wanneer een brede school, het scheppen van voorwaarden en evaluatie van beleid. De beleidsontwikkeling brede scholen is overigens niet exclusief voorbehouden aan de gemeente, maar is bij uitstek een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente, onderwijs- en welzijnsveld. De brede school is dan ook een middel om het onderwijs- en jeugdbeleid verder vorm te geven. Deze gezamenlijke verantwoordelijkheid ten aanzien van de brede scholen komt mede tot uitdrukking in de gezamenlijke financiering van de brede school coördinator per 1 januari 2006. Een groot deel van de kosten van de brede school coördinator (Etten-Leur breed) worden gedekt door het onderwijsveld. Ook in ons subsidiebeleid ten aanzien van bijvoorbeeld culturele instellingen, jeugdgezondheidszorg, sport, wijkverenigingen, jeugd, etc. zal duidelijk worden dat we de brede school als spil in de wijk zien. Beleidsontwikkelingen op voornoemde terreinen zullen afgestemd en zo mogelijk geïntegreerd worden in het brede school beleid van de gemeente Etten-Leur. Denkt u hierbij aan de ontwikkelingen op het terrein van het onderwijs- en zorgcentrum. Wij beschouwen de brede school als een belangrijk instrument om een stimulans te geven aan de leefbaarheid en sociale cohesie in de wijk. Ook beschouwen we de brede school als een belangrijk instrument om te komen tot integraal werken tussen instellingen waarbij ontschotting tussen de instellingen plaatsvindt alsook een verdere afstemming en samenwerking. In deze zin beschouwen we de brede school dan ook als een instrument om andere (welzijnsen WMO)doelstellingen (prestatieveld 1 en 2) te realiseren. 5.2. faciliterende rol Naast een regisserende rol hebben we als gemeente ook een faciliterende rol. Faciliteren in financiële zin hebben we in het verleden gedaan middels de gemeentelijke stimuleringsregeling brede school (GSBS). Ook naar de toekomst toe zien wij een gemeentelijke rol in faciliterende zin. Enerzijds zal deze tot uiting komen in onze rol op het terrein van huisvesting voor het onderwijs, waarbij nieuw te bouwen complexen mogelijkheden moeten bieden om brede school functies te herbergen. Het zal hierbij niet gaan om extra m² maar meer om mogelijkheden om ruimten multi-functioneel te gebruiken. Dit is nu ook aan de orde in de planvoorbereiding van de school Schoenmakershoek en het nieuw te bouwen scholencomplex Hooghuis. Anderzijds willen we ook een financieel faciliterende rol vervullen om de betrokkenen bij de brede school te stimuleren een inbreng te hebben in deze brede school Uitgangspunt van het kabinet is het zoveel mogelijk bundelen en decentraliseren van budgetten naar de scholen. Vanaf 1 augustus 2006 zullen de middelen voor het onderwijsachterstandenbeleid volledig worden overgeheveld naar de scholen. Gemeenten behouden de middelen voor Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE doelgroep 2½-6 jarigen) en middelen voor het bestrijden van voortijdig schoolverlaten (doelgroep 15-22 jarigen). Wij realiseren ons dat gelet op de financiële positie van de gemeente de financieel faciliterende rol voor brede school ontwikkeling alleen mogelijk zal zijn met een reallocatie van middelen.

20080508\P.C.A.\0303

31

6. Visie op de toekomst. Met de in de vorige paragraaf genoemde middelen is het tevens mogelijk om de ontwikkeling van de brede school in Etten-Leur te stimuleren. Stimuleren middels mede bekostiging van een brede school-coördinator, maar ook subsidiëring van brede school activiteiten kan tot de mogelijkheden behoren. Uit de evaluatie van de brede school Het Voortouw en het overleg met de betrokkenen rondom de brede school is al wel duidelijk geworden dat een verdere coördinatie van de brede schoolontwikkeling onontbeerlijk is. Het is nu belangrijk om het draagvlak voor de brede school verder te versterken en instellingen betrokken bij de brede school aan te spreken op hun inzet en betrokkenheid bij de brede schoolontwikkeling Met een brede school ontwikkeling kunnen gemeentelijke doelstellingen gerealiseerd worden, met name doelstellingen op het terrein van onderwijs- en jeugdbeleid. In de programmabegroting worden de volgende doelstellingen gerelateerd aan de brede school genoemd; - verdere initiatieven ontwikkelen over inbedding van de brede schoolgedachte binnen het onderwijsveld. De brede schoolgedachte zal middels het BOS-project vanaf 2005 een nadere uitwerking krijgen in Etten-Leur Zuid. Vervolgens zal in 2007 zowel in de te bouwen school in Schoenmakershoek alsook in de wijk hooghuis de brede school gedachte vorm krijgen. - Realiseren van een kwalitatief goede coördinatie van de brede school; om de brede school structuur goed weg te zetten is goede coördinatie van de brede school onontbeerlijk. - Afstemmen met de culturele instellingen over de cultuureducatie in 2006, waarbij zoveel mogelijk aangesloten zal worden op de cultuureducatie / marktplaatsgedachte - Vormgeven van de integratie tussen onderwijs en jeugdbeleid, waarbij onze gemeentelijke inzet zich de komende tijd zal focussen op de lokale samenhang in de basisvoorzieningen. Om de rol van regisseur van het brede schoolbeleid goed te kunnen vervullen en recht te doen aan de behoefte van de brede school coördinator is een goede invulling van de brede schoolcoördinatie dus een basisvoorwaarde. De vacature voor de brede school manager Etten-Leur is in januari 2006 opengesteld. Hij/zij komt in dienst van Stichting de Markenlanden en wordt door de partijen gezamenlijk bekostigd. In dit kader wijzen wij u ook op bijlage 1 “Organogram brede school Etten-Leur”, waarmee schematisch de structuur van de brede school wordt weergegeven.

20080508\P.C.A.\0303

32

Bijlage 1 ORGANOGRAM BREDE SCHOOL ETTEN-LEUR

Stuurgroep Brede School EttenLeur: Algemeen directeuren van de drie onderwijsrichtingen, directie kinderopvang de markenlanden, stichting peuterspeelzalen EttenLeur,vertegenwoordiger culturele

Bovenschools Brede School coördinator

MT Keen, locatiedirecteuren, leiding peuterspeelzaal, leiding kinderopvang

20080508\P.C.A.\0303

MT Hooghuis, idem

MT Zuid, idem

MT Centrum, idem.

20080508\P.C.A.\0303

34

20080508\P.C.A.\0303