School & sport, samen sterker
De combinatiefunctionaris:
School & sport, samen sterker de sleutel tot een succesvolle samenwerking tussen school en vereniging
Maatschappelijke ontwikkelingen worden kansen De toenemende individualisering van de maatschappij heeft grote gevolgen voor het verenigingsleven. Het is voor verenigingen steeds moeilijker om bestuurs- en kaderfuncties in te vullen. Een kleine groep trouwe vrijwilligers neemt een groot deel van de taken binnen een vereniging op zich. Daarnaast worden wet- en regelgeving voor verenigingen alsmaar complexer, wat de taak van bestuurders en vrijwilligers verzwaart. Bovendien staat het verenigingsleven onder druk, omdat zowel jongeren als volwassenen uit steeds meer tijdsbestedingen kunnen kiezen. Werk, school, studie, gezin, vrienden, gamen en internetten, individuele sporten... Gezien al deze ontwikkelingen doet iedere sport- en culturele vereniging er goed aan om zich te bezinnen op zijn aanbod. Hoe blijven we aantrekkelijk voor bestaande leden, hoe trekken we nieuwe leden aan? Met deze brochure – interessant voor eenieder die als professional of als vrijwilliger te maken heeft met verenigingen, scholen en/of jongeren – informeren we u over de kansen die samenwerking tussen verenigingen, scholen en de lokale overheid biedt. Stichting De Schroef deelt haar ervaringen over samenwerking tussen sportclubs, school en gemeente en over haar combinatiefunctionaris. En geeft aan op welke wijze u een win-winsituatie kunt creëren met de aanstelling van een combinatiefunctionaris. Het is de moeite waard voor uw gemeente, uw vereniging, uw school, zo weten wij. Vandaar ons advies aan u: benut deze kans! Anneloes Ritsema, voorzitter Stichting De Schroef
3
Stichting De Schroef: kinderen en jongeren in beweging Atletiekvereniging DAK en hockeyvereniging MHCD in het Brabantse Drunen (gemeente Heusden) erkenden de vrijwilligersproblematiek en ondervonden hoe wet- en regelgeving hun bestuurders zwaarder belastten. Bestuurders van beide clubs staken de hoofden bijeen en gingen een samenwerkingsverband aan, met als primair doel hun verenigingen efficiënter en professioneler te leiden en hun vrijwilligers te ondersteunen. Daarbij vertaalden ze interessante ontwikkelingen in de samenleving naar kansen voor de clubs. De samenwerking werd in 2007 bekrachtigd door de oprichting van Stichting De Schroef. Scholengemeenschap d’Oultremontcollege (vmbo, havo, atheneum en gymnasium) in Drunen sloot zich al na korte tijd aan bij de stichting, ingegeven door de wens leerlingen meer te laten bewegen. De Schroef als landelijke pilot Stichting De Schroef stelde een combinatiefunctionaris aan en werd verkozen tot één van de 12 pilots in het land binnen de ‘Alliantie School & Sport, samen sterker’, van de ministeries OCW en VWS en het NOC*NSF. De Alliantie had als doel jongeren structureel aan het bewegen en sporten te krijgen en stimuleert daartoe samenwerking tussen sportorganisaties en scholen. Met de ‘Impuls brede scholen, sport & cultuur’ die onder meer voortkwam uit de Alliantie beoogt het ministerie van VWS landelijk ruimte te creëren voor minstens 2.500 combinatiefunctionarissen in 2012, met – zoals de naam al aangeeft – niet alleen focus op sport, maar ook op cultuur. De resultaten die Stichting De Schroef tot op heden boekt, zijn bijzonder positief en worden in het hele land met interesse gevolgd.
5
De Drunense praktijk De oprichting van Stichting De Schroef stond geheel niet op zichzelf. Gelijktijdig met het samenwerkingsverband met atletiekvereniging DAK, besloot hockeyvereniging MHCD haar clubhuis beschikbaar te stellen aan Stichting Mikz, voor de opvang van basisschoolleerlingen. Aan dit besluit lag de verplichting aan scholen om per 1 januari 2007 buitenschoolse opvang (bso) te organiseren ten grondslag. MHCD zag kansen: het paviljoen en de accommodatie worden optimaal benut en door het aanbieden van clinics maken kinderen op een laagdrempelige manier kennis met sport, wat wellicht nieuwe jeugdleden oplevert voor de verenigingen. Combinatiefunctionaris bevordert samenwerking Aanvankelijk had Stichting De Schroef het plan om een verenigingsmanager aan te stellen, met als taken onder meer het beheer van de accommodaties en de coördinatie van het onderhoud ervan, de organisatie van clinics en de coördinatie van het vrijwilligersbeleid van atletiekvereniging DAK en hockeyvereniging MHCD. Als gevolg van de samenwerking met het d’Oultremontcollege veranderde de functie in die van combinatiefunctionaris; de samenwerking paste in de ‘Alliantie School & Sport, samen sterker’, waardoor de stichting in aanmerking kwam voor subsidie. De combinatiefunctionaris is in dienst van De Schroef, maar is werkzaam voor meerdere partijen – vandaar de titel combinatiefunctionaris – met een breder takenpakket. De combinatiefunctionaris: • bevordert samenwerking tussen de betrokken partijen, in dit geval: de school, sportverenigingen, de bso en de gemeente • ondersteunt de verenigingen • organiseert en promoot het naschoolse sportaanbod op het d’Oultremontcollege • coördineert sportclinics voor de buitenschoolse kinderopvang in opdracht van Stichting Mikz
7
Jeugd sport al meer De samenwerking binnen De Schroef is een succes; de stichting is volop in beweging. Er vindt structurele kennisoverdracht plaats tussen school, sportverenigingen en de bso en een structureel vrijwilligersbeleid binnen de betrokken verenigingen is in wording. Er wordt niet alleen samengewerkt door de betrokken sportverenigingen DAK en MHCD, maar ook met andere clubs. Zo zijn er al diverse clinics verzorgd, waaronder voetbal, streetdance, spinning, speedbadminton en handbal. Stichting De Schroef is inmiddels een erkend leerbedrijf en het is de intentie om in de loop van 2009 leerlingen een maatschappelijke stage in de sportverenigingen aan te bieden. Ook worden plannen gemaakt voor professionele huiswerkbegeleiding. En de belangrijkste resultaten: op en rond het voortgezet onderwijs in de gemeente Heusden zijn inmiddels meer sport- en beweegmogelijkheden voor de jeugd en de lokale sportclubs hebben al diverse nieuwe jeugdleden mogen verwelkomen!
Resultaten 1e jaar
aantal inschrijvingen
percentage dat is bereikt op aantal extra sporturen het totaal aantal kinderen
d'Oultremontcollege Stichting Mikz (bso)
97 73
27% 74%
60 55
9
Samenwerking de sleutel tot succes Het bestuur van Stichting De Schroef wordt gevormd door een vertegenwoordiger van iedere betrokken vereniging, een vertegenwoordiger van het d’Oultremontcollege en een onafhankelijke voorzitter. De combinatiefunctionaris is fulltime in dienst van de stichting en verdeelt haar tijd over de betrokken partijen. Een uitvoerende of coördinerende rol De combinatiefunctionaris van De Schroef heeft primair een coördinerende taak en richt zich op het versterken van de betrokken sportverenigingen en het laten sporten van kinderen. Een combinatiefunctionaris is echter ook inzetbaar voor verenigingen met een cultureel karakter en kan bovendien zowel op uitvoerend als op coördinerend niveau werkzaam zijn. Voorbeelden van uitvoerend niveau: een vakleerkracht bewegingsonderwijs die tevens werkzaam is bij de sportvereniging en de muziekleraar die ook werkzaam is op de muziekschool. Voorbeelden van het coördinerend niveau: de brede school-coördinator en de verenigingsmanager. Taken delen Indien in uw situatie meerdere soortgelijke organisaties willen samenwerken, kunnen binnen de stichting tal van taken gedeeld worden. Denk naast de coördinatie van het vrijwilligersbeleid aan inkoop van materialen, communicatie en pr, stimulering van sport en cultuur, administratie en financiën (met name aanvragen subsidies) én aan de ontplooiing van nieuwe, ‘vreemde’ activiteiten zoals kinderopvang. Samenwerking maakt een professionalisering van verenigingen mogelijk en kan nieuwe leden aantrekken. Zonder verlies van de eigen identiteit van de verenigingen. “In de beginperiode was het een beetje pionieren, maar de grote lijnen waren en zijn duidelijk: partijen met elkaar laten samenwerken om kinderen in beweging te brengen. Daarin slagen we nu al, ik merk aan de enthousiaste reacties van kinderen en jongeren dat onze aanpak werkt. En daar doen we het uiteindelijk voor. Teveel kinderen spelen nauwelijks buiten of sporten niet, maar gamen en chatten na schooltijd. Dat moet en kan anders!” Maaike Walters, sinds augustus 2007 combinatiefunctionaris van Stichting De Schroef 11
De financiering De successtory in Drunen klinkt u vast als muziek in de oren. Clubs die samenwerken, dure sportaccommodaties die frequenter worden gebruikt met als bijkomend voordeel de sociale controle op de anders zo stille uren, takenverlichting voor vrijwilligers, een perfecte locatie voor kinderopvang, leerlingen die in beweging komen en structureel kiezen om te sporten. De voordelen voor gemeente, verenigingen, scholen en andere betrokken partijen zijn legio. Maar... wie of wat maakt dit alles mogelijk? Subsidie De ‘Impuls brede scholen, sport & cultuur’ is een structurele regeling die erin voorziet dat de combinatiefunctionaris het eerste jaar volledig wordt gefinancierd door de rijksoverheid. Vanaf het tweede jaar ontvangen gemeenten een rijksbijdrage voor de impuls en ‘matchen’ ze deze met gemeentelijke middelen. De verhouding wordt dan 40% rijksmiddelen en 60% gemeentelijke middelen. “De ‘Alliantie School & Sport, samen sterker’ had twee hoofddoelstellingen: het in beweging krijgen van kinderen én het versterken van sportverenigingen. Wij voldoen in alle opzichte aan deze doelen. De samenwerking tussen DAK en MHCD verloopt uitstekend; onze gezamenlijke aanpak van het vrijwilligersbeleid is uniek. Er is veel overeenkomst in vrijwilligersbeleid, dus waarom niet samenwerken? Het is mooi om te zien dat er een uitwisseling van kennis en mensen plaatsvindt. Het maakt onze clubs sterker. En daar is het allemaal om begonnen.” Koen van Nieuwburg, bestuurslid DAK en penningmeester De Schroef
13
Op weg naar een combinatiefunctionaris Wilt u onderzoeken of u binnen uw gemeente een samenwerking kunt bewerkstelligen en een combinatiefunctionaris kunt aanstellen? Verschillende partijen zullen daartoe een aantal stappen moeten zetten. • de gemeente: De gemeente beslist of en in welke mate er wordt deelgenomen aan de ‘Impuls brede scholen, sport & cultuur’. De gemeente is leidend in het bepalen van de snelheid van de introductie van combinatiefunctionarissen, rekeninghoudend met een gefaseerde invoering van het aantal fte’s. • de vereniging: Als vereniging kunt u ter voorbereiding een behoefte-onderzoek uitvoeren. Voor welke taken hebben we behoefte aan een combinatiefunctionaris? Met welke vereniging(en) kunnen we wellicht samenwerken? Kortom: breng uw kansen in kaart en bereid u voor op de eventuele komst van een combinatiefunctionaris! • de school: Als school met ambitie bent u ongetwijfeld geïnteresseerd in iedere kans om uw leerlingen meer en vaker te laten bewegen en in aanraking te brengen met cultuur. Breng de mogelijkheden van uw school in kaart en ga na met welke vereniging(en) u wellicht kunt samenwerken. • de bso: Wellicht gaat het oplossen van een ruimteprobleem hand in hand met het stimuleren van meer beweging en interesse voor cultuur? Via clinics op locatie kunnen kinderen kennismaken met sport en cultuur. Breng uw wensen en mogelijkheden in kaart en ga na met welke vereniging(en) u wellicht kunt samenwerken. Meer informatie? Neemt u gerust contact op met Stichting De Schroef.
15
Een combinatiefunctionaris, de voordelen voor de gemeente • realiseren doelstellingen jeugdwelzijn • professionalisering verenigingen: minder werkzaamheden voor sportloket • overdag aanspreekpunt bij vereniging(en)
voor de vereniging • kennisoverdracht en ledenwerving • professionalisering en continuïteit • taakverlichting bestuursleden • maatschappelijke stages
voor de school • kennisoverdracht • fittere en gezondere leerlingen • functionaris speciaal voor naschools aanbod sport en cultuur • stageplaats voor maatschappelijke stage door leerlingen voort gezet onderwijs
voor de buitenschoolse opvang • ruimtegebrek oplossen door gebruik accommodaties • overdag aanspreekpunt in persoon van combinatiefunctionaris • vereniging verzorgt clinics: geen eigen expertise/netwerk nodig voor organisatie
voorzitter: Anneloes Ritsema secretaris: Co van Dijk (MHCD) penningmeester: Koen van Nieuwburg (DAK) lid: Fred Huijboom (d’Oultremontcollege) Ontwerp: Tirato Creatives, Drunen. www.tirato.nl
correspondentie-adres: Postbus 328, 5150 AH Drunen t 0416 - 375 441 (kantoor De Schroef) / 0416 - 375 751 (secretariaat) e
[email protected] i www.stichtingdeschroef.nl
