De Buurtkrant Tweemaandelijkse tijdschrift van vzw Buurthuis Bonnevie - Maison de Quartier Bonnevie asbl Afgiftekantoor Brussel 8 v.u.: J.-M. De Smet, Bonneviestraat 40, 1080 Molenbeek
oktober 2013
Renoveren om beter te wonen
Sinds een aantal jaren wordt Brussel getroffen door een wooncrisis, gekenmerkt door een enorme stijging van de huur- en verkoopprijzen. Een goede woning vinden en ze bewoonbaar maken voor het gezin is een hele uitdaging. De woningen in onze wijk zijn oud, veelal gebouwd voor 1914. Vandaag verwachten we meer comfort van een woning. Veel woningen hebben dan ook al transformaties ondergaan. Maar niet alle woningen werden grondig gerenoveerd, vooral niet de huurwoningen. Het gebouw Latour op het Sint-Jan-Baptist-voorplein toont aan dat men kan renoveren met aandacht voor de architecturale waarde van een gebouw en met respect voor zijn geschiedenis.
diedag over passief wonen. Ook als u niet renoveert, kan u inspanningen doen om uw energiefactuur te verminderen. In deze krant enkele tips. Wij wensen u veel leesplezier met deze buurtkrant waar de woning centraal staat.
Nieuwe uitdagingen dienen zich aan. Met het stijgen van de energieprijzen wordt het belangrijk om de energiekost laag te houden. Renovatie met aandacht voor een goede isolatie , is goed voor onze portemonnee maar ook voor de leefkwaliteit van onze stad en onze planeet. Want door minder te verwarmen, produceren we minder CO2 het gas dat mee zorgt voor de opwarming van de aarde. Buurthuis Bonnevie informeert eigenaars tot het isoleren van de woning met het project Isopold en hield een stu-
In dit nummer Renoveren om beter te wonen………………..…………………….. Een nieuwe gevel voor Buurthuis Bonnevie…………………….. Isoleren? Begin met het dak……………..... ………..….....……….. Energiezuinig wonen………….…………………………………µ………. 100 jaar La Tour...………………………..………………….…………….
1
1 2 3 4 5-7
BUURTHUIS BONNEVIE
Een nieuwe gevel U merkte deze zomer wellicht dat de gevel van Bonnevie in de stellingen stond. Het was niet zomaar een renovatie, het was meer dan dat: de arbeiders van Casablonco kregen hier een opleiding buitenpleisterwerk van de aannemer.
Casablanco is een bedrijf dat arbeiders opleidt voor de bouw. Hoe meer ervaring ze opdoen, hoe meer kansen ze nadien hebben op de arbeidsmarkt om werk te vinden. Bonnevie en Casablanco beslisten om de gevel van het Buurthuis opnieuw te bezetten met witkalk, een traditioneel materiaal dat vandaag de dag weer opgepikt wordt. Witkalk is een oud materiaal, dat in België in de jaren ’50 verdrongen werd door plaaster en cement. Het heeft nochtans voordelen. Het regelt net als onze huid de vochtigheid van een huis. Hoewel wij waterdicht zijn, kunnen we toch zweten. Witkalk laat vocht wel naar buiten, maar niet naar binnen. Het is elastisch, dwz sterk maar soepel. Witkalk geeft mee ipv te barsten zoals cement. Wij vroegen aan Kaba, een van de arbeiders in opleiding, welke indruk de werf op hem had nagelaten. ‘Het was de eerste keer dat ik met witkalk werkte. In het land waar ik vandaan kom, GuinneeGuinnee- Konakry is er geen bouwtraditie met witkalk, wel met aarde. De kleur van aarde verschilt al naargelang de plaats waar ze vandaan komt. De instructeur op de werf van Bonnevie, heeft ons uitgelegd dat hetzelfde geldt voor de pigmenten die in de afwerkingslaag worden gemengd. Het donkerrood en het donkergeel bijvoorbeeld komen van Marokko.’ Marokko.’ Sommige arbeiders van de ploeg van Casablanco zijn afkomstig van Marokko, waar wel nog met witkalk wordt gewerkt. Een aantal onder hen kende het materiaal dus en had er in het thuisland ook al mee gewerkt. Hier in de buurt vindt men nog oude gevels die met witkalk zijn bezet, maar de techniek is in de loop der jaren in de vergetelheid geraakt, in tegenstelling tot in landen als Marokko, Portugal, Roemenië of Slovakije. De gevelpleister wordt in verschillende lagen aangebracht. Het is een mengsel van water, witkalk en steeds fijner zand.
Witkalk is kalk die op 900° C wordt gebakken. Dat is minder dan de 1800° C die nodig zijn voor cement. Elk materiaal kan beoordeeld worden op zijn ‘grijze energie’, de energie die nodig was om het materiaal op te delven, het aan te passen of het te vervoeren. Omdat witkalk minder grijze energie verbruikt, is het materiaal dus ook milieuvriendelijker dan ander materiaal. Casablanco en Buurthuis Bonnevie zullen de komende vier jaar samenwerken in het kader van het wijkcontract Rond Leopold. Als u uw gevel voor een goeie prijs wil renoveren, dan kan u dat, dankzij dit wijkcontract doen met materiaal dat gezonder is voor het gebouw, voor de mens en voor de omgeving.
‘Men moet dus stap per stap werken. Dat vraagt meer tijd, meer aandacht en meer kennis. Het verschil zit hem in de details. Ik vond het een zeer positieve ervaring. Het resultaat geeft meer voldoening dan met cement. Ik woon in de buurt en als ik met vrienden voorbij het tonen.’ .’ Buurthuis kom, ben ik fier om hen mijn werk te tonen
Aarzel niet en neem contact op met het Buurthuis voor meer inlichtingen: 02 410 76 31
2
Isoleren? Begin met het dak Het project “Isopold” geeft u de mogelijkheid om verschillende renovatiewerken, waaronder de verfraaiing van de voorgevel en de isolatie van uw dak en achtergevel, aan voordelige tarieven uit te voeren. Soms is het moeilijk, bijvoorbeeld omwille van financiële redenen, een globale renovatie van het huis te doen. De vraag is dus: aan welk type werken we bij voorkeur voorrang moeten geven?
Brusselse huizen zijn doorgaans zeer slecht geïsoleerd. Hierdoor spenderen we gemiddeld 50% tot 60% van onze energiefactuur aan verwarming. Bij slecht geïsoleerde huizen kan de warmte op verschillende manieren uit het huis ontsnappen: via de kieren van oude ramen en deuren, maar ook doorheen niet-geïsoleerde muren en daken. Omdat de warme lucht in huis stijgt, verliezen we vaak tot 37% van deze warmte via het dak.
terialen’ en ‘klassieke isolatiematerialen’. Die laatste groep is doorgaans minder milieuvriendelijk omdat dit type isolatiematerialen uit chemische en minder duurzame materialen is samengesteld. Bovendien vraagt de productie ervan ook veel meer energie. Duurzame isolatiematerialen daarentegen zijn voor meer dan 85% samengesteld uit natuurlijke componenten (op basis van plantaardige of dierlijke vezels). Hoewel het isolatievermogen van natuurlijke materialen iets minder performant is, raden wij deze toch aan uit milieuvriendelijke overwegingen. Door de juiste dikte (materiaalafhankelijk) te kiezen, bereiken we met dit soort materialen een even sterk isolerend vermogen als bij de milieuonvriendelijke materialen. Spijtig genoeg zijn natuurlijk isolatiematerialen nog altijd duurder dan de klassieke materialen, maar deze meerkost verdient u zeer snel terug via de besparingen op uw energiefactuur. Daarnaast geven de energiepremies een extra bonus bij de keuze van een duurzaam materiaal.
Indien u dus energiebesparende maatregelen wil treffen, zoals het isoleren van uw gevel(s) en dak, of het plaatsen van super isolerende ramen, raden wij bewoners zoveel mogelijk aan te beginnen bij de isolatie van het dak. In de meeste gevallen is een dakisolatie relatief makkelijk te plaatsten indien de structuur en de dakpannen nog in goede staat zijn. Dit type werken zal ook het meest invloed hebben op de vermindering van uw energiefactuur, omdat u tot 25% zal kunnen besparen op de verwarmingskosten. Daarnaast zal u zich beter beschermen tegen koude in de winter en oververhitting tijdens de zomermaanden, uw comfort in huis zal daardoor aanzienlijk stijgen. Verder draagt u op een waardevolle manier bij aan de vermindering van broeikasgassen, zoals CO2 , omdat u in het algemeen minder energie zal verbruiken. Bij isolatiewerken is het belangrijk het gepaste isolatiemateriaal te kiezen. Op de markt zijn verschillende soorten isolatiematerialen te vinden. Algemeen kunnen we twee groepen onderscheiden, de ‘duurzame isolatiema-
Nadat u de werken hebt uitgevoerd, krijgt u bovendien een beter rapport via uw EPB-certificaat, dit geeft via verschillende categorieën weer hoe energiezuinig uw huis is. Een beter resultaat betekend bijgevolg ook dat u voor uw huis bij eventuele verkoop een hogere prijs kan vragen. Isoleren van het dak, maar ook de rest van het huis, loont dus zeker de moeite. Het is goed voor uw portemonnee en het milieu.
3
Energiezuinig wonen Vanaf 2015 zal elke nieuwe woning die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gebouwd wordt ‘passief ‘moeten zijn. Dit betekent dat het gebouw zo sterk geïsoleerd is, dat er heel weinig moet verwarmd worden.
meten . Op 4 september hebben we de resultaten van onze ervaring meegedeeld op een studiedag aan de verantwoordelijken van gemeenten, van huisvestingsmaatschappijen aan architecten … Dat gebeurde in de VierWindenschool in de Merchtemse steenweg . Deze school startte in september als energiezuinige school’ in nieuwe gebouwen na een grondige renovatie.
Nu reeds zijn er passieve gebouwen, ook in onze wijk. In de Finstraat staat sedert juni 2010 het kleurrijke gebouw Espoir waar 14 gezinnen wonen. Samen met de gezinnen hebben we 3 jaar lang genoteerd hoe het was om in zulk een ‘voorbeeldgebouw’ te leven. De gezinnen moesten leren hoe te wonen in een gebouw zonder verwarming. Maandelijks hebben ze ook hun energieverbruik opge-
IEDEREEN kan energie besparen
4
Abdil Akdag ontdekte toevallig een oude foto van zijn mooi gebouw La Tour. Onderaan stond het jaartal 1912 vermeld . In september 2013, tijdens de open Monumentendag konden de Brusselaars in het theesalon kennis maken met de geschiedenis van het gebouw en van het Sint-Jan-Baptist voorplein. En een week later tijdens de mobiliteitsdag werd de nadruk gelegd op thee en ontmoeten. het volledige gebouw aan te vatten. Eerst liet hij de voorgevel reinigen door een sociaal economie bedrijf uit de buurt : Polybonnevie. De dienst renovatieadvies van het Buurthuis Bonnevie hielp hem met zijn renovatiedossier en bracht hem in contact met Baïta, een Sociaal Verhuurkantoor, dat de bouwwerf coördineerde alvorens de vernieuwde woningen in beheer te nemen Het gebouw biedt plaats aan een theesalon op het gelijkvloers en 9 gerenoveerde appartementen op de verdiepingen.
Het gebouw ‘La Tour’ heeft al een lange weg afgelegd! Toen de eigenaar het gebouw kocht in 1988, voerde hij eerst enkele herstellingen uit, zodat de appartementen die reeds lange tijd leegstonden verhuurd konden worden in een goede staat. In de jaren '90 is een gebouw aan de andere kant van het Voorplein volledig afgebrand. Deze gebeurtenis deed de eigenaar beslissen om een degelijke renovatie van
vzw Buurthuis Bonnevie - Maison de Quartier Bonnevie Bonneviestraat 40, 1080 Molenbeek T: 02 410 76 31 F: 02 411 80 33 e-mail:
[email protected] http://www.bonnevie40.be ALGEMENE OPENINGSUREN 9-12 uur en 13 -17 uur HUISVESTINGSPERMANENTIE Informatie over uw rechten en plichten
als huurder. Op afspraak: elke dinsdag van 14 tot 17 en elke donderdag van 9 tot 13 uur UITLEENDIENST Uitlenen van materiaal en technisch advies aan bewoners die zelf verbouwingen doen in hun woning. Informatiefolder bij onthaal buurthuis. Op afspraak: 0487 67 72 03
5
RENOVATIEADVIES Advies over het renoveren van uw woning, hulp bij het aanvragen van premies (renovatie, gevelreiniging, energie). Op afspraak (maandagnamiddag) BUURTONTBIJTEN Een moment om buren te leren kennen Op dinsdag van 10 tot 11:30 uur
1986: kaatsbal op het St-Jan-Baptist voorplein / balle pelote sur le parvis St-Jean-Baptiste foto/photo : Christophe Wallez
1912: de foto van La Tour die aan de basis van alles ligt / la photo de La Tour qui est à la base de tout
La Tour en het Voorplein in de kijker La Tour et le Parvis en vue Twee zondagen na elkaar kon iedereen op het Voorplein, op het gezellig Bonnevie-terras, terecht voor thee en gebak uit verschillende culturen: Turkse thee geschonken in een typische dubbele theepot, Pakistaanse kardemom- en gemberthee, de bekende Marokkaanse muntthee maar ook de minder bekende thee van tijm, salie en ijzerkruid, alles vakkundig geserveerd door echte Molenbekenaren. Deux dimanches consécutifs, chacun pouvait profiter de l'agréable terrasse de Bonnevie sur le Parvis et déguster du thé et des biscuits provenant de diverses cultures. On pouvait y déguster un thé turc préparé dans une typique double théière, du thé pakistanais à la cardamome et au gingembre et le fameux thé à la menthe marocain, mais aussi un thé moins connu au thym, à la sauge et à la verveine, et tout cela servi dans les règles de l'art par des molenbeekois.
6
Buurthuis Bonnevie, MoMuse (het gemeentelijk museum), het HCSS (Huis van Culturen en Sociale Samenhang), gingen samen met Abdil Akdag rond de tafel zitten. Dankzij de financiële steun van de gemeente, konden we een tentoonstelling en een feest organiseren. Buurthuis Bonnevie bouwde een tentoonstelling waarin de verschillende aspecten van de renovatie aan bod kwamen. Momuse bracht een overzicht van het Sint-Jan Baptist Voorplein (de Parvis) door de jaren heen en het mysterieuze verhaal van een geneeskrachtige bron die zich onder het gebouw zou moeten bevinden. La Maison de Quartier Bonnevie, le musée communal - MoMuse, la Maison des Cultures et de la Cohésion Sociale - MCCS et Mr Akdag se sont mis autour de la table. Grâce au soutien financier de la commune, nous avons réalisé une exposition et concocté un programme de fête. Bonnevie a réalisé une exposition qui s'articule autour de plusieurs aspects de la rénovation. Momuse a présenté l'évolution du Parvis Saint-Jean-Baptise au cours du temps, et évoque la mystérieuse histoire de cette source miraculeuse qui se trouverait en dessous de l'édifice. 2013: La Tour vandaag/La Tour aujourd’hui
Mattias Uyttendaele, een artist van het MCCS, heeft in het theesalon een muurtekening gemaakt, gebaseerd op de tekeningen van de kinderen. Ze zal een blijvende herinnering zijn aan dit feest.
Mattias Uyttendaele, un artiste collaborateur de la MCCS, a réalisé dans le salon de thé une peinture murale dont le sujet est basé sur les dessins des enfants, et qui restera un souvenir permanent de cette fête.
7
