De achtbaan van gevoel over de functie van gevoelens ‘Het voelt alsof ik in een achtbaan zit en er niet uit kan komen.’ Deze zin hoorde ik de afgelopen tijd meerdere keren tijdens persoonlijke coachingsgesprekken. Niet zo gek ook, want deze gesprekken zijn bedoeld om cliënten het pad te wijzen waarop ze zelf weer de regie voeren over hun werk en leven. Soms lukt dat even niet omdat iets of iemand de macht lijkt over te nemen. ‘Hoe kom ik weer in mijn kracht?’ luidt dan de leervraag.
Verlies van regie Verlies van regie of controle lijkt in eerste instantie voor te komen bij mensen die voornamelijk rationeel zijn ingesteld. Sterke denkers die gebruik maken van hun hersencapaciteit om situaties of personen te begrijpen en die op basis van logica beslissingen nemen. En een goed ontwikkeld denkvermogen gaat veelal samen met een minder goed ontwikkeld vermogen om gevoelens te kunnen ervaren. Door sterke denkers hun gevoelsleven te laten onderzoeken en te ontwikkelen, blijven zij beter in balans. Mindfullness is een leermethode om het (volle) hoofd en de continue stroom van gedachten tot rust te brengen door de aandacht te richten op het (armere) hart. Dat wat je aandacht geeft groeit en door aandacht aan je lichaam te besteden, wordt de mogelijkheid tot ervaren van gevoelens (opnieuw) aangeboord.
IN DEZE INSPIRATIEWIJZER De functie van gevoelens Waarom is het belangrijk om aandacht te besteden aan je gevoelens?
De 5 B´s Vijf basisgevoelens en hun functie
Gevoel en gezondheid Ontdek wat gevoel met lichamelijke gezondheid heeft te maken.
Een recommendation Mooie woorden van een cliënt.
AANBIEDING Persoonlijk Insights Discovery© Profiel incl. workshop en handleiding. Editie gemist? Laat het mij weten en je ontvangt hem alsnog!
Maar waarom aandacht besteden aan gevoelens terwijl deze je juist zo van slag kunnen brengen? Alles wat je wegduwt, komt dubbel zo hard terug. Denk maar aan een kurk die je onder water wilt duwen. Na loslaten springt deze dubbel zo hard boven water. Zo is het ook met je gevoelens. Het is goed mogelijk om deze (lang) te onderdrukken. Maar er komt een moment –meestal wanneer er iets vervelends gebeurt- waarop je jouw energie nodig hebt voor het herstellen van die vervelende gebeurtenis waarbij de onderdrukte gevoelens behoorlijk overweldigend kunnen zijn. Het lijkt erop dat deze je overmeesteren waardoor je niet meer in staat bent om zaken op orde te stellen. Je dacht alles onder controle te hebben en dan gebeurt je dit. Je bent de regie kwijt, overmand door gevoelens en het lukt nog maar nauwelijks om helder te denken. Wat nu? van eigen waarde naar meer waarde
De vijf B’s Er zijn vijf basisgevoelens te onderscheiden. Op emotioneel vlak onderscheiden we:
Mindfullness Een rijk hoofd vol met wijsheid en een arm hart waarin nauwelijks ruimte is voor gevoelens.
De functie van gevoelens Gevoelens beïnvloeden ons presteren. Dit kan in negatieve zin zoals op de voorgaande pagina benoemd. Maar ook in positieve zin wanneer er geluisterd wordt en gehoor wordt gegeven aan de onderliggende behoefte. Het is de 30+ generatie nimmer echt goed meegegeven, maar gevoelens zijn uitermate functioneel!
Een gevoel maakt je bewust van jouw behoeften èn levert je de energie die nodig is om in deze behoefte te voorzien. Wanneer iemand te maken krijgt met verlies, dan is verdriet meestal het bijbehorende gevoel. Dit maakt je attent op de behoefte om getroost te worden. Denk eens aan de opluchting die het geeft wanneer je volledig aandacht geeft aan hetgeen dat is verloren en je bij een vriend(in) kunt uithuilen/je hart kunt luchten. Door stil te staan bij het verdriet krijgt het verlorene een plek zodat je zelf weer verder kunt in het vinden van een nieuwe balans.
Bij verlies kun je denken aan het overlijden van een dierbare, maar ook aan het vertrek van een collega of het verlies van jouw baan. Natuurlijk heeft ieder verlies zijn eigen impact, maar het gevoel van verdriet en de onderliggende behoefte aan troost blijven gelijk. Door aandacht te schenken aan dit gevoel en te voorzien in je behoefte, kom je langzamerhand weer terug in je kracht. Dat wat je uit het veld heeft geslagen krijgt steeds minder invloed en je kunt je eigen leven weer vorm en kleur geven.
1. 2. 3. 4.
Bedroefd Bang Boos Blij
De vijfde B staat voor Body welke de lichamelijke gevoelens weergeeft. Denk hierbij aan signalen als kou, honger en gevaar. Deze gevoelens maken je bewust van de behoefte aan respectievelijk warmte, voedsel en veiligheid.
Bedroefd Zoals in het voorbeeld al aangegeven, is Bedroefd het gevoel dat opkomt wanneer we te maken hebben met verlies. In dit geval ontstaat er een behoefte aan steun en troost zodat er (her)nieuw(d) contact wordt aangegaan. Het (bewust/onbewust) miskennen van bedroefdheid wordt vaak overdekt met boosheid of vluchtgedrag. Het vermogen om zelf hulp te vragen wordt hierbij uitgesloten. In het bedrijfsleven zijn dit vaak loyale medewerkers die op de achtergrond veel werk verzetten om het gezamenlijke doel te bereiken. Ze geven vaak meer dan contractueel is afgesproken, maar zullen daarvoor geen erkenning vragen. Op een diepere onbewuste laag wordt echter wel zorg verwacht die vaak op onverwachte momenten in een heftige aanval naar buiten kan komen. Het kan lang duren, maar er komt een moment waarop de rekening vereffend moet worden: de medewerker heeft ten slotte lange tijd meer gegeven dan is afgesproken. Overigens verloopt dit proces lang naar tevredenheid van dezelfde medewerker. Hij/zij vindt het fijn om op deze manier te werken. Op minder bewuste lagen wordt er wel een emotionele bankrekening opgebouwd die uitbetaald moet worden op het moment dat deze medewerker dat nodig heeft. Dit vaak tot grote verbazing van een leidinggevende want deze kant kent hij niet. Wanneer op zo’n moment niet de nodige zorg aan de medewerker wordt gegeven, dan eindigt de samenwerking in een teleurstelling en het verbreken van het cont(r)act. Zowel medewerker als leidinggevende hebben niet van de samenwerking geleerd en het gevaar bestaat dat deze patronen zich herhalen.
van eigen waarde naar meer waarde
Boos
Bang Bang, ofwel angst is het gevoel dat opkomt wanneer er gevaar dreigt. Het maakt ons bewust van de behoefte aan veiligheid en het levert energie om het gevaar te bestrijden. Het functioneel aanwenden van deze energie zorgt voor het scherper kunnen nadenken, meer gevoeligheid naar de omgeving en de lichamelijke krachten nemen toe. Wanneer het gevoel van angst wordt miskend, blokkeert de energie en wordt de persoon passief. Er wordt geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om zelf te handelen. Angst komt bijvoorbeeld voor wanneer je lichamelijk wordt aangevallen. Maar denk ook eens aan de Komt op bij angst om jouw baan te dreigend gevaar verliezen bij een langdurige Duidt op de behoefte reorganisatie. De behoefte aan veiligheid aan zekerheid en veiligheid Bang steekt de kop op. Als individu, als werknemer Bedroefd ben je niet in staat om Komt op bij verlies dergelijke processen tegen Duidt op de behoefte te gaan zodat je aan steun en troost gedwongen wordt om te leren hiermee om te gaan. Hierbij is altijd een aantal die direct vertrekken naar een andere werkgever. Maar wat doe je als je plezier hebt in je werk en niet de behoefte om over te stappen? Naarmate het proces vordert, neemt de angst toe. Omdat de mogelijkheden om te handelen beperkt zijn, verliezen velen hun plezier, motivatie of beiden. Ik schrijf bewust beperkt omdat je altijd de keuze hebt om -binnen de gestelde kaders- zelf zorg te dragen voor een prettige werksfeer. Het mooiste voorbeeld wat dit illustreert is het orkest van de Titanic dat tot op het laatst toe bleef doorspelen.
Je kunt de situatie niet veranderen…. Klik hier om deze scene te bekijken.
Een ander gevoel dat niet altijd even functioneel wordt aangewend, is boos. Ongeacht de manier waarop we dit uiten, is ook dit gevoel uitermate functioneel. Boosheid duidt namelijk op een grensoverschrijding en de behoefte om afstand te nemen. Dit kan een lichamelijke grens zijn, maar meestal zal het gaan om een (onbewuste) emotionele grens. Door afstand te nemen, komt er gelegenheid tot nadenken over hoe je je tot de ander wilt verhouden. Pas als dit duidelijk is, kun je terugkeren in het contact en aangeven waar jouw grenzen liggen. Zo luidt de theorie. In de praktijk komt het voor dat mensen hun grenzen niet voelen en/of niet de juiste balans vinden in het uiten van hun boosheid. Van het niet uiten van het gevoel tot het in overmaat uiten in een driftbui of woedeaanval. In het eerste geval gaat de identiteit van Komt op bij persoon verloren en is er grensoverschrijding altijd een collega nodig om Duidt op de behoefte iets gedaan te krijgen. En je aan afstand begrijpt vast dat het Boos van overmatig uiten e werkvloer boosheid op d Blij niet functioneel en niet Maakt ons aantrekkelijk professioneel overkomt. in contact met anderen Duidt op de behoefte aan levenslust
Blij
En tot slot van deze reeks basisgevoelens: Blij. Blijheid maakt ons bewust van onze levenslust en levert energie om het leven ten volle te leven. Het vrij kunnen stromen van energie, bevordert onze gezondheid en het contact met jezelf en anderen. Dit is de eerste stap in het aangaan van (intieme) relaties. Onmisbaar op de werkvloer omdat we elkaar nodig hebben om gezamenlijke doelen te bereiken. Hoe moet dat nu als je geleerd hebt dat blijheid en levenslust geen zichtbare plek in mag nemen? Wanneer regels en onthouding meer gewaardeerd werden dan volop genieten van hetgeen er op je pad komt? Het miskennen van blijheid blokkeert de energie en de mogelijkheid om jezelf te verbinden met anderen. Een team met te weinig blije energie kan goed functioneren, maar ervaart daarbij niet het (vaak gewenste) WIJ-gevoel. Ieder teamlid doet zijn/haar ding; er is geen saamhorigheid. De werkzaamheden kunnen planmatig worden ervaren waarbij het plezier gemist wordt.
van eigen waarde naar meer waarde
GEDACHTEN (hoofd) Gezondheid en ziekte Gevoelens zijn te herkennen aan een lichamelijke reactie. Bij boosheid stijgt de energie, wat zich kan uiten tot meer kleur in het gezicht, meer beweging in de handen en een luide stem. Bij Blij is er ook sprake van energie de spieren zich ontspannen en de ogen stralen. Zo heeft ieder gevoel zijn eigen invloed op het lichaam. Disfunctioneel omgaan met gevoelens levert lichamelijk disfunctioneren op. M.a.w. niet luisteren naar je gevoel en/of geen gehoor geven aan de onderliggende behoeften schaadt op den duur je gezondheid!
GEVOELENS (hart)
BEHOEFTEN (buik) GEDRAG (handen)
Tijdens een coachingstraject onderzoekt de cliënt regelmatig zijn/haar gevoelsleven en de onderliggende behoefte (uiteraard afhankelijk van de leervraag). Dit maakt het mogelijk om gevoelens functioneel in te zetten en de beschikbare energie te benutten. Hierdoor komt de cliënt meer in balans en beschikt hij/zij over de vrijheid om beslissingen te nemen op basis van logica (hoofd) èn gevoel (hart). Persoonlijke Coaching, een LinkedIn recommendation "Renata heb ik mogen ervaren als een persoonlijk professionele coach. In een half jaar tijd heb ik met haar aanwijzingen/reflectie/oefeningen en analyses belangrijke vraagstukken in mijn werk en privéleven helder en opgelost gekregen. Het was een achtbaan van een half jaar maar ik heb nooit het gevoel gehad dat ik uit de bocht zou vliegen. Deskundig, betrokken, persoonlijk maar ook professioneel. Uitstekend analytisch vermogen en de stappen die je zet die voelen goed. De balans tussen ratio en gevoel, maar vooral ook de connectie tussen ratio en gevoel is hersteld. Gevolg is een veel beter functioneren. En dat is de investering in tijd en geld meer dan waard geweest." Reinier Asberg Directeur Huschka Groep Founder TRNSPRNT Voorzitter Ondernemersvereniging BV Leiden N.B. Deze referentie is uiteraard geplaatst met toestemming. En hoewel deze InspiratieWijzer niet direct inhoudelijk is gebaseerd op dit traject, heeft de referentie mij wel de nodige inspiratie gegeven voor het onderwerp. Bedankt Reinier!
VALENT ontwikkeling heeft –naast de persoonlijke begeleiding- ook workshops die je hierin kunnen begeleiden. Deze zijn regelmatig gebaseerd op Persoonlijke Profielen van Insights Discovery ©. Dit ondersteunt en versnelt het leerproces, maar is nooit het doel op zich!
Agenda en aanbieding Wil je je ook laten inspireren, je persoonlijke effectiviteit verhogen of een leervraag komen uitzoeken? Je bent van harte welkom! Op zaterdag 3 november geef ik tijdens het event Vrouwen van een Eiland de workshop ‘Kleurrijke Maskers’. Vrouwen en mannen en zijn welkom om tijdens deze dag vol humor met elkaar te leren hoe we een betere man/vrouw verhouding kunnen realiseren op de arbeidsmarkt . Kijk voor meer info en inschrijven op de website van Vrouwen van een Eiland. Geïnteresseerden die meer inzicht in zichzelf en anderen wil krijgen, bied ik op dinsdag 11 december de mogelijkheid om –op basis van een Persoonlijk Profiel- deel te nemen aan de workshop ‘Communiceer je Rijk! Met een aantrekkelijke korting van ruim 30% ontvang je: 1. 2. 3.
Persoonlijk Insights Discovery© Profiel Een Korte Reis (handleiding bij het programma) Verdiepingsworkshop Communiceer je rijk! Van € 296,- voor € 199,- excl. BTW.
Klik hier om de aanbieding te lezen. Inschrijven kan tot uiterlijk 16 november door je aan te melden via het inschrijfformulier.
van eigen waarde naar meer waarde
Daarover wellicht een volgende keer meer. Voor nu heb ik ongetwijfeld genoeg inspiratie en wijsheid meegegeven om hiermee aan de slag te gaan. Laat je mij jouw inzichten en ervaringen weten?
Heartfullness Een rijk hart vol van gevoel en een arm hoofd waarin logica en begrip ver weg zijn.
Sterk gevoelsleven Waar ik in het begin van deze InspiratieWijzer een beschrijving gaf van een sterke denker die baat heeft bij het ontwikkelen van zijn/haar gevoelsleven om beter in balans te blijven, zo kan het andersom ook.
Veel succes!
Een kleurrijke groet, Ing. Renata M. Boltendal Oktober 2012
Recentelijk had ik een cliënt die vooral gevoelsmatig was ingesteld. Deze goed ontwikkelde ´voelers´ hebben vaak een minder goed ontwikkeld denkvermogen. Dat is geen probleem zolang je kunt omgaan met de situaties die op je pad komen en de mensen om je heen. Maar komen er grotere uitdagingen (vb. een conflictsituatie op het werk of de eerder genoemde reorganisatie), dan wordt de onbalans zichtbaar, veelal in de vorm van gewenste logica die de persoon zelf (nog) niet goed ontwikkeld heeft. Hij/zij heeft iemand anders nodig om zaakjes op een rijtje te zetten en om mee te denken over belangrijke beslissingen.
Saturnus 20 | 1785 DX Den Helder 0223-66 98 01 | 06-38 90 96 58
[email protected] www.valentontwikkeling.nl
Voorgaande InspiratieWijzers ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ In dit geval is het van belang om het denkvermogen te ontwikkelen, zonder daarbij het contact met het gevoelsleven te verliezen. Ook hier draait alles weer om de juiste balans. Op de werkvloer kan een disbalans problemen leveren wanneer er te weinig logica wordt ingezet. Hoe kun je je verantwoorden voor je inzet? Om maar een voorbeeld te noemen.
Aandacht Lente de tijd van vernieuwing en groei Saamhorigheid Voeding Rijkdom Metamorfose Volgen en gevolgd worden Ik zie ik zie wat jij niet ziet Spiegeltje spiegeltje aan de wand Social media of a-social media Editie gemist? Laat het mij weten en ik stuur het je alsnog toe!
Voor meer informatie, vragen of het bespreken van de mogelijkheden: neem gerust vrijblijvend contact op!
van eigen waarde naar meer waarde
