Dagvoorzitter: Richard Engelfriet
Nieuwe inzichten op de arbeidsmarkt Ruud Muffels - TiU-ReflecT • • • •
Nieuwe inzichten hebben lange historie Dynamiek en crises: TAM - Transitionele Arbeidsmarkt Concurrentie van netwerken op regionaal niveau De arbeidsmarkt is imperfect: mismatches en rol instituties •
3.5% meer werkloosheid als gevolg van structurele mismatch
• Die goeie oude tijd komt nooit weer terug: flexibilisering en zekerheid • Rol van preferenties, normen, waarden: morele standaarden Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Wat kunt u verwachten? Ruud Muffels - TiU-ReflecT • Transitionele AM • Grenzeloze carrière? Mobiliteit? • Waarden? • “Best practices”: Vele wegen naar Rome • Regionale aanpak en Triple Helix • Tot besluit: Lessen van de TAM Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Transitionele Arbeidsmarkt (Guenther Schmid WZB)
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Transitionele arbeidsmarkt Ruud Muffels - TiU-ReflecT • “Protect people, no jobs” - Bescherm mensen, geen banen – mobiliteit middel • Werkzekerheid i.p.v. baanzekerheid • Verzeker werk geen werkloosheid • Verbeter aansluiting: ‘job match’ • Faciliteer transities - Bruggen bouwen • Beste van 2 werelden: doelmatig en sociaal; flexibel en zeker Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Nederlands flexicurity systeem: de Zilveren Vierkant (Bron: Wilthagen) Flexibele arbeidsmarkt
Kwalificering
Sociale partners / Regio-Triple Helix
Werkzekerheid Van werkloosheid naar werkverzekering
Arbeidsmarktbeleid /Activering
Bruggen tussen werk en werkloosheid
Moderne sociale zekerheid
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Baan en interne beroepsmobiliteit op basis van Enquête Beroepsbevolking CBS
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Baan en functiemobiliteit afgelopen 2 jaar in Zorg en Welzijn OSA 1998-2008 30 25 20 15 10
5 0 1996-1998
1998-2000
2000-2002
2002-2004
2004-2006
2006-2008
Zorg en welzijn Baanmobiliteit
Zorg en welzijn Functiemobiliteit
Alle sectoren Baanmobiliteit
Alle sectoren Functiemobiliteit
Bron: SCP, Trendrapporten, OSA aanbodpanel 1998-2008.
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Percentage werkenden in Nederland dat van baan is veranderd, 2009-2010, naar sector en type contract, (Eurostat, EU-SILC 2010) 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00%
0,00% Landbouw
Industrie
Vast contract
Publieke sector
Dienstverlening
Tijdelijk contract
Gezondheidszorg en welzijn
Totaal
Vrijwillige mobiliteit
Salusgelria 25 Oktober 2012: Van werk naar werk werkt! Samen werken aan mobiliteit
9
Mobiliteit op Nederlandse AM Ruud Muffels - TiU-ReflecT • Mobiliteit (vrijwillig) hoger in dienstverlening en Z&W (binnen sector) • Lage mobiliteit vanuit G&W naar andere sectoren vooral bij vrouwen • Mobiliteit hoog (gedwongen) in tijdelijke banen (jongeren) • Mobiliteit hoger bij hoog opgeleiden • Mobiliteit vraagt scholing en matching instrumenten (e-matching, transitiebudget) Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Lering uit buitenland • Zweden: Transitie-instellingen bij CAO geregeld (actieve begeleiding en ondersteuning) • Verenigd Koninkrijk: Baancentra (Job centres; uitkering, training, plaatsing) • Oostenrijk: Arbeidsstichtingen op niveau van bedrijf, sector of regio: training, intensieve begeleiding , uitkering voor max 4 jaar. Werklozen en tijdelijke werknemers hebben toegang. Werkgever draagt bij in financiering training. Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Vormen van pooling • • • •
Instroom pools: tekort aan arbeidskrachten, met scholingselement; subcategorie: reïntegratie pools Uitstroompools: bij (dreiging van) ontslag, outplacement, sociaal plan Flex pools: allocatie van werknemers afhankelijk van actuele vraag naar arbeid, binnen bedrijf of sector/regio Employability pools: versterken employability en bevorderen loopbaan werknemers, op basis van arbeidscontract met bedrijf Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Regio, Triple Helix en Gelders Model • • • • •
TAM: Risicodeling tussen stakeholders Triple Helix (samenwerking drie O’s) 3 V’s: Vernieuwing, Veerkracht en Vertrouwen (binding/commitment) Gedeelde waarden: goed wg/wn - schap Regio als netwerk: Brainport (Zuid-OostBrabant), Energy Port (Noord-Nederland), Midpoint (Midden-Brabant), Netwerkstatd (Twente).
• •
Brainport: centraal arbeidsmarkt/werkzekerheid, leefklimaat Gelderse Health Valley Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Resumerend: Lessen van de TAM • • • •
•
•
•
Investeer in menselijk kapitaal en duurzame inzetbaarheid, niet bij afscheid alleen Integratie: Laat tijdelijke werknemers toe, schep maatwerk Transitiecultuur: Maak mensen bewust van de kansen van mobiliteit (loopbaanbegeleiding) Lering van anderen: omvorming van sectorfondsen tot transitiefondsen Bouw bruggen tussen werk en werk en werk en niet-werk: middels arbeidspools, transitiefaciliteiten, e-matching etc. Gedeelde smart is halve smart: Pooling van risico’s maar ook Preventie, Pro-creatie (3 P’s?) Samenwerking: investeer in hechte netwerken, vertrouwen en binding zijn absolute voorwaarden voor succes.
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Gelders model: vanuit eigen kracht
• • •
Yes, we can Yes, we will Yes, we do
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Da’s een goeie vraag……
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
“Mijn Toekomst Werkt!”
http://www.mijntoekomstwerkt.nl/ Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Onze zorg en welzijn! Werkgelegenheid is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid….
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Filmpje zorg
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Demografische trends Bevolkingsgroei neemt iets af
Vergrijzing neemt toe
Levensverwachting neemt toe, men leeft ook kwalitatief langer
Aantal chronisch zieken neemt toe
Complexiteit aandoeningen neemt toe
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Sociaal-culturele trends Keuzevrijheid patiënt/cliënt (verzekeraars steeds meer sturender rol)
Behoefte eigen regie patiënt, zelfmanagement van ziekte en patiëntparticipatie groeit
Vraag naar transparantie van kwaliteit (in uitkomsten en patiënttevredenheid)
Aandacht voor duurzaamheid stijgt
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Politieke en economische trends (1) Uitgaven aan zorg blijven stijgen
Nieuwe bekostiging en financiering van zorg
Herinrichting zorglandschap Basiszorg dicht bij huis: (van 2e naar 1e lijn, 1,5e lijn) Verdere concentratie topklinische en acute zorg Samenwerking zorgaanbieders
Toenemende marktwerking Decentralisatie Nadruk op gezondheid, gedrag
en kwaliteit van leven * Zinnige zorg
*Samenwerking onderwijs, werk, Concentratie en specialisatie van IC’s en SEH’s, integratie met HAP
welzijn, wonen, RO en veiligheid
* Doelgroepenbeleid
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Politieke en economische trends (2) Verwacht tekort personeel in Zorg Concurrentie neemt toe: electief en volumegebonden ingrepen 2020: nieuw beroepenhuis V&V Banken blijven terughoudend: andere financieringsstromen ontstaan
Verwachte bezuinigingen opleidingsfonds
Vraag naar eenvoudige en electieve ingrepen neemt af (eigen risico patiënten)
Invloed zorgverzekeraars blijft toenemen
Eisen toezichthouders nemen toe
Geen restitutie voor niet-gecontracteerde zorg? Eis van volledige transparantie
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Technologische en wetenschappelijke trends Toenemende eisen wetenschappelijke verengingen Digitalisering zorgproces Technologie verlengt leven, ook kwalitatief
Technologie: altijd en overal communiceren
Duurzame technologische oplossingen
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Kern in veranderende context: patiënt/cliënt centraal!
Bekwaam is bevoegd Innovatieve opleidingen en nieuwe beroepen in de zorg Neeltje Vermunt, RVZ 15 november 2011
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Arbeidsmarkt andere fundamenten Arbeidsmarkt op slot Ondanks huidige recessie: tekort over 2-5 jaar (ontgroening, vergrijzing)
Hoge jeugdwerkloosheid Sociaal Akkoord legt link naar intersectorale en regionale aanpak, werk-werk Andere verhoudingen: werkgevers en werknemers
Overheid terugtrekkende beweging
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Gelderse arbeidsmarkt Beroepsbevolking: 930.000 15% gezondheidszorg Kwalitatieve verandering sector Zorg en Welzijn door oa: Extramuralisatie Verschuiving AWBZ naar WMO Als geheel blijft sector groeien: jaarlijks 2,5% Verwachting: vanaf 2017 grote groei vraag naar gekwalificeerde medewerkers Z&W
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Hoe zijn organisaties succesvol in deze arb eidsmarkt?
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Nieuwe visie nodig
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Hoe zijn organisaties succesvol in deze arbeidsmarkt?
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Conclusie: transitioneel arbeidsmarktmodel Arbeidsmarkt dynamischer, turbulent, fricties (transities)
Antwoord op kenniseconomie en technologische ontwikkeling Werkzekerheid i.p.v. baanzekerheid
Mobiliteit geen doel maar middel Faciliteren ‘goede’ transities op interne en externe arbeidsmarkt
Risicodeling tussen stakeholders: werkgever, werknemer en overheid Beste van twee werelden? Doelmatig en sociaal. Flexibel en zeker Bron: prof. Dr. R. Muffels, hoogleraar UvT
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Gelders Arbeidsmarkt Model GAM
Het Gelders Initiatief ondersteund door: R. Muffels en T. Wilthagen (UvT/ Reflect / Brainport), J. Jongejan (Maaslandmodel)
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Gelders initiatief: werkwijze
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Tooling
1. Voor en door leden 2. Opschalen externe partijen
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Voorbeelden
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Overheid /UWV Contact met stakeholders Vergroten effectiviteit samenwerking Schadelastbeperking Focus op oorspronkelijke rol:‘vangnet’
Medewerker: Regie eigen loopbaan Versteviging arbeidsmarktpositie Individueel maatwerk Perspectief wordt georganiseerd en risico’s beperkt Werkgever: Goed werkgeverschap & MVO Focus op toekomst, investeren in talent Waarborgen continuïteit Vergroting transparantie arbeidsmarkt Balans kennis, ervaring en (loon)kosten
Provincie en Gemeenten Goed functionerende (sub)regionale arbeidsmarkt Samenwerking regionale partners Schadelastbeperking Instroompunt voor mensen met afstand tot arbeidsmarkt
Onderwijs Betere afstemming werkgeversvraag en onderwijs Ondersteuning ‘Leven lang leren- principe’ Sturing op curriculum
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Het Gelders Arbeidsmarktmodel biedt perspectief!
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Samen onderweg met eigen doel…
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Da’s een goeie vraag……
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
DIALOOGSESSIES • • • • •
Bestuurders in gesprek over waarden Werkzekerheid ipv Baanzekerheid Zelfregie Werkgeverschap boven organisaties Overheid
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Jan Jacob van Dijk gedeputeerde Provincie Gelderland
Congres “GELDERSE ARBEIDSMARKT VANUIT EIGEN KRACHT”
8-10-2013
Bedankt voor uw komst
