REIZEN N O R D - O S T S E E K A N A L ( N - D U I T S L A N D )
Cross the channel N
Het duurde tot zijn 36ste voor Jochen Ehlers, zaakvoerder van Endurofuntours, het off-road motorrijden ontdekte. Van het moment dat hij met de motor mocht rijden tot dat bewuste 36ste levensjaar doorkruiste hij heel Europa op ‘normale’ motoren voor de ‘gewone’ weg. Waarom het zo lang duurde dat hij de noppenband leerde kennen is een onopgelost mysterie want rond zijn woonplaats Heide in Noord-Duitsland stikt het van de vrij toegankelijke onverharde paden. Heide ligt in het ‘Land’ (te vergelijken met een provincie bij ons) Schleswig-Holstein en de reden voor de onbeperkte enduropret ligt in de middeleeuwen. Heren en boeren in die tijd waren vrij, wat betekende dat ze geen inkomsten hoefden af te staan aan hogere edellieden of landeigenaren. Vandaar dat die ruimdenkende en welstellende lui ook het gebruik van de paden en wegen helemaal vrij lieten, een gebruik dat zoveel eeuwen later nog altijd intact is.
60
S P E C I A L OFFROAD M O T O R R I J D E N
Bart De Schampheleire
oord-Duitsland is niet meteen de regio waar we vanuit de Benelux massaal heen trekken om er op vakantie te gaan. Bremen, Hamburg en Kiel zijn steden die we eerder met industrie dan wel met een leuke vakantie associëren. Voor de enduroliefhebbers liggen de zaken evenwel anders: langs het NordOstseekanal kan je heerlijke moddervreten en ook in Mecklenburg rijg je de off-road paden aan mekaar. Onze uitvalsbasis voor deze off-road tweedaagse is Frestedt, een onooglijk dorp van exact achthonderd jaar oud met een overdaad aan bijna uniforme huizen en boerderijen met dikke rieten daken. De verdiepingen zijn zo laag dat je als moderne mens het gevoel hebt in een kabouterhuisje te zijn ondergebracht. Het thema van de off-road rit is het Nord-Ostseekanal. “In scheepvaartmiddens is dat kanaal beter bekend als het Kielkanal”, zegt Jochen. Keizer Willem liet dit kanaal graven van 1887 tot 1895 om de Duitse oorlogsvloot snel door Duitsland rond het land te kunnen verspreiden. De graafwerken kostten trouwens 156 miljoen Mark, een stevige smak geld in die tijd. Als basis voor het honderd kilometer lange kanaal dat de Noordzee met de Oostzee verbindt gebruikte Wilhelm het eerder gegraven Eiderkanaal. Tegenwoordig is het Noord-Oostzee Kanaal de drukst bevaren waterweg ter wereld. Door het kanaal van Brunsbüttel tot Kiel te volgen
sparen de oceaanstomers zich immers een omweg van bijna zeshonderd kilometer uit. En dus betalen de rederijen met de glimlach de 1.500 euro tol per boot.
BEGINNERS Omdat Ehlers hier zo dicht bij huis zit en dus alle paden en paadjes als zijn broekzak kent is de Kielkanaal-tweedaagse een bijzonder flexibel in te vullen evenement. “Meestal richten we ons op mensen met weinig of geen off-road ervaring. We bieden dan ook huurmotoren aan en indien gewenst is deze route ook te rijden met all-road motoren. Maar deze groep bestaat uit ervaren rijders met ‘echte’ enduro’s dus gaan we voor een pittig gevuld programma”, schetst Jochen de planning terwijl wij een Yamaha WR 250 F en een Husqvarna 250 TE uit de bestelwagen rollen. Al een paar kilometer buiten Frestedt gaan we het onverhard op, al valt het aanvankelijk allemaal zeer goed mee.
Bart De Schampheleire
REIZEN M E T AT L A S A D V E N T U R E O F F - R O A D D O O R T H A I L A N D
REIZEN N O R D - O S T S E E K A N A L ( N - D U I T S L A N D )
Bart De Schampheleire
Vooral de afwisseling langs het Kielkanaal is leuk. Technisch supermoeilijk wordt het nooit, maar modderbaden worden in sneltempo afgewisseld met draai- en keerwerk in dichte dennenwouden met daar tussenin een pak snelle trajecten op brede gravelpaden. De brede paden zijn bedekt met een netjes aangereden laag grint en het is op deze frisse ochtend leuk om een beetje met de motor aan de slag te gaan. Na een eerste ‘draaien en keren tot je niet meer weet van welke parochie je afkomstig bent’-zone in een dicht bos krijgen we het Kielkanaal voor het eerst in het zicht. Hoewel het kanaal nog honderden meters van ons verwijderd is zien we wel al een controletoren van een oceaanstomer uitsteken boven de toppen van de bomen die het kanaal afzomen. Tamelijk indrukwekkend. In Burg zetten we voor de eerste keer de motoren op het veer om het imposante kanaal over te steken. Dat zullen we in de komende dagen nog wel een paar keer doen.
62
S P E C I A L OFFROAD M O T O R R I J D E N
Het volgende dorpje is Neuendorf. Piepklein, maar wel bekend bij alle Duitsers die hun lagere school afmaakten. Neuendorf ligt immers vier meter onder de zeespiegel en is daarmee het laagste punt van Duitsland. Een ideale omgeving voor drassige gronden en nadat we over een paar dijkjes zijn gesprongen gidst Jochen ons een moeras binnen waar Shrek jaloers op zou zijn. Het riet staat een meter hoog boven de bodem die uit twee delen bestaat. Bovenop een laagje mos, daaronder een zeer losse veengrond waar zelfs een muntstuk van vijftig eurocent spontaan in wegzakt. Jochen trekt –letterlijk en figuurlijk- het spoor. Bram duwt de Husqvarna er achteraan en tegen dat ik de Yamaha WR 250
er met het gas vol open doorheen ram zit ik al tot voorbij de wielassen in het slijk dat on-ge-loof-lijk stinkt. De modder spat meters hoog achter mijn achterwiel op en bij de volgende fotostop blijken de achterkant van mijn jas en rugzak omgevormd tot een egaal bruine, vieze brij. Plezant!
STERK
STAALTJE
Vooral de afwisseling langs het Kielkanaal is leuk. Technisch supermoeilijk wordt het nooit, maar modderbaden worden in sneltempo afgewisseld met draai- en keerwerk in dichte dennenwouden met daar tussenin een pak snelle trajecten op brede gravelpaden. Lekker buffelend langs de oever van het
kanaal vorderen we oostwaarts en krijgen we het spoorviaduct van Hochdonn in het vizier. Het duurde van 1913 tot 1920 voor de arbeiders deze 2.200 meter lange brug in mekaar hadden geknutseld, zonder daarvoor bouten en moeren te gebruiken want de hele constructie is geklinknageld. Door de onstabiele veenondergrond is het treinviaduct echter een zorgenkind dat constant in de steigers staat. Vijftien meter onder het viaduct loopt een lokaal zeer typisch road/off-road pad (twee rijen tegels met daartussen gewoon gras) in de lengterichting van het viaduct wat bijzondere plaatjes oplevert. Wie trouwplannen heeft kan vlak naast het viaduct in de ‘Hochzeitsmühle Aurora’ terecht, een klassieke Nederlandse bovenkruier windmolen die omgevormd is tot trouwlocatie. Het is eens wat anders. Bij het veer in Hochdonn kunnen we niet weerstaan aan de lokroep van een stevige
Duitse worst die ons vanuit een Imbiss toewuift. Werkelijk alles staat hier in het teken van het Kielkanaal want je kan zelfs een ‘Kanalburger’ bestellen. Nog een Apfelschorle (appelsap met bruisend water erbij) er achteraan en we kunnen weer op pad, ondermeer langs het terrein in Wacken waar het plaatselijk heavy metal-festival jaarlijks op honderdduizend bezoekers kan rekenen. Van decibels is er nu evenwel geen sprake want in het weidse landschap straat alles peis en vree uit. Het valt ons trouwens op dat we geen enkele keer verwijten naar onze kop geslingerd krijgen, iets wat enduristen normaal gezien frequent overkomt. We houden een vriendelijke stijl aan – rustig rijden langs mens en dier- en telkens wordt ons handgebaar beantwoord door een vriendelijk wuivende local. Op de tientallen kilometers dat we geen levende ziel tegen komen draaien we het gas wel flink open zodat de afstand
Bart De Schampheleire Bart De Schampheleire
Bart De Schampheleire
Bart De Schampheleire
REIZEN N O R D - O S T S E E K A N A L ( N - D U I T S L A N D )
snel oploopt. We leven ons ferm uit tot vier plots uit het struikgewas opduikende reeën ons weer met beide voetjes op de grond zetten. Zo’n uit de kluiten gewassen hert, daar bots je liever niet tegenaan...
WATER
EN VUUR
Via een bijna eindeloze reeks paden van allerlei pluimage door zeer diverse omgevingen (bos, grasland, grint, zand, …) belanden we in Oldenbüttel waar we in een hoeverestaurantje de tijd nemen voor een Spezi (cola gemengd met Fanta) en een Duitse portie taart. Dat wil zeggen: ongeveer een halve taart met een toef slagroom er bovenop waar het kapsel van koningin Fabiola bij verbleekt. In Oldenbüttel nemen we trouwens opnieuw de veerboot om weer aan ‘de juiste kant’ van het Noord-Oostzee kanaal uit te komen, of toch aan de kant van onze uitvalsbasis Frestedt. Om de goede richting te vinden S P E C I A L OFFROAD M O T O R R I J D E N
63
moeten we eerst nog een stukje de rivier de Eider volgen, waterloop die uitmondt in het Kielkanal. Met nog een paar zandstroken, een ton of vijfduizend grint en een zeer vreemde aandoende, bijna Keniaans steppelandschap als uitsmijter zijn we na dik 180 kilometer terug in Frestedt. Of nee, een grappige plaatsnaam moeten we er nog bij vermelden want wie wil er nu in ‘Quickborn’ geboren worden? De modder laten we voorlopig nog aan onze testmotoren hangen, het poetswerk is voor morgenavond. Nadat de lijven zijn schoongespoeld onder de douche en de magen stevig gevuld met lokale koolspecialiteiten gaan we op de vooravond van 1 mei nog een kijkje nemen bij de plaatselijke voetbalclub die een paar tientallen sparren aan het opfikken is en het daarop afgekomen publiek allerhande dranken uitschenkt. Omdat we vandaag tegen geen enkele boom zijn aan geknald trakteren we onszelf op een
64
S P E C I A L OFFROAD M O T O R R I J D E N
whisky’tje, al is het een beetje knudde om die uit een plastic bekertje te drinken.
BLUB-BLUBBER Hoewel ik de hele nacht met mijn hoofd en voeten tussen de uiteinden van het bed gekneld lag geeft de volgende ochtend verse energie en massa’s goesting om nog eens ferm aan het gas te gaan hangen. Jochen heeft een extra gids bij. Ralf haalt net geen dubbele meter en heeft handen als koolschoppen, vandaar dat hij probleemloos zijn MZ Baghira in zijn eentje van zijn pick-up truck laadt. Om nog wat extra energie binnen te slaan verorbert de man om acht uur ’s ochtends met veel smaak een paar stukken gerookte haring, een lokale specialiteit want we zitten niet eens zo ver van de zee af. Aangezien onze gidsen voorzien dat hier op 1 mei een massa toeristen langs het Kielkanaal zal rondhangen blijven we van-
Bart De Schampheleire Bart De Schampheleire
Bart De Schampheleire
Bart De Schampheleire
REIZEN N O R D - O S T S E E K A N A L ( N - D U I T S L A N D )
daag bewust ver weg van die waterweg. Net als gisteren krijgen we veel ‘tegelpaden’ te verwerken. Die maak je zo gemakkelijk of zo uitdagend als je zelf wilt. Ofwel rij je op één van de twee stroken tegels, ofwel rijd je in de bermen of centraal tussen de rijen tegels door. Dat wij niet de enigen waren die gisteren konden genieten van een groot vuurfeest blijkt overduidelijk uit de hopen smeulende as die we meermaals te zien krijgen. Hoewel Ralf nog maar vijf jaar zijn motorrijbewijs heeft bewijst de man een stevig stukje te kunnen motorrijden, zelfs met een 660cc Baghira die dik 180 kilo op de weegschaal zet. Als we een verlaten zandgroeve induiken voor een speeltijd van een half uurtje twijfelt hij geen ogenblik en stuurt zijn machine door een waterpartij van een meter diep. Zijn voortvarendheid/enthousiasme/ dadendrang breekt hem even daarna wel zuur op. ‘Ralfje’ heeft niet in de gaten dat het
REIZEN N O R D - O S T S E E K A N A L ( N - D U I T S L A N D )
Bart De Schampheleire
Keizer Willem liet dit kanaal graven van 1887 tot 1895 om de Duitse oorlogsvloot snel door Duitsland rond het land te kunnen verspreiden. De graafwerken kostten trouwens
156 miljoen Mark, een stevige smak geld in die tijd.
spoor écht diep is en rijdt zijn Duitse all-roader onherroepelijk vast in de blubber. Goed dat ik me niet bezondig aan leedvermaak want vijftien kilometer verder is het mijn beurt. Deze keer kies ik voor het verkeerde spoor en manoeuvreer ik het voorwiel tot voorbij de naaf vast in de prut. Ik ben met de bijzonder hoge Husqvarna TE 250 onderweg, verlies mijn evenwicht en slaag er niet in om tijdig een voet aan de grond te krijgen. Dus kukel in één mooie beweging om, probeer mijn hand te zetten om de val te breken en zie die hand tot ongeveer mijn elleboog in de modder verdwijnen. Soit, ik geraak van onder de motor, parkeer die tegen een boom en spring in een beek om alle viezigheid
van mij af te spoelen. Helemaal proper ben ik nog niet wanneer we voor de tweede dag op rij in een hoeverestaurantje stoppen voor een laat bescheiden middagmaal, maar de grootste stank is toch al over. En het briesje helpt om de eetlust van de andere gasten niet helemaal te verpesten. Na de middag houden we het kort en driften over voornamelijk brede gravelpaden naar Frestedt waar we de motoren schoonspuiten en in de bestelwagen laden. Aangezien we nogal wat voorsprong op schema hebben trakteren we onszelf op een paar uur speedway. Twee dorpen verder, in Albersdorf, is de jaarlijkse Hemelvaart speedway aan de gang. Deze ochtend passeerden we met de enduro al
eens aan het parcours en dat zag er allemaal fijn uit. Na een ritje van een kwartier met de bestelwagen kunnen we nu de koningen van de drift echt aan het werk zien. Best indrukwekkend en we geven onze ogen de kost. Benieuwd of we een fractie van die rijstijl kunnen kopiëren als we morgen onze tweede off-road tweedaagse van deze week aanvatten, een paar honderd kilometer verder in Mecklenburg, alweer op punt gezet door Endurofun Tours.
D IE LEIDEN ENDURISTS
DES
JUNGEN
Ook de rit Kreuz und Quer durch Mecklenburg rijden we niet alleen want S P E C I A L OFFROAD M O T O R R I J D E N
65
REIZEN N O R D - O S T S E E K A N A L ( N - D U I T S L A N D )
Bart De Schampheleire
Hectaren groene weiden vind je hier nog. Zonder dieren of afsluiting want eigenlijk is het grond van niemand en iedereen. Dus kan je er met de enduro overheen rijden. Of je kan er heerlijk op kamperen. we sluiten aan bij een groepje van divers pluimage. Eddy: Nederlander zonder offroad ervaring, op een Yamaha TT 350 huurmachine van Endurofun Tours. Herman: Nederlander met off-road ervaring, op zijn Suzuki DRZ 400 E. Ove, Duitse veteraan met pakken off-road ervaring, op zijn Beta 400. Deze keer begin ik op een KTM 450 EXC-R en start collega Bram op de Kawasaki KLX 450 R. De omgeving verschilt flink van wat we in Schleswig-Holstein te zien kregen. Bossen die qua omvang eerder onder de noemer ‘woud’ vallen en kilometerslange zandpaden die dwars door de bossen en velden de dorpen met elkaar verbinden. Echt moeilijk rijden is het de eerste uren zeker niet, dus
66
S P E C I A L OFFROAD M O T O R R I J D E N
is er nog tijd voor rare hersenspinsels. Als er weer eens vier herten over het pad springen vermoed ik dat Jochen een speciaal ‘Hirsch’-team in dienst heeft, mensen die hele dagen met een bestelwagen met daarin vier herten en één fazant (want die krijgen we ook meermaals te zien) rondscheuren om de off-road rijders wat wild te laten zien. Even later verdwijnt die gedachte evenwel want zo’n gigantische kraanvogel die voor ons opvliegt, die past nooit samen met vier herten en een fazant in één bestelwagen. Bij de beklimming van een steile helling net nadat we een treinspoor zijn overgestoken maak ik een eerste keer kennis met de harde ondergrond in voormalig Oost-Duitsland.
Ik geraak net niet boven, verlies mijn evenwicht aan de ‘verkeerde kant’ (dat is de zijde die net te hoog is om een voet aan de grond te kunnen zetten) en donder om. De rechter schouder knalt net naast de protector op een steen en ik heb twee minuutjes nodig om weer alle windrichtingen op een rijtje te kunnen zetten. Dat ik niet de enige ben die hier in de fout gaat sust alvast mijn geweten. Na een korte pauze gaan we weer op pad, of beter: op zandpad. Het middagmaal (twee gigantische stukken taart vergezeld van een emmer cola) nemen we in een boerderijtje waar de man des huizes een museum heeft gevuld met oude landbouwwerktuigen. Veel oud ijzer, maar ook een paar unieke stok-
oude tractoren. Mentaal en fysiek weer op volle sterkte vatten we de namiddagrit aan. Een pijnlijke onderneming want in een bos gaat het voor de tweede keer van de dag mis. Een paar weken geleden reden de enduristen hier door de bagger en hun bandensporen zijn inmiddels keihard uitgedroogd. Ik verkijk met op één van die harde sporen en knal voor de tweede keer op één dag op dezelfde schouder die het nu helemaal niet meer houdt. Jochen Ehlers stelt wel voor om er een ziekenwagen bij te halen of richting ziekenhuis te trekken, maar zo half dood voel ik me nu ook weer niet en wie off-road wil rijden moet een beetje pijn kunnen verbijten, meen ik. Dat we nog drie uur te rijden hebben maakt het er echter niet minder pijnlijk op. De brede zand- en gravelpaden lukken nog wel, technische stroken zijn een marteling want ik kan niet meer aan het stuur trekken. Ook de kasseien die je hier
nog overal vindt (mocht Parijs-Roubaix om één of andere reden niet meer gereden kunnen worden, dan zouden ze hier een mooi alternatief kunnen vinden) rekken de spierscheur nog wat verder uit. Dat ik ondanks de pijn toch nog van het landschap kan genieten is helemaal toe te schrijven aan de natuurpracht. Hectaren groene weiden vind je hier nog. Zonder dieren of afsluiting want eigenlijk is het grond van niemand en iedereen. Dus kan je er met de enduro overheen rijden. Of je kan er heerlijk op kamperen. Barbecue’tje, stukje vlees, biertje erbij en daarna je tent in: zo gaat dat hier. Na goed tweehonderd kilometer ben ik de pijngrens helemaal voorbij. Ook bij Eddy is het licht uit want de man heeft op zijn eerste off-road dag ooit bijna negen uur op de voetsteunen gestaan. Op iedereen wacht in het piepkleine Tessin (180 inwoners, alstublieft) een warme douche, de waardin van gasthof Ahlers doet
Bart De Schampheleire Bart De Schampheleire
Bart De Schampheleire
Bart De Schampheleire
REIZEN N O R D - O S T S E E K A N A L ( N - D U I T S L A N D )
er voor mij een stevig pak ijs bovenop. Waarvoor dank. De volgende ochtend nog eens op de motor stappen heeft weinig zin dus sturen we de bestelwagen huiswaarts. Met pijn in de schouder, maar voor de rest met een goed gevoel. De tweedaagse in SchleswigHolstein is er vooral voor mensen met weinig off-road ervaring die dat gigantische Kielkanaal wel eens van dichtbij willen bekijken. Off-road rijden in Mecklenburg is een heel andere ervaring. Niet altijd technisch, maar op sommige stroken kan je maar best weten waarmee je bezig bent. Zowel langs het Kielkanaal als in Mecklenburg is de overweldigende ruimte die er nog is een verademing voor wie ons bijna helemaal dichtbebouwde laagland gewoon is. TEKST
EN FOTO’S:
Bart De Schampheleire
S P E C I A L OFFROAD M O T O R R I J D E N
67