Consultatie van de Partijraad Presentatie voor de Partijraad
Contouren Nieuwe rol en positie Partijraad GroenLinks Op basis uitkomsten Toekomstdebat
16 mei 2009
PR 09-019
1
Uitspraken Toekomstdebat (november 2008) Richting gevend voor onderzoek naar nieuwe vorm Partijraad
“We hebben heldere maatschappelijke idealen We realiseren ze via politieke en niet politieke kanalen We willen en zijn op zoek naar invloed binnen de politiek en via mensen, organisaties en bewegingen die gezamenlijk kracht ontwikkelen om veranderingen tot stand te brengen”. Democratie is ook de mogelijkheid van leden, kiezers en sympathisanten om van het begin af aan bij de totstandkoming van partijstandpunten en programma’s betrokken te zijn middels onderzoek, discussie en actie. De fasen van beeld- en oordeelsvorming kennen momenteel binnen Groenlinks geen eigen platform met spelregels, afspraken, planning en bijeenkomsten. Hierdoor komt het voor dat belangrijke politieke besluiten tot stand komen zonder een aangekondigde voorfase van beeld- en oordeelsvorming. Dit leidt tot spanning, interne gerichtheid en focus op beïnvloeding van besluitvorming middels moties, amendementen en procedurediscussies. Er is geen ander partijonderdeel waar beeld- en oordeels vorming beter georganiseerd en voorbereid kan worden dan bij de partijraad. Dat vergt wel een verbouwing van de huidige werkwijze, statuten en reglement.
PR 09-019
2
Uitkomsten Toekomstproject voor gewenst GroenLinks:
o Open vereniging o Netwerkpartij voor leden, kiezers en sympathisanten o Ideeën- en realisatiepartij o Vroegtijdige communicatie over en aandacht voor meningvormende debatten o Partijorganisatie die transparant en open onderzoek, actie, debat en besluitvorming organiseert.
PR 09-019
3
PB - Opdracht aan commissie ‘Toekomst PR’.
Werk een voorstel uit voor een toekomstige partijraad, op basis van de uitkomsten van het toekomstproject en de daarbij behorende kantelworkshops.
Werkgroepsamenstelling o 2 leden Partijraad o 2 leden Partijbestuur o 1 onafhankelijk voorzitter
PR 09-019
4
Planning November 2008
Instelling comm. ‘Toekomst Partijraad’
December 2008
Comm. formuleert uitgangspunten.
Januari / Februari 2009
Consultatie in Partijbestuur / Partijraad.
Maart / April 2009
Comm. formuleert concept-advies
Eind april 2009
Consultatie sleutelfiguren + bijstelling
Mei 2009
Consultatie concept-advies PR en PB
Mei/juni 2009
Uitwerken advies, incl. reglementswijzigingen
18 Juni 2009
Bespreking advies in PB Bijstelling
November 2009
PR 09-019
Aanbieding ter besluitvorming aan congres Start kandidaatstelling nieuwe PR
5
Relevante conclusies organisatiepanel (onderdeel Toekomstdebat) - Teveel interne gerichtheid. Visievorming en politiek handelen zit opgesloten in een harnas van procedures en statuten. - Teveel onderdelen binnen GroenLinks zijn sterk bezig met het eigen functioneren. Daardoor onvoldoende aandacht voor noodzakelijke samenwerkingsrelaties en de gewenste opbrengst daarvan. - Te weinig duidelijkheid over te behalen politieke en maatschappelijke doelen van de partij en de wijze waarop die gerealiseerd moeten worden. - Weinig breed draagvlak doordat leden, kiezers en sympathisanten niet vroegtijdig en/of niet transparant worden betrokken bij visieontwikkeling en standpuntbepaling. - Te grote gerichtheid van de partij op de parlementariërs voor het behalen van politiek succes en invloed. - Parlementariërs zijn te sterk georiënteerd op politieke actualiteiten en zijn te weinig gericht op maatschappelijke prioriteiten van kiezer. - Beter gebruik van inzet en expertise van leden, kiezers en sympathisanten. Meer doen aan brede ontwikkeling van visie en standpuntbepaling.
PR 09-019
6
- Leden, werkgroepen en partijraad vóóraf actief betrekken bij inhoud en beeldvorming, niet alleen achteraf bij de besluitvorming in congres. - Grotere gerichtheid op buitenwereld, netwerken en maatschappelijk draagvlak d.m.v. het (samen met anderen) realiseren van concrete maatschappelijke doelen. Groepen creëren op allerlei niveaus. Concreet succes nastreven op ieder niveau, van wijk tot wereld. Dan ontwikkelt GroenLinks realisatiekracht en verdwijnt het beeld dat we alleen maar mooie ideeën hebben. - Veel hinder van interne bureaucratie. Stroperige besluitvormingsprocedures, controle en toezicht maken actief meedoen voor (nieuwe) leden onaantrekkelijk. Leden die eerst wel actief zijn geven er na verloop van tijd de brui aan, of worden zuur en cynisch. - Veel bijval over betrekken van meer expertise in en rond de partij. Er wordt nu gevist in een te kleine vijver. Te weinig wordt gericht gezocht en gebruik gemaakt van alle binnen en buiten de partij bestaande expertise. Dat is niet alleen belangrijk voor bijvoorbeeld een goede standpuntenbepaling van fracties, maar ook voor een open cultuur, het actief bij de partij betrekken van meer mensen en het versterken van het draagvlak en de maatschappelijke inbedding. - Veel behoefte voor versterking van lokale politiek door ‘facilitering’ door landelijk én door kamerfractie. Dus vanuit landelijk aansluiten op lokale thema’s. Landelijk zou enerzijds lokaal veel meer munitie kunnen ophalen,
PR 09-019
7
anderzijds actief een bijdrage kunnen leveren aan regionale en lokale projecten. - De politieke werkelijkheid komt nu meer vanuit de 2e kamerfractie dan vanuit de vereniging. Dat moet beter in balans zijn. - De Partijraad zou meer inhoudelijk betrokken moeten worden (ambassadeurschap, mee organiseren debat binnen partij). - Lokaal is er weinig interesse voor het werk van partijraadsleden. We hebben weinig draagvlak. - Hoe voorkomen we dat de dynamiek rondom belangrijke inhoudelijke activiteiten door structureringsdrang wordt weggeregeld en wordt belegd bij enkelen. - De werkgroepen bungelen nu los binnen de structuur van GroenLinks. Er is geen vanzelfsprekende verbinding met structurele visie- en standpuntontwikkeling. - Er is een grote behoefte aan een vrijplaats voor debat en discussie zonder grote monden, belangenstrijd. Ledendemocratie is nu teveel verworden tot procedures, moties en reglementen. - Partijdemocratie wordt soms zo uitgelegd dat je geen eisen mag stellen aan het commitment van mensen in raden en werkgroepen en dat er geen sprake kan zijn van instapeisen.
PR 09-019
8
Greep uit uitkomst workshop Partijraad als onderdeel van dit Organisatiepanel. -
Relatie met afdelingen het belangrijkst maar niet op orde.
-
Vele afdelingen ervaren de Partijraad niet als een belangrijk orgaan.
-
Relatie Partijbestuur en fracties niet optimaal
-
Geluid van de leden veel beter laten horen
-
Ambassadeur zijn en brugfunctie vervullen tussen landelijk en lokaal
-
Meer organisatorisch onderscheid en balans tussen het meningsvormende- (debat) en curatieve gesprek (controle).
PR 09-019
9
Uitgangspunten opgesteld door de werkgroep t.b.v. het te ontwikkelen voorstel. als conclusies uit voorliggend materiaal. (december 2008)
- PR als gekozen platform van leden, vanuit afdelingen / provincies en werkgroepen. - PR als platform waar alle geledingen van de partij bijeen komen, naast leden ook PB, fracties, etc. - PR als signaal/voedingfunctie vanuit het land naar partijtop en vice versa - PR als een klankbordfunctie waardoor draagvlak kan worden vergroot - PR als verbindende / brugfunctie - PR laten functioneren op basis van vertrouwen in plaats van wantrouwen. - PR als platform voor meningsvorming niet vermengen met control, toezicht- en andere meer technische functies die gericht zijn op (het verbeteren van) de uitvoering van besluiten: a. Geef de PR een onmisbare rol in de debatfunctie, de omvang hoeft dan ook niet te veranderen. b. Geef de toezichtfunctie (als onderdeel van de planning- en controlcyclus) aan een klein, relatief zelfstandig College van Toezicht - Debat kan zowel bottom-up (vb. CWI / bedrijfsterreinen) als topdown (verzorgingsstaat, economische crisis, kernenergie) worden aangedragen
PR 09-019
10
- Debat over nieuwe thema’s waar meningsvorming voorop staat en uitspraken gezocht worden of over oude thema’s die aan vernieuwing toe zijn - Moties en amendementen horen bij besluitvorming niet bij debat - Debat vraagt goede voorbereiding, openheid, ruimte voor verschillende opvattingen - Debat moet alles behalve vrijblijvend zijn en leiden tot richtinggevende uitspraken.
PR 09-019
11
Consultatie (januari / februari 2009): 1. PartijBestuur 2. Partijraad
Uitkomsten uit debat PartijBestuur: • Laat het verenigingsleven en –gevoel goed tot haar recht komen in de PR • Zorg dat de spreiding van macht deugt. • Voorkom dat een extra gremium (college van toezicht) de bureaucratie vergroot en de kosten verhoogd. • Twijfels over omvang van de PR. Uitkomsten uit debat met PR: • Niet iedereen kende de uitkomsten van de kantelworkshop. • Prima om de relatie met de leden te versterken, incl. de toevoeging van de werkgroepen. • Huidige PR functioneert al heel wat beter dan ‘vroeger’. • Twijfels over het weghalen van de toezichtrol bij de PR, graag uitwerken van verschillen opties. • Twijfels over het weghalen van de besluitvormingsrol (als tussentijds congres) bij de PR.
1e concept-voorstel door commissie (maart / april 2009): Context Het werk van de commissie kan zich niet beperken tot de nieuwe behuizing van de PR. Het is een schakel in de keten verbonden aan de vraag “Hoe verloopt het gehele interne proces van beeld-, oordeels-, en besluitvorming (democratie)”? PR 09-019
12
PR 09-019
13
Meningsvorming Besluitvorming Uitvoering
Spuifase Focusfase
Allen PR Congres Allen
14
Voorstel op hoofdlijnen 1) Positioneer de Partijraad in de vroegtijdige democratie, in de meningsvormende fase. • De politieke richtinggevende activiteiten (onder)scheiden van de meer technische en toezicht functies die nu belegd zijn bij de huidige PR • Partijraad vooral op de inhoud en inhoudelijke kaders • PR organiseert de meningsvorming die leidt tot richtinggevende uitspraken voor besluitvorming over die onderwerpen die er politiek toe doen. • De debatten in de PR doen er toe doordat o Ze goed voorbereid zijn o Brede deskundigheid aanwezig is o Het de enige formele route is o De representatie van alle partijonderdelen vanzelfsprekend en/of verplicht is. o Ze ruimte bieden aan allerlei opvattingen en ervaringen o Ze uitmonden in richtinggevende uitspraken over het onderwerp. • De debatten worden georganiseerd door het bestuur van de PR. Het PB bewaakt het debatproces (de relatie tussen de verschillende fasen in het debat) • Frequentie PR niet veranderen, min. 4 x per jaar. • Een gemêleerde PR vanuit de leden door een nieuwe verdeelsleutel: o een vertegenwoordiging vanuit afdelingen o een vertegenwoordiging vanuit provincies
PR 09-019
15
o een vertegenwoordiging vanuit werkgroepen (door de eenmalige landelijke bijeenkomst van werkgroepen) • Krachtig en voldoende groot PR: omvang 60- 80 leden zonder plaatsvervangers. • Zittingstermijn: 3 jaar (gelijk met PB) + Rooster van aftreden. • Er wordt een bijpassend functieprofiel voor Partijraadsleden vastgesteld door het congres op voorstel van het PB. • PR-leden leggen verantwoording af aan de organen die hen benoemd, te weten: afdelingen , provincies, werkgroepen.
PR 09-019
16
2) Stel een Toezichtgroep in, plaats deze in de planning- en controlcyclus van de vereniging. • Functies op het gebied van: a. loopt het democratiseringsproces goed, b. doet iedereen wat ie heeft afgesproken, c. controle op jaarverslag, d. controle op jaarrekening, e. informatierecht op het gebied van huisvesting, etc.
• •
Profiel voor leden van de toezichtgroep opstellen. Belangrijk zijn in ieder geval: o Bestuurlijke ervaring o Financiële expertise o Juridische expertise o Personeel& Communicatie expertise o Betrokkenheid bij GroenLinks
• PR stelt het profiel van de leden van de toezichtgroep vast, op voorstel van het PB. • Benoeming van de toezichtgroep, 3 opties: a. Zelfstandig orgaan: 1. Congres benoemt een toezichtgroep, of.. 2. PR benoemt een toezichtgroep, b. Commissie: 3. PR voert controletaken uit middels een interne commissie • Frequentie toezichtgroep: min. 2x per jaar • Toezichtgroep legt verantwoording af aan het orgaan dat haar benoemd.
PR 09-019
17
3) Beleg bemensingen van commissies / procedures buiten de PR (‘ont-bureaucratiseren’) • Kandidaat- en commissieprofielen en procedures bij Partijbestuur beleggen. Kaders hiervoor beleggen bij PR. PB bemenst de kandidatencommissies. PR kan kandidaten voor de kandidatencommissies aandragen. • De Kandidatencommissie voor het PB wordt benoemd door de toezichtgroep. PR kan kandidaten aandragen. • Er komt 1 commissie van geschillen en beroep (als samenvoegen van de 3 huidige commissies), dit wordt o.a. de laatste instantie in zaken van royement. Het congres stelt de commissie van geschillen en beroep in, op voordracht van het PB. PR kan kandidaten aandragen. • De PR en het congrespresidium worden losgetrokken. Het congres stelt het congrespresidium in, op voordracht van het PB. PR kan kandidaten aandragen. • Statuten en HHR worden volgens bovenstaand voorstel herschreven + contouren voor protocollen voor PR en toezichtgroep gemaakt. • Kandidatenprocedures worden altijd gepubliceerd en duidelijk kenbaar gemaakt om coöptatie te voorkomen.
PR 09-019
18
Consultatie (24 april) Sleutelfiguren, waaronder * Partijraadsleden * Kritisch GroenLinks * Voorzitter Congrespresidium * Oud voorzitter GroenLinks Uitkomsten uit dit debat: • Steun voor verbeteren van de debatfunctie in de partij. • De voorgestelde nieuwe structuur kan alleen maar gedijen in: a. een open vereniging, b. met politiek personeelsbeleid (benutten van expertise van leden) c. een democratisch, transparant besluitvormingsproces, d. waarin niet alleen de procedurele kant geregeld is maar ook de delibererende functie wordt versterkt. • Als je de verkiezing van PR-leden vanaf de afdelingen (dus kwaliteit) niet verbetert kan je beter de PR laten kiezen door het congres. • Voorkom het ontpolitiseren van de interne organisatie. Steeds meer ‘professionele’ functies. Dat levert steeds meer OnsSoortMensen op. • Het is een interessante optie om de interne openbaarheid te vergroten en meningsvorming een formele plaats te geven. • In de meningsvorming de relatie tussen spuifase en focusfase beter uitwerken, plaats de PR in de focusfase. • Het gaat niet alleen om debat over politieke onderwerpen uit de samenleving maar ook over politieke onderwerpen binnen de vereniging (zoals kaders voor verkiezingen: aard van kandidaten op lijst + programma). • In de focusfase dienen rondom debatonderwerpen de verschillende stromingen, meningen en ideeën zichtbaar te worden • Het is een succes als de PR bijeenkomsten voor andere partijgremia onmisbaar zijn. Wellicht dan ook verplicht stellen. PR 09-019
19
• Partijraad wordt in dit model het geheugen van de partij • Geen debat om het debat. Het moet echt en systematisch leiden tot richtinggevende uitspraken. • Een toezichtgroep moet geen politiek orgaan worden wie controleert deze dan weer, beter een technisch orgaan van maken. • Als je de bemensing van kandidatencommissies ontpolitiseert door deze uit de PR te halen en bij het PB te leggen dan vergroot je wellicht de kans op coöptatie, terwijl je dit juist wilt en moet voorkomen. • Relatie tussen PR en toezichtgroep gewenst als de toezichtgroep een politieke functie krijgt. • Een klein PB en een kleine toezichtgroep geeft samen wel een zeer kleine groep de ‘invloed’ in de partij, tenzij je deze ‘macht’ goed inkadert.
PR 09-019
20
Bijstelling voorstel: 1. Houdt de PR tot politiek orgaan. 2. Maak van het toezichtgroep een technisch (dus geen politiek) orgaan. 3. Zorg dat bij het debat in de PR alle eventuele stromingen goed aan bod komen, zij is hoeder van de pluriformiteit. 4. Laat de PR zich niet beperken tot onderwerpen uit de samenleving, maar bespreek ook daar onderwerpen uit de vereniging. 5. De nieuwe (geëvalueerde) verkiezingsprocedure (Cie. Borghouts als vervolg van de motie ‘Er moet wat te kiezen zijn’) geeft voldoende ruimte aan het congres om coöptatie te voorkomen. 6. Leg voorafgaande aan verschillende verkiezingen (TK, EK, EU) een goed verkiezingsplan voor aan de PR, waarbij kaders kunnen worden vastgesteld voor de bemensing van de kandidatencommissie en richtinggevende uitspraken voor het verkiezingsprogramma waarmee een programmacommissie aan het werk kan. 7. Geef de eerstkomende verkiezingsprocedure voor de nieuwe PR vanuit het secretariaat partijontwikkeling alle nodige aandacht (imago-verbetering).
PR 09-019
21
