Innovaties voor de gelukkige mens Pieter van Haren / Consultant Zorgvernieuwing
ImMens – 18 november 2015
Innoveren voor gelukkigere mensen Boodschap: ‘De zorg’ zou meer moeten sturen op geluk. Er is behoefte aan innovaties voor de gelukkige mens!
Agenda: Definities geluk en gezondheid Aspecten geluk en gezondheid Doelen in de zorg Van klacht naar kracht
Meegeven: Modellen om te kijken naar geluk en gezondheid Coöperatie VGZ |
2
Geluk Tevredenheid
met het leven Subjectief welbevinden
Iedereen streeft geluk, op zijn eigen manier, bewust of onbewust, na. Coöperatie VGZ |
3
*
Geluksonderzoek is een serieuze zaak Leo Bormans… 'De tijd dat onderzoek naar geluk als soft werd beschouwd is gelukkig voorbij', zegt hij. 'Ik werk samen met The London School of Economics en dat zijn geen watjes als het over geluk gaat. Het is duidelijk dat we evolueren van een money economy (altijd meer) naar een satisfaction economy (iets trager maar ook iets gelukkiger). Het is dan ook significant dat steeds meer overheden en bedrijven niet alleen meer het economisch rendement in kaart brengen, maar ook hoe het met onze levenskwaliteit en ons geluk is gesteld.‘ (Volkskrant 14 april / Peter van de Waard)
Coöperatie VGZ |
4
Doel van de (gezondheids)zorg? Waarde van de zorg is gezondheid per euro1! Meer gezondheid per euro is gemeenschappelijk doel voor alle betrokken stakeholders Maximale gezondheid per euro is mogelijk door het tegelijkertijd streven naar2
1
Porter ME, Teisberg EO. (2006)Redefining Healthcare: creating valuebased healthcare on results
2Donald
M. Berwick, Thomas W. Nolan and John Whittington (2008): The TRiple AIm: Care Health, and Costs
Coöperatie VGZ |
5
Coöperatie VGZ |
*
“Health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity.” Coöperatie VGZ |
Preamble to the Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19-22 June, 1946; entered into force on 7 April 1948.
7
Positieve gezondheid: Een nieuwe definitie van Gezondheid “Gezondheid is het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.”
© Machteld Huber Coöperatie VGZ |
8
*
*
Bepalende determinanten geluk 50% genetisch – 10% levensomstandigheden – 40% in eigen handen1) Primair netwerk (echtgenoot/ote, kinderen, vrienden) Sociale participatie (werk, vereniging) Sociale positie (inkomen, beroepsaanzien, opleiding) Psychische/mentale gezondheid Fysieke gezondheid
Persoonlijkheid (interne controle, extravertheid, Levenskunst (lustaanvaarding, sociaal) 1) Sonja
Lyubomirsky professor of psychology at the University of California, Riverside / The how of Happiness
Coöperatie VGZ |
11
Fysiek Eigen regie
Verstoringen
Opstart energie
Adaptie
uitkomst Coöperatie VGZ |
GELUK Sturen op Geluk
12
Verschillende focus en doelen Artsen opgeleid tot…
Ziekte/cure
Mortaliteit Fysiek functioneren Coöperatie VGZ |
Zorg/care
Streven van de mens…
Gezondheid
Welbevinden
Geluk
Lang
Voorkomen dat mensen dood gaan… Zorg!
En ze leefden nog lang1) en gelukkig2)…
Zorg en welzijn
Eigen verantwoordelijkheid
Gelukkig
1) Mede mogelijk gemaakt door de maatschappij 2) Eigen verantwoordelijkheid Coöperatie VGZ |
14
*
Twee verschillende werelden en talen De gewone ‘mensen’ wereld
De medische (systeem) wereld
•
Gezondheid: lekker in je vel zitten / gelukkig zijn
•
Gezondheid: uitkomstmaten / kwaliteit van leven
•
Problemen (en die praktisch oplossen)
•
Problemen: diagnoses en behandeling
•
Persoonlijk: N=1
•
Indelingen: Patiënten(groepen)
Bij elkaar brengen door ‘geluk’ Coöperatie VGZ |
15
*
Kwaliteit van Leven Het functioneren van personen op fysiek, psychisch en sociaal gebied en de subjectieve evaluatie daarvan 1). Kinkt goed… totdat we in de zorg gaan meten (EQ5/6D): • Mobiliteit (problemen met lopen) • Zelfzorg (wassen / aankleden) • Dagelijkse activiteiten • Pijn/klachten • Stemming (angstig of somber) • Cijfer Gezondheidstoestand • (Cognitie (geheugen / concentratie)) Waar is geluk? Waar is de sociale component? Coöperatie VGZ |
1)
Bron: VWS / Nationaal kompas Volksgezondheid
16
Focus van klacht naar kracht… Actief
Geïrriteerd Boos Gespannen
Opgewonden Enthousiast Opgewekt
optimaal functioneren
Onaangenaam
Plezierig
genezen Bedrukt Moe Depressief Coöperatie VGZ |
Content Relaxt Sereen
Passief 17
Transitie in de zorg: • • • • • • • • • • • •
Gezamenlijke besluitvorming / Shared Decision Making Wijkverpleging: verbinding zorg en welzijn PGB’s Humanitas Big Move PROMS / CQi Customization: • Techniek enabled/empowerd de ‘patiënt’ Welzijn op recept Naar nieuwe zorg en zorgberoepen / Marjan Kaljouw Van ZZ naar GG (RvZ) Geluksroute (Arcon / Geluksacademie) Etc…
Coöperatie VGZ |
18
*
Shared Decision Making Mooi voorbeeld:
• • • •
Inbrengen doelen patiënt in de zorg Inzet technologie als ‘enabler’ Komt nog wel moeilijk van de grond: klink makkelijker dan het is… Onderzoek staat nog in kinderschoenen…
Coöperatie VGZ |
19
Als we gezondheid en geluk meer centraal willen stellen: consequenties… Andere definitie en gewenste uitkomstmaten: • Andere doelen van behandeling? • Andere zaken meten? • Andere gewenste evidence? • Andere zorg en producten? • Andere bekostiging? Nog veel onderzoek en nadenken gewenst…
Coöperatie VGZ |
20
Droom of aanbeveling… Innoveren voor gelukkigere mensen De uitkomstmaat ‘geluk (subjectief welbevinden)’ krijgt een prominentere plek in de zorg. Ook bij de afweging waarvoor publieke middelen worden aangewend in de gezondheidszorg. Er ontstaat dan tevens meer ruimte voor innovatie gericht op: • • • • • •
Verbinding fysiek, mentaal, sociaal domein Mens centraal, niet de patiënt (holistische benadering) Focus op positieve energie Voorkomen verstoringen Opstart energie verschaffen Mensen regie geven en ondersteunen bij acceptatie
Coöperatie VGZ |
21
Afsluitende opmerkingen • Niet overboord gooien professionaliteit! • Keuzes moeten maken in deze presentatie… veel nuances en onderbouwingen laten liggen… • Geluk als preventie voor (fysieke) gezondheid overgeslagen • Sturen op geluk: macro / meso en micro niveau • Veel voorbeelden • Niet stil gestaan bij innoveren • Na 7 jaar stoppen we als VGZ met het Geluksonderzoek. De Gelukswijzer gaat door (www.Gelukswijzer.nl) • Boekje met opgedane inzichten in voorbereiding (maart 2016). Meer info via:
[email protected]
Coöperatie VGZ |
22
