Consortium gestaag verder

Consortium gestaag verder Nieuwsbrief 4, Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ – juli 2012 Het Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ is in februari 2011 begonnen als samen­ werkingsverband van UMC St Radboud, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, ­Coöperatieve Verloskundigen Nijmegen en omstreken, GGD Regio Nijmegen en ZZG’s Kraamzorg Zuid-Gelderland. Inmiddels is ook een Moederraad toe­ getreden. Doel is de kwaliteit van de verloskundige zorg te verbeteren. Moeder en kind staan daarbij centraal. Het Consortium werkt nauw samen met onlangs ­opgerichte consortia in Arnhem, en de regio’s Boxmeer en Doetinchem.

Consortium gegroeid Bij de vorming van het Consortium in februari 2011 is nadrukkelijk gekozen voor een groeimodel. In de beginfase lag de nadruk op het verbinden van alle partijen die betrokken zijn bij de verloskundige zorg voor moeder en kind in de regio Nijmegen, met ­structurele inbreng van de (aanstaande) moeder via de in september 2011 opgerichte Moederraad ‘Nijmegen bevalt goed’. Dit ‘kernconsortium’ is inmiddels uitgebreid met partijen uit Arnhem en de regio’s Boxmeer en Doetinchem.

Uit de Trajectgroepen

Cindy Vendeloo, trekker Moederraad. De Moederraad bestaat uit drie zwangere of net bevallen vrouwen die zo’n drie jaar lid kunnen zijn.

De ‘regioconsortia’ onderschrijven de waarden van het stuurgroeprapport ‘Een goed begin’ en daarmee van het kernconsortium en willen graag ermee samenwerken. Ze hebben daarvoor een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. Zo is ook voldaan aan een belangrijke subsidievoorwaarde voor ZonMW, namelijk dat de aangevraagde projectgelden ten goede komen aan een regio met zeker 500.000 inwoners.

Oost Nederland

Het is de bedoeling dat alle ervaringen, inspanningen en producten van kern- en regioconsortia voor iedereen beschikbaar zijn. Het streven is te komen tot een regiooverkoepelend consortium Oost Nederland, met daaronder zelfstandig opererende regioconsortia inclusief het kernconsortium ‘Nijmegen bevalt goed’. Het bovenliggende doel is van gefragmenteerde verloskundige zorg naar vloeiende ketenzorg te komen, zodat een zwangere vrouw soepel en zonder oponthoud alle zorgfasen met bijbehorende zorgverleners kan doorlopen. Meer informatie: [email protected]

Subsidie ZonMW bijna zeker! ZonMW heeft op 29 juni 2012 het Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ laten weten dat ze de subsidie voor de consortiumnetwerkvorming en het wetenschappelijk ­onderzoek naar Mijn Zw@ngersch@p onder één voorwaarde wil toekennen: de methodologische verantwoording van het onderzoek moet nader uitgewerkt worden. Deadline voor indiening: 17 september 2012. Het definitieve ‘go’ en de subsidie volgen dan in oktober. Na de zomer zullen kern- en regioconsortia bij elkaar komen om ­afspraken te maken over hoe nu verder. Meer informatie: [email protected]

1

• De GGD Regio Nijmegen is namens het Consortium trekker van Healthy Pregnancy 4 All. Dit is een nieuwe trajectgroep.

Meer op pagina 2

• ZZG’s Kraamzorg ZuidGelderland ziet veel kansen voor E-health en zet er fors op in. Meer op pagina 3 • Vroegsignalering • Transmurale protocollen • Rol huisarts • Stroomlijnen acute zorg

Pagina 4

• Mijn zorgpad • Integrale voorlichting

Pagina 5

Agenda 13 september 2012 Overleg kern- en regio­ consortia over toekomst en symposiuminhoud

8 november 2012 Hét symposium over geboortezorg in Oostelijk Nederland Doel: kennismaken en ­informatie uitwisselen

Meer op pagina 3

Je hebt elkaar nodig. Goede verloskundige zorg realiseer je samen! Even voorstellen… Zes partners in geboortezorg geven het Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ vorm. In Nieuwsbrief 3 zijn UMC St ­Radboud, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis en Coöperatieve Verloskundigen Nijmegen en omstreken al voorgesteld. Nu is het de beurt aan de GGD Regio Nijmegen en ZZG’s Kraamzorg Zuid-Gelderland. De Moederraad ‘Nijmegen bevalt goed’ volgt in Nieuwsbrief 5.

GGD: vroegsignalering en een gezonde leefstijl “Ons doel is bij te dragen aan een gezonde ontwikkeling van kinderen van nul tot negentien jaar. Logisch dus dat we als GGD Regio Nijmegen meedoen in het Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’.” Manager Jeugdgezondheidszorg Hannelore Hoogeveen grijpt nog even terug op het rapport ‘Een goed begin’ van de landelijke stuurgroep Zwangerschap en Geboorte. “Hun aanbevelingen richten zich op preventie in plaats van curatie. En preventie is een van onze kerntaken. We onderzoeken bijvoorbeeld hoe vroegsignalering en een gezonde leefstijl voor en tijdens de zwangerschap kunnen bijdragen aan het terugdringen van babysterfte. Vanuit het Consortium zijn we daarom ook betrokken bij Healthy Pregnancy 4 All: gezond zwanger voor iedereen!”

Healthy Pregnancy 4 All

“Vrouwen met een (mogelijke) kinderwens bewust maken van het belang van gezond leven. Dat is de doelstelling van het project Healthy Pregnancy 4 All dat in de Nijmeegse wijken Dukenburg en Lindenholt van start is gegaan. Het oorspronkelijk Rotterdamse project is daarvoor wel aan onze lokale situatie aangepast. Centraal staan leefstijlfactoren die de gezondheid van moeder en kind kunnen beïnvloeden, zoals roken, overgewicht en huiselijk geweld. De focus ligt op de periode vóór en tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap.” En passant is het de bedoeling in beeld te krijgen of een zwangere meer of andere zorg nodig heeft dan het reguliere aanbod. De GGD coördineert het project en is penvoerder namens het Consortium.

Integrale financiering

2

Een van de belangrijke blokkades om in de verloskundige zorgvoorziening optimaal ketengewijs te kunnen werken, is het ontbreken van integrale financiering van de zorg rond zwangerschap en geboorte. Consortiumbestuurslid Carola Groenen: “Daarom waren we zeer geïnteresseerd toen zorgverzekeraar CZ ons eind vorig jaar vroeg deel te nemen aan hun project om tot een systeem voor integrale financiering – en dus ontschotting – te komen. Qua doel en inhoud sloot dit in eerste instantie goed aan op onze uitgangspunten en aanpak. Na constructief overleg intern en met CZ hebben we Terug naar pagina 1.

Enthousiast Hannelore: “Samen met een projectgroep van professionals uit de twee wijken en een panel van vrouwen die tot de doelgroep behoren, stellen we de te plegen interventies voor de komende twee jaar vast. Vragen Hannelore Hoogeveen die hierbij leidend zijn: Hoe kunnen we vrouwen in de wijk bereiken met de boodschap van gezond leven? Hoe kunnen we preconceptiezorg en risicosignalering vormgeven? Het Rotterdamse gedachtegoed en hun resultaten zijn hierbij ons uitgangspunt. Wij, en ook de Nijmeegse wethouder van sport, zorg en welzijn Bert Frings, zijn er heel enthousiast over.”

Samenwerkende organisaties In het project ‘Gezond zwanger in Dukenburg en Lindenholt’ participeren naast ZZG’s Kraamzorg Zuid-Gelderland, UMC St. Radboud, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis en de GGD Regio Nijmegen het Wijkgezondheidscentrum Lindenholt, de Verloskundige Praktijk “Nijmegen-West”, Tandem Welzijn, Stichting Robuust en het Erasmus MC. De gemeente Nijmegen, GGD Regio Nijmegen en het Erasmus MC/ZonMW financieren het project. Conform de werkwijze in het Rotterdamse programma ‘Klaar voor een Kind’ wordt het project als geheel continu gemonitord en worden de zorgexperimenten wetenschappelijk geëvalueerd. Meer informatie: [email protected]

na lang wikken en wegen echter besloten geen projectaanvraag in te dienen. Het zou een spoedklus worden die geen recht zou doen aan onze visie op hoe we de samenwerking onderling willen bevorderen en aan de inspanningen van onze professionals. Bovendien zou onze aanvraag ook niet aansluiten bij hun verwachtingen. Wil je te veel in te weinig tijd, dan riskeer je dat het doel niet gehaald wordt dat we met elkaar delen: veiliger geboortezorg. Afgesproken is dat we elkaar zullen blijven informeren over nieuwe ontwikkelingen. CZ is bijvoorbeeld uitgenodigd voor het symposium op 8 november 2012.” Meer informatie: [email protected]

Kraamzorg Zuid-Gelderland: voor zorgeloos genieten “Wat wij willen is dat zwangerschap, bevalling en kraamtijd zo soepel mogelijk verlopen en dat de zorg aansluit bij de wensen van de zwangere. Zodat zij en haar gezin zorgeloos van deze bijzondere periode kunnen genieten.” Directeur Kraamzorg Zuid-­ Gelderland Annelies de Jong: “Dit als ketenpartner in de geboortezorg realiseren is onze missie. Logisch dat we het consortiumidee graag handen en voeten geven en dat gaat met onze medewerkers prima. Flexibel als ze zijn in de Annelies de Jong kraamzorg, desgevraagd met technische ondersteuning, altijd beschikbaar voor advies. En sinds vorig jaar volgen we de zwangere naar waar zij wil bevallen. Zo ondersteunen we verloskundigen in het geboortehuis NEO, maar ook in het UMC St Radboud, of als vanouds thuis. Vanaf maart 2012 werken we ook met een community op MijnZorgnet.nl.”

www.mijnkraamzorgzzgnet.nl

Mijn Zw@ngersch@p

Annelies is de trekker van de trajectgroep E-health: MijnZorgnet. “Afgelopen winter zijn ter introductie van MijnZorgnet goedbezochte avonden georganiseerd voor verloskundigen, gynaecologen en medewerkers van de kraamzorg. Dergelijke introductieavonden komen er ook voor de overige disciplines binnen het Consortium. Vanwege de kansen die ­E-health biedt, zijn we als Kraamzorg Zuid-Gelderland snel erbij aangehaakt. Via www.mijnkraamzorgzzgnet.nl kun je informatie vinden over onze organisatie, contact hebben met lotgenoten én met onze kraamverzorgsters, met verloskun­ digen en een gynaecoloog. Zij reageren binnen 48 uur.”

“Er zijn ook al communities van het Consortium zelf en van de afdeling Verloskunde van het UMC St Radboud samen met enkele eerstelijns verloskundige praktijken. We ­werken nu verder aan de persoonlijke zorgcommunity ­­MijnZw@ngersch@p. Hiermee kan een zwangere straks zelf haar eigen digitale zwangerschapsdossier beheren en vullen en zelf de door haar gewenste professionals uitnodigen met haar en elkaar in gesprek te gaan.”

Fotograaf: Brigitte Heesbeen

Trajectgroep E-health: MijnZorgnet

Trajectgroep Mijn Zw@ngersch@p

Voor wetenschappelijke monitoring van MijnZw@ngersch@p – hoe gaat het, wat levert het op – is ZonMW-subsidie ­aangevraagd. Van dit traject is UMC-hoogleraar Frank ­Vandenbussche de trekker. Meer informatie: [email protected]

Regionaal marktleider Kraamzorg Zuid-Gelderland is een apart bedrijf van ZZG Zorggroep. Als regionaal marktleider levert het bedrijf al meer dan 50 jaar kraamzorg en assistentie bij de thuis- of thuisverplaatste bevalling. Annelies: “Verloskundigen en ­cliënten zijn daar zeer tevreden over, waarderen de inzet met een 8,5. En zo’n 98% van de cliënten kiest bij een volgende zwangerschap weer voor ons. Samen met de ketenpartners de wens van de klant honoreren, veilig en vertrouwd, thuis én uit. Daar gaan we voor!” Meer informatie: [email protected] Het Klantenpanel van Kraamzorg Zuid-Gelderland heeft de kraamzorgcommunity officieel in gebruik genomen en er is al flink wat activiteit! Het panel adviseert de organisatie over kraamzorgproducten en –dienstverlening.

3 Terug naar pagina 1.

Uit de Trajectgroepen Het Consortium kent acht1 trajectgroepen om te komen tot betere geboorte­ zorg. Hierin werken ter zake deskundige professionals uit alle disciplines samen aan verbetering van de zorgpraktijk, bevordering van praktijkgericht onderzoek en borging van kennisoverdracht.

Vroegsignalering Twee jaar geleden hebben ZZG’s Kraam­zorg Zuid-Gelderland, de ­Coöperatieve Verloskundigen Nijmegen en omstreken en de afdeling Jeugdgezondheidszorg van de GGD Regio Nijmegen op basis van de pilot Vroegsignalering afspraken gemaakt over de wijze waarop en door wie een zwangere – en/of een gezin – met een verhoogd risico gesignaleerd wordt. Bij de vorming van het Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ is afgesproken bij Vroegsignalering ook de afdelingen verloskunde en gynaecologie én de kinderartsen te betrekken en er een trajectgroep van te maken. Trekkers zijn Gerdien Halfman, Kraamzorg ZuidGelderland; Rianne Aalbers-Dinnissen namens de verloskundigen; Marijke van der Veer, UMC St Radboud; Marja Lankveld, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis en Goke Zijlmans, GGD Regio Nijmegen. Goke is de voorzitter ervan.

Format ook in ziekenhuizen

Met als inzet het reduceren van risicofactoren voor zeer jonge of nog ongeboren kinderen, wordt door alle betrokken partijen gewerkt aan de optimalisering van vroegsignalering, het met elkaar delen van informatie en het tijdig doorgeleiden van zwangeren en/of gezinnen naar eventuele interventies. Gerdien Halfman: “De pilot heeft al een format opgeleverd dat bij kraamzorg, verloskundigen en JGZ breed wordt gebruikt in de thuissituatie. Hierbij zetten we in op aspecten als scholing, werkwijze, communicatie en registratie.” Momenteel wordt onderzocht hoe dit format is te gebruiken door professionals in de ziekenhuizen, zodat alle zorgverleners binnen de verloskundige keten een eenduidig en sluitend beleid hanteren. Hierbij spelen 1

Voor nieuws over Healthy Pregnancy 4 All

zie pagina 2; informatie over E-health:

4

MijnZorgnet op pagina 3.

Terug naar pagina 1.

informatieoverdracht en communicatie een cruciale rol. Ook wordt gekeken naar optimalisering van risicosignalering. Meer informatie: [email protected]

Transmurale protocollen Het Verloskundig Samenwerkings Verband Nijmegen en Omstreken VSVNO is in het kader van kwaliteitsbevordering doorlopend bezig met de transmurale protocollen. Het houdt ze onder de aandacht en zorgt voor regelmatige updates. Het VSVNO heeft het Consortium gevraagd om ondersteuning zodat sneller en professioneler gewerkt kan worden. Meer informatie: [email protected]

Stroomlijnen acute zorg De trajectgroep Stroomlijnen acute zorg heeft in Jan Sporken, gynaecoloog in het CWZ en Manon Linders, verloskundige uit Wijchen twee nieuwe trekkers gevonden. Zij namen het stokje over van Johan Barneveld. Eind 2011 heeft deze trajectgroep twee multidisciplinaire trainingen georganiseerd. Hierin is de door Manon Linders ontwikkelde checklist uitgetest. Er is real life geoefend, onder andere door ambulanceritten mee te maken. Dit

Training van de multidisciplinaire aanpak van een acute zorgvraag tijdens de baring.

­ ajaar staat er weer een dergelijke n Skills and Drills op het programma. Inmiddels heeft de consortiumregio Boxmeer aangegeven te willen aan­ haken bij deze trajectgroep om de informatieoverdracht tussen verloskundige, ambulance en ziekenhuis ook bij hen te standaardiseren. ‘Arnhem’ en ‘Doetinchem’ doen (nog) niet mee. Meer informatie: [email protected]

Rol huisarts Welke rol kan de huisarts vervullen bij geboortezorg anno nu? Hij zou de partners in geboortezorg kunnen informeren over de gezondheidssituatie van de zwangere en/of over haar gezinssituatie. En een rol op MijnZorgnet kunnen spelen misschien? Voor een verkenning van de kansen om geboortezorg op deze manier te verbeteren heeft trajectgroeptrekker Annelies de Jong contact gezocht met de voorzitter van de LHV Huisartsenkring Nijmegen eo Guido Adriaansens en ook gesproken met huisarts Mirjam Meijer. Op het symposium van 8 november 2012 komt dit thema uitgebreid aan de orde. Meer informatie: [email protected]

Skills and Drill-groep met verloskundigen, gynaecologen, een ambulanceverpleegkundige en kraamverzorgenden tijdens hun training Acute zorg eind 2011.

Vervolg Uit de Trajectgroepen

Mijn zorgpad Hoe moet het zorgpad van een zwangere vrouw eruit zien? Dat is de opdracht van de trajectgroep Mijn zorgpad. Trekkers zijn gynaecoloog Jeroen van Dillen en de verloskundigen Cara Simons en Audrey Leenders. Audrey: “Eerst hebben we met hulp van enkele stuurgroepleden de vraag beantwoord wat een zorgpad eigenlijk is en wat je ermee kunt. Daarna is afgesproken om - om een eenduidig dossier voor een zwangere vrouw te kunnen inrichten een algemeen zorgpad samen te stellen op basis van noodzakelijke en gewenste informatie over de zwangere, gespecificeerd naar verwijsmomenten binnen de zwangerschap en bevalling. Mogelijke vaste onderdelen hierin worden een uniforme manier van intaken (wellicht gecentraliseerd zoals dit al in Tilburg en Roosendaal succesvol gebeurt), een thuisbezoek, de invulling van het casemanagerschap, de informatievoorziening tijdens de zwangerschap, een continue begeleiding van de barende. En een persoonlijk geboorteplan: het ´wensenpakket´ van de zwangere. Het zorgpad zou digitaal beschikbaar moeten zijn voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zwangerschap en

baring. Vandaar dat wordt overwogen dit zorgpad te implementeren in de persoonlijke zorgcommunity Mijn Zw@ngersch@p van de zwangere (zie E-health, pagina 3).” De trajectgroep volgt ook de ontwikkeling van het PND (prenataal dossier). Meer informatie: [email protected]

Integrale voorlichting In het traject naar integrale voorlichting is het eerste deel eind 2011 afgerond. De werkgroep onder leiding van gynaecologe Daniela Schippers en verloskundige Femke Wasscher leverde als eindproduct een standaardpresen­ tatie op waarmee alle partners in geboortezorg in Nijmegen en omgeving de prenatale voorlichting geven, aan­ gevuld met eigen specifiek zorgaanbod. Hierdoor krijgt de zwangere uniforme informatie over de beschikbare geboortezorg en dat was het doel. Meer informatie: [email protected]

Projectcoördinator gestopt Projectcoördinator Johan Barneveld is eind mei 2012 gestopt met zijn werk voor het Consortium. In februari 2011 heeft hij de beweging om te komen tot het samenwerkingsverband mee ingezet, daartoe uitgenodigd door initiators Dick Herfst (ZZG), Didi Braat (UMC St

Radboud) en Annelies de Jong (ZZG’s Kraamzorg Zuid-Gelderland). Hij kijkt terug op een goed jaar waarin grote stappen zijn gezet. “Partijen hebben elkaar gevonden en kunnen het prima zelf af. Dan kun je met een gerust hart vertrekken.”

Aankondiging Symposium

5

Op 8 november 2012 van 16.00 tot 21.00 uur organiseert het Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ zijn eerste symposium. Consortiumbestuurslid Annelies de Jong: “Alle professionals die betrokken zijn bij geboortezorg in onze consortiumregio’s Nijmegen, Arnhem, Doetinchem en Boxmeer zijn uitgenodigd. Doel? Kennis maken met elkaar én elkaar informeren. En dat alles onder de bezielende leiding van dagvoorzitter professor Koos van Terug naar pagina 1.

der Velden. Dit boegbeeld voor geboortezorg en eerstelijn laat de laatste ontwikkelingen zien en nodigt uit tot een blik in de toekomst. Wat kunnen we nog meer doen om de geboortezorg te verbeteren? In dat kader zijn ook de huisartsen van harte welkom. Hun kennis van de vrouw en haar gezinssituatie is onontbeerlijk voor goede en efficiënte geboorte- en nazorg.” De uitnodiging volgt binnenkort!

Consortiumstructuur Het Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ kent een Dagelijks Bestuur voor beheer­sen uitvoeringstaken die eens per twee weken vergadert en een Stuurgroep. De Stuurgroep, met twee afgevaardigden uit elke Consortiumpartner, komt vier keer per jaar bijeen en houdt zich met name bezig met inhoud en verantwoording. Verder hebben de stuurgroepleden een belangrijke netwerkfunctie. Het is de bedoeling minstens eens per jaar een grote bijeenkomst te organiseren voor uitwisseling van informatie met andere consortia voor geboortezorg. Met het oog op het bestendigen van het samenwerkingsverband wordt gedacht aan het omzetten ervan in een stichting.

Dagelijks Bestuur

Het Dagelijks Bestuur van het Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ bestaat uit • Erwin Sponselee, bedrijfsleider UMC St Radboud, Verloskunde & Gynaecologie • Margriet van Egmond, manager ­bedrijfsvoering CWZ, zorgunits ­Gynaecologie/Verloskunde, Kinder­ geneeskunde en SEH • Carola Groenen, directeur Coöperatieve Verloskundigen Nijmegen en omstreken • Hannelore Hoogeveen, manager GGD Regio Nijmegen, afdeling Jeugdgezondheidszorg • Annelies de Jong, directeur ZZG’s Kraamzorg Zuid-Gelderland

Colofon © Consortium ‘Nijmegen bevalt goed’ Het Consortium richt zich op verbetering van de zorgpraktijk, bevordering van praktijkgedreven onderzoek en het waarborgen van een regionale en nationale kennisinfrastructuur. Nieuwsbrief 4, juli 2012 Reacties via [email protected] Redactie: Elise Overes, Com-dt Malden Vormgeving: Verheij & Van der Heide Arnhem Deze nieuwsbrief verschijnt alleen digitaal.

Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis

Moederraad ‘Nijmegen bevalt goed’