prof. dr. mr. E.J.W. Heithuis drs. R.P. van den Dool m.m.v. mr. dr. Q.W.J.C.H. Kok drs. IJ. de Nies
Compendium van de vennootschapsbelasting Zevende druk
Deventer 2008
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord / V Lijst van gebruikte afkortingen / VII Overige te raadplegen literatuur / IX 1
Inleiding / 1
1.1
Vennootschapsbelasting / 1
1.2 1.3 1.4 1.5
Klassieke stelsel / 1 Ontwikkelingen binnen Nederland / 3 Ontwikkelingen binnen de Europese Unie / 5 Rechtsgrond / 8
2
Subjectieve belastingplicht / 1 1
2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.2.1 2.3.2.2 2.3.2.3
Inleiding/11 Vestigingsplaats als aangrijpingspunt voor de belastingplicht / 11 Binnenlands belastingplichtige lichamen / 15 Inleiding; fictie van art. 2 lid 5 Wet VPB 1 9 6 9 / 1 5 Onbeperkt belastingplichtige lichamen / 15 NVsenBVs/15 Open commanditaire vennootschappen / 16 Andere vennootschappen met een in aandelen verdeeld kapitaal; vreemdrechtelijke rechtsvormen / 18 Coöperaties en verenigingen op coöperatieve grondslag / 19 Onderlinge waarborgmaatschappijen e.a. / 20 Woningcorporaties / 20 Fondsen voor gemene rekening / 21 Beperkt belastingplichtige lichamen / 22 Verenigingen, stichtingen en andere niet-publiekrechtelijke rechtspersonen / 22 Overheidsbedrijven / 25 Buitenlands belastingplichtige lichamen / 27 Inleiding / 27
2.3.2.4 2.3.2.5 2.3.2.6 2.3.2.7 2.3.3 2.3.3.1 2.3.3.2 2.4 2.4.1
XI
Inhoudsopgave
2.4.2 Verenigingen en andere rechtspersonen / 28 2.4.3 Open commanditaire vennootschappen en andere vennootschappen / 29 2.4.4 Doelvermogens / 29 2.5 Nieuwe belastingplichtigen / 30 2.5.1 Inleiding / 30 2.5.2 Europees Economisch Samenwerkingsverband / 30 2.5.3 Europese naamloze vennootschap / 30 2.5.4 Europese coöperatieve vennootschap / 32 2.5.5 Openbare vennootschap met rechtspersoonlijkheid / 32 2.6 Subjectieve vrijstellingen / 33 2.6.1 Inleiding / 33 2.6.2 Vrijstellingen van art. 5 Wet VPB 1969 / 34 2.6.2.1 Natuurschoonwetlichamen / 34 2.6.2.2 Pensioen- en VUT-fondsen / 35 2.6.2.3 Instellingen van weldadigheid of van algemeen nut / 35 2.6.2.4 Landbouwbedrijven en schade- en uitvaartverzekeraars / 36 2.6.2.5 Ziekenhuisverplegingsfondsen en ziektekostenverzekeraars / 36 2.6.2.6 Bedrijfsverenigingen / 36 2.6.2.7 Openbare leeszalen en bibliotheken / 37 2.6.3 Vrijstellingen van art. 6 Wet VPB 1969 / 37 2.6.3.1 Lichamen van algemeen maatschappelijk belang / 37 2.6.3.2 Lichamen van sociaal belang / 38 3 3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.2.1 3.3.2.2 3.4 3.4.1 3.4.1.1 3.4.1.2 3.4.1.3 3.4.2 3.4.2.1 3.4.2.2
Objectieve belastingplicht / 39
Inleiding / 39 Uitgangspunt winstbepaling zelfstandige entiteiten / 40 Het fiscale kapitaalbegrip / 42 Algemeen / 42 Informeel kapitaal / 43 In de vermogenssfeer / 44 In de kostensfeer / 44 Winstbegrip / 46 Algemeen / 46 'Gezamenlijke voordelen, onder welke naam en welke vorm ook' / 46 Boekjaar/46 Functionele Valuta / 47 Twee winstbegrippen / 47 Het totaalwinstbegrip / 47 Toerekening aan jaren door middel van goed koopmansgebruik (Jaar~ winst) / 48 3.5 Totaalwinst / 49 3.5.1 Euro=eurostelsel / 49 3.5.2 Berekening totaalwinst; vermogensvergelijking / 49 3.5.2.1 Alle voor- en nadelen, maar geen gemiste voordelen / 50 3.5.2.2 Niet-betaalde kosten / 51
XII
Inhoudsopgave
3.5.2.3 3.5.2.4 3.5.2.5 3.6 3.6.1 3.6.2 3.7 3.8 3.8.1 3.8. .1 3.8. .2 3.8. .3 3.8. .4 3.8. .5 3.8. .6 3.8.2 3.8.2.1 3.8.2.2 3.8.3 3.9 3.9.1 3.9.2 3.9.3 3.9.4 3.9.5 3.9.5.1 3.9.5.2 3.9.6 3.9.7 3.9.8 3.9.9 3.9.10 3.9.11 3.10 3.10.1 3.10.2 3.10.3 3.10.4 3.11 3.12 3.12.1 3.12.2 3.12.3
Alleen daadwerkelijke kosten / 51 Slechts een marginale toetsing door de fiscus / 52 Gemengde kosten / 53 Objectieve vrijstellingen / 54 Vijf vrijstellingen in de Wet VPB 1969 / 54 Kwijtscheldingswinstvrijstelling / 54 De systematiek van art. 9 en art. 10 Wet VPB 1969 / 55 Jaarwinstbepaling / 56 Algemeen / 56 Goed koopmansgebruik en bestendige gedragslijn / 56 Balanscontinuiteit / 57 De beginselen van goed koopmansgebruik / 57 Realisatiebeginsel / 58 Voorzichtigheidsbeginsel / 59 Eenvoudsbeginsel / 60 Stelselwijziging / 61 AI dan niet verplichte stelselwijziging en incidenteel fiscaal voordeel / 61 Foutenleer / 62 Toestand op balansdatum / 63 De fiscale balans / 63 Waarderingsmethoden / 63 Vorderingen / 64 Voorraden / 64 Onderhanden werk / 65 Bedrijfsmiddelen / 65 Het begrip 'bedrijfsmidder / 65 Waardering van bedrijfsmiddelen en afschrijvingen / 66 Onlichamelijke bedrijfsmiddelen / 68 Deelnemingen / 68 Liquide middelen / 69 Schulden / 70 Voorzieningen / 70 Pensioenverplichtingen / 71 Fiscale reserves / 72 Algemeen / 72 Kostenegalisatiereserve / 72 Herinvesteringsreserve / 74 Herbestedingsreserve voor lichamen van algemeen maatschappelijk of sociaal belang / 75 Investeringsaftrek / 76 Eindafrekening / 77 Algemeen / 77 Verplaatsing vestigingsplaats uit Nederland / 77 Algemene eindafrekening; vangnetbepaling / 79
XIII
Inhoudsopgave
4
Objectieve belastingplicht; aanvullende bepalingen / 81
4.1 4.2
4.3.3 4.3.3.1 4.3.3.2 4.3.3.3 4.3.3.4 4.3.3.5 4.4 4.5 4.6 4.7 4.7.1 4.7.2 4.7.3
Inleiding / 81 Dooruitdelingsfaciliteit dividendbelasting, 'at arm's length'-beginsel en doorstroomlichamen / 81 Vermindering dividendbelasting / 81 'At arm's length'-beginsel / 83 Niet-aftrekbare renten en royalty's van doorstroomlichamen / 85 Kapitaalverkeer tussen aandeelhouder(s) en lichaam / 87 Algemeen / 87 De aftrekmogelijkheden van art. 9 Wet VPB 1969 / 88 Winstaandelen ten behoeve van het personeel / 88 Winstaandelen ter zake van overgenomen concessies, octrooien, etc. / 89 Winstdelingen voor de verzekeringnemers bij een verzekeringsmaatschappij / 90 Oprichtingskosten en kosten in verband met wijziging van het kapitaal / 90 Winstaandelen die toekomen aan coöperaties en beherende vennoten van open commanditaire vennootschappen / 90 Een redelijke rente over het eigen vermögen / 92 De coöperatie en coöperatieve vereniging / 92 Bijzondere aftrekposten voor lichamen van algemeen maatschappelijk belang / 94 Niet-aftrekbare uitgaven van art. 10 Wet VPB 1969 / 96 Algemeen / 96 Winstuitdelingen / 96 Belastingen / 97 Gebruikelijk loon / 98 Werkruimte directeur-aandeelhouder / 98 Uitgereikte aandelen en toegekende (werknemers)opties / 99 Wederverkoop van ter tijdelijke belegging ingekochte aandelen /100 Commissarisbeloning / 101 Giften / 102 Algemeen / 102 Afbakening zakelijke giften / 103 Aftrekbaarheid niet-zakelijke giften / 103
5
Renteaftrek /105
5.1 5.2 5.2.1
Inleiding/ 105 Herkwalificatie van geldleningen in kapitaal / 106 Verschallende behandeling van kapitaal en geldleningen in de Wet VPB 1969 / 106 Jurisprudentie Hoge Raad; schijnlening, deelnemerschapslening en bodemloze put / 107 De schijnlening nader beschouwd; 'onzakelijke lening' /109
4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.2.1 4.3.2.2 4.3.2.3 4.3.2.4 4.3.2.5 4.3.2.6 4.3.2.7 4.3.2.8
5.2.2 5.2.3
XIV
Inhoudsopgave
5.2.4 5.2.5 5.3 5.3.1 5.3.2. 5.4 5.4.1 5.4.2 5.4.3 5.4.4 5.4.4.1 5.4.4.2 5.4.5 5.4.5.1 5.4.5.2 5.4.5.3 5.4.5.4 5.4.5.5 5.4.6 5.4.7 5.5 5.5.1 5.5.2 5.5.3 5.5.3.1 5.5.3.2 5.5.3.3 5.5.3.4 5.5.4
De deelnemerschapslening nader beschouwd / H O De bodemlozeputlening nader beschouwd / 111 Renteloze en laagrentende geldleningen met een onbeperkte looptijd of een looptijd van langer dan 10 jaar / 112 Algemeen; körte historie / 112 Ratio van art. 10b Wet VPB 1969 / 113 Winstdrainage / 114 Algemeen/114 Grondfiguren van de winstdrainage / 114 Voorgeschiedenis; fraus legis en jurisprudentie Hoge Raad / 118 Wettelijke reparatie in art. 10a Wet VPB 1969 / 119 Plaatsing in wettelijke systematiek / 119 Enkele algemene aspecten van art. 10a Wet VPB 1969/119 De 'besmette transacties' van art. 10a Wet VPB 1969 / 123 Alleen specifieke rechtshandelingen / 123 Winstuitdeling, teruggaaf van gestört kapitaal en kapitaalstorting / 123 De interne verhanging en externe acquisitie / 124 Andere situaties waarin art. 10a Wet VPB 1969 van toepassing is / 127 Het tegenbewijs; zakelijkheidstoets en compenserende heffing / 129 Samenloop met fiscale eenheid en juridische splitsing en fusie / 134 Begrippen Verbünden lichaam' en 'verbonden natuurlijk persoon' / 135 Thin capitalisation / 136 Algemeen / 136 Körte historie / 137 'Thin capitalisation'-maatregel van art. lOd Wet VPB 1969 / 138 Inpassing in het systeem / 138 Hoofdregels; vaste ratio en concernratio / 139 Randvoorwaarden / 140 Definitie begrippen 'vreemd vermögen' en 'eigen vermögen' / 141 'Thin cap'-regels raken schuldeiser niet / 143
6
Deelnemingsvrijstelling /145
6.1 6.2 6.2.1 6.2.2 6.2.2.1 6.2.2.2 6.2.2.3
Inleiding; ne-bis-in-idembeginsel / 145 Het begrip 'deelneming' / 148 Algemeen / 148 Het omvangscriterium / 150 Ten minste 5% van het nominaal gestörte kapitaal / 150 Soort aandelen, certificaten en opties op aandelen / 151 Lidmaatschapsrechten van coöperaties en commanditaire participaties in openCV's/ 153 Samenhang met bijzondere regimes van de vrijgestelde en fiscale beleggingsinstelling / 154 De laagbelaste beleggingsdeelneming / 155 Vereisten / 155 Beleggingseis / 156
6.2.2.4 6.2.3 6.2.3.1 6.2.3.2
XV
Inhoudsopgave
6.2.3.3 Onderworpenheidseis /158 6.2.3.4 Octrooi- en groepsfinancieringsmaatschappijen /162 6.2.3.5 Vastgoeddeelnemingen / 163 6.2.3.6 Jaarlijkse herwaarderingsverplichting / 165 6.2.3.7 De deelnemingsverrekening / 165 6.2.4 Meesleep- en meetrekregeling; aflopende deelneming / 170 6.2.4.1 Meesleepregeling; winstbewijzen en deelnemerschapsleningen / 170 6.2.4.2 Meetrekregeling; aandelen, winstbewijzen en deelnemerschapsleningen / 171 6.2.4.3 Aflopende deelneming / 173 6.2.5 Sfeerovergang; compartimenteringsleer / 174 6.3 De vrijgestelde voordelen / 175 6.3.1 Voordelen 'uit hoofde van' de deelneming / 175 6.3.1.1 Het algebraische begrip 'voordelen' /176 6.3.1.2 'Alle voordelen'; zowel dividenden als verkoopresultaten / 176 6.3.2 Dividenduitkeringen /177 6.3.2.1 Verkapt of vermomd dividend /177 6.3.2.2 Meegekocht dividend /178 6.3.2.3 Winstbonus- en agiobonusaandelen en Claims / 178 6.3.3 Kosten verband houdend met de deelneming / 179 6.3.4 Andere voordelen uit hoofde van de deelneming / 181 6.3.4.1 Voordelen uit opties op aandelen / 181 6.3.4.2 Voordelen uit earn-outregelingen en balansgaranties / 183 6.3.4.3 Voordelen uit zogenoemde deelnemerschapsleningen / 185 6.3.4.4 Valutakoersresultaten / 185 6.3.4.5 Voordelen uit valuta-afdekkingsinstrumenten / 185 6.4 Omzetting afgewaardeerde vorderingen in aandelenkapitaal en aanverwante rechtsfiguren / 186 6.4.1 Vorderingen versus deelnemingen / 186 6.4.2 Körte historie / 187 6.4.3 Huidige regime van art. 13ba Wet VPB 1969 / 188 6.4.3.1 Algemeen / 188 6.4.3.2 Relevante rechtshandelingen / 189 6.4.3.3 Opwaarderingsreserve / 191 6.4.4 Vervreemding van de schuldvordering en aanverwante figuren /193 6.4.5 Samenloop met liquidatieverliesregeling / 195 6.5 Omzetting van een verlieslijdende vaste inrichting in een deelneming / 196 6.5.1 Onderscheid vaste inrichting en deelneming in het buitenland / 196 6.5.2 Incorporatie van verlieslijdende vaste inrichting in een deelneming /198 6.5.2.1 Hoofdsysteem van art. 13c Wet VPB 1969 / 198 6.5.2.2 Antimisbruikbepalingen / 199 6.5.3 Samenloop met liquidatieverliesregeling / 200 6.6 De liquidatieverliesregeling / 201 6.6.1 Inleiding / 201 6.6.2 Achtergrond van de liquidatieverliesregeling / 201
XVI
Inhoudsopgave
6.6.3 6.6.4 6.6.4.1 6.6.4.2 6.6.5 6.6.6 6.6.7
Voorwaarden voor een liquidatieverlies / 202 Omvang van het liquidatieverlies / 203 Voor de deelneming opgeofferde bedrag / 203 Totaal van de liquidatie-uitkeringen / 205 Het tijdstip van verliesneming / 206 Liquidatie tussenhoudstervennootschap / 208 Aandelenfusie, splitsing en juridische fusie / 211
7
Fusies en splitsingen / 213
7.1 7.2 7.2.1 7.2.2 7.2.3 7.2.3.1 7.2.3.2 7.2.4 7.3 7.3.1 7.3.2 7.3.3 7.3.3.1 7.3.3.2 7.3.3.3 7.3.3.4 7.3.4 7.3.5 7.3.6 7.3.6.1 7.3.6.2 7.3.6.3 7.3.6.4 7.3.6.5 7.3.6.6 7.3.6.7 7.3.6.8 7.3.6.9 7.4 7.4.1
Inleiding / 213 Aandelenfusie/214 Algemeen / 214 Voor de faciliteit kwalificerende aandelenfusie / 216 Voorwaarden voor toepassing van de faciliteit / 217 Niet gericht op ontgaan of uitstellen van belastingheffing / 217 Zekerheid vooraf / 218 Inhoud van de faciliteit; doorschuiving fiscale boekwaarde / 219 Bedrijfsfusie / 219 Algemeen/219 Tegenprestatie en belastinglatentie / 220 Voorwaarden voor toepassing van de faciliteit / 223 Materiele onderneming / 223 Niet gericht op ontgaan of uitstellen van belastingheffing / 224 Zekerheid vooraf / 225 Relatie met liquidatieverliesregeling / 225 Tijdstip van overdracht; terugwerkende kracht / 225 Bedrijfsfusiefaciliteit van rechtswege; voorwaarden en indeplaatstreding / 226 Bedrijfsfusiefaciliteit op verzoek / 228 Standaardvoorwaarden / 228 Voorwaarde 1: Onderlinge vorderingen en schulden / 228 Voorwaarde 2: Verrekening van verliezen, buitenlandse resultaten en bronbelasting / 229 Voorwaarde 3: Overdragende vennootschap bezit aandelen in overnemende vennootschap / 230 Voorwaarde 4: Overdragende vennootschap houdt art. 13c-deelneming in overnemende vennootschap / 231 Voorwaarde 5: Latent liquidatieverlies / 231 Voorwaarde 6: Deelnemingsvrijstelling na bedrijfsfusie / 232 Voorwaarde 7: Overdragende rechtspersoon is stichting of vereniging / 233 Voorwaarde 8: Overnemende vennootschap is in buitenland gevestigd / 233 Juridische splitsing / 234 Algemeen / 234
XVII
Inhoudsopgave
7.4.2 7.4.3 7.4.3.1 7.4.3.2 7.4.3.3 7.4.3.4 7.4.3.5 7.4.4 7.4.4.1 7.4.4.2 7.4.4.3 7.4.4.4
Splitsing met fiscale afrekening / 237 Splitsingsfaciliteit van rechtswege / 238 Indeplaatstreding; doorschuif fiscale boekwaarden / 238 Voorwaarden / 240 Niet gericht op ontgaan of uitstellen van belastingheffing / 243 Zekerheid vooraf / 245 Relatie met liquidatieverliesregeling / 246 Splitsingsfaciliteit op verzoek / 246 Standaardvoorwaarden / 246 Voorwaarde la: Onderlinge vorderingen en schulden / 247 Voorwaarde l b : Vorderingen op verbunden lichamen / 247 Voorwaarde 2: Verrekening van verliezen, buitenlandse resultaten en bronbelasting / 248 7.4.4.5 Voorwaarde 3: Afsplitsende rechtspersoon bezit aandelen in verkrijgende rechtspersoon / 249 7.4.4.6 Voorwaarde 4: Afsplitsende rechtspersoon houdt art. 13c-deelneming in verkrijgende rechtspersoon / 250 7.4.4.7 Voorwaarde 5: Latent liquidatieverlies / 250 7.4.4.8 Voorwaarde 6: Deelnemingsvrijstelling na afsplitsing / 251 7.4.4.9 Voorwaarde 7: Afsplitsende rechtspersoon is stichting of vereniging / 252 7.4.4.10 Voorwaarde 8: Verkrijgende rechtspersoon is buiten Nederland gevestigd / 252 7.4.5 Fiscale positie aandeelhouders splitsende rechtspersonen / 253 7.4.5.1 Aandeelhouder verdwijnende vennootschap / 253 7.4.5.2 Aandeelhouder verkrijgende vennootschap / 255 7.5 Juridische fusie / 255 7.5.1 Algemeen / 255 7.5.2 Fusie met fiscale afrekening / 259 7.5.3 Fusiefaciliteit van rechtswege / 259 7.5.3.1 Indeplaatstreding; doorschuif fiscale boekwaarden / 259 7.5.3.2 Voorwaarden / 261 7.5.3.3 Niet gericht op ontgaan of uitstellen van belastingheffing / 264 7.5.3.4 Zekerheid vooraf / 265 7.5.4 Fusiefaciliteit op verzoek / 265 7.5.4.1 Standaardvoorwaarden / 265 7.5.4.2 Voorwaarde 1: Onderlinge vorderingen en schulden / 265 7.5.4.3 Voorwaarde 2: Verrekening van verliezen, buitenlandse resultaten en bronbelasting / 266 7.5.4.4 Voorwaarde 3: Fuserende rechtspersoon bezit aandelen in andere fuserende rechtspersoon / 267 7.5.4.5 Voorwaarde 4: Fuserende rechtspersoon houdt art. 13c-deelneming in andere fuserende rechtspersoon / 268 7.5.4.6 Voorwaarde 5: Latent liquidatieverlies / 268 7.5.4.7 Voorwaarde 6: Verkrijgende rechtspersoon is buiten Nederland gevestigd / 269
XVIII
Inhoudsopgave
7.5.5 7.5.5.1 7.5.5.2
Fiscale positie aandeelhouders fuserende rechtspersonen / 269 Aandeelhouder verdwijnende vennootschap / 269 Aandeelhouder verkrijgende vennootschap / 271
8
Geruisloze terugkeer uit de BV / 273
8.1 8.2 8.2.1 8.2.2
Inleiding / 273 Terugkeerfaciliteiten in de fiscale wetgeving / 273 In vogelvlucht / 273 Omzetting meervoudige VPB- en AB-claim in enkelvoudige IBclaim / 274 8.2.2.1 Doorschuiving fiscale boekwaarden / 274 8.2.2.2 AB-claim voor de terugkeer wijkt af van IB-claim na de terugkeer / 276 8.2.2.3 Terugkeerreserve / 276 8.2.3 Faciliteiten alleen op verzoek / 277 8.3 Eisen gesteld aan de terugkeerfaciliteit / 277 8.3.1 Voortzettingseis en rechtsvorm na de terugkeer / 277 8.3.2 Aandeelhouderseis / 278 8.3.3 Ontbindingseis / 278 8.3.4 Ondememingsvermogenseis / 279 8.3.5 Toegestane lichamen / 280 8.3.5.1 NV of BV of vergelijkbare buitenlandse lichamen / 280 8.3.5.2 In Nederland gevestigd of vaste inrichting in Nederland / 280 8.4 Gevolgen voor compensabele verliezen / 281 8.4.1 Algemeen / 281 8.4.2 Verplichte herwaardering activa en passiva / 281 8.4.3 Verhoging boekwaarde en fiscale reserves / 282 8.4.4 Na de terugkeer resterende compensabele verliezen / 282 8.5 Waardebepaling aandelen en onderneming / 283 8.6 Positieve of negatieve terugkeerreserve / 284 8.7 Nadere voorwaarden / 285 8.7.1 Algemeen / 285 8.7.2 Schulden en vreemd vermögen / 286 8.7.3 Lijfrente- en pensioenverplichtingen / 287 8.7.4 Vordering en schulden tussen BV en voortzetters / 288 8.8 Gevolgen voor de voortzettende aandeelhouders in de inkomstenbelasting / 288 8.9 Enkele tijdsbepalingen / 290 8.9.1 Het overgangstijdstip / 290 8.9.2 Terugwerkende kracht / 290 8.9.3 Verzoek tot toepassing van de faciliteit / 291 9
Fiscale eenheid / 293
9.1 9.2
Inleiding / 293 Karakter van de fiscale eenheid / 294
XIX
Inhoudsopgave
9.3 9.4 9.4.1 9.4.2 9.4.2.1 9.4.2.2 9.4.3 9.4.4 9.4.5 9.4.6 9.4.7 9.5 9.5.1 9.5.2 9.6 9.6.1 9.6.2 9.6.3 9.6.4 9.6.4.1 9.6.4.2 9.6.4.3 9.6.5 9.7 9.7.1 9.7.2 9.7.3 9.8 9.8.1 9.8.2 9.8.2.1 9.8.2.2 9.8.3 9.8.4 9.8.5 9.8.6 9.9 9.9.1 9.9.1.1
XX
Voor- en nadelen van de fiscale eenheid / 296 Vereisten voor het aangaan van een fiscale eenheid / 298 Op verzoek; beperkte terugwerkende kracht van maximaal drie maanden / 298 Bezitsvereiste van ten minste 95% / 299 Middellijk aandelenbezit en verschillende soorten aandelen / 299 Economische en juridische eigendom / 301 Samenvallende boekjaren / 303 Dezelfde winstbepalingen bij moeder- en dochtermaatschappij / 304 Vestigingsplaatseisen voor de moeder- en dochtermaatschappij / 305 Kwalificerende rechtsvorm / 307 Geen voorraadaandelen / 308 Einde van de fiscale eenheid / 308 Gevallen waarin de fiscale eenheid eindigt / 308 Voeging en ontvoeging in hetzelfde boekjaar / 310 De gevolgen bij voeging in een fiscale eenheid / 310 Waardesprong als gevolg van de voeging in een fiscale eenheid / 311 Dochtermaatschappij sluit boekjaar af / 312 Door de dochtermaatschappij te volgen gedragslijn / 313 Entreeheffingen van art. 15ab Wet VPB 1969/313 Herwaardering van aandelen in de dochtermaatschappij / 313 Verrekening van op het voegingstijdstip aanwezige latente liquidatieverliezen / 314 Onderlinge vordering/schuldverhoudingen tussen moeder- en dochtermaatschappij / 315 Samenloop met de octrooibox / 316 Belastingheffing tijdens het bestaan van een fiscale eenheid / 316 Gevolgen van het gevoegd zijn in een fiscale eenheid / 317 Toepassing kwijtscheldingswinstvrijstelling / 318 Voorkoming van buitenlandse winstbelasting / 319 Verbreking van de fiscale eenheid / 321 Aanvang nieuw boekjaar voor dochtermaatschappij / 321 Fiscale indeplaatstreding / 322 Gevolgen voor herinvesteringsreserve / 323 Waardering van de deelneming en bepaling van het opgeofferde bedrag / 324 Onderlinge vordering/schuldverhoudingen tussen moeder- en dochtermaatschappij / 326 Ontvoeging in het zieht van liquidatie / 327 Oneigenlijk gebruik in relatie tot art. 13d Wet VPB 1969 / 328 Samenloop met de octrooibox / 329 Verrekening van verliezen van voor en na de fiscale eenheid / 329 Verrekening van verliezen van voor het voegingstijdstip (voorvoegingsverliezen) / 330 Verrekening van voorvoegingsverliezen met nieuw opgerichte dochtermaatschappij / 332
Inhoudsopgave
9.9.1.2 9.9.1.3 9.9.2 9.9.2.1 9.9.2.2 9.9.3
Fictieve winstsplitsing / 333 Transacties binnen de fiscale eenheid / 334 Verliesverrekening over het ontvoegingstijdstip / 335 Verrekening van voorvoegingsresultaten / 336 Verrekening van fiscale-eenheidsresultaten / 336 Toepassing van de inhaalregeling, doorschuifregeling en stallingsregeling van vöor en na de fiscale eenheid / 338 9.10 Antimisbruikbepaling ter zake van binnen de fiscale eenheid overgedragen vermogensbestanddelen / 339 9.10.1 Algemeen / 339 9.10.2 Voorwaarden voor toepassing van art. 15ai Wet VPB 1969 / 340 9.10.2.1 De besmette transactie / 341 9.10.2.2 Beeindiging van de fiscale eenheid / 342 9.10.2.3 Sanctietermijnen / 343 9.10.3 Inhoud van de sanctie van art. 15ai Wet VPB 1969 / 344 9.10.4 Bijzondere regeis in relatie tot de herinvesteringsreserve / 345 9.11 Fiscale eenheid met een buitenlands belastingplichtige / 346 9.11.1 Fiscale eenheid met een buitenlandse dochtermaatschappij / 346 9.11.2 Fiscale eenheid met een buitenlandse moedermaatschappij / 348 9.12 Enkele aanvullende regeis in de Invorderingswet 1990 / 349 9.12.1 Verrekening van belastingschulden met belastingvorderingen / 350 9.12.2 Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de vennootschapsbelastingschuld / 350 10
Nederlands inkomen bij buitenlands belastingplichtigen / 353
10.1 10.2 10.2.1 10.2.2 10.2.3 10.2.4 10.3 10.3.1 10.3.2 10.3.3 10.3.3.1 10.3.3.2 10.3.3.3 10.3.3.4 10.3.3.5 10.3.4 10.3.4.1 10.3.4.2 10.4
Inleiding / 353 Regelingen ter voorkoming van dubbele belasting / 354 Algemeen / 354 Methoden ter voorkoming van dubbele belasting / 354 Verdragswoonplaats / 355 Diverse inkomensbestanddelen / 356 Het Nederlands inkomen / 357 Algemeen / 357 Belastbare Nederlandse bedrag / 358 Winst uit onderneming / 359 Algemeen / 359 Begrip 'vaste inrichting' / 359 Begrip 'vaste vertegenwoordiger' / 360 Bepaling omvang winst uit onderneming / 360 Ander Nederlands inkomen / 362 Inkomen uit aanmerkelijk belang / 363 Algemeen / 363 Definitie 'aanmerkelijk belang' / 363 Vervoersondernemingen / 365
XXI
Inhoudsopgave
11
Verliesverrekening / 367
11.1 11.1.1 11.1.2 11.2
Achterwaarr.se en voorwaartse verliesverrekening / 367 De termijnen / 367 Enkele formele regeis / 368 Beperking verliesverrekening voor houdster- en financieringslichamen/369 11.2.1 Inleiding; het Bosal-arrest van het Hof van Justitie EG / 369 11.2.2 Kwalificatie als houdster- of financieringslichaam / 370 11.2.3 De beperking van de verliesverrekening / 371 11.3 De handel in verlieslichamen / 372 11.3.1 Algemeen; het fenomeen van de handel in verrekenbare verliezen / 372 11.3.2 Körte historie; art. 20 lid 5 (oud) Wet VPB 1969 / 375 11.3.3 Art. 20a Wet VPB 1969/375 11.3.3.1 Aandeelhouderstoets; wijziging van het uiteindelijke belang in het verlieslichaam / 377 11.3.3.2 Werkzaamhedentoets; beleggingstoets en inkrimpingstoets / 380 11.3.3.3 Overige aspecten van art. 20a Wet VPB 1969 / 383 12
Tarief en wijze van heffing / 387
12.1 12.2 12.3 12.4 12.5
Algemeen vennootschapsbelastingtarief van 25,5% / 387 Nihiltarief voor fiscale beleggingsinstellingen / 389 Extra hefflngen bovenop het algemene vennootschapsbelastingtarief / 389 Wijze van heffing / 390 Verrekening van voorheffingen / 391
13
Bijzondere regelingen / 395
13.1 13.2 13.2.1 13.2.2 13.2.2.1 13.2.2.2 13.2.2.3 13.2.3 13.2.3.1 13.2.3.2 13.2.3.3. 13.2.3.4 13.3 13.3.1 13.3.2 13.3.2.1
Inleiding / 395 Twee bijzondere boxregimes; de octrooi- en groepsrentebox / 395 Inleiding / 395 Octrooibox / 396 Bijzonder tarief van 10% / 396 Voorwaarden / 397 Voorbeelden / 399 Groepsrentebox / 400 Algemeen; historie / 400 De groepsrentebox in hoofdlijnen; bijzonder tarief van 5% / 401 Nadere uitwerking groepsrentebox / 402 Voorbeeld / 404 Handel in herinvesteringsreservelichamen / 404 Algemeen; wat is het misbruik? / 404 De regeling van art. 12a Wet VPB 1969 / 406 Aandeelhouderstoets / 407
XXII
Inhoudsopgave
13.3.2.2 Beleggingstoets / 407 13.3.2.3 Antimisbruikmaatregel / 408 13.4 Bijzonder regimes voor vrijgestelde en fiscale beleggingsinstellingen / 408 13.4.1 Inleiding / 408 13.4.2. Het vrijgestelde beleggingsinstellingenregime (VBI-regime) / 409 13.4.2.1 Achtergrond van een nieuw tweede beleggingsinstellingenregime / 409 13.4.2.2 Het nieuwe VBI-regime in kort bestek; subjectieve vrijstelling / 409 13.4.2.3 Voorwaarden voor het nieuwe VBI-regime / 410 13.4.2.4. Aanpalende regeis in de vennootschaps- en inkomstenbelasting / 410 13.4.3 Het fiscale beleggingsinstellingenregime (FBI-regime) / 411 13.4.3.1 Achtergrond van het fiscale beleggingsinstellingenregime / 411 13.4.3.2 De kern van het bijzondere regime; 0%-tarief en doorstootverplichting / 412 13.4.3.3 Voorwaarden voor statusverkrijging / 413 13.4.3.4 Voor uitdeling beschikbare winst; herbeleggings- en afrondingsreserve / 415 13.4.3.5 Statusovergangen / 416 13.5 Omzetting van rechtspersonen / 417 13.5.1 Inleiding/417 13.5.2 Afrekeningsficties in art. 28a Wet VPB 1969 / 417 13.6 Bijzonder regime voor verzekeringsondernemingen / 418 13.6.1 Inleiding / 418 13.6.2 Besluit winstbepaling en reserves verzekeraars / 419 13.6.2.1 Aanvullende regeis; premiereserve / 419 13.6.2.2 Egalisatie- en calamiteitenreserve / 420 Trefwoordenregister / 421
XXIII
