Communicatieplan Kanteling Wmo
1. Inleiding In het Wmo beleidsplan “Kantelen om mee te doen” 2011-2014 staat de visie van gemeente Oostzaan omschreven als: Elke Oostzaner telt mee en doet mee, ongeacht leeftijd, beperkingen en problemen. Samen met de inwoners en de maatschappelijke organisaties werkt de gemeente er aan om daarvoor de voorwaarden te scheppen. Er zijn uitgangspunten geformuleerd om dit mogelijk te maken. De volgende drie zijn van toepassing op dit communicatieplan: - Gemeente is regisseur op afstand Uitgangspunt is dat initiatieven op het gebied van maatschappelijke ondersteuning voornamelijk vanuit de samenleving zelf komen. De gemeente stelt zich meer terughoudend op en creëert voornamelijk het klimaat waarin zorgvragers en ondersteuners goed kunnen functioneren. - Goede communicatie: De boodschap dat er een beroep wordt gedaan op de zelfredzaamheid van de burger dient zorgvuldig te worden uitgedragen. Zo kunnen verwachtingen over en weer worden bijgesteld. Een proactieve communicatie kan bijdragen aan de bewustwording van ieders veranderende rol en ervoor zorgen dat zo veel mogelijk Oostzaners een actieve bijdrage leveren. - Compensatiebeginsel doorontwikkelen De gemeente gaat met betrekking tot het compensatiebeginsel verder met de ontwikkeling van het proces van de zogenaamde “Kanteling” - Aandacht voor verborgen groepen De gemeente zorgt er voor, dat “verborgen groepen” ook kunnen meedoen (o.a. visueel gehandicapten). Om dit te realiseren moeten burgers tijdig geïnformeerd zijn over: - wat er van hen wordt verwacht; - hoe en waar zij ondersteuning kunnen krijgen. Er wordt vanuit diverse invalshoeken en aan diverse betrokkenen informatie aangeboden: 1. Wat wordt er van de gezonde burger verwacht 2. Wat wordt er van de beperkte burger verwacht 3. Hoe en waar biedt de gemeente ondersteuning 2. Doelgroepen De doelgroep omvat alle inwoners van Oostzaan. Mensen die beperkt zijn in hun zelfredzaamheid vanwege een psychische, verstandelijke of lichamelijke beperking. Daarnaast hun familie, bekenden en mantelzorgers én mensen zonder beperking. Om deze brede doelgroep te bereiken willen we ook de kanalen van de betrokkenen gebruiken. Intern • ambtelijke organisatie, uitvoerders en direct betrokkenen, incl. MT, Wmo-consulenten, collega’s dienstverlening KCC, sociale zaken; • gemeentebestuur B&W, gemeenteraad en Wmo-raad.
Extern • informele zorg- en welzijnsaanbieders: vrijwilligersorganisaties zoals SHO, Servicepunt WWZ, kerkelijke organisaties, sportverenigingen, Belbus, organisaties voor ontmoeting voor ouderen; • formele zorg- en welzijnsaanbieders: WES (Welsaen, Evean en SMDZW), Stichting MEE, Odion, Woonvorm De Wieken, EVEAN (Lishof) huisartsenpraktijken, fysio- en ergotherapeuten, oefentherapeuten, GGD, GGZ-ZW, Dijk en Duin, Brijder verslavingszorg, Rode Kruis-ZW, thuiszorg; • overige ketenpartners: woningcorporaties, gemeente Zaanstad; • belangenorganisaties zoals Ypsilon en het Zaans Praatcafé.
3. Probleemstelling Gemeenten hebben vanuit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning de verantwoordelijkheid mensen met een beperking te ondersteunen die te maken krijgen met een probleem in de zelfredzaamheid. Door de toenemende vraag om ondersteuning door de vergrijzing en nieuwe doelgroepen die naar de gemeente komen stijgen de kosten. Tegelijkertijd wordt de toegang tot voorzieningen vanuit overheidswege beperkt. Alleen daar waar het echt noodzakelijk is kan de gemeente ondersteuning bieden. De gemeente vraagt inwoners eerst in hun sociale netwerk een oplossing te proberen te vinden. Of met inzet van algemene, voor iedereen toegankelijke voorzieningen. Als er geen oplossing is gevonden of iemand is niet in staat dit traject zelf in te vullen kan een melding worden gemaakt van het probleem en wordt met een Wmo-consulent naar een maatwerkoplossing gezocht. Als mensen meer aanspraak moeten maken op hun sociale netwerk zal er in onze individualistische maatschappij een aanpassing plaats moeten gaan vinden en zal men elkaar meer op moeten gaan zoeken. De gemeente vraagt zowel gezonde als beperkte burgers zich in te zetten voor elkaar. Dit bewustwordingsproces heeft tijd nodig. Deze boodschap, de Kanteling, zullen we als gemeenten moeten communiceren zodat mensen weten welke verwachtingen er vanuit de gemeente zijn en welke ondersteuning ze waar kunnen krijgen in dit proces. De doelgroep is breed dus we zullen via diverse kanalen de mensen moeten proberen te bereiken en mensen nemen informatie pas op wanneer zij er zelf mee te maken krijgen en het blijft pas hangen na herhaling dus zal de informatie cyclisch aangeboden moeten blijven worden. Belangrijk is dat mensen zich herkennen dus zal het perspectief van de inwoner voorop moeten staan. En regelgeving verandert. We zullen dus alle betrokken partijen goed op de hoogte moeten blijven houden. 4. Kansen • Een verschuiving naar een maatschappij met meer zorg voor elkaar om de gehele gezondheidszorg betaalbaar te houden. • Mensen zijn voorbereid op voorzienbare aanpassingen die nodig zijn vanwege ouderdomsproblematiek of chronische aandoeningen waardoor minder acute situaties ontstaan en de druk op het Wmo-loket afneemt. • Door tijdig en juist informeren ontstaat een preventieve werking (bijvoorbeeld valpreventie bij de preventieve huisbezoeken, voorkomen
van multiproblematiek door laagdrempelige ondersteuning bij beginnende schulden) • Door samenwerking met omringende gemeenten (bovenregionale subsidieaanvraag voor communicatie rondom de Kanteling) kunnen we meer doen in de communicatie rondom de Kanteling. 5. Doelstelling Een drietal speerpunten: 1. Inwoners van Oostzaan nemen hun verantwoordelijkheid in de zorgzame samenleving waarin wederkerigheid een belangrijke plaats inneemt. Binnen ieder zijn of haar individuele mogelijkheden draagt men een steentje bij aan de samenleving en aan zorg voor elkaar. 2. Mensen met een psychische, verstandelijke of lichamelijke beperking en/of mensen in hun directe omgeving, zijn op de hoogte van wat de gemeente verwacht aan eigen inspanningen om hun probleem op te lossen en nemen verantwoordelijkheid voor voorzienbare problemen door tijdig te anticiperen. 3. Betrokkenen zijn op de hoogte waar zij voor welke ondersteuning zij terecht kunnen bij een probleem in de zelfredzaamheid zodat zij in staat zijn hun eigen leven te organiseren. 6. Afstemming andere partijen • gemeenten in de regio/provincie: afstemmen van communicatie en subsidieaanvragen; • bestaand netwerkoverleg formele en informele maatschappelijke organisaties: communiceren van een eenduidige boodschap en de vraag aan deze organisaties de boodschap te verspreiden via de eigen communicatiekanalen; • aansluiten bij andere onderwerpen rondom Wmo zoals de transities. 7. Strategie • Benader zowel gezonde als beperkte inwoners. • Korte termijn: informeren, lange termijn: beïnvloeden voor aanpassingcultuur. • Eenrichtingsverkeer (‘zenden’) en tweerichtingsverkeer (gesprekstafels om informatie in te winnen bij provinciale subsidie) • Samenwerking intern (dienstverlening) en in het netwerk. • Bestuurders ondersteunen door de boodschap uit te dragen in gesprekken met inwoners en organisaties. • Gebruik maken van regionale, bovenregionale subsidietrajecten voor de cultuuromslag. 8. Boodschap Kernboodschap Wij verwachten als gemeente dat mensen uitgaan van hun eigen kracht. Dit houdt in dat men zelf verantwoordelijkheid neemt voor zijn leven, vooruit kijkt en tijdig voorzieningen treft. Wanneer dan toch een probleem ontstaat, vragen we mensen eerst in hun eigen omgeving een oplossing te zoeken. Dit kan door hulp binnen hun sociale netwerk aan te spreken of gebruik te maken van voor iedereen toegankelijke ondersteuning en voorzieningen. Wanneer ook dit niet lukt, kan in overleg met een Wmo-consulent een maatwerkoplossing worden gezocht in het vrijwillige of professionele netwerk. De oplossing kan voor
een situatie die dezelfde lijkt toch voor de een vrijwillige inzet zijn en voor de ander een individuele voorziening. De boodschap bestaat uit een aantal subboodschappen: - Er is bewustwording nodig op voorzienbaarheid. - Samen zoeken naar oplossingen: eerst eigen kracht en netwerk, dan informeel, daarna formeel. Compensatieplicht door gemeente blijft van kracht! - Probleemgericht melden in plaats van voorzieningengericht aanvragen. - Begrip kweken voor verschillen door maatwerkoplossingen. - Informatie is nodig: proces van aanvragen/melden verandert, bereikbaarheid consulenten is veranderd, eigen bijdragen is veranderd, PGB-mogelijkheden ingewikkeld. - Cultuuromslag is nodig, zorg dragen voor elkaar. We moeten mensen dus informeren over: 1. Wat wordt er van de gezonde burger verwacht 2. Wat wordt er van de beperkte burger verwacht 3. Hoe en waar biedt de gemeente ondersteuning • •
De aanspreektoon zal informerend zijn waar het om informatievoorziening gaat en overtuigend waar het om cultuurverandering gaat. De boodschap wordt in lekentaal gebracht, vanuit het perspectief van de inwoners.
9. Middelen en activiteiten De middelen en activiteiten worden per doel bepaald. Zie hiervoor het uitvoeringsplan aan het eind van dit stuk. • Al ingezet rondom eerste berichtgeving: genoemd op Twitter, artikel op de gemeentewebsite, in Kompas en de nieuwsbrief, voorlichtingsbijeenkomst vrijwilligers Servicepunt WWZ en vrijwillige huisbezoekers SHO en een radio-interview op Radio 9. Vanuit het gezichtspunt van de burger: Vraag van de maand op de website. • Bestaande contacten: informele en formele organisaties. • Bestaande middelen en activiteiten: gemeentegids, netwerkoverleg, websites gemeente en netwerk, Twitter, Kompas (beperkt), NH dagblad, Facebook. Regionale activiteiten vanuit de gezamenlijke subsidieaanvraag bij de Provincie: tafelgesprekken met burgers, communicatiecampagne, communicatiemethodiek met communicatieactiviteiten. • Te creëren middelen en activiteiten: folders (hieraan is grote behoefte door ouderen). 10. • • • •
Budget Inzet van ambtelijke activiteit en van samenwerkende organisaties. Papieren folders uit communicatiebudget. Posteren vanuit Wmo-budget, €450. Door de provincie zijn drie subsidieaanvragen positief beschikt welke ingezet kunnen worden voor gezamenlijke communicatiedoelen van gemeenten van Zaanstreek-Waterland rondom de kanteling. “Met lef en vertrouwen” €80.000, “De kanteling in Zaanstreek-Waterland” €230.000 en “Communicatie over de kanteling: een bovenregionale impuls” €117.000. Zie hiervoor de bijlagen. Inmiddels is ook een regionale vervolgsubsidie toegekend voor het versterken van voorliggende voorzieningen met een bedrag van circa €145.000,-.
11. •
• •
Organisatie Intern expliciet maken en vastleggen wie welke rollen, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden heeft rondom algemene communicatie rondom Wmo-aangelegenheden. Communicatie over uitvoering valt onder de verantwoordelijkheid van het consulententeam, communicatie over veranderingen in beleid onder beleid en regie. Een belangrijke randvoorwaarde voor de mogelijkheid tot uitvoering is een werklast die ruimte biedt hier tijd in te investeren. Zie verder het uitvoeringsplan.
12. Planning •
13. • •
•
Het communicatieplan inclusief uitvoeringsplan is begin dit jaar opgesteld. De Wmo-raad heeft hierover advies uitgebracht. Met veel activiteiten van het uitvoeringsplan is al in juni 2012 gestart aangezien het proces van de kanteling al eerder van start is gegaan. De activiteiten zijn wel genoemd in het uitvoeringsplan (schuin gedrukt) om inzicht te geven in wat al is gedaan aan communicatie. Vanaf het moment dat daadwerkelijk met meldingen gewerkt wordt bij het Wmo-loket (juni 2012) is de communicatie weer actief opgepakt. Evaluatie Jaarlijkse meting van bekendheid met het Wmo-loket en mogelijke ondersteuning via bestaande huisbezoeken SHO. In het SGBO Tevredenheidsonderzoek 2012 zijn het Wmo-loket en de Kanteling als onderzoeksthema gekozen. Deze laatste als 0-meting van de kanteling vanuit inwonersperspectief. Door dit te herhalen kunnen we monitoren. Evaluatie uitvoeringsplan in 2015
Uitvoeringsplan communicatie Wmo
COMMUNICATIEPLAN WMO KANTELING Inhoud/speerpunt Doelstelling 1: Inwoners van Oostzaan nemen hun verantwoordelijkheid in de zorgzame samenleving waarin wederkerigheid een belangrijke plaats inneemt. Binnen ieder zijn of haar individuele mogelijkheden draagt men een steentje bij aan de samenleving en aan zorg voor elkaar. formulering Publicatie digitale nieuwsbrief Promoten van wehelpen.nl
Oproep aan alle betrokken organisaties om aan wederkerigheid in relatie tot de Wmo in 2013 aandacht aan te besteden in hun eigen publicaties “Communicatie over de kanteling, een bovenregionale impuls” Campagnestrategie (Bovenregionaal communicatietraject Vrijwillige inzet) Wat drijft/weerhoudt vrijwilligers en hoe kunnen we hen bereiken “Versterken vrijwilligerswerk” (RSA Noord-Holland) Inventarisatie van het bestaande aanbod aan voorliggende voorzieningen in de regio (kwaliteit, dubbelingen en witte vlekken) en vier pilots voor nieuwe voorliggende voorzieningen. Bijv. vrijwilligers leren omgaan met mensen
wie Beleid en regie Beleid en regie Wmoconsulenten Communicatie ICT Betrokken organisaties Beleid en regie Betrokken formele en informele organisaties
wanneer Juni 2012 Feb 2013
indicator Geplaatst artikel
2013
Artikel op websites, in folders/ blaadjes en dergelijke van de organisaties
Beleid en regie Gemeenten regio ZaanstreekWaterland Communicatiebureau Bewijskragt
2013 Q1
Beleid en regie Gemeenten regio ZaanstreekWaterland
2014
Q3 9 sep okt/nov
2015 Q1 Q2
Link en uitleg naar de website, opgenomen in nieuwsbrief
Kick –off laten ontwikkelen nieuwe methodiek Offertes communicatiebureau Conferentie Basiscommunicatiestrategie en communicatieplan per gemeente Start evaluatievraagstuk Pilots (nader uit te werken) Evaluatie Plan inbedding pilots
financiering Ambtelijke capaciteit Ambtelijke capaciteit
Ambtelijke capaciteit Inzet betrokken organisaties
€117.000 vanuit subsidie Provincie
€145.000 vanuit subsidie Provincie
met psychosociale beperkingen.
COMMUNICATIEPLAN WMO KANTELING Inhoud/speerpunt Doelstelling 2: Mensen met een psychische, verstandelijke of lichamelijke beperking en/of mensen in hun directe omgeving, zijn op de hoogte van wat de gemeente verwacht aan eigen inspanningen om hun probleem op te lossen en nemen verantwoordelijkheid voor voorzienbare problemen door tijdig te anticiperen. formulering wie wanneer indicator financiering Publicatie in digitale Beleid en regie Juni Verschenen in juni 2012 Ambtelijke nieuwsbrief over Communicatie 2012 capaciteit Kanteling Wmo Jaarlijks Vraag van de maand WmoMaande Plaatsing maandelijks Ambtelijke op website en op consulenten lijks capaciteit facebook Communicatie vanaf nov 2013 Item gemeentegids Beleid en regie 2013 Begrijpelijk item in gids Ambtelijke 2013 eigen kracht Communicatie 2013 capaciteit Informele en formele Dienstverlening Okt Bijeenkomst met alle Ambtelijke organisaties zijn op de Beleid en regie 2013 betrokken organisaties capaciteit hoogte van hoe de zowel vrijwilligers als gemeente de kanteling professionals invult en hoe zij elkaar kunnen vinden en versterken middels een informatiebijeenkomst €450 “De kanteling in Gemeenten 2013 bestaand Zaanstreek-Waterland” regio Q1 Kick-off campagne Wmo-budget Campagne vanuit ZaanstreekSelectie communicatiebureau’s €230.000 regio: “Mijn zorg in Waterland Offerte vanuit eigen hand” Communicatie- Q3 Q4 Start campagne, duur 1 subsidie Verandering in kennis bureau en houding Communication jaar Provincie bewerkstelligen van Concert 2014 Evaluatie licht zorgbehoevende burger “Met lef en Beleid en regie 2012 Kick-off bijeenkomst €80.000 vertrouwen” Wmo2013 Training Consulenten vanuit Scholing Wmoconsulenten eigen kracht subsidie consulenten Documentaire Provincie Sep Training Motiveren van 2013 beschikkingen
COMMUNICATIEPLAN WMO KANTELING Inhoud/speerpunt Doelstelling 3: Betrokkenen zijn op de hoogte waar zij voor welke ondersteuning zij terecht kunnen bij een probleem in de zelfredzaamheid zodat zij in staat zijn hun eigen leven te organiseren. formulering Presentatie vrijwilligers loket en huisbezoekers Servicepunt WWZ over Kanteling Duidelijke informatie aan inwoners over proces van Wmomelding
wie Wmoconsulenten
wanneer Begin 2013
Beleid en regie Wmoconsulenten Projectgroepled en LEAN Communicatie ICT Wmoconsulenten Teamleider Beleid en regie
Dec 2012/ jan 2013 Juni 2013
Gekantelde informatieve tekst gemeentegids 2013 Geen productencatalogus maar gekantelde informatie op gemeentewebsite Vermelden GGZ-info op de gemeentewebsite
Beleid en regie Communicatie
2013
Beleid en regie Communicatie
Regelhulp wordt gepromoot op de website van de gemeente
Instructie KCCmedewerkers over gekantelde Wmo Bezoek huisartsen de Kolk over de kanteling
indicator Vrijwilligers en huisbezoekers geven juiste informatie aan inwoners Met LEAN-management wordt het proces herontworpen en daarna via de folder en website gecommuniceerd.
financiering Ambtelijke capaciteit
Juni 2013
Op agenda werkoverleg
Ambtelijke capaciteit
Juni 2013
Huisartsen geven de juiste informatie aan inwoners. Herziene Wmo-tekst in gids
Ambtelijke capaciteit
2013
Vernieuwde Wmo-pagina
Ambtelijke capaciteit
Beleid en regie Communicatie ICT
April 2013
Via enkele veel voorkomende vragen wordt de burger verwezen naar de uitvoerende instanties.
Beleid en regie Communicatie ICT Servicepunt WWZ
Dec 2013
-
Geen productencat alogus maar gekantelde informatie op gemeentewe bsite Ambtelijke capaciteit
Dec 2013
-
2014
-
-
De link staat vermeld met toelichting Het groene gemeentedeel is gevuld met informatie Koppeling met de digitale sociale kaart Jaarlijks bezoekersaantallen monitoren
Ambtelijke capaciteit
Ambtelijke capaciteit
Promoten van wehelpen.nl
Inwoners zijn op de hoogte van algemene voorzieningen
Inwoners zijn op de hoogte van het aanbod aan informele ondersteuning en activiteiten Op diverse informatiepunten is foldermateriaal aanwezig om op een later tijdstip na te lezen. Ook bij huisbezoeken
Beleid en regie Wmoconsulenten Communicatie ICT Servicepunt WWZ Wmoconsulenten Servicepunt WWZ
jun 2013
Link en uitleg naar de website
Ambtelijke capaciteit
2014
Aanbod is bekend door website, regelhulp, Servicepunt WWZvrijwilligers, Wmoconsulenten Centraal aanbod op website Aanbod ondersteuning aan regelhulp gekoppeld
Ambtelijke capaciteit
Folder eigen bijdragen
Ambtelijke capaciteit Kosten uit Wmo-budget en communicatiebudget
Servicepunt WWZ, SHO en andere betrokkenen
2014
Beleid en regie Wmoconsulenten Communicatie Servicepunt WWZ, SHO
Jun 2013 dec 2013 jan 2014 maart 2014
Folder Wmo Folder PGB Folder opplussen Verspreid in Oostzaan onder betrokken organisaties
Ambtelijke capaciteit