COMFORTFOOD: winterse troost aan een gezonde tafel

Januari - Februari 2016

GEZONDHEIDSMAGAZINE

Hoe schadelijk is je kantoorlucht? Fit na de feesten

COMFORTFOOD: winterse troost aan een gezonde tafel Ga niet kapot aan STRESS! SANA nr 52

1

CO

Bestellen? www.nutribell.be

2

SANA nr 52

COLOFON I-SANA MAGAZINE Web-en Gezondheidsmagazine Uitgeverij:ADVIES MEDIA vzw [email protected] www.isana.be Redactieadres: Wegvoeringstraat 66a B-9230 Wetteren [email protected] Uitgave: Tweemaandelijks elektronisch nummer

(behalve de maanden juli en augustus)

Verantwoordelijk uitgever: Monique Kmita Gedelegeerd bestuurder: Danny Zeegers Verantwoordelijke marketing, promotie en advertenties België: [email protected] Verantwoordelijke regie Nederland: Kees Martens Hoofdredacteur: Jan van Bercken Art-Director: Ellen Drenth Artistiek advies: Alvin Bamps Documentatie & secretariaat: Klaudia Pauwels Abonnementen: Losse nummers : € 3,20 Jaarabonnement: € 24,95 Copyright 2016 Alle in de advertenties en redactionele stukken opgenomen gegevens, alsook foto’s door derden aangeleverd, vallen onder verantwoordelijkheid van het betrokken bedrijf, instelling of dienst die aanlevert aan Advies Media vzw. Voor de juistheid, de aard en de rechten van die gegevens kan de uitgever niet aansprakelijk worden gesteld. Advertenties kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud (teksten en advertenties) van I-sana is geen medisch advies en kan een consult bij een arts niet vervangen. Bij medische problemen of twijfel moet altijd een geneesheer worden geraadpleegd.

i-sana een uitgave van Advies Media

A

Voorwoord

Goede voornemens

lles wat nieuw is, maakt het voor ons prettiger, veelbelovender, aanlokkelijker dan wat achter ons ligt. Een nieuw schooljaar, een nieuwe agenda, een nieuw jaar. Zo werden de nieuwjaarsbrieven van vroeger met ernstig geformuleerde beloften voorgelezen, de nieuwe agenda’s met al die aantrekkelijke gladde bladzijden, deden ons dromen van een jaar dat beter zou worden dan wat achter ons lag: beginnen met een blanco blad, met een schone lei. Het is niet verkeerd op een bepaald moment de beloften die ooit gemaakt zijn te vernieuwen en vooral de wil te hebben die ook uit te voeren. We hebben dat nodig: een rustpunt in het jaar met een stukje bezinning en een stukje conclusie, waaruit een beter gedrag moet worden geboren. We zijn dat gewend bij de jaarwisseling of bij het begin van een nieuw schooljaar. Het hoopvol kijken naar de toekomst wordt ook ingegeven door de overtuiging dat het beter kan en daar hebben we in deze tijd beslist voldoende argumenten voor: de onzekerheid bij de mensen over de veiligheid, de gezondheid en nu recent de luchtkwaliteit na de klimaattop in Parijs. Daar werd alvast een goede voorzet gegeven voor een betere tijd: de luchtkwaliteit verbeteren en tegelijk de opwarming van de aarde afremmen. Hoogtijd, want op hetzelfde moment hebben metingen aangetoond dat de luchtkwaliteit in Peking nooit zo ernstig vervuild was. Het best verkochte product op

dat moment was een mondmasker. Een wereldprobleem dus! Tegelijk heeft onderzoek bij ons aangetoond dat per jaar ongeveer drieduizend landgenoten overlijden als gevolg van luchtvervuiling: fijn stof dat diep in het longweefsel belandt en daar ernstige problemen veroorzaakt: van longemfyseem, tot COPD, longkanker en zelfs hartinfarct en beroerte, allemaal het gevolg van luchtvervuiling. We kunnen zelf wel goede voornemens maken, door bijvoorbeeld niet meer te roken, maar als de overheid, overal ter wereld niet de goede wil toont en de goede voornemens van de conferentie in Parijs dringend ten uitvoer legt, heeft niet meer roken maar half zoveel effect omdat het fijn stof door verbranding van fossiele stoffen toch de gezondheid ernstig beschadigt. Dat er consequenties aan vasthangen is duidelijk. Als leek kennen we misschien maar de helft van de waarheid: Eén hectare savanneland en bos plat branden - zoals in Afrika elk jaar op miljoenenschaal gebeurt - brengt meer fijn stof in de atmosfeer dan 6000 auto’s per uur. Eén opstijgend vliegtuig vervuilt de lucht evenveel als 22.000 auto’s gedurende een uur. Dat betekent dat een globale oplossing meer dan nodig is. Niet enkel om de opwarming van de aarde met de vele mogelijke rampen te voorkomen, maar ook om onze gezondheid te beschermen. Niet roken is een perfect goed voornemen: het klimaat verbeteren en de wereldrampen voorkomen is even belangrijk!

Jan van Bercken Hoofdredacteur SANA nr 52

3

NHOUD

06

06

Wat kan je doen om lastige maag en vermoeide lever weer op te peppen? Fit na de feesten

10

Ga niet kapot aan STRESS!

Evenwicht vinden zonder pilletjes, het kan!

14

Ernstige longziekten: derde belangrijkste doodsoorzaak

Welk voedsel bedreigt je luchtwegen?

16

COMFORTFOOD

26

Winterse troost aan een gezonde tafel

20

Ontstoken tanden: vergif voor de darmflora

Slecht gebit oorzaak van veel kwalen

24

Winterhanden en -voeten: de strik van de koudeprik

10

Kamille

26

Meer longkanker bij vrouwen door tabak

Tips om gemakkelijker te stoppen

30

Weetjes

GSM, Suikerziekte, Cholesterol, e.a...

4

SANA nr 52

20

16

32

Hoe meer zon in de winter, hoe minder griep

Vitamine D: veel belangrijker dan gedacht

32

36

ARTROSE: wat kan je doen aan verzuring van je organisme?

Als pijnlijke gewrichten je beletten te bewegen

40

Heilzame planten en hun toepassing

KLIMOP: tegen eksterogen en insectensteken

36

42

Brievenbus

Ik kan weer slapen dankzij Escholcin, e.a...

44

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

Kruidige canihua met herfstgroenten

50

46

De groene vingers van Ivo Pauwels

Papaja: Ook bij ons gemakkelijk te telen

48

Tuinsprokkels

Vanille & Dadels

50

Hoe schadelijk is je kantoorlucht ?

Planten kunnen stof van printers en wasem van solventen neutraliseren

14 SANA nr 52

5

Wat kan je doen om lastige maag en vermoeide lever weer op te peppen? 6

SANA nr 52

Fit na de feesten

F

eest vieren is prettig en we hebben het ook nodig om af en toe te ontspannen. Gezellige bijeenkomsten geven de mens veel vreugde. Jammer genoeg moeten velen de tol wel betalen voor het feestgedruis: de bloedsomloop, de lever, de maag, de gal hebben het niet zo begrepen op zware feestmaaltijden overgoten met te veel alcohol en nachtbraken. Gevolg: niet enkel een kater, maar het hele organisme dat wat overstuur is. Die toxische stoffen moet het lichaam zo snel mogelijk zien kwijt te geraken. Gelukkig kan de natuur je daar bij helpen.

Het belangrijkste orgaan om het lichaam te ontgiften is de lever. Die moet zowel de alcohol als vetten zien te verwerken en ook nog het bloed filteren, gal produceren en het lichaam zuiveren. De lever krijgt het niet gemakkelijk, zeker niet tijdens en na de feestperiode. Niet te verwonderen dat het aantal leverpatiënten toeneemt. Meer leverzieken In Europa lijden tientallen miljoenen mensen aan een min of meer ernstige vorm van leverziekte: leverontstekingen, leververvetting, schrompellever, of gewoon een slecht functionerende lever. Hun aantal neemt nog steeds toe. Men heeft becijferd dat de Belg gemiddeld per jaar meer dan 10 liter pure alcohol nuttigt, uiteraard verborgen in alcoholische dranken, van aperitiefjes tot bier en wijn. Bij de Duitsers zal bier vooral de drager van alcohol zijn, terwijl dit bij de Fransen vooral over wijn, en fantasiedranken zoals pastis en digestiefdrankjes zoals cognac en Armagnac gaat. De Belgen liggen daar tussenin. Dat betekent dat bij gewoontedrinkers de lever permanent overbelast is. De afbouw van alcohol vindt voor 80 percent plaats door oxidatie in de lever. Om één liter wijn te verbranden of te oxideren, heeft de lever ongeveer 10 uur nodig. Het

overschot van koolhydraten zet de lever om in vetten waardoor de stofwisseling van de lever ernstig gevaar loopt. Nog meer problemen Als de lever niet goed meer functioneert, komt een reeks problemen op gang. Het kan leiden tot chronische verstopping zowel als diarree, ontsteking van de twaalfvingerige darm, galstenen, verstopping van de galwegen, jicht, bloedarmoede, reuma, slaapstoornissen, maagontsteking, depressies en zenuwaandoeningen. Ongeveer 2 miljoen Belgen hebben problemen die het gevolg zijn van misbruik van alcohol. Meer dan 8000 onder hen sterven elk jaar als gevolg van alcoholmisbruik. Wat de medische wereld vooral zorgen baart, is het feit dat ruim een half miljoen Belgen afhankelijk zijn van alcohol, dus echt drankzuchtig zijn. Een groot deel van hen beseft dat niet terwijl de meerderheid niet aanvaardt dat vanaf meer dan twee glazen per dag men zijn gezondheid beschadigt. Bovendien stijgt ook het aantal kinderen dat schade ondervindt door alcoholmisbruik. Baby’s worden geboren met een alcoholprobleem omdat de moeder tijdens de zwangerschap het drinken niet kon laten. Zelfs alcohol in kleine hoeveelheden is schadelijk voor de toekomstige baby. SANA nr 52

7

Iedereen kan bij zichzelf nagaan of hij als een drankzuchtige, of als iemand die problemen zal krijgen met zijn alcoholgebruik, mag beschouwd worden. Enkele eenvoudige vraagjes geven het antwoord: -Voel je je beter nadat je gedronken hebt en heb je het gevoel dat je minder goed presteert vooraleer je één of een paar glazen hebt genuttigd en wordt dat steeds vroeger op de dag? -Ben je geërgerd als je omgeving je opmerkingen maakt over je drankgebruik? -Voel je jezelf niet zo happy met je drankgewoonten? -Heb je er last mee om je alcoholconsumptie te verminderen? Als je twee vragen positief hebt beantwoord, dan bestaat absoluut de kans dat je dringend aan een therapie toe bent en dat je gespecialiseerde hulp moet inroepen. Goede middelen Er bestaan goede middelen om de levercellen te regenereren, bijvoorbeeld op basis van Carduus Marianus of Mariadistel. Cardubell van Fytobell is daartoe een uitstekend natuurlijk preparaat. Het is een krachtige antioxidant, verlaagt de LDL-cholesterol, voorkomt dat de cholesterol oxideert en gaat leververvetting tegen.

8

SANA nr 52

Dat wil uiteraard niet zeggen dat alcohol geen schade meer aanricht. Zelfs al is men nog niet drankzuchtig, dan nog beschadigt overmatig alcoholgebruik de levercellen. Het vervelende is wel dat er geen gevoelszenuwen zijn en dat ziekte niet meteen duidelijk wordt. Pas als de lever al flink gezwollen is, kan een alarmsignaal worden waargenomen. Wie zich in acht neemt, kan de lever op behoorlijk korte tijd weer herstellen. Vetarm en suikervrij eten en compleet alcoholvrij leven zijn wel noodzakelijk. Ook kruiden kunnen daar bij helpen: paardenbloem, artisjok, stinkende gouwe, munt, kurkuma en Boldo. Het zijn precies deze kruiden die in Cardubell zitten. Heel goed kauwen, voldoende vruchten en groenten eten, maar niet samen bij dezelfde maaltijd, en volkorenproducten zijn belangrijk. Tijdens de herstelperiode geen varkensvlees, worst, koffie, frieten en scherpe kruiden. Uiteraard is voldoende ontspanning in de natuur van vitaal belang, ook in de winter. Hou geregeld een rustdag met een sapvastenkuur. Groentesappen zijn daarvoor het meest aangewezen. Wortelsap is uitstekend voor de lever. Lichte sporten zijn welkom. Wandelen, zwemmen, fietsen, roeien zijn goed voor de herstelperiode, op voorwaarde dat men zich niet te zeer vermoeit.

Uiteraard is uw leven en gezondheid na één keer uitbundig feesten niet in gevaar, bedenk ook dat futloosheid, slapeloosheid, vroegtijdig ontwaken, depressie, jeukende huid, moeilijkheden bij het verteren van vetten, afkeer van koffie, te hoge cholesterolwaarden, verstopping of diarree, spier- en gewrichtspijnen, hoofdpijn, migraine, te hoge bloedsuikerspiegel, galproblemen, depressiviteit en een vol gevoel in de maag en buikstreek, dikwijls te maken hebben met een leverprobleem. Een goede reden dus om dit belangrijkste laboratorium van het lichaam goed te verzorgen. Ook de maag Te uitbundig feesten en vooral te veel voedsel gebruiken dat men niet gewend is, kan ook de maag overlast berokkenen. Dat kan gaan van een vol gevoel, moeilijk verteren, maar ook maagpijn die via de slokdarm uitstraalt tot in de keel. Je moet je in acht nemen en dat signaal niet verwaarlozen: geen voedsel bijproppen als de maag protesteert! Muntthee kan de maag wat helpen. Een goed natuurlijk middel is Nasturan, waarbij vooral waterkers, Silybum marianum, karwij, paardenbloem, bosbes en magnesium de moeilijke vertering gaan helpen. Vermoeide ogen In de feestperiode wordt ook gemakkelijk van de slaap afgeweken. Van de nacht probeert men een dag te maken

en dat laat zich de volgende ochtend voelen en vooral ook zien. Zakken onder de ogen, een vermoeid gezicht. Enkel slaap kan dat weer helemaal goed maken, maar in afwachting van voldoende rust kan je ook de natuur een beetje ter hulp roepen. Zet een kopje thee met een theezakje. Wring het theezakje niet helemaal uit en leg dit op de vermoeide oogleden. Het moet wel zwarte thee zijn en geen kruidenthee, omdat die tannine bevat. Deze tannine heeft een adstringerende of samentrekkende werking op de huid, zodat na een tiental minuutjes niet meer te zien is dat je een nachtje te weinig hebt geslapen of dat je een nachtje hebt “doorgestoken”. Als je make-up aanbrengt, doe het dan discreter dan anders: dunne lijntjes eyeliner en van fond de teint kan je best een meer gele kleur kiezen, zodat de vermoeidheid niet zo opvalt en je een “gezond en uitgeslapen” kleurtje laat zien. Drink ook voldoende water, want als je te veel alcohol hebt gedronken zal het lichaam gedehydrateerd zijn en de cellen over te weinig vocht beschikken. Omdat de nieren daardoor minder goed functioneren laat zich dat meteen ook door wallen onder de ogen opmerken. Feesten mag en kan, maar je moet het lichaam ook weer de gelegenheid geven zich te herstellen. Jos van Landuyt

SANA nr 52

9

Evenwicht vinden zonder pilletjes, het kan!

Ga niet kapot aan STRESS!

H

oe word je ziek? Uiteraard zijn er virussen en bacteriën, is er de erfelijke aanleg, maar je kan ook ziek worden van de stress. Voor sommigen een realiteit, voor anderen een dooddoener van deze tijd. Van griep tot hartinfarct... het is stress. En als we te rustig zijn en in onze zetel blijven hangen omdat we het niet meer aankunnen: ook stress. Stress is niet enkel een alibi om heel wat dagelijkse problemen een oorzaak te kunnen geven, stress heeft ook te maken met ernstige aandoeningen, kanker en hart- en vaatziekten. In het beste geval depressie, burn-out of slapeloosheid. Maar dat stress niet gezond is, weten we wel, zelfs al is het een “modeverschijnsel”.

10

SANA nr 52

Om goed te functioneren en naar behoren te kunnen presteren, is er een zekere spanning nodig. Die spanning hoeft niet negatief te zijn, liefst niet zelfs, want ze is in dit geval verbonden met een goed resultaat. Van zodra de spanning onprettig wordt, is er sprake van stress, wat wel nadelig kan zijn voor de gezondheid. Niet iedereen heeft dezelfde buffer die hem of haar beveiligt tegen de negatieve invloeden van stress. Die weerstand is meestal erfelijk bepaald, waarbij de omstandigheden waarin men werd opgevoed, leeft en werkt, eveneens een bepalende invloed hebben. Het levensmotief, de doelstellingen, de verwachtingen die men heeft, zullen die stressgevoeligheid in belangrijke mate kleuren. Zelfs levensbeschouwingen of religie hebben een grotere invloed dan algemeen wordt gedacht. De oplossing van veel problemen gebeurt trouwens niet meer zoals vroeger; men verwacht alles van dit leven, wil er het maximum uithalen en vaak ook dat van een ander afpakken. Stress is een killer. Hartinfarct, kanker, trombose, maag- darmproblemen, depressies, slapeloosheid, en vooral een ongelukkig leven kunnen allemaal te maken hebben met stress. Wat doe je er aan?

Dol van de stress Stress is universeel en houdt de wereld in zijn greep. De mens lijdt onder een typisch westers symptoom: alles moet meetbaar zijn of gemaakt worden. Ook de geneeskunde doet daar aan mee en wil alles in cijfers uitdrukken, maar de mens is veel meer dan enkel maar een verzameling van meetbare gegevens. We moeten weer naar het individu gaan en kijken welke invloeden hem of haar uit evenwicht brengen, ziek en ongelukkig maken. We kunnen niet om de natuur heen, om de gegevens van de schepping, om echte waarden. We kunnen niet alles in formules uitdrukken en oplossen met pillen en drankjes. Luisterbereidheid, respect gebaseerd op echte waarden, zijn van veel groter belang dan een handig en snel voorschrift. Stress: hoe ga je er mee om? Iedereen wordt dagelijks geconfronteerd met situaties die stresserend zijn. Als ziekte een verlies van evenwicht is, dan moet worden geprobeerd stress aan de juiste kant van de balans te brengen, zodat men minder gemakkelijk ziek wordt. Evenwicht brengen in die balans is gezonder worden. Iedereen kan best eens uit de tredmo-

SANA nr 52

11

len stappen en een analyse maken van zichzelf. Dat is een belangrijke stelregel, wil men stress de baas blijven. Er moet nagegaan worden waaraan moet worden „gedokterd”. Een realistische kijk op zijn problemen en een duidelijke afbakening van het terrein waarop moet worden gewerkt, is van essentieel belang. Uiteraard is dit een individueel proces. Men kan daarbij eventueel geholpen worden door een ervaren arts, maar uiteindelijk zullen de vakjes toch moeten worden ingevuld door de patiënt zelf: Welke symptomen neem ik waar, die op stress kunnen wijzen? Aan welke kwalen lijd ik? Welke elementen in mijn dagelijks leven storen mij? Waarop reageer ik al te heftig en wat zou ik in mijn leven anders willen zien waaraan ik me voortdurend erger? Tenslotte moet op basis van de antwoorden op deze vragen een therapie of een conclusie worden gebouwd, waarbij de waardenschaal niet kan worden hersteld zonder ook natuurgericht en mensvriendelijk te denken. Dat is niet altijd gemakkelijk en voor velen op het eerste gezicht dwaas en onmogelijk, maar vaak zit er niets anders op. Men mag niet bij de pakken gaan zitten en er moet natuurgericht worden gedacht, want de

12

SANA nr 52

natuur is volkomen logisch, de wetmatigheden die er door de schepping zijn ingelegd zijn perfect en ons lichaam en onze geest beantwoorden er volkomen aan. Velen zoeken de oplossing niet waar ze te vinden is. Soms zijn ze ook wel bang, omdat de oplossing al te drastisch lijkt, zoals bijvoorbeeld een verhuizing, het zoeken van ander werk of het hanteren van een zogenaamd lagere levensstandaard. Kalmeerpillen, yoga, zelfs het beste natuurgeneesmiddel, van valeriaan tot hypericum kunnen daar niets aan wijzigen: een essentiële en erg storende hinderpaal moet je uit de weg gaan of verwijderen. Als je onder grote stress leeft als gevolg van lawaaihinder van een dancing of een houtzagerij naast de deur, dan zal noch valium, noch valeriaan daar iets kunnen aan veranderen. Combinatie van geïndividualiseerde oplossingen Je kan best een aanpak voorzien door het combineren van hulpmiddelen. Je moet oorzaakgericht handelen en de echte problemen niet wegredeneren of maskeren met pilletjes. Je moet de patiënt helpen zijn denkwijze aan te passen en te begeleiden in het vinden van de goede weg.

Je moet een soort wegwijzerfunctie uitzetten en hem of haar de verschillende mogelijkheden met hun gevolgen onder ogen brengen. Uiteindelijk moeten zijzelf de keuze maken op basis van duidelijke inzichten. De patiënt moet behandeld worden als een volwaardig volwassen wezen dat zijn toekomst in handen moet (leren) nemen, zodat het welbevinden en het geluk uit die keuze kan voortkomen. Mensen die onder stress staan, zijn vaak niet meer in staat rustig en zelfstandig te denken, ze kunnen oorzaak en gevolg niet meer van elkaar onderscheiden. Verder moet meer naar een natuurlijke leefwijze worden gestreefd, waarin een harmonisch evenwicht tussen denken, handelen, ontspannen en fysieke inspanning wordt gezocht. Beweging is een essentieel onderdeel van een goede gezondheid. We zijn gemaakt om ook fysieke prestaties te leveren. Je kan niet de hele dag in een stoel hangen en verwachten dat het lichaam gezond blijft. Hetzelfde met de voeding. Junkfood, vet, zoet, calorierijk, vezelarm, vitaminearm en haastig happen: het kan niet goed zijn, dat weet iedereen. Hart- en vaatziekten, kanker, maag en darmproblemen steken meer dan ooit de kop op. Bovendien zitten zoveel mensen in een depressie. De jacht naar geld, naar bezit, naar wat genoemd wordt modern comfort, heeft veel mensen met de rug tegen de muur

gezet. Ze hebben nog maar voor weinig andere dingen tijd dan voor hard werken om het geld bijeen te brengen om hun comfort te kunnen betalen. Ze hebben de harmonie met de natuur, zichzelf en de wereld verloren, ze kunnen niet meer normaal met anderen omgaan, ze komen in conflictsituaties terecht en worden ongelukkig, want de stress knaagt aan lijf en leden. Beter zou het zijn wat minder comfort na te jagen, minder standing te voeren en wat gelukkiger te zijn zonder stress. Goede voornemens zijn niet genoeg, je moet er ook iets willen aan doen. Begin er vandaag mee, niet morgen! Beweeg meer. Eet gezond. Vermijd suiker, tabak en alcohol. Overdrijf niet met cafeïne houdende producten en zoek op tijd ontspanning. Er zijn gelukkig ook heel wat natuurlijke hulpmiddelen om bij stress te kunnen gebruiken: Passiflora, Avena, Hypericum, Escholtzia. Deze gezonde middelen zullen je weer in balans brengen die door de stress verstoord werd. Jos van Landuyt Dankzij i-Sana kan je hierover alles vernemen in het prachtige uitgegeven boek van natuurarts Dr. Verheyen: “Stop stress”. Door de boekenclub van i-Sana aangeboden tegen de gunstprijs van €29,95. SANA nr 52

13

Ernstige longziekten: derde belangrijkste doodsoorzaak

U

iteraard is roken slecht voor de luchtwegen. Longkanker is nog maar één van de problemen waar je mee te maken kan krijgen als roker. Maar er zijn meer oorzaken van ernstige longaandoeningen: vervuilde lucht, weinig bewegen, verkeerd ademen, toxische stoffen, medicijnen, maar ook voeding. Dat is uitgekiend door de Harvard-universiteit in Amerika, de bekendste medische faculteit ter wereld. Wetenschappers van de Harvard universiteit volgden gedurende 12 jaar niet minder dan 52.000 Amerikanen die NIET rookten, maar wel fastfood, suiker, kanten klare maaltijden, rood vlees, veel zoete dessertjes en gefrituurd voedsel aten. Naast de rokers, hadden deze

14

SANA nr 52

niet-rokers evenveel kans om COPD of chronische pulmonaire obstructieve longziekten te ontwikkelen. Dat is geen kleinigheid, want de rek gaat uit de longblaasjes, met als gevolg dat deze patiënten het moeilijk hebben met ademen, vooral uitademen. Zelfs de wanden

Welk voedsel bedreigt je luchtwegen? van sommige longgedeelten gaan eraan. Dit onderzoek werd naderhand bevestigd door Franse onderzoekers die het land in twee deelden en zowel in het noorden als in het zuiden van Frankrijk 43.000 mensen onderzochten. De resultaten waren vergelijkbaar met die in Amerika. In het noorden werd veel meer geraffineerde kost gegeten, terwijl ze in het zuiden meer naar mediterrane voeding gingen met meer groenten, vers fruit en vis in de plaats van vlees. Gevolg: in het zuiden van Frankrijk had men 50 percent minder kans om een ernstige longaandoening te krijgen. Zelfs de WHO waarschuwde er voor dat over vijf jaar longziekten de derde doodsoorzaak in de wereld zouden worden. Naast luchtvervuiling en roken heeft voeding een belangrijke rol te spelen in de preventie van ernstige longaandoeningen. Tuberculose Vijftig tot zestig jaar geleden moest elke leerling van de lagere en middelbare school verplicht een röntgenonderzoek ondergaan met het oog op de detectie van TBC of tuberculose. Na de oorlogsjaren was de ziekte veel meer verspreid dan nu als gevolg van ondervoeding of slechte voeding, ongezonde behuizing en armoedige leefomstandigheden. Wereldwijd is TBC trouwens nog altijd de grootste doder qua infectieziekten. Bij ons steekt de ziekte weer de kop op, vooral in grotere steden, waar de leefomstandigheden vaak armtierig en ronduit ongezond zijn. De immigratie heeft de

ziekte weer meegebracht uit de derde wereld en druggebruik is eveneens gerelateerd aan een slecht immuunsysteem zodat tuberkelbacillen zich gemakkelijker kunnen ontwikkelen. In Brussel komt TBC viermaal meer voor dan in de rest van het land en de zonet beschreven omstandigheden zijn daar niet vreemd aan. De bacteriën worden via de lucht verspreid door hoesten, niezen, spuwen, zelfs door praten. De besmetting kan niet worden overgebracht door zoenen, of ander lichamelijk contact. Bovendien worden onder invloed van Uv-licht en een goede ventilatie de bacteriën snel in de lucht gedood. Heel wat mensen hebben de bacillen “slapend” in hun lichaam terwijl ze niet actief worden als gevolg van een sterk immuunsysteem. Je merkt het pas als er pijn is op de borstkas, veel moet gehoest worden met veel fluimen, hoge koorts en nachtelijk zweten. Mensen die in een kleine ruimte bij mekaar hokken of wonen zijn vatbaarder: asielzoekers, gevangenen, jonge kinderen en mensen met een zwak immuunsysteem, druggebruikers, daklozen enz. Voldoende ventileren, handen wassen en verdachte contacten mijden is belangrijk. En verneem je dat je toch in contact bent geweest met een besmet persoon dan is het evident om een dokter te raadplegen die zal nagaan of je de besmetting hebt overgenomen. Tuberculose is een ernstige ziekte en moet altijd behandeld worden! Gezond eten, gezond leven en … gezond nadenken dus! Jan van Gendt

SANA nr 52

15

COMFORTFOOD: winterse troost aan een gezonde tafel

E

“

r zijn geen winters meer zoals vroeger… toen vroor het stenen uit de grond. Elk jaar bijna een Elfstedentocht.” Dat zijn tegenwoordig veel gehoorde verklaringen. Toen het berekoud was, ging men ook uit van de zekerheid dat je in de winter ander voedsel nodig had dan in de zomer. Meer vet, meer koolhydraten, meer calorieën, zodat je een vetlaagje kon opbouwen om je te beschermen tegen de barre wintertijd. Comfortfood wordt dat met een modern woord omschreven, waar men vroeger winterse troostkost mee bedoelde. De vraag is: hebben we dat wel nodig? Waarvoor hebben we nog winterkost nodig? Om een vetlaagje aan te leggen tegen de barre winterkou? In de plaats van dat het lichaam meer energie zou verbruiken om zich te beschermen tegen de koude, verbruiken we precies minder energie, want we hebben het comfortabeler dan in de zomer en bewegen minder. Comfortfood uit gewoonte? En toch eten we in de winter anders dan in de zomer, niet zozeer omdat we het broodnodig hebben tegen de kou, maar vooral omdat het aanbod van voedingsmiddelen anders is en we toch

16

SANA nr 52

het immuunsysteem een boost willen geven. Dat is van belang, want microben houden geen winterslaap. En hebben we geen extra laagje vet nodig, dan hebben we wel extra vitamines en antioxidanten van doen. Spek in erwtensoep mag dan al een beetje overbodig zijn, toch is het lekker, maar misschien kunnen we beter het accent leggen op de erwten en de groenten, dan op het spek. Wie toch een beetje beweegt in de winter - en dat is toch warm aan te bevelen - verbruikt meer energie, maar dat is geen reden om de calorieën naar omhoog te drijven, want het overgrote deel van de bevolking kampt al met

obesitas. Een beschermend vetlaagje is dus niet nodig en extra vet en extra zoet is derhalve niet enkel overbodig, ook ongezond! Wat kan je best eten? Wat je in de winter meer comfort zal geven zijn extra vitamines en antioxidanten in het voedsel. Kies daarom voor verse groenten en vers fruit en wees er niet te spaarzaam op. Alle koolsoorten, spruitjes, broccoli, boerenkool, zijn rijk aan vitamine C, B2 en B6, foliumzuur en ze bevatten meer calcium dan de zo beroemde melk en zuivel die ons door de lobby wordt opgedrongen. Kool bevat relatief weinig calorieën, nog niet de helft van het gewicht! Ze zijn relatief snel klaar te maken, zijn bijna allemaal geschikt om in rauwkost te verwerken en kunnen wekenlang in de koelkast bewaard worden. Volkorenbrood is te verkiezen boven het verarmde wittebrood en avocado en kokosvet zijn weliswaar verzadigde vetten, maar ze beschadigen en belasten de bloedvaten en het hart niet. Alcohol is geen voedsel, amper een genotsmiddel, maar niet zonder gevaar. Het onttrekt warmte aan het lichaam, je krijgt een vals gevoel van warmte, en je wordt dus gemakkelijker verkouden en grieperig door de alcohol!

Voedsel voor de smaak We hebben niet echt voedsel nodig dat ons “opwarmt” en comfort geeft tegen de kou in de winter, maar we houden wel van gezelligheid en die wordt versterkt door hartig voedsel. Maar in de plaats van te ontbijten met spek en eieren, kaas en warme chocolade, kan een fruitmaaltijd de gezondheid beter bekomen. Toch heeft niet zozeer het lichaam, maar wel de geest het nodig af en toe wat meer “winterse gezelligheid” te vinden aan tafel. Dat kan ook best met gezonde producten: volle fondantchocolade, cake met honing of stevia in de plaats van met suiker, bonen in tomatensaus met een volkorentoastje, bloemkoolgratin met kwarksaus, gebakken champignons met tomatensaus, of een rauwkostschoteltje met een heerlijke vinaigrette. Laat je fantasie werken, dan zal het voedsel in de winter ook voor comfort en gezelligheid zorgen en toch gezond blijven. Monique van Hasselt

SANA nr 52

17

Comfortfood Lekker voor de winter PORTOBELLO BURGER,

Werkwijze:

Nodig per persoon:

Snijd de tomaat in blokjes en maak samen met de lente-ui en kappertjes (naar smaak) en olijfolie een slaatje. Kruid met tijm en oregano en beetje chilipeper. Laat even rusten. Maak ondertussen van rundergehakt, met de kruiden een mooie hamburger en bak even bruin aan beide kanten in wat olijfolie. Maak de Portobello schoon. Wrijf in met wat olijfolie. Vul deze met de tomaatjes waarbij je niet teveel van het vocht meeneemt. Leg daar een schijfje mozzarella op, vervolgens de hamburger en nog een schijfje mozzarella. Plaats in een vuurvaste schaal in de oven op 180 graden en laat 15-20 min. bakken zodat vlees gaar word en de kaas gesmolten is. Maak ondertussen de sla schoon en snijd in reepjes. Verdeel over een bord. Strooi er wat lente-uitjes, blokjes augurk en kappertjes over. Overgiet met wat olijfolie. Zet nu de lekkere Portobello burger er op en serveer met een kommetje pickles. Smakelijk!

• • • • • • • • • • • •

mooie Portobello champignon tomaat lente-ui kappertjes mozzarella 120gr rundergehakt romeinse sla augurken olijfolie kruiden: tijm, oregano, paprikapoeder, chilipeper olijfolie pickles

Tip: geen vlees!! Vervang het rundergehakt door een vegetarische burger.

18

SANA nr 52

A_Bo

Advertentie

EL GEHE E! E SIT D W U IE VERN

Uw online gezondheidsadviseur BOVERTE is een moderne internetwinkel. Eenvoudig, overzichtelijk, informatief, vriendelijk geprijsd en een goede service.

U koopt bij Boverte omdat… • U toegang heeft tot het complete assortiment producten van Fytobell®, Nutribell®, Ellen Dee® en Kilonorm®. • U boven de 50 euro geen verzendkosten betaalt. • U met korting op uw bestelling kan aankopen. • De producten binnen 2 werkdagen bij u worden afgeleverd. • U gemakkelijke betalingsmogelijkheden heeft. • Onze winkel 365 dagen per jaar en 24 uur per dag geopend is. Daarnaast kunt u 7 dagen per week bij onze klantenservice terecht. • Wij garant staan voor een optimale service. • Wij u helder en duidelijk over de producten informeren via de website, per telefoon en via e-mail.

www.boverte.com De beste zorgen uit de natuur!

e-mail: [email protected] - tel.: 00/31 (0)40 254 30 48 A_Boverte_19092012.indd 1

SANA nr 52

19

24-6-2013 10:34:39

Slecht gebit oorzaak van veel kwalen

Ontstoken tanden: vergif voor de darmflora 20

SANA nr 52

Toxines kunnen ook hartkleppen beschadigen

T

anden poetsen is haast voor iedereen een dagelijks ritueel, voor velen zelfs tweemaal per dag. Dat is geen overbodige luxe en geen schoonheidsbehandeling, hoewel de meeste mensen van oordeel zijn dat tanden poetsen, dient om het gebit te redden. Maar het kan meer dan dat. Door de tanden goed te verzorgen, krijg of behoud je ook een goede gezondheid. Er is n.l. een directe relatie tussen gave tanden en een gezond tandvlees en de gezondheid van het complete organisme, omdat een slecht verzorgd gebit een erg nadelige invloed heeft op de darmen en de darmflora. Aangezien de immuniteit daar wordt opgebouwd, is het logisch dat een slecht gebit en ziek tandvlees, u helemaal ziek kan maken. Tanden verzorgen, is zorg dragen voor het complete lichaam en zijn totale gezondheid. Gezonde darmflora zijn van bijzonder groot belang in verband met de immuniteit. Maar wie denkt daarbij aan de relatie tussen darmflora en tanden? Hoe gezonder de darm, des te gezonder het hele lichaam! Vroeger zei men: de dood huist in de darm... want als je darmen ziek waren, dan was het lichaam vaak niet bij machte de problemen te overwinnen. Ook de lever niet meer en.. met een gezonde lever blijf je lang en gezond leven, krijg je geen kanker. Als je darmen goed functioneren kan je lever alles aan. De vraag is: waarmee maak je de darmen ziek. Vaak ligt de oorzaak op een heel klein plaatsje: in de mond. Niet alleen wat we in de mond stoppen is belangrijk, maar ook wat er in de mond zit: de tanden! Tanden verzorgen Zo kan een darmziekte zijn oorzaak vinden in een probleem ergens anders

in het lichaam. Een van de weinig bekende oorzaken van darmziekten is een ontsteking aan het tandvlees of zieke tanden. Je zou het niet meteen vermoeden, maar darmproblemen kunnen veroorzaakt worden door verborgen ontstekingen aan de tandkassen. Zo kunnen voortdurende problemen aan het tandvlees ook verraden dat er iets mis is met de darmen. Darmproblemen kunnen complexe oorzaken hebben. Maar wie denkt nu aan de tanden? Het is niet voldoende het symptoom te bestrijden, het is beter de oorzaak aan te pakken. Iemand kan maanden- of zelfs jarenlang met verstopping of diarree sukkelen, terwijl de darm wordt behandeld met wisselend en vooral tijdelijk succes, als de oorzaak bijvoorbeeld in ontstoken tandkassen zit. Het gebeurt meer dat men tandpijn „oplost” door tanden te ontzenuwen. Als dit niet helemaal correct gebeurt, of als er resten

SANA nr 52

21

van wortels blijven zitten na extractie van slechte tanden, kan het gebeuren dat ze maanden later voor verborgen ontstekingen zorgen die niet altijd pijn doen en die dus niet op de juiste plaats en op het goede moment voor alarmsignalen zorgen. Dat is trouwens altijd het probleem met ontzenuwde tanden. Je bent de zo noodzakelijke informatie kwijt. Bovendien zijn ontzenuwde tanden dood materiaal in het lichaam, worden mercaptanen gevormd en kan het lichaam er door vergiftigd worden. Ontzenuwde tanden kunnen geheime sluimerende ontstekingen vormen en op die manier zowel voor gewrichtsproblemen maar ook voor hartklepproblemen zorgen, om over de darmproblemen maar te zwijgen. Wie problemen heeft met de darmen, hetzij een absorptieprobleem, hetzij langdurige diarree, of verstopping die niet reageert op verandering van dieet, moet door de arts onderzoek laten doen naar verborgen ontstekingshaarden. Tanden zijn daar ideale broedhaarden voor, maar ook sinussen en amandelen kunnen er oorzaak van zijn. De tandarts kan door middel van een röntgenbeeld nagaan of een ontzenuwde tand geen etterhaard heeft ontwikkeld. Ontzenuwen van een tand moet dus met de grootste zorg en met vaardigheid gebeuren. Natuurartsen zijn daarom geen voorstander van ontzenuwen. Is er toch een ontsteking, dan kan geprobeerd worden de ontsteking te overwinnen. Versterking van de natuurlijke weerstand door middel van Echinacea zal tot de basisbehandeling behoren. Je ziet meestal dat na genezing van de ontsteking aan de tandkassen, de problemen met de darmen vanzelf verdwijnen. En aangezien onze gezondheid in grote mate afhankelijk

22

SANA nr 52

is van de goede functie van de darmen, moeten deze problemen prioriteit krijgen. Het gevaar van antibiotica Veel artsen en dus ook patiënten zijn geneigd elk ontstekingsprobleem, dus ook aan de tanden op te lossen met antibiotica. Gemakshalve kiest men voor een breedspectrum, zodat men geen cultuur en antibiogram hoeft te maken waaruit blijkt welke bacterie verantwoordelijk is voor het probleem. Het gevolg is dat de patiënt gedurende zijn leven talloze malen geconfronteerd wordt met een giftig en sterk werkend medicament. Die procedure heeft weliswaar al verschillende levens gered, want in geval van hoge nood zal de arts soms geen andere keuze overblijven, maar daar schuilt nu ook het gevaar in. De darmflora is bij veel patiënten dan ook vernietigd door roekeloos voorschriftgedrag, want antibiotica vernietigt ook de nuttige bacteriën. De darmflora moet zo spoedig mogelijk worden hersteld. Daartoe is het belangrijk een darm sparend dieet te volgen. Ook probiotica zijn daarvoor belangrijk. Digesbiose is daartoe zeker geschikt om de goede darmbacteriën te stimuleren. Wie de darmen gezond maakt en gezond houdt, zal helemaal gezond worden of blijven en dat begint met een gezond gebit. Hans de Groot

Advertentie

4

Winterkwalen effectief aanpakken

max Echinacea Viervoudige krachtpatser voor uw weerstand l Met vier verschillende extracten, dus viermaal sterker. l De superbooster voor uw immuniteit in elk seizoen. l Bij winterse indringers, bij zomerse aanvallen: EchinaceaMax4 helpt u er zo weer bovenop! Dosering: 3 x 1 capsule per dag EchinaceaMax4 van AlkPharma is enkel verkrijgbaar bij uw apotheker met CNK bestelcode: 3139-581 PET-verpakking van 60 capsules. Prijs € 24,95 PL nr. van de Belgische Eetwareninspectie: 34/158

www.alkpharma.be SANA nr 52

23

Winterhanden en -voeten: de strik van de koudeprik

W

e hebben weliswaar nog niet echt een strenge winter gehad, maar het hoeft ook niet bar koud te zijn om al last te ondervinden van het winterseizoen: winterhanden en wintervoeten bijvoorbeeld. Het is een kwaal die wel niet levensbedreigend is, maar wel het comfort wegneemt en vooral als de handen betroffen zijn, sommige taken bijzonder moeilijk maakt. Merkwaardig is dat het meer vrouwen dan mannen treft. Wat gebeurt er precies en wat is er aan te doen?

De geneeskundige benaming van winterhanden en -voeten is “perniones”. Het kan zowel aan handen en voeten, maar ook aan andere lichaamsextremiteiten optreden: de neus, de oren, de tenen, zelfs de dijen. Er treedt gewoonlijk zwelling en roodheid op, maar in ernstige gevallen kan de huid ontsteken en kunnen zweertjes ontstaan. Men observeert wel het fenomeen, maar de echte oorzaak is niet bekend. Het komt vaak wel familiaal voor. De beste omstandigheden voor winterhanden en -voeten zijn koude, vochtigheid en wind. Mensen met een frêle lichaamsbouw hebben er ook meer last van, bijvoorbeeld in geval van anorexia. Men merkt een onvoldoende aanpassing van de bloedvaten in de opperste huidlagen, tegenover de dieper liggende bloedvaten. Normaal moeten die open

24

SANA nr 52

en dicht gaan om koude en warmte op te vangen. Bij winterhanden is dat niet aangepast, waardoor roodheid en zwelling optreden: de bloedvaten blijven openstaan om de koude te compenseren, maar de dieper liggende bloedvaten blijven dicht. Wat kan je doen? Mijd in elk geval te strakke kleding en zorg voor voldoende beweging, wisselbaden en goede voeding met voldoende vitamines. Masseer de handen en voeten met een goede huidcrème die de doorbloeding stimuleert en ontstekingen tegengaat. Denk aan Kamille-crème van Ellen Dee die ontstekingen tegengaat en de huid herstelt en heelt. Monique van Hasselt

Advertentie

Kamille Crème (met kamille)

Hydraterend en totale verzorging Kamille crème is een totale verzorgingscrème bij een droge en schrale huid, na zonnebrand en na een douche of bad, en is bovendien heel geschikt voor baby’s en kinderen. Ze hydrateert de huid en helpt haar te herstellen.

Potje 100 ml -

Prijs

€ 5,95

Verkrijgbaar bij uw apotheek met cnk-bestelcode 2885-440. Neem deze code mee, zo zal uw apotheker u sneller en beter kunnen helpen.

Voor meer info: www.ellendee.be SANA nr 52

25

Tips om gemakkelijker te stoppen

Meer longkanker bij vrouwen door tabak

H

et aantal mensen met kanker neemt toe van jaar tot jaar. Vooral longkanker bij vrouwen stijgt angstwekkend. Er werd becijferd dat over tien jaar er per jaar 12.000 nieuwe diagnoses van kanker bijkomen: bij mannen door veroudering, bij vrouwen door roken. Terwijl bij mannen het aantal gevallen van kanker daalt, zijn vrouwen aan een sterke inhaalbeweging bezig, vooral tabak-gerelateerde kankers. De emancipatiedrang en de reclame die daarop inspeelt, heeft jammer genoeg catastrofale gevolgen. Roken is echt een probleem. De meeste mensen zijn er zich wel van bewust, maar de moed om te stoppen is vaak kleiner dan de goede voornemens. Jongeren denken daar minder bij na. Ze hebben nog nooit of zelden problemen

26

SANA nr 52

gehad met de gezondheid en verbinden hun levensstijl dan ook niet met enige risico, laat staan dat ze zich zouden bekommeren om het effect op lange termijn. Dat is precies het sluipende gif in de sigaret. Men merkt pas dat het

gevaarlijk is, als het te laat is. Zelfs een klein aantal sigaretten (vijf bijvoorbeeld) is al voldoende om het risico op problemen te verhogen. Wie twintig sigaretten per dag rookt, vergroot zijn kans op een dodelijke hersenbloeding met 300 percent. Bij jonge vrouwen tussen 20 en 38 jaar is tabak gecombineerd met de oestrogenenpil het dodelijkste fenomeen. Er sterven meer jonge vrouwen door tabak dan door ziekte of verkeersongevallen. Maar ook borstkanker, blaaskanker, maag- en darmkanker, strottenhoofdkanker, keel- en tongkanker, lipkanker, oogcatarre, maculadegeneratie, en miskramen zijn vaak het gevolg van tabak. En tabak is ook schadelijk voor de tandvlees, want een roker die een pakje per dag rookt, verliest gemiddeld elke tien jaar twee tanden. Vroeg stoppen is belangrijk Er is een relatie tussen de hoeveelheid sigaretten die gerookt worden en het effect op de gezondheid. Het University Hospital in Seoul onderzocht 426 patiënten die het slachtoffer waren van een hersenbloeding. Daaruit kwam duidelijk naar voren dat er een verband was tussen de hoeveelheid sigaretten en de ernst van het probleem en ook de leeftijd waarop de moeilijkheden begonnen of zich voordeden. Als rekening werd gehouden met andere parameters zoals zoutconsumptie, gebrek aan beweging en te veel suiker in de voeding, kwam men tot de conclusie dat tabak zelf het risico op een hersentrombose met 300 percent vergrootte vanaf 20 sigaretten. Naarmate nog meer werd gerookt, werd het risico uiteraard nog groter. Men kan er niet vroeg genoeg mee stoppen, want onderzoek naar het effect van rookstop na vijf jaar gaf aan dat de kans op een hersentrombose nog altijd 2,3 maal groter was dan bij niet-rokers. Het heeft dus geen zin om het breken met tabak uit te stellen “tot later”, tot men zogenaamd in de “gevaarlijke jaren” komt. Men sleept het risico namelijk jarenlang mee. Dat komt omdat het lichaam er een tijd over doet om de schade die door het roken werd aange-

SANA nr 52

27

richt te herstellen: de structuur van het bloed verandert, de aderwanden worden beschadigd en ontsteken, ook de bloedvaten in de hersenen werden beschadigd en de celademhaling moet weer op normaal niveau komen. Vrouwen met longkanker Terwijl mannen meer geneigd zijn om te stoppen, zit bij vrouwen het roken in de lift. Twee jaar geleden werden in ons land 65.487 nieuwe gevallen van kanker geregistreerd. Ongeveer de helft bij mannen en de helft bij vrouwen. Het Kankerregister van het ministerie van Volksgezondheid zag evenwel een dalende tendens bij mannen, terwijl dat bij vrouwen in stijgende lijn ging. Merkwaardig was trouwens dat de oorzaak van kanker bij mannen meer aan de leeftijd gerelateerd was en bij oudere mannen vooral prostaat en huidkanker opvielen, terwijl bij vrouwen meer longkanker wordt vastgesteld. Vrouwen zetten daarmee een sterke inhaalbeweging in. De emancipatiebeweging die haar gelijkheid door tabak wou afdwingen heeft al veel doden op het geweten. Trouwens jonge vrouwen die roken en zwanger zijn, laten hun foetus meeroken en die kan jarenlang de gevolgen van de verslaving van de moeder meedragen: lager geboortegewicht, zwakker immuunsysteem, meer kans op allergie, longziekten en astma. Hoe best stoppen? Nu de feesten achter de rug zijn en het wat rustiger geworden is qua sociale contacten, recepties, feestjes op kantoor en in de familie en de drukte plaats kan

28

SANA nr 52

maken voor goede voornemens, is het moment ideaal om er mee te breken. Het voornemen om te stoppen is bij velen aanwezig, maar gemakkelijk gaat dat niet. Toch is stoppen de moeite waard. Je kan best wat leren van een verstokte roker: - Zoek vrienden die je motiveren om te stoppen. - Overtuig je gezinsleden om je te helpen. - Bereken hoeveel je per jaar uitspaart en maak plannen om dit bedrag goed te besteden (vakantie b.v.) - Vermijd alcohol de eerste weken van je rookstop en eet gezonder: meer fruit en groenten, minder suiker. - Drink meer water en maak dagelijks een flinke wandeling. En je kan ook best gebruik maken van de gezonde kracht van de natuur om je te helpen breken met tabak. De rookhonger en de drang om te roken kan worden verminderd dankzij natuurlijke extracten zoals Plantago, Avena, Scutellaria, Myrtillus, Ginseng, Vitis vinifera enz. Denk daarom aan Xantipex (vroeger Fumexit geheten), de mondspray van Fytobell om het voornemen om te stoppen met roken, te ondersteunen. Even onder de tong sprayen en de rookhonger ebt weg zonder dat je gebruik moet maken van vervangmiddelen voor de nicotine. Geen nieuwe verslaving, om van een oude af te komen! Dat is het beste voornemen met het mooiste resultaat voor het nieuwe jaar. Jan van Bercken

Advertentie

STOP MET ROKEN!

Xantipex mondspray kan je helpen. Xantipex mondspray

is een volledig natuurlijk product dat een gunstig effect heeft op de negatieve verschijnselen die bij tabaksontwenning optreden. Zes werkzame planten vormen samen dit unieke product. Het product vermindert de ontwenningsverschijnselen, bederft de smaak van tabak, ondersteunt het zenuwstelsel, en doet de behoefte aan nicotine verminderen. En dan is er natuurlijk ook het psychologisch effect van het steeds bij zich hebben van een mondspray. Er is natuurlijk motivering nodig: je moet wíllen stoppen met roken. Maar Xantipex mondspray kan je over de moeilijke momenten heen helpen.

Xantipex mondspray is in de apotheek verkrijgbaar met cnk-bestelcode 3271-459 (of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.)

Voor meer info www.

.be

SANA nr 52

29

Weetjes

30

Kans op uitzaaiingen borstkanker voorspelbaar Een op negen à tien vrouwen krijgt ooit te maken met borstkanker. Een schrikbarend hoog getal. Daarnaast is er nog een groot aantal vrouwen dat goedaardige tumoren in het borstweefsel krijgt. Voor velen is het wachten als op de uitslag van de lottotrekking: krijg ik het of krijg ik het niet... Daar kan misschien weldra verandering in komen, want volgens recent wetenschappelijk onderzoek zou de kans op het krijgen van borstkanker voorspelbaar kunnen gemaakt worden. Met behulp van DNA-technologie is namelijk bij borstkanker beter te voorspellen of tumoren zullen uitzaaien. De activiteit van zeventig genen voorspelt met ongeveer 90 procent zekerheid of een patiënt minstens

vijf jaar ziektevrij blijft. Als artsen deze techniek in de dagelijkse praktijk kunnen toepassen, kunnen ze de therapie beter afstemmen op de individuele patiënt. Het aantal aanvullende behandelingen met chemo- of hormoontherapie om de kans op uitzaaiingen te verminderen, zou met deze technologie kunnen worden teruggebracht met 30 tot 40 procent. Dit onderzoek werd gepubliceerd in het gezaghebbend blad Nature. Borstkankerpatiënten krijgen naast een chirurgische ingreep, eventueel aangevuld met bestraling, vaak nog chemo- of hormoontherapie. Die vermindert de kans op uitzaaiingen, maar heeft wel bijwerkingen. Zonder deze behandeling zou 70 tot 80 procent van de vrouwen ook geen uitzaaiingen hebben gehad.

Cholesterol niet enige oorzaak van hartinfarct Een tijdje geleden werden in een Nederlands labo opzienbarende conclusies getrokken in verband met de oorzaak van hartinfarcten. Een te hoog cholesterolgehalte in het bloed levert volgens hen alleen een verhoogde kans op een hartinfarct in combinatie met de aanwezigheid van grote hoeveelheden van het stollingseiwit fibrinogeen en van een eiwit dat ontstekingen signaleert. Patiënten met angina pectoris voe-

len een knellende pijn op de borst bij inspanning of koude. Deze wordt veroorzaakt door een tekort aan bloed in de hartspier. Tijdens het onderzoek werd duidelijk dat fibrinogeen, dat zorgt voor de stolling van het bloed, in veel sterkere mate dan cholesterol de kans op een hartaanval vergroot. Wanneer weinig van het eiwit aanwezig is, wordt de kans geringer. Gebleken is dat hoe hoger het gehalte van deze stof in het bloed is, des te meer de kans op een hartaanval toeneemt.

SANA nr 52

Is langdurig bellen met GSM schadelijk? De discussie zal wel niet afgerond zijn, want elk voordeel heeft een nadeel. En zolang de exacte wetenschap het tegendeel niet heeft bewezen gaan velen er graag van uit dat bellen via de GSM ongevaarlijk is. Anderen verklaren dan weer dat het nemen van een zonnebad veel meer straling oplevert en dus gevaarlijker is. Wie heeft gelijk? De Gezondheidsraad in Nederland heeft kwam tot volgende conclusie: „de straling van een mobiele telefoon is niet gevaarlijk voor de gezondheid.” Dat advies werd gegeven aan de Nederlandse ministeries die daarover beslissingen moesten nemen. Twee derde van de Nederlandse bevolking heeft tegenwoordig een mobieltje. Met de sterke toename van het GSM-gebruik

groeit de bezorgdheid over mogelijk schadelijke gevolgen van blootstelling aan elektromagnetische velden. Maar uit onderzoek is niets gebleken van een verband tussen veelvuldig gebruik van een mobieltje en het optreden van hoofdpijn, duizeligheid, of verhoging van de kans op een hersentumor, aldus de raad. In België werd dezelfde conclusie getrokken, maar men gaf wel de raad om jonge kinderen niet te lang te laten bellen. In sommige experimentele onderzoeken zijn wel enige effecten op het lichaam gevonden, zoals een beïnvloeding van natuurlijke hersengolfpatronen. Wel is nader onderzoek nodig om beter inzicht te krijgen in de eventuele gevolgen op de lange termijn.

Onverzorgde suikerziekte: gevaar voor blindheid Suikerziekte is de meest voorkomende chronische ziekte in de geïndustrialiseerde wereld. Bij diabetes maakt de alvleesklier geen of niet voldoende insuline. Ook kan het zijn dat de insuline niet goed werkt omdat het lichaam er ongevoelig voor is geworden. Overgewicht is vaak de oorzaak. Hierdoor kan glucose niet in de lichaamscellen komen en blijft dit in het bloed achter. Er bestaan twee grote vormen: Diabetes op een leeftijd jonger dan 35 jaar en diabetes die op oudere leeftijd voorkomt. Deze ontstaat meestal heel geleidelijk en soms merken de patiënten het niet, omdat de klachten onduidelijk zijn. Bijvoorbeeld moeheid, een slechtere eetlust of afvallen. Medeoorzaak is vaak overgewicht. Deze vorm van diabetes kan behandeld worden met voedingsadviezen. Diabetespatiënten hebben meer kans op hart- en vaatziekten, oog- en nierafwijkingen en problemen met de voeten. Een goede behandeling is dan ook van groot belang. Nauwgezette periodieke controles door de huisarts en/of internist is een noodzaak om de genoemde complicaties

zoveel mogelijk te beperken. Als er ouderdomsdiabetes in de familie (ouders, broers, zussen) voorkomt, is het verstandig om één keer per jaar uw bloedglucose te laten controleren bij de huisarts. Dit is vooral aan te bevelen als u ouder bent dan 50 jaar en overgewicht hebt. Controle bij de oogarts is een vast onderdeel hiervan. Zelf kunt u ook een belangrijk aandeel hebben in het voorkomen en bestrijden van voetproblemen. Controleer uw voeten regelmatig op wondjes en blaren, draag goed schoeisel en pas een goede nagel- en voetverzorging toe. Ten gevolge van suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen er beschadigingen optreden binnen in het oog. Zonder dat al direct het zien wordt aangetast kunnen er toch afwijkingen aanwezig zijn in het netvlies. Men noemt dit diabetische retinopathie. Wanneer deze schadelijke afwijkingen niet tijdig worden onderkend en behandeld kan blindheid het gevolg zijn. Men kan zich vanaf zijn jonge jaren voorbereiden op een gezond en lang leven door suiker van de korte ketting (geraffineerd zetmeel en suiker zelf en alle producten waaraan dit toegevoegd is) te vermijden. Vezels (groenten en fruit) helpen diabetes te voorkomen.

SANA nr 52

31

Hoe meer zon in de winter, hoe minder griep

N

og niet verkouden of grieperig geweest dit seizoen? Dan behoor je tot de gelukkigen die een goed immuunsysteem hebben en ook voldoende vitamine D in hun bloedserum hebben. Het is bekend dat in wintertijd verkoudheden, ontstekingen aan de luchtwegen, infecties allerhande en ook griep veel meer voorkomen dan in de zomer. Vroeger dacht men dat dergelijke kwalen niet seizoensgebonden waren, maar recent wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de kou en vooral ook het gebrek aan zonlicht als oorzaak mogen beschouwd worden van veelvuldige verkoudheden en ontstekingsreacties. De virussen voelen zich in betere conditie in de winter dan in de zomer. Met uw immuunsysteem is dat net andersom!

De wetenschap evolueert, de inzichten ook en de conclusies eveneens. Eind vorig jaar werd door het instituut voor Volksgezondheid toegegeven dat men er verkeerd was van uitgegaan dat de kou niets te maken had met verkoudheden en virale aandoeningen van de luchtwegen, inbegrepen griep. Nieuw onderzoek veegde die conclusie van tafel. De kou heeft wel degelijk invloed op het ontstaan van wat het gezond verstand

32

SANA nr 52

“winterse aandoeningen” was gaan noemen. Door de kou ontstond een grotere contractie van de bloedvaten in de bovenste luchtwegen, o.a. de neus en de neusslijmvliezen, met als gevolg een verminderde werking van de leukocyten of witte bloedlichaampjes, de soldaten van de immuniteit. Een slechtere verdediging geeft uiteraard meer kansen aan de vijand, in dit geval virussen en bacteriën. En dus moet er alles aan gedaan

Vitamine D: veel belangrijker dan gedacht worden om het immuunsysteem ook in wintertijd te versterken en op volle kracht te laten werken. Dus meer zon Nu is daar onderzoek van twee Canadese profs bijgekomen die opnieuw de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D onder de loep hebben genomen. Uitgangspunt was dat in de winter meer mensen ziek werden. Dus warmte of zon kon er volgens hen mee te maken hebben. Hun conclusie was dat de zon een belangrijk element is in de opbouw van de verdediging. Zonlicht produceert vitamine D in de huid. Daar is in de winter een groot gebrek aan. In onze streken en in wintertijd in het noordelijk halfrond waren de mensen aangewezen op andere bronnen om hun vitamine D-gehalte op peil te houden: roomboter, levertraan en goede suppletie. De Canadese profs hebben ontdekt dat een grote rekenfout aan de basis lag van onvoldoende suppletie. Het Institute of Medecine beweerde aanvankelijk dat de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid 600 Internationale Eenheden moest bedragen. Het Canadese onderzoek toonde aan dat dit een schromelijke vergissing was en minstens het vijftienvoudige moest bedragen, wilde men aan de zomerse norm van immuniteit komen. Dat werd ook bevestigd door Dr. Robert Heaney van de Creighton University. Hij raadde het publiek aan om in de winter zoveel mogelijk de zon op te zoeken, de huid voldoende zonneschijn te bieden en

ook een goede suppletie van vitamine D toe te passen. Kanker en osteoporose De Californische onderzoeker Dr. Canneel bevestigde deze verklaringen en ging nog een stapje verder. Volgens hem is het zeer moeilijk om voldoende vitamine D in het lichaam te laten opnemen via de voeding alleen. Er moet beslist zon bij zijn of suppletie om de norm die belangrijk is ter preventie van kanker en osteoporose te halen. Griep en verkoudheden zijn trouwens een bekend verhaal volgens hem. Vitamine D speelt een belangrijke rol in de absorptie van vitamine K2 waardoor osteoporose en dichtgeslibde bloedvaten kunnen worden voorkomen. Ook ter preventie van diabetes van het type 2 is vitamine D erg belangrijk. Je kan al beginnen met dagelijks een kwartier tot een half uurtje in de zon te lopen en handen en gezicht vrij te laten. Voeding die aanbevolen wordt omwille van de vitamine D is vette vis: makreel, sardienen, haring en zalm. Ook roomboter (absoluut geen margarine) en levertraan komen er voor in aanmerking. Zon in de winter: van even groot belang als in de zomer! Jan van Bercken

SANA nr 52

33

Advertentie

PROBIOTICA

zetten bacteriën schaakmat

Probiotische zuiverende handgel Verkrijgbaar in de apotheek met cnk-bestelcode: 3311-909 voor 30ml en 3311-917 voor 100ml.

34

Meer informatie? Tel. 011/371924 of e-mail: [email protected]

SANA nr 52

Advertentie

‘t Vlierhof

Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

[email protected]

Advertentie

natuurlijk smakelijk

Bezoek onze website:

www.vlierhof.be Dominique Vreven

Advertentie

e

restaurant

50 net.be www.50net.be

De portaalsite voor de dynamische

50-plusser!

Schrijf je nu in op onze Nieuwsflash

www.50net.be 35 SANA nr 52

Als pijnlijke gewrichten en spieren je beletten te bewegen

ARTROSE: wat kan je doen aan verzuring van je organisme ?

P

ijn heeft iedereen wel eens: schouder, knie, elleboog, kortom een klein probleem met het bewegingsapparaat zodat de spieren en gewrichten wat stroever of moeilijker functioneren. Iedereen glijdt al eens uit, verstuikt een gewricht, scheurt een spiertje, of maakt dat een gewricht wordt overbelast. Normaal zorgt de natuur voor een spoedig herstel en vooral de pijn geeft aan wanneer je over de grens gaat. Vroeger kreeg men de raad rustig te blijven, zo weinig mogelijk te bewegen en te wachten tot het over was. Tegenwoordig kijkt men daar anders tegen aan en geeft men de raad precies zoveel mogelijk te bewegen zonder te forceren en niet bij de pakken afwachtend te gaan stil zitten. Logisch, want spieren en gewrichten lijden vaak meer onder rust, dan van beweging, tenzij... je een gewricht, spier of lidmaat eenzijdig en te veel belast, dan is artrose het gevolg. Maar ook hier kan je nog heel wat redden en vooral ook de pijn draaglijker maken of doen verdwijnen.

36

SANA nr 52

Kurkuma werkt vaak beter dan klassieke ontstekingsremmers bij artritis en artrose Over artrose wordt er in onze contreien genoeg geklaagd. Je mag rekenen dat één op twee vrouwen ouder dan vijftig er door geplaagd wordt, terwijl twee op de vijf mannen er last mee hebben. Bij de jongere generatie zijn het vooral mannen die er mee te maken hebben, vooral onder vaklui die zware lichamelijke en eenzijdige arbeid verrichten. Overlast en vooral eenzijdige belasting maken dat het kraakbeen onder druk komt, dat lokale ontstekingen ontstaan en dat uiteindelijk artrose in een gewricht gaat woekeren. Geen gemakkelijk moment in het leven, want soms is de schade zo groot dat ze niet helemaal te herstellen valt. Dan blijft er enkel nog de hoop dat de pijn kan verzacht worden en dat het probleem tot stilstand kan gebracht worden. Voorkomen is ook hier veel beter dan genezen. Toch is de hoop niet helemaal en definitief voorbij, want recent wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat bij hardlopers en marathonlopers de schade aan het kniegewricht door artrose en door het verdwijnen van het kraak-

been, weer kan hersteld worden en het kraakbeen kan worden heropgebouwd en hersteld, zelfs door te blijven trainen en lopen. Het lichaam heeft dus een zelfherstellend vermogen waarvan we lang nog alles niet kennen. Dat betekent ook dat er hoop is voor mensen die nu nog van mening zijn dat de rolstoel hun bestemming wordt. Hoe artrose voorkomen? Wie artrose wil voorkomen moet om te beginnen zijn gewicht onder controle houden. Zwaarlijvige patiënten hebben veel meer last van pijn in de gewrichten, omdat vooral de knieën permanent onder zware last staan. Er treedt veel eerder sleet op aan de knieën bij zwaarlijvige, dan bij magere mensen. Als gevolg van de overlast treden meestal eerst pijnlijke spieren en gewrichtsbanden, nadien ontstekingen en tenslotte artrose op. Het kraakbeen in het gewricht wordt steeds maar brozer en dunner tot op de duur de gewrichtsvlakken tegen elkaar schuren. Een inwendig verzuringsproces draagt daar uiteraard ook toe bij. Het

SANA nr 52

37

maakt dus niet enkel uit hoe je beweegt en je lichaam belast, maar ook hoe oud je bent, welke hormonen je lichaam al dan niet meer produceert (want vrouwen in de menopauze lopen meer gevaar) maar ook wat je eet en drinkt. Als de beschadiging, ontsteking of artrose in de knie zit, doet elke beweging pijn, want een hand of een schouder kun je nog wat rustig houden, terwijl dat met een knie onmogelijk is. Een gezond dieet is vanaf de jeugd al een belangrijk element om artrose op latere leeftijd te voorkomen. Dat betekent een ontzurend dieet: meer fruit, meer groenten, minder vlees, minder harde kaas, minder snoep, suiker en frisdranken, minder alcohol, minder

38

SANA nr 52

granen en ook minder koffie, want dat is een verzurend product bij uitstek. De juiste beweging en... warmte en koude Om artrose te voorkomen moeten de gewrichten soepel worden gehouden en overbelasting worden vermeden. Wandelen op een zachte ondergrond is voor iedereen mogelijk en dus de beste oefening. Ook zwemmen in warm water is ideaal, vooral omdat vanwege de wet van Archimedes het lichaam veel minder weegt en niet belast wordt en dus de gewrichten geen last ondervinden van de zwaartekracht. Ook watergymnastiek is interessant en dit niet enkel voor patiënten die herstellen van een blessure.

Brutalere sporten zoals joggen, skiën en atletiek zijn minder aangewezen en mogen pas voorzichtig en met overleg worden toegepast bij mensen die al artrose hebben. Maar beweging is en blijft noodzakelijk! In elk geval moet de doorbloeding van de gewrichten worden bevorderd. Bovenvermelde sporten zullen daar bij helpen, maar ook warmte onder alle vormen: baden, sauna, lampen, pakkingen met leem zoals bij de kinesist of kussentjes met kersenpitten. In de apotheek worden deze pakkingen verkocht en je kan ze gewoon in de oven opwarmen en dan toepassen. Een elektrisch kussen kan ook nuttig zijn. Bij acute ontstekingen MAG BESLIST GEEN WARMTE WORDEN TOEGEPAST! Als er een ontsteking is, dan kan je die beter met koude bestrijden: ijsfricties, ijspakkingen, maar wel opletten voor vrieswonden. Op die manier wordt de doorbloeding lokaal bevorderd en zal genezing bespoedigd worden. Ook afwrijvingen, wisseldouches ter plekke en massages doen vaak wonderen. Tenslotte kan neuraaltherapie met procaïne met goed gegeven injecties, de genezing helpen bespoedigen. In ernstige gevallen zal de arts natuurlijk moeten beslissen of ook andere en sterker werkende middelen of pijnstillers moeten worden gebruikt. En het is natuurlijk duidelijk dat zoveel mogelijk stress en overdruk moeten worden vermeden. Op tijd gaan slapen, gezond eten en drinken en op tijd ontspannen!

Gezonde kracht van de natuur Een ontzurend dieet is van belang met veel fruit en groenten en water als drank. Stress is verzurend evenals tekort aan slaap. Alcohol en tabak zijn totaal taboe voor mensen die last hebben van reumatoïde artritis, artrose en jicht. Ontspanning en warmte zijn interessant, maar ook de natuur biedt prachtige middelen om het lichaam te ontzuren en reumatoïde problemen te helpen voorkomen of te behandelen. Overlast moet uiteraard worden vermeden want dat leidt tot ontstekingen. Natuurlijke oplossingen kunnen zijn: Curcuma longa, de geelwortel die curcumine bevat wordt al eeuwenlang met succes in de Oosterse geneeskunde gebruikt. Maar het Amerikaanse College of Rheumatology heeft drie groepen patiënten onderzocht in een dubbelblind studie. Ze hadden allemaal last van artritis en artrose, maar wisten niet welke middelen ze voorgeschreven en toegediend kregen: een placebo, een klassiek middel, een natuurlijk middel op basis van kurkuma. Het onderzoek toonde duidelijk aan dat de groep die het natuurlijk middel op basis van kurkuma had gekregen het meest baat ondervond van de therapie: minder pijn en soepeler gewrichten en spieren. Ze konden weer gemakkelijker bewegen zonder al te veel last. Het bleek een prima anti-inflammatoir middel te zijn dat zeker sporters kan helpen. In tegenstelling tot de klassieke spierontstekingsremmers heeft kurkuma niet de nadelige bijwerkingen op het hart en de maag, maar kan volkomen veilig gebruikt worden. De olieharsen uit curcumine bleken zelfs krachtiger te werken dan klassieke steroïdale middelen zoals cortisone. Curcumine remt de vorming van prostaglandines zodat een ontstekingsremmend effect wordt bekomen. Bovendien heeft curcumine de prettige eigenschap dat het ook een sterke antioxidant is dat de vrije radicalen de pas afsnijdt. Jan van Bercken

SANA nr 52

39

Door Kees Martens Kruidenkundige

Heilzame plantenextracten en hun toepassing

Plant van de maand

Hedera helix L.

KLIMOP: tegen eksterogen en insectensteken

K

limop vind je tegenwoordig haast in elke siertuin. Het is een plant die gemakkelijk groeit, ja zelfs woekert en langs draad omhoog wordt geleid, op muren klimt en als je niet tijdig ingrijpt het dak en de schoorsteen inpalmt. Het is een groenblijvende en erg sierlijke plant die tegenwoordig veel als afsluiting wordt gebruikt. Maar klimop heeft ook een geneeskrachtige kant zoals bij de meeste planten uit de natuur. Bij eksterogen, tegen insectenbeten en bij zenuwpijnen is klimop nog altijd een niet te versmaden hulpmiddel. Toch moet gewaarschuwd worden voor bessen, zeker als er kinderen in de buurt zijn. De bessen zijn GIFTIG !

Geschiedenis van de plant Hedera helix is een bekende, kruipende of klimmende plant die zich door hechtwortels vastklemt aan bijvoorbeeld een boom, zonder daaraan voedsel te onttrekken. Muren, boomstammen en rotsen kunnen worden bedekt met Hedera helix. De altijd groen blijvende plant kan wel 20 meter lang worden. In de oudheid en de Middeleeuwen werd klimop voor verschillende ziekten voorgeschreven, bijvoorbeeld tegen pest. De bladeren zouden de

40

SANA nr 52

genezing van wonden bevorderen. Klimop was in het Oude Egypte gewijd aan Osiris. De Oude Germanen wijdden de klimplant aan Thor, de god van de bliksem. In Europa werd klimop een symbool van trouw, verbondenheid en vaderlandsliefde. Klimop is regelmatig gebruikt in de kunst, o.a. bij het maken van wapenschilden en emblemen. De Romein Plinius de Oudere uit de 1ste eeuw, beschreef klimop als medicinale plant. Hij maakte een onderscheid tussen inwendige en uitwendige gebruiks-

vormen. Wanneer je de plant inwendig gebruikte, door een afkooksel te drinken, dan had dat als gevaar dat de geest verstoord werd en de spieren verstarden. Het hielp wel tegen hoofdpijn, wormen, miltaandoeningen en om vocht af te drijven. Uitwendig werd het gebruikt tegen spinnen- en insectenbeten en kon het de spieren juist verzachten. Rembert Dodoens, de bekende Vlaamse arts en plantkundige uit de 16de eeuw, raadde het aan voor uitwendig gebruik. Je moest het op de zere plek aanbrengen en volgens Dodoens werkte het tegen hoofdpijn, wonden, zweren, brandwonden en zonnebrand. Verder zei Dodoens dat het tegen een ontsteking in de gehoorgang werkte door het sap in de neus aan te brengen. In de traditionele geneeskunde werd klimop tegen krentenbaard gebruikt. Krentenbaard is een huiduitslag die alleen bij jonge kinderen en baby’s voorkomt. Het kind kreeg dan een mutsje met klimop. Eigenschappen en toepassingen Eigenschappen: Hedera helix mag niet inwendig worden gebruikt. Bij uitwendig gebruik is de plant huidprikkelend en verhoogt de doorbloeding van de huid na die eerst verminderd te hebben. Klimop Pas op voor de giftige bessen De zwartblauwe, besachtige steenvruchten van de klimop worden in de winter door de vogels gegeten. Voor mensen zijn de bessen echter giftig; ze kunnen hevig braken en diarree veroorzaken. Als kinderen de bessen hebben gegeten, is snelle hulp geboden. Het is van belang zo veel mogelijk vergif uit het organisme te verwijderen. Als eerste hulp is het goed veel water te laten drinken en, indien beschikbaar, actieve kool te laten innemen. Raadpleeg altijd een arts!

is pijn- en jeukstillend, schimmelwerend, antibacterieel, antiseptisch en antiparasitair. Verwerking: Het oogsten van de bladeren kan in elk jaargetijde. Vlak voor de bloeitijd bevat de plant echter het hoogste gehalte aan inhoudsstoffen. Toepassing: Bij uitwendig gebruik werkt klimop o.a. tegen jeuk en pijn ten gevolge van insectensteken, bij artritis en artrose, spierpijnen, moeilijk genezende zweren en andere huidproblemen. Om zelf te doen Klimopbladeren tegen eksteroog: bind een klimopblad dat drie uur in citroensap heeft gelegen, op het eksteroog. Herhaal dit dagelijks tot het eksteroog loslaat uit de huid. Klimopbladeren bij zenuwpijn, reuma, ischias, gezwollen benen en cellulitis: breng verse bladeren, direct of als kompres, aan op de pijnlijke plekken. Eerste hulp bij insectensteken: Kneus een klimopblad en bet hiermee de pijnlijke plek. Dionysos en Bacchus en de klimop In de oudheid geloofde men dat klimop een vijand was van de wijnstok en dus in staat om dronkenschap te voorkomen. Daarom werden Dionysos en Bacchus, de goden van de wijn van respectievelijk de Grieken en de Romeinen, altijd afgebeeld met een klimopkrans. Auteurs uit de oudheid beweerden dat een aftreksel van gekneusde klimopbladeren, zacht gekookt in wijn, de gevolgen van alcohol teniet zou doen. SANA nr 52

41

Brievenbus

Reacties van onze lezers

Richt uw brieven aan [email protected]

In deze rubriek krijgen lezers de kans vragen te stellen, of reacties neer te pennen in verband met hun ervaringen over gezondheid.

Ik kan weer slapen dankzij Escholcin Mevrouw H.P. uit Oostende Ik had echt alles geprobeerd: Ik wil u van harte bedanken voor de snelle reactie op mijn mail over Escholcin van Fytobell. Ik heb nu zelf kunnen vaststellen dat het een heel goed product is, want op korte tijd heb ik er reeds veel baat bij. Zelfs al na een 4-tal dagen voelde ik me rustiger en minder gestresseerd. Ik kreeg dus al op korte tijd goede hoop dat het snel beter zou gaan met mijn inslaapproblemen. Na een week slaap ik inderdaad weer bijna normaal. Het is heel lang geleden dat dit het geval was. Het is opvallend hoe ik me ’s morgens na het ontwaken ook beter voel, fitter en minder moe. Ik word ’s nachts minder vaak wakker, en tevoren lag ik uren voor de morgen altijd te piekeren. Dat is nu grotendeels voorbij. Ik slaap langer door en heb er dus goede hoop op dat ik weer helemaal zonder hulpmiddelen zal kunnen inslapen zonder mij in de vooravond al nerveus te moeten afvragen of ik ’s nachts wel zal kunnen slapen. Dank u wel Fytobell, u hebt me goed geholpen. Ik zal het middel bij mijn familie en vrienden dan ook aanbevelen. En ik zag in het meegestuurde foldertje tevens interessante informatie over andere natuurlijke producten en gezondheidsproblemen.

Veel mensen hebben inderdaad problemen zowel met het in slaap geraken als met vroegtijdig ontwaken. Doorgaans is er meer aan de hand, dan enkel een gestoorde slaap. Er kunnen ook allerhande problemen aan de grondslag van liggen: stress op het werk, moeilijkheden in het gezin, zorgen in verband met de toekomst, de kinderen, de financiën, ruzies onder buren en familie, enz… Het is duidelijk dat best eerst het grondprobleem wordt aangepakt zodat nadien op een oordeelkundige en adequate wijze werk kan worden gemaakt van het slaapprobleem. Een goede methode is zijn fysieke inspanningen te vergroten: elke dag een flinke wandeling maken. Hoe meer je stapt, des te vlugger kan het probleem worden opgelost. Wacht in elke geval zo lang mogelijk met het nemen van synthetische slaapmiddelen. Ze nemen de REM-slaap weg ( de belangrijkste om te herstellen) en ze werken verslaving in de hand. Het is daarom verstandig van U om naar een goed natuurlijk middel te hebben uitgekeken. Daardoor ben je al zeker dat het organisme niet nog meer schade wordt toegebracht. En het is inderdaad bekend en juist dat Escholtzia een natuurlijke slaapverwekker is. Des te beter dus als je daardoor weer goed kan slapen.

Zelfs mijn kippen zijn genezen De heer F. Geleyn, Neerlanden Ik heb een ziekte bij mijn kippen, zij hebben Histomoniasis veroorzaakt door

42

SANA nr 52

pieren te eten die met een bacterie besmet zijn. Het zijn namelijk scharrelkippen. Ja die lieverdjes eten alles met alle gevolgen die er aan verbonden zijn. Symptomen: geelschuimige uitwerpselen door aantasting van de lever, lusteloos, donkere vlekken op hun kam daarom ook wel zwartkopziekte genoemd. Voor de consumptie moeten ze worden vernietigd. Nu hebben wij eens geëxperimenteerd en de nog levende besmette kip deze ochtend een halve Frangulabiose gegeven alsook de niet besmette kippen, als “voorbehoedsmiddel” om de besmetting te voorkomen. Deze namiddag bleken de uitwerpselen reeds een vastere vorm te krijgen en hadden ze een normale kleur. Al was de dosis mogelijks 10 x te zwaar. Dit product van Fytobell heeft niet gefaald en de kip heeft het gehaald. Ik doe in de loop van het weekend voor een paar dagen Echinabell in hun drinkwater, ‘t’ zal wel ergens goed voor zijn, zodat ze wat aansterken. Wat leuk dat men ook in Nederland belangstelling heeft voor natuurlijke behandelmethodes. Het feit dat de kippen er ook zo gunstig op reageren, was ons niet bekend, maar het is des te plezieriger te vernemen dat het leven van de scharreldiertjes op die manier kan gered worden. Trouwens, voor de bakpan of de stoofpot waren ze toch niet meer geschikt, maar nu ze weer naar hartenlust scharrelen, kan het zowel Uzelf als de kippen maar plezier doen. Frangula is inderdaad een uitstekend middel dat zowel verstopping tegengaat als de darmflora herstelt. Ook voor mensen is dit een prima middel om weer gezonde darmen te krijgen, waar trouwens de immuniteit wordt opgebouwd, en vooral ook een vlotte dramtransit realiseert, zodat veel problemen en ongemakken kunnen worden voorkomen.

Oef, gedaan met die kortademigheid Mevrouw P.H. uit Gent Ik zie dat heel wat lezers schrijven in verband met problemen, maar ik wil zelf ook eens kwijt dat ik van mijn proble-

men verlost ben en… die waren niet min! Jarenlang heb ik gesukkeld met kortademigheid en hoestbuien die zeer frequent en bijzonder hinderlijk waren, zowel voor mezelf als voor mijn omgeving. Mijn man kon het op de duur zelfs niet meer aanhoren en ging telkens ik een aanval kreeg, gewoon naar buiten. Ik had tevoren al veel antibiotica moeten slikken, maar het hielp allemaal niet veel, of enkel voor een zeer korte periode. De dokters wisten er geen raad mee. Ze dachten dat ik aan een of andere stof of voedsel allergisch moest zijn, maar ze konden niet zo gemakkelijk bepalen wat het was. Telkens ik van een warme naar een koude ruimte ging, had ik er last van. Ik kwam in de auto en moest beginnen hoesten. Ik ging neerliggen om te slapen of te rusten en het was hetzelfde liedje. Het was erg vermoeiend, hinderlijk en op de duur werd ik een beetje hopeloos. Tegelijk met de hoest had ik last van kortademigheid, en astmatische verschijnselen, zodat ik soms gebruik maakte van een puffer. Ook al niet erg goed, want op de duur gaan andere organen ,zoals het hart, lijden onder die “speciaalmiddelen”. Eindelijk heb ik nu verlichting gevonden met een goed natuurlijk product. Ik had namelijk gelezen dat bij onderzoeken in Canada gebleken was dat honing nog het beste antihoestmiddel is en zeker voor kinderen te verkiezen valt boven al die patentmiddelen. Ik dacht: waarom probeer ik het niet. En toen las ik een artikel in i-Sana over de hoestsiroop Tussabell. Ik merkte dat er naast kruiden ook honing in verwerkt was en dus dacht ik: waarom niet proberen, want het is gemaakt van honing en de kruiden zijn uitgekozen voor hun effect op de luchtwegen. Wat raad je? Na een aantal dagen was de prikkel veel minder en na een aantal weken zijn die felle hoestbuien voorbij. Ik kan weer vrijer ademen en die kortademigheid is weg. Het is een heel ander leven en ik ben Fytobell erg dankbaar dat ik weer herboren ben. Als je last hebt van hoest en problemen met de adem, mensen probeer liever eens Tussabell. Het zal je wel bekomen!

SANA nr 52

43

Lekker en gezond koken met groentenkok Dominique Vreven

Kruidige canihua met groenten en kruiden

C

anihua kan zo een beetje beschouwd worden als het “kleinere” broertje van quinoa. Het zijn eveneens de zaadjes die we hiervoor gebruiken en ze zijn iets kleiner dan quinoa en vrij donker roodbruin van kleur met een bijna identieke voedingswaarde en gelijkaardige knapperigheid. Ideaal voor een glutenarm dieet. Canihua en quinoa behoren als planten beide tot de ganzenvoetfamilie (soms ook weleens de spinaziefamilie genoemd) en deze plantengroep is de laatste tien jaar vooral bekend geworden door zijn kleine eetbare zaadjes. In de tuin zijn het in ons klimaat gemakkelijk teelbare planten met een zeer hoge decoratieve waarde die weinig eisen stellen aan de bodemgesteldheid. Elk jaar telen wij in onze tuin wel een bedje veelkleurige quinoa. Dit is een ideaal gerecht om restjes in te verwerken. Zo kan je hier bijvoorbeeld makkelijk stukjes kip, garnalen, vis of vlees bij de canihua leggen en op deze wijze je koelkast opruimen in plaats van het te verspillen door die restjes weg te gooien.

Boodschappenmandje voor 4 pers.: • • • • • • • • • • • • • • • • •

2 gele of rode wortelen 1 gestreepte of gele biet 3 sjalotten 2 teentjes look 4 takjes groene selder 1 kleine pastinaak 10 spruitjes 5 cm gember 10 pijpajuintjes 150g canihua 300g groentebouillon 10 kardemom zaadjes (gepeld) 1 mespunt kruidnagelpoeder een halve koffielepel ras el hanout of kerrie een halve koffielepel korianderzaadjes een halve koffielepel komijnzaadjes een halve koffielepel geelwortel

Eenpansgerecht Dit is een eenpansgerecht dus starten we als voorbereiding met al de ingrediënten eerst mooi te versnijden, de kruiden fijn te malen en

44

SANA nr 52

alles klaar te zetten. Snipper de sjalotjes en de look fijn. De wortel, biet, selder en pastinaak snij je in kleine blokjes. Snij de spruitjes in dunne schijfjes. Snij de gember in fijne reepjes, versnij het pepertje in kleine stukjes en versnipper de pijpajuintjes. Doe de rest van de kruiden, behalve de steranijs, in een mortier en verbrijzel ze tot een mooi geheel. Neem een ruime wokpan en doe er een flinke scheut olijfolie in. Laat ze matig heet worden en doe er eerst de sjalotjes en de look in. Laat ze in enkele minuten glazig worden. Voeg nu de wortel, biet, selder en pastinaak erbij en laat dit alles gedurende vijf minuten aanbakken. Doe er nu de spruitjes, de gember, het pepertje en het kruidenmengsel bij en laat alles weer enkele minuten aanbakken. Voeg nu de canihua en tweemaal zijn volume aan groentebouillon erbij (net zoals je met rijst zou doen), leg er de steranijs bij en laat alles onder gesloten deksel in 20 minuten zachtjes verder garen. Roer af en toe en zorg ervoor dat er steeds voldoende vocht aanwezig is om aanbranden te voorkomen. Ver-

wijder voor het serveren de steranijs en bestrooi je kruidige canihua royaal met de fris groene pijpajuin. Natuurlijk smakelijk! Kooktip Soms krijg je die zaadjes van quinoa en canihua moeilijk gaar. De gebruiksaanwijzing schrijft meestal vijftien minuten kooktijd voor maar meestal is dat iets te kort en blijven er altijd delen iets te krokant, zeg maar niet gaar genoeg. Een stoompan biedt hier de ideale oplossing voor. Stomen onder hoge druk zorgt ervoor dat deze zaadjes heel mooi gelijkmatig gaar worden en zelfs een beetje opzwellen. Als je de bezitter bent van zo een stoomketel dan kan je dit gerecht perfect hierin klaarmaken. Zo niet zet dan dit prachtig kookinstrument op je verlanglijstje met hoge stip! Tekst en foto’s Dominique Vreven

‘t Vlierhof Hasseltsestraat 57A 3740 Bilzen Tel. 089 41 44 18 GSM 0478 61 33 02

[email protected] www.vlierhof.be

SANA nr 52

45

De groene vingers van

Ivo Pauwels

Ivo Pauwels, een gerenommeerd natuurkenner, auteur en groen-journalist verzorgt elke maand een aantal schitterende rubrieken in i-Sana.

PAPAJA: OOK BIJ ONS GEMAKKELIJK TE TELEN Uitstekend voor de spijsvertering

P

apaja of boommeloen, Carica papaya, is een merkwaardige plant met grote vruchten. De bladeren bezitten een vreemde eigenschap en de zaden van de papaja hebben de pikante smaak van waterkers. Daarom noemden de Spanjaarden de papaja ooit mastuerzo, waterkersvijg.

Een grote plant of een boom? We hebben een beetje fantasie nodig om Carica papaya een boom te noemen. Vaak lijkt hij eerder een vlezige stengel dan een stam te bezitten. Met de grote pruik geveerde bladeren boven aan de stengelachtige groene stam en de vruchten die soms met een tiental tegelijk rond de stam hangen, is het hoe dan ook een intrigerende exotische verschijning. Toch dragen niet alle papajabomen vrucht. Er bestaan immers ook mannelijke exemplaren. 46

SANA nr 52

Straffe bladeren De bladeren van de papaja zijn erg ornamenteel en gelijken op die van de acanthus, de plant die zijn blad leende voor het kapiteel van de Corinthische zuil. Ze hebben een vreemde kracht. Taai vlees dat in het blad wordt gewikkeld wordt mals en gaat na enkele uren tot ontbinding over. Een aftreksel van de bladeren helpt astmalijders en het melksap dat de plant in alle delen bezit, heeft wormdrijvende eigenschappen en bezit een enzym dat bloedklonters oplost en maaglijden verzacht. Het

hout van de ‘boom’ is minderwaardig en wordt haast uitsluitend als brandhout gebruikt. Mexicaans en fel De papaja met zijn grote vruchten die als ze rijp zijn op gele meloenen gelijken en dan oranje vruchtvlees bezitten en purperzwarte zaden, is van Mexicaanse origine. In Cuba, waar deze nuttige boom en vrucht erg gesmaakt wordt, spreekt men van fruta bomba, bomfruit, omdat papaja in het Cubaans de onbeschaamde naam is voor de vrouwelijke schaamstreek. Kleinere vruchten, grotere afzet Meestal komen bij ons kleinvruchtige rassen in de handel. Die zijn handzamer. Er is een aparte soort, de zogenaamde bergpapaja, Carica candamarcensis, die lagere temperaturen verdraagt en daarom ook bij ons in een vorstvrij gehouden kas geribde vruchten kan schenken. Ze zijn zurig met een appelaroma en heel geschikt voor jam. Papaja’s zijn gemakkelijk uit zaad te telen en elke vrucht bevat vele tientallen donkere zaden. Bovendien is papaja erg gezond. Een vrucht die je geregeld moet eten, want zijn eigenschappen zijn nuttig voor de lever, en de spijsvertering in het algemeen. Op www.wezooz.be kunt u Ivo Pauwels in zijn en vele andere tuinen aan het werk zien.

SANA nr 52

47

Tuin VANILLE: de lekkernij voor zoetekauwen

V

anille, de langwerpige vrucht van de klimmende orchidee Vanilla planifolia, wordt tijdens het drogen zwart en ziet er dan uit als een stokje. Pas in het begin van de 17de eeuw toen de Europeanen koffie en cacao lekker beginnen te vinden, valt ook vanille in de smaak. Een echte Mexicaan De vanilleplant die in het wild in bomen klimt, is inheems in Mexico en was een heel gewoon ingrediënt in de keuken van de Azteken. De eerste die er gewag van maakt, is Bernardino de Sahagún die in het begin van de 16de eeuw in één van zijn reisverhalen vertelt hoe vanille een cacaodrank een verrukkelijk parfum gaf. De Azteken leerden hem ook de plaatselijke naam van de plant, hij heette zwarte bloem, Tlilxochitl. Navorsingen hebben onthuld dat vanille al in de preColumbiaanse periode bekend was. Toen was ze echter nog niet in cultuur. De plukkers waagden zich ver in de dichte bossen. Invloed van de Azteken Het is verbazingwekkend hoe de aloude Azteekse gewoonten ons dagelijks leven bepalen. Van hen leerden we koffie drinken en kregen

48

SANA nr 52

van Ivo Pauwels

we onder meer de cacao, de chocolade en de vanille. Ook de vanilleplant raakte verspreid. De vanilleplantages liggen nu voornamelijk in Madagaskar, de Comoren en Ile de Réunion. In Mexico zijn de natuurlijke bestuivers van de groengele vanillebloemen specifieke bijen en vermoedelijk ook kolibries. Buiten Mexico moeten ze kunstmatig bestoven worden, een techniek die in 1836 door de Luikse botanicus Charles Morren op punt werd gezet. De oogst Handige handen plukken de onrijpe peulen die op dat ogenblik geen enkel aroma bezitten. Het typische vanilleparfum ontstaat pas na een langdurig gistingsproces. Tijdens het drogen dat erop volgt, beginnen de peulen te zweten en ontstaat er op de peulen een witte naaldvormige kristallijne stof, vanilline. Voor zoetebekken De zwarte ‘vanillestokjes’ of gedroogde peulen zijn zeer duur. Je kunt er suiker mee aromatiseren. IJsroom, chocolade, milkshake en talloze confiserieartikelen krijgen dankzij vanille-extracten en vanillesuiker een heerlijk aroma.

DADEL: bij ons vooral sierplant, want de zomers hier zijn te koel!

D

e De dadel laat zich in de warme landen waar de dadelpalm een belangrijke nutsboom is gemakkelijk in de zon drogen omdat deze palmvrucht erg veel suiker bevat. Slechts de jongste jaren komen ook verse dadels bij ons op de markt. De dadelpalm is de ‘koning van de oase’. Een ruwe stam De dadelpalm is een stevige boom met een voor een palm vrij dikke stam. De bladeren lijken wel reuzengrote varenveren. De bladvoeten van het oude blad blijven de stam beschermen tegen wie de boom kwaad zou willen doen. Omdat de dadelpalm, Phoenix dactylifera, sinds onheuglijke tijden in cultuur is, komen wilde exemplaren nergens meer voor. Een verzorgde dadelpalm geeft jaarlijks tot 40 trossen die elk ongeveer 25 dadels bevatten. De jaarlijkse opbrengst loopt vaak op tot 70 kg.

de Noord-Afrikaanse Deglet Noor. Andere rassen zijn Fardh en Saidi. Zo kun je ook een Arabisch woordje meespreken op de plaatselijke markt terwijl je op vakantie bent. De dadeltuin van Elche In het Spaanse Elche vlakbij Alicante kun je een beroemde dadeltuin bezoeken. Naar verluidt kweekten de Feniciërs er reeds dadels. Om rijkelijk vrucht te dragen moet een dadelpalm met de voeten in het water staan en het hoofd in de zon. Plant een pit Uit de langwerpige dadelpitten, de zaden, kun je ook zelf een dadelpalmboompje kweken. In huis of in een grote wintertuin kan het boompje een respectabele leeftijd bereiken. Vruchten mag je er echter niet aan verwachten. Niet alleen heb je een mannelijk en een vrouwelijk exemplaar nodig, ook de temperatuur moet gedurende een lange periode hoger zijn dan 30°C. Zelfs onze recente zomers zijn daarvoor veel te koel.

Voor apen, kamelen en mensen Apen zijn acrobaten en vinden gemakkelijk houvast in de ruwe stammen. Ze zijn verzot op de zoete, energierijke vruchten. Voor de kameel, het schip van de woestijn, worden speciale voederdadels gekweekt, die onder de naam Weddee op de Arabische markten verschijnen. Een mooie lange dadel heet Farayah. Hij is van uitgelezen kwaliteit. De honinggeur van een verse Farayah is indringend. Het populairste ras is SANA nr 52

49

Hoe schadelijk is je kantoorlucht ?

W

e hebben allemaal de gewoonte ons in de winter meer op te sluiten dan in het mooie jaargetijde. Koude, regen, wind, sneeuw en ijs maken dat we de behaaglijkheid liever binnen zoeken. We gaan ook minder de woning verluchten om energie te sparen en dat is ook zo op kantoor. Gelukkig mag op kantoor en in werkplaatsen sedert de wet op het tabaksgebruik niet meer gerookt worden, maar de lucht wordt door meerdere factoren vervuild op kantoor: kopieerapparaten, laserprinters, en de wasemlucht van solventen in meubels, tapijten, bouwmaterialen, om nog maar te zwijgen over de airco. Kantoorlucht is geen gezonde berg- of zeelucht, maar hoe kan je je naar best vermogen beschermen? We brengen eigenlijk meer tijd op kantoor door dan thuis in de living. Dat is ook de reden waarom kantoorlucht een belangrijk impact heeft op de gezondheid. De lucht die er MOET ingeademd worden is vaak een giftige cocktail. Je ruikt of proeft het niet, het heeft geen

50

SANA nr 52

onmiddellijk effect, maar dat is juist het verraderlijke: de gevolgen keren zich tegen de mensen pas op langere termijn. Cumulatief effect De stoffen die vrij komen door gebruik van machines, verdamping van solven-

Planten kunnen stof van printers en wasem van solventen neutraliseren ten in hout, meubelen, tapijt, verven, bekleding en allerlei toestellen hebben meer invloed dan men zou denken. Zelfs pesticiden die gebruikt worden om de planten op kantoor “gezond” te houden, hebben invloed en een cumulatief effect op alles wat in de lucht zweeft. Aangezien we meer dan 80 percent van onze tijd binnenshuis doorbrengen is de kwaliteit van de lucht zowel thuis, maar zeker ook op kantoor van groot belang. De Radboud universiteit in Nijmegen heeft daar onderzoek naar gedaan en de uitslag gepubliceerd in het vakblad Environment International. Er zijn meer giftige stoffen in de kantoorlucht, dan men zou denken: fijn stof, naftaleen, benzeen, formaldehyde. Sommige zijn neurotoxisch, andere zijn schadelijk voor de luchtwegen. Hoofdpijn, concentratiestoornissen, agressie en zelfs ernstige aandoeningen zoals kanker kunnen hun oorzaak vinden of

versterkt worden door vervuilde kantoorlucht. Als de filters van de airco niet tijdig vervangen worden door exemplaren van goede kwaliteit komt daar nog eens de dreiging van bacteriële infecties en schimmels bovenop. Roken is gelukkig verboden, hoewel er nog altijd kleine kantoren zijn waar niet zo nauw gelet wordt op de wetgeving en… als de baas rookt, mag het personeel dat ook. Nietrokers hebben dan dikke pech, want als passief meeroker loopt hun gezondheid ernstig gevaar. Het onderzoek van de universiteit van Nijmegen heeft ook aangetoond dat het cumulatief effect van al die vervuilende stoffen samen, schadelijker is dan van een paar stoffen afzonderlijk. De enige goede methode om zo weinig mogelijk risico te lopen, is tijdig en voldoende te verluchten: ramen open! Ook in de winter… de dure energie van de geklimatiseerde luchtsystemen ten spijt.

SANA nr 52

51

Planten zuiveren de lucht De mens is gemaakt om te leven in een natuurlijke omgeving. De meeste kantoren zijn dat alles behalve. Een beetje groen naar binnen brengen, beantwoordt derhalve aan de natuurlijke habitat van de mens. Er is onderzoek gevoerd naar de invloed van planten op kantoor. De university of Exeter in het zuiden van Engeland, en de rijksuniversiteit van Groningen heeft de impact van een kaal kantoor vergeleken met de invloed van een kantoor waar planten staan. Daaruit bleek dat de werknemers zeker 15 percent productiever waren, als er planten aanwezig waren. Het is dus helemaal geen verloren kost als ondernemers en bedrijfsleiders wat zouden investeren in planten, niet enkel om de lucht op kantoor gezonder te maken, maar ook om de leefomgeving te verfraaien en aangenamer te maken. Hoofdonderzoeker Marlon Nieuwehuys van de Cardiff University School of Psychology vond deze resultaten zeer aannemelijk en er werd verwezen naar vroegere studies die gelijkaardige resultaten lieten zien. Kantoorbedienden functioneerden niet alleen beter als er planten waren in hun bureau, ze

52

SANA nr 52

gaven ook aan gelukkiger te zijn dan in een clean desk-omgeving. Onderzoek toonde aan dat kantoormensen minder last hadden van stress, meer tevreden waren, hun concentratie nam toe en ze waren ook gelukkiger met de gezonde omgeving. Veel extra kost brengt dat niet mee, want in veel kantoren waar planten zijn, staan de werknemers zelf spontaan in voor de verzorging tijdens hun pauze. Planten zuiveren ook de lucht en dat is van belang als er wat printers en kopieerapparaten staan, en ze zorgen voor een soort natuurlijke airco, door verdamping. Vrouwen hebben het van nature ook gemakkelijker koud op kantoor. Zij hebben nood aan een verwarming tot 24,5 graden, dan voelen ze zich in hun sas, terwijl mannen genoeg hebben aan 22 graden. Als er planten op kantoor staan hebben vrouwen het niet zo gauw te koud. Vitamines tegen luchtvervuiling van kopieerapparaten en printers Vitamines zijn onontbeerlijk. De bekendste gebrekziekten zijn voor iedereen duidelijk. Zonder vitamine C word je sneller verkouden, heb je sneller griep, om van de klassieke en van ouds bekende problemen als, scheurbuik maar te zwijgen.

Jan van Bercken

sch

ook ge

dills

®

Advertentie

Van vitamine C is bekend dat ze de cel beschermt tegen schadelijke aanvallen van micro-organismen. Studies hebben aangetoond dat mensen die op kantoor werken vaak met bedorven lucht geconfronteerd worden en dus rapper ziek worden. Vitamines C en E zijn voor hen van vitaal belang als antioxidanten, om op die manier de vrije radicalen te neutraliseren, voor de luchtwegen, voor het hart en de bloedvaten, voor de lichaamscel. Vitamine E is de vitamine van de jeugd, speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheid, de voortplanting en beschermt ook tegen hart- en vaatziekten. Vitamine E houdt hart en bloedvaten jong. Nu is een nieuwe rol bekend die vitamines spelen in de gezondheid van de mens. Astmapatiënten die voldoende vitamines E en C innemen, lijken beter beschermd te zijn tegen de schadelijke vervuilde lucht. Een woon- en werkomgeving met grote vervuiling blijkt astma en problemen met de luchtwegen in de hand te werken. Preventief vitamine C en E innemen lijkt zinvol. Dat kan in eerste instantie best gebeuren door de voeding: fruit en verse groenten zijn vitamine C-bronnen. Vooral kiwi’s zijn een rijke bron van vitamine C. Kiwi’s bevatten driemaal meer vitamine C dan citroenen die al een rijke bron waren. Vitamine E tref je voornamelijk in eieren, en volle graanproducten. Tarwekiemen (eventueel tarwekiemolie in capsules) bevatten vitamines E. Vitamines C en E binden de strijd aan tegen de vrije radicalen en beschermen het hart en bloedvaten tegen veroudering, sclerosering en vroegtijdige dood. Gezond eten is van vitaal belang. Vrije radicalen brengen niet enkel schade toe aan de bloedvaten, ook aan het longweefsel. Denk maar aan de invloed van ozon op de longblaasjes. Ook in lokalen waar laserprinters en fotokopieermachines draaien, is de lucht extra verontreinigd. Voor deze kantoormensen is het zeker zinvol meer vitamines C en E te nemen om de invloed van schadelijke ozonlucht te neutraliseren. Het is beslist geen sprookje dat vitamine C beschermt tegen verkoudheidsziekten en infecties van de luchtwegen, maar ook tegen stress en kanker. Daar speelt vitamine A trouwens ook een rol in, maar het is beter deze vitamine enkel uit de voeding te betrekken, tenzij op doktersvoorschrift anders is aangegeven. Je hebt het niet helemaal in de hand hoe gezond of ongezond je kantoorlucht is, maar je kan wel heel wat doen om het schadelijk, effect te verminderen!

VRIJiabetici SUIKikEt R voor d

digestive mints Zachtverfrissende muntjes met essentiële oliën uit kruiden en vruchten.

Verkrijgbaar in de apotheek met CNK-bestelcode: 2161-149

dills digestive mint ®

Maakt de dingen verteerbaar! voor meer info:

SANA nr 52 53 www.dills.be

Advertentie

Met vitamine C

Voor een ijzersterke weerstand

• Ondersteunt het immuunsysteem • Gemakkelijk in te nemen 180 tabletten Verkrijgbaar bij de apotheek met CNK bestelcode: 2595-791. Of vraag ernaar in de betere natuurwinkel.

www. 54

SANA nr 52

.be